SPIS TREŚCI części III
WSTĘP
Turystyka jest bardzo szeroką dziedziną. Na jej otocznie składa się wiele elementów, począwszy od problemu rewaloryzacji zabytków, kształcenia kadr, a skończywszy na budowie parkingów, czy oznakowania dróg. Dlatego też chcąc ukazać ogół zjawisk jakim jest turystyka na obszarze miasta i gminy Stary Sącz, zmodyfikowane zostało brzmienie celu strategicznego odnoszącego się do obszaru turystyki, celów operacyjnych oraz rozszerzono i uporządkowano listę zadań wyszczególnionych na sesjach planowania.
W pierwszej części opracowania została przeprowadzona ogólna analiza SWOT możliwości rozwoju turystyki w mieście i gminie Stary Sącz. W dalszej części pracy wskazano na dominujące i uzupełniające produkty turystyczne charakterystyczne dla tego obszaru.
W drugiej części opracowania przedstawiono i omówiono cele operacyjne wraz z konkretnymi propozycjami zadań do wdrożenia przez władze miasta i gminy Stary Sącz oraz podmioty gospodarcze zainteresowane rozwojem turystyki na ziemi starosądeckiej.
W aneksie materiału wyodrębniono programy pomocy zagranicznej, które mogą zostać wykorzystane do rozwoju turystyki oraz dziedzin pośrednich.
ZAŁOŻENIA DO STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI
Główną przyczyną zainteresowania problematyką rozwoju turystyki na poszczególnych obszarach jest dostrzeżenie przez społeczności lokalne możliwości uzyskiwania przychodów z prowadzenia działalności turystycznej. Aby te dochody osiągać i je zwiększać, należy doprowadzić do wzrostu liczby przyjazdów i wydłużyć okres pobytu turystów.
Osiągnięcie tych celów możliwe jest poprzez:
dostosowanie produktów turystycznych do potrzeb rynku,
ukazanie specyfiki i tożsamości regionalnej oferującej odpowiedni i atrakcyjny produkt turystyczny,
rozwój i modernizację infrastruktury turystycznej i uzupełniającej o zróżnicowanym standardzie, dostosowanej do produktów wiodących,
stworzenie odpowiedniego systemu promocji i dystrybucji produktu turystycznego regionu,
zorganizowanie zintegrowanej sieci informacji turystycznej i rezerwacji,
wskazanie priorytetowych przedsięwzięć i inwestycji wraz z czasem ich realizacji w gospodarce turystycznej obszaru,
umożliwienie podnoszenia kwalifikacji pracownikom zatrudnionym w gospodarce turystycznej regionu,
stworzenie podstaw, wraz z informacją, dla podmiotów realizujących strategie rozwoju turystyki, jak również wsparcie w ubieganiu się o środki finansowe do realizacji przyjętych celów strategicznych.
Organizatorzy turystyki i planiści widzą wiele zagrożeń rozwoju turystyki w regionach. Najważniejszymi z nich wydają się być:
niezrozumienie przez pracowników administracji roli i problemów rozwoju turystyki,
brak kapitału inwestycyjnego do realizacji podstawowej i uzupełniającej bazy turystycznej,
brak łączy komputerowych służących informacji i rezerwacji,
niedostateczne przygotowanie kadry obsługującej turystów,
niedostateczna ilość i jakość materiałów promocyjnych,
ciągła zmiana cen, marż i prowizji, itd.
Analiza SWOT dotycząca rozwoju turystyki na obszarze miasta i gminy Stary Sącz
Analiza SWOT zmierza z jednej strony do ujawnienia wszystkich potencjalnych szans rozwoju oraz ewentualnych zagrożeń związanych ze zmianami dokonującymi się w otoczeniu produktu, z drugiej zaś - do krytycznej oceny produktu z punktu widzenia zdolności konkurencyjnej i dotychczas zajmowanej pozycji na rynku.
W warunkach dynamicznie zmieniającego się otoczenia marketing produktu turystycznego zależy przede wszystkim od umiejętności dostrzegania i wykorzystania pojawiających się szans rynkowych.
Mocne strony
Dogodne, przygraniczne położenie w układzie dróg krajowych;
Zróżnicowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych;
Bogate zasoby kultury regionalnej i kultywowanie tradycji;
Duży potencjał demograficzny;
Warunki umożliwiające uprawianie różnych form turystyki przez cały rok;
Stosunkowo dobry stan środowiska przyrodniczego i zadowalająca ogólnodostępna powierzchnia leśna;
Istnienie podstawowej, choć niewielkiej bazy turystycznej i paraturystycznej;
Niskie ceny;
Dobre warunki do rozwoju turystyki wiejskiej;
Strefa ochronna Popradzkiego Parku Krajobrazowego;
Rozpoczęcie i dalsze dążenie do rozwoju agroturystyki i ekoturystyki;
Walory zabytkowe zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Sącza;
Stary Sącz bramą wjazdową do Popradzkiego Parku Krajobrazowego;
Wpisany w kalendarz międzynarodowy, cykliczny Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej;
Sanktuarium kanonizowanej w 1999r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Starym Sączu św. Kingi.
Słabe strony
Zły stan techniczny, słaba przepustowość i jakość dróg;
Brak bazy towarzyszącej, szczególnie ośrodków rekreacyjno-sportowych;
Słabo rozwinięta i przestarzała baza turystyczna i rekreacyjna;
Zanieczyszczenie największych, atrakcyjnych dla turystyki, rzek Beskidzkich: Popradu i Dunajca;
Brak wystarczających środków finansowych w budżecie gminy na rozwój turystyki;
Duże ograniczenia w dysponowaniu przestrzenią pod inwestycje;
Zły stan infrastruktury wiejskiej - niska jakość usług turystycznych;
Brak odpowiednich instytucji i przedsiębiorstw obsługujących rolnictwo;
Brak wyspecjalizowanych kadr;
Brak odpowiednio prowadzonych działań marketingowych, w tym szczególnie niedociągnięcia w sferze informacji i promocji.
Szanse
Bliskość innych komplementarnych terenów turystycznych np. Krakowa, Nowego Sącza czy Tarnowa;
Wzrost dochodów z turystyki gminy jak i społeczności lokalnej;
Podniesienie atrakcyjności turystycznej ziemi starosądeckiej, stworzenie nowych miejsc pracy w turystyce, a w efekcie spadek bezrobocia;
Wzrost efektywności wykorzystania zasobów turystycznych;
Modernizacja istniejących przejść granicznych oraz tworzenie nowych
Przedłużenie sezonu turystycznego poprzez zwiększenie liczby posezonowych imprez;
Rozwój nowych rodzajów turystyki: agro- i ekoturystyki, turystyki religijnej i pielgrzymkowej, różnych form turystyki aktywnej i specjalistycznej;
Możliwość pozyskania środków z programów pomocowych Unii Europejskiej;
Wprowadzenie przedmiotów związanych z turystyką do programów kształcenia na poziomie szkół średnich;
Powiększenie liczby szlaków tematycznych;
Możliwość przestawienia gospodarstw na ekologiczne metody produkcji zdrowej żywności;
Zwiększone zainteresowanie Starym Sączem po wizycie Ojca Świętego w 1999r.;
Budowa Domu Pielgrzyma i Sądeckiego Centrum Pielgrzymowania im. Jana Pawła II.
Zagrożenia
Niezadowalająca dostępność komunikacyjna regionu;
Konkurencyjność innych miejscowości;
Wysoki odsetek bezrobotnych z przeciętnie niskim poziomem wykształcenia;
Brak wsparcia władz centralnych;
Ograniczanie akcji „zielonych szkół”;
Dalsze pogarszanie się sytuacji sanitarnej i ekologicznej na terenie gminy;
Niepewność opłacalności produkcji rolniczej, w tym żywności ekologicznej;
Niedoinwestowanie regionu, jak i słabe zainteresowanie możliwościami inwestycyjnymi;
Brak środków finansowych na modernizację infrastruktury turystycznej;
Niedostateczne przygotowanie fachowe do obsługi turystów;
Niewykorzystanie turystyczne rzek Sądecczyzny, stawów starosądeckich;
Postępujące niszczenie obiektów zabytkowych;
Niskie dochody mieszkańców.
Stały rozwój może być zagwarantowany jedynie poprzez tworzenie i promowanie popytu rynkowego na określone produkty turystyczne.
Autorzy „Strategii Rozwoju Woj. Małopolskiego - Turystyka” zgeneralizowali przestrzeń województwa i wyodrębnili 4 subregiony i 12 obszarów strategicznych. Miasto i gminę Stary Sącz zaliczono do Subregionu Nowosądeckiego.
Za najbardziej atrakcyjne miejscowości uznano Stary Sącz, Nowy Sącz, Krynicę, Biecz, Gorlice, Limanową.
Produktami wiodącymi, wg wspomnianego opracowania, w Subregionie Nowosądeckim powinny być:
turystyka urlopowa,
turystyka uzdrowiskowa,
turystyka aktywna (piesza, narciarska, jeździecka, wodna),
turystyka wiejska,
myślistwo i łowiectwo,
wędkarstwo.
W Subregionie Nowosądeckim wyodrębniono 3 obszary strategiczne, pokrywające się z obecnymi granicami administracyjnymi:
Obszar X. Limanowa - z centrami w Limanowej i Mszanie Dolnej
Obszar XI. Nowy Sącz - obejmujący miasto i gminy, z centrami ulokowanymi w Nowym Sączu, Krynicy i Gródku nad Dunajcem.
Obszar XII. Gorlice - z centrami lokowanymi w Gorlicach i Bieczu.
Niestety autorzy nie wskazali Starego Sącza jako obszaru strategicznego, a co zastanawiające również nie ulokowali tam jednego z centrów. Wydaje się, iż brano pod uwagę jedynie położenie geograficzne, nie zwracając uwagi na inne czynniki takie jak: zróżnicowanie produktów turystycznych, środowisko geograficzne itd.
Analiza rynku usług turystycznych wskazuje, iż głównymi segmentami rynkowymi dla miasta i gminy Stary Sącz pod względem rodzaju są osoby zainteresowane:
W zakresie produktów podstawowych:
Turystyką aktywną i specjalistyczną (górska turystyka piesza, kajakarstwo, rowery, jeździectwo, narciarstwo);
Turystyką zrównoważoną (wiejską, ekoturystyką, agroturystyką i eko- agroturystyką);
Turystyką religijną i pielgrzymkową;
Turystyką kulturową.
W zakresie produktów uzupełniających:
Wędkarstwem, myślistwem i łowiectwem;
Turystyką tranzytową i przygraniczną.
Ze względu na czas trwania podróży, należy na omawianym terenie zwrócić uwagę na:
Turystykę weekendową i świąteczną;
Turystykę pobytowo-rekreacyjna, długookresową oparta na wczasach rodzinnych w gospodarstwach agroturystycznych oraz zielonych szkołach i koloniach dla młodzieży.
Funkcjonowanie rynku turystycznego oraz obecne trendy, największe szanse rozwoju w mieście i gminie Stary Sącz mają agro- i eko- turystyka, turystyka aktywna oraz turystyka religijna. Są one bowiem konkurencyjne zarówno na rynku krajowym jak i zagranicznym. Osiągnięcie sukcesu na rynku turystycznym zależy nie tylko od istniejących walorów i produktów turystycznych, ale także od zdolności szybkiego reagowania na potrzeby rynku i kreowania nowych ofert. Przedsięwzięcia te powinny być powiązane z przemyślaną informacją, promocją i dystrybucją. Realizacja tych zadań wymaga dobrze wyszkolonych i zaangażowanych osób obsługujących turystów oraz wsparcia działań ze strony ludności i samorządów terytorialnych wszystkich szczebli.
