OD 0 DO 12 MIESIĄCA ŻYCIA

WIEK  DZIECKA	ROZWÓJ  RUCHOWY
0 miesięcy	1.W leżeniu na brzuchu : - obraca głowę z położenia środkowego w bok - kończyny całkowicie zgięte - odruchowe pełzanie nóżkami 2. Przy próbie postawienia, odruchowy wyprost nóg 3. Chód automatyczny 4. Na plecach - ułożenie głowy na boku - naprzemienne ruchy kończyn 5. Przy podciąganiu do siadu głowa opada w przód 6. W pozycji siedzącej kilkakrotnie unosi głowę i utrzymuje ją przez     1 s 7. Dłonie zamknięte, odruch chwytny rąk
1 miesiąc	1. W leżeniu na brzuchu unosi na moment głowę ( do 3s ) 2. W leżeniu na plecach głowa w linii środkowej przynajmniej      przez 10s 3. Mimowolnie prowadzi rękę do ust 4. Stawia opór przy próbie otwierania pi궜ci 5. Dłonie cz궜ciej lekko otwarte
2 miesiąc	1. W leżeniu na brzuchu unosi głowę do kąta 45 stopni i utrzymuje      ją przez 10s 2. Zanikanie chodu automatycznego i reakcji podparcia 3. W siadzie nie prostuje tułowia i trzyma głowę prosto przez 5s 4. Energicznie wymachuje nóżkami 5. Trzyma grzechotkę przez krótki czas
3 miesiąc	1. W leżeniu na brzuchu unosi głowę pod kątem 45 - 90 stopni i      utrzymuje przez minimum 1min 2. Podpiera się na przedramionach 3. Podnosi ręce nad głowę i obserwuje je 4. Dłonie otwarte 5. Porusza grzechotką włożoną mu do ręki 6. Przy podciąganiu do pionu lekko unosi głowę 7. W siadzie kontroluje głowę przez 0,5min 8. Postawione opiera się o podłoże nogami ugiętymi w kolanach i     biodrach, jedna noga unosi się automatycznie 9. Wiedzie na wpół otwartą rękę do trzymanej przed nim zabawki
4 miesiąc	1.  W leżeniu na brzuchu trzyma łokcie przed ramionami w pewnym      podporze na przedramionach 2 . Naprzemiennie kopie nóżkami 3.  Dobra kontrola głowy 4.  Obraca się z brzucha na plecy 5.  W leżeniu na plecach podnosi ręce do ust, sięga do kolan 6.  Siedzi podtrzymywany za dolną część tułowia, ręce opadają do       tułowia 7.   W staniu opiera się na palcach z naprzemiennym zginaniem i       prostowaniem kończyn w stawach kolanowych i skokowych 8.   Pełza po okręgu 9.   Wkłada zabawkę do ust 10. Zbliża niepewnie dłoń do grzechotki, bawi się palcami
5 miesiąc	1. W leżeniu przodem buja się przód - tył i na boki, unosi ręce z      wyprostem nóg ( pływanie ) 2. Podpiera się na prostych rękach i sięga po zabawkę      umieszczoną na wysokości wzroku 3. W leżeniu na plecach sięga do stóp i prowadzi je do ust,      aktywnie unosi głowę 4. Przetacza się z brzucha na plecy i odwrotnie 5. Siedzi pochylony 6. Chwyta grzechotkę całą dłonią z prostym kciukiem, wkłada ją do      buzi i przekłada z ręki do ręki 7. W staniu opiera się na czubkach palców
