Wykład 16 .18.02.2008

Spółka komandytowa jako typ spółki osobowej.

Jest spółką osobową ze wszystkimi tego konsekwencjami:

- posiada podmiotowość prawną

- nie posiada osobowości prawnej

- odpowiedzialność za zobowiązania ciąży na wspólnikach

Jest to szczególny typ spółki osobowej - zawiera elementy spółki kapitałowej

KSH: Sp. komandytowa jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik o dpowiada bez ograniczeń a odpowiedzialność co najmniej jednego jest ograniczona.

Komplementariusz: wspólnik, który ponosi nieograniczoną odpowiedzialność.

Komandytariusz: Wspólnik, którego odpowiedzialność jest ograniczona.

Może być tak, że jest kilku komplementariuszy i jeden komandytariusz albo kilku komandytariuszy i jeden komplementariusz albo kilku komandytariuszy i kilku komplementariuszy i jeden komandytariusz - warunkiem jest to, aby był co najmniej 1 komplementariusz i co najmniej 1 komandytariusz.

Spółka komandytowa jest połączeniem 2 kategorii wspólników.

I kategoria - Wspólnicy, którzy w sposób aktywny uczestniczą w spółce angażując się w zarządzanie spółką i ponoszą pełną odpowiedzialność  są nimi komplementariusze.

II kategoria - Wspólnicy pasywni, bierni. Ich rola sprowadza się do pewnego zaangażowania kapitałowego, w związku z tym, że są wyłączeni z zarządzania spółką. Ich odpowiedzialność jest ograniczona są nimi komandytariusze.

Ustawodawca normuje tylko immanentne (specyficzne) cechy spółki komandytowej, w innych przypadkach odsyła do stosowania przepisów o spółce jawnej.

Przesłanki powstania spółki komandytowej:

1) Zawarcie umowy spółki- wymaga zachowania formy akty notarialnego;

Elementy treści umowy spółki komandytowej:

Określenie firmy i siedziby

Określenie przedmiotu działalności

Określenie wkładów poszczególnych wspólników z określeniem ich wartości

Określenie kwotowe zakresu odpowiedzialności komandytariuszy wobec wierzycieli

SUMA KOMANDYTOWA- kwotowe określenie zakresu odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec wierzycieli

- Suma komandytowa podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców

- Jej wysokość może być zmieniona - wymaga to zmiany umowy spółki oraz wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Jeżeli zmiana sumy komandytowej polega na obniżeniu, to zmiana taka nie odnosi skutku prawnego wobec tych wierzycieli, których wierzytelności powstały przed wpisaniem obniżenia sumy komandytowej do rejestru (czyli przed zarejestrowaniem zmiany umowy spółki).

Jeżeli w spółce jest kilku komandytariuszy, to ta granica odpowiedzialności za zobowiązania spółki (suma komandytowa) może być określona w różnej wysokości dla każdego z nich.

Co do zasady, zarówno komplementariusze, jak i komandytariusze mają obowiązek wniesienia wkładu do spółki - stosujemy przepisy dotyczące spółki jawnej, więc mogą to być wkłady pieniężne lub niepieniężne; wniesienie wkładu może polegać na przeniesieniu na spółkę prawa własności lub jego na rzecz spółki obciążeniu czy na przeniesieniu innych praw oraz na świadczeniu na rzecz spółki usług.

Gdy przedmiotem wkładu komandytariusza do spółki ma być zobowiązanie do wykonywania pracy czy usług na rzecz spółki albo wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki - mogą one być przedmiotem wkładu tylko wówczas, gdy wartość innych jego wkładów (kapitałowych) nie jest niższa od sumy komandytowej.

Co do zasady, wartość wkładu komandytariusza do spółki może być niższa niż wysokość sumy komandytowej;

Gdy komplementariuszem w spółce komandytowej jest spółka z o.o. lub spółka akcyjna, a komplementariuszem jest wspólnik sp. z o.o. albo akcjonariusz s.a., to przedmiotem jego wkładu nie mogą być udziały w sp. z o.o. bądź akcje spółki akcyjnej.

2.) Zarówno do komplementariuszy jak i do komandytariuszy stosujemy zasady dotyczące spółki jawnej; mogą nimi być zatem zarówno w charakterze komplementariuszy czy komandytariuszy mogą występować:

- osoby fizyczne,

- osoby prawne.

- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

Art.110§1pkt.3 - Co powinno zawierać zgłoszenie do rejestru? (okoliczności dotyczące ograniczenia wspólników do czynności do czynności prawnych, jeśli takie istnieją).

3.) Wpisanie spółki do rejestru - ma charakter konstytutywny;

Za zobowiązania powstałe pomiędzy zawarciem umowy spółki komandytowej, a jej wpisaniem do rejestru, solidarną odpowiedzialność ponoszą osoby, które działały w imieniu spółki (nie znajduje tu zastosowania reguła odpowiedzialności subsydiarnej albo też reguła ograniczonej odpowiedzialności komandytariuszy, jeśli działali oni w imieniu spółki).

Elementy charakterystyczne dla spółki komandytowej:

1) Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki tylko do wysokości sumy komandytowej. Jest on wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki (zawsze!!!)

S.K. - suma komandytowa W.W. - wartość wkładu komandytariusza

1. S.K. > W.W.

2. S.K. = W.W.

3. S.K. < W.W.

Jak się przedstawia odpowiedzialność komandytariusza w tych poszczególnych przypadkach?

Komandytariusz ponosi odpowiedzialność tylko w 1 przypadku, czyli gdy suma komandytowa jest większa od wniesionego wkładu, a wkład został faktycznie wniesiony (nie jest jedynie deklaracją).--> art. 112 § 1 KSH

W jaki sposób odpowiada komandytariusz w powyższym wypadku?

Odpowiada tak, jak kształtują jego odpowiedzialność przepisy o sp.j., z modyfikacjami wynikającymi z przepisów o sp. k.:

Jest to odpowiedzialność subsydiarna (drugorzędna w stosunku do odpowiedzialności spółki; wyjątek: odpowiedzialność za zobowiązania powstałe pomiędzy zawarciem umowy spółki a jej zarejestrowaniem),

solidarna z pozostałymi wspólnikami (komplementariuszami i komandytariuszami),

ograniczona:

a) do wysokości sumy komandytowej

b) tylko w przypadku, gdy suma komandytowa jest większa od wartości wniesionego wkładu - jego odpowiedzialność zamyka się w granicach różnicy pomiędzy wysokością sumy komandytowej a wartością wkładu .

Sytuacja, gdy SK<W.W. z żadnym stopniu nie wpływa na możliwość zaspokojenia wierzycieli spółki, bo wkład stał się już majątkiem spółki, a spółka odpowiada całym swoim majątkiem.

2) Reprezentacja spółki :

Prawo do reprezentowania spółki przysługuje komplementariuszom, o ile na podstawie umowy spółki bądź prawomocnego orzeczenia sądu nie zostali tego prawa pozbawieni.

W umowie spółki można postanowić, że ta reprezentacja jest wykonywana przez komplementariusza łącznie z innym komplementariuszem, pełnomocnikiem czy prokurentem.

Gdy nie ma na ten temat postanowień - przyjmujemy reprezantację samoistną.

Komandytariusz nie jest uprawniony do reprezentowania spółki, natomiast może on reprezentować spółkę jako pełnomocnik (w tym także jako prokurent), jeśli zostanie mu udzielone pełnomocnictwo.

Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej i nie ujawni pełnomocnictwa(1), to odpowiada wobec osób trzecich bez ograniczenia, dotyczy to także komandytariusza reprezentującego spółkę, który nie ma umocowania (2) albo przekroczy jego zakres(3). Art. 118§2 KSH.

(1) Jak interpretować ujawnienie pełnomocnictwa? Czy spełniona jest przesłanka ujawnienia, gdy komandytariusz został wpisany do rejestru przedsiębiorców? (prokura).

Przeważa ta opinia: konieczność zasygnalizowania tego faktu, że jest przedstawicielem/prokurentem przy każdej czynności.

Jest rozszerzony zakres jego odpowiedzialności za skutki takiej czynności.

Gdy komandytariusz nie ujawni pełnomocnictwa, to druga strona może myśleć, że ma do czynienia z komplementariuszem co oznacza, że odpowiedzialność jest bez ograniczeń (subsydiarna, solidarna).

KAZUS:

Komandytariusz reprezentował spółkę komandytową. Określ możliwe sytuacje i ich skutki.

1) Komandytariusz jest pełnomocnikiem/prokurentem; czynność jest w pełni ważna i skuteczna; jednak możliwe konsekwencje jego działania wpływają na rozszerzenie zakresu jego odpowiedzialności.

2) Komandytariusz nie jest pełnomocnikiem/prokurentem; nie ma umocowania do działania; ustawodawca w art. 118§2 ksh określa jedynie relację pomiędzy komandytariuszem a spółką komandytową, natomiast nie wskazuje na to, jakie będą skutki tego działania. Wobec tego należy zastosować art.103 kc ważność czynności zależy od potwierdzenia. Mamy do czynienia z czynnością prawną kulejącą (negotium claudicans). Osiąga skutek, gdy czynność zostanie uzdrowiona.

Dopiero, gdy czynność zostanie potwierdzona znajduje zastosowanie art. 118 § 2. Gdy czynność nie zostanie jednak potwierdzona, ponosi odpowiedzialność w granicach ujemnego interesu umownego (na podst. Art. 103 KC).

Prawa i obowiązki komandytariusza w stosunkach wewnętrznych spółki :

Jako bierny wspólnik nie ma on prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. ]

Przysługuje mu prawo żądania odpisu sprawozdania finansowego za miniony rok obrotowy.

Jest również uprawniony do przeglądania ksiąg rachunkowych z punktu widzenia rzetelności ich prowadzenia.

Na dokonanie przez niego czynności przekraczających zwykły zarząd potrzebna jest zgoda również komandytariusza.

W umowie spółki komandytowej można określić udział w stratach i zyskach spółki, jeżeli jednak umowa na ten temat milczy, komandytariusz uczestniczy w zyskach i stratach proporcjonalnie do wkładu rzeczywiście wniesionego, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki do wartości wkładu umówionego.

W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości wkładu umówionego.

Przyczyny rozwiązania spółki komandytowej:

Są takie jak w spółce jawnej z 1 modyfikacją: śmierć komandytariusza nie jest przyczyną rozwiązania, ponieważ w jego miejsce wchodzą spadkobiercy, którzy wskazują 1 osobę do wykonywania ich praw w spółce; czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed takim wskazaniem wiążą spadkobierców komandytariusza.

Podział udziału komandytariusza w majątku spółki między spadkobierców jest skuteczny wobec spółki jedynie za zgoda pozostałych wspólników.

Wykład 17. 25.02.2008

SPOŁKA Z O.O.:

To typ spółki kapitałowej.

Posiada osobowość prawną - konsekwencja: jak każda osoba prawna działa przez swoje organy (art.38 kc)

Wyłączona jest odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki - art. 151 § 4 KSH.

Kapitałowy charakter tej spółki wyraża się w tym, że podstawą jej funkcjonowania jest zgromadzenie odpowiedniego kapitału, ale w szczególności w ramach istniejącej struktury kapitałowej jest możliwa zmiana składu osobowego wspólników (przez zbycie tytułów członkowskich spółce) bez zmiany podstaw jej funkcjonowania (umowy spółki).

(Podobnie jest w spółdzielni, ale tam zmienia się kapitał - jest płynny).

W konstrukcji prawnej spółki z o.o. występują pewne elementy charakterystyczne dla spółek osobowych:

1.) Ma udziały (tytuły uczestnictwa) nie mogą być wydawane dokumenty na okaziciela ani dokumenty na zlecenie - nie są to papiery wartościowe i są przypisane poszczególnym wspólnikom.

2.) Istnieje możliwość ograniczenia w umowie spółki rozporządzania udziałami (czyli w ścisłym znaczeniu - ich zbywania, a w szerokim - także ich obciążania).

3.) Umowa spółki może ograniczać lub wyłączać wstąpienie do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika.

4.) Przysługujące wspólnikowi prawo kontroli nad działalnością spółki, które może być wyłączone bądź ograniczone w drodze umowy spółki w przypadku ustanowienia organu nadzorczego (rady nadzorczej, komisji rewizyjnej).

5.) Możliwość żądania wyłączenia wspólnika ze spółki na podstawie istnienia ważnych powodów; o wyłączeniu orzeka sąd, a z żądaniem mogą wystąpić wszyscy pozostali wspólnicy, jeżeli ich udziały przekraczają połowę kapitału zakładowego.

6.) Możliwość przyznania wspólnikowi w umowie spółki szczególnych korzyści lub też możliwość nałożenia na niego dodatkowych obowiązków (poza obowiązkiem wniesienia wkładu, czyli pełnego pokrycia udziału).

Podstawą funkcjonowania spółki jest umowa spółki bądź też akt założycielski. Sp. może być utworzona przez 1 lub więcej osób.

Jeżeli jest więcej niż 1 wspólnik - podstawą jest umowa spółki.

Jeżeli spółka jest 1-osobowa - podstawą funkcjonowania jest akt założycielski.

Zgodnie z art. 151 § 1 KSH, spółka ta może być utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym, o ile ustawa nie stanowi inaczej. (Nie musi to być cel gospodarczy)

Niekiedy ustawodawca wyłącza w danej dziecinie możliwość działania spółki zo.o. ze względu na przedmiot działalności, np. bank.

Ustawodawca wyłącza możliwość zawiązania sp. z o.o. wyłącznie przez inną 1-os. spółkę z o.o. (nie może być piramidy spółek). Nie jest natomiast wykluczone powstanie następczej sytuacji, w której 1-os spółka z o. o. będzie jedynym wspólnikiem sp. z o. o., gdy ta spółka nabędzie udziały od innych wspólników.

Zakaz powyższy nie ma więc charakteru bezwzględnego; odnosi się tylko do etapu tworzenia spółki.

Zakaz nie odnosi się również do spółek kapitałowych powstałych wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego (w jej wyniku powstaje 1-os. spółka Skarbu Państwa).

Podstawą gospodarcza funkcjonowania spółki jest kapitał zakładowy, na który składają się wkłady wnoszone przez wspólników.

Kto może założyć sp. z o. o.? Stosujemy tu zasady ogólne wynikające z części ogólnej KSH i KC: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna posiadająca podmiotowość prawną.

5 przesłanek powstania spółki z o. o.:

1.) ZAWARCIE UMOWY SPÓŁKI: dla tej umowy przewidziano formę aktu notarialnego;

Umowa może być zawarta również przez pełnomocnika (pod warunkiem, że udzielono mu pełnomocnictwa również w formie aktu notarialnego; ten warunek nie obowiązuje, gdy pełnomocnikiem jest prokurent).

Umowa powinna określać:

- firmę i siedzibę spółki

- przedmiot działalności spółki (zgodnie z PKD)

- wysokość kapitału zakładowego (minimum 50 tys.zł)

- ilość udziałów jaką może posiadać wspólnik (1 udział lub większą ilość)

- ilość i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników.

Dodatkowo, jeśli wspólnik na pokrycie udziału wnosi wkład niepieniężny (aport), to obligatoryjnym elementem treści umowy spółki jest określenie przedmiotu wkładu, jego wartości oraz osoby wspólnika i wskazanie ilości i wartości nominalnej udziałów przyznanych w zamian za ten wkład.

Kapitał spółki to minimum 50 tys. PLN; umowa spółki może przewidywać wyższą wartość kapitału zakładowego spółki.

Kapitał zakładowy jest podzielony na udziały przysługujące wspólnikom; wspólnikom umowie spółki należy wskazać, czy wspólnikowi przysługuje 1 czy większa ilość udziałów.

Jeżeli wspólnik może posiadać więcej niż 1 udział w spółce  wówczas wszystkie udziały w spółce powinny być równe i są niepodzielne.

Postanowienia fakultatywne umowy:

To postanowienia, które przyznają wspólnikowi określone korzyści i nakładają na niego dodatkowe obowiązki;

Wśród dodatkowych obowiązków ustawodawca wymienia: obowiązek wnoszenia dopłat, obowiązek wykonywania świadczeń niepieniężnych, obowiązek pełnienia określonych funkcji w spółce.

Wśród korzyści mogą się znaleźć w szczególności: uprzywilejowanie udziału, przyznanie pewnych uprawnień - np. do powoływania czy odwoływania członków niektórych organów - np. rady nadzorczej.

Art. 159 KSH wymienia przykłady dodatkowych obowiązków lub korzyści : niektóre mogą być związane z udziałem (np. obowiązek wnoszenia dopłat), a inne mogą być niezwiązane z udziałem (np. przyznające niektóre uprawnienia osobom, które nie są wspólnikami).

Inne postanowienia fakultatywne:

- dotyczące możliwości i sposobów umorzenia udziału,

- sposób reprezentowania spółki oraz postanowienia wprowadzające wewnętrzne ograniczenia zarządu w jego prawie reprezentacji,

- dotyczące możliwości podwyższenia kapitału zakładowego spółki bez zmiany umowy spółki.

