8660


Żywienie koni jest bardzo ważnym elementem pracy hodowlanej. Niedożywienie powoduje zmniejszenie wartości użytkowej koni, a więc i słabe wyniki sportowe. Niedożywione klacze dają słabe potomstwo, a ogiery są złymi rozpłodnikami. Również przekarmienie ma ujemne skutki, zwłaszcza dla koni po urazach kończyn, gdzie każdy dodatkowy kilogram jest silnie odczuwany przez nogi. Bez względu na sposób użytkowania koni można dopatrzeć się pewnych ogólnych zasad, których lepiej się trzymać. Można w ten sposób uniknąć wielu nieprzyjemnych sytuacji.

Dawka pokarmowa powinna zawierać w optymalnych proporcjach podstawowe składniki takie jak: białko, włókno, elementy mineralne, witaminy i inne składniki biologicznie czynne. Musi być ona tak ułożona, aby z jednej strony stwarzała możliwości pobrania i przetworzenia, a z drugiej była źródłem odpowiedniej ilości składników pokarmowych na potrzeby bytowe i produkcyjne. Dobowe zapotrzebowanie na składniki pokarmowe określa się w jednostkach pokarmowych. Przy układaniu dawki należy znać również wartość pasz mierzoną w tych samych jednostkach, co zapotrzebowanie. Dobrą kondycję zwierzęcia można uzyskać tylko przy dobrym skomponowaniu dawki pokarmowej, gdyż nadmiar składników pokarmowych może być równie szkodliwy, co ich niedobór

Przy określaniu zapotrzebowania konia na składniki pokarmowe należy brać pod uwagę: typ użytkowy oraz kierunek przyszłego użytkowania, rasę i związaną z nią końcową masę ciała, płeć i stan fizjologiczny, wiek, porę roku, odłączenia źrebiąt od matek, intensywność wychowu, określoną ilością ruchu, warunkującego wychowanie konia o dużych walorach użytkowych, w przypadku koni roboczych i sportowych intensywność użytkowania

Zapotrzebowanie koni na energię wyrażane jest najczęściej w megadżulach (MJ) lub kilokaloriach (kcal) energii strawnej (ES).

Zapotrzebowanie bytowe oznacza tą ilość energii, która jest potrzebna zwierzęciu do utrzymania się przy życiu i sprawności fizycznej przy zachowaniu stałej masy ciała. Określa więc ilość energii na przemianę podstawową oraz, dodatkowo, energię potrzebną na umiarkowany ruch (stanie, kładzenie się), na pobieranie paszy, trawienie i ogrzanie ciała. Potrzeby te wzrastają proporcjonalnie do masy ciała. Dla pokrycia potrzeb bytowych na energię u konia wystarcza podanie w dawce dobrych jakościowo pasz objętościowych.

Zapotrzebowanie produkcyjne na energię, zwłaszcza u koni pracujących, zależy od wielu czynników, jak:

•rodzaj pracy

•kondycja

•trening i zmęczenie konia

•temperatura środowiska

•skład dawki pokarmowej, wzrasta wraz z intensywnością pracy.

Pokrycie potrzeb produkcyjnych zwierząt wymaga wprowadzenia do dawki pasz treściwych.

Przy ocenie potrzeb koni należy brać pod uwagę ich dużą zmienność indywidualną, co utrudnia ścisłe określenie zapotrzebowania. Praca powoduje wzrost zużycia przede wszystkim energii, ale dla zapewnienia właściwego poziomu przemian zaleca się zachować w dawkach dla koni pracujących takie same proporcje między energią a białkiem jak w dawce bytowej. Dużą rolę w określaniu zapotrzebowania na energię odgrywa rasa i typ użytkowy konia. Konie ras gorącokrwistych energię pasz wykorzystują głównie do ruchu. Konie ras zimnokrwistych zużytkowują ją na przyrost tkanek, głównie mięśniowej i tłuszczowej.

Białko

Białko jest bardzo ważnym składnikiem paszy. Młodym koniom potrzebne jest do prawidłowego wzrostu i rozwoju, budowania masy rosnącego organizmu, zaś dorosłym i pracującym do odbudowy zużytych tkanek, wytworzenia mięśni, mleka, wzrostu płodów oraz produkcji nasienia. Jest charakterystycznym związkiem budulcowym występującym w organizmach żywych. Konie poddawane treningowi wymagają dodatku białka do paszy ze względu na ciągły wzrost masy mięśniowej oraz szybszą przemianę materii. Należy jednak pamiętać, że potrzeby białkowe rosną tylko w niewielkim stopniu wraz ze wzrostem aktywności mięśni i mogą być pokrywane zwiększonym pobieraniem paszy. Podawanie nadmiernej ilości białka wpływa niekorzystnie na wydolność organizmu, spada szybkość koni, znacznie bardziej się pocą i ciężko dyszą.

Nadmiar białka w paszy może być wykorzystany na pokrycie zapotrzebowania na energię lub zostać osadzony jako tłuszcz.

Objawami niedoboru białka w organizmie mogą być: zmniejszony apetyt powodujący niedostateczne pobieranie energii, co w rezultacie objawia się zmniejszeniem masy ciała zwierzęcia oraz zahamowaniem wzrostu i rozwoju u młodych osobników.
Konie są bardziej wrażliwe na nadmiar niż na niedobór białka w paszy. Częściej zdarza się, że gorsze wyniki sportowe osiągane przez konie wynikają właśnie nie z niedoboru a z nadmiaru białka w paszy

Energia
Energia jest niezbędna do utrzymania procesów życiowych, a szczególnie do wykonywania ruchów mięśni, do syntezy tkanek, ogrzania ciała, utrzymania procesów osmozy. Stopień przemian energii na pracę może zależeć od budowy zwierzęcia, rozwoju mięśni, temperamentu, szybkości i intensywności wykonywanej pracy oraz sposobu żywienia. Wykorzystanie energii paszy na pracę u konia określane jest na 20-35 %, występują jednak dość znaczne wahania. Głównym źródłem energii dla koni są związki bezazotowe wyciągowe jak np. skrobia oraz włókno surowe(np. celuloza). W mniejszym stopniu konie wykorzystują na cele energetyczne tłuszcze, a w jeszcze mniejszym białka(gdyż nie wykorzystują energii z grupy aminowej). Prawidłowo żywiony koń powinien czerpać energię z węglowodanów i tłuszczy, białko zaś ma służyć jako składnik budulcowy. Poza łatwo strawnymi związkami bezazotowymi wyciągowymi wraz z paszą dostarczane są także węglowodany strukturalne, czyli włókno. Zalicza się do nich celulozę, hemicelulozę oraz nietrawioną ligninę. Są one rozkładane wyłącznie przez enzymy mikroorganizmów bytujących w przewodzie pokarmowym. Dodatkową rolą włókna jest zmuszanie koni do dokładniejszego rozgryzania paszy. Włókno rozpulchnia treść pokarmową, wywołuje uczucie sytości i stwarza w przewodzie pokarmowym warunki niezbędne do prawidłowego działania mikroorganizmów. Powiększa objętość treści pokarmowej wiążąc wodę, przez co powoduje łatwiejsze przenikanie do cząsteczek paszy. Zwiększa powierzchnię działania enzymów trawiennych, a poprzez drażnienie ścianek przewodu pokarmowego wzmaga sekrecję soków trawiennych, przyspiesza perystaltykę, co sprawia, że treść szybciej przechodzi przez przewód pokarmowy

Składniki mineralne
Składniki mineralne są niezbędne do rozwoju i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pełnią funkcje strukturalne (wchodzą w skład kośćca i tkanek miękkich) oraz budulcowe, są składnikami płynów ustrojowych, wielu enzymów i hormonów, biorą udział w ich aktywacji. Regulują ciśnienie osmotyczne płynów, utrzymują równowagę kwasowo-zasadową ustroju przez odpowiednie stężenie jonów. Ogólnie związki mineralne dzielimy na makroskładniki: Ca, P, Na, Cl, Mg, K oraz mikroskładniki: Fe, Cu, Zn, Mn, CO, J, Se, Si, Cr, F.

Najwięcej w organizmie jest wapnia i fosforu. Przeważająca ich część znajduje się w kośćcu, reszta wchodzi w skład tkanek miękkich. Występują pod postacią fosforanu wapnia. Wapń razem z potasem reguluje pracę serca oraz wpływa na pobudliwość nerwową, uczestniczy w kształtowaniu zasadowo-kwasowej równowagi krwi, a także w procesie jej krzepnięcia. Fosfor zaś jest składnikiem wielu związków wysokoenergetycznych stanowiących źródło energii użytecznej biologicznie w tk.mięśniowej. Zapotrzebowanie na niego wzrasta wraz z intensywnością treningu. Nadmiar Ca pogarsza wykorzystanie P, jak również i innych składników mineralnych. Dodatkowo przy nadmiarze energii w dawce mogą powstawać anomalie rozwojowe kości, co ma wpływ na ich wytrzymałość, zwłaszcza u koni rosnących. Nieprawidłowe dawkowanie tych pierwiastków wywołuje zaburzenia w procesie kostnienia - krzywica, nakostniaki. Zdolność wykorzystania tych składników z paszy zależy w dużym stopniu od ilości witaminy D, która odgrywa szczególną rolę w resorpcji i w wbudowywaniu ich w szkielet. Wraz z ich niedoborem zachodzą zmiany w kościach objawiające się kulawizną, utrudnionym chodem, zgrubieniami i bolesnością stawów.

Kolejnymi bardzo istotnymi pierwiastkami są sód i chlor. Oba te pierwiastki w postaci chlorku sodu wydalane są z organizmu konia wraz z potem oraz przede wszystkim z moczem. Dlatego zapotrzebowanie na nie w dużej mierze zależy od ich ilości wydalanej z organizmu w zależności od wysiłku, temperatury otoczenia. Jeżeli ciężko pracujące konie nie otrzymują potrzebnego dodatku soli, wykazują objawy przemęczenia i przegrzania, zaś długookresowy niedobór spowoduje utratę apetytu, gorsze przetwarzanie paszy na energię. Dlatego duże znaczenie ma podawanie koniom lizawek. Są one smaczne, konie chętnie je zjadają, przez co mogą być nośnikiem innych związków mineralnych, które można do nich domieszać. 

Do prawidłowego przebiegu przemian enzymatycznych w organizmie niezbędny jest magnez, gdyż jest on aktywatorem licznych enzymów. Wchodzi także w skład tkanek nerwowej i mięśniowej. Jego niedobór może wywołać zaburzenia nerwowe. Większa zawartość związków azotowych w dawce oraz jej mniejsza wartość energetyczna wpływają na pogorszenie przyswajalności magnezu. Do utrzymania odpowiedniego stosunku między sodem, wapniem i magnezem niezbędny jest potas. Odgrywa on istotną rolę w utrzymaniu właściwej pobudliwości nerwów i mięśni a także odpowiedniego ciśnienia osmotycznego, zwiększa przepuszczalność błon komórkowych. Jego niedobór powoduje gorszy rozwój, szybsze męczenie, brak apetytu. Może wystąpić przy długotrwałych biegunkach, silnym poceniu się oraz przy jednostronnym żywieniu ziarnem zbóż i produktami zbożowymi.

Pomimo małej ilości w organizmie bardzo ważne jest żelazo. Jest składnikiem hemoglobiny we krwi, mioglobiny w mięśniach oraz enzymów redukujących i utleniających. Jego niedobór powoduje anemię, słaby wzrost, ospałość, bladość zewnętrznych błon śluzowych, wzmożone działanie serca i oddychania, łatwiejsze uleganie stresom i chorobom. Wydalanie żelaza u koni jest niewielkie, ale jego rezerwy mogą się wyczerpać przy zranieniach lub przy robaczycach, które mogą powodować perforację ścianek jelita.
Bardzo istotnym mikroelementem jest miedź. Odgrywa bowiem bardzo ważną rolę w syntezie hemoglobiny, wchodzi w skład wielu metaloenzymów, które w połączeniu z aminokwasami biorą udział w przemianie materii, w tym w oddychaniu komórkowym. Jej niedobór jest rzadko spotykany, aczkolwiek może wywołać deformacje kości powstające wskutek niedostatecznego kostnienia chrząstek. Następuje także zwolnienie tempa wzrostu, zmniejszenie długości kończyn, zgrubienia stawów, pękanie naczyń krwionośnych a także zaburzenia nerwowe i osłabienie syntezy tłuszczów. Zmiany w kośćcu wywołuje niedobór miedzi z równoczesnym wysokim poziomem cynku.

Cynk wchodzi w skład wielu enzymów. Dłużej trwający niedobór powoduje zmiany w kopytach, utratę sierści, łuszczenie skóry, w późniejszym okresie choroby następują zmiany wokół pyska i nozdrzy. Głównym narządem gromadzącym cynk jest trzustka, zaś zdolność organizmu do gromadzenia oraz uwalniania jego rezerw jest ograniczona, z wyjątkiem kości. Zapotrzebowanie na cynk w pełni zaspokajane jest przez pasze naturalne.
Składnikiem kierującym syntezą białka, tłuszczu, cholesterolu i cukrowców jest mangan. Niedobór może powodować zakłócenia w przemianie węglowodanów, która jest ważna dla koni ze względu na duże potrzeby energetyczne. Ma duże znaczenie dla wzrostu, rozwoju kośćca i czynności ośrodkowego układu nerwowego. Przy niedoborze dochodzi do znacznego zmniejszenia długości, gęstości i wytrzymałości kości na złamania  

Ściśle związany z działaniem witaminy E jest selen. Zapobiega zwyrodnieniu mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego. Należy jednak pamiętać, że konie źle go tolerują, jego nadmiar powoduje wypadanie włosów z grzywy i ogona oraz oddzielenie się puszki kopytowej.
Zaleca się także uzupełnianie dawki pokarmowej dla koni wyścigowych chromem. Zwiększa on żywotność i wytrzymałość w czasie wysiłku oraz odporność na stres.

Witaminy

Witamina A przejawia swoje główne działanie w zewnętrznych warstwach komórek skóry i śluzówek. Jej niedobór powoduje rogowacenie naskórka, wysychanie błon śluzowych, pękanie i kruszenie się rogu kopytowego. Mogą także wystąpić uszkodzenia ścięgien. Jednak zbyt duże dawki stosowane przez dłuższy czas są niebezpieczne, gdyż powodują kruchość, a w konsekwencji i łamliwość kości oraz nadmierne łuszczenie się naskórka. Ma bezpośredni wpływ na procesy wytwarzania przeciwciał, stymulując w ten sposób naturalną odporność organizmu. Wit.A występuje w paszach zielonych i sianie(główne jej źródło) w postaci prowitaminy- karotenu. Konieczne jest regularne dostarczanie karotenu, gdyż nie może być on, w przeciwieństwie do samej wit., magazynowany w organizmie. Uzupełnianie jego ilości w dawce konieczne jest zwłaszcza zimą.

Witamina D(przeciwkrzywiczna) stymuluje przemiany wapniowo-fosforowe w organizmie oraz bezpośrednio reguluje wchłanianie tych pierwiastków z jelit, odkładanie Ca i P w szkielecie oraz ich wydalanie przez nerki. Witamina ta jest zwłaszcza istotna w przypadku młodych, rosnących zwierząt. Jej niedobór może spowodować krzywicę, sztywność chodów, opuchlizny stawów a także nadwrażliwość. Dobrym jej źródłem jest pasza suszona na słońcu, czyli w przypadku koni- siano.

Witamina E jest naturalnym czynnikiem hamującym procesy utleniania w tkankach, warunkuje prawidłową przemianę glikogenową w mięśniach i wątrobie. Odpowiada także za tworzenie przeciwciał a także działanie antytoksyczne w przemianie komórkowej. Zapobiega zwyrodnieniom wątroby i degeneracji mięśni, współdziałając z witaminą C, zwiększa odporność na stres cieplny, przyczynia się do zachowania sprawności fizjologicznej mięśni, naczyń krwionośnych i błon śluzowych. Jest substancją nietrwałą, szczególnie podatną na rozkład przez niektóre związki nieorganiczne. Zwiększenie w dawce pokarmowej konia pasz zawierających znaczne ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, jak np. siemię lniane, powoduje większe zapotrzebowanie na tę witaminę. Poza tym jej funkcje w organizmie są ściśle związane z działaniem selenu.