6 miesiąć	1. W leżeniu na brzuchu podpiera się na dłoniach i stopach 2. Siedzi z prostymi plecami, a mając oparcie chwyta grzechotkę     jedną ręką, początki podparcia z przodu 3. Trzymane pionowo utrzymuje częściowo ciężar ciała 4. W leżeniu na plecach unosi głowę i bawi się stopami 5. Przy podciąganiu samo trzyma się za podane palce i aktywnie     się podciąga 6. Początek reakcji równoważnych 7. Sięga tylko po jedną z dwóch podanych kostek ( drugą      upuszcza ) 8. Wyciąga rączki, by go wziąć na ręce
7 miesiąc	1. Samo podciąga się do pozycji siedzącej 2. Siedzi niepewnie, mocno balansuje z podparciem z przodu 3. Pełza okrężnie i do tyłu 4. Obraca się w obie strony 5. Podciągane do stania stoi przez moment trzymane za ręce,     sprężynuje 6. W leżeniu na plecach bawi się swoimi stopami 7. Chwyta palcami i prostym kciukiem 8.  Sięga po każdą kostkę obiema rękami 9.  Obraca zabawkę w ręce i uderza nią w stół 10. Gotowość œć "do skoku" 11. W leżeniu na brzuchu utrzymuje rękę nad podłożem przez        minimum 3s
8 miesiąc	1. Siedzi pewnie bez oparcia przez minimum 5s 2. Z leżenia na brzuchu próbuje siadać zginając biodra i obracając     tułów 3. Równowaga w siadzie, podpiera się z przodu i z boku 4. Pełza na brzuchu do przodu 5. Próbuje podnieć się do stania 6. Stoi trzymane za ręce 7. Świadomie wypuszcza przedmioty 8. Chwyt pęsetowy 9. Dzwoni dzwoneczkiem
9  miesiąc	1. Potrafi przejść z siadu do leżenia z siadu 2. W siadzie dobra równowaga, obraca się wokół własnej osi,      podpiera się z tyłu 3. Trzymane za ręce stoi na całych podeszwach aktywnie      podnosząc nogę 4. Celowo upuszcza przedmiot 5. Dotyka palcem wskazującym szczegółów zabawki 6. Zdejmuje z głowy czapkę
10 miesiąc	1. Chodzi bokiem trzymając się poręczy 2. Z leżenia na brzuchu podnosi się do siadu 3. Stabilnie siedzi w siadzie prostym 4. Dobrze siedzi na krześle 5. Kołysze się na czworakach 6. Wyjmuje mały przedmiot z dużego 7. Podaje zabawkę ale nie potrafi jej wypuścić z ręki ale 8. Posuwa  kostkę po stole aby ją zrzucić 9. Podnosi pokrywę plastikowego pojemnika 10. Kołysze kółko na sznurku
11 miesiąc	1. Raczkuje 2. Staje samodzielnie chwytając się poręczy 3. Chodzi bokiem trzymając się mebli 4. Chodzi trzymane za ręce 5. Dobra równowaga w siadzie, nawet przy podnoszeniu jednej     nogi do góry 6. Chwyta guzik zgiętym kciukiem i palcem wskazującym - chwyt     szczypcowy 7. Znajduje schowaną pod przykryciem zabawkę 8. Próbuje wyjąć kostkę z sześcianu 9. Przyciąga zabawkę za sznurek
12 miesiąc	1. Pełne raczkowanie 2. Chodzi trzymane za jedną rękę 3. Pierwsze samodzielne kroki z uniesionymi rękami 4. Dobra równowaga w klęku z prostym tułowiem 5. Wkłada mały przedmiot do dużego 6. Po nauce umie samo pić z kubeczka 7. Próby samodzielnego jedzenia łyżką