Skutki prawne naruszenia przepisów przy zawarciu umowy spółki; doktryna jest tu podzielona:

Uchwała SN z 30 V 1990 roku - 2 tezy:

a. Nie jest ważna umowa spółki z o. o. i umowa spółki akcyjnej zawarta przez przedsiębiorstwo państwowe i osobę fizyczną, jeśli osoba ta występuje jednocześnie w imieniu własnym i jako dyrektor przedsiębiorstwa państwowego;

b. Nie jest ważna umowa spółki z o. o. zawarta przez osobę występującą jednocześnie w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik przedsiębiorstwa państwowego, jeżeli osoba ta piastuje w tym przedsiębiorstwie stanowisko z-cy dyrektora, głównego księgowego lub stanowisko równorzędne albo jest członkiem rady pracowniczej tego przedsiębiorstwa.

Powyższe uchwała SN zapadła w kontekście art. 42 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych: dyrektor tego przedsiębiorstwa, jego zastępca, główny księgowy, osoba zatrudniona na stanowisku równorzędnym oraz członkowie rady pracowniczej nie mogą mieć udziałów (ani akcji) przedsiębiorców tworzonych przez to przedsiębiorstwo ani pozostawać w nich w stosunku pracy ani też świadczyć usług na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego; zakaz ten nie dotyczy członków rad nadzorczych.

W obu tezach SN mamy zakaz dokonywania czynności z samym sobą;

Czy sankcją za jego naruszenie byłaby nieważność takiej czynności czy będziemy stosować odpowiednio art. 21 KSH? Profesor uważa, że art. 21 KSH odnosi się tylko do spółki kapitałowej już utworzonej, natomiast nie ma on zastosowania do przypadku naruszenia prawa na etapie powstawania spółki; tę wadliwość należy więc oceniać na tle przepisów KC, wobec tego zachowuje aktualność uchwała SN z 1990 roku. Pomimo naruszeń prawa, które skutkowałyby nieważnością umowy spółki, uzdrawiający charakter wpisu sprawi, że spółka będzie istniała. Art. 21 KSH nie ogranicza możliwości …………………., należy więc stosować przepisy KC.

2.) WNIESIENIE PRZEZ WSPÓLNIKÓW WKŁADÓW na pokrycie całego kapitału zakładowego, a jeżeli objęcia udziału dokonuje się za cenę wyższą od wartości nominalnej, to przesłanką obligatoryjną jest również wniesienie nadwyżki.

Wkłady na pokrycie kapitału zakładowego muszą być zgromadzone przed wpisaniem spółki do rejestru i dotyczy to zarówno wkładów pieniężnych, jak i wkładów niepieniężnych;

Nad tym, aby wkłady zostały wniesione czuwa zarząd spółki, który składa jednocześnie oświadczenie kierowane do sądu rejestrowego, zapewniające , że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione. Jest to oświadczenie wiedzy, które podpisują wszyscy członkowie zarządu i które nie może być zastąpione żadnym innym dokumentem (np. wyciągiem bankowym).

Jeżeli to oświadczenie okaże się fałszywe, to członkowie zarządu odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez 3 lata od zarejestrowania spółki bądź też od zarejestrowania / podwyższenia kapitału zakładowego, jeżeli to oświadczenie jest kierowane na etapie funkcjonowania spółki.

Minimalna wartość udziału nie może być niższa niż 50 zł.

Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej (wartość nominalna udziału nie może być niższa niż wartość wkładu na pokrycie udziału);

Natomiast wartość wkładu wnoszonego przez wspólnika może być wyższa niż wartość udziału; wtedy nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego spółki.

3.) POWOŁANIE ZARZĄDU:

Istnieje konieczność powołania spółki przed zarejestrowaniem spółki; zarząd jest jedynym organem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem zarejestrowanie spółki.

Jednocześnie, ustawodawca w KSH usankcjonował praktykę, że członkowie pierwszych organów spółki byli powoływani w umowie spółki - art. 167 § 1 pkt. 3 KSH;

Jakie będą konsekwencje wpisania składu osobowego tych organów do umowy spółki w przypadku, gdy nastąpi zmiana ich składu osobowego?

Orzeczenie SN z 5 II 1998 r.:

Członek zarządu ustanowionego w umowie spółki z o. o. może być odwołany przez zgromadzenie wspólników bezwzględną większością oddanych głosów, bez konieczności zmiany umowy spółki; zatem zmiana składu osobowego zarządu spółki z o. o. nie wymaga zmiany umowy spółki, chociaż ci członkowie zostali wskazani w umowie spółki.

SN wyróżnił wśród postanowień umowy spółki:

1.) Postanowienia stanowiące konieczne elementy umowy spółki,

2.) Postanowienia dotyczące kwestii, które nie muszą być uregulowane w umowie spółki., ale wspólnicy mogą je uregulować (postanowienia fakultatywne),

3.) Postanowienia włączone do umowy spółki, chociaż dotyczą kwestii, które mogły być przez wspólników skutecznie rozstrzygnięte poza umową spółki.

Konieczność zmiany umowy spółki zajdzie natomiast wtedy, gdy pełnienie funkcji w zarządzie będzie dodatkowym obowiązkiem czy przywilejem wspólnika.

4.) POWOŁANIE RADY NADZORCZEJ / KOMISJI REWIZYJNEJ, jeżeli taki obowiązek wynika z umowy spółki lub z ustawy:

Wspólnicy w umowie spółki zawsze mogą postanowić o konieczności powołania organu nadzoru, a niezależnie od tego ustawodawca nakłada na spółkę konieczność ich powołania w tych spółkach, w których kapitał zakładowy przekracza 0,5 mln PLN, a wspólników jest mniej niż 25.

5.) WPISANIE SPÓŁKI DO REJESTRU: Zarówno uprawnieniem, jak i obowiązkiem członków zarządu jest głoszenie spółki. Wniosek o zarejestrowanie spółki podpisują wszyscy członkowie zarządu.

Do tego wniosku (oprócz oświadczeń wszystkich członków zarządu zapewniających , że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione) należy dołączyć umowę spółki i notarialnie poświadczone wzory podpisów wszystkich członków zarządu oraz podpisaną przez członków zarządu listę wspólników.

Z chwilą wpisu do rejestru powstaje sp. z o. o. jako tzw. „pełna spółka”, która posiada osobowość prawna.

Wykład 18. 3.03.2008

SPÓŁKA Z O.O. W ORGANIZACJI:

Z chwilą zawarcia umowy spółki wspólnicy są zobowiązani pewnym węzłem obligacyjnym.

Na gruncie KH (kodeksu handlowego) określenie natury prawnej tego stosunku tworzącego się podmiotu budziło szereg wątpliwości.

Większość doktryny zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa (SN)  przyjęto, że spółka nabywa osobowość prawną dopiero przez jej zarejestrowanie, a do chwili jej zarejestrowania byli tylko wspólnikami prawa cywilnego (ich odpowiedzialnośc była więc solidarna). Ten pogląd podzielił SN w uchwale w składzie 7 sędziów z 15.03.1991 OSN CP 97/91 poz.97.

Glosy krytyczne: zgodnie z nimi spółka w fazie tworzenia nie jest spółką cywilną, albowiem inny jest cel tworzenia tej spółki. To, że analogicznie została uregulowana odpowiedzialność, nie znaczy, że stosujemy te same przepisy. A wręcz przeciwnie, do spółki należy stosowac przepisy dotyczące „pełnej spółki”, czyli posiadającej osobowośc prawną.

W KSH Zwyciężyła koncepcja, zgodnie z którą od momentu zawarcia umowy spółki nie mamy do czynienia ze spółką osobową, ale ze spółka kapitałową w organizacji, do której to w sprawach nieuregulowanych należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące spółki pełnej (sp. zo.o. jako osoby prawnej).

Ustawodawca wyposażył te spółki (sp.kapitałowe) w podmiotowość prawną, przyznał im bowiem zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych stwierdzając, że mogą one nabywać prawa (prawo własności nieruchomości i inne prawa rzeczowe) oraz zaciągac zobowiązania. Przyznał im ponadto zdolność sądową stwierdzając, że mogą pozywać i być pozywane.

Spółka w organizacji może podjąć i prowadzić działalność gospodarczą (wynika to z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Spółka ta jest reprezentowana przez zarząd albo przez pełnomocnika, którego w drodze jednomyślnej uchwały powołują wspólnicy.

Czy w spółce z o. o. w organizacji mogą funkcjonowac i zarząd i pełnomocnik?

- w spółce akcyjnej pełnomocnicy mogą reprezentowac spółkę tylko do powołania zarządu;

- w spółce z o. o.: niektórzy uważają, że jest analogicznie jak w s. a., bo został użyty spójnik „albo”; prof.. tak nie uważa, bo nie dopatruje się pierwszeństwa reprezentacji spółki przez zarząd w spójniku „albo”.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki w organizacji:

Ponoszą osoby, które działały w jej imieniu. Ich odpowiedzialność jest solidarna z odpowiedzialnością spółki.

Solidarną odpowiedzialność spółki z osobami, które działały w jej imieniu ponoszą wspólnicy tej spółki, przy czym ich odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości niewniesionego do spółki wkładu. - art. 13 § 2 KSH. (jeżeli wkład zostanie wniesiony w części, wspólnicy odpowiadają do wartości części niewniesionej).

Z chwilą wpisania do rejestru przestaje istnieć spółka w organizacji. Staje się ona bowiem spółką zo.o., która posiada osobowość prawną, tym samym z mocy prawa staje się podmiotem tych praw i obowiązków, które przysługiwały spółce w organizacji.

Osoby które działały w imieniu spółki w organizacji ponoszą odpowiedzialnośc także wobec spółki; Ich odpowiedzialność wobec spółki ustaje z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników.

Okres, w ciągu którego może funkcjonować spółka w organizacji wniosek o zarejestrowanie spółki powinien być zgłoszony w ciągu 6m-cy od dnia zawarcia umowy spółki. Gdy termin minie bezskutecznie albo też postanowienie o odmowie zarejestrowania spółki się uprawomocni, umowa spółki ulega z mocy prawa rozwiązaniu.

W takim przypadku zarząd spółki powinien dokonać zwrotu wkładów oraz zaspokoić wierzycieli, a jeżeli nie będzie to możliwe powinna być przeprowadzona likwidacja spółki, której dokonuje zarząd spółki, a jeśli nie to likwidator.

W takim przypadku spółka w organizacji ulega rozwiązaniu z dniem zatwierdzenia przez zgromadzeniae wspólników sprawozdania likwidacyjnego.

Powyższe uwagi odnoszą się także do spółki jednoosobowej.

Ustawodawca przewidział rozwiązania dot. spółki 1-os. z uwagi na zasadę bezpieczeństwa obrotu Ustawodawca wymaga, aby w przypadku, gdy wszystkie udziały przysługują jedynemu wspólnikowi albo jedynemu wspólnikowi i spółce - wtedy oświadczenia woli jedynego wspólnika powinny mieć formę pisemną pod rygorem nieważności.

Natomiast w sprawach, które przekraczają zakres zwykłych czynności spółki, oświadczenia powinny być składane w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

Forma taka będzie niewystarczająca gdy z odrębnych przepisów wynika obowiązek zachowania formy aktu notarialnego.

12 dyrektywa Rady WE z 21 XII 1989 r. : dotyczy 1-os. spółek z o. o.; art. 4 ust. 1 tej dyrektywy: jedyny wspólnik wykonuje uprawnienia zgromadzenia wspólników; ust. 2: uchwały wspólnika są protokołowane albo sporządzane w formie pisemnej - to rozwiązanie stosuje się także do spółek akcyjnych.

Kapitał zakładowy w spółce zo.o.

Trzy podstawowe funkcje:

1. Funkcja prawna

Określenie wysokości kapitału zakładowego jest obligatoryjnym elementem umowy spółki. Niezamieszczenie tego elementu może stanowić przesłankę rozwiązania spółki.

2. Funkcja gospodarcza (ekonomiczna)

Kapitał zakładowy stanowi tę bazę majątkową spółki, na którym opiera swoją działalność.

3. Funkcja gwarancyjna

Kapitał zakładowy stanowi tę część majątku spółki, którą spółka zobowiązuje się w interesie wierzycieli utrzymać, nie rozdzielać między wspólników. Wyrazem tej gwarancyjnej funkcji kapitału zakładowego są przepisy:

które wymagają, aby wkład wspólnika miał realną wartość majątkową,

które zakazują zwrotu wspólnikom wpłat na udziały (poza sytuacjami wyjątkowymi, gdy zwrot będzie uzasadniony umorzeniem udziału i obniżeniem kapitału zakładowego),

które zakazują wypłaty oprocentowania na rzecz wspólnika z tytułu wniesionych wkładów oraz przyznanych w zamian za nie udziałów,

które zakazują wypłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy postaniu spółki ze środków przeznaczonych na pokrycie kapitału zakładowego, jak również zakazuje zaliczania tego wynagrodzenia na poczet tego wkładu wspólnika.

Kapitał zakładowy (założycielski), może być więc rozumiany jako:

I ujęcie: baza założycielska - kapitał pochodzący z wkładów wspólników; wartośc tych wkładów musi odpowiadac co najmniej kapitałowi zakładowemu;

II ujęcie: kapitał zakładowy jako pewna wielkość liczbowa występująca w bilansie spółki po stronie pasywów, która dzieli się na udziały przyznawane wspólnikom w zamian za wnoszone wkłady.

Problematyka wkładów wspólników do spółki

1) wkład pieniężny - chodzi o koniecznośc wniesienia określonej iloscci znaków pieniężnych (w formie gotówkowej lub bezgotówkowej np. czek, polecenie bankowe); w przypadku wkładu pieniężnego czy też niepieniężnego, jego wrtośc powinna odpowiadac co najmniej wartości obejmowanego udziału.

Ustawodawca przewidział natomiast możliwośc wniesienia wkładów, których wartośc jest wyższa niż wartośc nominalna obejmowanego udziału. Nadwyżka zasila kapitał zapasowy.

2) wkład niepieniężny (aport) - nie zostało określone w sposób pozytywny co może być przedmiotem wkładu;

orzecznictwo SN ukształtowane na gruncie KH (kodeksu handlowego) sformułowało poglądy, które zachowują aktualnośc: skoro ustawodawca posługuje się określeniem „niepieniężny”, a nie określeniem „wkład rzeczowy”, więc przedmiotem wkładu mogą być nie tylko rzeczy, ale także prawa majątkowe.

Ponadto jego przedmiotem może być wszystko, co nie będąc pieniądzem przedstawia jakąkolwiek wartośc ekonomiczną. Wkładem niepieniężnym mogą być prawa bezwzględne lub względne, o ile są zbywalne i w bilansie spółki mogą zając pozycję aktywów. Poglądy te zachowują aktualność z 1 zastrzeżeniem; istniało jednoznaczne stanowisko SN wyrażone w jednej z uchwał z 26 IV 1991 r.: przedmiotem wkładu niepieniężnego do spółki z o. o. może być ograniczone prawo rzeczowe, jakim jest użytkowanie,a przecież z uwago na niezbywalność tego prawa nie spełnia ono wymogów stawianych kapitałowi, bo podważa jego funkcje gwarancyjną.

Jak można wnieść prawo niezbywalne? - poprzez ustanowienie go przez właściciela w sposób pierwotny. Krytyka powyższego orzeczenia odniosła skutek w KSH: przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne, ani też świadczenie usług lub pracy (art. 14 KSH). - ustawodawca więc jedynie w sposób negatywny przesądził co nie może być przedmiotem wkładu niepieniężnego.

Kryteria zdolności aportowej:

1) powinien mieć zdolność bilansową, co oznacza możliwość jego oszacowania i wpisania go w bilansie spółki po stronie aktywów,

2) cecha zbywalności - art.14 ksh; możliwośc jego przeniesienia na inny podmiot,

3) powinien mieć zdolność likwidacyjną lub upadłościową, co wyraża się w tym, że ten składnik powinien móc wejść do masy likwidacyjnej bądź upadłościowej.

+ cecha nieistotna zdaniem prof.:

4) powinien mieć cechę przydatności dla spółki (prof. Kuniewicz tak nie uważa. Jego zdaniem to wartość nie przydatnośc powinna być cechą przesądzającą).

Określanie wartości wkładu:

Istnieje ryzyko przeszacowania i niedoszacowania jego wartości.

- Niedoszacowanie wartości wkładu: Ustawodawca, zarówno zarówno KH jak i w KSH, w ogóle nie zajmuje się problematyką zaniżenia (niedoszacowania) wartości wkładu.

Jeśli się tak stało, to już w momencie powstania spółki jej majątek jest wyższy niż wysokośc kapitału zakładowego Czy ma to wpływ na odpowiedzialnośc wspólników? - Uchwała SN: zaniżenie wartości wnoszonego wkładu niepieniężnego dla pokrycia udziału w spółce z o. o. nie powoduje nieważności umowy zawiązującej taką spółkę i pozostaje bez wpływu na odpowiedzialnośc spółki w razie jej niewypłacalności.

W uzasadnieniu SN podniósł, że: w stosunkach wspólników przyjęcie aportu jest umową, która podlega zasadzie swobody umów; prof. się z tym nie zgadza, bo sąd rejestrowy może sprawdzac wartośc wkładu. (coś w tym stylu).

- Zawyżenie wartości wkładu: Ustawodawca uregulował ten przypadek, bo przeszacowanie wartości wkładu niweczy f. gwarancyjną kapitału. Jest to sytuacja, gdy wysokośc kapitału wpisana do rejestru nie znajduje pokrycia w aktywach - jst to zagrożenie dla interesów wierzycieli spółki.