Witamina K jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesu krzepnięcia krwi. Jej niedobór powoduje zaburzenia procesu krzepnięcia lub wydłużenie jego czasu, pękanie naczyń krwionośnych i zaburzenia wzrostu.

Spośród witamin grupy B, najlepiej poznano i funkię i zapotrzebowania na witaminę B1 i B2 oraz biotynę.

Witamina B1(tiamina) jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania mięśnia sercowego, tkanki nerwowej oraz przewodu pokarmowego - prawidłowa absorpcja tłuszczu, perystaltyka, aktywność enzymów. Przy jej niedoborze można zaobserwować brak apetytu, apatię, biegunki, zahamowanie wzrostu, zmniejszone wykorzystanie energii paszy, zaburzenia w gospodarce wodnej i przemianie węglowodanów. Wskazane jest dodatkowe podawanie tej witaminy koniom wyścigowym gdyż zapotrzebowanie na nią wzrasta wraz z intensywnością pracy. Jednak nadmierne jej ilości mogą przyczynić się do zwiększenia pobudliwości u nerwowych osobników.

Witamina B2(ryboflawina) Jej niedobór można najczęściej zaobserwować w okresie szybkiego wzrostu i rozwoju - powoduje gorsze wykorzystanie paszy, co prowadzi do zahamowania wzrostu zwierząt. Może także powodować wzrost uderzeń serca, serce się powiększa, występuje zmęczenie organizmu. Jej niedobór jest najczęstszy ze wszystkich witamin z grupy B.

Obecność biotyny w paszy decyduje o prawidłowym przebiegu przemiany węglowodanów, a także ładnym wyglądzie sierści

Woda jest najpoważniejszym składnikiem organizmu końskiego. Stanowi 60% jego wagi. Wszystkie funkcje życiowe odbywają się przy udziale odpowiedniej ilości wody. Jej brak powoduje naruszenie równowagi wewnętrznej. Woda jest środkiem, który rozprowadza składniki odżywcze przez naczynia krwionośne i chłonne do wszystkich części ciała. Z drugiej zaś strony z wodą są wydalane z organizmu ostateczne produkty przemiany materii. Woda odgrywa również ważną rolę w wydzielaniu nadmiaru ciepła przez organizm. I tak brak dostatecznej ilości wody powoduje, że trawienie oraz wchłanianie odbywa się wolniej a produkty rozkładu zbyt długo są zatrzymywane w organizmie, krew się zagęszcza, temperatura ciała wzrasta. Jeśli w chwili pragnienia nie damy koniowi wody, potrzebna ilość musi być pobrana z wody wchodzącej w skład tkanek, powodując utratę sił i ograniczenie odporności organizmu. Podstawową część wody koń wypija lub pobiera jako składnik paszy. Przy silnym odwodnieniu, po stracie 12 -15 % wody, może nastąpić zejście śmiertelne.

Zasady pojenia koni(nie dotyczą one stajni gdzie są zamontowane poidła automatyczne):

*Poić konie należy rano, w południe i wieczorem przed karmieniem.

*Latem wskazane jest poić częściej (4-5 razy).

*Jeśli konie ciężko pracują, zaleca się również pojenie w nocy, aby konie z rana mniej piły i co za tym idzie, w ciągu dnia mniej się pociły.

*Poić należy na pół godziny przed podaniem paszy treściwej.

*Po karmieniu ziarnem nie należy poić wcześniej niż po upływie dwóch godzin.

*W razie konieczności pojenia zimną wodą, należy zachować ostrożność, nie dając poić gwałtownie, lecz z małymi przerwami, podając wodę w małych ilościach lub kładąc do wiadra garść siana.

*Zgrzanego konia poić nie należy wcześniej niż po upływie 1-1,5 godziny odpoczynku, w razie konieczności po
upływie 45 minut, jednak dając wodę małymi porcjami.

*Jeżeli zachodzi potrzeba napojenia koni w czasie pracy, w marszu, można je poić lecz nie należy przeciągać postoju ponad czas potrzebny do napojenia. Z reguły przy pojeniu należy wędzidło wyjąć z pyska, gdy jednak zachodzi obawa, że koń będzie pił zbyt chciwie, można wędzidła nie wyjmować.

Na pastwiskach, wybiegach powinny być urządzone koryta do pojenia zasilane ze studni, czystej rzeki bądź z beczkowozu. Codziennie koryta powinny być opróżnione z pozostałej wody, wytarte słomą i dopiero wtedy napełniane ponownie.

Konie sportowe i wyścigowe należ poić do woli, lecz na 2-3 h przed konkursem lub gonitwą, ponieważ pobrana woda stanowi dodatkowy balast, a poza tym nagromadzona w jelicie ślepym działa niekorzystnie w sposób mechaniczny na przeponę.

Rodzaje pasz:
1. Pasze treściwe-charakteryzują się wysokim skoncentrowaniem składników pokarmowych. Ze względu na pochodzenie można je podzielić na: roślinne (ziarna zbóż, nasiona roślin motylkowych i oleistych, jak również produkty odpadowe przemysłu spożywczego). Pasze te stosuje się indywidualnie lub w odpowiednich mieszankach

Pasze roślinne :
a) ziarno zbóż:
1. Owies - Białko owsa jest niepełnowartościowe i powinno być uzupełniane białkiem innych pasz (zielonki, siano, ziarno motylkowych). Duże ilości włókna w owsie ok.12%, przeciwdziałają pęcznieniu ziarna w żołądku. Pod łuską owsa występują substancje dające mu przyjemny aromat podnoszący apetyt oraz działają pobudzająco na zakończenia nerwów motorycznych. Substancje te łatwo ulegają utlenieniu i znikają w owsie gniecionym lub śrutowanym. Ziarno owsa bogate jest w wolne kwasy tłuszczowe, które wpływają na prace mięśni i obniżenie ciśnienia krwi. Stosunek tłuszczu do białka jest w nim bardzo korzystny dla konia.

Generalnie owies powinien być skarmiany w całości, bo wówczas konie o dobrych zębach, niejedzące zbyt łapczywie, dobrze go przeżuwają i ośliniają. Jednakże w przypadku koni starych, o nieprawidłowym lub też zepsutym uzębieniu, jak również konie młodych będących w okresie wymiany zębów mlecznych na stałe rozcieranie nie jest należyte a przez to wykorzystanie paszy maleje. Dlatego też bardziej racjonalne jest podawać owies gnieciony albo śrutowany

2. Jęczmień - najczęściej jedyne ziarno zboża stosowane w żywieniu koni na Środkowym Wschodzie. Tamtejsze odmiany mają jednak cieńszą łuskę niż te uprawiane w Europie i dlatego jest on bardziej bezpieczną paszą. Według opinii hodowców ziarno naszego jęczmienia wymieszane z sieczką może być skarmiane, jeśli stanowi tylko dodatek do owsa (ok. 1/3) i konie do jego obecności zostały stopniowo przyzwyczajone. Samo ziarno jęczmienia najlepiej zadawać koniom gniecione lub grubo śrutowane czy też parowane. Wartość odżywcza jęczmienia jest ok. 10% wyższa od wartości owsa. Zwiększone dawki jęczmienia na ogół lepiej znoszą konie zimnokrwiste niż szlachetne. Jęczmień jest szczególnie przydatny, aby poprawić stan odżywienia koni wychudzonych. Podobnie jak ziarno innych zbóż, ziarno jęczmienia nie zawiera dużo soli mineralnych i witamin, a jego białko jest niepełnowartościowe i dlatego też uzupełnia się je innymi paszami. Zawiera więcej energii niż owies, ale mniej niż kukurydza

3. Kukurydza - zawiera ona dość małe ilości włókna surowego, a więcej substancji energetycznych i nieco mniej białka o ok. 10% niż owies. Jest uboga w składniki mineralne (a szczególnie wapń). Ziarno kukurydzy uważa się za świetną paszę dla koni roboczych. Należy je jednak skarmiać grubo ześrutowane, gdyż drobno zmielone przyczynia się do powstawania kolek i innych zaburzeń układu pokarmowego.

b) nasiona roślin strączkowych:
Nasiona roślin strączkowych stosowane są w żywieniu koni jako dodatek do paszy treściwej- nie powinny one przekraczać 30% ogólnej jej ilości. Zawierają stosunkowo dużo białka i dlatego mają istotne znaczenie w uzupełnianiu dawki pokarmowej dla koni o wyższym zapotrzebowaniu na ten składnik to jest źrebiąt i koni hodowlanych np.Bobik

c) nasiona roślin oleistych:
Odznaczają się one wysoką zawartością tłuszczu i białka. Tak jak ziarno zbóż i roślin strączkowych cechuje je mała zawartość wapnia. Również skład witaminowy jest ubogi (oprócz witamin z grupy B). Właściwie tylko nasiona lnu wykorzystywane są w stanie naturalnym jako specjalny dodatek paszowy w żywieniu koni, pozostałe nasiona roślin oleistych zużywane są na paszę wyłącznie po odtłuszczeniu, jako makuchy lub śruty poekstrakcyjne

1. Len- zawarty w nim tłuszcz dodatnie wpływa na połysk sierści. Inną cenną właściwością siemienia jest to, że przy zetknięciu się z wodą, szczególnie zaś w czasie podgrzewania, wydziela duże ilości lekko pęczniejących substancji śluzowych, które mają korzystny wpływ na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Przy przechowywaniu należy mieć na uwadze, że w siemieniu zawarty jest glikozyd(linamaryna), który w wilgotnym środowisku przekształca się w silnie trujący kwas pruski. Dlatego też nie gotowane siemię lniane można skarmiać jedynie w małych ilościach(szkodliwe właściwości niweluje gotowanie 10-15 min). Rozgotowane siemię lniane służy do przygotowania meszu.
2. Soja- ziarno soi jest bogate w białko, zawiera średnio 34% tego składnika oraz 18% tłuszczu. Na paszę przeznacza się śrutę po wyekstrahowaniu oleju. Zabieg ten czyni śrutę sojową specjalnie przydatną przede wszystkim w żywieniu źrebiąt i młodzieży (od 0,5 do 2kg dziennie).

PASZE BĘDĄCE UBOCZNYM PRODUKTEM PRZEMYSŁU

OTRĘBY PSZENNE: znakomicie wpływające na perystaltykę jelit, mające duże wartości odżywcze, oraz właściwości mlekopędne, więc doskonale nadają się dla klaczy źrebnych i klaczy wyźrebionych

MELASA: to produkt otrzymywany po krystalizacji cukru z soku buraczanego, ma gęstą konsystencję, ciemną barwę i słodki smak, dlatego chętnie pobierana jest przez zwierzęta. Stosuję się ją jako ulepszasz, lepiszcz pasz treściwych.

WYSŁODKI BURACZANE: w postaci świeżej muszą być podane w miarę szybko od momentu wyprodukowania, ponieważ zawierają 87- 92% wody i szybko ulegają psuciu. Można również konserwować tę paszę zasuszając ją, zawiera ona wtedy dużo energii.

Mesz

Jest to pasza doskonała dla wszystkich grup koni, ma duże walory smakowe i dietetyczne. Jej składniki poddawane są wymieszaniu, a następnie parzeniu. Podawana jest dwa, trzy razy w tygodniu szczególnie w sezonie startów Działanie osłaniające na przewód pokarmowy i zapobiega tworzeniu się wrzodów związanych ze stresem. Oto jej skład: 2kg owsa zalewa się dwoma litrami rozgotowanego siemienia lnianego (25 dkg) z dodatkiem soli, po czym na wierzch tak przyrządzonej mieszanki wsypuje się grube otręby pszenne (1kg).Naczynie z taką porcją dla jednego konia przykrywa się na 3-4 godziny grubym kocem. Po upływie tego czasu zawartość powinna być wymieszana i zadawana jako ciepły obrok.

2.Pasze objętościowe - średnio zawierają w stanie suchym ponad 18% surowego włókna i wykazują niską koncentrację składników odżywczych (białek, węglowodanów i tłuszczów). W zależności zawartości wody, wyróżniamy pasze objętościowe suche (siano, słoma, plewy) i pasze objętościowe soczyste (zielonki, okopowe).

Pasze objętościowe suche:
1. Siano- zielonka skoszona przed kwitnieniem, na początku kwitnienia albo w pełnym rozkwicie, wysuszona w warunkach naturalnych na łące lub polu. Jest to podstawowa z pasz, koń powinien mieć zawsze dostęp do niej. Siano powinno być suche i aromatyczne, w żadnym wypadku nie nadaje się do skarmiania siano zatęchłe, spleśniałe lub też zaparzone.
1.1 Siano łąkowe- składa się przeważnie z traw, z domieszką ziół oraz roślin motylkowych. Ma znaczenie jako źródło białka, soli mineralnych i witamin oraz jako pokarm dla mikroflory jelita grubego. Siano to może całkowicie zaspokoić potrzeby pokarmowe konia niepracującego lub też pracującego bardzo lekko

1.2 Siano z roślin motylkowych- zazwyczaj jest ono bogatsze w białko i składniki mineralne niż siano łąkowe. Jednak rośliny motylkowe trudniej się suszą a siano z nich powstałe ma właściwości zatwardzające i wzdymające

2. Słoma- pasza o dość niskiej wartości odżywczej. Wywołuje ona jednak uczucie sytości u koni a także zapewnia odpowiednie warunki do prawidłowego przebiegu procesów fermentacyjnych w przewodzie pokarmowym. Zadawanie słomy w formie sieczki w mieszaninie z ziarnem pobudza konia do lepszego żucia i zwiększa wydzielanie śliny.
3. Plewy- odpadki otrzymywane podczas młócenia i czyszczenia dojrzałych zbóż. Podobnie jak słoma cechuje je niska wartość odżywcza, lecz spełniają też ważna rolę w procesach trawienia.

Pasze objętościowe soczyste:

1. Zielonki- cenna pasza, nie może jednak całkowicie zaspokoić potrzeb żywieniowych koni. Zielonki zawierają duże ilości łatwo przyswajalnego białka, składników mineralnych i witamin. Na zielonki przeznacza się rośliny motylkowe (seradela, peluszka, bobik, łubin pastewny) oraz trawy zbóż (owsa, jęczmienia, pszenicy, żyta).

2. Rośliny okopowe- nie są szczególnie niezbędne w żywieniu koni, choć mogą być dobrze wykorzystywane. W razie braku zielonki, gdy występują pewne niedobory dietetyczne, można je uzupełniać roślinami okopowymi.

 2.1 Marchew stanowi bardzo cenną paszę dla koni, gdyż zawiera witaminę A. Oprócz tego działa pobudzająco na apetyt i ze względu na łatwo przyswajalne cukry przyczynia się do szybkiego poprawienia stanu odżywienia koni.
 2.2 Buraki cukrowe są najbardziej wartościowe pod względem odżywczym ze względu na wysoką zawartość cukrów (do ponad 70% suchej masy), które łatwo się przyswajają i są szybko wykorzystywane. Dlatego właśnie konie, które je otrzymują nie mogą pozostawać bez pracy, gdyż w przeciwnym razie grozi im mięśniochwat.
 3. Jabłka - zawierają około 85% wody, a sucha masa składa się z cukrów i pektyn, składników mineralnych posiadają niewiele.

Dodatki paszowe stosowane w żywieniu koni

Są to substancje, które wpływają korzystnie na smakowitość paszy, jej właściwości, przebieg procesów przemiany materii oraz sprawność funkcyjną przew.pokarm.(emulgatory, aromaty, antybiotyki, probiotyki, zakwaszacze, enzymy paszowe i inne)

Probiotyki są to najczęściej odpowiednio dobrane naturalne szczepy bakterii, które po doustnym podaniu zasiedlają przewód pokarmowy uniemożliwiając tym samym nadmierny rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych, zapewniając lepsze trawienie i optymalne wykorzystanie paszy

Prebiotyki są dodatkami paszowymi zawierającymi substancje odżywcze, stymulujące rozwój i wzrost naturalnej, pożytecznej mikroflory jelitowej zasiedlającej przewód pokarmowy zwierząt oraz tłumiące rozwój potencjalnie szkodliwych bakterii.