ROZWÓJ TURYSTYKI ZRÓWNOWAŻONEJ
Turystyka zrównoważona to taka, której infrastruktura i formy odzwierciedlają troskę o stan i zachowanie dla przyszłych pokoleń czystego, naturalnego środowiska. Jednocześnie zwraca uwagę na rozwój ekonomiczny mieszkańców i zachowanie ich kulturowej tożsamości. W ramach turystyki zrównoważonej rozwija się następujące jej formy:
Agroturystyka - to spędzanie wolnego czasu na terenach wiejskich, w gospodarstwach o tradycyjnych metodach produkcji rolnej. Turyści mogą wykorzystywać zasoby tych gospodarstw, jednocześnie wypoczywając oraz uczestnicząc we wszystkich pracach, jak również w życiu wiejskim. Ten rodzaj turystyki szczególnie ceniony jest przez rodziny z dziećmi jako forma kształcąca i wychowująca młodych ludzi.
Ekoturystyka - to turystyka do miejsc nie zmienionych przez człowieka. Przyjmuje się także zupełnie inną jej odmianę, jaką jest turystyka do obszarów najbardziej zanieczyszczonych w celu pokazania skutków niszczycielskiej działalności człowieka. Rozumiana jest najczęściej jako pobyty w gospodarstwach rolnych prowadzonych tradycyjnie, nie używających produktów chemii w procesie produkcji żywności, oraz na terenach czystych ekologicznie.
Eko-agroturystyka - jest to najnowszy kierunek w turystyce zrównoważonej. Stawia ona bardzo wysokie wymagania, ale zyskuje coraz większą popularność i co istotniejsze bardzo wysoko ceniona jest przez turystów. Eko-agroturystyka jest połączeniem agroturystyki z ekologicznymi metodami produkcji żywności. Wymagania organizacji nadającej certyfikat zdrowej żywności (EKOLAND) są bardzo surowe. Dotyczą one nie tylko metod upraw, ale także regionu, który nie może być zanieczyszczony.
Turystyka wiejska - obejmuje wszelkie rodzaje turystyki odbywające się na wsi. Jej idea polega na przeciwstawieniu z życia na wsi zanieczyszczonemu, obciążonemu środowisku miejskiemu. Im kontrast jest większy tym siła przyciągania turystów jest większa. W ramach turystyki na obszarach wiejskich oferuje się różnego rodzaju formy aktywności począwszy od wędrówek górskich, jeździectwa, a skończywszy na paralotniarstwie. Ten rodzaj turystyki nie wprowadza ograniczeń co do bazy noclegowej, mogą tu występować hotele, pensjonaty, campingi itd.
W rozwoju turystyki na terenach wiejskich widzi się ogromną szansę dla osób bezrobotnych. Szczególnie interesujące dla obszarów gór i pogórzy jest połączenie turystyki z rolnictwem tj. agroturystyka. Szacuje się, że jedno tylko gospodarstwo agroturystyczne, uruchamia na obszarze wiejskim, poprzez szeroki wachlarz świadczonych usług, ok. 10 nowych miejsc pracy. Jednakże trzeba zwrócić uwagę, iż barierą jest przygotowanie gospodarstw rolnych i rolników do przyjmowania turystów.
Teren Starego Sącza słynie ze specjalistycznych gospodarstw sadowniczych, o ten rodzaj użytkowania ziemi można oprzeć agroturystykę i ekoturystykę. Wiele gospodarstw powinno wyspecjalizować się w produkcji żywności ekologicznej oraz uprawie ziół. Produkcja taka jest kierunkiem komplementarnym do rozwoju usług turystyczno-rekreacyjnych.
Zadania:
Wspieranie inicjatyw tworzenia gospodarstw agroturystycznych.
Wdrożenie ekoturystyki na terenie gminy Stary Sącz ze szczególnym uwzględnieniem Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
Rozwój eko-agroturystyki.
Popularyzacja turystyki na terenach wiejskich i zalesionych wśród mieszkańców dużych aglomeracji przemysłowych.
Wspieranie inicjatyw zmierzających do tworzenia gospodarstw agroturystycznych
Agroturystyka, w odróżnieniu od turystyki wiejskiej, nie oznacza każdej formy turystyki odbywającej się w środowisku wiejskim. Jest ściśle związana z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego, będącego główną atrakcją turystyczną. Agroturystyka adresowana jest głównie do turystów indywidualnych, rodzin lub małych grup. Nie wymaga rozbudowanej bazy noclegowej i żywieniowej, może bowiem z powodzeniem rozwijać się wykorzystując istniejące zasoby mieszkaniowe gospodarstw rolnych oraz przestrzeń rekreacyjną w obrębie gospodarstwa.
Organizacja i prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego wymaga odpowiednich predyspozycji zarówno ze strony przestrzeni gospodarczej, jak i samego rolnika i jego rodziny nastawionych na świadczenie usług dla turystów. Osoba decydująca się spędzić wolny czas w gospodarstwie wiejskim, oczekuje od niego czystości, dostępu do świeżej, zdrowej żywności oraz czystej i smacznej wody.
Agroturystyka prowadzi do wzrostu zamożności miejscowej ludności. Jej rozwój powoduje powstawanie nowych miejsc pracy w różnych dziedzinach usług m.in.: gastronomia, transport, przewodnictwo, wyrób i sprzedaż pamiątek, organizacja i prowadzenie imprez turystycznych. Jest to również rynek zbytu dla miejscowej produkcji rolnej.
Wymagania:
Położenie w atrakcyjnym terenie z bogatymi walorami przyrodniczymi i kulturowymi;
Odpowiednie zasoby mieszkaniowe gospodarstw;
Posiadanie wokół gospodarstwa przestrzeni rekreacyjnej- miejsca pod namioty, trawnika do gier i zabaw, miejsca na grilla itp.
Ciągła aktualizacja informatora o możliwościach uprawiania agroturystyki i ekoturystyki w poszczególnych gospodarstwach rejonu wraz z ofertą zakupu zdrowej żywności.
Propozycje działań:
Bezpośrednia pomoc władz gminy w tworzeniu gospodarstw agroturystycznych (doradztwo, szkolenia, promocja);
Opracowanie i propagowanie szlak sadownictwa, jako produktu agroturystycznego (proponowana trasa szlaku: Stary Sącz - Moszczenica - Gaboń i dalej w stronę Łącka);
Organizowanie gospodarstw agroturystycznych oferujących usługi jeździeckie.
Wdrożenie ekoturystyki na terenie gminy Stary Sącz ze szczególnym uwzględnieniem Popradzkiego Parku Krajobrazowego
Ekoturystyka, zwana również turystyką ekologiczną narodziła się pod koniec lat 70-tych w Stanach Zjednoczonych, z chwilą wprowadzenia statutu i przepisów dotyczących parków narodowych. Ustawy te zakładały, że zagospodarowanie turystyczne parków musi zapewniać właściwe wykorzystanie obszaru przez turystów oraz równocześnie zapewnić ochronę walorów przyrodniczych. Przykładem turystyki ekologicznej w amerykańskich parkach jest np. podglądanie i fotografowanie przyrody.
Obecne rozumienie ekoturystyki jest bardzo szerokie i obejmuje wiele jej form. W ramach ekoturystyki organizowane są np. specjalne wyprawy lub rejsy, podczas których dowozi się turystów do określonego miejsca np. rezerwatu przyrody, gdzie mogą podglądać i zapoznać się z osobliwościami środowiska naturalnego, zwierzęcego oraz prawami nimi rządzącymi. Co ciekawe turystyka ekologiczna może być uprawiana również w mieście. Polegać ona może np. na obserwowaniu nietoperzy w poaustriackich fortach Krakowa. Do ekoturystyki zalicza się również różnego rodzaju wycieczki, podczas których poznaje się stan środowiska, jego przekształcenie i wpływ jaki wywiera na nie gospodarka. Powszechne jest uznawanie za ekoturystykę pobytu w gospodarstwach rolnych gospodarujących tradycyjnymi metodami tzn. nie używającymi produktów chemicznych w procesie produkcji żywności.
Należy zwrócić uwagę, iż nadwyżki żywności produkowanej metodami ekologicznymi są bardzo chętnie kupowane przez wszystkich turystów. Można je również dostarczać do sklepów ze „zdrową żywnością”.
W obrębie ekoturystyki można wyodrębnić kilka najpopularniejszych form:
Turystykę przyrodniczą:
w niezmienionym środowisku naturalnym,
w przekształconym środowisku z pokazaniem zagrożeń ekologicznych i skutków degradacji tego środowiska.
Turystykę aktywnego wypoczynku na łonie natury.
Turystykę wiejską w tradycyjnych gospodarstwach rolnych, agroturystykę.
Wymagania:
Przygotowanie terenów i bazy do uprawiania ekoturystyki.
Zabezpieczenie terenów i bazy, z ustaleniem ich chłonności i pojemności dla prawidłowego funkcjonowania ekoturystyki.
Możliwość zakupu zdrowej żywności.
Dystrybucja informacji dot. ekoturystyki, sprzedaż wydawnictw.
Propozycje działań:
Upowszechnienie ścieżki dydaktycznej na terenie doliny Roztoki;
Informowanie o szlaku przyrodniczym im. Adama hrabiego Stadnickiego;
Propozycja trasy przyrodniczej: „Drzewa - świadkowie historii i pomniki przyrody”.
Adresaci tras i ścieżek przyrodniczych:
Dzieci i młodzież przyjeżdżająca na zielone szkoły, kolonie.
Rodziny z dziećmi przebywające na wypoczynku letnim, w szczególności w gospodarstwach agroturystycznych.
Osoby zainteresowane uprawianiem turystyki ekologicznej.
Trasa przyrodnicza: „Drzewa - świadkowie historii i pomniki przyrody”
Propozycja przebiegu trasy:
Stary Sącz („Lipy Floriana”) - wzdłuż Popradu: Barcice (wiąz szypułkowy i lipy drobnolistne) - Przysietnica (buki) - powrót doliną potoku Moszczenickiego do Starego Sącza.
Dydaktyczny charakter trasy, możliwość poruszenia problemów z zakresu:
ekologii (np. zanieczyszczenie środowiska),
ochrony przyrody (status pomników przyrody itp.),
biologii (np. pokazanie przyrostu słojów, zwierząt żyjących na drzewach),
historii osadnictwa (drzewa i dzieje ludzi żyjących wokół nich) itd.
Wymagania:
informacja przy drzewach - co najmniej, że jest to pomnik przyrody. (lepsze byłyby tablice informacyjne o drzewie - rodzaj, wiek itd.),
stworzenie stanowisk nie tylko związanych z drzewami jako pomnikami przyrody, ale również takich, gdzie np. na ściętym drzewie będzie można policzyć słoje, czy podglądnąć pasożyty na nim żerujące,
przygotowanie mapki przebiegu trasy - może być schematyczna, ale z dokładnym wskazaniem lokalizacji drzew,
przygotowanie ulotki z informacjami o poszczególnych etapach trasy.
KOMENTARZ: Nie ma potrzeby (przynajmniej na tym etapie) drukowania dużych i drogich wydawnictw o trasie. Wręcz wskazane jest, aby były to niewielkie ulotki, ale dostępne nieodpłatnie w punktach informacji turystycznej, hotelach itp. Starego Sącza i okolic - Rytra, Nowego Sącza, Łącka itd.
Rozwój eko-agroturystyki
Ekoturystyka w gospodarstwach agroturystycznych nie jest ofertą dla wszystkich. Ekoturyści to ludzie nastawieni na odbiór pewnych wartości. Dla nich atrakcją oprócz naturalnego środowiska jest świeży chleb domowego wypieku, stary stół, siennik wypchany słomą, nie zaś luksusowa łazienka czy pizza. Połączenie gospodarstwa agroturystycznego w czystym środowisku z człowiekiem chcącym tam wypocząć, daje obustronne korzyści. Gospodarza wspiera finansowo, a turystę ekologa uwalnia na pewien czas od zdegradowanego środowiska miejskiego.
