Ruchy czynne:

Nie możemy badać funkcji poszczególnych mięśni oddzielnie, gdyż w każdym ruchu bierze udział kilka grup mięśniowych, które wg Beevora możemy podzielić na cztery grupy:

1. Agoniści- mięśnie wykonujące w danym ruchu czynność zasadniczą.

2. Antagoniści- mięśnie przeciwstawiające się agonistom.

3. Synergiści- mięśnie wspomagające działanie agonistów, eliminujące do minimum ruchy zbędne.

4. Mięśnie ustalające- mięśnie unieruchamiające sąsiadujące stawy i utrzymujące kończynę w pozycji odpowiedniej do wykonywania właściwych ruchów.

W warunkach prawidłowych działanie tych grup jest zsynchronizowane.

Warunkiem wykonywania takich zsynchronizowanych ruchów jest prawidłowa funkcja układu nerwowego a zwłaszcza móżdżku, który jest regulatorem zborności ruchów dowolnych.

Dlatego przy uszkodzeniu móżdżku występuje asynergia (brak współpracy między poszczególnymi grupami mięśni), rozpad czynności ruchu, dysmetria (niedostosowanie siły skurczu do potrzeb danej czynności), zaburzenia równowagi itp.

Podział mięśni:

• Ze względu na położenie:

1. Powierzchowne (skórne)

2. Głębokie (szkieletowe)

Ze względu na ilość przyczepów początkowych:

1. Jednogłowe

2. Dwugłowe

3. Wielogłowe (trójgłowy i czterogłowy)

• Ze względu na kształt:

1. Długie czyli wrzecionowate (przede wszystkim występują na kończynach)

2. Płaskie albo szerokie (tworzą ściany wielkich jam: klatki piersiowej, brzucha i miednicy)

3. Krótkie (występują tam, gdzie ruchy są nieznaczne lecz wymagają dużej siły np. dookoła kręgosłupa lub blisko stawów)

4. Wachlarzowate- jeden z przyczepów mają znacznie szerszy niż drugi.

Ze względu na przebieg włókien mięśniowych w stosunku do ścięgna:

1. Wrzecionowate: włókna mięśniowe mają taki sam przebieg jak włókna ścięgna; włókna mięśniowe biegną w stosunku do siebie równolegle.

2. Pierzaste: włókna mięśniowe łączą się za ścięgnem (pod pewnym kątem) obustronnie.

3. Półpierzaste: łączą się ze ścięgnem pod pewnym kątem (jednostronnie)

4. Okrężne

Podział mięśni ze względu na ilość stawów:

1. jednostawowe

2. dwustawowe

3. wielostawowe

Mięśnie mieszane: zwieracze, czyli mięśnie okrężne lub m. prosty (brzucha), który równocześnie jest m. długim i szerokim.

Podział ze względu na przebieg włókien mięśniowych w stosunku do ścięgna:

1. mięśnie wrzecionowate

2. 
   mięśnie pierzaste

3. 
   mięśnie półpierzaste pod pewnym kątem

4. mięśnie okrężne

Fizyczne i biologiczne właściwości mięśnia

1. sprężystość

2. napięcie (tonus) - zależy od stanu układu nerwowego, od działania gr. o wydzielaniu wewnętrznym, wieku, zmian patologicznych.

3. skurcz ok. 50%

Narządy pomocnicze mięśni:

1. pochewki ścięgniste (varginae synoviales tendinum); tunel, przytwierdzony do kości ułatwiający przesuwanie się ścięgien. Występują w ich obrębie pochewki maziowe.

2. troczki ścięgniste (retinaculum); odmiana więzadeł przytrzymujących przy kościach kilka ścięgien mięśniowych.

3. trzeszczki (ossa sesamoidea); np. rzepka; ruchome kostki włączone w obręb ścięgna.

4. bloczki mięśni- więzadłowe, chrzęstne i kostne; (trochleae musculares); zmieniają one kierunek przebiegu ścięgna mięśniowego.

Budowa mięśnia szkieletowego (makroskopowo):

Brzusiec (venter)- zbudowany jest z kurczliwych włókien mięśniowych

Ścięgno (tendo) i rozcięgno

Przyczep początkowy= początek (origo)

Przyczep końcowy= koniec (insertio)

Głowa mięśnia (caput)- przylega do jego przyczepu początkowego

Ogon mięśnia (cauda)

Za początek m. na tułowiu uważamy koniec bliższy głowy lub płaszczyzny pośrodkowej ciała.

Na kończynach przyczep bliższy tułowia.

Początek- przyczep mniej ruchomy przy skurczu,

Koniec- przyczep bardziej ruchomy.

Praca mięśni

Praca zależy od siły i wielkości skurczu włókien mięśnia

W= F x s

Praca ujawniona to praca widoczna w postaci ruchu.

Praca utajona, niewidoczna np. trzymanie rąk wyprostowanych w przód, żołnierz stojący na warcie- mięsień pracuje, a nie widzimy żadnego ruchu.

Rodzaje pracy mięśniowej

• Praca dynamiczna - jest to rodzaj pracy mięśniowej, w której zmienia się długość mięśnia, a nie zmienia się jego napięcie.

W_d = F x s

F- siła (wielkość siły mięśnia może być wyrażana w pomiarze kątowym i w pomiarze liniowym)

s - droga (w przypadku mięśnia skurcz albo rozkurcz)

Praca izotoniczna- napięcie takie samo

Izo- taki sam

Tonus- napięcie

Jest to praca, w której nie zmienia się napięcie, zmienia się tylko długość mięśnia.

Praca auksotomiczna: stwarzamy takie warunki, przy których zmienia się również napięcie.

W ścianie sprężyna

L_s= praca statyczna (występuje tylko u człowieka)

wg R. Poplewskiego:

L_s = Fxtxz (praca izometryczna)

t- czas im większy czas tym praca trudniejsza

z- zwiększona przemiana materii

pchając ścianę nastąpi zakwaszenie mięśnia, wzmożone wydzielanie CO₂

zmieniać się będzie napięcie, nie będzie zmieniała się długość mięśnia.

Każdy mięsień musi być odżywiony i unaczyniony.

Praca statyczna jest niekorzystna dla pewnych układów. Wraz ze wzrostem napięcia następuje zamknięcie naczyń krwionośnych i utrudnienie krążenia. Należy więc po pracy statycznej stosować ćwiczenia z pracy dynamicznej.

Rodzaje pracy statycznej:

1. praca ustalająca (przy równowadze sił tzn. ręka znajduje się w ustalonej pozycji poprzez zginacze i prostowniki)

2. praca utrzymująca (przy utrzymywaniu ręki w pewnej pozycji, gdy mięśnie przeciwdziałają sile ciężkości)

3. praca wzmacniająca (mięsień nie zmienia swojej długości; mięśnie, które nie wykonują ruchu, ale wzmacniają staw)

Przekrój fizjologiczny jest większy u mięśni pierzastych tzw. mięśni siłowych.

Prawo Webera

7- 10 kg na 1 cm

Elekromyograf- przyrząd do mierzenia pracy jednego mięśnia powierzchownego.

Praca utajona i ujawniona

Przy chodzeniu zbliżamy stopę do podudzia natomiast przy nartach jest odwrotnie.