Zioła są naturalnym źródłem substancji stymulujących rozwój i zdrowie zwierząt, czyli są produktami substancji biologicznie czynnych. Stosowanie ziół: poprawiają smakowitość paszy, wyższa strawność pasz, regulacja funkcji trawiennych, wpływ na motorykę ukł.pokarmowego, sekrecja soków trawiennych(tymianek, czosnek, kminek), działanie osłonowe na ścianę przewodu pokarmowego(len), korzystny wpływ na przemianę materii(kozieradka, rdest ptasi)

Dodatki aromatyczno-smakowe

Konserwanty i detoksykanty

Pobieranie pokarmu

Pasza pobierana jest przez konia za pomocą warg. Pokarm jest rozcierany przez doskonale do tego celu przystosowane zęby, a następnie dokładnie żuty. Jeśli pokarm jest suchy, przeżuwanie trwa dłużej. Proces ten jest wspomagany przez ślinę wydzielaną przez gruczoły przyuszniczne.

Żołądek

Żołądek jest jednokomorowy. Jego budowa nie pozwala na cofanie się pokarmu do przełyku. Należy więc wystrzegać się podawania paszy, których koń nie może przetrawić. U ludzi takie eksperymenty kończą się wymiotami. U koni może być konieczna interwencja lekarza weterynarii. Pojemność żołądka waha się od kilku do kilkunastu litrów. Biorąc pod uwagę wielkość konia, jest to niedużo. Trzeba więc pamiętać, że nie należy konia karmić obficie na raz. Czas trawienia pokarmu w całym przewodzie pokarmowym jest zależny od rodzaju pokarmu. Pierwsze porcje niestrawionych resztek pokarmu wydalane są od 1 do 1,5 doby, a resztki na czwarty i piąty dzień od nakarmienia

Ogólne zasady żywienia koni:

•dawki pokarmowe należy układać odpowiednio do pory roku, temperatury powietrza, nasilenia pracy, a także do wieku konia, rasy, typu itp.

•ciężko pracujący koń powinien otrzymać dodatkowe porcje paszy

•nie należy podawać na raz zbyt dużej ilości paszy. Najlepiej jest podawać ją jak najczęściej, w małej ilości. Przyjmuje się, że koń pracujący w umiarkowany sposób powinien otrzymać dziennie ok.1kg paszy treściwej i ok.1kg paszy objętościowej na 100kg masy ciała.

•najpierw należy konia napoić, potem podać paszę suchą. Najlepiej gdy koń ma stały dostęp do czystej, niezbyt zimnej wody, której potrzebuje dziennie 30-50 litrów. Ta ilość może być nawet większa w warunkach wysokiej temp

•należy przestrzegać zasady regularnego karmienia o stałych godzinach, nie wolno gwałtownie przechodzić z jednej paszy na drugą, nie powinno się podawać paszy łatwo fermentującej ani pęczniejącej

•w dni bez pracy ilość podawanej paszy powinna być znacznie zredukowana podczas korzystania przez konia z pastwiska należy kontrolować ilość dodatkowo podawanej paszy, aby uniknąć niebezpieczeństwa przebiałkowania

Normowanie pasz

Podstawą ustalenia dziennej dawki pokarmowej dla konia jest wyliczenie energetycznej wartości paszy. W tym celu uwzględniając potrzeby energetyczne konia, należy (korzystając z przedstawionych tabel oraz Norm żywienia koni) przeprowadzić następujące działania:

Znaleźć w tabeli zapotrzebowanie na energię strawną (MJ), w oparciu o masę ciała i wykonywaną pracę.

Odczytać z tabeli procentowe zapotrzebowanie na paszę objętościową i treściwą.

Wypisać z norm (PAN), ile MJ zastanie pozyskanych z 1 kg wybranej paszy objętościowej i treściwej.

Określić jak dużo energii otrzyma koń z paszy objętościowej(pomnożyć zapotrzebowanie energetyczne konia przez procentowy udział paszy objętościowej w dawce). Następnie policzyć, ile siana potrzeba do dostarczenia tej ilości MJ (podzielić MJ otrzymane z paszy objętościowej prze ilość MJ w kg wybranej paszy)

Wykonać takie same działania dla paszy treściwej

Sprawdzić, posługując się normami, czy przy tak ułożonej dawce po9zostałe składniki pokarmowe (białko ogólne strawne i sucha masa) mieszczą się w zakresie norm. W przypadku niezgodności należy wybrać inne pasze

Podzielić dobową dawkę paszy objętościowej i treściwej na poszczególne odpasy

obciążenie

siano

owies

ogółem

% w daw

% mc

% w daw

% mc

% mc

bez pracy

100

1,5 - 2,0

0

0,0 - 0,5

1,5 - 2,0

lekka

65

1,0 - 2,0

35

0,5 - 1,0

1,5 - 2,5

średnia

50

1,0 - 2,0

50

0,75 - 1,5

1,75 - 2,5

ciężka

35

0,75 - 1,5

65

1,0 - 2,0

2,0 - 3,0

Zapotrzebowanie na energię strawną

m.c

bez pracy

praca [MJ]

[kg]

[MJ]

lekka

średnia

ciężka

400

56

70

84

112

500

69

86

103

137

600

81

102

122

162

Procentowy udział siana i owsa w dawce pokarmowej konia

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe koni roboczych

 

m.c.

sucha masa

e. str

b.o

Ca

P

NaCl

karo

kg

kg

MJ

g

g

g

g

ten

min

max

min

max

min

max

mg

bez pracy

400

6,00

8,00

50

300

15

9

8

40

500

7,50

8,00

63

378

19

11,5

10

50

600

9,00

12,00

75

450

23

14

12

60

700

10,50

14,00

88

528

27

16,5

14

70

800

12,00

16,00

100

600

31

19

16

80

lekka

400

6,00

8,80

50

70

300

420

16

10

40

60

500

7,50

11,00

63

83

378

498

20

12,5

50

75

600

9,00

13,20

75

95

450

570

24

15

60

90

700

10,50

15,40

88

108

528

648

28

17,5

70

100

800

12,00

17,60

100

120

600

720

32

20

80

110

średnia

400

6,00

8,80

70

90

420

540

18

11

60

80

500

7,50

11,00

83

103

498

618

22

13,5

75

90

600

9,00

13,20

95

115

570

690

26

16

90

105

700

10,50

15,40

108

128

648

768

30

18

105

115

800

12,00

17,60

120

140

720

840

34

22

120

130

ciężka

400

6,00

8,00

90

110

540

660

18

11

80

100

500

7,50

10,00

103

123

618

738

22

14

100

115

600

9,00

12,00

115

135

690

810

27

17

120

125

700

10,50

14,00

128

148

768

888

32

20

140

135

800

12,00

16,00

140

160

840

960

36

24

160

150

DYSCYPLINY OLIMPIJSKIE:

1. UJEŻDŻENIE:
KONKURENCJA JEŹDZIECKA MAJĄCA NA CELU PREZENTACJĘ STOPNIA WYSZKOLENIA KONIA I JEGO POROZUMIENIA Z JEŹDŹCEM. Charakteryzuje ją elegancja oraz precyzja zarówno w wykonaniu zadanego programu jak i w dyskretnym działaniu pomocy. Ujeżdżenie stanowi też jedną z prób w WKKW i powożeniu

Programy ujeżdżeniowe:

A)Konkursy ogólne- konkursy te są rozgrywane na zasadach ogólnych i mają na celu wyłonienie najlepszej pary. Ocenie podlega nie tylko wrażenie ogólne z przejazdu, predyspozycje i umiejętności jeźdźca i konia, ale także ocena każdego elementu programu, precyzja jego wykonania oraz dosiad i oddziaływanie jeźdźca, chody, impuls i posłuszeństwo konia.

* klasa L (1-8)

* klasa P (1-12)

* klasa N (1-12)

* klasa C (1-10)

* klasa CC (1-9)

* klasa CS (1, 2A, 2B, 3, 4, 5, 6, 7)

B)Konkursy dla młodych koni:

Prawo startu w tych konkursach mają tylko konie w odpowiednim wieku. Konkursy te mają na celu między innymi przygotowanie do Mistrzostw Polski Młodych Koni i muszą być sędziowane według zasad obowiązujących na Mistrzostwach. W konkursach tych najważniejsza jest ocena możliwości (predyspozycji) konia, jako przyszłego konia ujeżdżeniowego. 

Wykonanie programu oceniane jest bardziej pod względem tendencji w wykonaniu (treningu), jakości chodów oraz ogólnego wrażenia (impuls, swoboda, rytm), niż precyzji jego wykonania i oddziaływania jeźdźca. Pary sędziowane są przez komisję wystawiającą jedną ocenę ogólną w skali od 0 do 10 punktów, z dokładnością do 0,1 punktu. Różnice w sędziowaniu mają między innymi swe odzwierciedlenie w odmiennym od konkursów zwykłych arkuszu ocen do wpisywania wyników. Dokładne zasady rozgrywania konkursów dla młodych koni umieszczone są w Biuletynie Polskiego Związku Hodowców Koni nr 14 (2003) z lutego 2003 w postanowieniach szczegółowych, dotyczących dyscypliny ujeżdżenia.

* konie 4-letnie (L1-MK4, L3-MK4, P1- MK4)

* konie 5-letnie (eliminacje do MPMK, MPMK)

* konie 6-letnie (eliminacje do MPMK, MPMK)

C) KONKURS DLA ZAWODNIKÓW

W konkursach tych ocenie podlegają jeźdźcy, ich umiejętności i stopień zaawansowania, a tym samym umożliwiają rywalizację jeźdźców dosiadających koni o zróżnicowanych możliwościach ruchowych. Głównym ich celem jest sprawdzenie, czy wyszkolenie podstawowe jeźdźca zmierza we właściwym kierunku. 

Umiejętności jeździeckie ustawione są na pierwszym planie, natomiast jakość dosiadanych koni nie powinna odgrywać zasadniczej roli. Ocenie podlega sposób przygotowania i wykonania przez jeźdźca poszczególnych elementów programu. Ocena końcowa - podobnie, jak w przypadku sędziowania konkursów dla młodych koni - jest oceną w skali od 0 do 10 punktów, z dokładnością do 0,10 punktu. Ocena zawodnika wystawiana jest na podstawie przejechanego programu, w oparciu o uwagi sędziów zamieszczone w arkuszu. Kryteriami zasadniczymi oceny są: dosiad, pomoce (ich skuteczność i umiejętność użycia), wpływ jeźdźca na wykonanie programu, a także wpływ jeźdźca na rytm, rozluźnienie, kontakt, impuls, wyprostowanie, zebranie(obniżenie bioder, przeniesienie środka ciężkości w kierunku zadu, odciążenie przoduruch staje się lżejszy, elastyczniejszy, szyja wyniosła) i posłuszeństwo konia. 

W wystawionej ocenie musi być zawarta podstawowa myśl, że tylko przepisowy dosiad umożliwia prawidłowe użycie pomocy, a tym samym efektywne oddziaływanie na dosiadanego konia. Pomyłki karane są w sposób następujący: 

Konkursy ujeżdżenia mają na celu pokazanie stopnia podporządkowania konia jeźdźcowi i ich wzajemnego porozumienia.

Jest to konkurencja niezwykle trudna, gdyż pomoce stosowane przez zawodnika powinny być tak dyskretne, aby widz odnosił wrażenie, że koń nawet najtrudniejsze ewolucje wykonuje z własnej woli.

Wszyscy zawodnicy w danym konkursie wykonuję ten sam program.

Konkursy Kűr- dowolny układ pod muzykę, według określonego programu; pokazy bardzo widowiskowe

Zawody rozgrywane są na prostokątnym placu o wymiarach 20 x 60 m lub 20 x 40 m zwanym czworobokiem. Jest on ogrodzony płotkiem o wysokości do 30 cm. Na obwodzie umieszczone są tabliczki z literami, które pozwalają precyzyjnie opisać trasę przejazdu. Układ liter jest stały i jednakowy na całym świecie. Wjazd znajduje się zawsze w literze A

Zawody okręgowe może sędziować od 1 do 3 arbitrów, których stanowiska znajdują się przy literach H, C, M. Na imprezy ogólnopolskie zaleca się obsadę 5-osobową (dodatkowo przy literach B i E), obowiązkową na zawodach rangi mistrzowskiej. Sędziowie oceniają poprawność wykonania poszczególnych ruchów, przejść z jednego chodu do drugiego, precyzję rysunku figur.

Każdy element jest punktowany od 0- za ruch niewykonany do 10- za ruch wykonany doskonale. Niektóre ruchy punktowane są podwójnie np.. stęp wyciągnięty: chody wyciągnięte prezentuje się na przekątnych lub długich ścianach czworoboku.

Na końcu arkusza sędziowie podają 4 dodatkowe oceny ogólne za:

Kolejne pomyłki w przejeździe to odpowiednio 2, 4, 8 pkt karnych. Czwarty błąd powoduje eliminację, ale zawodnik ma prawo dokończyć przejazd. Eliminuje również wyjście konia wszystkimi czterema nogami poza ogrodzenie czworoboku.

Dla lepszego odzwierciedlenia poziomu wykonanego programu podaje się % zdobytych punktów w stosunku do max liczby. Za przyzwoity uznaje się już wynik w granicach 55%.

Ze względu na stopień trudności konkurs został podzielony na klasy: L, P, N, C, CC, CS. Najtrudniejsze programy wyższych klas mają swoje odrębne nazwy: Prix Saint Georges, Intermediaire I i II , Grant Prix , Grant Prix Special

Najłatwiejszy konkurs dotyczy klasy L i może być rozgrywany na najmniejszym czworoboku (20 x 40 m). Jest to konkurs dla młodych koni (od 4 lat) i debiutujących jeźdźców. Program obejmuje chody:

oraz przejścia:

W klasie P czworobok ma pełne wymiary i dochodzą nowe elementy: wężyk o dwóch łukach przy ścianie, cofanie (4 kroki), galop pośredni i kontrgalop.

W klasie N pojawiają się chody boczne, zatrzymanie z galopu, zwykła zmiana nogi w galopie, półpiruety w stępie, serpentyna o 6 łukach w galopie, 5 kroków cofania.

W klasie C dochodzą: pojedyncze lotne zmiany w galopie, ośmiometrowe wolty (wolta- duże koło zataczane podczas jazdy konnej) w galopie, 6 kroków cofania, chody wyciągnięte.

W klasach najwyższych można zobaczyć jeszcze piaf i pasaż, układy są długie i skomplikowane.

W konkursach klas L, P, N obowiązuje kiełznanie wędzidłowe. Dopiero od klasy C wolno stosować munsztuk w połączeniu z wędzidłem. Zabronione są gumki wędzidłowe tzw. ślinianki oraz wytoki, wszelkiego rodzaju wypinacze, których można używać wyłącznie do lonżowania. Dyskwalifikacją grozi wjazd konia na czworobok w ochraniaczach lub bandażach.

Przed sygnałem startu jeździec może okrążyć czworobok, żeby przywitać się z sędziami. Po zakończeniu przejazdu opuszcza plac stępem na długiej wodzy.