Wymagania:
Gospodarstwa agroturystyczne oparte na tradycyjnych metodach użytkowania ziemi, czystych ekologicznie.
Produkcja zdrowej, ekologicznej żywności.
Przygotowanie szerokiej oferty uwzględniającej specyficzne potrzeby osób uprawiających ekoturystykę (informacja o ścieżkach przyrodniczych, zbieranie ziół, sposoby kompostowania odpadów itd.).
Propozycja działania:
Stworzenie przez władze gminy warunków (ulg podatkowych, zwolnień, zapomóg, szkoleń itp.) dla mieszkańców tych obszarów, którzy podjęliby się prowadzenia gospodarstw eko-agroturystycznych
Popularyzacja turystyki wiejskiej i na terenach zalesionych wśród mieszkańców dużych aglomeracji przemysłowych
Najatrakcyjniejsze dla turystyki wiejskiej są tereny rolnicze i ich poszczególne użytki, gdy ich lokalizacja związana jest z odpowiednio urozmaiconym krajobrazem i korzystnym, to jest bodźcowym mikroklimacie. Pożądane są jednocześnie przestrzenie o dużej zmienności form użytkowania ziemi, a także naturalnych terenów zielonych, położonych nad rzekami i zbiornikami wodnymi, a jednocześnie z odpowiednim systemem transportowo - komunikacyjnym. Wysoko cenione są przede wszystkim obszary z nie przekształconym środowiskiem naturalnym. Ważne jest też posiadanie interesujących, bogatych dziejów i kultywowanie obyczajów oraz zachowanie ginących zawodów i tradycyjnych warsztatów pracy.
Turystyka wiejska i na terenach zalesionych jest formą wakacyjnego ruchu turystycznego, motywowanego pragnieniem ciszy, spokoju, czystego powietrza.
Oferta turystyki wiejskiej adresowana jest do turystów indywidualnych, rodzin z małymi dziećmi, osób starszych oraz małych grup turystycznych pochodzących z dużych aglomeracji miejskich.
Szczególnie atrakcyjne i przyciągające turystów na wieś są:
Specjalne sklepy i karczmy urządzone w wiejskim stylu, sprzedające tradycyjne, lokalne produkty i potrawy.
Obiekty pokazowe, gdzie można przyglądać się, a nawet uczestniczyć w określonej produkcji (młyny, serowarnie, specjalistyczne gospodarstwa rolne).
Muzea i izby kultury ludowej oraz warsztaty rzemieślnicze połączone ze sprzedażą pamiątek.
Parki rozrywki dla dzieci z urządzeniami do zabawy, ale i z możliwością kontaktu ze zwierzętami, jazdy na kucykach, itp.
Stadniny koni zapewniające możliwość jazdy konnej i hipoterapii.
Gmina Stary Sącz posiada dogodne warunki rozwoju turystyki wiejskiej. Urozmaicony krajobraz, możliwość aktywnego spędzenia wolnego czasu, czyste powietrze, istniejące prywatne gospodarstwa rolne - wszystko to stanowi potencjalne możliwości świadczenia usług turystycznych.
Wymagania:
Zróżnicowanie pod względem krajobrazu i zasobów środowiska przyrodniczego.
Możliwość uczestniczenia w pracy w gospodarstwach rolnych i kontaktu ze zwierzętami, aktywnego spędzania wolnego czasu.
Bogata oferta kulturalna i sportowo-rekreacyjna umożliwiająca uczestnictwo w imprezach, świętach religijnych, folklorystycznych.
Propozycje działań:
Wsparcie działań podejmowanych przez Federację Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”.
Przeprowadzenie kampanii promocyjnej z ofertą „wczasów pod gruszą” podczas targów turystycznych w większych aglomeracjach (Katowice, Kraków, Rzeszów itp.).
Nadanie charakteru atrakcji turystycznej tradycyjnym zajęciom rolniczym (kwitnienie jabłoni, żniwa, wykopki, dożynki itp.).
POŁOŻENIE NACISKU NA ROZWÓJ TURYSTYKI AKTYWNEJ I SPECJALISTYCZNEJ
Obszar gminy Stary Sącz posiada bardzo dobre warunki przyrodnicze do rozwoju turystyki aktywnej i specjalistycznej. Wskazane formy turystyki wymagają odpowiedniej sprawności fizycznej, umiejętności posługiwania się sprzętem i ekwipunkiem turystycznym, ale jednocześnie poszanowania wartości kulturalnych i przyrodniczych.
Zadania:
Rozwój form turystyki: pieszej górskiej, rowerowej, kajakarstwa, narciarstwa, jeździectwa, wędkarstwa, myślistwa i łowiectwa.
Poszerzenie oferty imprez sportowo-rekreacyjnych.
Rozwój form turystyki
Turystyka piesza górska
Autorzy „Strategii rozwoju woj. Małopolskiego - turystyka” podkreślają, iż: „W regionie małopolskim turystyka piesza powinna pełnić funkcję wiodącą. Duże nagromadzenie walorów przyrodniczych i antropogenicznych, odpowiednio gęsta sieć osadnicza, dróg i szlaków turystycznych, schronisk, domów wycieczkowych, pozwala na dynamiczny rozwoju turystyki pieszej na skalę krajową i międzynarodową”.
W związku z rozwojem turystyki istnieje pilna potrzeba tworzenia nowych szlaków turystycznych. Wytyczane one muszą być po najatrakcyjniejszych obszarach, w oparciu o gospodarstwa ekoturystyczne, agroturystyczne i ścieżki ekologiczne. Miasto i gmina Stary Sącz stanowi atrakcyjny punkt wyjścia wycieczek turystycznych. Zwolennicy pieszych wędrówek znajdą tutaj szlaki charakteryzujące się różnym stopniem trudności, począwszy od tras spacerowych, a skończywszy na trasach o znacznym stopniu trudności.
Wymagania:
Współpraca pomiędzy instytucjami decydującymi o możliwościach wytyczenia nowych szlaków;
Przygotowanie i wyposażenie tras w infrastrukturę, umożliwiającą uprawianie tej formy turystyki;
Dbanie o właściwe oznakowanie turystyczne szlaków.
Propozycje działań:
Wytyczenie nowego wielofunkcyjnego szlaku, dostosowanego do obsługi turystyki pieszej, rowerowej i jeździeckiej;
Wprowadzenie regionalnej odznaki turystycznej zdobywanej przez turystów. Należy zaproponować oryginalną nazwę np. Order św. Kingi albo grupę odznak ekologicznych dla dzieci i młodzieży np. „Kompostownik”, „Zielarz”, „Botanik” itp.
Turystyka rowerowa
Rodzaje turystyki rowerowej:
a) szosowa:
odczuwa się brak na polach biwakowych miejsc umożliwiających bezpieczne pozostawienie roweru na noc. Powoduje to, iż część rowerzystów szuka noclegu w schroniskach młodzieżowych lub decyduje się na spędzenie nocy „na dziko”,
b) górska:
bardzo mało szlaków oznakowanych dla potrzeb tej formy turystyki,
obecnie istnieją w Beskidzie Sądeckim szlaki rowerowe znakowane samodzielnie przez gminy,
rowerzyści mogą na razie bez przeszkód wykorzystywać szlaki turystyki pieszej, co niekiedy powoduje ich zniszczenie,
złym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie tylko zakazów poruszania się rowerami po szlakach turystycznych w górach. Należy dać rowerzystom jakąś alternatywę, czy w postaci udostępniania im kilku wybranych szlaków, czy też znakując nowe trasy, z przeznaczeniem specjalnie dla rowerów. Można by wykorzystać w tym celu np. drogi leśne. Na to jednak nie wyrażają zgody nadleśnictwa.
Wymagania:
Przystosowanie szlaków rowerowych o różnym stopniu trudności.
Współpraca pomiędzy parkami narodowymi i krajobrazowymi, nadleśnictwami a władzami gmin.
Odpowiednio przygotowane materiały informacyjne o możliwościach uprawiania tej formy turystyki.
Propozycje działań:
Zagospodarowanie dla potrzeb turystyki rowerowej trasy ze Starego Sącza przez Skrudzinę na Przehybę.
Otwarcie wypożyczalni sprzętu rowerowego.
Kajakarstwo
Beskidzkie rzeki: Dunajec i Poprad pod względem tras kajakowych są w Europie zaliczane do szlaków o wybitnym znaczeniu, czyli o najwyższych walorach spławności i walorach krajobrazowych rzadko spotykanych na naszym kontynencie. Należy zaznaczyć, że właśnie te dwie rzeki, a także San są jedynymi szlakami górskiej strefy krajobrazowej zaliczanymi do grupy o najwyższych walorach.
Do imprez odbywających się na obu rzekach, a dotyczących miasta i gminy Stary Sącz zaliczamy:
Międzynarodowy Spływ Kajakowy na Dunajcu im. Tadeusza Pilarskiego - jest jedną z najbardziej atrakcyjnych imprez na międzynarodowym rynku turystyki kajakowej. Spływ ten odbywa się na trasie od Nowego Targu do Nowego Sącza. Od niedawna imprezę tę połączono ze spływem Popradem od Muszyny do Starego Sącza. Obie te imprezy noszą nazwę „Tydzień Dzikich Wód”.
Ogólnopolski Spływ Kajakowy Spółdzielców i Osób Niepełnosprawnych - na trasie: Sromowce - Nowy Sącz.
Wymagania:
Wyznaczenie terenu pod przystań wodną i obozowisko dla kajakarzy.
Przygotowanie oferty dla turystów umożliwiającej uczestnictwo w spływach tratwami i łódkami pontonowymi, pod okiem wykwalifikowanych przewodników.
Przygotowanie pakietów turystycznych nastawionych na te formy wypoczynku.
Propozycje działań:
Organizacja spływu tratwami pontonowymi po Dunajcu pod nazwą „Robinsjonada” na odcinku od Łącka do Starego Sącza. Imprezę można połączyć z warsztatami dotyczącymi budowy tradycyjnych tratw.
Organizacja spływu łódkami pontonowymi po starosądeckim odcinku Popradu lub w porozumieniu z sąsiednią gminą wydłużenie trasy o Rytro.
KOMENTARZ: Autorka miała możliwość zaobserwować bardzo duże zainteresowanie tą formą sportu ze strony turystów niemieckich.
Narciarstwo
Tereny Beskidu Sądeckiego nadają się bardzo dobrze do uprawiania narciarstwa, przy czym z pewnością trudno będzie konkurować temu obszarowi z gminami tatrzańskimi. Dlatego też, należałoby może zainteresować się specjalizacją w kierunku narciarstwa biegowego lub mało jeszcze w Polsce znanego narciarstwa „turowego” (turystycznego). Polega ono na poruszaniu się po górach na nartach zaopatrzonych w specjalne wiązania, umożliwiające zarówno chodzenie jak i zjazd. Turysta wyposażony jest również w tzw. „foki”, czyli pasy imitujące foczą skórę (rzadziej naturalne), przyklejone do spodu nart. Zabezpieczają one narciarza przed zsuwaniem się do tyłu podczas podchodzenia w górę stoku. Beskid Sądecki jest wprost idealnym terenem do uprawiania tej formy turystyki. Długie grzbiety z licznymi polanami, długie, łagodne stoki, doskonale oznakowane szlaki oraz gęsta sieć schronisk zapewniają bezpieczne poruszanie się w zimie po tym terenie, a przez to wpływają na podniesienie walorów turystycznych regionu. Jest to, w przeciwieństwie do narciarstwa zjazdowego, bardzo cichy sposób spędzania wolnego czasu. Przeznaczony jest dla ludzi doświadczonych, lubiących aktywne formy wypoczynku, którzy w ten sposób mogą czynnie uprawiać pieszą turystykę górską w warunkach zimowych. Ze względu na brak negatywnych oddziaływań ze strony tej specyficznej formy turystyki narciarskiej, jej rozwój jest w pełni popierany przez zarządy parków.