Każdy mięsień działa z jednakową siłą na swoje przyczepy

Utajona- mięsień pracuje, a ruchu nie widać na jednym jego przyczepie

Ujawniona- odwrotnie

Siad równoważny- mięsień musi pracować na dwu przyczepach.

Mięśnie grzbietu

Mięsień czworoboczny (m.trapezius)

Jest to mięsień wieloaktonowy, którego poszczególne grupy czynnościowe- aktony, mogą działać niezależnie od siebie, a także mogą ze sobą współdziałać.

Część górna (akton górny A.g) - unosi barki ku górze, a przy ustalonych barkach zgina głowę do tyłu

Część środkowa (akton środkowy) - zbliża łopatki do kręgosłupa

Część dolna (akton dolny A.d) - opuszcza barki, a przy ustalonym przyczepie na grzebieniu łopatki unosi tułów ku górze.

A.g+ A.d= obrót łopatki

Mięsień najszerszy grzbietu (m.latissimus dorsi) opuszcza podniesione ramię, przywodzi do tyłu i obraca do wewnątrz, m. kaszlu.

Mięsień równoległoboczny

Przyciąga łopatkę ku górze w kierunku przyśrodkowym

Dźwigacz łopatki

Działając jednostronnie zgina kręg szyjny bocznie; dwustronnie odgina głowę do tyłu.

Mięśnie klatki piersiowej

Mm głębokie

Mm międzyżebrowe zew. Mm międzyżebrowe wew.

Mm podżebrowe

M. poprzeczny

Mm powierzchowne

1. M. piersiowy większy

2. M. piersiowy mniejszy

3. M. podobojczykowy

4. M. zębaty przedni

Przepona

Mięśnie powierzchowne klatki piersiowej

1. mięsień piersiowy większy (m. pectoralis maior) - najsilniejszy mięsień opuszczający i przywodzący ramię

wieloaktonowy

3 przyczepy początkowe:

• górny - część obojczykowa (przyśrodkowa część obojczyka)

• środkowy - część mostkowo-żebrowa (powierzchnia przednia mostka oraz do chrząstek żebrowych prawdziwych oprócz I i VII)

• cz. brzuszna (niestała) - blaszka przednia pochewki mięśnia prostego brzucha

pk. ścięgno na grzebieniu guzka większego kości ramiennej

Część dolna wchodzi pod część górną mięśnia. Jest on jakby skręcony w przyczepie końcowym.

Czynność - skurcz wszystkich m. przyciąga łopatkę do przodu (cały), przyciąga ramię ku przyśrodkowi i do przodu, opuszcza podniesione ramię i obraca je do wewnątrz. Przy ustalonych ramionach (podniesionych) pracuje jak pomocniczy wdechowy (przy sztucznym oddychaniu), dźwiga ciało w górę, np. wspinanie się po linie.

Cz.: Opuszcza i przywodzi ramię

2. mięsień piersiowy mniejszy (pomocniczy wdechowy)

pp. zew. końcach przednich 3, 4 i 5 żebra kostnego

pp. wyrostek kruczy łopatki

3. mięsień podobojczykowy

mały, wrzecionowaty mięsień

pp. pierwsze żebro (koniec mostkowy) pow. górna na granicy kostno-chrzęstnej

pk. obojczyk (końca barkowego) pow. dolna obojczyka

4. mięsień zębaty przedni

wieloaktonowy

m. płaski, leży na ścianie bocznej klatki piersiowej

pp. 10 zębów od zew. powierzchni 9 górnych żeber

pk. brzeg kręgowy łopatki

Głębokie mięśnie klatki piersiowej

1. mięśnie międzyżebrowe

a) zewnętrzne (externi)

b) wewnętrzne (interni)

a) mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne leżą w przestrzeniach międzyżebrowych od guzków żeber aż do bocznych końców chrząstek żebrowych, z przodu zamiast mięśni są błony międzyżebrowe zew. o tym samym co mm międzyżebrowe przebiegu włókien.

pp. dolny brzeg wyżej leżącego żebra na zewnątrz od bruzdy żebra

pk. biegną domostkowo i kończą się na brzegu górnym niżej leżącego żebra

Czynność - unoszą żebra - pomocnicze wdechowe, zamykają przestrzenie międzyżebrowe

b) mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne leżą w przestrzeniach międzyżebrowych od żeber do mostka. Ułożone są w dwóch warstwach jako pośrednie właściwe mięśnie międzyżebrowe wew.

pp. brzeg dolny wyżej leżącego żebra - wew. od bruzdy żeber

pk. biegną dokręgosłupowo i kończą się na brzegu górnym niżej leżącego żebra.

W przedłużeniu mm międzyżebrowych wew. leżą błony międzyżebrowe wew. biegnące od kątów żeber do kręgosłupa. Mają one taki sam przebieg włókien jak m. międzyżebrowe wew.

Czynność - opuszczają żebra (w części bocznej na pewno) pomocnicze wydechowe

Krzyżując się z włóknami mięśni międzyżebrowych zew. zamykają szczelnie przestrzenie międzyżebrowe nie pozwalając na ich wpuklanie lub uwypuklanie się podczas zmiany ciśnienia w jamie klatki piersiowej.

Przepona

Odgranicza jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej. Jest to kopuła poruszająca się. Dzięki niej może być w klatce piersiowej ciśnienie niższe niż w jamie brzusznej. Jest ona najsilniejszym mięśniem wdechowym!

Zbudowana jest z 3 części:

1. lędźwiowej

2. żebrowej

3. mostkowej

Cz. lędźwiowa jest najsilniejsza około - 1 cm grubości.

pp. więzadła łukowate przyśrodkowe i boczne

odnoga prawa - odcinek lędźwiowy kręgosłupa; 1-3 kręgi; schodzi niżej niż lewa i jest silniejsza

odnoga lewa - odcinek lędźwiowy kręgosłupa; 1,2 kręgi

Ku górze odnogi prawa i lewa łączą się (na wys. 12 kręgu piersiowego i ograniczają rozwór aorty i rozwór przełyku i nerwów błędnych, otwór dla żyły głównej dolnej).

Więzadło łukowate przyśrodkowe - rozpięte jest między trzonem 1 lub 2 kręgu lędźwiowego a jego wyrostkiem żebrowym.

Więzadło łukowate boczne - od wyrostka żebrowego 1 kręgu lędźwiowego do 12 żebra.

Cz. żebrowa przepony (ok. 3 mm grubości)

pp. chrząstka 7-12 żebra (pow. wew.)

przechodzą przez nią nerwy, jest najszerszą częścią przepony.

Cz. mostkowa przepony - najmniejsza część

pp. wyrostek mieczykowaty (pow.wew.)

pk. biegną do środka ścięgnistego - wspólnego ścięgna końcowego.

Poszczególne części przepony nie łączą się ze sobą ściśle, istnieją między nimi przestrzenie tzw. trójkąty.

• 
  trójkąt mostkowo-żebrowy

• 
  trójkąt lędźwiowo-żebrowy między poszczeg. częściami

Przez te trójkąty przechodzą naczynia i nerwy.