Figury na czworoboku:

1- zmiana kierunku po przekątnej

2- półwolta

3- wolta

4- półwolta odwrotna

5- zmiana kierunku i powrót na ścianę w tę samą stronę

6- zmiana kierunku przez linię środkową czworoboku

7- trzy ciągi od linii środkowej: w lewo, w prawo, w lewo

8- ósemka z dwóch dziesięciometrowych kół

9- serpentyna o czterech zakrętach

10- zmiana kierunku przez ujeżdżalnię

Cel ujeżdżenia to harmonijny rozwój naturalnych możliwości i zdolności konia, wyszkolenie konia lekko niosącego jeźdźca, zrównoważonego, elastycznego, dobrze i szybko reagującego na polecenia. Dobrze ujeżdżony koń sprawia wrażenie, że wykonywanie nawet najtrudniejszych ćwiczeń przychodzi mu bardzo łatwo. Koń i jeździec powinni reprezentować wspólnie harmonię i elegancję, płynność ruchów, spokój, równowagę i wzajemne porozumienie.

Według statystyk Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej ujeżdżenie jest drugą po skokach dyscypliną jeździecką pod względem popularności i liczby uprawiających ją zawodników. Dwie najlepsze polskie zawodniczki zaczynają już liczyć się na światowych arenach. 23 miejsce Anny Bienias na Światowych Igrzyskach Jeździeckich w Rzymie oraz 11 miejsce Małgorzaty Morsztyn w Finale Pucharu Świata w 2001 r., to jak do tej pory nasze najlepsze wyniki w tej dyscyplinie.

SKOKI PRZEZ PRZESZKODY

Skoki przez Przeszkody to najpopularniejsza i najczęściej pokazywana w mediach dyscyplina jeździecka. Pierwsze oficjalne zawody w skokach przez przeszkody zorganizowano w 1864 roku w Dublinie i sport ten został umieszczony w programie igrzysk olimpijskich począwszy już od drugiej olimpiady nowożytnej rozegranej  w 1900 roku w Paryżu.


Zawody w skokach przez przeszkody odbywają się na placu konkursowym /parcour/, na którym w zależności od klasy i rodzaju konkursu ustawionych jest od 8 do 15 przeszkód. Podstawowe rodzaje przeszkód to stacjonata, oxer, tripplebarre, mur, bramka i rów z wodą.

Trudność konkursów jest stopniowana według specjalnego systemu klas odnoszącego się do wieku koni i umiejętności zapisujących się do nich par: jeździec-koń. W Polsce obowiązują następujące klasy konkursów określone miedzy innymi maksymalną wysokością przeszkód:

Klasa LL- do 80 cm,

Klasa L do 100 cm

Klasa P - do 110 cm

Klasa N- do 120 cm

klasa C - do 130 cm

klasa CC1 - do 140 cm

Klasa CC-2 - do 150 cm

Klasa CC-3 - powyżej 150 cm

 Stopień trudności toru przeszkód jest precyzyjnie skorelowany z listą startową konkursu, jego rodzajem i klasą oraz rangą imprezy. Jego konstrukcja opiera się na odpowiednim dopasowaniu zadań parkurowych, które wynikają:  z optyki i  rozmiarów przeszkód, z dystansów pomiędzy nimi, kształtu linii całkowitego przebiegu w konkursie, w tym geometrii  zakrętów oraz geometrii linii na określoną ilość kroków galopu /foule/.

Zawody w skokach odbywają się na placu zwanym parkurem (z franc. PARCOURS). Znajdujące się na nim przeszkody mogą stać pojedynczo lub tworzyć kombinacje: szeregi i linie.

Zawodnik wjeżdża na parkur kłusem lub galopem, kłania się sędziemu i czeka na sygnał startu (zwykle dzwonek lub gwizdek). Od tego momentu ma 45 sekund na rozpoczęcie przejazdu. Sędzia zaczyna mierzyć czas przejazdu w momencie przecięcia celowników startowych oznaczonych strzałkami: białą i czerwoną. Start przed sygnałem powoduje eliminację. Podobnie jest w przypadku nieprzejechania celowników końcowych (biała i czerwona tarcza) lub przekroczenia przez konia czterema nogami ogrodzenia parkuru. Także pomylenie trasy przejazdu powoduje eliminację, chyba że zawodnik przed oddaniem następnego skoku naprawi błąd). W przypadku odmowy skoku na drugim lub trzecim członie szeregu zawodnik musi ponownie pokonać wszystkie elementy przeszkody

Na popularność i widowiskowość zawodów w skokach przez przeszkody wpływają między innymi jasne i proste przepisy ich rozgrywania.  W ponad dwudziestu rodzajach konkursów skoków przez przeszkody podstawą klasyfikacji sportowej jest najkrótszy czas przebiegu i najmniejsza liczba błędów, którymi są: strącenie przeszkody /4 pkt karne/, odmowa skoku / pierwsza-4pkt karne, druga-eliminacja/, upadek jeźdźca lub konia i jeźdźca /eliminacja/, pomylenie trasy przebiegu /eliminacja/  lub przekroczenie normy czasu /pkt karne/.

W dzisiejszym systemie współzawodnictwa sportowego w skokach przez przeszkody na arenie ogólnoświatowej w sezonie otwartym najważniejszą imprezą są igrzyska olimpijskie. Dwa lata po każdej olimpiadzie odbywają się mistrzostwa świata /pierwsze MŚ miały miejsce w 1957 r./, a pozostałe lata wypełniają mistrzostwa Europy /po raz pierwszy ME rozegrano w 1953 r./. Oprócz tego odbywają się mistrzostwa kontynentów i regionów.  Od blisko stu lat narodowe reprezentacyjne drużyny rywalizują corocznie w seriach konkursów o Puchar Narodów rozgrywanych podczas Międzynarodowych Oficjalnych Zawodów Konnych /CSIO/, które dla każdej federacji jeździeckiej są imprezą sztandarową. W sezonie halowym najważniejszą imprezą są coroczne rozgrywki Pucharu Świata / pierwszy Finał Pucharu Świata odbył się w 1979 r./.  Juniorzy i Młodzi Jeźdźcy co roku rywalizują w ME. Ponadto przez cały rok w skali ogólnoświatowej kilkanaście razy miesięcznie mają miejsce zawody rangi CSI /Międzynarodowe Zawody Konne/, które ze względu na posiadany standard są kategoryzowane w systemie pięciogwiazdkowym. Narodowe federacje jeździeckie rokrocznie organizują system ogólnonarodowych zawodów w skokach przez przeszkody oraz mistrzostwa swoich krajów we wszystkich kategoriach wiekowych. Podstawą rozwoju dyscypliny skoków przez przeszkody są tysiące amatorskich klubów jeździeckich. W organizowanych przez nie zawodach szczebla regionalnego startują setki amatorów zarówno na dużych koniach jak i na pony.

* jeżeli w czasie jazdy rozlegnie się sygnał sędziego jeździec musi przerwać jazdę i poczekać na ponowne pozwolenie startu. W przypadku odmowy skoku na drugim lub trzecim członie szeregu zawodnik musi ponownie pokonać wszystkie elementy przeszkody.

RODZAJE KONKURSÓW:

  1. KONKURS DOKŁADNOŚCI - jeden z podstawowych konkursów; ma on założoną normę czasu; o zajęciu określonego miejsca decyduje liczba uzbieranych punktów karnych; w ten sposób rozgrywane są najłatwiejsze konkursy klasy LL; o pierwsze miejsce można przeprowadzić rozgrywki, przy czym ostatnia odbywa się na zasadach konkursu zwykłego

  1. KONKURS ZWYKŁY- zawodnicy z jednakową liczbą punktów karnych klasyfikowani są na podstawie czasu przebiegu; w przypadku jednakowego wyniku kandydatów do pierwszego miejsca przeprowadza się rozgrywkę- zwycięża zawodnik z lepszym czasem; rozgrywany od klasy P

  2. KONKURSY SPECJALNE: rządzą się własnymi zasadami

    1. KONKURS SZYBKOŚCI- błędy popełniane na parkurze przeliczane są na karne sekundy i dodawane do czasu przebiegu

    1. KONKURS Z WYBORU PRZESZKÓD- jeździec może skakać w dowolnej kolejności przez wszystkie przeszkody, a pokonanie każdej bez zrzutki jest warte określoną z góry liczbę punktów; najcenniejszy jest tzw. joker- stacjonata z pojedynczego, cienkiego drąga, lekceważona przez konie; każdą przeszkodę można skoczyć dwa razy, a zwycięzcą zostaje ten, kto w określonym limicie czasu uzbiera najwiecej punktów

KONKURS POTĘGI SKOKU- w przebiegu podstawowym jeźdźcy mają do pokonania 4-6 przeszkód o wys. min 140 cm, z których przynajmniej jedna jest pionowa i ma wysokość 170-180cm (najczęściej mur); gdy przebieg podstawowy nie wyłoni zwycięzcy przeprowadza się maksymalnie 4 rozgrywki na dwóch przeszkodach, z których jedna jest szeroka (np.. okser), a druga to mur; obie muszą być podwyższone o 10,15,20 cm; wygrywa zawodnik który czysto pokona najwyższą wysokość;

KONKURS NA STYL JEŹDŹCA- obowiązkowe w klasie L; zrzutki oraz czas nie są decydujące; ocena zawodników pod względem przygotowania technicznego przez kwalifikatora PZJ lub osobę przez niego upoważnioną; ocenia podlega: styl skoków, galop z właściwej nogi na zakrętach, liczba foule konie między poszczególnymi przeszkodami, obowiązkowe koła w kłusie i galopie na początku, w środku i na końcu przejazdu; punkty karne za błędy i zrzutki; przebieg jest komentowany; aby otrzymać licencję zawodniczą i najniższą II klasę sportową trzeba trzykrotnie ukończyć parkur klasy L max z 5 punktami na koncie

Rodzaje przeszkód:

PRZESZKODY NATURALNE: elementy topografii terenu albo wzorowane na nich konstrukcje stworzone przez człowieka; ich cechą jest stałość, tzn. nie mają elementów, które można strącić i zbudowane są z solidnych materiałów; wkomponowane w otoczenie i bezpieczne(?- wymagają doświadczenia, odwagi i pewności konia i jeźdźca, błąd może kosztować zdrowie lub życie człowieka i konia)

1- bariery- stacjonaty

2- kłody

3- sągi drewna, mury, stoły z bali, bankiety różnych rozmiarów i kształtów

4- paśniki, beczki, wozy z sianem, zagrody dla owiec, chatki, nawet samochody, tu na rys. korner

BRAMKI I OKSERY: są ruchome; montowane na przenośnych stojakach; kłódki są tak zbudowane by oparte na nich drągi spadały przy uderzeniu; wymiary określone przez przepisy: długość drągów 3-4 m w hali, 3,5-4m na otwartym parkurze; wysokość i szerokość skoków zależy od klasy konkursu;

PIONOWE:

1- stacjonata- najprostsza przeszkoda zbudowana z drągów lub desek

2- szlaban- rodzaj stacnjonaty

3- koperta- dwa drągi skrzyżowane w płaszczyźnie pionowej, używana tylko na treningach

4- bramka sztokholmska- o różnych stopniach trudności (węższa i szersza)

5- mur- masywna, zabudowana przeszkoda w postaci murku lub zamka; podwyższa się ją przez dodawanie kolejnych warstw cegieł

6- hydra- na szczycie ma żywopłot, który koń może „czesać” nogami; stawiana zwykle na trasie stipla; na parkurze musi być tak zbudowana, żeby przewracała się przy przetrąceniu

PRZESZKODY SZEROKIE:

7- okser- dwie stacjonaty o równej wysokości ustawione jedna za drugą

8-pijany okser- drągi na stacjonatach zawieszone są ukośnie

9- doublebarre (czyt, dablar)- dwie stacjonaty, z których pierwsza jest niższa od drugiej

10- triplebarre (czyt. triplbar)- 3 stacjonaty, z których każda następna jest wyższa od poprzedniej o tę samą wysokość

11- pająk- dwie skrzyżowane stacjonaty tworzą leżącą kopertę; przeszkoda dość niebezpieczna i obecnie rzadko spotykana

12- wachlarz- drągi oparte są z jednej strony na kilku stojakach, a z drugiej na jednym

13- rów z wodą- szerokość 3-4,5 m, na odskoku może znajdować się hydrka lub kłoda nie wyższa niż 50 cm; dno po stronie lądowania powinno dochodzić do poziomu gruntu łagodną pochyłością; brzeg utwardza się progiem wpuszczonym w ziemię; na odskoku i zeskoku znajdują się białe listwy- nadepnięcie każdej z nich jest równoznaczne ze zrzutka

„Kompetentne projektowanie torów przeszkód jest  w zasadzie wstępnym warunkiem rozwoju sportu jeździeckiego. Profesjonalizm i odpowiedzialność gospodarza toru przekładają się również na postęp hodowlany, powodzenie przedsięwzięcia jakim jest organizacja zawodów hippicznych i tym samym wpływają w istotny sposób na rozwój rynku jeździeckiego w ogóle. (…) Budowanie parkurów to spektakularne i niepowtarzalne przedsięwzięcia na poziomie międzynarodowym, ale również, a właściwie przede wszystkim tytaniczna, fundamentalna, konsekwentna i przynosząca w końcowym efekcie najwspanialsze owoce praca na szczeblu podstawowym. Tu nieustannie  potrzebne będą wyłącznie rytmiczne, przyjazne i profesjonalnie rozwijające zarówno młode konie jak i początkujących jeźdźców tory przeszkód. W tej mierze gospodarz toru szczególnie nie może zawieść. Ponad wszystko tej rzetelnie i odpowiedzialnie wykonanej w terenie pracy oczekują od niego trenerzy, właściciele koni, hodowcy, organizatorzy zawodów hippicznych i całe rzesze ludzi, którym na sercu leży dobro koni i jeździectwa.” „Parkury” Krzysztof Koziarowski i Łukasz Jankowski

WKKW

Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego to jedna z trzech olimpijskich dyscyplin jeździeckich. Wszechstronność dyscypliny polega na tym, że zawodnicy prezentują swoje konie podczas trzech kolejnych dni w trzech bardzo odmiennych próbach: ujeżdżeniu, w terenie i na parkurze. Coraz częściej te trzy próby rozgrywa się w ciągu dwóch a nawet jednego dnia.

Próbę ujeżdżenia sędziuje 1-3 sędziów, którzy oceniają w skali od 0 do 10 poszczególne figury wykonywane na czworoboku o wymiarach 20 x 60m. Liczy się precyzja wykonania figur, elegancja, posłuszeństwo konia i jego chody tzn. stęp. kłus i galop. Ocenia się też dosiad jeźdźca i używanie pomocy. Uzyskane punkty bonifikacyjne przelicza się na punkty karne. Teoretycznie gdyby program wykonany został na maksymalne oceny we wszystkich elementach, zawodnik ukończyłby tę próbę z wynikiem zerowym. Oczywiście jest to niemożliwe, więc każda para otrzymuje mniej lub więcej punktów karnych. Wynik poniżej 30 punktów karnych zdarza się bardzo rzadko i można go określić jako wybitny. 30 - 50 punktów karnych osiągają tylko bardzo ujeżdżone konie, 50 - 60 punktów karnych przyznaje się przy średnio dobrze wykonanym programie. Niekiedy zdarza się widzieć niedostatecznie przygotowanego konia, który kończy tę próbę z wynikiem 80 i więcej punktów karnych

Drugi dzień nazywany jest dniem prawdy. Przeszkody w crossie nie spadają gdyż są zbudowane na stałe. Są to imitacje naturalnych przeszkód jakie może spotkać jeździec galopujący w terenie na przełaj a więc rowy, płoty, zwalone drzewa, żywopłoty, rzeki, szlabany, zagrody itp. Tu zawadzenie o przeszkodę może skończyć się upadkiem konia i jeźdźca. Wbrew opiniom ludzi nie rozumiejących tego sportu, wypadki zdarzają się na szczęście dość rzadko. Istnieje wiele przepisów mających na celu niedopuszczenie nieprzygotowanych koni i jeźdźców do zawodów. System kwalifikacji uniemożliwia start w zawodach trudniejszych, o ile koń i jeździec nie poradzili sobie ze startem łatwiejszym. Szkolenie konia do zawodów klasy Mistrzostw Europy czy Olimpiady trwa zwykle 5-10 lat i tylko nieliczne są w stanie podołać wymaganiom. Próba terenowa w wersji uproszczonej zawodów to tylko jeden odcinek czyli cross. Na zawodach rangi mistrzostw odcinków takich jest więcej: odcinek a - drogi i ścieżki, odcinek b - stipl, odcinek c - drogi i ścieżki, dopiero ostatnim odcinkiem d jest cross. Tegoroczną nowością było rozegranie zawodów olimpijskich w Atenach w wersji uproszczonej. W pełnym WKKW dystans czterech odcinków może przekraczać trzydzieści kilometrów i zawierać ponad czterdzieści przeszkód. Zawodnik, który pokona próbę terenową bez zatrzymań i upadków oraz w normie czasu otrzymuje za ten dzień wynik ,,0” i przechodzi do trzeciej próby z bagażem punktów karnych jakie otrzymał za próbę ujeżdżenia. Jednak część koni zawsze popełnia błędy, za które otrzymuje się punkty karne: zatrzymanie przed przeszkodą 20 punktów, drugie zatrzymanie na tej samej przeszkodzie 40 a trzecie wyłącza zawodnika z konkursu.
Upadek kosztuje aż 65 punktów karnych. Gdyby zdarzyło się że koń na całej trasie czterokrotnie odmówił skoku, kończy się to jego eliminacją, podobnie jak po  upadku konia. Przy każdej przeszkodzie czuwa tzw. sędzia terenowy, którego zadaniem jest notowanie wszystkich błędów. Jak ważna jest próba terenowa świadczą proporcje  punktów karnych za błędy na przeszkodach do wyniku za próbę ujeżdżenia lub skoków. Otóż różnica pomiędzy prowadzącym zawodnikiem po pierwszym dniu a zajmującym ostanie miejsce wynosi na ogół 20 - 40 punktów. Kara za jedno wyłamanie 20 punktów, za dwa na jednej przeszkodzie 60 punktów lub za upadek 65 punktów może całkowicie zniwelować przewagę lidera nad najsłabszym rywalem.