Jeżeli wartośc wkładów niepieniężnych zostaje zawyżona w stosunku do ich wartości zbawczej w dniu zawarcia umowy spółki, to wspólnik, który taki wkład wniósł oraz członek zarządu, który wiedząc o tym zgłosił spółkę do rejestru, zobowiązani są solidarnie do wyrównania spółce wartości brakującej.

Odpowiedzialność wspólnika jest odpowiedzialnością obiektywną (absolutną), a przesłanką odpowiedzialności członka zarządu jest wykazanie ich wiedzy o różnicy pomiędzy wartością rzeczywistą a deklarowaną wniesionego wkładu.

Kolejne rozstrzygnięcia SN:

Jako wkład mogą być wniesione: własność rzeczy, użytkowanie wieczyste, przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, prawo najmu/dzierżawy lokalu użytkowego, wiadomości i doświadczenie o charakterze technicznym, nadające się do stosowania w produkcji (know-how).

Problem wątpliwy: czy przedmiotem wkładu mogą być wierzytelności? - są to zbywalne prawa majątkowe. Jest ryzyko, że dłużnik wierzyciela nie spełni świadczenia - udział nie będzie miał wtedy pokrycia.

Czy zatem w każdym przypadku należy dyskwalifikować wierzytelności jako przedmiot wkładu niepieniężnego? - SN: istnieje możliwość pokrycia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki przez oświadczenie wspólnika o przekazaniu na poczet jego udziału wierzytelności, która mu przysługuje względem tej spółki; wówczas powyższe ryzyko nie występuje. Spółka jest dłużnikiem - następuje więc potracenie umowne wierzytelności. Jest to dopuszczalne, gdy już wpisano spółkę do rejestru i ona już funkcjonuje.

Nie jest to jednak możliwe na etapie tworzenia spółki: SN: zobowiązanie wspólnika do świadczenia w przyszłości na rzecz spółki z o. o. określonej sumy pieniężnej nie może stanowic pokrycia jego udziału w tej spółce.

Wykład 19. 10.03.2008
KAPITAŁ ZAKŁADOWY: Art. 14§1 ksh przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług
SN stanął na stanowisku, że prawo najmu, dzierżawy może być przedmiotem wkładu.
Wierzytelność przysługująca wspólnikowi wobec spółki może stanowić przedmiot wkładu- art. 14§4 ksh, możliwe jest potrącenie umowne wzajemnej wierzytelności.

Jak wiadomo spółka zoo w organizacji jest spółką kapitałową, wobec tego w jaki sposób dokonuje się wniesienia wkładów niepieniężnych czyli APORTÓW, gdy jego przedmiotem jest :
Prawo własności, lub prawo użytkowania wieczystego
Czy przez zawarcie umowy przechodzą prawa czy trzeba zawrzeć dodatkowa umowę o skutku rozporządzającym
Sąd Najwyższy stanął na stanowisku że potrzebne jest zawarcie kolejnej umowy o skutku rozporządzającym po zarejestrowaniu spółki. Przy zawarciu umowy spółki, spółka nie istniała a członkowie składali oświadczenie(zapewnienie), że z chwilą zawarcia umowy przechodzą na spółkę wkłady niepieniężne w postaci prawa własności czy użytkowania wieczystego-możliwe jest to dzięki temu że ustawodawca przyznał podmiotowość prawną spółce kapitałowej w organizacji.

ZAMIANA KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO SPÓŁKI
Podwyższenie i obniżenie !!
Podwyższenie wiąże się ze zwiększeniem majątku spółki, podwyższenie gospodarcze wiąże się z podjęciem nowych inwestycji w związku z tym potrzebne są środki na ich realizacje Podwyższenie kapitału wymaga zmiany umowy spółki.

W spółce z o.o. istnieją 2 tryby podwyższenia kapitału zakładowego
1) TRYB: WYMAGA ZMIANY TREŚCI UMOWY SPÓŁKI

*uchwała wspólników, która zapada większością kwalifikowaną 2/3 o ile nie trzeba surowszych wymogów
*protokół jest sporządzany przez notariusza i tu uchwała musi być umieszczona!!
Do protokołu podpis składa notariusz i przewodniczący zgromadzenia, kiedyś w akcie notarialnym wszyscy wspólnicy musieli złożyć podpis co stwarzało trudności w praktyce.
*uchwała musi być zgłoszona w rejestrze i wpis ma tu charter konstytutywny

2) TRYB: PODWYZSZENIE KTÓRE DOKONUJE SIĘ NA PODSTAWIE DOTYCHCZASOWEJ TREŚCI CZYLI NIE WYMAGA ZMIANY TREŚCI UMOWY SPÓŁKI
Nie wymaga zmiany treści umowy spółki.


UMOWA SPÓŁKI przewidując możliwość podwyższenia musi wskazywać 2 elementy!!
1. Termin w ciągu którego to podwyższenie musi nastąpić
2. Maksymalną wysokość podwyższenia-może być wskazana przez podanie kwoty, lub wskazuje się wielokrotność istniejącego kapitału.

Uchwała, która podwyższa kapitał zakładowy zapadnie w taki sposób jak zawsze? bezwzględną większością głosów!! Cd zasady!
Ks. Nie przewiduje możliwości widełkowego podwyższenia kapitału zakładowego-jest to sytuacja w której ustawodawca określi dolny i górny próg- KSH NORMUJE TO W STOSUNKU DO SPÓLKI AKCYJNEJ!!

Uchwała SN z 9.02.1993 roku Jeżeli uchwała wspólników spółki z o.o. o podwyższeniu kapitału zakładowego określa w sposób ścisły kwotę podwyższonego kapitału. Nie objęcie tego kapitału w całości powoduje nieskuteczność uchwały. W konsekwencji objęcie przez niektórych wspólników tylko części podwyższonego kapitału pozostaje bez wpływu na wysokość ich udziałów.
Od strony technicznej podwyższenie kapitału zakładowego może polegać na utworzeniu nowych udziałów, albo na podwyższeniu wartości nominalnej udziałów, lub może być połączenie pierwszego i drugiego sposobu-czyli podwyższenie wartości nominalnej udziałów i tworzenie nowych udziałów.
Udziały mogą być objęte przez wspólników lub przez osoby trzecie ?spoza spółki o ile umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego nie stanowi inaczej to dotychczasowym wspólnikom przysługuje prawo pierwszeństwa objęcia udziałów proporcjonalnie do dotychczasowych udziałów-miesiąc od wezwania którego dokonuje zarząd, jeżeli podwyższenie polega jedynie na podwyższeniu a nie na tworzeniu nowych udziałów to w podwyższeniu mogą brać udział tylko wspólnicy obejmując podwyższona wartość nominalną.
SPOSÓB OBJĘCIA UDZIAŁÓW W PODWYŻSZONYM KAPITALE ZAKŁADOWYM.
-SPOSÓB JEST UZALEŻNIONY OD TRYBU
-SPOSÓB JEST UZALEŻNIONY OD TEGO KTO OBEJMUJE UDZIALY

Jeżeli podwyższenie nastąpiło bez zmiany umowy spółki to dotychczasowi wspólnicy obejmują nowe udziały w podwyższonym kapitale zakładowym składając oświadczenie o ich objęciu w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jeżeli natomiast podwyższenie nastąpiło przez zmianę umowy spółki to dotychczasowi wspólnicy obejmując nowe udziały lub obejmując podwyższoną wartość istniejącego udziału składają oświadczenie w formie aktu notarialnego natomiast nowy wspólnik/nowi wspólnicy niezależnie od tytułu składają oświadczenie o przystąpieniu do spółki i objęciu udziału lub udziałów o określonej wartości nominalnej, składają oświadczenie o przystąpieniu do spółki? wymaga to formy aktu notarialnego.
W każdym przypadku uchwałę o podwyższeniu należy zgłosić do rejestru i wpis na charakter konstytutywny!!

SZCZEGÓLNY PRZYPADEK PODWYŻSZENIA KAPITAŁU ZAKLADOWEGO
Podwyższenie kapitału ze środków i podwyższenie kapitału zakładowego polega na tym że na pokrycie środków w kapitale zakładowym przeznacza się środki z kapitału zapasowego, lub rezerwowych, które zostały utworzone z zysków. Uchwała zmienia umowę spółki.
Od strony technicznej środki mogą być przeznaczane na nowe udziały, lub zwiększenie wartości nominalnej. Prawo objęcia przysługuje dotychczasowym wspólnikom w stosunku do ich udziałów , nowe udziały i nowa wysokość nie wymagają oświadczenia o objęciu.
c.d. możliwości rozporządzenia takim prawem przed zarejestrowaniem art. 16 ksh- nieważność rozporządzenia kapitałem przez wpisem do rejestru
art. 164 ksh wniosek podpisują wszyscy członkowie zarządu-wniosek może być złożony przez pełnomocnika ks. Wymaga działania całego zarządu art. 164 § 4-reprezentacja
OBNIŻENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO
Uzasadnienie dla obniżenia jest takie, że:
1) Wysokość kapitału zakładowego jest za duża dla prowadzenia działalności
2) Spółka poniosła stratę w związku z tym nastąpił ubytek kapitału zakładowego i wspólnicy zamierzają pokryć ten ubytek

3 TRYBY (SPOSOBY):
A) obniżenie wartości nominalnej udziałów
B) dokonuje się unicestwienia niektórych udziałów
C) A+B

SZCZEGÓLNY TRYB POSTEPOWANIA:
Postępowanie KONWOKACYJNE co związane jest z funkcja gwarancyjną- polega ono na tym, że zarząd spółki niezwłocznie ogłasza uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego wzywając wierzycieli spółki aby w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia zgłosili sprzeciw jeśli nie zgadzają się na takie obniżenie, Ci którzy zgłosili sprzeciw powinni być przez spółkę zaspokojeni lub ich roszczenia powinny być zabezpieczone, Ci którzy sprzeciwu
nie zgłosili traktowani są jak wyrażający zgodę na obniżenie kapitału zakładowego.

Wniosek do sądu o obniżenie kapitału zakładowego składa się po wyczerpaniu postępowania konwokacyjnego. W przypadku obniżenia kapitału zakładowego postępowanie wiąże się zawsze ze zmianą umowy spółki i wymaga uchwały wspólników poza jednym wyjątkiem ?przypadkiem-sytuacja w której następuje automatyczne obniżenie udziałów to wówczas uchwałę podejmie zarząd a nie wspólnicy.
Ten tryb wzywania wierzycieli(konwokacji) nie będzie stosowany wówczas gdy dokonuje się obniżenia kapitału zakładowego nie zwracając wspólnikom wpłat wniesionych na kapitał zakładowy i jednocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego następuje jego PODWYŻSZENIE ? ? co najmniej do pierwotnej jego wysokości-te czynności podejmie się wtedy gdy spółka poniosła stratę. Wspólnicy pokrywają tę stratę ? kapitał zakładowy ma pokrycie w majątku.
PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW
1)PRAWA I OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE MAJĄTKOWYM
2)PRAWA I OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE KORPORACYJNYM

Ad. 1
-obowiązek wniesienia wkładów
-obowiązek wyrównania w spółce brakującej wartości jeżeli udziały nie zostały w całości pokryte
-inne obowiązki mające majątkowy charakter, a źródłem tych obowiązków jest umowa spółki-umowa powinna określać rodzaj tych obowiązków i zasady ich wykonywania, wspólników czy wspólnika których dotyczą, konsekwencje prawne niedopełnienia tych obowiązków
O rodzajach obowiązków wspomina ustawodawca w ks.:
*obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych
*obowiązek dopłat

Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych mają charakter niepieniężny, są one powtarzające się okresowo świadczenie surowców na rzecz spółki. Z tytułu tych świadczeń wspólnik otrzymuje wynagrodzenie, które mu przysługuje niezależnie od tego czy spółka uzyskała zysk. Wynagrodzenie nie może przekraczać przeciętnej miary-jest to obowiązek związany z udziałem, jego źródłem jest umowa spółki, w przypadku zbycia udziałów obowiązek będzie spoczywał na nabywcy. Konsekwencją jest to że w przypadku zbycia udziałów obciążenie przechodzi na nabywcę, zbycie udziałów wymaga zgody spółki chyba że umowa spółki wyłącza konieczność uzyskania takiej zgody.

Wykład 20. 17.03.2008

Obowiązek wnoszenia dopłat: jest to obowiązek o charakterze majątkowym i obciąża wspólnika; występuje, gdy przewiduje go umowa spółki. Obowiązek ten obciąża wspólników proporcjonalnie do posiadanych udziałów.

Dopłaty są wnoszone w postaci świadczenia pieniężnego i zwiększają majątek spółki.

Najczęściej obowiązek ich wniesienia jest uchwalany przez wspólników, gdy spółka poniosła stratę albo potrzebne są środki na nowe inwestycje.

Dopłaty są podobne w swej istocie do pożyczki - różnica: dopłaty mogą być zwracane ale nie muszą, pożyczka ma charakter zwrotny. Dopłaty są obciążeniem związanym z udziałem - na skutek zbycia udziału obowiązek wniesienia dopłaty obciąża nabywcę udziału. Wspólnikowi nie przysługuje roszczenie o zwrot dopłat - przysługuje mu ono dopiero gdy zgromadzenie wspólników podejmie uchwałę o zwrocie dopłat.

Zwrot dopłat może nastąpić także gdy spółka poniosła stratę.

Dopłaty zwiększają majątek spółki, a nie zwiększają kapitału zakładowego spółki.

Dopłaty do udziałów obciążają udział, a nie są wnoszone na pokrycie udziału!

Dopłaty w sposób pośredni mogą wpłynąc na zwiększenie kapitału zakładowego spółki.

Gdy wspólnicy podejmą uchwałę o zwrocie dopłat ……………………………….. wtedy udziały w podwyższonym kapitale spółki mogą zostac pokryte wierzytelnością wspólników z tytułu zwrotu dopłat.

Jeżeli umowa spółki nie przewiduje możliwości obciążenia wspólników dopłatami - potrzebna jest zmiana umowy spółki; wymagana jest wówczas uchwała podjęta większością 2/3 głosów - jest to uchwala, która zwiększa świadczenia wspólników, więc potrzebna jest zgoda wszystkich wspólników, których uchwała dotyczy.

W umowie spółki wspólnicy mogą przewidzieć również inne obciążenia o charakterze majątkowym.

 PRAWA WSPÓLNIKÓW O CHARAKTERZE MAJĄTKOWYM:

1.) Prawo do dywidendy - do tej części zysku, która uchwałą wspólników została przeznaczona do wypłaty na rzecz wspólników.

2.) Prawo do żądania zwrotu dopłat - gdy ten zwrot został uchwalony.

3.) Prawo do żądania zwrotu wpłat na udział/udziały - istnieje, gdy nastąpiło umorzenie udziału.

4.) Prawo do udziału w podziale majątku spółki w przypadku jej likwidacji - czyli udział w masie likwidacji.

5.) Prawo do wynagrodzenia z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych, które obciążają udziały.

PAWA WSPÓLNIKÓW O CHARAKTERZE KORPORACYJNYM:

1.) Prawo uczestniczenia i wykonywania głosu na zgromadzeniu wspólników (może być wykonywane osobiście przez wspólnika albo też przez jego przedstawiciela).

2.) Prawo do nadzoru nad działalnością spółki - może polegac na indywidualnej kontroli sprawowanej przez wspólnika albo może być wykonywane za pośrednictwem odpowiedniego organu - rady nadzorczej bądź komisji rewizyjnej, których wybór należy do wspólników.

3.) Prawo do zaskarżania uchwał do sądu: powództwo o uchylenie uchwały wspólników, bądź też o stwierdzenie jej nieważności.

 OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE KORPORACYJNYM:

1.) Obowiązek lojalności wobec spółki.

2.) Obowiązek wykonywania minimum praw wspólniczych niezbędnych do funkcjonowania spółki. Sprowadza się to do konieczności udziału w corocznym zgromadzeniu wspólników - odbywa się w ciągu 6 miesięcy po zakończeniu roku obrotowego i udziela absolutorium członkom organu spółki.

Udziały w spółce z o. o. mogą być rozumiane jako tytuł uczestnictwa wspólnika w spółce z o. o. lub tez jako ogół praw i obowiązków wynikających ze stosunku spółki.

W przeciwieństwie do akcji w spółce akcyjnej - udziały nie są papierami wartościowymi.

Ze względu na rodzaj uprawnień związanych z udziałem, udziały możemy podzielic na:

- udziały zwykłe;

-udziały uprzywilejowane: o szczególnych uprawnieniach; występują, gdy przewiduje je umowa spółki; jednocześnie umowa spółki powinna wskazywać dodatkowe uprawnienia wynikające z udziału; KSH: w sposób przykładowy wskazuje na czym może polegać uprzywilejowanie udziału.

1) Uprzywilejowanie co do głosu: może dotyczyć tylko udziałów o równej wartości nominalnej; polega to nadym, że na udział uprzywilejowany przypada większa ilość głosów - max 3.

2) Uprzywilejowanie co do dywidendy: wspólnikowi przysługuje dywidenda uprzywilejowana - nie może przekraczac więcej niż o połowę dywidendy, która przypada na udziały nieuprzywilejowane.

Udziały te nie korzystają jednak z pierwszeństwa zaspokojenia przez innymi udziałami - o ile umowa spółki nie stanowi inaczej.

