Piłka siatkowa na siedząco, REHABILITACJA, SPORT NIEPEŁNOSPRAWNYCH


0x08 graphic

Piłka siatkowa na siedząco

Siatkówka na siedząco (ang. sitting-ball) - sportowa gra zespołowa, będąca odmianą tradycyjnej piłki siatkowej. Gra została wymyślona jako sport dla osób niepełnosprawnych. Obecnie uprawiają ją również pełnosprawni siatkarze.

I. Historia

ŚWIAT

W 1956r. Holenderski komitet Sportu (Dutch Sports Committee) jako pierwszy wprowadził zajęcia z piłki siatkowej na siedząco. Dyscyplina była kombinacją sitzballa (innej odmiany gry w piłkę siatkową rozgrywanej w pozycji siedzącej) oraz piłki siatkowej na stojąco- dyscyplin już wcześniej uprawianych przez osoby niepełnosprawne.

Zawody na poziomie międzynarodowym rozgrywane były od roku 1967, jednak dopiero w 1978r. Międzynarodowa Organizacja Sportu Niepełnosprawnych (ISOD) w pełni uznała piłkę siatkową na siedząco jako dyscyplinę sportową. Pierwszy oficjalny turniej pod auspicjami ISOD został przeprowadzony w 1979r. (Holandia).

W 1980r. po raz pierwszy piłka siatkowa na siedząco mężczyzn znalazła się w programie Igrzysk Paraolimpijskich. W zawodach uczestniczyło 7 druzyn narodowych. Mistrzostwa Świata Kobiet i Mężczyzn są organizowane od 1993r. W 2004r. podczas Igrzysk Paraolimpijskich w Atenach do rywalizacji przystąpiły drużyny kobiet. Dyscyplina rozwija się dynamicznie i zdobywa popularność na całym świecie, a jej atutem jest widowiskowość, atrakcyjność oraz brak wygórowanych potrzeb ekonomicznych konicznych dla przeprowadzenia treningu czy zawodów sportowych.

POLSKA

W Polsce piłka siatkowa na siedząco rozwija się od połowy lat dziewięćdziesiątych. Istotnym wydarzeniem, które umożliwiło stosunkowo szybki rozwój dyscypliny było zorganizowanie w 1997 r. (Wisła) prze PZSN „Start” kursu dla instruktorów piłki siatkowej na siedząco.

W 1999r. organizowane są Mistrzostwa Polski w kategorii mężczyzn. W tym samym roku reprezentacja Polski wzięła udział w Mistrzostwach Europy w Sarajewie zajmując 11 miejsce spośród 12 drużyn. W Mistrzostwach Europy w 2007r. Polska została sklasyfikowana na 10 miejscu. Wyróżnieniem, potwierdzającym coraz silniejszą pozycję polskiej piłki siatkowej na siedząco w Europie jest przyznanie Elblągowi prawa organizacji finałowego turnieju o Mistrzostwo Europy Kobiet i Mężczyzn w 2009r.

II. Organizacja

ŚWIAT

Od 1981r. organizacją odpowiedzialną za propagowanie piłki siatkowej niepełnosprawnych była Sekcja Piłki Siatkowej działająca przy Międzynarodowej Organizacji Sportu Niepełnosprawnych (ISOD). Duża popularność dyscypliny sprawiła ,że w 1992r. utworzono Światową Organizację Piłki Siatkowej dla Niepełnosprawnych - WOVD (Word Organisation Volleyball for Disabled). WOVD swoimi działaniami obejmuje nie tylko piłkę siatkową na siedząco, ale również piłkę siatkową na stojąco oraz sitzball. Organizacja ściśle współpracuje z organizacją IWAS (International Wheelchair and Amutee Sports Federation) oraz IPC (Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski). WOVD współpracuje również z Międzynarodową Federacją Piłki Siatkowej FIVB (Federation Internationale de Volleyball). Członkami WOVD jest ponad 60 organizacji narodowych.

WOVD stawia sobie za cel: rozwijanie i promowanie dyscypliny, organizowanie programó edukacyjnych i instruktorskich, ustalanie i modyfikowanie w porozumieniu z FIVB przepisów gry, podnoszenie poziomu umiejętności trenerów, sędziów i klasyfikatorów, organizowanie zawodów sportowych na różnych poziomach.

Zawodami najwyższej rangi w piłce siatkowej na siedząco są Igrzyska Paraolimpijskie. Organizowane są cyklicznie Mistrzostwa Świata oraz Mistrzostwa Kontynentalne. Coraz większą popularność dyscypliny potwierdzają corocznie przeprowadzane rozgrywki o klubowy Puchar Europy oraz zainaugurowane w 2006r. turnieje o Mistrzostwo Europy Juniorów. Do czołowych drużyn w piłce siatkowej na siedząco należą: Iran, Bośnia i Hercegowina, Holandia, Rosja , Chiny i Stany Zjednoczone.

POLSKA

W Polsce rozwojem dyscypliny zajmuje się Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”. Związek jest organizatorem rozgrywek ligowych oraz turniejów towarzyskich. W porozumieniu z Polskim Komitetem Paraolimpijskim (PKPar) współpracuje w przygotowaniach kadry narodowej do najważniejszych imprez sportowych.

III. Zasady

Celem gry jest przebicie piłki nad siatką i spowodowanie, aby znalazła się na boisku przeciwnika. Gra odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej (FIVB), zaadaptowanymi przez Światową Organizację Piłki Siatkowej dla Niepełnosprawnych (WOVD).

W grze rywalizują dwie drużyny. Każda drużyna na boisku liczy po 6 zawodników, a pełny jej skład łącznie z rezerwowymi powinien wynosić 12 osób. Zawodników każdej drużyny obowiązuje jednolity strój (koszulki, spodenki) z numerami na koszulkach.