Również próba w skokach na parkurze, która rozgrywa się trzeciego dnia nie jest konkursem skoków sensu stricto, a jedynie sprawdzianem sprawności konia po próbie wytrzymałości. Zrzutka  i wyłamanie karane są 4-ma punktami, odmowa 4-ma, druga powoduje eliminację, a upadek 8-ma punktami. A więc jeden upadek w crossie przewyższa rozbudowanie  aż 16 przeszkód w parkurze. W praktyce każda z prób; ujeżdżenie,  cross i skoki ma duże znaczenie. Tylko zawodnicy,  którzy bezbłędnie pokonają cross mogą marzyć o zwycięstwie, ale ponieważ takich jeźdźców jest zawsze kilku czy kilkunastu, decyduje lepszy wynik z dwu pozostałych prób. Tak zwaną czwartą konkurencją nazywają zawodnicy przeglądy komisyjne koni. Pierwszy komisyjny przegląd koni odbywa się przed zawodami a prowadzi go komisja sędziowska w składzie trzyosobowym w towarzystwie delegata weterynaryjnego. Przyświeca mu idea, że dobro konia jest na pierwszym miejscu. Koń, który wykazuje jakąkolwiek kulawiznę nie może być dopuszczony do startu. W wątpliwych przypadkach Komisja może zalecić zbadanie konia w specjalnie oznaczonym miejscu przez lekarza weterynarii, który składa raport komisji sędziowskiej, do której zawsze należy ostateczna decyzja o dopuszczeniu konia lub jego wyłączeniu.
Drugi przegląd koni odbywa się bezpośrednio przed crossem a trzeci, najbardziej dramatyczny trzeciego dnia zawodów przed próbą w skokach. W trosce o zdrowie konia Komisja sędziowska ma obowiązek wyłączenia konia który zbyt mocno odczuł trudy próby terenowej. Koń może wykazywać pewne objawy zmęczenia, ale musi poruszać się swobodnie w stępie i kłusie. Troska o zdrowie zawodników dotyczy nie tylko konia ale i jeźdźca. Każdy jeździec co 6 miesięcy a junior co 3 miesiące musi poddać się badaniom przez lekarza sportowego, który stwierdza zdolność pacjenta do uprawiania sportu jeździeckiego. Każdy startujący musi mieć przy sobie na widocznym miejscu tzw. kartę medyczną zawierającą kilkadziesiąt ważnych dla lekarza informacji potrzebnych w razie nieszczęśliwego wypadku. Nie można rozpocząć zawodów bez obecności karetki pogotowia ratunkowego

Pokrój - definicja pojęcia:
Pokrój (eksterier) jest to wygląd zewnętrzny, budowa zwierzęcia. Dobry, prawidłowy pokrój daje duże szanse na uzyskanie wysokiej sprawności użytkowej. Odpowiednia budowa zapewnia koniowi możliwość wykonywania określonych czynności; daje mu więc predyspozycje do pracy w polu, wyścigów i uprawiania wszelakich dyscyplin sportowych.
"Prawidłowość" pokroju jest pojęciem względnym, rozumianym różnie, w zależności od typu, rasy i planowanego użytkowania konia, nie mniej istnieją tutaj ogólne, określone normy od których odstępstwa rozumiane są jako wady pokroju.

Oceniając budowę konia, największą uwagę należy przywiązywać do harmonijności i proporcji, odpowiedniej dla jego typu użytkowego, płci i wieku. Prawidłowa ocena pokroju wymaga wprawy i doświadczenia. Dla potrzeb hodowlanych ocenę pokroju wykonuje się u koni młodych 2-3 letnich. Ocena koni starszych obarczona jest błędem, wynikającym z wieku, eksploatacji i stanu fizjologicznego

Selekcja na podstawie pokroju.
Najlepszą metodą sprawdzenia koni aczkolwiek niezwykle czasochłonną jest sprawdzenie użytkowości ich oraz wydanego przez nie potomstwa. Jest to metoda selekcji stosowana np. w krzyżowaniu rasotwórczym. Metodą dużo tańszą i szybszą, przydatną w krzyżowaniu towarowym jest selekcja na podstawie pokroju, która niestety bywa zawodna ze względu na nikły procent dziedziczności niektórych cech budowy. W ten sposób można ocenić następujące elementy:
- konstytucja
- rasowość
- cechy typowe rasy
- jakość tkanki kostnej i mięśniowej
- cechy typowe dla danej linii krwi
- ogólne zrównoważenie i zharmonizowanie budowy
- właściwości ruchu konia i chody
- zmiany chorobowe.
Ocena pokroju powinna być przeprowadzona przez specjalistę i z uwzględnieniem przydatności do danej, konkretnej pracy czy dyscypliny

Głowa
Przeciętnie głowa konia waży ok. 16 kg, a jej długość mierzona od nozdrzy do potylicy wynosi u koni lekkich 33-37 % wysokości ciała w kłębie, a u koni pociągowych 40-45 %. Wielkość głowy ma znaczenie u koni skaczących, gdzie pomaga w zachowaniu środka ciężkości oraz u koni pociągowych, które dzięki dużej głowie redukują korzystnie czynne siły uciągu. U koni dresażowych i wszystkich pozostałych ma to właściwie znaczenie tylko estetyczne (harmonijność budowy).

Pod względem wielkości i kształtu głowa powinna pozostawać w harmonii i proporcji z całością ciała i z typem konia. Zbyt mała głowa może świadczyć o przerasowieniu i ogólnie drobnym kośćcu.

Konie szlachetne mają z reguły głowę niezbyt dużą, suchą, wyraźnie zarysowaną, o szerokiej partii czołowej przy stosunkowo długiej partii mózgowioczaszki, a krótkiej części pyskowej.

Głowa powinna mieć wyraz charakterystyczny dla danej płci.

U ras gorącokrwistych mózgoczaszka jest bardziej rozwinięta od trzewioczaszki, natomiast u ras zimnokrwistych jest odwrotnie.

Prawidłowy profil powinien być prosty, chociaż u niektórych ras charakterystyczny jest szczupaczy lub półszczupaczy, tj. wklęsły (konie arabskie), a u innych garbonosy (śląskie). Może też występować profil półbarani lub barani (u prekursorów rasy sokulskiej).

CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW GŁOWY:

*Oczy- mają istotne znaczenie jako wyraz zdrowia, energii i w pewnej mierze usposobienia konia. Gałki oczne powinny być jędrne w dotyku, jednakowej wielkości, lśniące i wyraziste, spojówki nieprzekrwione, a rogówka bez zmętnień. Powinny być duże, żywe, mówiące o dobrym zdrowiu i samopoczuciu; tzw. "rybie oko" występuje, jeżeli widać jasną tęczówkę oraz białkówkę, uznawane jest u niektórych ras za wadę wręcz dyskwalifikującą w hodowli.
*Uszy- średniej wielkości, ostro zakończone, stojące, o cienkiej skórze i niemięsiste.
*Potylica- zawsze wymagana jest długa i łagodnie przechodząca w szyję.
*Szpara pyskowa- wymagana jest cienka krawędź żuchwy, co wpływa na tzw. "miękkość" konia w pysku oraz poprawny, prosty zgryz. Za wadę zgryzu uważa się zgryz karpiowaty (górne zęby wystają w stosunku do dolnych) i zgryz szczupaczy (sytuacja odwrotna).
*Ganasze- powinny być szeroko ustawione, ponieważ wąskie ustawienie uciska tchawicę

*Sanki- powinny być szeroko rozstawione, szczególnie u koni wierzchowych. W najszerszym miejscu sanek powinna mieścić się pięść.

*Nozdrza- powinny być stosunkowo duże , zwłaszcza u koni pracujacych w szybkim tempie; koniom szlachetnym właściwe są nozdrza obszerne o cienkim obramowaniu, u zimnokrwistych zaś często są spotykane ciasne, wąskie, o grubych brzegach.

Szyja

Szyja ma lewy i prawy bok, górny brzeg-kark lub grzebień, dolny podgardle.

Najbardziej pożądana szyja jest średniej długości, dobrze umięśniona.

Poprawne, przeciętne ustawienie głowy względem szyi mieści się w granicach 90°. Takie ustawienie jest sztucznie zmienione u kłusaków, które powinny trzymać głowę prawie poziomo i u koni ujeżdżeniowych, gdzie z kolei wymagane jest tzw. "wysokie ustawienie". Różnica między długością głowy i szyi wynosi u koni gorącokrwistych, np. folblutów 12 cm, a w stępaków, np. belgijski zimnokrwisty zaledwie 1 cm. Długa szyja wymagana jest u koni, które wykonują w pracy nagłe zwroty, jako siła balansująca.

U koni pociągowych pożądana jest szyja ciężka, szeroka, zaopatrzona w grube i szerokie mięśnie

Wyróżnia się trzy zasadnicze kształty szyi: prosty, łabędzi, jeleni.

Prosta - uważana za najbardziej prawidłową, gdyż tchawica w niej przebiega linią prostą jest zdolna przepuścić w jednostce czasu największą ilość powietrza.

Łabędzia - szyja tak wygięta, że zarówno górna, jak i dolna jej krawędź tworzą pałąk przypominający kształt szyi łabędzia. (Najczęściej występuje u koni czystej krwi arabskiej)

Jelenia - szyja o wklęsłej górnej krawędzi, wypukłej dolnej, bądź też mającą górna krawędź względnie prostą, a dolną wybrzuszoną jak u jelenia.

Ten rodzaj szyi uważa się za najbardziej wadliwy i niepożądany

Szyja normalna tworzy z poziomem kąt około 45,co jest korzystne dla działania mięśni szyi i pasa barkowego, a w konsekwencji pozytywnie wpływa na obszerność wykroku. Nisko osadzona i ustawiona szyja u koni pociągowych ułatwia pokonywanie oporu przy ciągnięciu, pod warunkiem, że napierśnik uprzęży szorowej bądź chomąto nie uciskają tchawicy

Kłąb- tworzą wyrostki kolczyste kręgów; powinien być wyraźny, średnio wydatni i raczej szeroki dzięki, czemu tworzy dobre oparcie dla siodła lub uprzęży, daleko zachodzący ku tyłowi.

Kształt kłębu zależy od umięśnienia i położenia łopatki, która im leży niżej tym wyraźniejszy jest kłąb.

Wadliwy jest kłąb niski, krótki lub wysoki ale słabo umięśniony, który ulega łatwo ulega odgnieceniu od siodła bądź uprzęży. U koni pociągowych, od których nie wymaga się dużej szybkości, może być tolerowany kłąb niski, jednak dobrze umięśniony.

Koniom szlachetnym właściwy jest raczej wysoki, dobrze rozwinięty i długi, który na ogół występuje razem z dobrze ustawioną szyją i poprawna łopatką.

Klatka piersiowa -musi być pojemna ze względu na umiejscowienie w niej tak ważnych narządów jak serce i płuca; głęboka (co może zrekompensować ewentualną wąskość) miarą głębokości jest odległość od kłębu do mostka. Długość klatki piersiowej zależna jest od stopnia odchylenia żeber ku tyłowi i odległości między nimi. Im żebra są dłuższe, przy długim mostku, i bardziej odchylone ku tyłowi, tym klatka piersiowa jest głębsza i dłuższa; im żebra są bardziej wysklepione, tym jest ona szersza.Szeroka klatka piersiowa o przekroju kołowym nie sprzyja szybkości i jest niewskazana u koni wyścigowych. Wadami jest mostek wklęsły (ustawienie kozie)-zapadnięta i słabo umięśniona klatka stanowiąca wadę u wszystkich typów koni lub mostek wypukły - wystający (ustawienie kogucie)- nieodpowiednia dla koni pociągowych, ponieważ może ulęgać odgnieceniu od chomąta lub napierśnika uprzęży szorowej.

Kłoda-ograniczona od góry kłębem, od przodu piersią, od dołu mostkiem, a tylna jej granica to linia łącząca końce kłębu i mostka.

Grzbiet - wady:
*karpiowaty - górna linia grzbietu wygięta po łuku mocno do góry co uniemożliwia użytkowanie wierzchowe;
jest na ogół mocny ale jednocześnie sztywny i twardy, co powoduje sztywność tułowia i utrudnia płynność ruchu , nie jest wadą u koni zaprzęgowych, dopuszczalny jest u koni jucznych*

łęgowaty czyli wklęsły- charakterystyczny dla starych klaczy hodowlanych, bardzo mocne zapadnięcie górnej linii grzbietu,
świadczy o słabej muskulaturze, jest poważną wadą, zwłaszcza u koni młodych, u klaczy wieloródek jest cechą nabytą i nie można tego traktować jako wadę

Grzbiet - wady:
-przebudowana - guz lędźwiowy znajduje się wyżej niż kłąb; jako prawidłowość jest to charakterystyczne jedynie dla zwierząt młodych;
-cybata - wada powstająca często z powodu niedożywienia i niskiej kultury hodowlanej, charakteryzuje się dużo wyższym punktem położenia szczytu kłębu w stosunku do guza lędźwiowego oraz wklęsłą linią grzbietu

Zad - kości zadu to kości miednicy oraz lędźwiowy i ogonowy odcinek kręgosłupa.

Czy zad jest prosty, ocenia się po ustawieniu kości krzyżowych - prawidłowy kąt powinien wynosić 15°. Patrząc z boku można wyróżnić zad:
*spadzisty (u koni pociągowych) miednica nachylona pod kątem 30°-40°. mięśnie działają korzystniej jeżeli chodzi o efekt siły , zad taki nie sprzyja szybkości , jest szczególnie dostosowany do ruszania z miejsca i ciągnięcia dużych ciężarów *normalny
linia krzyża układa się pod kątem 15°-25° względem poziomu. Takie ustawienie zadu jest korzystne u koni typu wszechstronnie użytkowego, ponieważ sprzyja to dobrej pracy pod siodłem jak i w zaprzęgu.

*prosty (u koni arabskich), poziomy - o nachyleniu miednicy pod mniejszym kątem niż 15°. Jest korzystny dla koni , od których nie wymaga się pokonywania dużych oporów , szybkich startów i skoków.