Wymagania:
Odpowiednio przygotowana baza noclegowa i żywieniowa (bezpieczne miejsca do przechowywania sprzętu narciarskiego).
Wypożyczalnie sprzętu narciarskiego.
Propozycja działania:
Usprawnienie systemu informacji, promocji i dystrybucji oferty dla osób zainteresowanych sportami i rekreacją w okresie zimy - szczególnie rozpropagowanie narciarstwa biegowego i „turowego”.
Jeździectwo
Turystyka konna jest zupełnie nowym zjawiskiem z Beskidzie Sądeckim, choć ta forma aktywnego wypoczynku cieszy się od dawna dużą popularnością w Polsce i w krajach europejskich. Bazą rozwoju są istniejące stadniny koni, kluby jeździeckie, ośrodki wczasowe i kolonijne oraz gospodarstwa agroturystyczne. Czynnikiem sprzyjającym rozwijaniu tej formy wypoczynku w Polsce są ogromne tradycje w hodowli i wykorzystaniu koni, duże zainteresowanie gospodarstw rolnych rozwojem agroturystyki, hodowlą koni i turystyką jeździecką.
Wymagania:
Odpowiednio przygotowane stadniny koni, ujeżdżalnie, padoki, ringi do nauki jazdy konnej, jak również kuźnie.
Ośrodki i szkółki jeździeckie z niezbędnym zapleczem i kadrą instruktorską.
Ośrodki kształcenia instruktorów turystyki jeździeckiej.
Oznakowane i nieoznakowane szlaki konne (można tu wykorzystać istniejącą sieć szlaków do turystyki pieszej).
Propozycje działań:
Wytyczenie i oznakowanie Głównej Karpackiej Trasy Konnej oraz szlaków okrężnych na poszczególnych odcinkach, w tym w rejonie Starego Sącza.
Integrowanie środowiska zainteresowanego rozwojem turystyki konnej.
Wędkarstwo
Wędkarstwo to dziedzina turystyki, która powinna być w Beskidzie Sądeckim rozwijana i promowana. W widłach Dunajca i Popradu, na terenach wiejskich, znajdują się tereny rekreacyjne z kilkoma stawami. To prawdziwy raj dla miłośników wędkowania. Można tu złowić szczupaka, sandacza i karpia, a na łowisku specjalnym - pstrąga tęczowego. Niestety dwie największe rzeki beskidzkie są bardzo zanieczyszczone, co stanowi dużą przeszkodę w rozwoju tej pięknej i czystej formy wypoczynku.
Wymagania:
Odpowiednio zagospodarowane zbiorniki wodne, stawy hodowlane, rzeki.
Przygotowana baza noclegowa o średnim standardzie, obozowiska, campingi, gospodarstwa agroturystyczne.
Przystosowane wędzarnie, urządzenia do przechowywania ryb.
Przygotowane wypożyczalnie sprzętu pływającego, urządzone stanowiska do wędkowania.
Propozycje działań:
Opracowanie kompleksowego, wspólnego dla wszystkich gmin w dorzeczu Dunajca i Popradu, programu poprawy stanu czystości rzek sądeckich.
Przygotowanie i rozpropagowanie informatora o zasobach, najlepszych łowiskach, złowionych okazach, okresach ochronnych, zasadach i przepisach, imprezach, bazie noclegowej.
Turystyka łowiecka i myśliwska
Łowiectwo jest terminem nadrzędnym w stosunku do myślistwa, obejmuje ono planową gospodarkę zwierzyną, jej hodowlę, ochronę oraz polowania i jodłowy. Łowiectwo ma wielowiekową tradycję w Polsce, w tym zwłaszcza w Małopolsce.
Istniejące w regionie starosądeckim zwarte kompleksy leśne i naturalne tereny trawiaste, gęsta sieć cieków wodnych, ciekawa fauna - stawiają ten obszar wysoko zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym.
Łowiectwo dostarcza znacznych przychodów różnego rodzaju podmiotom gospodarczym, w tym kołom łowieckim, gospodarzom lasów, gminom, biurom turystycznym, jak również firmom organizującym polowania.
Wymagania:
Zagospodarowana baza noclegowa o wysokim standardzie i specyficznym klimacie (dwory, zamki, pałace, prywatne pensjonaty, domki myśliwskie z odpowiednim wystrojem wnętrz).
Przygotowane ambony i stanowiska obserwacji zwierzyny.
Przystosowane pomieszczenia do preparowania trofeów i przechowywania broni, usługi rusznikarskie.
Poszerzenie oferty imprez sportowo-rekreacyjnych
Imprezy sportowo-rekreacyjne są bardzo ważnym magnesem przyciągającym i skłaniającym turystów do ponownych odwiedzin. Współczesny turysta chce aktywnie wypocząć i lubi być świadkiem zmagań sportowych. Interesują go duże wydarzenia sportowe, ale także chce, aby jego dziecko mogło wygrać konkurs plastyczny, czy bieg na 50 m.
Na terenie Starosądecczyzny odbywają się zawody sportowe o randze ogólnopolskiej np. kolarstwo górskie, zlot motocyklistów, bieg uliczny, jednakże zdecydowanie trzeba dążyć do ich zwiększenia.
Wymagania:
Zmodernizowane, nowoczesne obiekty sportowo-rekreacyjne.
Zaangażowanie lokalnej społeczności w przygotowanie i organizację imprez.
Odpowiednio wcześniejsze przygotowanie kalendarium wydarzeń sportowo- turystycznych, w celu umieszczenia w ofertach turystycznych dla organizatorów turystyki.
Propozycje działań:
Zwiększenie liczby imprez masowych, rajdów, zlotów, zjazdów, biegów na orientację dla różnych grup wiekowych, a zwłaszcza dla dzieci i młodzieży.
Przygotowanie materiałów promocyjnych o imprezach sportowych i zaprezentowanie tych ofert na międzynarodowych targach turystycznych.
Zebranie informacji o imprezach sportowo-rekreacyjnych przez regionalne centrum informacji w Starym Sączu.
WPROWADZENIE TURYSTYKI RELIGIJNEJ I PIELGRZYMKOWEJ NA RYNEK USŁUG
Turystyka religijna i pielgrzymkowa jest nową propozycją dla turystów. Rozpropagowana została przez Ojca Świętego Jana Pawła II. Jakby na przekór ogromnej laicyzacji świata, coraz więcej ludzi przemierza szlaki pielgrzymkowe, poszukując odpowiedzi na stawiane przez siebie pytania.
Oczywistym jest, iż aby zainteresować, przyciągnąć turystów należy nie tylko nasilić akcję informacyjną i promocyjną, ale także zorganizować punkty informacyjne i dystrybucyjne usług dla pielgrzymów, szczególnie intensywnie w okresie wzmożonego natężenia ruchu pielgrzymkowego.
Zadania:
Budowa Domu Pielgrzyma i Sądeckiego Centrum Pielgrzymowania im. Jana Pawła II.
Przygotowanie i zagospodarowanie szlaków dla turystyki religijnej.
Budowa Domu Pielgrzyma i Sądeckiego Centrum Pielgrzymowania im. Jana Pawła II
Inicjatywa budowy Centrum Pielgrzymowania i Domu Pielgrzyma wokół ołtarza papieskiego jest bardzo interesującym i trafnym przedsięwzięciem. Zdecydowanie przyczyni się do rozpropagowania kultu św. Kingi i Starego Sącza wraz z okolicami. Trzeba jednakże szybko i zdecydowanie podjąć intensywne działania promocyjne, wykorzystując zeszłoroczny pobyt Ojca Świętego, kanonizację św. Kingi, ale również okres Wielkiego Jubileuszu.
Program działalności Centrum w przyszłości jest bardzo bogaty, ale nasilenie działań promocyjnych od samego początku pomoże w przyspieszeniu realizacji budowy Centrum.
Bardzo interesującą i zauważalną formą promocji Starego Sącza jest wydana dla Ojca Świętego płyta CD „Życzymy, życzymy”. Autorka miała możliwość obserwować bardzo energiczną i efektywną promocję tego wydawnictwa podczas VI Targów Wydawnictw Katolickich w Warszawie (28-30.04.2000r.). W przyszłości można porozumieć się z wydawcami różnego rodzaju materiałów o Starym Sączu, aby np. 1 zł od każdej sprzedanej płyty CD (np. z zapisem koncertów zrealizowanych podczas Festiwalu Muzyki Dawnej), było cegiełką na budowę Centrum. Ta forma skutecznie sprawdza się w przypadku wznoszenia Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie - Łagiewnikach.
Propozycje działań:
Wzbogacenie uroczystości religijnych dodatkowo o imprezy towarzyszące i rozłożenie je tak w czasie, by trwały przeciętnie 2-3 dni.
Rozwijanie i doskonalenie działalności gospodarczej w ośrodkach kultu religijnego i pielgrzymkowego związanej z produkcją pamiątek, dewocjonalii i wyrobów sztuki ludowej.
Zabezpieczenie obsługi chorych i niepełnosprawnych z zabezpieczeniem bazy noclegowej, medycznej, żywieniowej i sanitarnej.
Przygotowanie i zagospodarowanie szlaków dla turystyki religijnej
Wymagania:
Tania baza noclegowa o średnim standardzie - domy pielgrzyma, domy wycieczkowe, pola biwakowe, kwatery prywatne.
Tania i o średnim standardzie baza gastronomiczna (częściowo uruchamiana w okresie natężenia ruchu pielgrzymkowego).
Wyszkoleni przewodnicy.
Punkty wytwarzania i sprzedaży wydawnictw, pamiątek, dewocjonalii i wyrobów sztuki ludowej.
Propozycje działań:
Szlak św. Kingi.
Szlak „Wędrując z Janem Pawłem II”.
Szlak św. Kingi - „Święci żyją świętymi i pragną świętości” - Jan Paweł II
Przebieg szlaku:
Etap I. Kraków
Wawel;
Bazylika św. Franciszka z Asyżu (św. Kinga ofiarowała tu parametry liturgiczne, uczestniczyła w Mszach Świętych, była tercjarką III Zakonu św. Franciszka);
Kościół św. Andrzeja z klasztorem sióstr klarysek (przechowywano tu relikwie św. Kingi).
Etap II. Wieliczka
Kaplica św. Kingi w kopalni soli;
Kościół parafialny - relikwie św. Kingi.
Etap III. Bochnia
Kopalnia - kaplica św. Kingi;
Kościół parafialny - fundacji św. Kingi.
Etap IV. Stary Sącz
Kościół i klasztor Sióstr Klarysek tu: kaplica św. Kingi z trumienką zawierającą jej doczesne szczątki, posąg na dziedzińcu, w klasztorze pamiątki po świętej;
Ołtarz papieski, na którym odprawiano Mszę św. Kanonizacyjną;
Kościół parafialny św. Elżbiety;
Klasztor franciszkanów fundacji księżnej Kingi - dziś Zespół Szkół Zasadniczych Drzewno-Mechanicznych;
Kapliczka św. Kingi - wzniesiona w 1779r., przy źródełku związanym z postacią św. Kingi, mającym wg legendy właściwości lecznicze, zwłaszcza chorób oczu;
Kapliczka przy drodze wjazdowej do Starego Sącza z rzeźbami św. Jana Nepomucena i św. Kingi;
„Krzesło św. Kingi” - ta atrakcja czeka na turystów przemierzających Pasmo Radziejowej. Znajduje się w pobliżu szczytu Skałka koło Przehyby. Ochroną objętych jest pięć tworów skalnych. Pierwszym z nich jest właśnie Krzesło Kingi. Według legendy miała na nim odpoczywać podczas swej ucieczki przed najazdem tatarskim.
Etap V. Moszczenica Wyżna
Kapliczka ze św. Kingą - pięknie odnowiona XIX w., typu słupowego.