3) Uprzywilejowanie podziału majątku spółki w przypadku jej likwidacji: w pierwszej kolejności wypłacana jest ta częśc majątku spółki, która powstaje po zaspokojeniu roszczeń wierzycieli spółki - ma to szczególne znaczenie , gdy po zaspokojeniu wierzycieli pozostały majątek jest niewystarczający aby zaspokoić wszystkich wspólników.

KAZUS:

Mirosław C. i Józef P. w czerwcu 1997 r. zawarli umowę spółki cywilnej, której przedmiotem było prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie handlu hurtowego i detalicznego. Na działce oddanej im w użytkowanie wieczyste wspólnicy wybudowali budynek usługowo-mieszkalny, a w grudniu 97 roku podpisali umowę (w formie aktu notarialnego), której przedmiotem było ustanowienie odrębnej własności lokali i na mocy tej umowy wyodrębniony został użytkowy, który miał stanowić współwłasność łączną wyżej wymienionych wspólników.

Po wyodrębnieniu tego lokalu do spółki przystąpił nowy wspólnik, składając oświadczenie o przystąpieniu do spółki w formie pisemnej.

W roku 2003 Mirosław C. skierował do wspólników pismo, w którym wypowiedział swój udział w spółce domagając się zniesienia współwłasności . Problem rozliczenia wspólników: czy ważna jest umowa zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego przez wspólników spółki cywilnej z osobą 3-cią o przystąpieniu do s.c., jeżeli współwłasność łączna dotychczasowych wspólników obejmuje własność nieruchomości?

A w przypadku pozytywnej odpowiedzi na to pytanie - czy na skutek takiej umowy osoba przystępująca do spółki nabywa prawo do całego zgromadzonego dotychczas majątku wspólników, czy też tylko do części majątku, z wyłączeniem współwłasności łącznej nieruchomości?

Rozwiązanie:

Stan fakt. ocenialiśmy w świetle orzeczenia SN z 9 II 2007r.( wykład XI z 10 XII):

Prof. stwierdził, że orzeczenie to zapadło w oparciu o art. 77 i 860 § 2 KC, a ten stan faktyczny (z art. 77 KC) tu nie występuje.

Umowa spółki cywilnej jest ważna, o została zawarta zanim do majątku wspólnego wspólników weszla nieruchomośc.

Art. 58 § 3 KC : nie znajduje zastosowania, gdy nie zachowano formy, ale gdy występuje wada oświadczenia woli.

Art. 65 § 2 KC - jaki był zgodny zamiar wspólników? Czy mieli oni na celu zawarcie umowy z nowym wspólnikiem?

Należałoby się tu odwołać do przepisów, które regulują przeniesienie własności nieruchomości - przeniesienie ogółu praw następuje na wspólników, należałoby więc zachować formę aktu notarialnego, bo przystąpienie do spółki nowego wspólnika wywołuje skutek przeniesienia na niego również własności nieruchomości.

Umowa spółki może przewidywać inne rodzaje uprzywilejowania: może przyznać wspólnikowi prawo decydowania o składzie organu spółki.

Wykład 21. 31.03.2008

Udziały:

1) zwykłe

2) uprzywilejowane - mają charakter przykładowy

Rozporządzanie udziałami:

Udział nie jest papierem wartościowym, tym nie mniej może być przedmiotem rozporządzania. Można zbyć (obdarować, zamienić) jak również można obciążyć udział (zastaw, użytkowanie).

Do zbycia udziału, części udziału oraz ułamkowej części udziału oraz zastawienia udziału wymagana jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Ta forma jest wystarczająca do uzyskania przez nabywcę statusu wspólnika.

Uchwała SN z 9.06.1989r.  nabywcy udziałów nie mają obowiązku składania notarialnego oświadczenia o przystąpieniu do spółki i objęciu nabytych udziałów.

Zbycie części udziału i zbycie ułamkowej części udziału

Przy zbyciu ułamkowej części udziału mamy do czynienia ze wspólnością udziału.

Przy zbyciu części udziały wartość nominalna udziału zostaje zmniejszona o tę zbywaną część i ta zbywana część albo staje się udziałem albo też powiększa wartość nominalną udziału nabywcy.

Zbycie części udziału zatem może mieć miejsce wówczas, gdy zgodnie z umową spółki wspólnik może mieć tylko 1 udział. Wtedy umowa może przewidywać zbycie części udziału.

Wartość nominalna nowego udziału (udziału powstałego ze zbywanej części) nie może być mniejsza niż minimum kodeksowe-50zł

Zbycie części ułamkowej jest możliwe wtedy, gdy wspólnik ma więcej niż jeden udział lub tylko jeden udział - może mieć jeden lub więcej niż jeden, bo zasadniczo nie powoduje to zmian w wartości nominalnej udziału.

Rozporządzenie udziałem może być ograniczone. Zarówno zbycie części udziału jak i zbycie ułamkowej części udziału oraz zastawienia udziału może być ograniczone. Te ograniczenia mogą wynikać z przepisów albo tez z umowy spółki.

Najczęściej spotykane ograniczenia polegające na konieczności uzyskania zgody spółki na rozporządzenia udziałem. Umowa powinna określać przesłanki uzyskania tej zgody, gdy umowa tego nie reguluje, wówczas należy przyjąć zasady kodeksowe.

Zgody udziela zarząd w formie pisemnej i nawet wówczas, gdy zarząd odmawia zgody, wspólnik może zwrócić się do sądu rejestrowego o pozwolenia na zbycie, jeżeli zachodzą ważne powody.

Gdy sąd rejestrowy wyrazi zgodę spółka może wskazać nabywcę. Jeżeli spółka z tego uprawnienia nie skorzysta albo wskazana przez nią osoba nie uiści w terminie ceny należycie, wówczas wspólnik może swobodnie dysponować, a więc rozporządzać swoim udziałem. Np. te udziały, z którymi związany jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki. Mogą być bowiem zbyte lub obciążone jedynie za zgodą spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. (i to jest przykład wynikający z kodeksu)

Gdy umowa spółki przewiduje takie ograniczenie (uzyskanie zgody) Jakie będą konsekwencje prawne rozporządzenia udziałem bez wymaganej zgody? 1.09.1993r. wyrok SN

1) Czy spółka może być uznawana za osobę trzecią w rozumieniu art.63 kc?

2) Czy art.63§1 kc może odnosić się do sytuacji, w której istnieje konieczność uzyskania zgody spółki, a nie z przepisu ustawy?

Stanowisko SN jak i większość doktryny pozytywnie rozstrzygają oba pytania. SN uznał, że umowa zbycia udziału zawarta bez zezwolenia spółki stanowi czynność bezskuteczną i to zarówno wobec spółki jak i w stosunkach między stronami. Może stać się skuteczna dopiero wtedy, gdy zezwolenie zostanie udzielone. W przypadku rozporządzenia udziałem, jak też obciążenia istnieje konieczność powiadomienia spółki przez zainteresowane osoby wraz z przestawieniem dowodu przejścia udziału z dowodem jego obciążenia.

Czynność ta (rozporządzająca) staje się bowiem skuteczna wobec spółki dopiero od chwili powiadomienia spółki o zawarciu takiej umowy rozporządzającej. Mamy tu do czynienia z czynnością bezskuteczną względnie. (Nie wywołuje skutków względem spółki).

Obowiązkiem zarządu jest sporządzenie nowej listy wspólników i złożenie jej do sądu rejestrowego. Sąd rejestrowy odmówi przyjęcia nowej listy wspólników, jeżeli opiera się ona na nieważnej umowie zbycia udziałów.

Ograniczenie to wynika z ksh, jednak w praktyce - jest wpisywane do umowy spółki.

Inne ograniczenia mogą polegać na: prawie pierwszeństwa nabycia udziałów na rzecz dotychczasowych wspólników lub na rzecz osób, które posiadają wymagane kwalifikacje.

Jakie prawa może wykonywać zastawnik lub użytkownik?  Z udziałem związane są prawa o charakterze majątkowym i prawa o charakterze korporacyjnym - tu szczególnie prawo głosu.

Kto wykonuje prawo korporacyjne i czy możliwe jest rozdzielenie wykonywania praw majątkowych od praw korporacyjnych?

KSH udziela pozytywnej odpowiedzi: jeśli umowa spółki tak stanowi, to zastawnik lub też użytkownik mogą wykonywać prawo głosu wynikające z udziału, który jest przedmiotem obciążenia. W przypadku zbycia udziału lub też zbycia części udziału nabywca ponosi solidarną odpowiedzialność ze zbywcą za niespełnienie świadczenia, które należą się społce ze zbytego udziału lub zbytej części. Zasada ta odnosi się również do zbycia ułamkowej części udziału.

To niespełnione świadczenia, które obciążają udział to są np. dopłaty, które zostały uchwalone a nie zostały wniesione, powtarzające się świadczenia niepieniężne, które nie zostały zapłacone, ale nie jest nim na pewno roszczenie o wyrównanie wartości nominalnej udziału.

Wykład 22. 7.04.2008

Udział może być umorzony- umorzenie oznacza jego unicestwienie, co prowadzi do tego, iż wspólnik przestaje być wspólnikiem spółki.

Obniżenie kapitału zakładowego zawsze wiąże się z umorzeniem udziałów, samo umorzenie nie zawsze musi prowadzić w konsekwencji do obniżenia kapitału zakładowego spółki.

Udział może być umorzony wtedy, gdy przewiduje to umowa spółki. Jeżeli umowa takiej możliwości nie przewiduje należy zmienić umowę. Zgodę na zmianę muszą wyrazić wspólnicy, których zmiana będzie dotyczyła.

TRYBY UMORZENIA UDZIAŁU

A) Umorzenie, które wymaga powzięcia uchwały przez zgromadzenie wspólników

1) Umorzenie dobrowolne -czyli umorzenie, które dokonuje się za zgoda wspólnika, następuje w drodze nabycia udziału przez spółkę. Spółka nabywa udział, który ma być umorzony a następnie zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę o umorzeniu

2) Umorzenie przymusowe polega na tym, że spółka pozbywa się wspólników wbrew ich woli. Dokonuje się bez zgody wspólnika na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników, przy czym umowa musi określać:

***przesłanki

*** tryb umorzenia przymusowego

Uchwała o umorzeniu powinna wskazywać podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia, które przysługuje wspólnikowi z tytułu umorzenia udziału. Wynagrodzenie nie może być niższe niż przypadające na udział wartości aktywów netto wynikających ze sprawozdań finansowych z ostatniego roku obrotowego pomniejszony o kwotę, która przypada do podziału między wspólników.

Art. 199 § 3 ksh za zgodą wspólników umorzenie może być dokonane.

B) Umorzenie, które dokonuje się bez podejmowania uchwały przez zgromadzenie wspólników

1) Umorzenie automatyczne Umorzenie automatyczne polegające na tym że udział wspólnika podlega umorzeniu w przypadku ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia i tu stosuje się przepisy o umorzeniu przymusowym(jest to broń w którą wyposażony jest wspólnik) wspólnik przestaje być wspólnikiem na skutek ziszczenia się zdarzeń ono chroni interesy wspólnika. Z umorzeniem związana jest wypłata wynagrodzenia, albo z kapitału zakładowego, co powoduje obniżenie kapitału zakładowego, więc wymaga zmiany umowy spółki

2) Umorzenie z czystego zysku Umorzenie z czystego zysku wtedy nie obniża się kapitału zakładowego i nie zmienia się umowy spółki

Umorzenie może polegać na tym że całkowicie dokonuje się unicestwienia udziału, lub może prowadzić do zmniejszenia wartości nominalnej (ta wartość nominalna nie może być niższa niż 50 zł, należy obniżyć wartość wszystkich udziałów, gdy wspólnik może mieć czy ma więcej niż jeden udział-bo wartość nominalna każdego udziału jednego wspólnika musi być taka sama)?dlaczego tak być musi- nie wiem ?

JEZLI UMORZENIE, KTÓRE WYMAGA UCHWAŁY ZGROMADZENIA WSPÓLNIKÓW NASTEPUJE PRZEZ OBNIŻENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO TO UCHWAŁĘ O OBNIŻENIU KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO POWINNO POWZIĄĆ ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW, NATOMIAST W PRZYPADKU UMORZENIA AUTOMATYCZNEGO, CZYLI TEGO, KTÓRE NASTEPUJE PO ZISZCZENIU ZDARZENIA, JEŻELI TEN TRYB WYMAGA OBNIŻENIA KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO TO UCHWAŁĘ O OBNIŻENIU KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO PODEJMUJE ZARZĄD SPÓŁKI!

SKUTEK W POSTACI UMORZENIA-

Zależy od tego czy umorzenie jest związane z obniżeniem Kapitału Zakładowego czy nie.

Jeżeli umorzenie wymaga obniżenia kapitału zakładowego (niezależnie czy jest dobrowolne, przymusowe czy automatyczne) to skutek w postaci umorzenia następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego CHWILA WPISU DO REJESTRU. Ten skutek przejawi się w innym momencie, gdy umorzenie nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego albo z chwila powzięcia uchwały przez Zgromadzenie Wspólników, albo w przypadku ziszczenia się zdarzenia tu chodzi o umorzenie z czystego zysku.

Jeżeli dokonuje się umorzenia z czystego zysku-bez obniżenia kapitału zakładowego- bez względu na to czy następuje obniżenie wartości nominalnej czy całkowite unicestwienie w następstwie tego umorzenia powstaje sytuacja, że suma wartości nominalnej udziałów nie będzie odpowiadała wartości nominalnej kapitału zakładowego

SUMA WARTOŚCI NOMINALNEJ UDZIAŁÓW < KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO

Co się wówczas dzieje?? nic się nie dzieje rzekł prof. na wykładzie. Wspólnicy mogą, ale nie muszą powziąć uchwałę o zmianie umowy spółki, o dostosowaniu kapitału zakładowego do wartości nominalnej udziałów, sąd rejestrowy nie może do tego obligować.

ORGANY W SPÓŁCE Z O.O.

ORGAN WYKONAWYCZY ORGAN KONTROLNO-NADZORCZY? ORGAN UCHWAŁODAWCZY

ZARZĄD, RADA NADZORCZA/KOMISJA REWIZYJNA , ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW

ZARZĄD

Zarząd pełni funkcję zewnętrzną-reprezentuje spółkę, pełni funkcję wewnętrzną-prowadzi sprawy spółki.

Zarząd może być organem jednoosobowym lub wieloosobowym, decyzja o tym należy do wspólników, mogą oni w umowie spółki określić ściśle liczbę lub mogą określić w sposób widełkowy, że zarząd składa się np. od 2 do4, albo mogą powtórzyć przepisy ksh stwierdzając, że zarząd spółki jest jednoosobowy lub wieloosobowy, wówczas decyzja o ilości członków należy do organów, lub podmiotu, któremu przysługuje kompetencja do powołania zarządu.

CZŁONKIEM ZARZĄDU MOŻE BYĆ TYLKO OSOBA FIZYCZNA, KTÓRA MA PEŁNĄ ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH!!

Mogą istnieć ograniczenia, które mogą mieć źródło w ustawie lub umowie spółki. Przykładem jest zakaz łączenia funkcji członka zarządu i członka Rady Nadzorczej w spółce, inne ograniczenia mogą wynikać z umowy spółki.

KRYTERIA KWALIFIKACYJNE:

członkiem zarządu może być TYLKO osoba będąca, lub niebędąca wspólnikiem, to stanowi umowa spółki. Na skutek powołania określonej osoby na funkcje zarządu następuje powstanie stosunku członkostwa, który ma charakter stosunku cywilno-prawnego, jest to stosunek zobowiązaniowy do nawiązania którego konieczna jest poza aktem powołania zgoda zainteresowanego. To pozwoli w odpowiedni sposób ocenić konsekwencje prawne naruszenie wymogów przy powołaniu.

Jeżeli zostały naruszone normy ustawowe to konsekwencja będzie nieważność

Gdy naruszone będą przy powołaniu wymogi umowy spółki-konsekwencje tego będą zależały od tego do kogo należała kompetencja do powołania. Ocena będzie inna będzie wynikała od decyzji tego organu do którego należało powołanie.

Komu przysługuje kompetencja do powołania zarządu? należy do wspólników, którzy w umowie spółki mogą przyznać takie uprawnienie innemu organowi, w szczególności radzie nadzorczej jeśli jest powołana.

Może to być wyrazem przywileju wspólnika - umowa spółki w ramach postanowień fakultatywnych.

W przypadku gdy zarząd został powołany w umowie spółki i pełnienie funkcji nie jest jego szczególnym uprawnieniem, to nie jest wymagana zmiana umowy spółki.

Powołanie zarządu może być dokonane na czas określony (kadencja) bądź na czas nieoznaczony. Jeżeli umowa spółki nie określa czasu pełnienia funkcji w zarządzie (czasu trwania kadencji), to wówczas mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za jeden pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Natomiast jeżeli umowa określa okres pełnienia funkcji jako dłuższy niż rok, to mandat członka zarządu wygasa z dniem zgromadzenia wspólników za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.

W obu przypadkach mamy do czynienia z kadencyjnością. W pierwszym wypadku istnieje domniemanie kadencyjności (umowa nie określa czasu), w drugim natomiast jest kadencja.

• Domniemanie kadencyjności:

30.05.2006 - powołanie członka zarządu

Kiedy wygaśnie mandat, jeżeli rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym?