Zawodnicy rezerwowi mogą wejść na plac gry, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

Zawodnicy rozpoczynają grę ustawieni na swoich polach (w linii ataku i linii obrony). Po wykonaniu zagrywki zawodnicy zajmują dowolne miejsce na boisku. Rotacja następuje zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Punktacja identyczna jak w piłce siatkowej na stojąco. Każda akcja punktowana, gra do 3 wygranych setów; set rozgrywany do 25 pkt. z dwupunktową przewagą; ewentualny piąty set do 15 pkt. z dwupunktową przewagą.

Wymiary - boisko do gry jest prostokątem o wymiarach 10 x 6 m. Wolna strefa wokół boiska-minimum 3 m z każdej strony.

Linie graniczne - linie (szer.5cm) są zawarte w wymiarach boiska.

Linia środkowa - dzieli boisko na dwa pola gry o wymiarach 5 x 6 m każde.

Linie strefowe - linie ataku wykreślone są równolegle, w odległości 2 m od linii środkowej.

Podłoga - materiałem podłogowym powinno być drewno lub nawierzchnia syntetyczna.

Siatka - szerokość siatki 0,8 m, długość siatki 6,5-7 m, zawiera oczka kwadratowe o boku 10 cm. Dla kobiet wysokość zawieszenia siatki wynosi 1,05 m, a dla mężczyzn 1,15 m.

Taśmy boczne - dwie taśmy z białego materiału o szerokości 5 cm i długości 80 cm są przymocowane do siatki, po każdej stronie na wysokości linii bocznych, w pionie nad osią linii środkowej. Obie taśmy są uważane za część siatki.

Atenki - to dwa elastyczne pręty wykonane z włókna szklanego lub z podobnego materiału, o długości 1,80 m i średnicy 10 mm. Każda antenka jest oznaczona paskami (szer. 10 cm) o kontrastujących kolorach i wystaje 1 m powyżej szczytu siatki.

Słupki - wysokość słupków musi wynosić co najmniej 1,25 m. Jeżeli zastosowane są słupki wspierające, muszą być zamocowane w odległości minimum 1m od każdej linii bocznej.

Piłka - jednolitość piłek - wszystkie piłki używane podczas jednego meczu muszą mieć te same właściwości: obwód, wagę, ciśnienie, typ itp. Mecze międzynarodowe muszą być rozgrywane piłkami posiadającymi homologację FIVB. Obwód piłki: 65-67cm, ciężar: 260-280 g, ciśnienie: 0,30-0,325 kg/cm2.

W skład Komisji sędziowskiej wchodzą:

Sędzia pierwszy kieruje całą komisją. Odpowiedzialny jest za prowadzenie zawodów zgodnie z przepisami. Do jego obowiązków należy interweniowanie w tych momentach, gdy został popełniony jakiś błąd.

Sędzia drugi podejmuje decyzje dotyczące błędów popełnianych pod siatką, nadzoruje ustawienie zawodników oraz zmiany i przerwy w grze.

Sekretarz wypełnia protokół. Podczas gry notuje zdobyte punkty, zmiany zawodników i przerwy w grze.

Sędziowie liniowi sygnalizują miejsce upadku piłki wzdłuż linii końcowych. Po gwizdku któregokolwiek z nich każdą akcję uważa się za skończoną. Każda z drużyn ma prawo do dwóch przerw na odpoczynek (po 30 sekund) w czasie jednego seta. Między setami przerwa trwa 2 minut.

Kapitan i trener odpowiedzialni są za zachowanie i dyscyplinę całego swojego zespołu. Libero nie może być kapitanem zespołu.

Przed meczem kapitan zespołu podpisuje protokół zawodów. Reprezentuje swój zespół podczas losowania. Podczas spotkania na boisku kapitan zespołu pełni funkcję grającego kapitana. Gdy kapitan nie bierze udziału w grze na boisku, trener bądź kapitan wyznacza innego grającego zawodnika, z wyjątkiem Libero, do pełnienia funkcji grającego kapitana. Wybrany grający kapitan pełni swoją funkcję do czasu, gdy zostanie zmieniony, powróci do gry kapitan zaznaczony w protokole zawodów lub skończy się set. Podczas gdy piłka jest poza grą, wyłącznie grający kapitan jest upoważniony do rozmowy z sędziami.

Ma również obowiązek przekazania prośby o wyjaśnienie zastosowania lub interpretacji przepisów, a także próśb i pytań stawianych przez swoich kolegów z zespołu. Jeśli grający kapitan nie zgadza się z wyjaśnieniami sędziego pierwszego, może zaprotestować przeciwko danej decyzji i powinien zgłosić sędziemu pierwszemu, iż rezerwuje sobie prawo do wpisania oficjalnego protestu w protokole zawodów po spotkaniu.

Podczas spotkania trener spoza boiska decyduje o grze swojego zespołu. Ustala początkowe ustawienie zespołu, zarządza zmiany zawodników i bierze przerwy na odpoczynek. Wykonując te czynności trener zwraca się oficjalnie do sędziego drugiego. Przed spotkaniem wpisuje lub sprawdza nazwiska i numery swoich zawodników w protokole zawodów i podpisuje go.

Asystent trenera podczas spotkania siedzi na ławce zespołu. Nie ma prawa interweniowania. W przypadku konieczności opuszczenia zespołu przez trenera, asystent trenera może przejąć jego funkcję, na prośbę grającego kapitana i za zgodą sędziego pierwszego.

Każdy zespół spośród dwunastu zgłoszonych do gry zawodników może zarejestrować jednego wyspecjalizowanego w grze obronnej, zwanego Libero.

Libero musi być zapisany w protokole zawodów przed spotkaniem, w specjalnie zarezerwowanej do tego rubryki. Nie może być kapitanem zespołu ani grającym kapitanem. Musi grać w ubiorze, którego kolor koszulki kontrastuje z ubiorem innych członków zespołu. Strój Libero może mieć inny wzór, lecz numer musi wyglądać tak samo jak numery pozostałych zawodników.

Tabela 1. Różnice w przepisach gry między piłką siatkową na siedząco, a piłką siatkową na stojąco.