Etap VI. Szlak naddunajski
Imię Kingi - zdarzenie historyczne z jej życia, barwna legenda lub oznaki czci dla niej - wiąże się z niemal każdą miejscowością leżącą w dolinie Dunajca;
Zameczek w Pieninach - szukała tu ocalenia przed Tatarami.
Proponowaną trasę można ograniczyć do zabytków Starego Sącza i Moszczenicy.
Szlak „Wędrując z Janem Pawłem II”
Przebieg szlaku:
Wariant A - pieszy
ze Starego Sącza (Centrum Pielgrzymkowego) - Rytro - (dochodzimy lub dojeżdżamy) i dalej fragmentem Głównego Szlaku Beskidzkiego (kolor czerwony): Niemcowa - Wielki Rogacz - Radziejowa - Przehyba - Dzwonkówka - do Krościenka i z powrotem.
„W Krościenku przekraczamy Dunajec, który płynie razem z Popradem w kierunku Sącza Nowego i Starego i jesteśmy w Sączu z powrotem. A kiedy na Dunajcu jest wysoka woda, to można w pięć, sześć godzin przepłynąć od Nowego Targu do Nowego Sącza.” (cyt. Jan Paweł II - Pozdrowienie na zakończenie Mszy Świętej w Starym Sączu- 16.06.1999r.).
Wariant B - narciarski
do Przehyby tak samo, natomiast spod schroniska na Przechybie - zjazd na nartach przez Kiczorę i Stary Wierch do Szlachtowej (oznakowany szlak narciarski) i dalej Krościenko i z powrotem do Starego Sącza.
Przebieg szlaku, pomimo wytyczenia go po znanym terenie, ma zwrócić uwagę na jego inny wymiar - religijny.
Ojciec Święty w swojej wypowiedzi podczas „powtórki z geografii” nie bez powodu zwrócił uwagę na Kopią Górkę w Krościenku. Jest to znane Centrum Ruchu „Światło i Życie” popularnie zwanego Oazą. Od niedawna znajdują się tam doczesne szczątki założyciela Ruchu - Sługi Bożego ks. Franciszka Blachnickiego, którego duchowość jest bardzo bliska Ojcu Świętemu.
KOMENTARZ: Bardzo dobrze byłoby, gdyby szlaki zaczęły funkcjonować już podczas uroczystości upamiętniających przybycie Ojca Świętego do Starego Sącza. Mogłoby to przyczynić się do pozyskiwania funduszy na rozbudowę Centrum Pielgrzymkowego.
PROPAGOWANIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO MIASTA I GMINY STARY SĄCZ
Zadania:
Organizacja okolicznościowych imprez podkreślających tradycje historyczne i regionalne Starego Sącza (jarmarki, plenery, kiermasze, przeglądy).
Produkcja pamiątek turystycznych związanych z obszarem gminy i prezentacja lokalnej kultury.
Upowszechnianie historii i tradycji ziemi Starosądeckiej.
Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej.
Rewaloryzacja obiektów zabytkowych.
Organizowanie okolicznościowych imprez podkreślających tradycje historyczne i regionalne Starego Sącza
Imprezy o znaczącej randze artystycznej mogą stać się motorem przyciągającym turystów. Zdecydowanie do grupy tej zalicza się Festiwal Muzyki Dawnej. Jednakże imprez o międzynarodowym charakterze, na stałe wpisanych w Polski kalendarz, jest stosunkowo niewiele. Turyście trzeba coś zaoferować, dlatego też tworzy się pakiety z mniejszymi wydarzeniami pod względem przestrzennym, ale różnorodnymi, tak aby każdy gość mógł coś dla siebie wybrać.
Do znaczących imprez z uwagi na unikalny pomysł marketingowy należy zaliczyć:
Cykl letnich czwartkowych koncertów na zabytkowym starosądeckim rynku - „Estrada pod lipami - zaprasza”;
Starosądecki Jarmark Artystyczny m.in. prezentacja laureatów starosądeckich konkursów, pokazy iluzji, konkursy, piosenki dla dzieci, występy zespołów regionalnych, teatr uliczny, jarmark twórczości ludowej itp.
Wymagania:
Konieczne jest wypromowanie wydarzeń kulturalnych o charakterze cyklicznym, gdyż takie zapadają turyście w pamięć.
Wygospodarowanie funduszy na przygotowanie i realizację imprez - głównie poprzez pozyskane od sponsorów, jak i środki z budżetów gmin.
Oferta imprez musi być różnorodna, zarówno dla masowego odbiorcy jak i konesera.
Bardzo ważnym czynnikiem jest odpowiednio przygotowana i przeprowadzona polityka informacyjna i promocyjna.
Z wyprzedzeniem przygotowanie rocznego kalendarium imprez - jest to jeden z ważniejszych elementów podejmowania decyzji o podróży.
Propozycje działań:
Boże Narodzenie w Beskidach - jarmark na jednym z największych rynków połączony z ofertą świąteczną - kuligami, koncertami itd.
Plenery artystyczne, np.:
zlot artystów „ginących zawodów” z całej Polski. Musi to być impreza cykliczna, coroczna, później ekspozycja i aukcja prac. Można ją nazwać np. „I Zlot Reliktów, czyli spotkanie twórców ginącej kultury”. Jest to trochę przekorna nazwa, ale aby reklama była skuteczna musi zaskakiwać,
warsztaty ceramiczne, tkackie itp.
W sezonie letnim codzienne imprezy plenerowe - estrada, na której będą występować zarówno znane jak i te mniej popularne zespoły (koszty opłat dla zespołów pokrywają się, przy dobrze przygotowanej imprezie, z przychodów ze sprzedaży napojów i jedzenia lub wpłat sponsorów, szczególnie zainteresowane mogą być browary).
Produkcja pamiątek turystycznych związanych z obszarem gminy i prezentacja lokalnej kultury
Każdy przedmiot (ceramika, rzeźba, element stroju regionalnego, czy też popularne pocztówki, breloczki, plakaty, znaczki itp.) z umieszczoną nazwą miasta czy gminy, zdjęciem lub rysunkiem interesującego obiektu zabytkowego lub przyrodniczego stanowi pamiątkę turystyczną i jest doskonałym elementem promocyjnym. Władze samorządowe winny wspierać zarówno produkcję, jak i sprzedaż tego typu pamiątek.
Bardzo ważne jest, aby uświadomić miejscowej ludności, że twórczość ludowa może stanowić bardzo ważny czynnik przyciągający turystów na ten obszar.
Istotne jest, aby turyści mieli możliwość nie tylko zakupu miejscowych dzieł, lecz również mogli uczestniczyć w ich wytwarzaniu (np. praca w warsztatach ludowych) oraz brać czynny udział, w codziennym życiu miejscowej ludności w ich domach oraz imprezach folklorystycznych itd. Przejawy miejscowego folkloru (odrębności kulturowej) są magnesem przyciągającym turystów, dlatego ważna jest jego szeroka prezentacja na terenie gminy i poza jej granicami (na targach, przeglądach i festiwalach).
Wymagania:
Świadomość mieszkańców o wartości tradycji ludowych jak i możliwości zarobkowania.
Umożliwienie zakupu wyrobów ludowych, w tym należy zwrócić uwagę na ekspozycję.
Organizacja jarmarków, na których byłaby możliwość szerszej prezentacji wyrobów, szczególnie oryginalnych i unikatowych.
Propozycje działań:
Zorganizowanie konkursu na projekt graficzny plakatu związanego tematycznie ze Starym Sączem. Obecnie bardzo chętnie kupowaną przez turystów pamiątką jest plakat - można zatem znakomicie wykorzystać materiał pokonkursowy.
W letnim sezonie turystycznym, najlepiej podczas trwania Festiwalu Muzyki Dawnej, przygotowanie pleneru fotograficznego np. „Stary Sącz oczami turysty”.
Udostępnienie dla turystów pracowni twórców ludowych.
Upowszechnianie historii i tradycji ziemi Starosądeckiej
Historia i tradycja, dzieje są istotą tożsamości kulturowej narodu. Stąd propozycja dwóch tras tematycznych, które bardzo mocno wiążą się z historią tych ziem.
Wymagania:
Konieczna jest współpraca pomiędzy podmiotami obsługującymi i zainteresowanymi popularyzacją trasy.
Przygotowanie infrastruktury turystycznej i paraturystycznej na całym przebiegu szlaku.
Ujednolicone oznakowanie komunikacyjne i turystyczne.
Przygotowanie materiałów i przeprowadzenie wspólnych kampanii promocyjnych.
Propozycje działań:
Szlak cmentarzy z I wojny światowej. Na tym terenie znajdują się dwa dobrze utrzymane cmentarze: nr 348 w Starym Sączu i 347 w Barcicach.
Szlak budownictwa drewnianego.
KOMENTARZ: Oba szlaki w zasadzie już funkcjonują. Zamierzeniem autorki jest zaproponowanie włączenia się gminy w duże projekty, obejmujące całą Polskę płd-wsch.
Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej
Istniejąca w Starym Sączu szkoła zakonnic kładła przede wszystkim nacisk na naukę muzyki. Tradycja upatruje klasztor klarysek jako miejsce powstania pieśni Bogurodzica. To jedynie legenda, ale faktem jest, że na terenie klasztoru odnaleziono fragmenty kompozycji pochodzących z XIII i XIV w., podobne w swej technice jedynie do tych, które powstały przy katedrze Notre Dame w Paryżu.
Współczesną kontynuacją bogatych tradycji muzycznych Starego Sącza stał się począwszy od 1975r. (w tym roku obchodzący jubileusz 25 lecia), Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej. Festiwal odbywa się na przełomie czerwca i lipca, prezentuje religijną i świecką muzykę średniowiecza, odrodzenia i baroku. Koncerty festiwalowe, odbywające się przede wszystkim w zabytkowych kościołach miasta i każdorazowo są znaczącym wydarzeniem kulturalnym, jedynym tego rodzaju w Polsce.
Wymagania:
Ukazywanie w materiałach promocyjnych unikalnej atrakcji, jaką jest festiwal w sposób oryginalny, zapadający głęboko w pamięci.
Szeroka oferta turystyczna towarzysząca Festiwalowi.
Współpraca z mediami celem popularyzacji tego wielkiego wydarzenia muzycznego.
Propozycja działania:
Poszerzenie oferty Festiwalu i pozyskaniu nowych rynków turystycznych.
Rewaloryzacja obiektów zabytkowych
Problematyka rewaloryzacji obiektów zabytkowych jest szerokim zagadnieniem i na pierwszy rzut oka nie dotyczącym turystyki. Jednakże jak wykazują badania zwiedzanie zabytków jest jednym z głównych motywów podejmowania podróży turystycznych. Estetyczne, zadbane zabytki mówią o ich mieszkańcach i są zdecydowanie chętniej fotografowane, a przez to obraz „ładnego” miasta zapada w pamięci.
Wymagania:
Przygotowanie kompleksowego studium konserwatorskiego obiektów zabytkowych.
Pozyskanie funduszy na rewaloryzację.
Oznakowanie obiektów zabytkowych.
Propozycja działania:
Oznakowanie i ujednolicenie informacji turystycznej o obiektach zabytkowych.
KOMENTARZ. Aby można było powiesić tablicę na budynku potrzeba zgody właściciela i zazwyczaj stwarza to pewne problemy. Tablice informacyjne można wzorować na wiedeńskich lub wiszących już na niektórych krakowskich obiektach.
PROMOCJA I ZINTEGROWANA INFORMACJA CELEM UMOCNIENIA STAROSĄDECCZYZNY NA RYNKU TURYSTYCZNYM
Zadania:
Promocja i tworzenie pozytywnego wizerunku miasta i gminy Stary Sącz.
Budowa sieci informacji regionalnej.
Poprawa turystycznej informacji wizualnej.