1.01.- 30.05 - gdzieś w tym czasie roku 2008, bo przy takim powołaniu pełnym rokiem obrotowym będzie rok 2007. W związku z tym, że mandat (w kadencyjności) wygasa z dniem odbycia zgromadzenia w związku z tym ten okres pełnienia funkcji będzie trochę ruchomy. Nie musi to być termin 30.05. może być np. 10.05. albo 30.06.

Zdaniem prof. Kuniewicza: w każdym przypadku zachowuje się mandat (art.112 kc) to jest po prostu inny sposób liczenia terminu.

MANDAT to upoważnienie, kompetencja do pełnienia funkcji. Z faktu posiadania mandatu wypływa możliwość pełnienia funkcji.

Nie do przyjęcia jest taka sytuacja, iż utrzymuje się mandat a funkcji nie można pełnić.

Nie do przyjęcia jest odwrotna sytuacja, którą wymyślił prof. Safian, ze możliwa jest sytuacja że utrzymuje się mandat a funkcji nie można pełnić- tak być nie może. Prof. Kuniewicz zadał pytanie - to w przypadku śmierci wspólnika-nie może pełnić funkcji? Utrzymuje się mandat?

KADENCJA to jest okres w ciągu którego dana osoba może pełnić swoją funkcję.

Poza upływem czasu ksh przewiduje wyraźnie inne przyczyny wygaśnięcia mandatu:

1. Śmierć członka zarządu

2. Rezygnacja z pełnionej funkcji - Należy odpowiednio stosować przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Tzn., że rezygnacja jest jednostronną czynnością prawną i może być złożona w każdym czasie. Jeżeli jednak pełnienie funkcji w zarządzie miało charakter odpłatny a rezygnacja została złożona bez ważnego powodu, to członek zarządu będzie ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę powstałą z tego tytułu

3. Odwołanie ze składu zarządu - Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany, ograniczenia w tym zakresie mogą wynikać z umowy spółki, w szczególności umowa spółki może wskazywać ważne przyczyny jako powód odwołania

Zdaniem prof. Kuniewicza należałoby tu dopisać utratę pełnej zdolności do czynności prawnych.

Kompetencja do odwołania

Po pierwsze umowa spółki może przyznawać to uprawnienie temu podmiotowi bądź organowi, do którego należy kompetencja do powołania i odwołania. W tym wypadku powstaje wątpliwość Czy przyznanie uprawnienia temu, kto powołuje w przypadku, gdy nie jest to zgromadzenie wspólników powoduje pozbawienie kompetencji wspólników?

Powoduje pozbawienie tej kompetencji właśnie wspólników.

Problem artykułów: 201 §3 oraz 203 §1 ksh

Przyznanie w umowie spółki uprawnienia do odwołania członka (członków) zarządu określonemu organowi bądź też podmiotowi, nie pozbawia tego uprawnienia zgromadzenia wspólników. to potwierdził SN w wyroku z dnia 15.11.2006r. (OSN 2007 zeszyt 9 poz.140).

Sposób działania zarządu

Zarówno w sferze stosunków wewnętrznych, jak i zewnętrznych może być zróżnicowany sposób działania, gdy zarząd jest wieloosobowy. W zakresie prowadzenia spraw spółki członkowi zarządu podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów ksh z umowy spółki, a także z uchwał wspólników. Gdy zarząd jest wieloosobowy - w umowie spółki wspólnicy mogą dowolnie określić zakres kompetencji.

Jeżeli umowa na ten temat milczy, wówczas należy przyjąć zasady z ksh każdy uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, przy czym bez uchwały zarządu może prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Uchwała jest potrzebna, gdy któryś zgłosi sprzeciw.

O ile ustawa nie stanowi inaczej, to uchwały takie zapadają bezwzględną większością głosów, przy czym umowa spółki może przyznawać określonemu członkowi zarządu, w szczególności prezesowi zarządu głos decydujący w szczególności, gdy głosy rozkładają się na tak i na nie.

Wykład 23. 14. 04. 2008r.

REPREZENTACJA SPÓŁKI:

1. Reprezentacja czynna spółki:

Do zarządu w sp. z o.o. należy reprezentowanie spółki. Przysługuje mu generalna kompetencja do składania oświadczeń woli na zewnątrz. Istnieje zatem domniemanie kompetencji zarządu do reprezentowania spółki we wszystkich sprawach, które nie zostały przekazane do kompetencji innego organu. Zakres możliwości działania zarządu w sferze stosunków zewnętrznych jest określony ustawowo i obejmuje wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki. Ten zakres nie jest zdeterminowany przedmiotem działania spółki. Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki.

NIE MOŻE BYĆ SKUTECZNIE OGRANICZONE WOBEC OSÓB TRZECICH.

Na tle ww. przepisu pojawia się pytanie dotyczące ograniczeń polegających na tym, że w pewnych przypadkach ustawodawca wymaga wyrażonej w formie uchwały zgody zgromadzenia wspólników lub rady nadzorczej na dokonanie pewnych czynności przez spółkę; w szczególności zgoda jest wymagana na: zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, zbycie i wydzierżawienie jego wyodrębnionej części, ustanowienie na nim ograniczonego prawa rzeczowego.

Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgoda taka jest wymagana na nabycie bądź zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego, udziału w nieruchomości.

Zgoda jest wymagana do zawarcia umowy nabycia nieruchomości, udziału w nieruchomości lub środków trwałych, których cena przekracza ¼ kapitału zakładowego, nie niższą niż 50 000 zł, jeżeli umowa jest zawierana przed upływem 2 lat od dnia zarejestrowania spółki, chyba że jej zawarcie było przewidziane w umowie spółki.

Zgoda jest wymagana do zawarcia umowy między spółką dominującą a spółką zależną, treścią której będzie zarządzanie spółką zależną lub transfer zysków.

W ww. przypadkach wymagana jest zgoda w formie uchwały wspólników i konieczność uzyskania zgody zgromadzenia wspólników wynika z przepisów KSH, przy czym normy prawne wynikające z tych przepisów mają charakter bezwzględnie bądź względnie obowiązujący.

Już na gruncie Kodeksu Handlowego powstał problem skutków prawnych zawarcia umowy, gdy zgoda nie została wyrażona w postaci uchwały zgromadzenia wspólników. Konieczność uzyskania zgody może ponadto wynikać z UMOWY spółki. Wielu autorów wyrażało opinię, że dokonanie czynności prawnej bez wymaganej uchwały nie powoduje nieważności takiej czynności. Formułowano postulat, by sankcję nieważności stosować wobec czynności prawnych „rangi podstawowej” (nie definiując, czym są takie czynności).

Art. 17 KSH różnicuje skutki prawne dokonania czynności prawnej bez wymaganej zgody w zależności od tego, jaka była podstawa prawna wyrażenia zgody- ustawa czy umowa:

• ustawa - czynność prawna bez wymaganej zgody jest nieważna. Zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia woli przez spółkę, albo po jego złożeniu, nie później, niż w ciągu 2 miesięcy od złożenia oświadczenia woli. Zgoda po złożeniu oświadczenia jest potwierdzeniem, które jest skuteczne ex tunc, tj. ma moc prawną od chwili dokonania czynności prawnej.

• umowa - czynność prawna bez zgody nie jest nieważna; członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność wobec spółki z tytułu naruszenia postanowień umowy spółki.

Wśród czynności prawnych wymagających zgody ustawodawca szczególnie traktuje rozporządzenie prawem lub zaciągnięcia zobowiązania do wysokości dwukrotnie przekraczającej wysokość kapitału zakładowego - wymagana jest wprawdzie uchwała zgromadzenia wspólników, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. Jednak w tym przypadku sankcją z tytułu nieuzyskania zgodnie jest nieważność czynności prawnej.

Art. 17 KSH podzielił doktrynę i orzecznictwo: czy jest to nieważność bezwzględna (§ 1), czy też stwarza sytuację dla bezskuteczności zawieszonej (§ 2 )? Bezskuteczność zawieszona:

• Art. 63 KC - zgoda na czynność prawną wyrażona przez osobę trzecią,

• Art. 17 KSH - zgoda organu tego samego podmiotu.

Art. 17 KSH poszerza katalog przypadków dotyczących bezskuteczności zawieszonej, nie ma potrzeby odwoływania się do art. 63 KC.

CZYNNOŚCI Z SAMYM SOBĄ CZŁONKA ZARZĄDU - art. 210 KSH:

W umowie pomiędzy spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Jest to zakaz reprezentacji spółki przez zarząd przy umowach z samym sobą. Pojecie to należy rozumieć szeroko: sytuacje jako reprezentant spółki, ale też jako osoba fizyczna. Zakaz odnosi się również do sytuacji, w której chodzi o zawarcie umowy między spółką a którymkolwiek członkiem zarządu - żaden nie może spółki reprezentować.

Zakres przedmiotowy zakazu wynikającego z art. 210 KSH:

Orzeczenie SN Z 23. 03. 1999 r.: Przepis art. 203 KH (dziś 210 KSH ) dotyczy umów między spółką a członkami zarządu związanych z funkcją członka zarządu, a nie umów zawieranych przez spółkę z członkami zarządu działającymi jako osoby fizyczne, poza pełnioną przez nich funkcją. Wg prof. Kuniewicza orzeczenie to jest błędne. Nie ma żadnych podstaw, aby ograniczać w ten sposób zakres przedmiotowy zakazu. Celem zakazu jest to, by nie doszło do kolizji interesów, a tym samym - naruszenia interesów jednej ze stron.

Konsekwencje prawne naruszenia zakazu z art. 210 KSH:

Sankcją z tytułu naruszenia zakazu jest sankcja nieważności zawartej umowy. Relację między art. 204 § 2 a art. 210 KSH da się wyjaśnić: art. 210 KSH nie ogranicza prawa do reprezentacji, ale wyłącza tę reprezentację. Jeżeli brak jest umocowania, to konsekwencje prawne działania należy ocenić wg treści art. 39 KC.

W KH w sposób szczególny potraktowano sytuację spółki jednoosobowej, gdzie jedyny wspólnik jest jedynym członkiem zarządu. W wyroku z 17.12.1996 r. SN orzekł, że umowa o pracę zawarta w imieniu jednoosobowej sp. z o.o. z jej prezesem przez pełnomocnika, któremu udzielił on pełnomocnictwa do zawarcia tej czynności jako nadzwyczajne zebranie wspólników, w skład którego wchodził jako jedyny wspólnik - jest nieważna.

W KSH w odniesieniu do spółki jednoosobowej, gdzie wspólnik jest jedynym członkiem zarządu nie stosuje się zakazu zawierania umów z samym z sobą, zatem wspólnik będący jedynym członkiem zarządu może zawrzeć umowę z samym sobą w formie aktu notarialnego, a o fakcie zawarcia takiej umowy notariusz zawiadamia sąd rejestrowy.

Od zakresu reprezentacji należy odróżnić SPOSÓB DZIAŁANIA zarządu w stosunkach zewnętrznych. Sposób reprezentacji spółki może być rozstrzygnięty przez wspólników, gdy zarząd jest wieloosobowy. Przy zarządzie jednoosobowym ma miejsce osobista reprezentacja, nie może być ograniczona przez zobowiązanie do współdziałania z prokurentem czy inną osobą. W przypadku zarządu wieloosobowego wspólnicy mogą w umowie spółki określić sposób reprezentacji jako:

• reprezentację samoistną,

• reprezentację łączną,

• reprezentację samoistną niektórych, a łączną pozostałych członków zarządu.

Gdy w umowie brak jest regulacji w tym zakresie, stosuje się regułę z KSH: do składania oświadczeń woli wymagane jest działanie 2 członków zarządu albo członka zarządu łączne z prokurentem. Jest to reprezentacja łączna (a w drugim przypadku - reprezentacja łączna mieszana).

Istnieje wątpliwość, czy możliwe jest różnicowanie sposobu reprezentacji ze względu na kwotę. SN w uchwale z 24.10.1996 r. stwierdził, że w umowie sp. z o.o. może być przewidziana reprezentacja łączna dla składania przez zarząd oświadczeń w zakresie praw i obowiązków spółki powyżej określonej ich wartości.

Niezależnie od tego, że spółka może być reprezentowana przez zarząd, spółka może być reprezentowana przez pełnomocnika lub prokurenta, działających samoistnie lub łącznie (niezależnie od reprezentacji przez zarząd).

Powyższe uwagi dotyczą tzw. reprezentacji czynnej.

2. Reprezentacja bierna spółki:

Reprezentacja bierna spółki polega na przyjmowaniu oświadczeń woli skierowanych do spółki. Oświadczenia te mogą być składane skutecznie wobec jednego członka zarządu lub prokurenta, niezależnie od tego jaki jest sposób działania tych osób w reprezentacji czynnej. Reprezentacja bierna wynika z KSH i nie może być zmieniona umową spółki.

Wykład 24. 21. 04. 2008r.

RADA NADZORCZA (KOMISJA REWIZYJNA) W SP. Z O.O.

W sp. z o.o. prawo kontroli nad działalnością spółki przysługuje wspólnikom. Mogą oni wykonywać to uprawnienie osobiście lub działając z uprawnioną osobą albo funkcję tę może wykonywać RADA NADZORCZA (komisja rewizyjna). Obowiązek powołania rady nadzorczej istnieje, gdy kapitał zakładowy przekracza 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż 25. Niezależnie od tego obowiązek ten może przewidywać umowa spółki. Jednocześnie umowa spółki może ograniczyć indywidualną kontrolę wykonywaną przez wspólników.

Zasady kreowania: uprawnienie do powołania członków rady nadzorczej przysługuje wspólnikom. Umowa sp. może przwidywać inny sposób kreowania, np. przyznanie w umowie sp. prawa do powołania określonym wspólnikom - art. 159 KSH; uprawnienie to może być przyznane osobiście wspólnikowi albo może być związane z udziałem.

W ramach innych sposobów kreowania umowa NIE MOŻE przyznać ww uprawnień do powołania zarządowi.

Członkiem rady nadzorczej może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolnośćdo czynności prawnych. Mogą to być wspólnicy, jak też osoby spoza spółki. Ustawodawca przewiduje zakaz łączenia funkcji członka rady nadzorczej z funkcją:

• członka zarządu,

• prokurenta,

• likwidatora,

• kierownika oddziału lub zakładu ,

• zatrudnionego w spółce głównego księgowego, radcy prawnego, adwokata,

• członka zarządu oraz likwidatora spółki lub spółdzielni zależnej.

Jest to zakaz ustawowy, jego naruszenie będzie powodowało bezwzględną nieważność czynności.

Art. 214 § 3 KSH:

Sp. dominująca stosunek zależności Sp. zależna

I I I I I I

zarząd zarząd

NIE JEST MOŻLIWE!

rada nadzorcza rada nadzorcza

Stan zależności występuje wówczas, gdy członkowie zarządu lub rady nadzorczej stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki, która jest spółką zależną (art.4§1 ust.4 lit.d KSH). Członkami rady nadzorczej spółki dominującej nie mogą być członkowie zarządu spółki zależnej. Nie ma zakazu udziału członków zarządu spółki dominującej w radzie nadzorczej sp. zależnej.

Rada nadzorcza jest organem kolegialnym (min. 3 członków), kadencyjnym. O ile umowa sp. nie stanowui inaczej, członków rady nadzorczej powołuje się na okres 1 roku. Jest przepis względnie obowiązujący: można powołać na okres dłuższy niż 1 rok, jak i na czas nieokreślony.

Wygaśnięcie mandatu:

• możliwość odwołania w każdym czasie,

• rezygnacja,

• śmierć członka rady,

• upływ kadencji,

• utrata ustawowych przesłanek warunkujących członkowstwo.

Kompetencje rady nadzorczej:

1. wynikające z ustawy,

2. wynikające z umowy spółki.

Rada sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki, a w szczególności dokonuje oceny sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego, ocenia wnioski zarządu dotyczące podziału zysku i pokrycia strat i z efektu tej oceny skład sprawozdanie zgromadzeniu wspólników. Zakres kompetencji rady może być rozszerzony; w szczególności rozszerzenie może polegać na przyznaniu radzie nadzorczej uprawinienia do wyrażenia zgody na dokonanie określonych czynności, ponadto na przekazaniu radzie uprawnienia do zawieszenia w czynnościach z ważnych powodów poszczególnych lub wszystkich członków zarządu.

Art. 383 KSH → dot. S.A.; podobne uprawnienie do zawieszenia w czynnościach członka zarządu; Różnica: w S.A. jest to kompetencja kodeksowa, ponadto przepis ten przewiduje możliwość delegowania członków rady nadzorczej, na okres nie dłuższy niż 3 m-ce, do czasowego wykonywania czynności członka zarządu. Problem polega na tym, czy w przypadku sp. z o.o. można także przwidzieć taką delegację?

1. Przeciwnicy: art. 220 KSH tego nie przewiduje,

2. Zwolennicy: jest to możliwe, ponieważ wyliczenie kompetencji rady nadzorczej w sp. z o.o. ma charakter przykładowy. Delegowany członek rady nie może w czasie delegacji pełnić swoich funkcji w radzie (poglad, do którego przychyla się prof. Kuniewicz).

Rada nadzorcza wyraża swoją wolę w drodze UCHWAŁ, które mogą być podejmowane, gdy jest obecna ½ członków rady, a dodatkowo wszystkich członków zaproszono na posiedzenie (w umowie wymogi ww można zaostrzyć). KSH nie przewiduje zaskarżenia uchwał rady.