PIŁKA SIATKOWA NA SIEDZĄCO

PIŁKA SIATKOWA NA STOJĄCO

Ubiór zawodnika: koszulka, spodenki, skarpety, obuwie sportowe. Zawodnicy mogą używać długich spodni. Nie mogą siedzieć na podkładkach oraz używać spodenek z pogrubieniem na pośladkach.

Ubiór zawodnika składa się z koszulki, spodenek, skarpet i obuwia sportowego.

Pozycję zawodnika na boisku w trakcie gry wyznaczają pośladki znajdujące się na podłożu. Oznacza to, że ręka/ręce i/lub kończyna/kończyny dolne mogą znajdować się:

  • W strefie ataku w trakcie uderzenia atakującego(zawodnik drugiej linii),

  • Na boisku w trakcie zagrywki (zawodnik zagrywający),

  • Poza liniami boiska w trakcie zagrywki (zawodnicy na boisku).

Pozycje zawodnika na boisku w trakcie gry wyznaczają stopy.

Przy zagrywce, w momencie uderzenia piłki, pośladki zawodnika nie mogą dotknąć boiska (ani linii końcowej).

Przy zagrywce, w momencie uderzenia piłki stopy nie mogą dotknąć boiska (ani linii końcowej). Po uderzeniu piłki zawodnik może opaść poza pole zagrywki lub na boisko.

Dozwolone jest dotknięcie boiska przeciwnika stopą (stopami) pod warunkiem, że nie przeszkodzi to w grze przeciwnikowi. Zawodnik jak najszybciej musi powrócić stopą na swoje własne pole gry.

Dozwolone jest dotknięcie boiska przeciwnika stopą (stopami)/ ręką(rękoma) pod warunkiem, że co najmniej część stopy/ręki ma kontakt z linią środkową lub znajduje się nad tą linią.

Zawodnik linii ataku może atakować piłkę bezpośrednio z zagrywki przeciwnika, gdy piłka znajduje się w polu ataku i jest całkowicie powyżej górnej taśmy siatki.

Żaden zawodnik nie może atakować piłki z zagrywki przeciwnika, gdy piłka znajduje się w polu ataku i jest całkowicie powyżej górnej taśmy siatki.

Zawodnik linii obrony może wykonać atak pod warunkiem, że w momencie uderzenia piłki pośladki zawodnika nie przekroczyły linii ataku.

Zawodnik linii obrony może wykonać atak jeśli:

  • Wyskoczył spoza pola ataku (w momencie wyskoku jego stopy nie mogą dotykać ani przekraczać linii ataku),

  • W momencie uderzenia piłka nie znajduje się całkowicie powyżej górnej taśmy.

Zawodnik linii ataku może zablokować zagrywkę przeciwnika.

Blokowanie zagrywki przeciwnika jest zabronione.

Przy odbiciu piłki zawodnik musi mieć kontakt z podłożem częścią ciała pomiędzy pośladkami, a barkami. Zabronione jest wstawanie, podnoszenie się i chodzenie. Dopuszczalny jest krótki brak kontaktu z podłożem przy odbiciu piłki w celu obrony piłki, gdy piłka znajduje się całkowicie poniżej górnej taśmy.

IV. Klasyfikacja zawodników

W piłce siatkowej na siedząco zawodnicy nie są podzieleni na klasy startowe. Do gry dopuszczani są, przede wszystkim, zawodnicy z następującymi rodzajami schorzeń:

W piłce siatkowej na siedząco konieczne jest spełnienie kryterium minimum niepełnosprawności. Zgodnie z przepisami WOVD wymogi minimum niepełnosprawności spełnia osoba , która ze względu na deficyt funkcjonalny nie może rywalizować na równi z osobami pełnosprawnymi w piłce siatkowej na stojąco. Przyjmuje się, że takie kryterium spełniają, m.in. osoby z: ciężkimi zaburzeniami krążenia obwodowego w kończynach dolnych, wszczepioną endoprotezą stawu kolanowego lub biodrowego, dysplazją lub laksacją stawu biodrowego, niestabilnością stawu kolanowego, wykształconym stawem rzekomym w obrębie kończyny dolnej. Regulamin zawodów dopuszczają do gry jednego zawodnika z minimum niepełnosprawności na boisku w 6-osobowej drużynie oraz dwóch zawodników w 12-osobowym szerokim składzie drużyny.

Podczas turniejów towarzyskich oraz w niektórych narodowych rozgrywkach ligowych dopuszczane są do wspólnej gry z niepełnosprawnymi siatkarzami osoby pełnosprawne. Ma to na celu spopularyzowanie dyscypliny oraz zintegrowanie środowiska osób pełno- i niepełnosprawnych.

W grze w piłkę siatkową na siedząco nie uczestniczą osoby z zaburzeniami czucia oraz trofiki skóry (np. osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego). Trening piłki siatkowej w pozycji siedzącej u tych osób stanowi duże ryzyko powstania odleżyn lub trudno gojących się ran.

V. Metodyka nauczania

Przygotowanie sprawnościowe zawodników polega na kształtowaniu podstawowych zdolności motorycznych (wytrzymałości, szybkości, siły, koordynacji i gibkości) zgodnie z zasadami i założeniami szkolenia osób pełnosprawnych. Piłka siatkowa na siedząco jest gra zespołową o złożonej strukturze techniczno- taktycznej. Działania wzorowane są na piłce siatkowej osób pełnosprawnych i polegają na zaadoptowaniu poszczególnych elementów do pozycji siedzącej zawodników oraz kilku specyficznych przepisów gry.

Przygotowanie techniczne obejmuje naukę i doskonalenie następujących elementów: postawy siatkarskiej, przemieszczania się po boisku, padów, oswojenia z piłką, odbić piłki, zagrywki, ataku oraz bloku piłki.