Środek ścięgnisty

Jest to wspólne ścięgno końcowe wszystkich trzech cz. przepony. Ma ono kształt koniczyny o trzech płatkach:

• płatek przedni zawiera serce i osierdzie

• płatki boczne zawierają powierzchnie podstawne płuc, żyłę główną dolną i gałązki nerwów rdzeniowych.

Otwory przepony

Rozwór aorty - przechodzi aorta i przewód piersiowy

Rozwór przełykowy - leży na lewo od aorty; przechodzi przełyk i pnie nerwu błędnego (mm przepony mogą uciskać przełyk)

Otwór żyły głównej dolnej - przechodzi żyła gł. Dolna

Otwory w obrębie odnóg przepony - dla nerwów przepony i naczyń małych, dla pnia współczulnego i żyły nieparzystej krótkiej.

Czynność przepony - ważny mięsień wdechowy

Przepona powoduje tzw. oddychanie brzuszne. Podczas skurczu przepona się spłaszcza - wdech (obniża się ok. 2 cm, u mężczyzn 4 cm - środek ścięgnisty). Podczas wydechu mm brzucha wypychają przeponę w górę. Przepona reguluje przepływ powietrza przy wydawaniu głosu.

Mechanika oddychania

Każdy oddech odbywa się wskutek działania mięśni.

WDECH - czynne napięcie przepony z silnym rozluźnieniem mm brzucha, czynne uniesienie żeber, prostowanie kręgosłupa.

Prostowanie żeber to poszerzenie klatki piersiowej; skurcz przepony - powiększenie objętości kl. piersiowej, prostowanie kręgosłupa - wydłużenie klatki piersiowej.

WYDECH - czynne napięcie mm brzucha, rozluźnienie przepony, opuszczenie żeber, zgięcie kręgosłupa

Mięśnie wdechowe

Podczas spokojnego oddychania żebrowego pracują mm międzyżebrowe.

Mm pomocnicze wdechowe (przy silniejszym wdechu):

1. mm pochyłe szyi

2. m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy

3. m. zębaty przedni

4. m. piersiowy większy

5. m. piersiowy mniejszy

6. m. podobojczykowy

7. m. zębaty tylny górny

8. m. najszerszy grzbietu

Mięśnie wydechowe

Wydech następuje na skutek opadania żeber (ciężar własny) do położenia równowagi.

Głęboki wydech powodują mięśnie:

mm międzyżebrowe (przy spokojnym wydechu)

m. poprzeczny klatki piersiowej (przy spokojnym oddechu)

Podczas kaszlu, kichania, śmiechu, śpiewu pracują:

mm. brzucha:

• skośny zewnętrzny

• skośny wewnętrzny

• m. prosty brzucha

• m. poprzeczny brzucha

m. zębaty tylny dolny

m. podżebrowe

Mięśnie pasa barkowego

1. mięsień naramienny

2. mięsień nadgrzebieniowy

3. mięsień podgrzebieniowy

4. mięsień obły większy (antagonista m. naramiennego)

5. mięsień obły mniejszy

6. mięsień podłopatkowy

Ad.1

M. naramienny

pp. koniec barkowy obojczyka - część obojczykowa

wyrostek barkowy łopatki - część barkowa

dolny brzeg grzebienia łopatki - część grzebieniowa

pk. guzowatość naramienna kości ramieniowej

Czynność:

Część barkowa podnosi ramię w stawie barkowym (odwodzi). Pracą odwodzenia mięsień bardzo szybko się męczy, gdyż dźwiga cały ciężar kończyny.

Część obojczykowa obraca ramię do wewnątrz i przywodzi do przodu.

Część grzebieniowa obraca ramię na zewnątrz i przywodzi do tyłu.

Ad.2

M. nadgrzebieniowy

pp. dół nadgrzebieniowy łopatki

pk. powierzchnia górna guzka większego kości ramiennej

torebka stawowa

Czynność:

Współdziała z mięśniem naramiennym przy odwodzeniu a równocześnie napina torebkę stawową.

Ad.3

M. podgrzebieniowy

pp. dół podgrzebieniowy łopatki

pk. powierzchnia środkowa guzka większego kości ramiennej

torebka stawowa

Czynność:

Obracanie ramienia na zewnątrz (odwracanie). Podczas ruchów obrotowych m. równocześnie napina torebkę stawową i chroni ją przed wkupleniem się w obręb stawu. Pomaga przy odwodzeniu kończyny górnej.

Ad.4

M. obły większy

pp. powierzchnia grzbietowa dolnego kąta łopatki

pk. grzebień guzka mniejszego kości ramiennej do tyłu od m. najszerszego grzbietu

Czynność:

Opuszcza podniesione ramię, przywodzi je do tyłu i skręca do wewnątrz. Jest silnym antagonistą m. naramiennego, współdziała z m. najszerszym grzbietu.

Ad.5

M. obły mniejszy

pp. brzeg boczny łopatki i powięź podgrzebieniowa

pk. dolna powierzchnia guzka większego kości ramiennej

Czynność:

Obraca kość ramienną na zewnątrz i napina torebkę stawową.

Ad.6

M. podłopatkowy

pp. powierzchnia żebrowa łopatki i powięź podłopatkowa

pk. guzek mniejszy kości ramiennej i częściowo do jego grzebienia

Czynność:

Obraca ramię do wewnątrz i przywodzi je. Jest więc antagonistą m. podgrzebieniowego, obłego mniejszego i części grzebieniowej m. naramiennego.

Mięśnie ramienia

I grupa przednia mięśni ramienia - zginaczy

II grupa tylna mięśni ramienia - prostowników

Ad.I Zginacze

1. mięsień kruczo-ramienny

2. mięsień dwugłowy ramienia

3. mięsień ramienny

Mięsień kruczo-ramienny (jednostawowy)

pp. wyrostek kruczy łopatki i jest tu zrośnięty z krótką głową m. dwugłowego oraz ściśle złączony ze ścięgnem m. piersiowego mniejszego

pk. powierzchnia przyśrodkowa kości ramiennej w połowie jej długości

Czynność:

Podnosi i przywodzi ramię, pomaga również przy skręcie ramienia do wewnątrz lub nieznacznie na zewnątrz

Mięsień dwugłowy ramienia (dwustawowy)

Jest on rozpięty nad stawem barkowym i łokciowym.

głowa krótka

głowa długa

biegną od łopatki do kości ramieniowej

głowa długa

pp. guzek nadpanewkowy łopatki dalej w bruździe międzyguzkowej kości ramiennej

głowa krótka

pp. wyrostek kruczy łopatki

pk. guzowatość kości promieniowej

Czynność:

W stawie barkowym obie głowy zginają ramię. Głowa długa odwodzi ramię i obraca je do wewnątrz (w stawie łokciowym), odwraca na zewnątrz przedramię i rękę zgina w stawie łokciowym. Głowa krótka przywodzi ramię.

Mięsień ramienny (jednostawowy)

pp. przednia powierzchnia kości ramieniowej

obejmuje przyczep końcowy mięśnia naramiennego

pk. guzowatość kości łokciowej

Czynność:

Silny i najważniejszy zginacz kości łokciowej w stawie łokciowym, w którym jest rozpięty.