Uchwały dotyczące rady odnoszą się w pełni do komisji rewizyjnej; różnica: komisja rewizyjna zajmuje się tym, co do rady należy w szczególności, zaś rada działa w sposób permanentny.

ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW W SP. Z O.O.:

Jest to organ stanowiący, uchwałodawczy - wyraża swoją wolę w formie uchwał (w sp. 1-osobowej: postanowienie bądź decyzja). Sp. z o.o. jest osobą prawną - wspólnicy mogą działać tylko jako organ (uchwała wspólników = uchwała zgromadzenia wspólników).

Zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały na posiedzeniu; może też podejmować uchwały bez odbycia posiedzenia:

• jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte,

• jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na pisemne głosowanie. Pisemne głosowanie jest wyłączone w sprawach dot. rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego i sprawozdania zarządu dot. podziału zysku i pokrycia strat, udzielenia absolutorium członkom organów spółki.

Zgromadzenie wspólników:

1. zwyczajne - powinno odbyć się w ciągu 6 m-cy po upływie roku obrotowego,

2. nadzwyczajne - wówczas, gdy z takim wnioskiem wystąpi opdpowiedni organ lub podmiot.

Aby uchwały zgromadzenia wspólników były ważne i skuteczne, muszą zachowane przesłanki dotyczące:

1. sposobu zwołania zgromadzenia wspólników,

Kompetencja do zwołania zgromadzenia wspólników przysługuje zarządowi. Uchwała w tym zakresie powinna zapaść większością głosów (art. 19 KSH - jednomyślność wymagana tylko, gdy ustawa tak stanowi). Jest to większość bezwzględn, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. Ponadto kompetencja przysługuje radzie nadzorczej (komisji rewizyjnej), gdy zarząd nie zwołuje zwyczajnego zgromadzenia w terminie określonym w KSH lub umowie spółki, albo przysługuje jej kompetencja do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia, jeżeli mimo wystąpienia z takim wnioskiem do zarządu, zarząd nie zwołał zgromadzenia. Uprawnienie rady nadzorczej jest fakultatywne, istnieje gdy zarząd nie wypełnia swojego obowiązku. Uprawnienie do zwołania zgromadzenia może być przyznane w umowie spółki określonym osobom (gdyby zarząd nie wykonał swojego obowiązku).

Z mocy KSH wspólnikowi lub wspólnikom reprezentującym co najmniej 1/10 kapitału przysługuje uprawnienie do żądania zwołania zgromadzenia, jak też umieszczenia pewnych spraw w porządku obrad. Jeżeli w ciągu 2 tygodni od wystąpienia z wnioskiem zgromadzenie nie zostanie zwołane, wspólnicy ww mogą zgłosić się do sądu rejestrowego z wnioskiem o upoważnienie ich przez sąd do zwołania takiego zgromadzenia.

OSN z 2005 r. → w upoważnieniu sąd określił termin, w którym zgromadzenie powinno się odbyć. Ponieważ zgromadzenie odbyło się po terminie, uchwały podjęte na tym zgromadzeniu sąd uznał za BEZWZGLĘDNIE NIEWAŻNE.

Zwołanie zgromadzenia obejmuje też sposób powiadomienia wspólników, przepisy wymagają, by zawiadomienie zostało wysłane za pomocą listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską z 2-tygodniowym wyprzedzeniem przed terminem zgromadzenia. Można wykorzystać pocztę elektroniczną, jeśli wcześniej wspólnik wyraził pisemną zgodę i podał adres poczty. Od ww zasady KSHpozwala odstąpić; przewidziano możliwość podejmowania uchwał bez formalnego zwołania wspólników, jeżeli na zgromadzeniu reprezentowany jest CAŁY kapitał zakładowy i nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu ani co do odbycia zgromadzenia, ani co do porządku obrad.

2. porządku obrad,

Porządek obrad: ustawodawca wymaga, by porządek obrad zgromadzenia był podany wspólnikom w zawiadomieniach. Zasadą jest, by uchwały podejmowano tylko w psrawach objętych porządkiem obradf, wyjątki dotyczą sytuacji, gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu i nikt nie zgłosił sprzeciwu dot. powzięcia uchwały, a inne wyjątki dotyczą wniosków o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia i wniosków o charakterze porządkowym.

W przypadku tych ostatnich problemem jest to, czy takim wnioskiem jest wniosek o zmianę w składzie organów, zwłaszcza gdy wcześniej zapadła uchwała o (nie)udzieleniu absolutorium?

SN: 03.2000: przez wnioski o charakterze porządkowym należy rozumieć tylko takie, które dotyczą sposobu rozpatrywania spraw objętych porządkiem zgromadzeni, podejmowania uchwał. Takiego charakteru nie mają wnioski o zmianę składu zarządu lub rady nadzorczej.

3. zachowania odpowiedniej większości głosów i quorum przy podejmowaniu uchwały.

Wykład 25. 28.04.2008

ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW jest ważne niezależnie od liczby reprezentowanych udziałów, przy czym umowa spółki może wprowadzić kworum. Każdemu wspólnikowi musi przysługiwać co najmniej jeden głos uprzywilejowanych nie więcej niż 3 głosy. Jeżeli w spółce są udziały o rożnej wartości nominalnej to w przypadku kiedy umowa spółki inaczej tego nie reguluje to na każde 10 zł wartości nominalnej udziału przypada jeden głos.

UPRZYWILEJOWANIE MOŻE DOTYCZYĆ TYLKO UDZIAŁÓW O RÓWNEJ WARTOŚCI NOMINALNEJ!!-->TO BYŁO W ZESZŁYM ROKU NA EGZAMINIE!!

Wspólnik może uczestniczyć w Zgromadzeniu osobiście, lub przez pełnomocnika, ale umowa spółki lub przepisy kodeksu mogą zawierać ograniczenia dotyczące prawa głosu pełnomocnika np.: pełnomocnikiem może być inny wspólnik, lub osoba nie będąca wspólnikiemspoza spółki. Z przepisów kodeksu wynika, że pełnomocnikiem nie mogą być członek zarządu ani pracownik spółki!!

Do udzielenia pełnomocnictwa wymagana jest forma pisemna zastrzeżona pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). Pełnomocnictwo udzielone w tej formie jest wystarczające, gdy zgromadzenie podejmie uchwałę notarialnie protokołowaną, a protokół ma formę aktu notarialnego.

W pewnych przypadkach wspólnik jest pozbawiany prawa głosu na zgromadzeniu.

- nie może on ani osobiście ani przez pełnomocnika Anie tez jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki, oraz sporu między nim a spółką.

Spółka z o.o.(rebusik o Czesiu)imiona nie były podane na wykładzie

Andrzej-wspólnik

Bogdan -wspólnik

Czesiu -wspólnik

Zarząd: Heniek i Czesiu

Uchwała dotycząca odpowiedzialności:

- przy powołaniu wspólnika Czesiu głosujemoże głosować.

Zwolnienie z zobowiązania miało by miejsce przy odwołaniu, gdyby wspólnik wyrządził szkodę spółce i spółka by go przez odwołanie zwolniła.

- przy odwołaniu może głosować wspólnik, uchwała taka nie być konsekwencją wadliwie pełnionej funkcji, może dotyczyć wadliwie pełnionej funkcji i wtedy Czesiu nie może głosować.

-uchwała dotycząca udzielenia absolutorium

- istnieje zakaz wyłączania od udziału w głosowaniu i przez pełnomocnika też nie, bo nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam ma.

WspólnicyA,B,C-- Zarząd- H,G

G nie może być reprezentantem C, bo pełnomocnikiem wspólnika nie może być członek zarządu, ani pracownik spółki.

Gdyby uchwała dotyczyła udzielenia absolutorium Radzie Nadzorczej może G podejmować uchwały. Wyłączenie nie działa, gdy mamy do czynienia z zarządem i C jest osobą prawna i osoba prawna G pełni funkcję członka zarządu w C.

Gdyby przepisy dopuszczały, że G jako osoba prawna pełni funkcję członka zarządu.

Art. 244 ksh Wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu między nim a spółką. Art. 244 wyłącza możliwość uczestnictwa w głosowaniu, gdy dotyczy ono głosującego i są sytuacje w których to wyłączenie nie działa.

Jako zasada uchwały zapadają bezwzględną większością głosów. Przez głosy należy rozumieć wszystkie głosy, na gruncie kh(kodeks handlowy) ustawodawca posługiwał się pojęciem głosy oddane, ale ksh też czasem używa tego pojęcia, ale nie powinno się ono tu znaleźć.

Bezwzględna większość to nie jest 50+1, ale jest to więcej niż liczba głosów oddanych na nie, czyli więcej jest na tak.

Ksh. przewiduje większość kwalifikowaną, a konieczność zachowania takiej większości wymagana jest przy powzięciu uchwał dotyczących zmiany umowy spółki, zbycia przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części-2/3 głosów większość.

Jeżeli uchwała dotyczy istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki, to do jej powzięcia potrzebna jest większość ¾ głosów i umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi.

Dodatkową przesłanką skuteczności uchwał, które zmieniając umowę spółki zwiększają świadczenia wspólników lub uszczuplają ich prawa udziałowe lub osobistekonieczność uzyskania zgody przez wszystkich wspólników, których ta zmiana dotyczy.

ZASKARŻALNOŚĆ UCHWAŁ

przepisy ks. wyróżniają dwa stany wadliwości uchwał.

Konsekwencje prawne wynikające z wadliwości:

1. Gdy uchwala wspólników jest sprzeczna umową spółki, bądź dobrymi obyczajami obyczajami i godzi w interesy spółki, lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika to może być zaskarżana w drodze powództwa o jej uchylenie. Czyli nie jest ona od początku nieważna, ale może być uchylona.

2. Gdy uchwała jest sprzeczna z ustawa to może być wytoczone powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały.

LEGITYMACJA CZYNNA

PRZYSŁUGUJE ZARZĄDOWI, RADZIE NADZORCZEJ, KOMISJI REWIZYJNEJ, I POSZCZEGÓLNYM CZŁONKOM TYCH ORGANÓW +WSPÓLNIKOWI, KTÓRY GŁOSOWAŁ PRZECIWKO UCHWALE I ZARZĄDAŁ ZAPROTOKOŁOWANIA SPRZECIWU.

Wspólnikowi, który w sposób bezzasadny nie został dopuszczony do udziału w Zgromadzeniu.

Orzeczenie S.A. w Poznaniu-wspólnik w sposób bezzasadny został pozbawiony prawa do glosowania.

Wspólnik, który nie był obecny na Zgromadzeniu, gdy zostało w sposób wadliwy zwołane, bądź podejmowano uchwały nie objęte porządkiem obrad. Prawo do wystąpienia z powództwem przysługuje wspólnikowi, który został pominięty przy tym glosowaniu, nie zgodził się na pisemne głosowanie, albo głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o jej powzięciu zgłosił sprzeciw.

W przypadku uchylenia uchwały- problemem spornym może być określenie skuteczności uchyleniaorzeczenie takie działa ex punc-wstecz- dlatego była potrzebna regulacja ustawodawcy, w przypadku gdy do ważności czynności wymagana jest uchwała od zgromadzenia, to uchylenie takiej uchwały nie ma skutku wobec osób trzecich działających działających w dobrej wierze.

OKREŚLENIE KONSEKWENCJI PRAWNYCH ORZECZENIA, KTÓRE STWIERDZA NIEWAŻNOŚĆ. Wyłączone jest stosowanie 189. Niektórzy uważają, że wyłączenie dotyczy organów wymienionych w ksh, ale taka interpretacja jest błędna, 189 kpc jest całkowicie wyłączony.

Ta uchwała przypomina sankcję nieważności bezwzględnej +nierozstrzygnięty charakter prawny samej uchwał. To co odróżnia uchwały od umów- do ich powzięcia nie jest potrzebna zgoda wszystkich wspólników. Nie każda uchwała jest czynnością prawną.

Zasadniczy kłopot jest ze stwierdzeniem nieważności czynności sprzecznej z uchwałą?? Czy stwierdzenie jest konstytutywne czy deklaratywne?? W przypadku czynności prawnej bezwzględnie nieważnej-deklaratywny, podobnie jest ze stwierdzeniem nieważności czynności niezgodnej z uchwałą/

LEGITYMACJA PROCESOWA:

Odwołanych członków zarządu. Czy w przypadku gdy ta uchwała jest sprzeczna z ustawą ma on legitymację procesową? OSP 2003 zeszyt 2był jeden tryb zaskarżania uchwał.

Ostatecznie obowiązuje uchwała z 1 marca 2007 SN(7) osobie odwołanej z organu spółki z o.o. nie przysługuje legitymacja procesowa do wytoczenia powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników sprzecznej z ustawą. Uchwała wspólników do czasu rozstrzygnięcia przez sąd jest wiążąca.

W sporze, który dotyczy uchylenia uchwały lub stwierdzenie nieważności, spółkę reprezentowana jest przez zarząd, albo powołanego na mocy uchwały wspólników pełnomocnika (jeżeli zarząd będzie kwestionował uchwałę).

Wykład 26. 5.05.2008

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna- jest w swojej konstrukcji bardzo zbliżona do sp.zo.o, posiada jednak pewne cechy odróżnające ją od sp.zo.o. (na wykładzie będą omówione te różnice)

S.A. - spółka kapitałowa; posiada osobowość prawną, z czego wynikają konsekwencje:

działa przez swoje organy, jako osoba prawna

wyłączona jest odpowiedzialność akcjonariuszy za zobowiązania spółki, spółka sama odpowiada za swoje zobowiązania

Jest to spółka statutowa- podstawą jej funkcjonowania jest statut (a nie umowa, tak jak w sp.zo.o.)

Jest to spółka anonimowa (niektórzy ją tak określają)- łatwość obrotu akcjami (szczególnie akcjami na okaziciela)

Konstrukcja prawna, którą ustawodawca przewiduje dla niektórych podmiotów, np. bank, giełda papierów wartościowych

Najistotniejsze cechy spółki akcyjnej:

- podstawą funkcjonowania jest statut, obowiązek nie umowa spółki

-istnieje obowiązek powołania organu nadzoru RN, wyłączona jest indywidualna kontrola i nadzór akcjonariuszy

- tytułem uczestnictwa jest akcja, która jest papierem wartościowym-nośnik praw zawartych w tym dokumencie

- jest to czysta postać spółki kapitałowej, elementy osobowe S.A. w spółce akcyjnej bardzo ograniczone

Istnieje obowiązek powołania organu nadzoru Rada Nadzorcza - tym samym wyłączona jest indywidualna kontrola i nadzór akcjonariuszy.

Tytułem uczestnictwa akcjonariusza jest AKCJA, która jest papierem wartościowym (nośnika praw inkorporowanych, zawartych w dokumencie).

Elementy osobowe w S.A. zostały o wiele bardziej organiczone niż w sp.zo.o.

Przy formułowaniu treści statutu akcjonariusze mają o wiele mniejszą swobodę, niż w sp.zo.o.

S.A. może być zawiązana przez 1 albo więcej osób i tym samym założycielem nie może być inna jednoosobowa sp.zo.o.

Przesłanki powstania S.A.:

1. zawiązanie spółki - w ramach zawiązania spółki dochodzi do podpisania statutu przez założycieli

2. wniesienie wkładu na pokrycie kapitału zakładowego

3. ustanowienie organów - zarządu i rady nadzorczej

4. wpisanie spółki do rejestru

Ad.1. Zawiązanie spółki

- PODPISANIE STATUTU

- STATUT- FORMA AKTU NOTARIALNEGO

- OSOBY, KTÓRE PODPISUJA STATUT TO ZAŁOŻYCIELE SPÓŁKI, NIE WSZYSCY ZAŁOŻYCIELE MUSZA BYĆ AKCJONARIUSZAMI.

KWALIFIKACJA PODMIOTOWA KAŻDY PODMIOT PRAWA MOŻE BYĆ ZAŁOŻYCIELEM I AKCJONARIUSZEM.

ROZBUDOWANA TREŚĆ STATUTU

Obligatoryjne elementy statutu:

1. Wskazanie firmy i siedziby sp.

2. Wskazanie przedmiotu jej działania

3. Wskazanie czasu trwania sp., jeżeli jest na czas oznaczony

4. Określenie wysokości kapitału zakładowego

5. Określenie kwoty wpłaconej przed zarejestrowaniem spółki

6. Określenie wartości nominalnego akcji, ze wskazaniem, czy są to akcje imienne, czy też na okaziciela. Jeżeli mają być wydawane akcje różnych rodzajów to wskazanie związanych z nimi uprawnień

7. Określenie założycieli - imiona, nazwiska, nazwy bądź firmy założycieli

8. Określenie liczby członków zarządu oraz rady nadzorczej albo tez wskazanie co najmniej minimalnej lub maksymalnej liczby członków tych organów, ze wskazaniem podmiotu, który będzie uprawniony do wskazania liczby członków tych organów

9. Określenie pisma do ogłoszeń, jeśli ogłoszenia maja być dokonane w innym piśmie niż MSIG

Fakultatywne postanowienia:

1. Określenie liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku spółki lub podziale majątku spółki oraz związane z nimi uprawniena (tu nie chodzi o akcje- te należą do postanowien obligatoryjnych), np. takim tytułem są świadectwa użytkowe albo założycielskie.