A) Postawa siatkarska:

To taka pozycja siedząca, która zapewnia zawodnikowi zachowanie równowagi, możliwość wykonania czynności z piłką oraz optymalizację wysiłku mięśniowego. W zależności od uwarunkowań indywidualnych (rodzaju niepełnosprawności, zakresu ruchomości w stawach kończyn dolnych oraz stabilizacji tułowia) zawodnicy najczęściej przyjmują pozycję siadu rokrocznego/prostego lub zmodyfikowanego siadu płotkarskiego (obydwie kończyny dolne są zgięte w stawach biodrowych i kolanowych). Większość siatkarzy opiera ręce o podłogę w pozycji gotowości do przemieszczania się w kierunku piłki lub stabilizując tułów przed wykonaniem czynności z piłką.

Przykładowe ćwiczenia doskonalące postawę siatkarską:

B) Przemieszczanie się po boisku:

Przemieszczanie się w czasie gry ma na celu zajęcie najkorzystniejszego miejsca na boisku umożliwiającego wykonanie odpowiedniej czynności z piłką. Przemieszczanie odbywa się wyłącznie w pozycji siedzącej. Zawodnicy z porażeniem lub brakiem kończyn dolnych przemieszczają się poprzez przesuwanie się po podłożu w pozycji siedzącej za pomocą kończyn górnych, natomiast siatkarze posiadający sprawne kończyny dolne wykorzystują je wraz z kończynami górnymi. Przemieszczanie się po podłożu wykonuje się we wszystkich kierunkach. Ze względu na mały wymiar boiska szczególnie ważny jest czas reakcji zawodnika.

Przykładowe ćwiczenia doskonalące przemieszczanie się:

- „wyścig na pośladkach”- zawodnicy podzieleni są na 3-4osobowe grupy ustawione w pozycji siedzącej w równoległych do siebie rzędach. Pierwszy zawodnik z każdego rzędu pośladkami nie przekracza linii startu, od której w odległości ok5-6 m ustawiona jest chorągiewka. Na sygnał „Start” zawodnicy przemieszczają się przodem do chorągiewek, okrążają ją i wracają przemieszczając się tyłem. Po przekroczeniu pośladkami linii startu rusza kolejny zawodnik z rzędu. Wygrywa drużyna, która najszybciej ukończy wyścig.

C) Pady:

Pady wykonuje się w celu obrony piłki po ataku przeciwnika lub jako formę kontrolowanego upadku na podłoże po wykonaniu akcji obronnej, z której często korzystają zawodnicy ze słabą stabilizacją tułowia. W zależności od sytuacji pad wykonuje się:

Podczas wykonywania padu przodem, po odbiciu piłki, zawodnik amortyzuje upadek poprzez ugięcie kończyn górnych opartych rękoma o podłoże.

W trakcie wykonywania padu bokiem, po odbiciu piłki, zawodnik upada kontaktując się z podłożem bokiem tułowia i barkiem. Po wykonaniu padu osoby po amputacji kończyn dolnych lub ze sprawnymi kończynami dolnymi mogą wykonywać dynamiczny przewrót przez przeciwny bark w celu przyspieszenia powrotu do psowaty siatkarskiej.

Wykonując pad tyłem po odbiciu piłki, zawodnik przetacza się na plecy znajdujące się w ułożeniu zaokrąglonym, a następnie powraca do pozycji siatkarskiej również poprzez przetoczenie się po podłożu (ruch „kołyski”).

Możliwy jest również dynamiczny przewrót przez bark w celu przyspieszenia powrotu do postawy siatkarskiej (podobnie jak przy padzie bokiem).

Przykładowe ćwiczenia doskonalące pady:

Zawodnicy ustawieni w pozycji siedzącej w szeregu na linii bocznej boiska w odległościach ok. 1,5 m od siebie. Na sygnał:

D) Oswojenie z piłką:

Oswojenie z piłką ma na celu przybliżenie zawodnikowi przyboru, którym będzie się posługiwał trakcie gry. Gracz poznaje właściwości piłki takie jak: rozmiar, ciężar, kolor, powierzchnię, strukturę, kształt czy tor lotu.

Przykładowe ćwiczenia oswajające z piłką:

E) Odbicia piłki:

Cel odbicia piłki w trakcie gry zależy od zaistniałej sytuacji. Wśród podstawowych działań związanych z odbiciem piłki wyróżnić można:

W większości przypadków odbicie piłki wykonuje się za pomocą kończyn górnych (jednorącz lub oburącz), jednak przepisy dopuszczają również możliwość odbicia inną częścią ciała (np. kończyną dolną). Są to jednak tzw. odbicia sytuacyjne, które wykonywane są w wyjątkowych sytuacjach gry. W piłce siatkowej na siedząco można wyróżnić następujące sposoby odbić:

Prawidłowe wykonanie odbicia sposobem oburącz górnym zależy od zajęcia odpowiedniej pozycji na boisku, ułożenia kończyn górnych i kontaktu rąk z piłką. Ręce powinny być ułożone w „koszyczek” przed twarzą tak, aby7 przy palcach lekko ugiętych w stawach paliczkowych kciuki i palce wskazujące tworzyły trójkąt (ręce odchylone w kierunku grzbietowym o luźno rozstawionych kuliście palcach). Kończyny górne powinny być ugięte w stawach łokciowych pod kątem ok. 90 stopni i skierowane łokciami w dół, w skos, lekko na zewnątrz. Kontakt z piłką następuje opuszkami wszystkich palców, chociaż najbardziej zaangażowane są palce środkowe, wskazujące i kciuki. W trakcie odbicia należy pamiętać o symetrycznej pracy kończyn górnych (ruch zgięcia w stawach nadgarstkowych oraz wyprost w stawach łokciowych). Do najczęściej występujących błędów w trakcie wykonywania odbicia piłki sposobem górnym oburącz zalicza się:

Przy obiciach sytuacyjnych sposobem oburącz górnym (np. przy obronie piłki lecącej z dużą siłą na wysokości głowy) zawodnicy wykorzystują do odbicia piłki krawędzie złączonych rąk lub przedramion (części przydłoniowych). Taki sposób odbicia piłki zazwyczaj mniej precyzyjny, ale może uratować zespół przed utrata punktu.