Ad.II Prostowniki

1. mięsień trójgłowy ramienia

2. mięsień łokciowy

Mięsień trójgłowy ramienia

Ma trzy głowy: długą, boczną i przyśrodkową.

głowa długa (dwustawowa)

pp. guzowatość podpanewkowa łopatki

głowa boczna (jednostawowa)

pp. powierzchnia tylna kości ramiennej powyżej bruzdy nerwu promieniowego

głowa przyśrodkowa (jednostawowa)

pp. powierzchnia tylna kości ramiennej od bruzdy nerwu promieniowego aż do stawu łokciowego

pk. wspólne ścięgno 3 głów powierzchnia tylna wyrostka łokciowego kości łokciowej

Czynność:

Głowa długa - najsilniejszy prostownik w stawie barkowym i bardzo silny przywodziciel.

Cały mięsień - prostuje staw łokciowy (2/3 pracy wykonują głowy krótkie); wraz ze zginaczem ustala staw łokciowy; wygładza torebkę stawu łokciowego.

Mięsień łokciowy (mały trójkątny)

pp. nadkłykieć boczny kości ramiennej, więzadło poboczne kości promieniowej

pk. górny odcinek powierzchni tylnej trzonu kości łokciowej

Czynność:

Prostuje staw łokciowy. Przyciska kość łokciową do kości promieniowej dzięki poprzecznemu ułożeniu włókien. Napina torebkę stawową chroniąc ją przed wpukleniem w obręb stawu.

Mięśnie zginające staw ramienny

1. m. naramienny (cz. obojczykowa)

2. m. kruczo-ramienny (dwugłowy ramienia)

3. m. nadgrzebieniowy - słabo

4. m. podgrzebieniowy - słabo

5. m. piersiowy większy - słabo

Mięśnie prostujące staw ramienny

1. m. ramienny

2. m. najszerszy grzbietu

3. m. obły większy

4. m. trójgłowy ramienia (głowa długa)

5. m. naramienny (cz. grzebieniowa)

Mięśnie odwodzące staw ramienny do poziomu

1. m. naramienny (cz. barkowa)

2. m. dwugłowy ramienia

3. m. trójgłowy (gł. długa)

4. m. podgrzebieniowy

5. m. nadgrzebiowy

Mięśnie odwracające łopatkę i umożliwiające odwodzenie ponad poziom

1. m. czworoboczny (cały)

2. m. zębaty przedni

Mięśnie przywodzące w stawie ramieniowym

1. m. dwugłowy ramienia (gł. krótka)

2. m. kruczo-ramienny

3. m. trójgłowy (gł. długa)

4. m. podłopatkowy

5. m. piersiowy większy

6. m. najszerszy grzebietu

Mięśnie przyczepiające się do guzka większego kości ramiennej

1. m. nadgrzebieniowy

2. m. podgrzebieniowy

3. m. obły mniejszy

Mięśnie przyczepiające się do grzebienia guzka większego kości ramiennej

1. m. piersiowy większy

Mięśnie przyczepiające się do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej

1. m. najszerszy grzbietu

2. m. obły większy

Mięśnie przyczepiające się do guzka mniejszego

1. m. podłopatkowy

Mięśnie przyczepiające się do wyrostka kruczego łopatki

1. m. piersiowy mniejszy

2. m. dwugłowy ramienia (gł. krótka)

3. m. kruczo-ramienny

Mięśnie przyczepiające się do łopatki od strony zewnętrznej

1. m. naramienny

2. m. trójgłowy (gł. długa)

3. m. obły mniejszy

4. m. obły większy

5. m. podgrzebieniowy

6. m. nadgrzebieniowy

7. m. czworoboczny

8. m. zębaty przedni

9. m. równoległoboczny mniejszy i większy

10. m. dźwigacz łopatki

11. m. łopatkowo-gnykowy

Mięśnie przedramienia

I grupa przednia (dłoniowa)

II grupa tylna (grzbietowa)

III grupa boczna (promieniowa)

Układ mm przedramienia uzależnił się od układu obu kości względem siebie i błony, która łączy te kości. Od powięzi przedramienia wnikają błony łącznotkankowe, które dzielą mm na 3 grupy:

GRUPA PRZEDNIA - DŁONIOWA

1. Warstwa powierzchowna

1. nawrotny obły

2. zginacz promieniowy nadgarstka

3. zginacz łokciowy nadgarstka

4. dłoniowy długi

5. zginacz powierzchowny palców

2. Warstwa głęboka

1. zginacz głęboki palców (strona łokciowa)

2. zginacz długi kciuka (strona promieniowa)

3. nawrotny czworoboczny

A.

1) mięsień nawrotny obły

pp. gr. ramienna - nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej

gr. łokciowa - wyrostek dziobiasty kości łokciowej

pk. powierzchnia boczna w środkowej części kości promieniowej

Czynność:

• zgina w stawie łokciowym

• nawraca przedramię

2) zginacz promieniowy nadgarstka

pp. nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej

pk. podstawa II a czasem III kości śródręcza

Czynność:

• słabo zgina staw łokciowy

• zgina nadgarstek dłoniowo

• odwodzi w stronę promieniową

• przy wyprostowanym przedramieniu nawraca je

Uwaga!

Mięśnie, które zginają rękę i palce, zginają też staw łokciowy. Gdy przedramię jest wyprostowane, siła odwracaczy jest mniejsza, niż nawracaczy. Gdy przedramię jest zgięte, odwracacze są silniejsze od nawracaczy. Dlatego klamki, śruby, świdry są przystosowane do ruchu odwracania (u praworęcznych ludzi).

3) mięsień zginacz łokciowy nadgarstka

Ma dwie głowy:

Głowa ramienna - nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej

Głowa łokciowa - powierzchnia tylna wyrostka łokciowego

• brzeg tylny kości łokciowej

pk. kość grochowata

Czynność:

• zgina rękę

• przywodzi rękę w stronę łokciową

4) dłoniowy długi

pp. nadkłykieć przyśrodkowy kości ramieniowej

pk. rozcięgno dłoniowe

Czynność:

• słaby zginacz przedramienia w stawie łokciowym

• napina rozcięgno dłoniowe; za jego pośrednictwem zgina dłoń w stawach ręki i palce w stawach śródręczno-palcowych

5) zginacz powierzchowny palców

1. pp. głowa ramienno-łokciowa

nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej

wyrostek dziobiasty kości łokciowej

2. głowa promieniowa

pp. powierzchnia przednia kości promieniowej

Włókna dalej łączą się i wytwarzają cztery brzuśce dla czterech ścięgien, które dochodzą do czterech palców, ale gdy dojdą do paliczków, ścięgna dzielą się na dwie odnogi, ścięgno rozdwajając się tworzy szczelinę, przez którą przechodzi ścięgno zginacza palców głębokiego. Stąd zginacz powierzchowny palców nosił nazwę przeszytego, a zginacz głęboki przeszywającego.

pk. brzeg boczny i przyśrodkowy środkowego paliczka palców II-V

Czynność:

Zgina rękę dłoniowo w obu stawach

B.

6) zginacz głęboki palców

pp. górna część trzonu kości łokciowej i błony międzykostnej przedramienia

w połowie długości przedramienia brzusiec przechodzi w cztery ścięgna dla palców II-V

na wysokości paliczków przeszywają te ścięgna ścięgna m. zginacza powierzchownego palców.

pk. podstawa trzeciego paliczka

Czynność:

Zgina rękę, zgina wszystkie stawy palców.