2. Określenie związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki po za obowiązkiem pokrycia akcji( ustawodawca przewiduje że może to być obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych, którymi obciążone mogą być akcje imienne)

3. Ograniczenie zbywalności akcji

4. Określenie warunków i sposobu umorzenia akcji,

5. Ograniczenie rozporządzania akcjami

6. Określenie uprawnień osobistych, które mogą być przyznane akcjonariuszom (art.354 ksh)

7. Określenie co najmniej przybliżonej wielkości kosztów poniesionych w związku z utworzeniem spółki

PODPISANIE STATUTU -

Samo podpisanie statutu nie powoduje jeszcze zawiązania spółki, mianowicie następuje to z chwilą objęcia wszystkich akcji. Do objęcia ich dochodzi w ten sposób, że założyciele sami lub łącznie, z osobami trzecimi składają oświadczenie w którym wyrażają zgodę na zawiązanie spółki, brzmienie statutu oraz objęcie akcjiOŚWIADCZENIA SKŁADANE S.A. W FORMIE AKTU NOTARIALNEGO.

Te oświadczenia składane są w formie aktu notarialnego. Mogą być składane w kilku odrębnych albo jednym wspólnym. W tych aktach notarialnych należy stwierdzić dokonanie wyboru pierwszych organów spółki (inaczej niż w sp.zo.o. nie umieszcza się w statucie imion i nazwisk osób powołanych do pełnienia funkcji w organach).

Ad.2. Wniesienie wkładów

Kapitał zakładowy w S.A. powinien wynosić co najmniej 500 000 zł. Dzieli się on na akcje, które mają jednakową wartość nominalną i ta wartość nie może być niższa niż 1 grosz.

Przedmiot wkładu - tak samo jak w sp.zo.o. (co do zasady akcje mogą być pokrywane wkładami pieniężnymi i aportami.

Istotne różnice jeżeli chodzi o sposób zebrania kapitału zakładowego Wielkość zgromadzonego kapitału zakładowego przez zarejestrowaniem spółki uzależniona jest od tego co stanowi pokrycie tego kapitału i tak, jeżeli akcje są obejmowane w zamian za wkłądy pieniężne to powinny być one opłacone przed rejestracją w co najmniej ¼ ich wartości nominalnej. Natomiast przy wkładach niepieniężnych bądź mieszanym (częśćiowo pieniężnym a częściowo aportowym), to wtedy kapitał zakładowy powinien być pokryty najmniej w co najmniej ¼ jego minimalnej wysokości kodeksowej ( ¼ x 500 000 zł).

Sposób zgromadzenia kapitału

Dotyczy to sytuacji, w których na pokrycie akcji wnoszone są aporty, to obowiązkiem założycieli spółki jest sporządzenie pisemnego sprawozdania, w którym powinni oni określić w szczególności: przedmiot wnoszonych wkładów niepieniężnych, liczbę oraz rodzaj, przyjętą metodę wyceny tych wkładów, przyjętą metodę wyceny tych wkładów (sprawozdanie takie założyciele mają obowiązek sporządzić także, gdy spółka w organizacji nabywa mienie albo też dokonuje zapłaty wynagrodzenia za dokonane usługi świadczone przy jej zawiązywaniu.

SPRAWOZDANIE: przedmiot wkładów niepieniężnych, liczbę oraz rodzaj, przyjętą metodę wyceny tych wkładów

Sprawozdanie założycieli podlega badaniu przez biegłych rewidentów z punktu widzenia jego prawdziwości i rzetelności, a także w celu ustalenia czy wartość wkładów niepieniężnych odpowiada co najmniej wartości nominalnej obejmowanych akcji

Biegłych rewidentów wyznacza sąd rejestrowy, a założyciele ponoszą koszty sporządzenia takiej opinii. Jeżeli sprawozdanie jest sporządzane to w katach o zawiązaniu spółki należy stwierdzić, że każdy z przyszłych akcjonariuszy zapoznał się z opinią biegłego rewidenta i sprawozdaniem założycieli.

Kapitał zakładowy:

1. nie musi być w całości zgromadzony

2. badanie prawdziwości

Kapitał zakładowy w S.A. może być określony w tzw. sposób widełkowy , bowiem statut spółki możę określać minimalną bądź maksymalną wysokość kapitału zakładowego. W takiej systuacji zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego w art. 308 §1 ksh oraz założenia przez zarząd przed zgłoszeniem spółki do rejestru oświadczenia w rodmie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego. Wysokość objętego kapitału zakładowego powinna mieścić się w określonych przez statut granicach.

Jeżeli statut określa, że kapitał zakłaowy powinien wynosić nie mniej niż 700 000zł, a nie więcej niż 1mln zł- Kiedy dochodzi do zawiązania spółki? Z chwilą osiągnięcia minimum kodeksowego (500 000zł)?? W takim wypadku nie wystarcza osiągnięcie minimum kodekowego, ponieważ nie objęliśmy jeszcze statutowej minimalnej wartości!!!

Chwila zawiązania spółki:

- z chwilą objęcia

- z chwilą zdarzenia

Zawiązanie spółki wymaga objęcia i następuje z chwilą złożenia przez zarząd oświadczenia o wysokości objętego kapitału zakładowego.

Ad.3. Ustanowienie organów ZARZĄDU I RADY NAZDROCZEJ

Rada nadzorcza i zarząd

Oba te organy są organami obligatoryjnymi. Skład osobowy nie może być określony w statucie spółki. W aktach spółki powinno być stwierdzone dokonanie wyboru pierwszych organów sópołki.

Z chwilą zawiązania spółki powstaje spółka akcyjna w organizacji (twór analogiczny do sp. zo.o.) jednostka organizacyjna, która ma zdolność prawną, czyli ma podmiotowość prawną.

Spółka ta jest reprezentowana przez zarząd, a do czasu ustanowienia zarządu reprezentują ją wszyscy założyciele diałający łącznie albo też pełnomocnik, który jest ustanowiony w drodze jednomyślnej uchwały założycieli.

W sprawie odpowiedzialności - tak samo jak w sp.zo.o.

Ad.4. Wpis do rejestru

Z chwilą wpisania spółki do rejestru przedsiębiorców (w ramach KRS) staje się ona SPÓŁKĄ AKCYJNĄ w pełnym tego słowa znaczeniu i przysługują jej te wszystkie prawa jakie przysługiwały jej w S.A. w organizacji.

Termin 6 miesięczny do sporządzenia statutu!!! jeżeli w ciągu 6m-cy od daty sporządzenia statutu spółka ta nie zostanie zgłoszona do rejestru albo postanowienie odmawiające rejestracji stało się prawomocne, to zarząd spółki powinien dokonać zwrotu wkładu wniesionego na pokrycie kapitału.

Wniosek o wpisanie spółki do rejstru składa zarząd - reprezentacja łączna (wniosek muszą podpisać wszyscy członkowie zarządu).

Spółka w organizacji nie może wydawać akcji, świadectw na okaziciela, dokumentów imiennych, lub na zlecenie, które uprawniają do udziału w zysku.

AKCJE - 3 znaczenia:

1. moga być rozumiane jako tytuły uczestnictwa akcjonariysza w spółce z którym związane są prawa i obowiązki o charakterze majątkowym i niemajątkowym (organizacyjnym)

2. mogą być rozumiane jako ułamek w kapitale zakładowym spółki

3. akcja jako papier wartościowy (czyli dokument, który ucieleśnia prawa związane z akcją) - w odróżnieniu od udziału z sp.zo.o.

Obowiązkiem akcjonariusza jest wniesienie wkładu na pokrycie akcji, jeżeli nie zostały one w pełni pokryte przed zarejestrowaniem (a nie muszą) to terminy wpłat określa statut lub uchwała Walnego Zgromadzenia. Walne Zgromadzenie może upoważnić zarząd.

Jeżeli chodzi o wkłady niepieniężne, to z ksh wynika, że powinny być w całości pokryte nie później niż w ciągu 1 roku od zarejestrowania spółki. Akcje nie mogą być wydawane przed zarejestrowaniem spółki, jak też nie mogą być wydawane przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego.

Przed zarejestrowaniem spółki, jak też przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego akcjonariusz nie może rozporządzać akcją, a gdy dokona takiej czynności, to należy ją oceniać jako nieważną.

Klasyfikacja akcji:

1. z pkt. widzenia osoby uprawnionej z tytułu akcji:

1. immienne- osoba jest wymieniona

2. na okaziciela - uprawniają każdoczesnego posiadacza akcji

Istnieje możliwość zamiany a na b i b na a, chyba że ustawa lub też statut wyłącza taką możliwość. Jest to wyłączone w odniesieniu do akcji aportowych, które powinny być akcjami immiennymi do czasu zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego spółki za rok obrotowy, w którym nastąpiło pełne pokrycie ich akcji, czyli w tym przedziale czasowym muszą to być akcje immienne. W tym czasie nie można też tych akcji zbyć ani zastawić.

Jeżeli akcje nie są w pełni pokryte, to nie mogą być wydawane na okaziciela. W takiej sytuacji spólka wydaje imienne świadectwa tymczasowe - surrogat akcji na okaziciela. Przyjmuje się, że są to papiery wartościowe i stosuje się te przepisy, które stosuje się do akcji w szczególności, gdy chodzi o treść tego dokumentu.

W przypadku dokonywania wplat na akcję, nna tych dokumentach odnotowuje się dokonanie kolejnej każdorazowej wpłaty na te akcje

Sposoby pokrycia akcji

1. z pkt. widzenia sposobu pokrycia akcji:

1. gotówkowe (pieniężne)

2. aportowe

2. z pkt. widzenia charakteru uprawnień:

3. zwykłe

4. uprzywilejowane - gdy przewiduje to statut spółki. Jednocześnie statut powinien przewidywać ilość takich akcji i uprawnienia jakie z tego wynikają, np. co do głosu (np. jednej akcji przysługują 2 głosy), co do dywidenty (tak jak w sp.zo.o) oraz co do podziału majątku spółki w przypadku jej likwidacji.

Akcje uprzywilejowane z wyjątkiem akcji niemych powinny być akcjami imiennymi.

Wykład 27. 19.05.2008 r.

Uprzywilejowanie akcji: występuje, gdy przewiduje je statut; należy do fakultatywnych postanowień statutu S.A.

Rodzaje uprzywilejowania akcji:

1. Uprzywilejowanie co do głosu,

2. Uprzywilejowanie co do dywidendy,

3. Uprzywilejowanie co do podziału majątku spółki w razie jej likwidacji.

A. Uprzywilejowanie co do głosu

Nie dotyczy akcji spółki publicznej; polega na tym, że 1 akcji może przypadać większa liczba głosów - max 2 głosy.

Akcje uprzywilejowane (za wyjątkiem „akcji niemych”) powinny być imienne. W przypadku, gdy taka akcja zostanie zamieniona na akcję na okaziciela lub zostanie zbyta wbrew zastrzeżonym w statucie warunkom - uprzywilejowanie gaśnie.

B. Uprzywilejowanie co do dywidendy

Na daną akcję może przypadać określona dywidenda, która nie może przekraczać więcej niż o połowę dywidendy przypadającej na akcję zwykłą.

W stosunku do takiej akcji może być wyłączone prawo głosu - wtedy jest to tzw. akcja niema i nie stosuje się do niej ograniczenia co do max wysokości uprzywilejowania co do dywidendy.

Statut S.A. może przewidywać, że akcjonariuszowi uprawnionemu z tytułu akcji niemej, któremu nie wypłacono w całości lub w części dywidendy w roku obrotowym przysługuje wyrównanie z zysku osiągniętego osiągniętego następnych latach, jednak nie wcześniej niż w ciągu 3 lat obrotowych.

„Złota akcja” - to pojęcie ukształtowało się już na gruncie k.h.; doktryna jako przykład złotej akcji wskazywała takie szczególne uprawnienia przysługujące akcji, ukształtowane w doktrynie państw zachodnich, jak:

1. Uprawnienie, które polega na tym, że akcjonariuszowi przysługuje prawo veta w stosunku do pewnych uchwał walnego zgromadzenia: aby mogła być podjęta uchwała w określonej sprawie - musi być akceptacja tego akcjonariusza;

2. Uprawnienie do dywidendy niezależne od tego, czy spółka osiągnęła zysk.

Taka koncepcja nie mogła być zaakceptowana ani na gruncie k.h., ani na gruncie k.s.h dlatego, że naruszałaby podstawowe założenia, na których opiera się konstrukcja S.A. (max uprzywilejowanie akcjonariusza to 2 głosy).

Jako sprzeczne z naturą S.A. należy również uznać wypłatę pewnego wynagrodzenia, jeżeli spółka nie osiągnęła zysku: narusza to podstawową zasadę funkcjonowania S.A. i niweczy funkcję gwarancyjną kapitału: akcjonariusze nie mogą pobierać oprocentowania z tytułu wkładów czy udziałów (inaczej niż w spółkach osobowych).

Namiastka złotej akcji : k.s.h.: statut spółki akcyjnej może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia, które w szczególności mogą polegać na prawie powoływania czy odwoływania zarządu czy rady nadzorczej czy prawo do otrzymywania określonych świadczeń od spółki. Te uprawnienia osobiste przyznane indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi wygasają najpóźniej najpóźniej dniem, w którym podmiot uprawniony przestaje być akcjonariuszem spółki.

Tego rodzaju postanowienia statutu SA postanowieniami fakultatywnymi (art. 354 k.s.h).

Są to uprawnienia osobiste, więc nie jest to typowa złota akcja, bo uprawnienia ze złotej akcji są uprawnieniami związanymi z akcji; związek tych uprawnień z akcją jest jedynie taki, że gasną, jak przestaje się być akcjonariuszem.

ROZPORZĄDZANIE AKCJAMI:

Akcje, jako papiery wartościowe, mogą być zbyte, obciążone zastawem lub użytkowaniem; swoboda rozporządzania akcjami jest dużo większa niż swoboda rozporządzania udziałami w spółce z o.o.

Statut spółki może wprowadzić pewne ograniczenia dotyczące rozporządzania akcjami imiennymi, w szczególności mogą one polegać na konieczności uzyskania zgody spółki na takie rozporządzenie albo w inny sposób ograniczać możliwość rozporządzania akcjami imiennymi.

Konieczność uzyskania zgody spółki może wynikać ze statutu spółki i wynika z k.s.h: dotyczy ono akcji imiennych, z którymi związany jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych - te świadczenia mogą dotyczyć akcji nieimiennych, które mogą być przenoszone tylko za zgodą spółki, a spółka może odmówić tylko z ważnych powodów bez obowiązku wskazania innego nabywcy; to PRAWIE tak samo jak w sp. z o.o (ale jak wiemy, „prawie” robi różnicę ) - w sp. z o. o. umowa może wyłączyć konieczność uzyskania zgody, a w przypadku S.A. nie ma takiej możliwości.

Z tytułu tych powtarzających się świadczeń niepieniężnych przysługuje wynagrodzenie nawet, gdy spółka nie osiąga zysku.

Jeżeli konieczne jest uzyskanie zgody na rozporządzanie akcjami - zgodę wyraża zarząd spółki w formie pisemnej pod rygorem nieważności (o ile statut nie stanowi inaczej).

Powyżej wyróżniono ograniczenia zbywania akcji o źródle w statucie spółki i w ustawie. Ograniczenia te mogą również mieć źródło w umowie .

Akcjonariusze mogą zawrzeć umowę dotyczącą ograniczenia na określony czas rozporządzania akcją lub częścią ułamkową akcji. Tę umowę najczęściej zawierają akcjonariusze ale może ją również zawrzeć akcjonariusz z osobą trzecią.

W przypadku rozporządzania akcjami mówimy o rozporządzaniu akcją lub ułamkowa częścią akcji; nie ma możliwości rozporządzania częścią akcji, bo wszystkie akcje są niepodzielne i mają jednakową wartość nominalną.

Możliwe jest zawarcie umowy ograniczającej (wyłączającej) rozporządzanie akcją na okres max 5 lat od dnia zawarcia umowy. Zawarcie takiej umowy to winkulacja akcji (czy zasyndykowanie akcji) i stosowane jest w celu zachowania takiego samego składu osobowego sp. z o. o.

Może to dotyczyć zarówno akcji imiennych, jak i akcji na okaziciela. Zawarciu takiej umowy towarzyszy zdeponowanie akcji w banku czy u notariusza; czyni to realnym wykonanie tej umowy.

Skutki zawarcia takiej umowy należy oceniać w świetle postanowień art. 57 § 2 kc: pomimo, że akcje są zbywalne, nie wyklucza to możliwości przyjęcia zobowiązania, że uprawniony przez pewien czas nie dokona rozporządzenia przysługującą mu akcją.

Można się więc zobowiązać, że się nie dokona zbycia, ale jeśli się zbędzie wbrew umowie, zbycie jest w pełni skuteczne, ale rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą.

Zupełnie inne konsekwencje będą, gdy naruszymy ograniczenia zbycia wynikające z ustawy czy statutu spółki.

Inne umowne ograniczenie zbycia akcji : prawo pierwokupu lub innego pierwszeństwa nabycia akcji lub ułamkowej części akcji; ograniczenie to nie może jednak trwać dłużej niż przez 10 lat od dnia zawarcia umowy.

Sposób przeniesienia akcji: Jest zależny od tego, z jaką akcją mamy do czynienia.