Odbicia sposobem jednorącz górnym stosowane są w sytuacjach, kiedy zawodnik nie może wykonać odbicia sposobem oburącz górnym. Odbicia takie mogą być wykonane palcami jednej ręki, pięścią (tzw. piąstkowanie) lub nasadą ręki.

W piłce siatkowej na siedząco prawidłowe wykonanie odbicia sposobem oburącz dolnym zależy od: zajęcia odpowiedniej pozycji na boisku, ułożenia kończyn górnych i kontaktu rąk z piłką.

Jedna ręka obejmuje drugą, kciuki ułożone są równolegle, a przedramiona odwrócone na zewnątrz tak, aby utworzyć jak największą powierzchnię odbicia. Kontakt z piłką następuje wewnętrznymi powierzchniami przedramion w okolicy nadgarstków. W trakcie odbicia ruch kończyn górnych wykonywany jest w stawach ramiennych. Do najczęstszych błędów w trakcie wykonywania odbicia piłki sposobem oburącz dolnym zalicza się:

Przy odbiciach sytuacyjnych sposobem oburącz dolnym zawodnicy wykonują odbicia z bocznym ułożeniem kończyn.

Odbicia sposobem jednorącz dolnym stosowane są w sytuacjach, kiedy zawodnik znajduje się w pozycji o zachwianej równowadze oraz gdy istnieje konieczność odbioru niedokładnego podania lub obrony piłki. Odbicia takie mogą być wykonane powierzchnią przedramienia w okolicy nadgarstka, nasada ręki lub grzbietową stroną ręki.

Przykładowe ćwiczenia doskonalące odbicia sposobem górnym i dolnym:

Zawodnicy w pozycji siedzącej ustawieni w rogach kwadratu o bokach ok.3-4 m. Równocześnie dwaj ćwiczący odbijają dwie piłki na wprost równolegle do siebie (do partner ów po przeciwnej stronie) sposobem oburącz dolnym. Zawodnicy znajdujący się naprzeciw przyjmują piłki i odbijają je po przekątnej (tor lotu piłek krzyżuje się) sposobem oburącz górnym.

F) Zagrywka:

Celem zagrywki jest wprowadzenie piłki do gry w taki sposób, aby uniemożliwić lub utrudnić przyjęcie jej przez przeciwnika. Zawodnik, uwzględniając ustawienie drużyny przeciwnej oraz umiejętności własne i przeciwnika, samodzielnie wybiera technikę wykonania zagrywki, a także miejsce jej kierowania. Ze względu na możliwości funkcjonalne siatkarzy oraz przepisy gry nie stosuje się zagrywki z wyskoku. Wyróżniamy trzy typy zagrywki: dolną, górną tenisową oraz górną szybującą.

Wykonując zagrywkę dolną zawodnik przyjmuje pozycję przodem lub bokiem (przeciwnym do ręki zagrywającej) do siatki, tak aby pośladki znalazły się za linią końcową boiska. piłka ułożona jest z przodu na lewej ręce (u osoby praworęcznej), zawodnik wybiera kierunek i miejsce zagrywki, następnie podrzuca piłkę i jednocześnie wykonując zamach kończyną górną uderzającą. Uderzenie piłki następuje przez ruch wahadłowy ramienia w przód (bokiem) i kontakt powierzchni dłoniowej ręki z piłką. Po wykonaniu zagrywki gracz jak najszybciej wraca na boisk. Do najczęściej występujących błędów w trakcie wykonywania zagrywki dołem zalicza się:

Zagrywka górna tenisowa może być wykonana bez rotacji lub z rotacją. Przy zagrywce tenisowej bez rotacji zawodnik przyjmuje pozycję przodem do siatki, tak aby pośladki znalazły się za linią końcową boiska. Piłka trzymana jest z przodu przy lekko zgiętych kończynach górnych w stawach łokciowych. Siatkarz wybiera kierunek i miejsce zagrywki, następnie podrzuca piłkę jednocześnie wykonując zamach do tyłu kończyną górną uderzającą oraz odchylenie tułowia w tył. Uderzenie piłki następuje przez ruch tułowia w przód wraz z ruchem ramienia z tyłu w przód i kontakt całej powierzchni dłoniowej ręki z piłką. Moment uderzenia opadającej piłki powinien nastąpić w najwyższym punkcie zasięgu kończyny górnej, ponad wysokością barku kończyny górnej uderzającej. Po wykonaniu zagrywki zawodnik wraca na boisko.

Przy zagrywce górnej tenisowej z rotacją w trakcie podrzutu piłki gracz nadaje jeje rotację wstępną, którą powiększa przy uderzeniu piłki nad lub nieco przed sobą. Do najczęstszych błędów przy tej zagrywce zalicza się:

Przy zagrywce górnej szybującej zawodnik przyjmuje pozycje przodem do siatki, tak aby pośladki znalazły się za linią końcową boiska. Piłka skierowana wentylem ku tyłowi, trzymana jest z przodu na wyciągniętej (powyżej wysokości barków) kończynie górnej przeciwnej do zagrywającej. Siatkarz wybiera kierunek i miejsce zagrywki, następnie podrzuca piłkę jednocześnie odprowadzając w dół zgiętą w stawie łokciowym kończynę górną uderzającą. Uderzenie piłki następuje przez dynamiczny ruch ku górze kończyny zgiętej w stawie łokciowym i kontakt wysuniętej nasady zgiętej grzbietowo ręki z piłką. Moment uderzenia opadającej piłki powinien nastąpić na wysokości twarzy. Po wykonaniu zagrywki zawodnik możliwie jak najszybciej wraca na boisko.