Patrząc natomiast od tyłu zauważamy zady:
*dachowaty
- wyrostki biodrowe są znacznie opuszczone w stosunku do kości krzyżowej , przy dobrym umięśnieniu taka forma zadu jest tylko wadą piękności.-

*normalny (okrągły w przekroju) szeroki, dobrze umięśniony o zaokrąglonych liniach i owalnym kształcie - konie szlachetne

rozłupany - wyrostki biodrowe są powyżej poziomu krzyża -typowe dla zimnokrwistych koni

Brzuch konia jest ograniczony przez klatkę piersiową, przeponę, kości miednicy i krzyż, powinien być pojemny, ale nie obwisły i zharmonizowany z całością budowy.

Brzuch obwisły lub podkasany jest wadą

W budowie nóg przednich można wyróżnić: łopatkę, staw barkowy, staw łokciowy, przedramię, staw nadgarstkowy, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcinę, koronkę i kopyto.
W prawidłowo zbudowanej kończynie widzianej z boku linia prosta poprowadzona prostopadle do podłoża ze szczytu łopatki przechodzi niezachwianie przez wszystkie stawy z wyjątkiem barkowego i opada tuż za piętkami kopyta. Jeżeli patrzymy na nogi konia z przodu, odstęp między kopytami powinien wynosić mniej-więcej szerokość jednego kopyta tego konia

Wady postaw kończyn przednich widziane z boku:
*postawa przedsiebna - linia poprowadzona według powyższego opisu jest skośna i wychodzi przed konia;
*postawa podsiebna - omawiana linia "wpada" pod konia.
Wady postawy kończyn przednich widziane z przodu:
* postawa szeroka - między kopytami mieści się więcej, niż szerokość jednego kopyta, powyżej półtora tej szerokości mówimy już o wadzie;
*postawa wąska - odstęp między kopytami jest mniejszy niż jedną szerokość kopyta;
*postawa rozbieżna - nie tylko kopyta są szeroko rozstawione, ale całe nogi konia "rozchodzą się na boki" a dodatkowo kopyta na zewnątrz;
*postawa zbieżna - kopyta ustawione wąsko i do wewnątrz, a linie nóg schodzą się na kształt litery V;
*postawa ksobna, iksowata - załamanie się linii prostej kończyn widzianych z przodu na wysokości stawów nadgarstkowych, które schodzą się ku sobie na kształt litery X;
*postawa odsiebna, beczkowata - odwrotność wyżej opisanego przypadku, czyli rozchodzenie się kończyn w stawach nadgarstkowych; - przy obu tych postawach może występować wada chody zwana bilardowaniem.
*postawa rozstawna - linie nóg są proste, ale kopyta rozstawione na zewnątrz;
*postawa zestawna - przy prostych liniach nóg kopyta ustawione do siebie

Staw nadgarstkowy powinien być szeroki i dość gruby, ponieważ jest on wówczas dobrym podparciem ciężaru ciała. W obrębie tego jednego stawu mogą wystąpić takie wady, jak:
*zeszlifowanie, czyli brak uwypuklenia widzianego z boku w nadgarstkach (częste u ras węgierskich);
*cofnięcie, kiedy nie przechodzi przez nadgarstek omawiana na początku budowy kończyn linia pionowa; powoduje to brak umięśnienia tego stawu i dyskwalifikuje konia z jakiejkolwiek użytkowości, poza tym prowadzi do zapalenia okostnej i kulawizny;
*koziniec - staw nadgarstkowy wygięty jest do przodu; może być nabyty i wrodzony, w którym to przypadku zdaniem weterynarzy nie wyklucza konia z rekreacji

Skoro zad "kończy się" na stawie biodrowym, to jest to jednocześnie punkt, w którym "zaczyna się" zadnia kończyna.
Kolejnymi elementami są: udo z kością udową, staw kolanowy, podudzie z kością piszczelową, staw skokowy, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcina, koronka, kopyto.
Podobnie jak przy oglądaniu z boku nóg przednich, tu również prawidłowość budowy wyznacza analogiczna linia prosta, z tą różnicą, że poprowadzona z guza kulszowego (a więc najbardziej wysuniętego w tył punktu zadu) pionowo do podłoża przechodzi przez staw skokowy, nadpęcie i staw pęcinowy i również opada na ziemię tuż za piętkami.

Wady postawy kończyn tylnych widziane z boku:
*postawa szablasta - staw skokowy wystaje do tyłu poza linię wcześniej omówioną, co powoduje nadmierne obciążenie ścięgien;
*postawa rozstawna(!) stawu skokowego - polega na zwiększeniu konta rozwarcia pomiędzy kośćcem podudzia i nadpęcie i powoduje większe obciążenie tych kości;
*postawa podsiebna i zasiebna analogicznie do postaw kończyn przednich.
Wady postawy kończyn tylnych widziane z tyłu:
*postawa szeroka lub wąska - dotyczą szerokości między kopytami, jak w przypadku kończyn tylnych;
*postawa odsiebna i ksobna (zwana krowią tylko przy omawianiu zadnich nóg) - analogicznie do nóg przednich, tylko że dotyczą "załamania" linii prostej w stawie skokowym;
*postawy zestawna, rozstawna, zbieżna i rozbieżna również analogiczne

Ustawienie stawu pęcinowego i pęciny
Omawiane jest osobno, ponieważ wszystkie warianty ustawienia tego stawu mogą się pojawić w każdym z czterech stawów pęcinowych i w ich parach.
Tak więc staw pęcinowy powinien przechodzić w pęcinę ustawioną pod kątem 55°. Jeżeli skos ten jest mniejszy, mówimy o ustawieniu stromym lub kozim (co powoduje wybijający i sztywny ruch konia), natomiast jeżeli jest większy mówimy o pęcinie miękkiej, lub wręcz niedźwiedziej, jeżeli staw pęcinowy dotyka lub prawie dotyka gruntu. Wszelkie odstępstwa od prawidłowości w przypadku pęciny są niebezpieczne dla zdrowia konia, utrudniają ruch i prowadzą do dyskwalifikacji z użytkowości.

Należy również pamiętać, że nie wszystkie wady i nie zawsze w dużym stopniu są wrodzone. Ogromne znaczenie mają warunki wychowania źrebięcia i sposób użytkowania i trenowania go później. Część niedostatków można skorygować przez właściwe kucie czy inne zabiegi weterynaryjne, do wysokiego kłębu można dobrać odpowiednie siodło tak, by nie przeszkadzał on w użytkowaniu, a mniej znaczące defekty, jak krótka szyja, za duża głowa czy nieładny profil bledną w świetle obrazu konia dobrze i łagodnie ułożonego, poruszającego się z gracją i chętnie współpracującego z jeźdźcem

Bonitacja jest rodzajem punktacji używanej dla oceny budowy i chodów koni hodowlanych. Każdą partię ciała ocenia się oddzielnie, po czym sumuje się punkty. Poniższa tabela przedstawia skalę bonitacyjną dla koni hodowlanych obowiązującą w Polsce

Cecha

Max. l. pkt

Ważniejsze błędy powodujące obniżenie punktacji

Wady dyskw

Typ

15

brak wyraźnych cech typu rasowego lub właściwego wyrazu płci

Głowa

i szyja

5

głowa mało typowa; szyja: zbyt cienka, słabo umięśniona, jelenia lub łabędzia, zbyt krótka

lub zbyt długa

Kłoda

(tułów)

15

klatka piersiowa płytka lub wąska, pierś wąska; słabe wysklepienie żeber za łopatkami

i wyrostkami łokciowymi, ubogie tylne żebra, grzbiet: łękowaty lub karpiowaty, zbyt

długi, słabe związanie z zadem, wąskie lędźwie, zad wąski lub krótki, szudłowaty, długie

zapadnięte słabizny, brzuch podkasany lub obwisły, krótka, stroma łopatka, brak

wyraźnie zarysowanego kłębu

nadmierne nasilenie

błędów

Kończyny

przednie

10

postawa: wąska, zbieżna, rozbieżna, iksowata, francuska, szpotawa, beczkowata, odsiebna,

kozieniec; cofnięty napięstek, podbarcze krótkie, słabo umięśnione, nadpęcie zbyt cienkie,

długie, okrągłe z podkrojem lub butelkowate, stawy pęcinowe mało suche, z opojami lub

rozdęte (rachityczne), pęciny zbyt długie, zbyt krótkie, miękkie lub sztorcowe, zbyt

cienkie, narośla i nakostniaki, żabki

Kończyny

tylne

10

postawa wąska, zbieżna, rozbieżna, beczkowata, krowia, podsiebna, odsiebna, szablasta,

stroma, podudzie krótkie, słabo umięśnione, staw skokowy krótki, wąski, podcięty,

z zajęczkiem, z sarniakiem, szpatem krwawym, opojami, nadpęcia zbyt długie, cienkie,

zesznurowane, z nakostniakami, staw pęcinowy mało suchy, rozdęty, pęciny zbyt długie

lub zbyt krótkie, miękkie lub sztorcowe, obrączki kostne

szpat kostny

(włogacizna),

zajęczak na wąskim,

słabym stawie

skokowym

Kopyta

10

róg kopytowy mało elastyczny, kruchy, zbutwiały, nieprawidłowy kształt kopyta; kopyto

zbyt szerokie zbyt wąskie, ścieśnione, strome (kozie), płaskie; szczeliny i rozpadliny na

puszce kopyta

wrodzony kruchy i

łamliwy róg

Chody

20

chód wąski, strychowanie, ściąganie się, bilardowanie, chód sztywny, ciągnięcie nóg za

sobą powodujące ścieranie się końców kopyt, potykanie się, mała posuwistość chodu,

chód drobny z wysokimi wyrzutami nóg i chód lisi

podrywanie kończyn

tylnych (chód koguci)

Ogólne

Wrażenie

15

słaba konstytucja, limfatyczność, brak harmonii w budowie

nadmierne nasilenie

błędów

Mechanika kopyta

Gdy kopyto dotyka ziemi, następuje wstrząs na poziomie puszki kopytowej. Spowodowane nim wibracje są przenoszone przez płytki rogowe i tworzywo kopytowe, a tam w dużym stopniu absorbowane przez ,,układ hydrauliczny” składający się z niezliczonych małych naczynek krwionośnych. Tak więc wstrząs jako pierwsza przyjmuje podkowa lub podeszwa, o powierzchni około 50cm2, zaś falę uderzeniową pochłania system płytek, o łącznej powierzchni przekraczającej 5000cm2. W fazie podparcia, gdy staw pęcinowy jest opuszczony, pionowy nacisk wywierany ciężarem konia jest przeniesiony na przednią część kopyta, stanowiącą dwie trzecie jego obwodu. Strzałka gąbczasta zostaje ściśnięta, napiera na chrząstki po obu stronach, piętki się rozstępują, a strzałka wygina się i opuszcza. Gdy nacisk ustaje, piętki ponownie się schodzą dzięki elastyczności strzałki, chrząstek oraz samej puszki kopytowej na wysokości piętek. To ciągłe rozszerzanie i kurczenie strzałki gąbczastej oraz puszki kopytowej pozwala amortyzować wstrząsy, a ponadto wzmaga krążenie krwi w całej kończynie

Woltyżerka - przybliżenie dyscypliny

Woltyżerka jest idealnym, a wręcz niezbędnym treningiem uzupełniającym dla każdego, kto rozpoczyna naukę jazdy konnej oraz dla zaawansowanych jeźdźców wszystkich dyscyplin. W krajach zachodnich już od dawna taki rodzaj gimnastyki uważany jest za nieodzowny element pomocniczy w drodze do sukcesu. Nawet wielcy mistrzowie skoków, ujeżdżenia i wkkw często ćwiczą woltyżerkę, poprawiając w ten sposób swój dosiad i równowagę na koniu.

Niektórzy upatrują początków woltyżerki w starożytnym Rzymie. Jedną z konkurencji podczas Igrzysk były akrobatyczne ćwiczenia na galopującym koniu. Inni widzą korzenie woltyżerki w popisach tanecznych na grzbietach byków w starożytnej Krecie. W każdym razie dowiedziono, że ludzie wykonywali akrobatyczne i podobne do tańca ruchy na galopującym koniu od ponad 2000 lat. Najprawdopodobniej ćwiczenia na koniu z łękami w gimnastyce sportowej pochodzą ze sportu woltyżerskiego. Współcześni woltyżerowie używają "sztucznego" konia do podobnych ćwiczeń, zanim jeszcze rozpoczną trening na koniu żywym.

Nazwa dyscypliny pochodzi z francuskiego słowa "La Voltige", które utrwaliło się w czasach renesansu. Była ona wówczas jednym z elementów musztry jeździeckiej a także ćwiczeniem zwinności dla rycerstwa i szlachty.
Konkurencję woltyżerki po raz pierwszy i ostatni (jak do tej pory) włączono do programu Igrzysk Olimpijskich w 1920 roku w Antwerpii. Później konkurencja ta była jedynie prezentowana jako dyscyplina pokazowa, m.in. w Los Angeles 1984 i w Atlancie w 1996 r.

Współczesna woltyżerka została ukształtowana w powojennych Niemczech jako sposób przygotowania dzieci do sportów konnych, ze względu na korzyści, jakie niesie ze sobą uprawianie tego rodzaju gimnastyki w jeździectwie.Po raz pierwszy drużynowe zawody w woltyżerce rozegrane były w Niemczech w1963 r.

Indywidualne rozgrywki przyszły nieco później podczas pierwszych mistrzostw Niemiec w roku 1986 r. W 1983 roku Międzynarodowa Federacja Jeździecka (FEI) uznała woltyżerkę za dyscyplinę oficjalną.

ZASADY ROZGRYWANIA  KONKURSÓW

Woltyżerka polega na wykonywaniu zróżnicowanych ćwiczeń akrobatycznych i gimnastycznych na galopującym koniu, w idealnej równowadze i w harmonii z jego ruchem. Koń porusza się na lonży po okręgu o średnicy 15m. Zespół składa się z ośmiu zawodników i jednego rezerwowego oraz lonżującego - czyli osoby prowadzącej konia.
W trakcie zawodów rozgrywane są dwa konkursy: konkurs obowiązkowy i konkurs dowolny. Program obowiązkowy składa się z siedmiu elementów : wskok, siad podstawowy, flaga, młynek, nożyce, stanie, flanka. Wszystkie kolejne ćwiczenia muszą być wykonane w przeciągu 8 minut i są oceniane przez zespół 3 lub 5 sędziów w skali punktów od 1 do10 (podobnie, jak w akrobatyce sportowej).

Program dowolny trwa 5 min i składa się z dowolnie wybranych ćwiczeń z podkładem muzycznym wykonywanych jednocześnie przez dwójki i trójki woltyżerów . W zależności od stopnia zaawansowania zespołu , ćwiczenia wykonywane są na galopującym lub stępującym koniu. Ocenie sędziów podlega skala trudności poszczególnych elementów, ich kompozycja , choreografia i wykonanie całości programu.

HISTORIA WOLTYŻERKI W POLSCE

Początki tej dyscypliny w naszym kraju sięgają lat 80-tych. Wtedy to P. Andrzej Sałacki, znakomity zawodnik i trener ujeżdżenia, namówił trenerkę sekcji akrobatyki sportowej działającej przy Stadninie Koni w Jaroszówce - P. Hannę Kaczyńską- do spróbowania sił w nowej dyscyplinie. I tak się zaczęło.
Doświadczenie pochodzące z treningu akrobatyki pozwoliło zawodniczkom nowopowstałej sekcji woltyżerki na bardzo szybkie osiągnięcie wspaniałych wynikówsportowych. Po niespełna roku pracy zespół wyjechał na Mistrzostwa Świata do Szwajcarii (1986) zajmując wysokie 6 m-ce.

W następnych latach drużyna osiągała coraz lepsze wyniki zdobywając kilkakrotnie brązowe medale MŚ i ME. Najważniejsze z nich to: 1987 ME w Paryżu (FRA) - 4 m-ce, 1988 MŚ w Ebreichsdorf (AUT) - 3 m-ce, 1992 MŚ w Hailbronn (GER) - 3 m-ce, 1993 ME i Olimpiada Sportów Nieolimpijskich w Hadze (HOL) - 3-m-ce, 1998 MŚ w Rzymie (ITA) - 5 m-ce.