Akcje imienne czy imienne świadectwa tymczasowe ich przeniesienie następuje przez pisemne złożenie oświadczenia na dokumencie akcji/świadectwa tymczasowego albo na osobnym dokumencie i wymaga przeniesienia posiadania akcji imiennej bądź świadectwa tymczasowego.

Sposób przeniesienia posiadania regulują art. 348 i nast. kc.

Ta forma pisemna nie jest ad probationem; w tym przypadku, zgodnie z art. 74 kc, pisemne oświadczenie jest przesłanką skuteczności przeniesienia, a nie jedynie utrudnieniem dowodowym.

Akcje na okaziciela: ich nabycia k.s.h. nie reguluje; reguluje je art. 921 z indexem 12 kc: przeniesienie dokumentu na okaziciela wymaga wydania dokumentu.

Akcje podlegające przeniesieniu w obrocie publicznym:

-akcje występujące w formie zdematerializowanej: ich przeniesienie wymaga zapisu ich na rachunku papierów wartościowych nabywcy i zbywcy.

Akcjonariusz-nabywca nabywa roszczenie o wydanie dokumentu w ciągu miesiąca od zarejestrowania spółki, a obowiązkiem zarządu jest wydać dokument akcjonariuszowi ciągu tygodnia od zgłoszenia takiego roszczenia.

Jednak zdarza się, że akcje nie zostały wydrukowane - wtedy stosujemy odpowiednio przepisy o przelewie - art. 509 kc.

Zastaw/użytkowanie na akcjach:

Podobnie jak udziały, akcje mogą być obciążone użytkowaniem lub zastawem.

Zastawnik/użytkownik mogą wtedy wykonywać prawo głosu z akcji niemej lub imiennego świadectwa tymczasowego, jeżeli przewiduje to czynność prawa ustanawiające ograniczone prawo rzeczowe i jeśli dokonano odpowiedniej wzmianki o ustanowieniu tego prawa w księdze akcyjnej (prowadzi ją zarząd).

Poza akcjami ustawodawca przewiduje też inne tytuły otrzymywania świadczeń od spółki;

Takimi tytułami mogą być imienne świadectwa założycielskie.

Występują, gdy statut je przewiduje i są wydawane przez spółkę celem spłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu spółki.

To nie są papiery wartościowe - są to tytuły (dokumenty) i mogą być wydawane najwyżej na okres 10 lat od zarejestrowania spółki.

Uprawniają one ich posiadaczy do uczestniczenia w podziale zysku spółki w granicach określonych przez statut spółki, ale po odliczeniu minimalnej dywidendy przypadającej akcjonariuszom.

Wynagrodzenie za takie usługi nie może przekraczać przeciętnego wynagrodzenia przyjętego w obrocie.

„Prowizja grenderska”- to prowizja w postaci imiennych świadectw założycielskich.

Innym tytułem uprawniającym do otrzymywania pewnych świadczeń są świadectwa użytkowe; są wydawane w związku z umorzeniem akcji.

Umorzenie akcji:

Prowadzi do unicestwienia akcji i może być dokonane w trybie podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie albo też bez podjęcia uchwały.

Podjęcia uchwały wymagają:

1. umorzenie dobrowolne - za zgodą akcjonariusza; nie może być dokonywane częściej niż raz w roku obrotowym;

2. umorzenie bez zgody akcjonariusza.

Umorzenie automatyczne - następuje w razie wystąpienia określonego w statucie spółki zdarzenia; w przypadku wystąpienia tego zdarzenia uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego spółki podejmuje zarząd.

W przypadku spółki akcyjnej, umorzenie akcji zawsze wymaga obniżenia kapitału zakładowego i następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego.

Dotyczy to również sytuacji, w której wynagrodzenie akcjonariuszy umorzonych akcji ma być wypłacone wyłącznie w kwocie, która ma być przeznaczona do podziału między nimi.

W takim przypadku akcjonariusz nie może wykonywać z umorzonych akcji praw udziałowych. W związku z tym, statut spółki może też przewidywać, że w zamian za umorzone akcje spółka wydaje tzw. „świadectwa użytkowe”, które nie mają określonej wartości nominalnej - nie są to papiery wartościowe i nie odzwierciedlają ułamka czy też części kapitału zakładowego spółki. Mogą one być imienne albo na okaziciela, o ile statut spółki nie stanowi inaczej. Uprawniają one do uczestniczenia w podziale zysku spółki i w podziale nadwyżki majątku spółki, która pozostaje po zaspokojeniu wartości nominalnej akcji.

Uprawniony z tytułu świadectwa użytkowego nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania związane z umorzoną akcją. Poza uprawnieniem do podziału zysku i podziału majątku spółki nie przysługują mu żadne inne prawa udziałowe ( w szczególności nie przysługuje mu prawo głosu na walnym zgromadzeniu!).

???

Wyciśnięcie akcjonariusza ze spółki ( squeeze out)

Walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy, którzy reprezentują nie więcej niż 5% kapitału zakładowego (akcjonariusze mniejszościowi), przez nie więcej niż 5 akcjonariuszy posiadających łącznie 95% kapitału zakładowego, z których każdy posiada nie mniej niż 5 % kapitału zakładowego. Uchwałą ta zapada większością 95% głosów oddanych, o ile statut nie przewiduje surowszych wymogów. Polega to na pozbyciu się akcjonariuszy mniejszościowych ze spółki. (W sp. z o.o. sąd decyduje o wyłączeniu wspólnika z ważnych powodów.)

W związku z tym, obowiązkiem akcjonariuszy mniejszościowych, których akcje podlegają przymusowemu wykupowi, jest złożenie w spółce dokumentów akcji lub dowodów ich zdeponowania w określonym miejscu, tak by spółka mogła nimi rozporządzać (w ciągu 1 miesiąca). Jeżeli nie dokonają tego obowiązku, to ich akcje będą unieważnione, a nabywcy otrzymają nowe dokumenty akcji o tym samym numerze emisyjnym.

Skuteczność uchwały o przymusowym wykupie akcji zależy od wykupienia akcji przedstawionych do wykupu przez akcjonariuszy mniejszościowych, którzy nie są objęci uchwałą o przymusowym wykupie. Jeżeli chcą z tego uprawnienia skorzystać, to powinni złożyć dokumenty akcji lub dowody ich złożenia w celu rozporządzania przez spółkę. Mogą skorzystać z uprawnienia w ciągu 1 miesiąca od ogłoszenia uchwały albo w ciągu 2 dni od odbycia walnego zgromadzenia, jeśli byli na nim obecni. Jeżeli takiego oświadczenia nie złoża, tzn. że wyrażają zgodę na pozostanie w spółce.

Istnieje problem, czy przepis, który przewiduje przymusowy wykup akcji jest zgodny z Konstytucją,:

- art. 21 2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

- art. 31 Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

- art. 64 2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.

TK 26.06.2005r. orzekł, że art. 418 KSH rozumiany jako nie wyłączający prawa akcjonariuszy pokrzywdzonych wykupem akcji do zaskarżenia uchwały o tym wykupie jest zgodny z art. 31ust.3, art. 45, art. 64 oraz nie jest niezgodny z art. 21ust.2 Konstytucji RP.

TK podkreślił, że spółka akcyjna jest takim podmiotem prawa, który charakteryzuje się tym, że mamy do czynienia z dominacją elementu kapitałowego nad elementem osobowym. Jej celem jest realizowanie wielkich przedsięwzięć gospodarczych, a realizacja tego celu jest możliwa dzięki założeniom ustawodawcy:

1. rozproszenia akcjonariuszy

2. rzeczywisty wpływ na podejmowanie decyzji przez akcjonariuszy mniejszościowych w spółce jest ograniczony.

W konsekwencji jedna z cech konstrukcyjnych spółki akcyjnej polega na zawężeniu przez ustawodawcę możliwości swobodnego kształtowania praw i obowiązków akcjonariuszy przez założycieli spółki, którzy podpisują statut. Chodzi o zapewnienie równowagi pomiędzy funkcjonariuszami spółki akcyjnej, czyli zarządem, radą nadzorczą, a akcjonariuszami.

Cele wyciśnięcie akcjonariusza ze spółki

1. Ochrona akcjonariuszy większościowych przed nadużywaniem swych praw przez akcjonariuszy mniejszościowych (m.in. nadmierne zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia, co utrudnia bądź uniemożliwia ich wykonanie)

2. Poprzez pozbycie się akcji mniejszościowych następuje obniżenie kosztów funkcjonowania spółki, np.. zwoływania zgromadzenia wspólników, informowania…

3. Służy zwiększeniu operatywności funkcjonowania spółki, a tym samym zwiększa się zainteresowanie spółką przez inwestorów strategicznych.

Zasada ochrony praw i równego traktowania akcjonariuszy nie ma charakteru bezwzględnego. TK wskazuje, że środkiem ochrony praw akcjonariuszy mniejszościowych jest możliwość zaskarżenia uchwały o przymusowym wykupie akcji w drodze powództwa o jej uchylenie, jeżeli jest sprzeczna ze statutem, dobrymi obyczajami, interesami spółki, czy też ma na celu pokrzywdzenia akcjonariusza (problem z ostatnim - wykup prawie zawsze jest krzywdzący). Odbywa się to identycznie jak w sp. z o.o.

Jak należy skorzystać z tej instytucji i jakie mogą być przesłanki zaskarżenia uchwały, skoro ustawodawca w art. 418 nie określa przesłanek uruchomienia tej instytucji? W efekcie zawsze zaistnieje przesłanka do uchylenia uchwały, np. pokrzywdzenie wspólnika i w konsekwencji instytucja ta byłaby nieskuteczna. W związku z tym, należy dojść do wniosku (wynikającego z analizy uzasadnienia orzeczenia TK), że uchwałą o przymusowym wykupie akcji musi mieć zawsze dla swej ważności budowę dwuczęściową:

pierwsza część stwierdza, że akcje podlegają przymusowemu wykupowi i wskazuje, których akcji wykup dotyczy,

druga powinna zawierać uzasadnienie powzięcia uchwały. Musi ono wskazywać przesłanki, które uprawniają do jej powzięcia, a które to przesłanki dotyczą działań akcjonariuszy mniejszościowych, stanowiących realne zagrożenie dla interesów spółki.

Akcjonariusz może zaskarżyć uchwałę, ale ocen, czy jego zachowanie w spółce budzi zastrzeżenia będzie należała do sądu, który nie będzie oceniał samego wyciśnięcia akcji i tego, czy ma to na celu pokrzywdzenie akcjonariuszy.

Wg prof. Kuniewicza instytucja wyciśnięcia akcji nie powinna mieć zastosowania w stosunku do spółek akcyjnych, które już funkcjonowały w momencie wejścia w życie KSH (co nie zmienia fakty, że jest stosowana)

PODWYŻSZENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO

Zasadą jest, że od podwyższenia kapitału zakładowego zawsze wiąże się ze zmianą statutu, wymaga wpisu do rejestru i wpis ten ma charakter konstytutywny. Podwyższenie odbywa się poprzez:

1. Utworzenie nowych akcji

Objęcie nowych akcji może nastąpić w ramach subskrypcji prywatnej. Polega ona na złożeniu oferty o objęciu akcji przez spółkę akcyjną i przyjęciu tej oferty przez oznaczonego adresata. Dla przyjęcia oferty wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności.

Nowe akcje w podwyższonym kapitale zakładowym mogą być objęte w ramach tzn. subskrypcji zamkniętej, która polega na zaoferowaniu akcji jedynie akcjonariuszom, którym służy prawo poboru, czyli prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w stosunku do liczby akcji już posiadanych.

Uchwałą walnego zgromadzenia w interesie spółki może wyłączyć bądź ograniczyć prawo poboru. Dla powzięcia takiej uchwały wymagana jest większość 4/5 głosów, a obowiązkiem zarządu jest przedstawienie walnemu zgromadzeniu pisemnej opinii, która uzasadnia pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru

Nowe akcje mogą być objęte w ramach subskrypcji otwartej, która polega na zaoferowaniu akcji w drodze ogłoszenia, które są oferowane osobom, którym nie służy prawo poboru

2. Zwiększenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji - w tej sytuacji wartość wszystkich akcji musi być podniesiona, bo w SA akcje muszą mieć taką samą wartość nominalną.

Przepisy KSH przewidują:

1. Zwykłe podwyższenie kapitału zakładowego - realizowane jest poprzez podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego, większością 3/4 głosów, o ile statut nie przewiduje surowszych wymogów, Uchwała musi być zgłoszona do rejestru i staje się skuteczna z chwilą wpisu

2. Szczególny tryb podwyższania kapitału zakładowego, nie ma ich, ani w sp. z o.o., ani w KH

• podwyższenie kapitału zakładowego w ramach kapitału docelowego

Dokonuje go zarząd spółki, a jego upoważnienie do podwyższenia kapitału zakładowego musi wynikać ze statutu spółki. Upoważnienie to jest terminowe i może być udzielone na okres nie dłuższy niż 3 lata. W tym okresie i w tych granicach (granicach kapitału docelowego), zarząd może dokonać jednego lub kilku podwyższeń kapitału zakładowego, przy czym wysokość kapitału docelowego nie może przekraczać wysokości 3/4 kapitału zakładowego istniejącego w dniu udzielenia zarządowi upoważnienia. Upoważnienie może być przedłużane na kolejne 3 letnie okresy. Wiąże się to z podjęciem uchwały przez walne zgromadzenie i ze zmianą statutu. Uchwałą zarządu wymaga notarialnego protokołowania i w ramach takiego podwyższenia zarząd może wydawać jedynie akcje w zamian za wkłady pieniężne, chyba że z upoważnienia zawartego w statucie wynika możliwość objęcia akcji w zamian za aporty.

Zarząd nie może dokonywać podwyższenia ze środków spółki (tak jak w sp. z o.o.), ani też nie może wydawać akcji uprzywilejowanych, ani też przyznać szczególnych uprawnień osobistych akcjonariuszom.

Jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego w ramach kapitału docelowego związane jest z wyłączeniem prawa poboru w całości lub części, uchwałę o ograniczeniu prawa poboru podejmuje walne zgromadzenie, chyba że statut spółki upoważnia zarząd do pozbawienia prawa poboru za zgodą rady nadzorczej.

Upoważnienie zarządu do podwyższania kapitału zakładowego w ramach kapitału docelowego może przewidywać emisję tzw. warrantów subskrypcyjnych. Są to papiery wartościowe imienne, bądź na okaziciela emitowane przez spółkę i uprawniają one ich posiadacz do zapisu na akcje lub objęcia tych akcji.

• warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego

Dokonuje go walne zgromadzenie podejmujące uchwałę, z zastrzeżeniem, że osoby którym przyznano prawo do objęcia akcji wykonują to uprawnienie na warunkach określonych w tej uchwale. Ma ona charakter celowy:

• przyznanie praw do objęcia akcji przez obligatoriuszy obligacji zamiennych lub obligacji z prawem pierwszeństwa (obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent obligacji stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego lub niepieniężnego). W tym przypadku chodzi o świadczenie niepieniężne, bo obligacje są zamieniane na akcje i mają one pierwszeństwo w ich objęciu.

• Przyznanie prawa do objęcia akcji pracownikom, członkom zarządu, rady nadzorczej w zamian za wkłady niepieniężne, którymi są wierzytelności przysługujące tym osobom wobec spółki;

• Przyznanie praw do objęcia akcji przez posiadaczy warrantów subskrypcyjnych

Kazus:

Umowa sp. z o.o. przewidywała możliwość umorzenia udziałów. Jan złożył wniosek o umorzenie swoich udziałów. Zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę odmawiającą umorzenia zwykłą większością głosów. Jan zaskarżył uchwałę do sądu.

Jakie będzie rozstrzygnięcie?

Umowa spółki stanowiła jedynie o możliwości umorzenia udziałów, oznacza to, że nie jest możliwe umorzenie automatyczne ani przymusowe udziałów, gdyż te muszą być szczegółowo postanowione w umowie. Więc należy uznać, że w spółce może mieć miejsce tylko dobrowolne umorzenie udziałów. Polega ono na tym, że wspólnik wyraża zgodę na umorzenie jego udziałów, któ®e to nabywa spółka, przy czym podejmuje uchwałę o umorzeniu tych udziałów.

W przedstawionym stanie faktycznym widać, iż wspólnik zgadza się na umorzenie udziałów, czego wyrazem jest jego wniosek kierowany do spółka to spółka odmawia umorzenia przedmiotowych udziałów. W tej sytuacji wspólnikowi nie przysługuje uprawnienie do zaskarżenia uchwały zgromadzenia wspólników. Jest to wynikiem tego, że w/w uchwała odmawiająca umorzenia udziałów ma charakter negatywny. W sytuacji złożenia przez wspólnika wniosku, zgromadzenie wspólników w ogóle niemu si podejmować takiej uchwały, może przemilczeć ten fakt. W obu przypadkach skutek będzie ten sam - nie dojdzie do umorzenia udziałów w spółce, gdyż dla umorzenia potrzebna jest uchwałą negatywna. Spółka nie może umorzyć udziałów bez zgody wspólnika, ale wspólnikowi nie przysługuje roszczenie o umorzenie udziałów.

30 Prawo handlowe - prof. Z. Kuniewicz - II semestr

Prawo handlowe - prof. Z. Kuniewicz - II semestr 31

Spółka

z .o.o

Spółka

z .o.o

---