Rozwój motoryczny w 1 roku życia dziecka

Okres niemowlęcy jest umownie traktowany jako przedział wieku od urodzenia do czasu, w którym dziecko uczy się chodzić. Trwa on w warunkach prawidłowych ok. 1 roku. Okres ten jest bardzo ważny dla fizjoterapeutów. Noworodek, początkowo bezradny wobec grawitacji, stopniowo rozwija zdolność kontroli części ciała w ich wzajemnej relacji i w odniesieniu od otoczenia. Osiąga stopniowo ,,postawę prawidłową” w pozycji stojącej. Noworodek, zdolny początkowo tylko do chwilowego uniesienia głowy, w ciągu jednego roku osiąga coraz bardziej spionizowaną postawę ciała.

Postawa ciała noworodka przebywa drogę z ułożenia typu zgięciowego do postawy wyprostowanej w pozycji stojącej. Niejako przy okazji dzieci osiągają umiejętności lokomocyjne: początkowo obroty ciała, następnie pełzanie i czworakowanie, potem chód z asekuracją, aż ostatecznie osiągają kamień milowy na drodze do samodzielności - samodzielny chód.

Raczkowanie:

• NOWORODEK

- obraca główkę na bok z położenie pośredniego

- kończyny utrzymuje w ułożeniu zgięciowym

- pełza odruchowo

Zdrowy noworodek obraca głowę na boki i jeśli jest wystarczająco silny potrafi na chwilę unieść chwiejną główkę. Kończyny znajdują się w ułożeniu zgięciowym tzn.: ramiona zgięte, dłonie zaciśnięte w piąstki, kolanka podgięte pod brzuszek, a stopy zgięte grzbietowo. Stwierdzić można odruchowe ruchy pełzające, które możemy wzbudzić poprzez niewielki ucisk na podeszwową część stopy. Noworodek wyprostuje wtedy dotkniętą kończynę i przy podparciu może odepchnąć się i przemieścić ku przodowi. Noworodek kończący 1 miesiąc życia potrafi utrzymywać główkę w górze przynajmniej przez 3 sekundy. Główka utrzymywana jest w pozycji ukośnej a kąt widzenia między twarzą a podłożem wynosi około 30 stopni

• KONIEC 2 MIESIĄCA

- unosi główkę i utrzymuje przez ponad 10 sekund

Możemy zauważyć że główka wyraźnie chwieje się ona na boki. Kąt pomiędzy twarzą a podłożem zwiększa się do 45 stopni. Dodatkowo ramionka są wyciągnięte ku przodowi zdecydowanie dalej, a górna część klatki piersiowej lekko uniesiona. Zmniejsza się zgięcie w stawach biodrowych co powoduje zbliżenie się miednicy do podłoża.

• KONIEC 3 MIESIĄCA

- uniesienie główki i utrzymanie przez ponad 1 minutę

Twarz ustawiona jest pod kątem 90 stopni w stosunku do podłoża. Ramiona wyciągnięte są ku przodowi a dziecko podpiera się na przedramionach. Dalej postępujący proces prostowania się stawów biodrowych umożliwia teraz prawie całkowite ułożenie się miednicy na podłożu.

• KONIEC 4 MIESIĄCA

- podparcie na przedramionach

Główka jest pewnie utrzymywana przez dziecko przez ponad minutę w pozycji pionowej. Zwiększeniu ulega również odwiedzenie barków stąd kończyny są w większym rozstawieniu.

• KONIEC 5 MIESIĄCA

- oderwanie rąk od podłoża

Jest to moment, w którym dziecko zaczyna odrywać rączki od podłoża i rezygnuje z podpierania się nimi kołysząc się na brzuchu. Klatka piersiowa zdecydowanie uniesiona ku górze. Zauważalne jest otwieranie się dłoni. Dodatkowo zauważamy powtarzające się ruchy wyprostne uniesionych nóg przypominające pływanie. Jeżeli umieścimy ciekawy przedmiot na wysokości oczu dziecka i zaczniemy przemieszczanie go do góry i na bok to w pewnym momencie może dojść do przewrócenia się dziecka na plecy. Jest to działanie mimowolne związane z utratą równowagi. Świadomy obrót na plecy wykształca się później, bo około 7 miesiąca.

• KONIEC 6 MIESIĄCA

- podparcie na wyprostowanych ramionach i otwartych dłoniach

Dziecko podpiera się wyprostowanymi ramionami opierając się o podłoże otwartymi powierzchniami rąk. Punktami podparcia są więc dłonie oraz spojenie łonowe. Główka jest ustawiona pionowo, a kręgosłupa wyprostowany. Stawy łokciowe odrywają się od podłoża.