Przywodzi rękę.

Zbliża do siebie rozstawione palce.

7) zginacz długi kciuka

pp. przednia (dłoniowa) powierzchnia kości promieniowej

BRZUSIEC MIĘŚNIA JEST PÓŁPIERZASTY

pk. podstawa ostatniego paliczka kciuka

Czynność:

Silnie zgina rękę i kciuk.

Słabo odwodzi rękę w stronę kości łokciowej.

8) mięsień nawrotny czworoboczny

Układa się tak, jak pasek od zegarka.

pp. dolna czwarta część powierzchni przedniej kości łokciowej

pk. dolna czwarta część powierzchni przedniej i bocznej kości promieniowej

Czynność:

Nawraca przedramię, łączy kość promieniową z kością łokciową.

GRUPA BOCZNA (PROMIENIOWA)

Tworzą ją 4 mięśnie rozpoczynające się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej.

1. m. ramienno-promieniowy (1-stawowy)

2. m. prostownik nadgarstka promieniowy długi

3. m. prostownik nadgarstka promieniowy krótki

4. m. odwracacz przedramienia

Ad.1

pp. brzeg boczny kości ramiennej

przegroda boczna międzymięśniowa

pk. na kości promieniowej powyżej wyrostka rylcowatego

Czynność:

Zgina staw łokciowy (najsilniej w położeniu nawróconym), nawraca lub odwraca przedramię.

Ad.2

pp. nadkłykieć boczny kości ramiennej

brzeg boczny kości ramiennej

przegroda międzymięśniowa boczna

pk. powierzchnia grzbietowa podstawy II kości śródręcza

Czynność:

Zgina przedramię w łokciu i lekko

• nawraca

• zgina rękę grzbietowo

• odwodzi rękę

Mięsień prostownik nadgarstka promieniowy długi i m. prostownik nadgarstka promieniowy krótki są antagonistami w stosunku do mięśni zginaczy palców długich.

Ad.3

pp. nadkłykieć boczny kości ramiennej

powięź przedramienia

pk. powierzchnia grzbietowa podstawy III kości śródręcza

Czynność:

Prostowanie w stawach ręki.

Słabo odwodzi rękę i zgina staw łokciowy.

Ad.4

pp. nadkłykieć boczny kości ramiennej

grzebień m. odwracacza kości łokciowej

więzadło pierścieniowate kości promieniowej

więzadło poboczne promieniowate kości promieniowej

pk. powierzchnia boczna i tylna kości promieniowej oraz przednia powyżej i poniżej guzowatości kości promieniowej

Czynność:

Odwraca przedramię i rękę z każdej pozycji, pracuje 4 razy słabiej niż m. dwugłowy ramienia.

GRUPA TYLNA (GRZBIETOWA)

A. Warstwa powierzchowna

1. prostownik palców wspólny

2. prostownik palca małego (V)

3. prostownik nadgarstka łokciowy

B. Warstwa głęboka

1. odwodziciel długi kciuka

2. prostownik kciuka krótki

3. prostownik kciuka długi

4. prostownik palca wskazującego

Warstwa powierzchowna

M. prostownik palców

pp. nadkłykieć boczny kości ramiennej, więzadło poboczne promieniowe, więzadło pierścieniowate kości promieniowej

pk. rozcięgno dłoniowe palców od II-V

Czynność:

Bardzo silny prostownik ręki. Współdziała także jako odwodziciel palców

M. prostownik palca małego

pp. taki sam, jak prostownika palców

pk. rozcięgno grzbietowe palca V

Czynność:

Prostuje i przywodzi V palec.

M. prostownik nadgarstka łokciowy

pp. nadkłykieć dalszy kości ramiennej

pk. podstawa piątej kości śródręcza

Czynność:

Mięsień ten jest słabym prostownikiem ręki. Jest on głównie przywodzicielem (w stronę łokciową), przy czym jest wspomagany przez m. zginacz nadgarstka łokciowy.

Warstwa głęboka

Odwodziciel kciuka długi

pp. tylna powierzchnia kości łokciowej i promieniowej, błona międzykostna

pk. podstawa I kości śródręcza

Czynność:

Zgina rękę w stronę dłoniową, główny odwodziciel ręki - odwodzi rękę w stronę promieniową.

Mięśnie krótkie ręki

1. mm kłębu kciuka

2. mm kłębu palca V

3. mm glistowate

4. mm międzykostne

Mięśnie palca I i V tworzą wyniosłość zwaną kłębami.

A. mm kłębu kciuka

1. odwodziciel krótki kciuka

2. zginacz krótki kciuka

3. przeciwstawiacz kciuka

4. przywodziciel kciuka

B. mm kłębu palca małego

1. dłoniowy krótki - marszczy brzeg łokciowy dłoni

2. odwodziciel palca małego

3. zginacz krótki palca małego

4. przeciwstawiacz palca małego

C. mm glistowate

(leżą tylko po stronie dłoniowej)

Ad.1

Częściowo odwodzi kciuk i przeciwstawia go. Zgina staw śród-pal.

Ad.2

Odwodzi lub przywodzi i przeciwstawia kciuk w zależności od jego położenia. Zgina staw śród-pal.

Ad.3

Przeciwstawia kciuka pozostałym palcom i przywodzi.

Ad.4

Przywodzi i przeciwstawia kciuk.

Mięśnie brzucha

1. Grupa boczna i przednia

2. Grupa tylna

Grupa boczna i przednia mięśni brzucha:

1. m. skośny brzucha zewnętrzny

2. m. skośny brzucha wewnętrzny

3. m. poprzeczny brzucha

4. m. prosty brzucha

5. m. stożkowaty

Ad.1

M. skośny zewnętrzny brzucha

pp. 8 wiązek mięśniowych na powierzchni zewnętrznej

5-12 żebra (5 zębów wchodzi pomiędzy zęby m. zębatego przedniego, a 3 zęby wchodzą między m. najszerszy grzbietu)

pk.

- górna część mięśnia (największa) tworzy rozcięgno, dalej blaszkę przednią, pochewkę dla m. prostego brzucha; włókna ścięgniste rozcięgna obu stron krzyżują się w linii pośrodkowej i wytwarzają pasmo ścięgniste, tzw. kresę białą

- środkowa część mięśnia przechodzi w więzadło pachwinowe i przyśrodkowo zawiera otwór - pierścień pachwinowy podskórny dla przejścia powrózka nasiennego u mężczyzny i więzadła obłego macicy u kobiety

- tylna część mięśnia przyczepia się do wargi zewnętrznej grzebienia kości biodrowej (rozkurczony mięsień tworzy nad grzebieniem biodrowym fałd biodrowy)

Czynność:

Jednostronnie - zgina kręgosłup i klatkę piersiową w stronę boczną i obraca tułów w stronę przeciwną (stanowi taśmę mięśniową z m. płatowatym tej samej strony i mm poprzeczno-kolcowymi, dźwigaczami żeber i m. skośnym zewnętrznym brzucha strony przeciwległej).