Następstwem sukcesów drużyny z Jaroszówki było powstanie kolejnych sekcji woltyżerki: w Iwnie, którą prowadziła P. Elżbieta Dolińska, w Ochabach, którą prowadził P. Marcjan Gepferd, w Łącku, którą prowadzili Jerzy Cywiński i Joanna Borysiuk oraz w Aromerze, którą prowadziła Jolanta Krupa. Od dwu lat największe sukcesy w tej dyscyplinie odnosi prowadzona przez Jana Ratajczaka sekcja woltyżerki w KJ  Aromer w Józefinie. W Saumur we Francji w 2003 r. grupa ta zdobyła brązowy medal Mistrzostw Świata.  

WKKW

Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego

WKKW - czyli wszechstronny konkurs konia wierzchowego wywodzi się z tradycji wojskowych prób dzielności. Ich celem było weryfikowanie wytrzymałości, szybkości i zgrania konia z jeźdźcem.

Pierwszym konkursem o takich właśnie charakterze był rozegrany w 1902 roku w Paryżu Champianat du Cheval d'Armes . W skład zawodów wchodziły następujące próby :

•Ujeżdżenie ( pierwszy dzień)

Drugi dzień:

•Steeplechase,

•bieg z przeszkodami ( cross),

•terenowy bieg płaski

Trzeci dzień:

• konkurs skoków.
Obecnie zrezygnowano ze stipla ( wyścigu z przeszkodami) oraz „dróg i ścieżek”.

Stipl polegał na pokonaniu 3 -7 przeszkód w ostrym tempie 620 - 690 m/min. na torze przypominającym tor wyścigowy, przy czym przeszkody były typowe dla wyścigów przeszkodowych , a więc sztuczne lub naturalne żywopłoty, pozwalające na ich „czesanie” , czyli skoki poniżej maksymalnych gabarytów. Odcinek ten zmuszał jeźdźców i trenerów do odpowiedniego przygotowania wytrzymałościowego (w perspektywie dalszych odcinków), ale przede wszystkim szybkościowego konia.

„Drogi i ścieżki", których trasa wytyczona była na leśnych i polnych drogach miały na celu rozprężenie i rozgrzewkę konia. Rozgrywane w terenie naturalnym, dystans 4-9 km, w tempie ok. 220 m/min, dystans można było pokonać dowolnym chodem, dopuszczalne było nawet prowadzenie konia w ręku pod warunkiem, że zmieścił się w normie czasowej i linie startu i mety zostawały przekroczone wierzchem.

•

Odcinek „a” ( drogi i ścieżki) był rozprężeniem i rozgrzewką przygotowującą konia do czekającego go wysiłku.

Stipl był odcinkiem przemyślanym przez pokolenia ludzi światłych, rozumiejących fizjologię konia.

W dużych zawodach odcinek „c” - czyli drugie drogi i ścieżki pozwalał koniowi na lekkie uspokojenie, złapanie drugiego oddechu i przygotowanie go do najtrudniejszego odcinka crossu.

Okres postoju, czyli tzw. „boks 10-minutowy” , był następstwem poprzednich odcinków. Po znacznym wysiłku , na pewnych odcinkach niemal maksymalnych, następował okres koncentracji przed crossem. Przerwa nie mogła być zbyt długa, aby nie doprowadzić do zbytniego wychłodzenia i uspokojenia organizmu, ani zbyt krótka, aby nie pozwolić na uzupełnienie długu tlenowego i dać szanse weterynarzom na zbadanie konia. To wszystko „ trzymało się kupy”, miało sens. Niestety, teraz regulaminy nie wymagają fizjologicznego przygotowania konia do wysiłku. To wszystko spoczywa na przygotowaniu koni przez zawodników i trenerów.

Pierwszy typowo trzydniowy wszechstronny konkurs konia wierzchowego rozegrany został na Olimpiadzie w Sztokholmie w roku 1912. Uczestnictwo w nim zastrzeżone było tylko dla wojskowych (cywile zostali dopuszczeni do udziału w zawodach dopiero po II wojnie światowej i od tego czasu datuje się znaczny  rozwój tej dyscypliny ).

W Polsce Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego odbywa się w Strzegomiu i Jaroszówce.

Konie biorące udział w WKKW to na ogół pełna krew angielska i angloaraby.

Obecnie podczas trzydniowych zawodów w pierwszym dniu odbywa się próba ujeżdżenia. Podczas niej sędziuje trzech sędziów, którzy oceniają w skali od 0 do 10 poszczególne figury wykonywane na czworoboku o wymiarach 20 x 60 m. Liczy się precyzja wykonania figury, elegancja, posłuszeństwo konia i jego chody (stęp, kłus i galop). Ocenie podlega także dosiad jeźdźca i używanie pomocy. Uzyskane punkty bonifikacyjne są przeliczane na punkty karne. (gdyby program został wykonany na maksymalne oceny we wszystkich elementach, zawodnik ukończyłby tę próbę z wynikiem zerowym - oczywiście w praktyce jest to niemożliwe, więc każda para otrzymuje mniej lub więcej punktów karnych). Wynik poniżej 40 punktów karnych zdarza się bardzo rzadko i jest traktowany jako wybitny. 40-50 punktów osiągają tylko wyjątkowo dobrze ujeżdżone konie. 50-60 punktów otrzymuje się za średnio dobrze wykonanie programu. Czasami zdarza się również widzieć niedostatecznie przygotowanego konia, który kończy tę próbę z wynikiem 80 a nawet więcej punktów karnych.

UJEŻDŻENIE

Wdzięk, szyk, elegancja - tak można krótko scharakteryzować tę dyscyplinę. Celem klasycznego ujeżdżenia jest harmonijny rozwój naturalnych możliwości i zdolności konia. Szkolenie konia powinno prowadzić do doskonalenia jego naturalnej równowagi, zachowania elastyczności ruchów oraz wyrobienia posłuszeństwa i chęci współpracy z jeźdźcem.

Dobrze ujeżdżony koń chętnie idzie do przodu, jego ruchy są energiczne i elastyczne, posłusznie wykonuje wszystkie polecenia jeźdźca i sprawia wrażenie, że wykonywanie nawet bardzo skomplikowanych ćwiczeń przychodzi mu z łatwością. Koń i jeździec powinni stanowić harmonijną, rozumnie współdziałającą całość. Ma to być obraz elegancji i zwinności, płynności ruchów i energii, równowagi i spokoju oraz wzajemnego zrozumienia. Ma to być monolit.
Znajomość podstaw ujeżdżenia u jeźdźców jest jednocześnie niezbędnym warunkiem osiągania dobrych wyników w WKKW.

Ta konkurencja wymaga od konia dobrego ruchu i charakteru, a od zawodnika oprócz umiejętności jeździeckich - wiele cierpliwości, wytrwałości i ogromnego wyczucia psychiki konia.

Konkursy w ujeżdżeniu rozgrywane są na piaszczystym czworoboku o wymiarach 20 m. na 60 m. Czworobok jest ogrodzony płotkami, a wybrane punkty są oznaczone literami. Jeździec wykonuje określony program, którego jakość wykonania jest oceniana zwykle przez trzech (maksymalnie pięciu) sędziów w 10-cio punktowej skali ocen. Oceny i uwagi sędziów odnotowywane są na specjalnych arkuszach. Wynik zawodnika podaje się w procentach. W zależności od stopnia trudności wyróżniane są klasy konkursów: L (najłatwiejsza), P, N, C, CC, CS, a w każdej z tych klas istnieje kilkanaście programów, opisujących obowiązkowe ruchy, jakie zawodnik i koń powinni wykonać na czworoboku.
Strój zawodnika i rząd konia są ściśle określone w przepisach jeździeckich. Ważnym wydarzeniem dla ujeżdżenia stało się wprowadzenie programów dowolnych z podkładem muzycznym, tzw. KÜR, co uczyniło tą konkurencję znacznie ciekawszą i przysporzyło jej nowych miłośników na całym świecie

Drugiego dnia rozgrywana jest próba terenowa - sprawdzian szybkości i wytrzymałości koni , czyli cross. Trudność crossu polega na tym, że przeszkody są stałe - po dotknięci przez konia nie rozpadają się, co w praktyce często kończy się upadkami. Wyglądają one dość groźnie, ale ciężkie wypadki są eliminowane poprzez surowe przepisy. Nie dopuszczają one do startu koni bez przygotowania, czy też takich, które nie radziły sobie podczas łatwiejszych konkursów. Podobnie jak w ujeżdżeniu przejazd należy ukończyć z jak najmniejszą ilością punktów karnych, co jest zadaniem niełatwym. Zatrzymanie przed przeszkodą kosztuje 20 punktów , druga odmowa przed tą samą przeszkodą 40 a trzecia oznacza eliminację. Podczas przejazdu można mieć maksymalnie 5 odmów. Upadek to 60 punktów , drugi kończy się wykluczeniem z dalszej rywalizacji.

kros - rozgrywany w urozmaiconym terenie z przeszkodami stałymi, dystans do 6 km, w tempie 500 m/min, na trasie znajduje się ok. 30 przeszkód o wysokości do 120 cm, zeskok maksymalnie 205 cm. Przeszkody o dużym stopniu trudności muszą mieć alternatywną możliwość ich pokonania, łatwiejszą ale bardziej czasochłonną. Często usytuowane są na zboczach , w wodzie itp.

CROSS

Przeszkody w crossie nie spadają gdyż są zbudowane na stałe. Są to imitacje naturalnych przeszkód jakie może spotkać jeździec galopujący w terenie na przełaj a więc rowy, płoty, zwalone drzewa, żywopłoty, rzeki, szlabany, zagrody itp. Tu zawadzenie o przeszkodę może skończyć się upadkiem konia i jeźdźca. Wbrew opiniom ludzi nie rozumiejących tego sportu, wypadki zdarzają się na szczęście dość rzadko. Istnieje wiele przepisów mających na celu niedopuszczenie nieprzygotowanych koni i jeźdźców do zawodów. System kwalifikacji uniemożliwia start w zawodach trudniejszych, o ile koń i jeździec nie poradzili sobie ze startem łatwiejszym. Szkolenie konia do zawodów klasy Mistrzostw Europy czy Olimpiady trwa zwykle 5-10 lat i tylko nieliczne są w stanie podołać wymaganiom.

SKOKI

Skoki przez Przeszkody to najpopularniejsza i najczęściej pokazywana w mediach dyscyplina jeździecka. Pierwsze oficjalne zawody w skokach przez przeszkody zorganizowano w 1864 roku w Dublinie i sport ten został umieszczony w programie igrzysk olimpijskich począwszy już od drugiej olimpiady nowożytnej rozegranej  w 1900 roku w Paryżu.

Ostatniego dnia odbywa się konkurs w skokach przez przeszkody, który ma wykazać, że koń po ciężkiej próbie terenowej zachował sprawność i gotowość do dalszego wysiłku. Punktacja wygląda nieco inaczej niż w konkurencji skoków : zrzutka karana jest 5-ma punktami, wyłamanie 10-ma, drugie 20-ma, a upadek 30-ma punktami (drugi powoduje eliminację).

Zawody w skokach przez przeszkody odbywają się na placu konkursowym /parcour/, na którym w zależności od klasy i rodzaju konkursu ustawionych jest od 8 do 15 przeszkód. Podstawowe rodzaje przeszkód to :

üstacjonata,

üoxer,

ütripplebarre,

ümur,

übramka

ü rów z wodą

Na popularność i widowiskowość zawodów w skokach przez przeszkody wpływają między innymi jasne i proste przepisy ich rozgrywania.  W ponad dwudziestu rodzajach konkursów skoków przez przeszkody podstawą klasyfikacji sportowej jest najkrótszy czas przebiegu i najmniejsza liczba błędów, którymi są: strącenie przeszkody /4 pkt karne/, odmowa skoku / pierwsza-4pkt karne, druga-eliminacja/, upadek jeźdźca lub konia i jeźdźca /eliminacja/, pomylenie trasy przebiegu /eliminacja/  lub przekroczenie normy czasu /pkt karne/.

próba w skokach na parkurze, która rozgrywa się trzeciego dnia nie jest konkursem skoków , a jedynie sprawdzianem sprawności konia po próbie wytrzymałości

Tak zwaną czwartą konkurencją nazywają zawodnicy przeglądy komisyjne koni. Pierwszy komisyjny przegląd koni odbywa się przed zawodami a prowadzi go komisja sędziowska w składzie trzyosobowym w towarzystwie delegata weterynaryjnego. Przyświeca mu idea, że dobro konia jest na pierwszym miejscu. Koń, który wykazuje jakąkolwiek kulawiznę nie może być dopuszczony do startu. W wątpliwych przypadkach Komisja może zalecić zbadanie konia w specjalnie oznaczonym miejscu przez lekarza weterynarii, który składa raport komisji sędziowskiej, do której zawsze należy ostateczna decyzja o dopuszczeniu konia lub jego wyłączeniu.
Drugi przegląd koni odbywa się bezpośrednio przed crossem a trzeci, najbardziej dramatyczny trzeciego dnia zawodów przed próbą w skokach. W trosce o zdrowie konia Komisja sędziowska ma obowiązek wyłączenia konia, który zbyt mocno odczuł trudy próby terenowej. Koń może wykazywać pewne objawy zmęczenia, ale musi poruszać się swobodnie w stępie i kłusie. Troska o zdrowie zawodników dotyczy nie tylko konia ale i jeźdźca. Każdy jeździec co 6 miesięcy a junior co 3 miesiące musi poddać się badaniom przez lekarza sportowego, który stwierdza zdolność pacjenta do uprawiania sportu jeździeckiego. Każdy startujący musi mieć przy sobie na widocznym miejscu tzw. kartę medyczną zawierającą kilkadziesiąt ważnych dla lekarza informacji potrzebnych w razie nieszczęśliwego wypadku. Nie można rozpocząć zawodów bez obecności karetki pogotowia ratunkowego.

RAJDY DŁUGODYSTANSOWE

Konne rajdy długodystansowe są młodą dyscypliną jeździecką. W Europie pierwszy rajd odbył się w Hiszpanii w 1953 roku. W 1979 roku rozpoczęła swoją działalność Europejska Konferencja Rajdów Długodystansowych - ELDRIC, zrzeszająca kraje w których uprawiane były sportowe rajdy konne. W Polsce rajdy jako dyscyplina sportowa zaistniały w 1986 roku, równocześnie zostaliśmy członkiem ELDRIC.

Rajdy długodystansowe są dyscypliną w której koń i jeździec muszą pokonać określony dystans w jak najkrótszym czasie. Trasa rajdu podzielona jest na odcinki, po których ukończeniu koń jest poddawany kontroli weterynaryjnej. Po zaliczeniu badania na bramce weterynaryjnej i obowiązkowym odpoczynku, którego czas określony jest w propozycjach zawodów, koń może kontynuować rajd. Podstawowymi parametrami decydującymi o zdolności do kontynuowania rajdu są wartość tętna i czystość chodów. Ochrona konia jest integralną częścią każdego rajdu i jest zagwarantowana przez kwalifikowany zespół lekarzy weterynarii.

Najbardziej charakterystycznymi cechami tej dyscypliny są
• podział trasy rajdu na zakończone bramkami weterynaryjnymi odcinki, nie przekraczające 40 km,
• obecność serwisów  - podczas całego rajdu parze koń i jeździec towarzyszy samochód serwisowy, w którym powinno być wszystko co może być potrzebne podczas rajdu. Serwis może pomagać swojemu koniowi tylko w specjalnie wyznaczonych punktach trasy tzw. ”strefach serwisowych” oraz na bramce weterynaryjnej. Udzielanie pomocy poza dozwolonymi miejscami karane jest dyskwalifikacją zawodnika.