• KONIEC 7 MIESIĄCA

- utrzymuje rączkę nad podłożem najmniej przez 3 sekundy

Dziecko potrafi oderwać jedną rękę od podłoża, opierając się na drugiej. Możemy to osiągnąć podając w zasięgu ręki na wysokości oczu atrakcyjny przedmiot. Równocześnie główka odchyla się do boku. Reakcja taka powinna występować obustronnie i trwać co najmniej 3 sekundy.

• KONIEC 8 MIESIĄCA

- utrzymywanie ręki nad podłożem najmniej przez 3 sekundy

W tym okresie życia istnieje duża gotowość dziecka do poruszania się do przodu. Najczęściej przeważa ruch w miejscu, dłonie i stopy krótkotrwale utrzymują wyprostowane ciało. Dziecko potrafi samo obrócić się dookoła własnej osi z punktem obrotu przechodzącym przez pępek.

• KONIEC 9 MIESIĄCA

- pełzanie

Zauważalna jest zdolność do przemieszczania się ku przodowi za pomocą rąk i łokci. Reszta ciała jest pociągana siłą kończyn górnych. Nogi wyprostowane wykonują naprzemienne ruchy, które nie mają większego udziału w przemieszczaniu się dziecka. Powyższą aktywność określamy jako pełzanie jak foka, gdy wszystkie 4 kończyny mają równy udział w ruchu określamy to jako pełzanie. Początkowo dziecko porusza się głównie boczne, stopniowo zmieniając kierunek pełzania ku przodowi.

• KONIEC 10 MIESIĄCA

- kołysanie się na dłoniach i kolanach

- nieskoordynowane raczkowanie

- podniesienie do siedzenie

Rozpoczyna się raczkowanie, które jest nieskoordynowane. Podpierając się na rękach dziecko przesuwa się ku tyłowi tak ,że pośladki opierają się na łydkach. Unoszenie pośladków powoduje podpieranie się na kolankach i rękach i nazywane jest to pozycją czworaczą. Dziecko po uzyskaniu pozycji czworaczej kołysze się do tyłu i przodu a przy pchnięciu do boku traci równowagę. W pobliżu mebli będzie przytrzymywać się i podnosić się z pozycji na brzuchu do siadania.

• KONIEC 11 MIESIĄCA

- koordynacja skrzyżna raczkowania

Pojawia się koordynacja raczkowania tzn : podczas ruchu prawej ręki do przodu występuje skoordynowany ruch lewej nogi do przodu. Ruchy stają się coraz szybsze, płynniejsze i przebiegają z większą koordynacją skrzyżną.

• KONIEC 12 MIESIĄCA

- raczkowanie

Dziecko raczkuje chętnie , nie wymagając zachęty w postaci ciekawych przedmiotów. Zauważalna jest regularność ruchów oraz możliwość pokonania takich przeszkód jak próg drzwi. Stopy podpierają się na podłożu swoim grzbietem, zwracamy uwagę czy nie pozostają w zgięciu grzbietowym.

Siadanie:

Zdolność dziecka do samodzielnego siadania jest poprzedzona procesem przygotowawczym, który możemy śledzić od samego urodzenia. Ocena wieku siadania jest istotna, z uwagi na fakt że stwierdzenie zaburzeń, bądź opóźnienia tego procesu jest wskazaniem do rozpoczęcia postępowania diagnostycznego i ewentualnie terapeutycznego.

• NOWORODEK

Po ułożeniu na plecach główka zazwyczaj nie układa sie w linii środkowej ciała. Noworodek na przemian obraca ja w lewa i prawa stronę. Czasami stwierdzić możemy upodobanie dziecka do utrzymywania główki w jednym kierunku co przy dłuższym okresie obserwacji wymaga wykluczenia zmian w obrębie mięśni szyi. Dziecko wykonuje naprzemienne ruchy wyprostne i zgięciowe kończyn dolnych, a zasada jest ułożenie ud w odwiedzeniu i rotacji na zewnątrz ze zgiętymi podeszwowo bądź grzbietowo stopami. Podczas próby podniesienia noworodka za przedramiona do pozycji siedzącej główka opada do tylu. Natomiast przy siedzeniu zauważalne jest opadanie do przodu. Przy końcu pierwszego miesiąca główka utrzymywana jest w pozycji pośrodkowej przez przynajmniej 10 sekund.