Obustronnie - zgina kręgosłup do przodu, pociąga klatkę piersiową ku dołowi - wydechowy.

Przy ustalonej klatce piersiowej dźwiga miednicę.

Ad.2

M. skośny wewnętrzny brzucha

pp. na powierzchni tylnej złączonych blaszek powięzi piersiowo-lędźwiowej

na kresie pośredniej grzebienia biodrowego

na bocznych 2/3 cz. więzadła pachwinowego

pk.

włókna tylne

• brzegi dolne 10-12 żebra

• bocznie od m. prostego brzucha przechodzą linią łukowatą w rozcięgno, dzielące się w swych górnych 2/3 na 2 blaszki, z których jedna biegnie do przodu, drug do tyłu od m. prostego brzucha, biorąc udział w wytwarzaniu pochewki m. prostego brzucha.

• W dolnej trzeciej części wszystkie włókna rozcięgna przebiegają do przodu od m. prostego brzucha, w tej części blaszka tylna pochewki m. prostego nie występuje i kończy się kresą łukowatą (linia półkolista)

• Dolne wiązki m. tworzą z m. poprzecznym brzucha u mężczyzn - mięsień dźwigacz jądra lub wchodzą w więzadło macicy u kobiet.

Czynność:

Obustronnie - zgina tułów w przód - pociąga klatkę piersiową ku dołowi (wydechowy).

Jednostronnie - obraca tułów w tę samą stronę, cofa bark tej strony, z którą działa współpracując przy tym ruchu z m. skośnym zew. strony przeciwległej.

Współpracując z m. skośnym zew. tej samej strony powoduje skłon tułowia w bok; przeciwdziałają w obrocie tułowia.

Ad.3

M. poprzeczny brzucha

pp. 6 zębów na powierzchni wewnętrznej chrząstki żeber 7-12, zęby jego wchodzą tu między zęby przepony

• wzdłuż linii połączenia obu blaszek powięzi piersiowo-lędźwiowej

• warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej

• od bocznej trzeciej części więzadła pachwinowego

pk. do kresy półksiężycowatej, w której przechodzą w rozcięgno. Rozcięgno to tworzy pochewkę m. prostego brzucha i kresą białą. 2/3 górne części tego rozcięgna tworzą tylną blaszkę pochewki, a 1/3 dolna część tego rozcięgna tworzy blaszkę przednią pochewki. Dolna część włókien tworzy dźwigacz jądra razem z m. skośnym wew. brzucha.

Czynność:

• m. wydechowy

• zwęża klatkę piersiową zbliżając żebra (cz. górna)

• sznuruje poprzecznie ściany brzucha

• tworzy tłocznię brzuszną

Ad.4

M. prosty brzucha

pp. chrząstki żebrowe od 5-7 żebra

• wyrostek mieczykowaty

pk.

• górna gałąź kości łonowej

• przednia powierzchnia spojenia łonowego

Smugi ścięgniste - dzielą się na 3-4 odcinki. Przebiegają one przeważnie nieco skośnie lub łukowato, często nie przedzielają mięśnia na całej jego grubości.

Przyczepy: do blaszki przedniej pochewki i tylko dzięki temu umocowaniu są możliwe skurcze poszczególnych części mięśnia prostego.

I smuga leży na poziomie 8 żebra chrzęstnego

II smuga leży na wysokości 1 żebra wolnego

III smuga leży na wysokości pępka

Są złączone także z kresą białą i połączenie to chroni oba m. proste przed rozstępowaniem się na boki.

Czynność:

Obustronnie zgina tułów do przodu z położenia leżącego na plecach podnosi on górną połowę ciała lub też unosi miednicę. Zginając tułów opuszcza również żebra, działa więc jak mięsień wydechowy.

Wpływa na statykę zawartości jamy brzusznej i wzmacnia tłocznię brzuszną. Jest najsilniejszym antagonistą prostownika grzbietu.

Ad.5

M. stożkowaty

Jest to m. szczątkowy, ma kształt trójkąta.

pp. ramię górne kości łonowej

spojenie łonowe

pk. kresa biała

Czynność:

Napina kresę białą.

Pojęcie tłoczni brzusznej - zjawisko krótkotrwałego podwyższonego ciśnienia w obrębie jamy brzusznej. Ułatwia opróżnianie. Pomaga przy wydalaniu płodu. Uruchomienie tłoczni brzusznej następuje świadomie przez daną osobę, poprzez głęboki wdech, zamknięcie krtani i napięcie głównie mięśnia poprzecznego brzucha.

Mięśnie tylnej ściany brzucha

M. czworoboczny lędźwi

pp. część przednia: wyrostki poprzeczne kręgów lędźwiowych

część tylna: warga wewnętrzna grzebienia biodrowego

pk. dwunaste żebro

Czynność: zgina tułów w bok i obniża 12 żebro

obustronnie: ustalają część lędźwiową kręgosłupa

Miejsca zmniejszonej oporności brzucha

Ściana brzucha nie we wszystkich miejscach jest jednakowo wytrzymała. Ma punkty zmniejszonej oporności, przez które to wskutek wzmożonego ciśnienia w jamie brzusznej, jak np. podczas podnoszenia ciężarów, trzewia mogą się wydostać na zewnątrz jamy brzusznej, tworząc tzw. przepukliny:

• przepukliny kresy białej

• przepukliny pępkowe

• przepukliny lędźwiowe (okolica trójkąta lędźwiowego między m. skośnym zew., najszerszym grzbietu, grzebieniem biodrowym)

• przepukliny przeponowe (trójkąt mostkowo-żebrowy i lędźwiowo-żebrowy)

• przepukliny pachwinowe (kanał pachwinowy)

Mięśnie przedniej ściany brzucha

Brzuch - przestrzeń zamknięta od strony klatki piersiowej do talerzy kości biodrowych.

Mięśnie te pracując równocześnie wywołują zjawisko tłoczni brzusznej.

Prawa strona mięśnia skośnego zew. działa ściśle z lewą stroną skośnego wew.

Siad równoważny - mięsień działa z równoważną siłą

Jednostką pracującą mięśnia jest włókno mięśniowe i płytka motoryczna z zakończeniem nerwowym.

O kierunku siły mięśniowej decyduje przebieg ścięgien i dźwigni m.

W jaki sposób dźwignie kostne wpływają na siłę mięśniową?

Przez zmianę położenia dźwigni kostnych.

Mięśnie obręczy kończyny dolnej (grupa przednia)

Podobnie jak łopatka dzieli mięśnie okolicy barku na przednie i tylne, tak samo czyni to talerz kości biodrowej.

1. M. biodrowo-lędźwiowy

m. lędźwiowy większy

m. lędźwiowy mniejszy

m. biodrowy

M. lędźwiowy większy - m. szybkobiegaczy, rozpoczyna się na trzonie

pp. 12 kręgu piersiowego i 4 kręgów lędźwiowych oraz na wyrostkach poprzecznych

pk. krętarz mniejszy

M. lędźwiowy mniejszy

pp. trzon 12 kręgu piersiowego i pierwszego lędźwiowego

pk. powięź biodrowa

M. biodrowy - kształt trójkąta, grubość 2 cm

pp. wyściela dół biodrowy, grzebień k. Biodrowej, 2 kolce przednie, kresa graniczna

pk. krętarz mniejszy

Czynność:

SILNY ZGINACZ

Cały mięsień: zgina staw biodrowy, dzięki długości włókien m. lędźwiowego większego możemy unieść udo.