Do najczęstszych błędów w trakcie wykonywania zagrywki szybującej zalicza się:

Przykładowe ćwiczenia doskonalące zagrywkę dolną i górną:

Zawodnicy podzieleni na 2 zespoły. Ustawiają się z piłkami w szeregach na liniach końcowych po dwóch stronach boiska, w równych odległościach od siebie (pośladki nie przekraczają linii). Dwa materace ustawione są na środku linii ataku (po obu stronach siatki). Zawodnicy z dwóch zespołów naprzemiennie zagrywają dołem starając się trafić piłką w materac. Za celne trafienie zespół otrzymuje pkt. Po zakończonej serii materace przesuwane są na lewe, a potem prawe skrzydło. Po trzech seriach ćwiczący powtarzają zadanie zagrywając górą. Wygrywa zespół, który uzyska więcej punktów po 6seriach.

G) Atak:

Celem ataku jest skierowanie piłki na stronę przeciwnika w taki sposób, aby uniemożliwić lub utrudnić przeciwnikowi jej obronę. Należy pamiętać, że przy ataku w piłce siatkowej na siedząco można analizować jedynie fazę dojścia do piłki i uderzenia, ponieważ możliwości funkcjonalne zawodników oraz przepisy gry wykluczają takie elementy, jak: rozbieg, wyskok, lądowanie. Pozycja siedząca sprawia, że skuteczność siatkarza atakującego, w dużym stopniu, zależy od wysokości siedzeniowej i zasięgu kończyn górnych. W piłce siatkowej na siedząco stosuje się trzy formy ataku: zbicie, plasowanie i kiwnięcie.

Przykładowe ćwiczenia doskonalące zbicie:

Zawodnicy podzieleni na 2 zespoły. Każdy zespół wykonuje te same czynności po dwóch stronach siatki. Jeden zawodnik z zespołu ustawia się na środku pod siatką w roli wystawiającego. Pozostali z piłkami ustawiają się w rzędzie na prawym skrzydle w odległości ok. 2 m od siatki. Pierwszy gracz z rzędu nagrywa piłkę do wystawiającego, który wystawia piłkę, gdy ćwiczący przesuwa się pod siatkę. Następnie piłka jest uderzona w najwyższym punkcie zasięgu, a zawodnik atakujący przechodzi na koniec swojego rzędu. To samo wykonuja pozostali ćwiczący. Piłki przejmuje się od zawodników po przeciwnej stronie siatki. Piłka może być uderzana w różnych, ściśle określonych kierunkach. Można stosować różne formy uderzenia- zbicie dynamiczne, plasowanie, kiwnięcie. Doskonaląc to ćwiczenie można próbować szybszego nagrania piłki, które wykonywane w grze właściwej może być bardzo skuteczne.

H) Blok:

Celem bloku jest obrona polegająca na uniemożliwieniu skierowania „atakującej piłki” na stronę drużyny broniącej. Piłce siatkowej na siedząco w bloku można analizować jedynie fazę dojścia do piłki i blokowania właściwego (ograniczone możliwości funkcjonalne oraz modyfikacja przepisów gry wykluczają takie elementy, jak rozbieg, wyskok czy lądowanie). Podobnie jak przy ataku, pozycja siedząca sprawia, że skuteczność zawodnika blokującego w dużym stopniu zależy od wysokości siedzeniowej i zasięgu kończyn górnych. Wykorzystuje się w grze blok pojedynczy, podwójny lub potrójny. Siatkarze obserwują działania przeciwnika i wybierają miejsce bloku, do którego dochodzi odpowiednia liczba zawodników. Następnie gracze, biorący udział w blokowaniu piłki, wyciągają w górę kończyny górne tworząc dłonią powierzchnią rąk (palce szeroko rozstawione ) szczelną płaszczyznę nad siatką. Zawodnik wykonuje ruch zgięcia w stawach nadgarstkowych w chwili zetknięcia się piłki z rękoma lub poprzez usztywnienie nadgarstka próbuje skierować piłkę w miejsce nieasekurowane przez graczy drużyny przeciwnej.

Przykładowe ćwiczenia doskonalące podwójny blok:

Zawodnicy podzieleni są na dwie grupy. Każda grupa wykonuje to samo zadanie po dwóch stronach boiska. wskazany przez instruktora ćwiczący z zespołu ustawia się na środku pod siatką w roli wystawiającego. Jedna grupa zawodników z piłkami ustawia się w rzędzie na parwym skrzydle w odległości ok. 2 m od siatki. Druga grupa bez piłek ustwia się po przeciwnej stronie siatki na lewym skrzydle, jak najbliżej siatki. Pierwszy ćwiczący z rzędu nagrywa piłkę do wystawiającego i przesuwa się pod siatkę. Piłka wystawiona jest jak najwyżej, a zawodnik po zamachu uderza piłkę w najwyższym punkcie zasięgu. W tym samym czasie gracz po przeciwnej stronie siatki stara się zablokować piłkę. Po wykonaniu ataku oraz bloku obydwaj zawodnicy przechodzą na koniec swoich rzędów. Te same czynności wykonują pozostali ćwiczący. Piłki przejmuje się od osób znajdujących się po przeciwnej stronie siatki.

W metodyce nauczania elementów technicznych w piłce siatkowej na siedząco ćwiczenia wykonuje się indywidualnie, później w dwójkach, a następnie w grupie, jednocześnie stopniując trudność, złożoność i znajomość zadań ruchowych oraz wprowadzając elementy współzawodnictwa. Biorąc pod uwagę różny stopień niepełnosprawności zawodników i związany z tym zróżnicowany poziom opanowania poszczególnych elementów techniczno- taktycznych, należy być organizacyjnie przygotowanym na podział grupy i jednoczesne doskonalenie poznanych już elementów oraz nauczanie nowych zadań ruchowych. Taka sytuacja wymaga od prowadzącego zajęcia doskonałego przygotowania i przemyślenia każdego szczegółu zaplanowanych ćwiczeń (ustalenia odpowiedniej liczby ćwiczących, przygotowania dostatecznej liczby piłek, rozplanowania układu ćwiczących na Sali, dostosowania tempa ćwiczeń do możliwości przemieszczania się graczy po podłożu, ustalenia czasu trwania ćwiczenia, aby zachowana została ciągłość i pożądana intensywność zajęć.