• KONIEC 2 MIESIACA

- utrzymywanie główki w pozycji siedzącej przez przynajmniej 5 sekund

Główka zazwyczaj jeszcze balansuje.

• KONIEC 3 MIESIACA

- utrzymywanie główki w pozycji siedzącej przez przynajmniej 30 sekund

Rozwijające się mięśnie karku stopniowo umożliwiają proste utrzymywanie . Zauważalne jest nadal balansowanie głowy. Jeśli powoli uniesiemy dziecko do siedzenia za przedramiona to główka nie opada natychmiast tylko pozostaje w przedłużeniu kręgosłupa przez jeszcze 2 do 3 sekund.

• KONIEC 4 MIESIACA

- podczas próby trakcyjnej unoszenie głowy i nieznacznie zgiętych nóg

Wykorzystując odruch chwytny rak po włożeniu kciuków w raczki dziecka (próba trakcyjna) stwierdzimy ze podczas podciągania główka unoszona jest razem z ciałem a po kilku sekundach opada z powrotem, towarzyszy temu zgięcie we wszystkich stawach kończyn. Stopy odruchowo unoszone są ponad podłoże na kilka centymetrów.

• KONIEC 5 MIESIACA

- przy próbie trakcyjnej główka jest w przedłużeniu kręgosłupa

Przy pozycji siedzącej głowa układa się pionowo. Jeśli przechylimy dziecko na bok to główka pozostanie w pozycji pionowej względem podłoża.

• KONIEC 6 MIESIACA

- uginanie ramion w próbie trakcyjnej

Dziecko po włożeniu kciuków w jego raczki chwyta je i samo próbuje podciągać się do góry. Zdecydowanie ta nowa męczliwość zmiany pozycji jest powodem radości dla niego. Czynne zgięcie kręgosłupa szyjnego do przodu umożliwia dziecku dotkniecie podbródkiem do klatki piersiowej. Podczas siedzenia i przy przechylaniu tułowia głowa utrzymywana jest przez dziecko prosto. Niektóre dzieci wykazują umiejętność aktywnego obrotu z pleców na brzuch.

• KONIEC 7 MIESIĄCA

- aktywny obrót z pleców na brzuch

• KONIEC 8 MIESIĄCA

- podciąganie się do góry własnymi siłami

Dziecko chętnie chwyta podane kciuki i podciąga się. Główka przy tym utrzymywana jest mniej więcej w przedłużeniu tułowia. Wydłuża się czas siedzenie bez pomocy (przynajmniej 5 sekund), a dziecko podpiera się coraz sprawniej jedną lub dwiema rączkami z przodu.

• KONIEC 9 MIESIĄCA

- samodzielne siedzenie przez 1 minutę

Plecy wyprostowane a nogi odwiedzione w różnym stopniu zgięte w stawach, głowa trzymana jest prosto.

• KONIEC 10 MIESIĄCA

- siadanie z położenia na plecach

- siad prosty

Coraz większe możliwości i samodzielność są powodem radości dziecka przy próbach samodzielnego siadania. Pomimo sporego wysiłku dziecka, chętnie ponawia próby i dodatkowo zachęcane może być ciekawym przedmiotem lub zabawką. Ułatwieniem będzie również możliwość przytrzymania się o meble. Przy siedzeniu dziecko swobodnie i luźno utrzymuje wyprostowane nogami obracając się w obie strony bez utraty równowagi. W takiej pozycji potrafi pozostać przez dłuższy okres czasu bawiąc się przedmiotami, które wzbudzają jego ciekawość. Jeżeli położymy przedmiot poza zasięgiem rączek to dziecko obraca się do pozycji na czworakach i raczkuje w jego kierunku. Próba siadu z położenia na brzuchu i z pozycji na czworakach jest łatwiejsza i przychodzi szybciej niż z leżenia na plecach.