Promocja i tworzenie pozytywnego wizerunku miasta i gminy Stary Sącz
Promocja miasta i gminy Stary Sącz powinna być bezpośrednio skierowana do rynku konsumenta, czyli przede wszystkim do ludności polskiej mieszkającej w dużych aglomeracjach przemysłowych. Działania promocyjne powinny być prowadzone w różnorodnych formach, w zależności od możliwości finansowych.
Zaliczamy tu:
Media - reklama, relacje z wydarzeń itp.
Kontakty z grupami opiniotwórczymi (Public Relations).
Materiały promocyjne: wydawnictwa, filmy, diapozytywy, CD.
Podróże studyjne dla dziennikarzy i organizatorów turystyki.
Kampanie promocyjne - targi i wystawy.
Warsztaty, seminaria, szkolenia.
Konferencje prasowe.
Informacja turystyczna - INFOTUR.
Internet.
Bez odpowiednio prowadzonych i co ważne - skutecznych działań promocyjnych, skierowanych do właściwego rynku turystycznego, nie będzie rozwoju turystyki w gminie.
Promocja rzutuje na decyzje turysty o wyborze odpowiedniego dla niego miejsca wypoczynku. Kolejne odwiedziny danego terenu przez turystę wynikają ze stopnia jego zadowolenia z pierwszego pobytu. Celem promocji winno być zatem zachęcanie turystów do odwiedzin danego regionu poprzez wyrobienie u nich opinii o szerokiej ofercie i wielu możliwościach spędzania wolnego czasu.
Sprawdzonym działaniem marketingowym promującym gminę są imprezy i atrakcyjne wydarzenia odbywające się na jej terenie. Ważne jest, aby turyści mogli czynnie w nich uczestniczyć. Niebagatelną rolę w promocji odgrywa możliwość zakupienia przez turystów wyrobów (pamiątek) związanych z imprezą (chusty, odznaki, koszulki itp.). W czasie trwania tych imprez turysta musi mieć okazję przeżycia czegoś wyjątkowego, o czym będzie długo pamiętał i kojarzył z ziemią starosądecką.
Tworzenie pozytywnego wizerunku
Wypracowanie i odpowiednia prezentacja pozytywnego wizerunku danego obszaru np. w mass mediach z pewnością przyciągać będzie znacznie większą liczbę odwiedzających. Turyści z pewnością wybiorą ten obszar, o którym więcej wiedzą, szczególnie o możliwościach i bogactwie ofert, umożliwiających interesujące spędzanie czasu.
Poprzez stworzenie wyrazistego wizerunku gminy, odróżniającego ją od innych, w efekcie kształtujemy oryginalną przestrzeń turystyczną. Działania te mają doprowadzić do powstania związku emocjonalnego turysty z terenem, na którym wypoczywa.
Oryginalna przestrzeń turystyczna powstawać powinna nie tylko w wyniku jej odpowiedniego kształtowania, ale dzięki wprowadzeniu elementów estetyzujących m.in. takich jak:
Umieszczanie w materiałach promocyjnych herbu gminy.
Estetyczny wygląd miasta m.in. poprzez ukwiecenie okien na zewnątrz budynków mieszkalnych.
Ustawieniu wykonanych w regionalnym stylu stołów i ławek przed i w obiektach gastronomicznych.
Oznakowanie tras, ciągów zwiedzania i obiektów zgodnie z lokalną architekturą.
Materiały promocyjne
Przygotowując wydawnictwa należy pamiętać, że aby odniosły one zamierzony cel muszą być adresowane do odpowiedniej grupy klientów. Działania promocyjne adresowane „do wszystkich” nie przynoszą zamierzonego efektu, są mało użyteczne.
Należy również zauważyć, że promocją gminy winny zajmować się osoby odpowiednio to tego celu przygotowane osoby. Nieprofesjonalnie przeprowadzona promocja - to pieniądze stracone.
KOMENTARZ: Autorka odwiedzając na początku kwietnia br. (sobota) Stary Sącz, stwierdziła kompletny brak w księgarni, sklepie z pamiątkami jakichkolwiek przewodników oraz wydawnictw kartograficznych, związanych z tym miastem. Jedynie w furcie klasztoru Sióstr Klarysek można było kupić wydawnictwa dot. życia św. Kingi.
Wymagania:
Przygotowanie programu promocji miasta i gminy Stary Sącz.
Przyznanie przez władze gminy środków finansowych na prowadzenie promocji.
Prowadzenie działań promocyjnych przez osoby do tego profesjonalnie przygotowane i mające odpowiednie predyspozycje do tego rodzaju pracy.
Współpraca z podobnymi podmiotami z terenu Sądecczyzny i całego woj. małopolskiego.
Propozycje działań:
Wypracowanie kanałów dystrybucji informacji o ofertach turystycznych.
Przygotowanie stoiska regionalnego prezentującego w sposób oryginalny ofertę regionu na targach turystycznych m.in. w Krakowie, Katowicach, Warszawie, Poznaniu itd.
Zaprojektowanie jednolitej szaty graficznej dla wszystkich wydawnictw promocyjnych.
KOMENTARZ. Konieczność taką dostrzegły kraje o bardzo wysokim zaawansowaniu marketingu turystycznym, np. wszystkie wydawnictwa rządowe Hiszpanii, poszczególnych landów, czy miast niemieckich mają jednakową szatę graficzną.
Budowa sieci informacji regionalnej
Od sprawnie funkcjonującej informacji zależy zaspakajanie głównych potrzeb turystów w zakresie komunikacji, zakwaterowania, wyżywienia i atrakcji turystycznych, a zatem w efekcie - zakup oferowanych usług i towarów. W konsekwencji decyduje to o wysokości dochodów uzyskiwanych z turystyki. Nic więc dziwnego, że niedorozwój informacji jest jedną z głównych barier w funkcjonowaniu i dalszym rozwoju turystyki w Polsce.
Ze względu na wysokie koszty utrzymania lokalnych punktów informacji, prowadzenie ich można powierzyć miejscowym biurom podróży lub gestorom największych atrakcji, poprzez ich dofinansowanie (np. równowartość ½ etatu) i dodatkowe wyposażenie. Rozwiązanie takie może rodzić konflikty oraz podejrzenia, że dane biuro wykorzystuje punkt „it” do promocji własnej działalności kosztem innych.
Poza Regionalnymi i Lokalnymi Ośrodkami Informacji, działalnością informacyjną i dystrybucyjną bezpłatnych materiałów powinny zajmować się instytucje kulturalne, muzea, organizatorzy stałych i okazjonalnych imprez, jak również hotele, biura podróży, przewoźnicy. Nie należy zapominać o stacjach benzynowych czy większych parkingach przy skrzyżowaniach głównych dróg regionu. Lokalizacja tych punktów zależy od natężenia ruchu turystycznego i przebiegu tras turystycznych oraz dróg tranzytowych.
Organizacja samoobsługowej sieci punktów informacyjnych
Ze względu na wysokie koszty utrzymania stałych miejsc informacji turystycznej, konieczne jest stworzenie sieci samoobsługowych punktów informacyjnych, które będą dysponować i bezpłatnie udostępniać drukowane materiały informacyjne. Są to wydzielone miejsca, wyposażone w odpowiednie stelaże do ekspozycji bezpłatnych materiałów informacyjnych.
Punkty takie powinny być usytuowane przy obiektach charakteryzujących się dużym nasileniem ruchu turystycznego.
Wymagania:
Opracowanie programu działania całej sieci informacji na szczeblu regionu.
Działanie, przynajmniej w sezonie turystycznym, stałego punktu informacji.
Koordynacja informacji o wszelkich wydarzeniach na terenie miasta i gminy.
Współpraca z sąsiednimi oraz wojewódzkim centrum informacji.
Propozycje działań:
Otwarcie regionalnego punktu informacji turystycznej w Starym Sączu.
Przekazywanie informacji o bazie, ofertach turystycznych do głównych Centrów Informacji w Krakowie i Tarnowie.
Stworzenie sieci samoobsługowych punktów informacyjnych.
Poprawa turystycznej informacji wizualnej
Dla uprawiania turystyki w jakimś regionie, konieczne jest czytelne i estetyczne oznakowanie atrakcji, walorów, szlaków i dróg turystycznych. Wskazane jest ujednolicenie oznakowania dla miast, gmin czy parków. Pozwoli to na ich łatwiejszą identyfikację. W przypadku atrakcji przyrodniczych takich jak parki krajobrazowe, rezerwaty i pomniki przyrody - należy je oznakować tablicami zawierającymi opis miejsca, rygorów jego ochrony oraz zasad udostępnienia i zwiedzania. Te objaśnienia powinny zostać umieszczone przy wszystkich wjazdach i wejściach na teren chroniony. Zabytki, miejsca historyczne należy wyposażyć w tablice ze zwięzłą informacją, omawiającą historię, styl, twórców obiektu czy dzieła sztuki. Obiekty atrakcyjne turystycznie leżące przy drogach międzynarodowych i krajowych np. w Austrii oznakowuje się tablicami informacyjnymi z białymi literami na brązowym tle.
Wymagania:
Opracowanie koncepcji jednolitego systemu informacji wizualnej obszaru miasta i gminy Stary Sącz.
Zabezpieczenie w budżecie gminy środków na oznakowanie lub podjęcie współpracy z prywatnymi podmiotami zainteresowanymi współpracą z gminą. w zamian za umieszczenie swojego logo,.
Dbanie o czytelny i estetyczny wygląd nośników informacyjnych.
Propozycja działania:
Zlecenie opracowania kompleksowej ekspertyzy oznakowania turystycznego i komunikacyjnego miasta i gminy Stary Sącz.
PODNOSZENIE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH OSÓB PRACUJĄCYCH W TURYSTYCE
Turystyka stała się obecnie liczącym źródłem zatrudnienia dla wielu osób różnorodnych i specjalistycznych zawodów. Wśród nich wiodącą rolę pełnią zawody związane z obsługą biur podróży oraz obiektami noclegowymi. W turystyce ważne są: predyspozycje psychofizyczne, odpowiednie przygotowanie zawodowe, biegła znajomość języków obcych, kultura osobista, gościnność, odpowiedzialność i sumienność, a także elastyczność pozwalająca dostosować się do zmian, jakie niesie szybko postępujący proces rozwoju gospodarki rynkowej.
Istniejący w naszym kraju system kształcenia zawodowego dla turystyki obejmuje:
Szkolnictwo zawodowe na poziomie średnim.
Szkolnictwo policealne.
Szkolnictwo wyższe, reprezentowane jest przez różne szkoły wyższe: akademie wychowania fizycznego, akademie ekonomiczne, uniwersytety, akademie rolnicze, wyższe szkoły zarządzania i biznesu, wyższe szkoły hotelarstwa i turystyki itp.
Zadania:
Turystyka jako przedmiot kształcenia na poziomie średnim.
Organizacja imprez popularno-naukowych związanych tematycznie z Popradzkim Parkiem Krajobrazowym.
Przygotowanie szkoleń dla kadry turystycznej.
Turystyka jako przedmiot kształcenia na poziomie średnim
Struktura wiekowa ludności miasta i gminy Stary Sącz cechuje się wysokim odsetkiem ludzi młodych. Na terenie miasta najwięcej jest osób w wieku 15-19 lat, natomiast na terenie gminy w wieku 5-9 lat!
W strukturze wiekowej osób bezrobotnych przeważają ludzie młodzi, poniżej 35 roku życia (71%), natomiast wśród ludzi bezrobotnych dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (38%) oraz policealnym i średnim zawodowym (35%). Wynika z tego, iż młodzi ludzie są przygotowywani nie do tych zawodów, które są poszukiwane na rynku pracy.
Dlatego też w związku z rozwojem turystyki na tym obszarze, należałoby wprowadzić do szkół średnich zawodowych i policealnych przedmioty związane z turystyką. Konieczne jest również we wszystkich placówkach szkolnych podniesienie poziomu nauczania języków obcych. Ich nieznajomość jest bowiem poważną barierą rozwoju turystyki.