Jednostronnie: zgina odcinek lędźwiowy w bok (z jego pracą związana jest możność chodzenia), do zetknięcia się z powierzchnią przednią brzucha.

Mięśnie obręczy kończyny dolnej (grupa tylna)

Mięśnie pośladkowe wraz ze zdobyciem pionowej postawy ciała osiągają u człowieka wielki stopień rozwoju.

1. Mięsień pośladkowy wielki

pp.

• wachlarzowaty przyczep na powięzi piersiowo-lędźwiowej

• kresa pośladkowa tylna

• kresa krzyżowa i guziczna

pk.

• pasmo biodrowo-piszczelowe powięzi szerokiej uda - odwodziciel (huśtanie, wiosłowanie, pływanie)

• guzowatość pośladkowa kości udowej -przywodziciel - ze względu na przyczep do tylnego brzegu miednicy mięśnie obu stron mogą przesuwać miednicę do przodu współpracując z m. biod-lędź.

Czynność:

Utrzymywanie pionowej postawy ciała podczas stania i chodzenia. Najsilniejszy prostownik stawu biodrowego. Działając na powięź szeroką uda współdziała w prostowaniu stawu kolanowego.

Silny skręcacz uda na zewnątrz w stawie biodrowym. Odwodziciel poprzez przyczep powięziowy, przywodziciel poprzez swój przyczep udowy.

2. Mięsień pośladkowy średni (m. pierzasty)

pp. między kresą pośladkową przednią i tylną

pk. powierzchnia boczna krętarza większego

3. Mięsień pośladkowy mały (m. pierzasty)

pp. między kresą pośladkową przednią a dolną

pk. krętarz większy

Czynność:

Działanie mięśnia pośladkowego średniego i małego jest wspólne. Rozkraczają nogi, odwodzą udo, skręcają na zewnątrz (wł. tylne), pomagają przy prostowaniu.

Włókna przednie - zginają udo i skręcają do wewnątrz.

Mięśnie te regulują równowagę ciała podczas stania i chodzenia, chroniąc przed przewróceniem się do przodu.

4. Mięsień naprężacz powięzi szerokiej (m. płaski)

pp.

• boczna strona kolca biodrowego przedniego górnego

• powięź pośladkowa

pk. kłykieć boczny kości piszczelowej

Czynność:

Działa poprzez powięź szeroką - napina powięź.

Zgina staw biodrowy i zgina zgięty staw kolanowy jeszcze bardziej.

Przy wyprostowanym stawie kolanowym ustala postawę pionową.

Obraca udo do wewnątrz i silnie je odwodzi.

5. Mięsień gruszkowaty

• wewnętrzna powierzchnia kości krzyżowej ( miedniczna)

• wąskim ścięgnem na przyśrodkowej stronie wierzchołka krętarza wielkiego dochodząc tam przez otwór kulszowy większy

Czynność:

Skręca udo na zewnątrz, lekko odwodzi i prostuje udo (bardzo słabo).

Grupa przednia mięśni uda

1. mięsień najdłuższy uda (tzw. m. krawiecki)

2. mięsień czworogłowy uda

3. mięsień prosty uda

4. mięsień stawowy kolana

Ad.1

M. krawiecki - najdłuższy uda

pp. kolec biodrowy przedni górny

pk. poniżej guzowatości piszczeli i powięź goleni

Gęsia stopa ścięgnista - utworzona jest przez ścięgno końcowe m. najdłuższego oraz przez ścięgna m. smukłego i półścięgnistego, które łącząc się z powięzią goleni tworzą płytkę ścięgnistą zwaną gęsią stopą. Przyczepia się ona poniżej i przyśrodkowo guzowatości piszczeli. Płytka ta składa się z dwóch warstw: warstwy powierzchownej utworzonej przez ścięgno m. najdłuższego i warstwy głębokiej, utworzonej przez ścięgna obu pozostałych mięśni.

Czynność:

Mięsień dwustawowy, a zarazem jedyny, który zgina zarówno staw biodrowy, jak i kolanowy.

Działając na staw biodrowy: zgina udo, odwodzi je i nieznacznie obraca na zewnątrz.

Działając na staw kolanowy: zgina staw kolanowy i w zgiętym kolanie obraca nieco goleń do wewnątrz.

Ad.2

M. czworogłowy uda

Ma 4 głowy:

1. przednia - dwustawowa, tzw. m. prosty uda; czynność: zgina staw biodrowy, prostuje kolano

2. boczna - jednostawowa, m. obszerny boczny

3. pośrednia - jednostawowa

4. przyśrodkowa - jednostawowa

( b, c i d są pozrastane )

pk. rzepka i piszczel

1. głowa przednia - tzw. m. prosty uda (wrzecionowaty pierzasty)

pp. kolec biodrowy przedni dolny

pk. brzeg rzepki i guzowatość k. Piszczelowej

2. głowa boczna - m. obszerny boczny (najsilniejsza część m. czworogłowego)

pp. kresa chropawa na jej bocznej wardze

pow. boczna krętarza wielkiego i kresa międzykrętarzowa

pk. brzeg rzepki i guzowatość k. piszczelowej

troczek boczny rzepki

3. głowa pośrednia - m. obszerny pośredni

pp. przednia i boczna powierzchnia trzonu kości udowej od kresy międzykrętarzowej do 1/3 dolnej części

pk. brzeg rzepki i guzowatość k. piszczelowej

wpleciony we wspólne ścięgno m. czworogł. Uda

4. głowa przyśrodkowa - m. obszerny przyśrodkowy

pp. warga przyśrodkowa kresy chropawej

pk. na brzegu rzepki i guzowatości kości piszczelowej

tworzy też troczek przyśrodkowy

Czynność:

• słaby supinator

• stosunkowo silny odwodziciel

• gł. przednia najsilniejszy zginacz stawu biodrowego (podnosi on nogę podczas chodzenia)

• na staw kolanowy wszystkie głowy działają jako bezpośredni (jedyny) prostownik tego stawu

3. M. stawowy kolana

Tworzy warstwę najgłębszą głowy pośredniej m. czworogłowego.

pp. okolica kłykci kości udowej (pow. przednia 1/3 dolnej części k. udowej)

pk. torebka stawowa stawu kolanowego (kaletka nadrzepkowa)

Czynność:

Napina torebkę stawową i chroni ją przed wpukleniem między rzepkę i k. udową podczas prostowania kolana.

Grupa przyśrodkowa mm uda

5 mięśni - przywodziciele (zakładają nogę na nogę)

1. M. grzebieniowy (m. łonowy)

pp. grzebień kości łonowej, guzek kości łonowej

więzadło łonowe górne

pk. poniżej krętarza mniejszego

kresa grzebieniowa kości udowej

Czynność:

Zgina udo, przywodzi i skręca na zewnątrz.