• KONIEC 11 i 12 MIESIĄCA

- pełna równowaga podczas siedzenia

W tym okresie niemowlę uzyskuje pełną równowagę w siadzie prostym. Pewnie balansuje zginając tułów i prostując ramiona do przodu nawet przy zmniejszonej powierzchni podparcia. Przy przechyleniu na bok i utracie równowagi szybko reaguje podparciem wyprostowaną rączką co zapobiega przewróceniu się.

Chodzenie:

Chodzenie zapoczątkowują prymitywne reakcje podparcia i chodu automatycznego, które w miarę rozwoju dziecka wygasają. Zastępowane są przez kształtujące się odruchy i reakcje wpływające ostatecznie na umiejętność chodu. Czasowy podział rozwoju powinien być traktowany ze znaczną tolerancją i nie należy stosować ostrych kryteriów oceny.

• NOWORODEK

- reakcje podpierania i chód automatyczny stopniowo zanikają

Stopy wolniej odrywają się od podłoża, a ruchy są mniej płynne.

• KONIEC 2 MIESIĄCA

- reakcje podpierania i chód automatyczny stopniowo zanikają

Stopy wolniej odrywają się od podłoża, a ruchy są mniej płynne.

• KONIEC 3 MIESIĄCA

- reakcje podparcia i chodu automatycznego wygasają

Przy postawieniu dziecka na podłożu kończyny pozostają zgięte.

• KONIEC 4 MIESIĄCA

- podczas podpierania stóp na podłożu podciąganie nóżek do siebie.

- stopniowe naprzemienne zginanie i prostowanie kończyn bez przejmowania ciężaru ciała

• KONIEC 5 MIESIĄCA

- odruch chwytny palców stóp

- stopniowe podpierania się na wyprostowanych nóżkach

- sporadyczne stawianie stopów na całej podeszwie

• KONIEC 6 MIESIĄCA

- prostowanie kończyn dolnych w kolanach i biodrach i przejmowanie ciężaru ciała na kilka sekund

- zanikanie odruchu chwytnego stóp

• KONIEC 7 MIESIĄCA

- naprzemienne zginanie i prostowanie ( sprężynowanie i przypominać może taniec)

• KONIEC 8 MIESIĄCA

- stanie na obu stopach

- naprzemienne zginanie i prostowanie kończyn dolnych

• KONIEC 9 MIESIĄCA

- stanie z przejmowaniem pełnego ciężaru ciała przez przynajmniej 30 sek ( trzymane za ręce)

- zanika chwytanie palcami stóp

• KONIEC 10 MIESIĄCA

- samodzielne stanie przy przedmiotach ( meble, ściana) dłużej niż 30 sekund

- przy podaniu dziecku rąk wstaje z pozycji siedzącej

• KONIEC 11 MIESIĄCA

- samodzielne podciąganie przy meblach z pozycji na czworakach

- z pozycji klęcznej najpierw wysuwa nogę do przodu i prostując staje przy podparciu się

- naprzemienne kroki w miejscu i na boki

- przytrzymywane za obie ręce stawia kroki

• KONIEC 12 MIESIĄCA

- chodzenie wzdłuż mebli

- chodzenie z trzymaniem za 1 rękę

Chwytanie:

Rozwój chwytania jest zapoczątkowany przez fazę odruchów prymitywnych, które stopniowo ustępując pozwalają na rozwój zdolności świadomego chwytania. Proces rozwoju chwytania postępuje z rozwojem funkcji mięśni stopniowo idąc od mięśni barków, następnie ramion po drobne mięśnie rąk. Początkowo chwytanie odbywa się wewnętrzną stroną rąk, a następnie stopniowo końcami palców.

• NOWORODEK

- dłonie zamknięte

- zdecydowany odruch chwytny ręki

Kciuk jest odwinięty a palce zgięte. Podczas karmienia wzmaga się zgięciowe ułożenie wszystkich kończyn. Odruch chwytny ręki składa się z szybkiej fazy zamknięcie i następującej fazy trzymania

• KONIEC 2 MIESIĄCA

- okresowe lekki otwarcie dłoni

Stopniowo wydłużają się okresy w których dłonie są rozwarte

• KONIEC 3 MIESIĄCA

- poruszanie lekko otwartą ręką w kierunki przedmiotów

Na widok czerwonego przedmiotu dziecko reaguje gwałtownie fiksując wzrok wyciągając jedną bądź obie ręce Ręce są lekko rozwarte. Umiejętność powinna być obustronna.

• KONIEC 4 MIESIĄCA

- dłonie otwarte w połowie

- bawienie się własnymi rączkami

- wkładanie zabawki do ust

Niemowlę potrafi przenieść ręce przed twarzyczkę i obserwować je. Pojawia się zdolność obustronna prowadzenia przedmiotów do ust. Dziecko bawi się swoimi rękami przez około 3 sekundy

• KONIEC 5 MIESIĄCA

- prowadzenie ręki i dotykanie zabawki

Występują nieskoordynowane ale ukierunkowane uderzenia przedmiotu obiema rękami.

• KONIEC 6 MIESIĄCA

- chwytanie podanej zabawki

- chwytanie powierzchnią dłoni i kciukiem

Dziecko sięga i celnie chwyta otwartą ręką z powierzchnią dłoniową skierowaną ku dołowi. Pojawia się wyhamowywanie przed uchwyceniem i przekładnie przedmiotu z ręki do ręki. Przy przekładaniu przedmiotu czas utrzymywanie go oburącz trwa około 5 sekund. Jest to związane z odruchem chwytnym , który stopniowo ustępuje.

• KONIEC 7 i 8 MIESIĄCA

- jednoczesny chwyt obiema rączkami

- chwyt palcami i kciukiem

Dotychczas dziecko trzymając jedną rączką przedmiot upuszczało go podczas chwytania drugą ręką innej rzeczy. Obecnie potrafi koncentrować się na obu rękach i nie dochodzi do upuszczenia przedmiotu

• KONIEC 9 MIESIĄCA

- celowe upuszczenie przedmiotu

Do upuszczenie przedmiotu dochodzi na skutek świadomego otwarcia dłoni

• KONIEC 10 MIESIĄCA

- chwyt pęsetowy

- uderzanie przedmiotami trzymanymi w rękach o siebie

Chwyt pęsetowy polega na utrzymywaniu przedmiotu pomiędzy wyprostowanym wskazicielem i kciukiem, świadczy to rozwoju przeciwstawiania kciuka. Umiejętność powinna być obustronna. Zamierzone uderzanie przedmiotami o siebie świadczy o daleko posuniętej koordynacji ruchowej

• KONIEC 11 i 12 MIESIĄCA

- chwyt szczypcowy

Niemowlę po spostrzeżeniu przedmioty zdecydowanie i celnie zbliża rękę z otwartymi szeroko kciukiem i wskazicielem i chwyta pomiędzy zgięty wskaziciel i zgięty kciuk (chwyt szczypcowy). Umiejętność powinna być obustronna.

Odruchy posturalne przygotowują ciało do określonej pozycji i można je podzielić na:

• odruchy prostowania (pozycja czworacza)

• reakcje równowagi (pozycja dwunożna).

Odruchy prostowania pojawiają się w 3-12 miesiącu życia i są obecne przez całe życie (ulegają „nieprawidłowościom” w przypadku choroby lub starości).

Reakcje równowagi są reakcjami obronnymi, pojawiają się w momencie utraty równowagi w odpowiedzi na nagła zmianę pozycji lub też zmiany podłoża. Odruchy równoważne są niezbędne wtedy, gdy musimy utrzymać kontrolę ciała w czasie aktywnego ruchu (biegi, skoki, wchodzenie i schodzenie z nierównego podłoża z górki).

---