VI. Przygotowanie taktyczne

Przygotowanie taktyczne w piłce siatkowej na siedząco opiera się na podobnych zasadach, jak w piłce siatkowej osób pełnosprawnych (na stojąco). Można wyróżnić przygotowanie indywidualne i zespołowe. Taktyka indywidualna siatkarzy na siedząco będzie zależała od umiejętności technicznych, osobowości oraz doświadczenia zawodników. W porównaniu z grami zespołowymi osób pełnosprawnych, w piłce siatkowej przeznaczonej dla osób niepełnosprawnych poziom umiejętności technicznych będzie uzależniony od rodzaju niepełnosprawności. Szczegółowe zasady taktyki indywidualnej dotyczą: rozegrania piłki, przyjęcia piłki, gry w obronie, zagrywki, ataku i bloku.

Zespołowe rozwiązania taktyczne początkowo polegają na wprowadzeniu specjalizacji pozycji (zawodnicy wykonują czynności w zależności od miejsca zajmowanego na boisku). Następnie wprowadza się strukturę odpowiadającą systemom gry:

W zależności od systemu gry i ustawienia zawodników w piłce siatkowej na siedząco ćwiczy się zespołową taktykę gry w ataku (z wystawiającym z linii ataku lub linii obrony/ bez zmiany miejsc lub ze zmianą miejsc) oraz taktykę gry w obronie (przyjęcie zagrywki, asekurację ataku i obronę piłki atakowanej przez przeciwnika).

VII. SITZBALL

Jest mniej popularną odmianą piłki siatkowej na siedząco, która uprawiana jest, przede wszystkim, w niektórych krajach Europy Zachodniej. Dyscyplina nie znajduje się w programie Igrzysk Paralompijskich, a do zawodów najwyższej rangi na poziomie międzynarodowym należą Mistrzostwa Europy. Istniej kilka różnic pomiędzy piłką siatkową na siedząco, a sitzballem. W sitzball uczestniczy w grze drużyna złożona z 5 zawodników. Boisko ma wymiary 5 x 8 m, a siatka rozpięta jest na wysokości 1 m. Charakterystyczna dla sitzballa jest możliwość odbicia piłki na boisku. W związku z tym gracze mają więcej czasu na podejście do piłki. Ze względu na możliwość odbić piłki o podłożę zawodnicy sitzballa znacznie więcej przemieszczają się na boisku niż zawodnicy piłki siatkowej na siedząco.

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu

Fizjoterapia II rok II° studia stacjonarne

SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Temat: Trening doskonalący technikę gry w piłkę siatkową na siedząco.

Prowadzący: Agata Niewczas

Miejsce zajęć: hala sportowa

Przybory i przyrządy: siatka, piłki, 2 materace

Liczba zawodników: 12

Charakterystyka zawodników: osoby z różnymi uszkodzeniami narządu ruchu( po amputacjach kończyn dolnych na różnych poziomach oraz osoby z niedorozwojem kończyn dolnych)

Czas: 90 min

TOK LEKCJI

TREŚĆ

CZAS

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE

I CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.Czynności organizacyjne

2.Rozgrzewka

Ćwiczenia wszechstronnie przygotowujące do zajęć,

Ćwiczenia

oswajające z piłką.

Zbiórka

Kontrola obecności

Przedstawienie zadań dydaktycznych

  • krążenia ramion, naprzemienne, jednoczesne w przód, do tyłu

  • rozgrzanie nadgarstków

  • w siadzie prostym, skłony do kolan(przytrzymać)

  • toczenie piłki po podłożu wokół kończyn dolnych (w prawą i lewą stronę),

  • krążenia piłką wokół tułowia (w prawą i lewą stronę),

  • podrzut w górę piłki trzymanej oburącz z przodu i jej chwyt oburącz z tyłu za plecami,

  • podrzut piłki oburącz w górę, klaśnięcie z przodu i tyłu tułowia, chwyt piłki oburącz,

  • wyrzut piłki zza pleców, chwyt z przodu,

  • podrzut piłki prawą ręką, chwyt lewą ręką i odwrotnie,

  • podrzut piłki oburącz w górę, obrót zawodnika o 360 stopni i jej chwyt oburącz,

  • podrzut piki oburącz w górę, przejście do leżenia tyłem, powrót do siadu i jej chwyt oburącz.

2min

4min

5min

Zbiórka w szeregu

X X X X X

Zawodnicy w rozsypce przyjmują indywidualnie dobraną postawę siatkarską.

Ćwiczenia wykonywane bez piłki.

Ćwiczenia z wykorzystaniem piłek

II CZĘŚĆ GŁÓWNA

Realizacja zadania dydaktycznego. Doskonalenie następujących elementów:

Ćwiczenia doskonalące postawę siatkarską

Ćwiczenia doskonalące przemieszczanie się

Ćwiczenia doskonalące pady

Ćwiczenia doskonalące

odbicia piłki

Ćwiczenia doskonalące zagrywkę i odbiór

Ćwiczenia doskonalące atak i blok

Gra szkolna

Na sygnał :

  • „brzuch”- wykonują leżenie przodem, a następnie wracają do postawy siatkarskiej,

  • „plecy”- wykonują leżenie tyłem, a następnie wracają do postawy siatkarskiej,

  • „obrót”- wykonują obrót o 360 stopni, a następnie wracają do pozycji wyjściowej,

  • „żarówki”- wyciągają ręce w górę i :wkręcają żarówki”, a następnie wracają do postawy siatkarskiej,

  • „rulon”- wykonują leżenie tyłem, przechodzą poprzez leżenie przodem do leżenia tyłem, a następnie wracają do postawy siatkarskiej.