2. M. smukły (jedyny dwustawowy)

pp. gałąź dolna k. łonowej i kulszowej

owija się od tyłu dookoła nadkłykcia przyśrodkowego k. udowej

pk. poniżej guzowatości kości piszczelowej

biegnie ku przodowi i przyśrodkowo od przyczepu końcowego

Czynność:

Słabo prostuje udo, przywodzi udo i słabo obraca na zew. Zgina staw kolanowy, skręca do wew.

3. M. przywodziciel długi

pp. poniżej guzka łonowego kości łonowej

pk. warga przyśrodkowa kresy chropawej (w środku)

Czynność:

Przywodzi silnie udo, unosi udo, obraca na zewnątrz.

4. M. przywodziciel krótki

pp. gałąź dolna kości łonowej (pow. przednia, środek)

pk. warga kresy chropawej (górna trzecia część)

Czynność:

Przywodzi udo, zgina i obraca na zewnątrz.

5. M. przywodziciel wielki

pp. przednia powierzchnia gałęzi dolnej kości łonowej i kulszowej, boczna strona guza kulszowego

pk. warga przyśrodkowa kresy chropawej od 1/3 od góry

Czynność:

Przywodzi i skręca udo na zewnątrz (cz. przyczepia się do kresy chropawej) i do wewnątrz (cz. przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego). Przywodziciel wielki prostuje udo w stawie biodrowym, utrzymuje równowagę ciała!

pk. do trzonu k. udowej powyżej nadkłykcia przyśrodkowego (włókna dolne)

specjalny guzek na nadkłykciu przyśrodkowym kości udowej.

Grupa tylna mm uda

1. M. półścięgnisty

pp. guz kulszowy (pow. tylna)

pk. poniżej guzowatości kości piszczelowej

• powięź goleni

Czynność:

Prostuje staw biodrowy, przywodzi staw biodrowy, zgina staw kolanowy, obraca staw kolanowy do wewnątrz.

3. M. półbłoniasty

pp. guz kulszowy

w obrębie dołu podkolanowego rozdziela się jego ścięgno na 3 odnogi przyczepiające się do:

• kłykcia przyśrodkowego piszczeli

• powięzi goleni (gęsia stopa głęboka) pokrywa m. podkolanowy

• więzadło podkolanowe skośne

Czynność:

Zginają staw kolanowy i nawraca, prostują staw biodrowy i przywodzi.

4. M. dwugłowy uda

Głowa długa i głowa krótka:

Głowa długa

pp. guz kulszowy

pk. głowa strzałki

Głowa krótka

pp. warga boczna (środek) kresy chropawej

pk. głowa strzałki (z tyłu na nadkłykciu bocznym kości udowej)

Czynność:

Głowa długa prostuje staw biodrowy, przywodzi udo. Obie głowy zginają staw kolanowy.

Głowa krótka to przedłużenie przywodziciela długiego.

Mięśnie goleni

Grupa przednia

Grupa boczna

Grupa tylna powierzchowna i głęboka

Grupa przednia

1. M. piszczelowy przedni

(przeciw płaskostopiu)

pp. kłykieć boczny kości piszczelowej, bł. międzykostnej 2/3 górn. i powięzi goleni (pod troczkiem prostowników)

pk. kość klinowata i podstawie pierwszej k. śródstopia

przyśrodkowa (pow. podeszwowa)

Czynność:

Silnie prostuje stopę (zgina w kierunku grzbietowym).

Słabo nawraca (gdy ścięgno przesunie się w bok).

Zbliża goleń do stopy (gdy stopa jest ustalona, np. na nartach, szybkie chodzenie).

2. M. prostownik długi palców

pp. kłykieć boczny piszczeli i gł. kości strzałkowej

bł. międzykostna, powięź goleni

pk. rozcięgno grzbietowe 2-5 palce (pod troczkiem prostowników)

3. M. strzałkowy trzeci

odszczepiona część m. prostownika długiego palców

pk. grzbietowa strona palca V

Czynność:

• nawraca

• odwodzi

2 i 3 przy obciążonej stopie działa jak piszczelowy przedni, a przy odciążonej stopie zgina grzbietowo w górnym stawie, a nawraca w dolnym stawie.

4. M. prostownik długi palucha

pp. środkowa cz. strzałki

pk. podstawa dalszego paliczka palucha

Czynność:

Prostuje paluch, zgina grzbietowo stopę, może odwracać i nawracać stopę (zależy to od ułożenia ścięgna w stosunku do dolnego stawu skokowego).

Grupa boczna

1. M. strzałkowy długi

(m. antypłaskostopia, m. pierzasty)

pp.

• kłykieć boczny piszczeli

• torebka stawu piszczelowo-strzałkowego

• głowy i pow. bocznej strzałki

• powięzi goleni

pk.

• owija się dookoła kostki bocznej

• biegnie w bruździe m. strzałkowego k. piętowej i sześciennej skośnie pod podeszwą i jej sklepieniem poprzecznym do kości klinowatej przyśrodkowej i guzowatości I kości śródstopia

Czynność:

Silny nawracacz stopy, odwodzi stopę.

Usztywnia sklepienie stopy razem z m. piszczelowym przednim.

Zgina stopę podeszwowo.

2. M. strzałkowy krótki

(m. antypłaskostopia - wspinanie się na palce)

pp. pow. boczna strzałki - środek

pk. ścięgno owija się tak, jak m. strzałkowego długiego dookoła kostki bocznej

V kość śródstopia

Czynność:

Słabszy od mięśnia strzałkowego długiego o podobnym działaniu.

Grupa tylna

A. Warstwa powierzchowna

1. m. brzuchaty łydki

2. m. płaszczkowaty

3. m. podeszwowy

Tworzą m. trójgłowy łydki.

Czynność:

Najsilniejsze zginacze stopy w kierunku podeszwowym.

B. Warstwa głęboka

1. m. podkolanowy

2. m. zginacz długi palców

3. m. zginacz długi palucha

4. m. piszczelowy tylny

A.

1. M. brzuchaty łydki

(przeciw płaskostopiu)

Ma dwie głowy: boczna i przyśrodkowa.

pp. pow. podkolanowa kości udowej

torebka stawowa

powyżej nadkłykcia bocznego i przyśrodkowego (odpowiednio głowa boczna i przyśrodkowa)

pk. przyczepia się ścięgnem piętowym (Achillesa) do guza piętowego

Czynność:

• razem z m. płaszczkowatym zgina stopę podeszwowo

• przyciska stopę do podłoża i odrywa piętę

• bardzo silnie odwraca stopę i przywodzi stopę razem z m. płaszczkowatym

• zgina kolano

• obraca kolano - każda głowa w przeciwną stronę

2. M. płaszczkowaty

pp.

• powierzchnia tylna gr. strzałki i pow. tylna strzałki

• kresa m. płaszczkowatego piszczeli

• powierzchnia tylna piszczeli

pk.

• ścięgno piętowe do guza piętowego

Czynność:

Działa jak m. brzuchaty łydki, ale tylko na stawy skokowe. Przeciwdziała pochylaniu goleni w przód, ustala pionową postawę ciała.

3. M. podeszwowy

pp. pow. podkolanowa kości uda (powyżej kłykcia bocznego)

torebka stawowa

pk. ścięgno piętowe, albo obok niego na guzie piętowym

Czynność:

Napina torebkę stawową kolana.

Napina rozcięgno podeszwowe.

---