Wymagania:
Specjalistyczna, na wysokim poziomie kadra nauczycielska, zarówno do wykładania przedmiotów turystycznych jak i języków obcych.
Przygotowane kompleksowe programy nauczania turystyki.
Stworzenie możliwości odbycia praktyk zawodowych.
Propozycje działań:
Wprowadzenie we wszystkich szkołach rolniczych przedmiotów związanych z agro- i ekoturystyką.
W Technikum i Liceum Ekonomicznym wprowadzenie ekonomiki turystyki, albo organizacji ruchu turystycznego.
Organizacja imprez popularno-naukowych związanych tematycznie z Popradzkim Parkiem Krajobrazowym
Przygotowanie imprez o charakterze popularno-naukowym zazwyczaj nie jest przedsięwzięciem zbyt kosztownym, a jest bardzo dobrym motorem wydłużenia sezonu turystycznego. Imprezy takie bowiem odbywają się przeważnie w okresie wiosenno-jesiennym. Dzięki takim działaniom zyskać można dodatkowe efekty promocyjne. Nazwa gminy z większą częstotliwością pojawia się w środkach masowego przekazu. Należy zaznaczyć również, że wraz ze wzrostem rangi danego wydarzenia rośnie krąg odbiorców informacji o gminie i podwyższa się prawdopodobieństwo, że część z tych osób zapragnie w bliższej lub dalszej przyszłości ponownie odwiedzić te strony.
Wymagania:
Przystosowana baza turystyczna (noclegi, wyżywienie, sala wykładowa itp.).
Zapewnienie odpowiedniego sprzętu do prezentacji (wideo, rzutniki, komputery itp.).
Zaproponowanie możliwości uczestnictwa w imprezach towarzyszących.
Zapewnienie odpowiedniej kadry wykładowców.
Propozycje działań:
Upowszechnienie ścieżek i tras przyrodniczych nowych i już wytyczonych na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
Organizacja konferencji naukowej np. pt. „Turystyka ekologiczna szansą rozwoju polskich Karpat”.
KOMENTARZ: Obie propozycje można połączyć z zajęciami terenowymi tzw. study-tour.
Przygotowanie szkoleń dla kadry turystycznej
Gmina powinna wspomagać finansowo osoby pragnące podnosić swoje kwalifikacje zawodowe w zakresie obsługi ruchu turystycznego. Podobną pomoc należy zaoferować pracownikom samorządowym, którzy zajmują się rozwojem przemysłu turystycznego. Fundusz ten może być wspierany różnymi sposobami:
Ze środków zagranicznych.
Centralnych.
Gminnych.
Propozycje działań:
Cykl szkoleń teoretycznych i praktycznych dla przedstawicieli samorządów gmin wiejskich oraz rolników z zakresu eko- i agroturystyki
Szkolenie dla organizatorów i osób obsługujących ruch turystyczny i pielgrzymkowy w sanktuariach. Szkolenie przeprowadzić pod patronatem Sanktuarium św. Kingi, ale objąć zasięgiem cały obszar Karpat, zwłaszcza mniejsze ośrodki pielgrzymkowe. Celem szkolenia powinny być właśnie mniejsze obiekty kultu, takie jak: np. Kobylanka, Dębowiec, Tuchów, Szczyrzyc, Pasierbiec itd. Szczególny nacisk powinien być również położony na promocję tych ośrodków pielgrzymkowych.
MODERNIZACJA I BUDOWA INFRASTRUKTURY WARUNKUJĄCEJ JAKOŚĆ PRODUKTU
Zadania:
Rozbudowa urządzeń sportowo-rekreacyjnych oraz zaplecza dla turystyki aktywnej i specjalistycznej.
Modernizacja, adaptacja i budowa nowej bazy turystycznej.
Opracowanie pakietów i promocja inwestycji.
Budowa małej infrastruktury turystycznej.
Rozbudowa urządzeń sportowo-rekreacyjnych oraz zaplecza dla turystyki aktywnej i specjalistycznej
Zauważa się konieczność dalszej modernizacji i rozbudowy urządzeń sportowo-rekreacyjnych i budowy zaplecza dla turystyki specjalistycznej, głównie narciarskiej, wodnej i jeździeckiej.
Z urządzeń sportowo-rekreacyjnych najbardziej dotkliwie odczuwa się brak basenów, kąpielisk, kortów tenisowych, kręgielni, fitness klubów, parków wodnych, parków rozrywki, pól golfowych, wypożyczalni sprzętu wodnego i rowerów, itp. Ze względu na duży udział dzieci i młodzieży w ruchu turystycznym i rosnący udział tego sektora w przyszłości, baczną uwagę należy zwrócić na rozbudowę urządzeń sportowo-rekreacyjnych dla dzieci i młodzieży w różnym wieku. Chodzi tu o modne i chętnie uprawiane przez dzieci i młodzież formy rekreacji.
Wymagania:
Przygotowanie atrakcyjnych lokalizacji i konkretnych ofert dla inwestorów.
Pozyskanie inwestorów zapewniających wysoką jakość inwestycji.
Zapewnienie dodatkowych atrakcji i dostępności obiektów dla turystów.
Propozycje działań:
Zagospodarowanie wideł Dunajca i Popradu - przygotowanie oferty inwestycyjnej.
Budowa basenu kąpielowego przy Ośrodku Wczasowo-Kolonijnym w Gołkowicach.
Budowa ośrodka sportów zimowych na Gaboniu-Bachnate - przygotowanie oferty inwestycyjnej.
Modernizacja, adaptacja i budowa nowej bazy turystycznej
W trakcie robót remontowo-modernizacyjnych należy dążyć do przekształcenia niektórych obiektów wczasowych i uzdrowiskowych na hotele, pensjonaty lub wielofunkcyjne ośrodki dla turystyki specjalistycznej i aktywnej (ośrodki szkoleniowo-wczasowe - na centra konferencyjne a obiekty kolonijne - na zielone szkoły funkcjonujące przez cały rok). W miarę możliwości obiekty sezonowe należy dostosować do całorocznego lub przedłużonego funkcjonowania.
Sprawą pilną jest przeprowadzenie od nowa kategoryzacji wszystkich obiektów noclegowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami zawartymi w nowej ustawie o usługach turystycznych.
Dla utrzymania tej wysokiej pozycji na turystycznej mapie Polski konieczna jest, oprócz modernizacji, także budowa nowej bazy turystycznej. Jest to szczególnie ważne dla Starego Sącza, gdyż zauważa się tutaj jej niedobór.
Tab. Miejsca noclegowe w obiektach noclegowych turystyki w mieście i gminie Stary Sącz.
Obiekty noclegowe |
Miejsca noclegowe |
|
|
Gmina Stary Sącz |
W tym miasto Stary Sącz |
Hotele |
102 |
- |
Schroniska młodzieżowe |
58 |
44 |
Ośrodki kolonijne |
105 |
- |
Zespół domków turystycznych |
56 |
56 |
Campingi |
40 |
- |
Pola biwakowe |
100 |
50 |
Pokoje gościnne |
11 |
11 |
Inne |
100 |
100 |
OGÓŁEM |
572 |
261 (45,6%) |
Źródło: Turystyka w województwie nowosądeckim, 1998.
Dla porównania gmina Krościenko posiada 1447 miejsc noclegowych, z czego 594 w pokojach gościnnych.
Należy zwrócić uwagę, iż:
Wzrasta jakość/poziom usług turystycznych.
Ośrodki wypoczynkowe w Barcicach i Gołkowicach stanowią doskonałą bazę do pieszych wędrówek w Pasmo Jaworzyny i Radziejowej.
Tab. Projekty inwestycyjne z terenu Starosądecczyzny zgłoszone do Polskiej Fundacji Promocji Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
Lokata na liście projektów |
Gmina |
Projekt |
50 |
Stary Sącz |
Modernizacja i rozbudowa Ośrodka Turystycznego „Poprad” w Myślcu. |
68 |
Stary Sącz |
Rozbudowa i modernizacja kwater agroturystycznych. |
Wymagania:
Pozyskanie środków finansowych pochodzących z budżetu gminy, województwa, pomocy krajów UE, pozyskanie inwestorów.
Obecnie nie wystarczy tylko miejsce do spania, bardzo ważna jest cała infrastruktura turystyczna i paratyurystyczna tj. parkingi, gastronomia, boiska, baseny itd.
Wysoka jakość modernizacji i wykonawstwa nowych obiektów.
Propozycje działań:
Podjęcie działań na rzecz utworzenia na terenie gminy sieci pól namiotowych z wymaganą infrastrukturą turystyczną.
Camping przy ul. Jana Pawła II w Starym Sączu - obiekt o powierzchni 1,34 ha z siedmioma domkami drewnianymi typu „Beskid”. Każdy z domków przewidziany jest na 10 miejsc noclegowych, brak jest natomiast w domkach sanitariatów. Obiekty towarzyszące (stołówka, recepcja) znajdują się w równie złym stanie technicznym. Dokonana została wycena obiektu i ogłoszony przetarg na jego sprzedaż.
Budowa hotelu w Starym Sączu- przygotowanie oferty inwestycyjnej.
Podniesienie standardu bazy turystycznej w Myślcu - przygotowanie oferty inwestycyjnej.
Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny „KRAM-TOUR” w Myślcu nad Popradem - Ośrodek znajduje się w dzierżawie do kwietnia 2002r. Niezbędna jest budowa infrastruktury (doprowadzenie wody, gazu przewodowego, nowej linii zasilania energetycznego), a także modernizacja części hotelowej Ośrodka. W celu efektywnego wykorzystania ośrodka należy: wybudować kryty basen z podgrzewaną wodą, korty tenisowe.
Wykorzystanie zabytkowej substancji miasta do tworzenia małych pensjonatów - przygotowanie oferty inwestycyjnej. Istniejące budynki zaadaptować na hotele, pensjonaty i restauracje.
Opracowanie pakietów i promocja inwestycji
Dla pozyskania i zachęty inwestorów do angażowania się w rozbudowę infrastruktury, niezbędna jest szeroka promocja istniejących możliwości inwestycyjnych. Przykładami takich działań są: uczestnictwo w targach inwestycyjnych w kraju i za granicą, organizowanie seminariów, konferencji, objazdów i forum z udziałem specjalistów, potencjalnych inwestorów i dziennikarzy.
Poszczególne oferty powinny być kierowane do różnego rodzaju odbiorców. W pakiecie ofert powinna być również przedstawiona wstępna analiza opłacalności każdej oferowanej inwestycji. Zadaniem gminy jest stworzenie inwestorom najdogodniejszych warunków do realizacji oferty.
Chodzi tutaj o przygotowanie atrakcyjnych lokalizacji i konkretnych projektów inwestycyjnych. Oprócz tego konieczne jest zapewnienie pomocy w załatwianiu spraw związanych z zezwoleniami, ułatwienie nabycia nieruchomości, stosowanie ulg podatkowych, wnoszenie aportu w formie wartości rzeczowych np. ziemi.
Wymagania:
Przeprowadzenie inwentaryzacji potencjalnych terenów inwestycyjnych.
Pozyskanie atrakcyjnych działek do zagospodarowania turystycznego.
Przygotowanie profesjonalnych ofert inwestycyjnych, uwzględniających biznes plan dla inwestycji.
Propozycje działań
Zapewnienie pomocy finansowej inwestycji, poprzez okresowe zwolnienia i ulgi podatkowe, udzielanie gwarancji bankowych, itd.
Zorganizowanie profesjonalnego doradztwa inwestycyjnego w zakresie przepisów prawnych, finansowych, warunków urbanistycznych, podatkowych oraz innych związanych z realizacją inwestycji.
Budowa małej infrastruktury turystycznej
Do elementów małej infrastruktury turystycznej zaliczamy m.in.:
miejsca wypoczynku (szałasy, ławki, stoły, pojemniki na śmieci, toalety, place zabaw dla dzieci itd.)
punkty widokowe wyposażone w ławki,
schroniska, schrony, bacówki,
serwis górski, punkty sprzedaży wydawnictw, pamiątek,
tablice informacyjne,
pola biwakowe,
parkingi.