Na sygnał (gest prowadzącego):

  • „idąc w przód”- przemieszczają się po podłożu w tył,

  • „idąc do tyłu”- przemieszczają się po podłożu w przód,

  • „idąc w lewo”- przemieszczają się po podłożu w prawo,

  • „idąc w prawo”- przemieszczają się po podłożu w lewo,

  • „obrót”- obracają się.

Na sygnał:

  • „go”- przemieszczają się po podłożu w przód,

  • „przód”- wykonują pad w przód i kontynuują przemieszczanie się po podłożu w przód,

  • „prawa”- wykonują pad bokiem w prawo i kontynuują przemieszczanie się po podłożu w przód,

  • „lewa”- wykonują pad bokiem w lewo i kontynuują przemieszczanie się po podłożu w przód,

  • „tył”- wykonują pad w tył i kontynuują przemieszczanie się po podłożu w przód,

  • „stop”- przyjmują postawę siatkarską.

  • rzuty piłki zza głowy (oburącz, jednorącz):

~ dokładnie do osoby z pary,

~ lekko na boki

~ odbijając piłkę o podłogę,

  • odbicia sposobem górnym oburącz ,

  • odbicia sposobem górnym jednorącz LR, PR,

  • odbicia sposobem dolnym oburącz,

  • zagrywka sposobem dolnym,

  • zagrywka sposobem górnym:

~ tenisowa bez rotacji,

~ tenisowa z rotacją,

~ górna szybująca.

  • zbicie,

  • plasowanie,

  • kiwnięcie.

Jeden zawodnik z zespołu ustawia się na środku pod siatką w roli wystawiającego. Drugi zawodnik atakujący ustawia się na prawym skrzydle w odległości ok. 2 m od siatki. Trzeci nagrywa piłkę do wystawiającego. Czwarty i piaty na bloku. Szósty na linii końcowej zbiera piłki.

5min

5min

5min

10min

8min

10min

30min

Zawodnicy ustawieni w pozycji siedzącej w szeregu na linii bocznej boiska w odległościach ok. 1,5 m od siebie

Jw. Instruktor stoi twarzą do zawodników i przemieszcza się w różnych kierunkach.(lustrzane odbicie)

Jw.

Zawodnicy łączą się w pary, siadają naprzeciw siebie w odległości 2 i 5 m.( na liniach granicznych boiska)

Zawodnicy podzieleni na 2 zespoły. Każdy zespół ustawia na połowie boiska w szeregach:3 osoby na liniach końcowych i 3 osoby przed linią ataku(w równych odległościach od siebie, pośladki nie przekraczają linii). Zawodnicy z dwóch zespołów naprzemiennie zagrywają po wcześniej ustalonym torze.(po prostej/skośnej/do odbierających)

Jw. Każdy zespół wykonuje te same czynności po dwóch stronach siatki

Piłki przejmuje się od zawodników po przeciwnej stronie siatki. Piłka może być uderzana w różnych, ściśle określonych kierunkach. Można stosować różne formy uderzenia- zbicie dynamiczne, plasowanie, kiwnięcie.

Instruowanie, poprawianie błędów.

Podział na 2 zespoły, sędziowanie.

III CZĘŚC KOŃCOWA

Czynności rozluźniające

  • - ćwiczenia oddechowe połączone z unoszeniem KKG

  • - rozluźnienie KKG

Czynności organizacyjno - porządkowe

  • - zbiórka

  • - omówienie zajęć

  • - uporządkowanie sprzętu

  • - pożegnanie

4min

.wolne tempo

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu

Fizjoterapia II rok II° studia stacjonarne

I TURNIEJ DRUŻYN AMATORSKICH W PIŁCE SIATKOWEJ NA SIEDZĄCO

W LUBLNIE


Uniwersytet Medyczny w Lublinie zaprasza wszystkich chętnych do wzięcia udziału w Turnieju drużyn amatorskich w piłce siatkowej na siedząco organizowanego w ramach Programu Aktywności Lokalnej realizowanego w związku z projektem „Dni Aktywne Inaczej- integracja społeczności Lublina”

Regulamin Turnieju

DNI AKTYWNE INACZEJ 2010

I. Organizator rozgrywek: 

* Uniwersytet Medyczny w Lublinie

II. Cel rozgrywek:

* popularyzacja siatkówki na siedząco wśród społeczeństwa,

* integracja amatorów tej dyscypliny w mieście i regionie.

III. Miejsce i termin:

1. Hala Sportowa Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ul. Chodźki 15.

2. Harmonogram rozgrywek zależny jest od ilości zgłoszonych drużyn, i ustalony zostanie na spotkaniu organizacyjnym (10.09.2010.).

3. Finał 11.10.2010r.

IV. Warunki przystąpienia do rozgrywek - uczestnicy:

  1. Uczestnikami mogą być wyłącznie amatorzy.

  2. Udział mogą wziąć osoby z niepełnosprawnością jak i pełnosprawne.

  3. Na liście zgłoszeniowej każdej drużyny musi znajdować się co najmniej 3 zawodników z niepełnosprawnością.

  4. Stwierdzenie nieprawidłowości w zgłoszeniu dyskwalifikuje drużynę.

  5. Drużyny i zawodnicy ubezpieczają się we własnym zakresie.

Organizator rozgrywek nie ponosi odpowiedzialności prawnej i cywilnej, w zakresie poniesionych szkód na zdrowiu i mieniu, biorących udział w rozgrywkach zawodników.

  1. Osoby niepełnoletnie muszą posiadać pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na uczestnictwo w rozgrywkach. 

  2. Zgłoszenia należy przesyłać drogą internetową (formularz oraz adres dostępne są na stronie www.uml.turniej.pl).

  3. Spotkanie organizacyjne odbędzie się 10.09.2010r. (poniedziałek) o godz. 19.00 w pubie `Medyk' w Lublinie, przy ul. Chodźki 3 (obok akademików).

 V. Ustalenia organizacyjne:

  1. Wszyscy zawodnicy zobowiązani są do przestrzegania niniejszego regulaminu.

  1. Organizator jest w pełni odpowiedzialny za następujące przygotowania do rozgrywek: