Zadanie 6. (2 pkt)

Liczba i rozmieszczenie mitochondriów w komórkach nie są przypadkowe. W komórkach

nabłonka gruczołowego mitochondria układają się na linii przemieszczania się wydzieliny

z komórki do jej otoczenia. We włóknach mięśniowych mitochondria leżą w bliskim

sąsiedztwie włókienek kurczliwych. W plemnikach mitochondria otaczają ściśle podstawę

wici, która jest organellum ruchu tej komórki.

Na podstawie powyższych informacji sformułuj prawidłowość dotyczącą sposobu

rozmieszczenia mitochondriów w komórce. Wyjaśnij związek rozmieszczenia

mitochondriów z ich funkcją.

Prawidłowość: ..............................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Wyjaśnienie: ................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (2 pkt)

W komórkach autotroficznych siła asymilacyjna, powstająca w fazie fotosyntezy zależnej

od światła (jasnej), umożliwia zachodzenie fazy niezależnej od światła (ciemnej, cyklu

Calvina). Nie wszystkie poniższe sformułowania w sposób poprawny opisują powstawanie

ATP i NADPH oraz ich znaczenie dla przebiegu fotosyntezy.

Wśród sformułowań od A do E zaznacz dwa, które są prawdziwe.

A. ATP jest produktem fazy fotosyntezy zależnej od światła, a NADPH - fazy niezależnej od

światła.

B. Jednym z warunków syntezy ATP jest transport elektronów przez łańcuch przenośników

zlokalizowany w chloroplastach.

C. Synteza NADPH, w zależności od rodzaju fosforylacji, jest sprzężona lub nie jest

sprzężona z fotolizą wody.

D. NADPH i ATP są niezbędne do przekształcenia kwasu fosfoglicerynowego do aldehydu

fosfoglicerynowego.

E. Odtwarzanie pierwotnego akceptora dwutlenku węgla z aldehydu fosfoglicerynowego

wymaga udziału NADPH.

Zadanie 8. (1 pkt)

Enzymy mają zdolność obniżania energii aktywacji przez co ułatwiają zainicjowanie reakcji.

Szybkość reakcji enzymatycznej (przy stałym stężeniu enzymu, pH i temperaturze) zależy

od stężenia substratu. Stała Michaelisa (KM) to takie stężenie substratu, przy którym reakcja

osiąga połowę szybkości maksymalnej - Vmax - w warunkach optymalnych.

Poniższy wykres ilustruje zależność między szybkością reakcji a stężeniem substratu.

Na podstawie danych z wykresu podaj wartość KM : ......................

Zadanie 17. (2 pkt)

W komórkach mięśniowych człowieka, w pewnych stanach fizjologicznych odbywa się

oddychanie beztlenowe.

a) Podaj nazwę końcowego produktu przekształcenia glukozy w komórkach

mięśniowych w czasie oddychania beztlenowego. .............................................................

b) Przedstaw sytuację, w której dochodzi do niedotlenienia komórek mięśniowych przy

prawidłowo funkcjonującym układzie krwionośnym.

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

Zadanie 11. (2 pkt)

Na schemacie przedstawiono, w uproszczony sposób, jeden z etapów oddychania

komórkowego.

Podaj nazwę elementu budowy komórki, w którym zachodzi przedstawiony etap

oddychania oraz nazwę związku oznaczonego literą X.

Nazwa elementu budowy komórki: …….........................................................................

Nazwa związku (oznaczonego X): ......................................................................

Zadanie 12. (3 pkt)

Na schemacie w uproszczony sposób przedstawiono związek między dwoma podstawowymi

dla życia organizmów procesami metabolicznymi: fotosyntezą i oddychaniem.

Porównaj na podstawie schematu proces fotosyntezy i oddychania, wpisując do tabeli po

dwa substraty, dwa produkty oraz nazwę typu reakcji metabolicznej dla każdego z tych

procesów.

Zadanie 13. (1 pkt)

Efektem fazy zależnej od światła, tzw. „fazy jasnej” fotosyntezy, jest siła asymilacyjna,

która jest wykorzystywana w cyklu Calvina.

Wymień dwa składniki siły asymilacyjnej.

1. ................................................ 2. ................................................

Zadanie 10. (2 pkt)

Na schemacie przedstawiono przebieg reakcji enzymatycznej.

Na podstawie schematu, określ rolę enzymu i podaj przykład jednej charakterystycznej

dla niego właściwości.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (2 pkt)

Na schemacie przedstawiono ciąg reakcji enzymatycznych.

Każdy etap tego ciągu jest katalizowany przez inny enzym. Produkt końcowy ciągu reakcji

(D) może hamować aktywność enzymu 1.

Wyjaśnij, w jaki sposób na przebieg tego ciągu reakcji wpłynie:

a) sukcesywne odprowadzanie produktu D z miejsca reakcji.

b) wzrastające stężenie produktu D.

a) ................................................................................................................................................

.................................................... ............................................................................................

................................................................................................................................................

b) ................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

I. Odbywający się w komórkach metabolizm stanowi całokształt procesów

biochemicznych i towarzyszącej im przemianie energii.

II. Na metabolizm składają się dwa kierunki przemian: anabolizm i katabolizm.

III. Ważną rolę w przemianie materii i energii odgrywają enzymy, które obniżają energię

aktywacji reakcji.

IV. Oprócz części białkowej (apoenzymu) liczne enzymy zawierają także część

niebiałkową, stanowiącą koenzym lub grupę prostetyczną.

V. Określone przemiany metaboliczne odbywają się w cytoplazmie lub w występujących w

niej organellach komórkowych.

VI. W lizosomach, w środowisku kwaśnym (pH 5), są rozkładane enzymatycznie

makrocząsteczki różnych substancji, między innymi białka. Enzymy z lizosomów

uwolnione do cytoplazmy (pH 7,2) tylko w minimalnym stopniu uszkadzają białka

cytoplazmatyczne.

VII. Cytoplazma jest zdolna do ruchu. Może on mieć charakter cyrkulacyjny lub rotacyjny.

VIII. Występujący na terenie cytoplazmy system błon (siateczka śródplazmatyczna) dzieli ją

na obszary, w których mogą równocześnie zachodzić różne, a nawet przeciwstawne

reakcje biochemiczne.

Zadanie 29. (2 pkt)

Z powyższego tekstu podaj numery dwóch zdań, które definiują metabolizm.

......................................................................................................................................................

Zadanie 30. (1 pkt)

W zdaniu III wymieniono jedną z właściwości enzymów. Przedstaw jej wpływ

na przebieg reakcji metabolicznych.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 31. (1 pkt)

Sformułuj hipotezę, wyjaśniającą opisane w zdaniu VI następstwo uwolnienia enzymów

z lizosomów do cytoplazmy.

......................................................................................................................................................

Zadanie 32. (2 pkt)

Podaj nazwy i litery, którymi oznaczono na rysunku dwa składniki plazmatyczne

komórki, z których jeden jest związany z procesem katabolicznym, a drugi - z syntezą

glikoprotein.

Proces kataboliczny: ....................................................................................................................

Synteza glikoprotein: ...................................................................................................................

Zadanie 33. (1 pkt)

Organellum oznaczone na rysunku literą c posiada w swojej budowie cechę, stanowiącą

przystosowanie do wymiany substancji z cytoplazmą. Podaj nazwę tego organellum oraz

cechę jego budowy.

Nazwa: ........................................................................................................................................

Cecha budowy: .............................................................................................................................

Zadanie 34. (2 pkt)

W organellum oznaczonym na rysunku komórki roślinnej literą d zachodzą różne przemiany.

Jedną z nich schematycznie przedstawiono poniżej.

Na podstawie powyższych informacji określ zmianę poziomu energetycznego i stopnia

utlenienia produktu (Y) tej przemiany w stosunku do substratu (X).

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 35. (2 pkt)

Zakreśl znakiem X literę P, jeżeli odpowiedź w tym wierszu tabeli jest prawdziwa, jeżeli

jest fałszywa - zakreśl literę F.

W procesie glikolizy biorą udział poniższe substancje i struktury:

1. określony substrat organiczny P F

2. ADP i Pi (fosforan nieorganiczny) P F

3. tlen, jako ostatni akceptor wodoru w łańcuchu oddechowym P F

4. mitochondria z odpowiednimi enzymami P F

Zadanie 36. (2 pkt)

Poniższymi wykresami zilustrowano wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy

i oddychania komórkowego u pewnego gatunku roślin, mierzoną w różnych jednostkach

umownych.

Zaznacz dwa sformułowania (spośród A, B, C, D, E), które trafnie interpretują wyniki

badań przedstawione w formie wykresów.

A. Intensywność wytwarzania materii organicznej przez badane rośliny jest większa

w temperaturze 25°C niż w temperaturze 35°C.

B. W temperaturze 35°C przyrost biomasy u badanych roślin jest większy niż

w temperaturze 25°C.

C. W temperaturze 25°C zużycie materii organicznej u badanych roślin przewyższa jej

produkcję.

D. Intensywność procesu katabolicznego u badanych roślin jest mniejsza w temperaturze

25°C niż w temperaturze 35°C.

E. Intensywność fotosyntezy ma największy wpływ na intensywność oddychania

w temperaturze od 25 do 35°C.

Zadanie 3. (2pkt)

Zaplanuj proste doświadczenie sprawdzające wpływ wysiłku fizycznego na intensywność

oddychania człowieka. Masz do dyspozycji: 10 osób i zegarek z sekundnikiem.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 6. (2pkt)

Schemat reakcji przemian cukru w organizmie człowieka.

Podaj, w jakim narządzie zachodzą procesy A i B oraz wskaż ten proces, który zachodzi po

zjedzeniu posiłku.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 9. (2pkt)

Podczas intensywnej pracy mięśni szkieletowych, np. podczas szybkiego biegu przez dłuższy czas,

w komórkach mięśniowych zachodzi oddychanie beztlenowe. Produktem tego procesu, oprócz

energii, jest także kwas mlekowy, który jest przyczyną bólu mięśni.

a) Wyjaśnij, dlaczego w komórkach mięśniowych podczas intensywnego wysiłku występuje

oddychanie beztlenowe i powstaje kwas mlekowy.

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

b) Wyjaśnij, dlaczego masaże, ciepła kąpiel, lekkie ćwiczenia zaraz po dużym wysiłku

fizycznym pozwalają na szybkie pozbycie się bólu mięśni.

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

Zadanie 26. (2pkt)

Bakterie azotowe z rodzaju Rhizobium, zwane bakteriami brodawkowymi, żyją wewnątrz

specjalnie dla nich wytworzonych brodawek na korzeniach roślin motylkowych (np. grochu, łubinu,

fasoli).

Podaj nazwę tej formy zależności organizmów oraz wyjaśnij, jakie znaczenie ma ona dla

bakterii brodawkowych i dla roślin motylkowych.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 33. (2pkt)

1 kg suchych (zawierających 10 . 12% wody) ziarniaków jęczmienia wydziela w ciągu doby 0,4

mg CO2. Wzrost uwodnienia tych nasion do 33% powoduje zwiększenie produkcji CO2 do 2000

mg CO2 na dobę.

a) Oblicz, ile razy zwiększyła się produkcja CO2 przy wzroście uwodnienia nasion do

33%.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

b) Wyjaśnij, dlaczego wraz ze wzrostem uwodnienia nasion wzrasta ilość wytwarzanego

przez nie CO2.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 10 (1 pkt)

Oddychanie jest przykładem procesu katabolicznego.

Uzasadnij to stwierdzenie jednym argumentem.

......................................................................................................................................................

---