Propozycje działań:
Zagospodarowanie placów zabaw dla dzieci, szczególnie w pobliżu obiektów noclegowych.
Przygotowanie i zagospodarowanie większych kompleksów leśnych dla potrzeb turystyki i rekreacji w celu ich ochrony i zapobieżenia dewastacji.
KOMENTARZ: Wbrew pozorom nie jest to aż tak bardzo kosztowne. W Holandii wykorzystuje się nawet zużyte opony samochodowe do budowy ciągów pieszych dla osób niepełnosprawnych.
INNE
Zadania:
Rozwój turystyki tranzytowej i przygranicznej.
Pobyty świąteczne i weekendowe ważnym kierunkiem rozwoju turystyki.
Rozwój turystyki tranzytowej i przygranicznej
Według zachodnich ekspertów, potrzeby tego segmentu ruchu turystycznego w Polsce zaspokajane są zaledwie w 25%, z powodu słabego oznakowania turystycznego i zagospodarowania dróg, węzłów drogowych oraz przejść granicznych, na których odbywa się drogowy ruch tranzytowy.
Stary Sącz to ważny węzeł komunikacyjny, tutaj krzyżują się trasy Nowy Sącz - Piwniczna, Nowy Sącz - Szczawnica. Tu biegnie droga krajowa nr 970: Nowy Sącz - Piwniczna - Granica Państwa, drogi wojewódzkie: Nowy Sącz - Krościenko. Przez teren gminy przebiega linia kolejowa łącząca Kraków, Tarnów, Nowy Sącz z Krynicą.
Gmina posiada dobrze rozwiniętą komunikację lokalną. Górzysty charakter terenu powoduje, że najbardziej upowszechnionym transportem jest transport drogowy.
Przebywający na terenie gminy turyści przyczyniają się do rozwoju bazy noclegowej, rekreacyjnej, handlu, gastronomii i wielu innych usług, a pozostawione przez nich pieniądze zasilają częściowo budżety gmin a jednocześnie pomnażają dochody mieszkańców z racji oferowania turystom szeregu dóbr i usług.
Wymagania:
Dobry stan infrastruktury drogowej.
Odpowiednie zagospodarowanie turystyczne dróg i ich najbliższego otoczenia - punkty postojowe, motele, sklepy itp.
Dobre oznakowanie drogowe i turystyczne - tzw. mała architektura.
Propozycje działań:
Oznakowanie drogowych tras turystycznych.
Rozbudowa infrastruktury turystycznej wzdłuż drogi krajowej nr 970.
Oznakowanie drogowych tras turystycznych
Drogowe trasy turystyczne, choć bardzo malownicze, są wąskie, kręte i miejscami zniszczone;
Główne trasy wycieczkowe to:
Nowy Sącz - Stary Sącz - Rytro - Piwniczna - Żegiestów - Muszyna - Krynica (szosą lub koleją).
Nowy Sącz - Stary Sącz - Łącko - Tylmanowa - Krościenko - Szczawnica - Jaworki.
Rozbudowa infrastruktury turystycznej wzdłuż drogi krajowej nr 970
Dla tego typu zadań przewiduje się następujące czynności:
oznakowanie trasy, umieszczenie tablic informacyjnych o usługach i atrakcjach turystycznych znajdujących się w pobliżu,
lokalizowanie stacji benzynowych, punktów serwisowych (w tym myjnie samochodowe), parkingi, miejsca postojowe, urządzenia sanitarne, pogotowie drogowe,
motele, hotele (dwugwiazdkowe), zajazdy, campingi (w tym dla przyczep samochodowych),
sieć sklepów, wyodrębnione i odpowiednio wyposażone lokalne centra handlowe,
zróżnicowana baza gastronomiczna (atrakcje kulinarne i rozrywkowe),
urządzenia rekreacyjno-wypoczynkowe przy trasach komunikacyjnych,
sieć punktów informacji turystycznej, stałe tablice informacyjne
Pobyty świąteczne i weekendowe ważnym kierunkiem rozwoju turystyki
W organizacji wypoczynku świątecznego (weekendowego oraz w dniach świąt państwowych i religijnych) uwzględnić należy dwa jego zakresy:
wypoczynek kilkugodzinny (jednodniowy), realizowany również po godzinach pracy, zwłaszcza w okresie lata, realizowany publicznymi i indywidualnymi środkami komunikacji w izochronie kilkunastu do kilkudziesięciu minut jazdy.
Wypoczynek 2-3 dniowy z dojazdem do terenów wypoczynkowych, o czasie trwania dojazdu od godziny nawet do kilku godzin.
Popularnością cieszą się zwłaszcza wyjazdy wiosenne, letnie a także zimowe ludności aglomeracji miejskich i średnich miast
Region starosądecki jest bardzo atrakcyjnym obszarem dla wypoczynku świątecznego i weekendowego (2-3 dniowego) dla ludności z aglomeracji Polski południowej i środkowej.
Od kilku lat nasiliło się na obszarach Pogórzy i Beskidów zjawisko lokalizowania „drugich domów”.
Wymagania:
Zmodernizowana baza noclegowa i ogólnie dostępna baza gastronomiczna.
Odpowiednio przygotowana baza towarzysząca (np. place zabaw), w tym szczególnie tzw. małą architektura.
Organizacja imprez kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych.
Propozycje działań:
Opracowanie koncepcji rodzinnych ośrodków wypoczynku krótkookresowego.
Przygotowanie kalendarza i oferty imprez sportowych, rekreacyjnych, kulturalno-rozrywkowych, adresowanych do całych rodzin jako ich uczestników.
Przygotowanie informatorów o możliwościach wypoczynku wraz z podstawowymi danymi dotyczącymi bazy i usług dla wypoczywających.
FUNDUSZE PRZEDAKCESYJNE UNII EUROPEJSKIEJ
W lecie 1997 r. Komisja Europejska ogłosiła dokument pt. „Agenda 2000”, zawierający propozycje reform funkcjonowania Unii Europejskiej, w tym jej polityki i instytucji jako całości. Jednym z kluczowych problemów, przed jakim stanęły kraje członkowskie Unii Europejskiej jest jej poszerzenie o nowych członków. Krajom kandydującym Komisja zaproponowała ramowy dokument „Partnerstwo dla Członkostwa”. Sprecyzowano w nim szereg krótko- i średnioterminowych celów, jakie powinni osiągnąć czy spełnić kandydaci. Ustalono trzy instrumenty finansowej pomocy przedakcesyjnej:
Phare
ISPA
SAPARD
Program PHARE
W nowym programie przyjęto, że 30% środków przeznaczonych będzie na wsparcie instytucji i administracji, a 70% na wsparcie inwestycji. Zaostrzono przepisy i kontrolę dotyczącą wydawania pieniędzy. Kraje uczestniczące w programie zostały zobowiązane do zgromadzenia środków finansowych na współfinansowanie projektów oraz pokrywanie kosztów ich zarządzania.
Podstawowymi kryteriami oceny projektów będą:
Zgodność z celami integracyjnymi, określonymi w kierunkowych dokumentach Unii i Polski (Partnerstwo dla Członkostwa, Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa, itp.).
Wielkość projektu (minimum wynosi ok. 2 mln ECU, projekty mniejsze powinny być łączone w pakiety lub realizowane łącznie z innymi, pokrewnymi).
Udokumentowana gotowość strony polskiej do współfinansowania.
Dojrzałość - gotowość do rozpoczęcia wdrażania projektu.
Gotowość do wdrażania.
Program ISPA
Fundusz ISPA przeznaczony jest na pomoc w osiągnięciu unijnych standardów w zakresie infrastruktury. Z zasobów finansowych tego funduszu można współfinansować wyłącznie projekty z zakresu budowy i modernizacji infrastruktury transportowej (jej współdziałania z sieciami transeuropejskimi) i ochrony środowiska.
ISPA nie ma charakteru regionalnego, odnosi się do poszczególnych projektów. Ocena projektów opiera się ona na następujących kryteriach:
liczba ludności,
PKB na głowę mieszkańca (wg parytetu siły nabywczej),
powierzchnia danego kraju,
pilność potrzeb i stań zaniedbań w infrastrukturze,
sprawność realizacji projektów w okresach poprzednich.
Program SAPARD
Fundusze programu SAPARD mają służyć przede wszystkim przemianom w rolnictwie oraz harmonijnemu, zrównoważonemu rozwojowi terenów wiejskich. Pomoc ta może obejmować:
inwestycje w gospodarstwach rolnych,
wdrażania nowych technologii produkcji rolnej przyjaznych dla środowiska naturalnego i krajobrazu,
przetwórstwa i dystrybucji produktów rolnych i rybnych,
działania dotyczące poprawy jakości towarów żywnościowych i ochrony konsumentów wraz z kontrolą roślin oraz funkcjonowanie służby weterynaryjnej,
wprowadzenia usług w zakresie zarządzania gospodarstwami rolnymi,
różnicowania działalności gospodarczej na wsi dla uzyskania alternatywnych źródeł dochodów,
rozwój i renowacja wsi, ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji wiejskich,
rozwój infrastruktury wiejskiej,
zarządzanie zasobami wodnymi,
leśnictwo, zalesianie gruntów, przetwórstwo i dystrybucja produktów leśnych,
tworzenie grup producenckich,
szkolenia zawodowe,
pomoc doradcza, szkoleniowa i informacyjna na rzecz realizacji programu SAPARD,
ulepszanie i regulacje dotyczące podziału gruntów,
unowocześnianiu systemu rejestru gruntów.
Fundusze i kredyty zagraniczne wspierające agro- i eko-turystykę
Spośród różnych źródeł finansowania rozwoju związanych z turystyką a pochodzących z krajów zachodnich wymienić należy:
Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej (Counterpart Found),
Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA),
Europejski Bank Inwestycyjny,
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju,
Polsko - Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości
Inwestycje dotyczyć mogą poprawieniu jakości, przetwórstwa i przechowalnictwa mleka i jego przetworów, zbóż, ziemniaków, na produkcję opakowań dla zdrowej żywności, rozwoju usług dla ludności wiejskiej, usług weterynaryjnych, rozwoju hodowli ryb słodkowodnych, rozwoju agroturystyki i organizacji wypoczynku na terenach wiejskich. W ramach rozwoju agroturystyki i organizacji wypoczynku na wsi finansowane mogą być:
adaptacje, modernizacje, rozbudowa i wyposażenie inwestycyjne zabudowań gospodarskich przygotowujące miejsca noclegowe dla turystów, przyrządzania i serwowania posiłków, urządzania kempingów i pól biwakowych w obrębie gospodarstw rolnych,
budowa, rozbudowa i modernizacja oraz doposażanie kempingów wiejskich a także ośrodków wczasowych w terenach górzystych i nadwodnych na obszarach wiejskich w zakresie bazy noclegowo-żywieniowej, podstawowych obiektów i urządzeń oraz wyposażenie w sprzęt rekreacyjny (przystanie, sprzęt ochronny, służący bezpieczeństwu, itd.).
Oprócz tego na terenie Polski działa wiele pozarządowych organizacji, które mogą angażować się bezpośrednio lub pośrednio w rozwój turystyki:
Amerykański Korpus Pokoju
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej
Fundacja im. Fridricha Eberta
Światowy Fundusz Przyrody Polskiej
Polsko-Szwajcarski Program Regionalny
Polsko-Niemiecka Wymiana Młodzieży „Jugendwesk”
Coaching Program
Program ECOS i TWINS wspierające współpracę bliźniaczych firm i miast, z krajów Europy Wschodniej i Środkowej z krajami Unii Europejskiej.
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Stary Sącz
137
CEL STRATEGICZNY:
Rozwój turystyki na obszarze miasta i gminy Stary Sącz