Co to jest bramka weterynaryjna ?
Jest to wydzielone miejsce, na końcu każdego odcinka rajdu, składające się ze strefy serwisowej i bramki właściwej. Po ukończeniu każdego odcinka rajdu koń jest kierowany do strefy serwisowej, w której   przygotowuje się go do kontroli weterynaryjnej.  Podstawowe czynności serwisantów to rozsiodłanie konia, zdjęcie ochraniaczy i kontrola tętna przed wejściem do bramki właściwej. Jeżeli tętno jest zbyt wysokie to główną metodą służącą  jego obniżeniu jest chłodzenie konia. Czas pobytu konia w strefie serwisowej musi być zgodny z  podanym w propozycjach, ale nie może być dłuższy niż 30 minut od chwili ukończenia odcinka rajdu. Pilnowanie aby koń nie przekroczył dozwolonego limitu czasu, także należy do obowiązków serwisu. Czas przygotowywania konia do badania jest wliczany zawodnikowi do czasu jazdy. Czas jazdy poszczególnych odcinków jest zamykany w momencie zgłoszenia konia do badania weterynaryjnego. Jedynym wyjątkiem jest finisz rajdu kiedy to czas ukończenia rajdu odpowiada momentowi przekroczenia linii mety.

Najważniejszymi parametrami badanymi na bramce weterynaryjnej są: wartość tętna, ocena ruchu w kłusie i ocena odwodnienia. Zawsze pierwszym badanym parametrem jest  tętno, które w zależności od kategorii konkursu, nie może przekraczać   od 56 do 64 uderzeń na minutę.  Jeżeli wartość tętna jest prawidłowa ,  badane są dalsze parametry. Jeżeli jest za wysoka to w przypadku   posiadania rezerwy czasu koń ma szansę ponownego badania, gdy tętno dalej jest za wysokie następuje eliminacja. Podstawowymi przyczynami eliminacji koni podczas rajdu są kulawizny i zaburzenia metaboliczne, których odbiciem jest właśnie zbyt wysokie tętno. Wyniki badania konia zapisywane są na karcie weterynaryjnej. Pierwsze badanie odbywa się w dniu poprzedzającym start, a dalsze w trakcie trwania rajdu. Ostatnie badanie odbywa się już po finiszu. Zdarza się, że koń który pierwszy przekroczy linię mety zostaje wyeliminowany np. z powodu kulawizny - wtedy zwycięzcą zostaje   następny po nim na mecie.  

Podobnie jak w innych dyscyplinach czynnikiem limitującym start konia jest jego wiek. W klasie „L” - dystans około 40 km   mogą startować konie, które ukończyły 48 miesięcy. Aby wystartować na maksymalnym dystansie 160 km koń musi mieć skończone 7 lat. Prędkości osiągane na dystansie mistrzowskim ,  przez najlepszych jeźdźców na świecie, oscylują w zakresie 18-20 km/godz. Najlepsze wyniki w rajdach uzyskują konie czystej krwi arabskiej w wieku 9-15 lat. Rajdy mogą być rozgrywane jako konkursy jedno- lub wielodniowe ale przeważają   jednodniowe

Zasady rozgrywania rajdu kategorii „L”

Ta kategoria rajdu ma na celu wprowadzenie - oswojenie konia i zawodnika ze specyfiką rozgrywania zawodów rajdowych na czas. Serwisowania koni przez zespoły serwisowe zarówno na trasie, jak i podczas przechodzenia bramek weterynaryjnych . Zwracanie uwagi na wszystkie parametry które wpływają na końcowy wynik konkursu. A przede wszystkim na dobry stan konia podczas zawodów i bezpośrednio po nich.

Jest to obowiązkowy etap dla wszystkich koni i zawodników przed przystąpieniem do rywalizacji w wyższych kategoriach rajdów. Używanie bata jest zabronione. Jedynie w tej kategorii i tylko w uzasadnionych przypadkach dla zachowania bezpieczeństwa sędzia główny zawodów może zezwolić na jego używanie. 

W kategorii L mogą startować zawodnicy nie zrzeszeni

Warunki rozgrywania

Dystans od 20 km do 39 km.

Minimalne tempo 10 km/godz.

Badane parametry i punktacja

Tętno - wymagane 58 ud / min. lub niższe.

Ruch

Odwodnienie

Wypełnienie naczyń włosowatych

Perystaltyka

A - 5 pkt., AB - 4 pkt., B - 3 pkt., BC - 2 pkt., C - 1 pkt.

Uzyskane punkty są mnożone przez współczynnik prędkości uzyskanej przez zawodnika np.12,2 km/h -1,22; 10km/h -1.0.
Przy równej liczbie punktów wygrywa zawodnik z wyższymi ocenami za ruch. Jeżeli dalej oceny są jednakowe, to wygrywa zawodnik z wyższymi ocenami za odwodnienie.

Po przejechaniu trasy konie badane są tylko jeden raz.
Po przekroczeniu linii mety zawodnik ma 15 minut, aby tętno osiągnęło 58 uderzeń na minutę. W ciągu tego czasu w każdej chwili zawodnik może zgłosić gotowość konia do badania weterynaryjnego.

Konkurs wygrywa zawodnik, który zgromadzi największą liczbę punktów.

Wyścigi płaskie są w tej chwili równie popularne jak skoki, czy ujeżdżenie. Znajdują one wielu zwolenników, ale także przeciwników. Wyścigi konne organizowane są na całym świecie. Istnieją tysiące stajni wyścigowych, gdzie trenujesię przyszłe top-konie. Jest to wielka rywalizacja, ponieważ wszystkie te stajnie chcą być najlepsze, ale pierwsze miejsce przypisane jest tylko jednej z nich.

Zwykle w wyścigach wystawia się konie trzech ras:

0x01 graphic
Araby (w krajach skandynawskich, Polsce, Emiratach Arabskich)

0x01 graphic
Folbluty (na całym świecie)

0x01 graphic
Półkrewki (np. Wrocław, Sopot)

Wyścigi płaskie rozgrywane są na torach trawiastych,  

piaszczystych i śniegowych. Wyścigi dzieli się na dystanse i grupy.

W Polsce najkrótszy dystans to 1000m, a najdłuższy 3200.

Konie dwuletnie biegają od 1000 m do 1200 (jest jeden wyścig na 1400).

Konie trzyletnie i starsze biegają na dystansach 1200 m do 3200

Najważniejszymi gonitwami pozagrupowymi trzylatków są:

0x01 graphic
Nagroda Rulera

0x01 graphic
Derby

0x01 graphic
St. Leger

Koń, który wygra te trzy gonitwy zyskuje miano konia "trójkoronowanego". W ciągu ostatnich 150 lat było tylko osiem trójkoronowanych, w tym ostatnio Dżamajka. Jeszcze jedną ważną gonitwą jest Sac a Paper.

Najważniejsze i najdroższe wyścigi światowe:

0x01 graphic
Kentucky Derby 2400m (USA)

0x01 graphic
Łuk Triumfalny 2400m (Francja)

0x01 graphic
Dubaj Cup 2400m (Emiraty Arabskie). Właściciel konia, który wygra ten wyścig dostaje 2mln$ i złoty puchar., dżokej 200tys$ +złoty bacik. Ostatnio te zawody wygrał koń SIng Spil pod Frankiem Detorim. Właścicielem Sing Spila jest szejk El Mactum.

0x01 graphic
New Market (Anglia)

0x01 graphic
Gran National 5400m (Anglia)

0x01 graphic
Wielka Pardubicka 7000m (Czechy)

Konie wyścigowe dziela się na

SPRINTERÓW (do 1600m),

ŚREDNIO DYSTANSOWE

i FLAJERÓW (od 200m i więcej)

 Najbardziej znanymi torami wyścigowymi w Polsce, są Służewiec i Wrocławski tor wyścigów konnych

Wymagane umiejętności

 Aby brać udział w gonitwach płaskich, musisz mieć dobrą równowagę i silne nogi oraz ręce. Ręce dlatego, że w czasie wyścigu konie bardzo często same rwą do przodu nie chcąc zwolnić, przez co szybko się męczą i nie są w stanie utrzymać wysokiego miejsca pod koniec wyścigu. Potrzebna jest też odwaga. Nie możesz bać się młodych, narowistych koni I wpadać w panikę, gdy koń na którym jedziesz zaczyna brykać. Ludzie, którzy chcą jeździć na wyścigach nie mogą być nerwowi - muszą być spokojni i opanowani. Niestety wiele osób o tym zapomina

WYŚCIGI PŁASKIE

Rozwój wyścigów płaskich rozpoczął się rozkwitem ho dowli koni pełnej krwi angielskiej na przełomie XVII i XVIII wieku. W Wielkiej Brytanii jest najwięcej torów wyścigowych i urządzanych jest najwięcej wyścigów. Spośród 59 torów, 25 to tory przeznaczone do wyścigów płotowych. Najsłynniejszym wyścigiem na świecie jest angielskie Derby rozgrywane w Epsom na dystansie 2400 m . Pierwsze Derby odbyły się w 1780 roku. Amerykańskie derby - Kentucky Derby mają skrócony dystans jest do 2000 m. Po II wojnie światowej Włochy i Francja zaczęły bardzo się liczyć na arenie wyścigów płaskich. Słynne konie takie jak np. Nearco, Ribot z Włoch czy Pharis lub Asterus z Francji dały początek wspaniałym liniom i ich potomstwo wygrywało wiele gonitw.

Załącznik

do Programu hodowlanego ochrony

zasobów genetycznych koni rasy śląskiej

Ocena wartości użytkowej koni rasy śląskiej - próby użytkowości

(Program hodowli koni rasy śląskiej, Polski Związek Hodowców Koni,

Warszawa 1999 z późniejszymi zmianami

Próby użytkowości ogierów rasy śląskiej

Stacjonarna próba zaprzęgowa

Na próbę dzielności kwalifikowane są tylko ogiery 2-letnie urodzone do dnia 31 maja. Ogiery urodzone od 1 VI do 30 IX zdają próbę dzielności w roku następnym, bez obniżania wyniku. Ogiery starsze, które z różnych przyczyn nie zdawały próby we właściwym terminie mają obniżony ogólny wynik próby o 5%.

Świadectwo wpisu do ksiąg ogier uzyskuje po pozytywnym zdaniu próby dzielności i ukończeniu 30 miesiąca życia.

Próba dzielności poprzedzona jest 4-tygodniowym treningiem.

Ogiery przywożone są do Zakładu Treningowego w wyznaczonym dniu. Przed przyjęciem ogiera do Zakładu sprawdzana jest dokumentacja hodowlana i weterynaryjna. Ogier badany jest także przez lekarza weterynarii. Następnie sprawdzany jest stopień przygotowania ogiera do pracy w zaprzęgu. Ogier musi dać się zaprząc przy pomocy nie więcej niż 3 osób, po czym ruszyć stępem, kłusem i zatrzymać. Podczas kwalifikacji w zaprzęgu i prezentacji w ręku dopuszczane wędzidło grube, dwuczęściowe. Musi on także bez oporu podawać nogi. Ogier nie będzie przyjęty do Zakładu Treningowego, jeśli nie spełnia w/w wymogów.

Powyższego sprawdzianu dokonuje kierownik Zakładu Treningowego w obecności członka komisji. Skład Komisji Kwalifikującej ogiery do Zakładu Treningowego oraz oceniającej je podczas próby dzielności, powołuje Zarząd Polskiego Związku Hodowców Koni, na wniosek Komisji Księgi Stadnej koni rasy śląskiej. Jeśli umiejętności ogiera do pracy w zaprzęgu są wystarczające, oceniany on jest następnie przez Komisję na płycie oraz w ruchu (stęp i kłus) na trójkącie. Minimum bonitacyjne ustala się na 78 pkt. Ocenie bonitacyjnej poddawane są tylko te ogiery, których umiejętność pracy w zaprzęgu została oceniona pozytywnie przez Komisję.

Program próbyPróba trwa dwa dni. W czasie treningu i próby obowiązuje uprząż szorowa lub chomątowa, jednolita dla wszystkich ogierów uczestniczących w treningu i próbie.

Dzień pierwszy

1. Próba na czworoboku wg załączonego programu.

Punkty bonifikacyjne przyznaje się wg poniższej tabeli:

Próba na czworoboku przeprowadzona jest w pojeździe lekkim, 2-osiowym,

o dwóch dyszlach. Pojazd maratonowy lub pokazowy.

reakcja na pomoce

współpraca z powożącym

2. Próba szybkości w kłusie na dystansie 1 km.

- Teren płaski, podłoże naturalne (piaszczyste, żwirowe, trawiaste).

- Pojazd jak w próbie na czworoboku.

- Norma czasu 3 min. 30 sek. Przekroczenie czasu 4 min. - dyskwalifikacja.

- Za każde przekroczenie 1 sekundy poniżej normy 0,25 pkt. bonifikacyjnego

- Za każde przekroczenie 1 sekundy powyżej normy 0,25 pkt. karnego.

- Najlepszy wynik, za który przyznaje się max. ilość punktów bonifikacyjnych - 10 pkt. ustala się na 2 min. 50 sek.

Dzień drugi

3. Próba wytrzymałości. Chody przemienne stęp i kłus. Dystans 3 km. Teren płaski, podłoże naturalne (piaszczyste, żwirowe, trawiaste). Próba odbywa się w wozie ogumionym. dwuosiowym, z dwoma dyszelkami. Obciążenie równe 100 % masy ciała ogiera (masa pojazdu + powożącego + ładunek). Przekroczenie normy czasu: 17 min. 20 sek. - dyskwalifikacja. Najlepszy wynik, za który przyznaje się maksymalną ilość punktów bonifikacyjnych - 15 pkt., ustala się na 14 min. 50 sek. Przejazd w czasie krótszym niż 14min 50sek nie jest nagradzany punktami bonifikacyjnymi.

4. Próba szybkości w stępie. Warunki dotyczące pojazdu, uprzęży, obciążenia i podłoża jak w próbie wytrzymałości. Dystans 500 m. Norma czasu 5 minut. Przekroczenie czasu 6 minut - dyskwalifikacja. Za każde przekroczenie 5 sek. poniżej normy - 1 pkt. bonifikacyjny. Za każde przekroczenie 5 sek. powyżej normy - 1 pkt. karny.

Uwaga !!

Przy rozpoczynaniu próby 3 i 4 komisja ocenia ruszenie ogiera ze stój w skali 2 x (0 - 5) bonifikacyjnego. Ocena O jest jednoznaczna z dyskwalifikacją.

Po upływie 40 min od zakończenia całej próby obowiązuje badanie tętna i oddechów. Uzyskane wyniki porównuje się ze średnimi wartościami spoczynkowymi tętna i oddechów. Punkty przyznaje się oddzielnie za wartość tętna i oddechów według następującej skali : suma różnicy tętna i oddechów:

do 10 - 5 pkt. do 40 - 2 pkt.

do 20 - 4 pkt. do 50 - 1 pkt.

do 30 - 3 pkt. powyżej 50 - 0 pkt

Na wyniki próby składają się oceny wystawione przez kierownika zakładu treningowego na podstawie obserwacji przez 28 dni treningu, ocen komisji wystawionych podczas dwóch dni próby, ocen lek.-wet. wynikających z badań tętna i oddechów.

Ogier zdaje próbę, jeżeli uzyskał co najmniej 60 pkt.

Oceny: powyżej 90 - wybitna

80-90 - bardzo dobra

70-80 - dobra

60-70 - dostateczna

Ogiery, które w wieku 2,5 lat nie przystąpiły do próby lub jej nie zdały, mogą przystąpić do niej w roku następnym, a wynik tej próby obniża się o 5%.

Właściciel ogiera, który nie zdawał stacjonarnej próby dzielności, może wnioskować o wpisanie do księgi ogiera, który uzyskał następujące wyniki w Mistrzostwach Polski Młodych Koni lub w sporcie jeździeckim, zgodnie z ustaleniami Polskiego Związku Hodowców Koni dla koni półkrwi.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
8660
8660
8660
8660
8660
1 psychologia CUNid 8660 pptx
ADM660,8660

więcej podobnych podstron