1. Reforma polityki strukturalnej UE.

Celem polityki strukturalnej w Unii Europejskiej jest zmniejszenie różnic w poziomie życia i rozwoju gospodarczym między najbiedniejszymi a najbogatszymi regionami państw członkowskich.

Rozwój polityki strukturalnej można podzielić na kilka etapów, które są bezpośrednio związane z okresami programowania pomocy strukturalnej.

Pierwsze przesłanki determinujące powstanie polityki strukturalnej pojawiły się już w Traktacie Rzymskim ustanawiającym Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Kolejnym ważnym wydarzeniem było utworzenie w 1968 roku w strukturze Komisji Europejskiej Dyrekcji Generalnej Polityki Regionalnej. Jednak systemowa polityka regionalna na poziomie wspólnotowym zapoczątkowana została dopiero w połowie lat siedemdziesiątych, jej wyrazem było powołanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, który nadal jest jej podstawowym filarem i głównym instrumentem jej implementacji. Całokształt polityki prowadzono w oparciu o trzy fundusze strukturalne, które powstawały w różnym okresie. Chronologicznie utworzono następujące fundusze:

• Europejski Fundusz Społeczny

• Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

 

Europejski Fundusz Społeczny jest pierwszym z zastosowanych we Wspólnocie instrumentów polityki strukturalnej. Został utworzony w 1960 roku i koncentruje się na walce z bezrobociem w państwach członkowskich Wspólnoty. Pomoc finansowa Europejskiego Funduszu Społecznego przeznaczana jest dla różnych regionów i grup społecznych, przede wszystkim zaś dla pracowników zagrożonych bezrobociem długoterminowym oraz dla ludzi młodych (do 25 roku życia), wkraczających dopiero na rynek pracy. Zakres interwencji funduszu obejmuje pięć obszarów wsparcia:

• aktywne formy walki z bezrobociem,

• przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu,

• rozwój powszechnego kształcenia ustawicznego,

• doskonalenie kadr gospodarki oraz rozwój przedsiębiorczości,

• aktywizacja zawodowa kobiet.

 

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej powstał w 1964 roku. Wspiera on przekształcenia strukturalne w rolnictwie oraz rozwój obszarów wiejskich. Fundusz ten składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która partycypuje w finansowaniu Wspólnej Polityki Rolnej, oraz Sekcji Orientacji, finansującej kilka obszarów, w tym szczególnie rozwój i modernizację terenów wiejskich; zmiany struktury zawodowej mieszkańców wsi; zwiększenie konkurencyjności produktów rolnych; restrukturyzację oraz dostosowanie potencjału produkcyjnego gospodarstw do wymogów rynku; osiedlanie się młodych rolników; rozwój ruchu tury-stycznego i rzemiosła; rozwój i eksploatację terenów leśnych; inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska; wyrównywanie szans gospodarstw po-łożonych na terenach górzystych i terenach dotkniętych kataklizmami.

 

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego powstał w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów państw członkowskich Unii Europejskiej. Ma za zadanie niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego poszczególnych krajów. Zakres interwencji tego funduszu jest najszerszy, gdyż uczestniczy on w współ-finansowaniu wielu obszarów życia społeczno-gospodarczego.

Przełomowy moment w realizacji polityki strukturalnej stanowiły lata 1988-1989. Podstawą zmian były następstwa wprowadzonego w życie l lipca 1987 r. Jednolitego Aktu Europejskiego, wraz z jego podpisaniem zostają ustalone główne zasady rzeczywistej polityki spójności wobec państw członkowskich południowej części Europy oraz innych słabiej rozwiniętych regionów, która ma stanowić przeciwwagę dla wymogów europejskiego rynku wewnętrznego.

Ważnym czynnikiem akcelerującym zmiany w polityce strukturalnej byto również przystąpienie do Wspólnot trzech nowych państw: Grecji, Hiszpanii, Portugalii. Rozszerzenie terytorialne Unii spowodowało bowiem zwiększenie zróżnicowania pomiędzy regionami, co wymagało podjęcia działań amortyzujących istniejące różnice poprzez instrumenty polityki strukturalnej.

                            

W roku 1989 ustanowiono również podstawowe reguły, na których opierała się realizacja polityki strukturalnej. Oparto ją na sześciu zasadach: pomocniczości, koncentracji, partnerstwa, programowania, współfinansowania, kompatybilności.

W 1993 roku Rada Ministrów Unii Europejskiej przyjęła nowe rozporządzenie regulujące zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych na obszarze Wspólnoty w latach 1994 -1999 „II Pakiet Delorsa”

W tym czasie powstał również Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa 1993 r. Jego zasadniczym celem jest wspieranie restrukturyzacji rybołówstwa państw tworzących Unię Europejską. Za jego pośrednictwem finansowane jest: rozwój hodowli ryb, infrastruktura portów rybackich wraz z ich wyposażeniem w niezbędne zaplecze i urządzenia; restrukturyzacja i unowocześnienie floty rybackiej oraz metod połowu i przetwarzania ryb; podnoszenie konkurencyjności produktów rybnych i ich promowanie na rynku.

Wzmacniając jeszcze działania umożliwiające osiąganie spójności państw członkowskich w tym samym roku obok już czterech funduszy strukturalnych utworzono Fundusz Spójności (Kohezji), w celu wzmacniania społecznej i gospodarczej spójności Unii Europejskiej. Fundusz Spójności wspiera duże przedsięwzięcia o charakterze infrastrukturalnym w dwóch obszarach: transport oraz ochrona środowiska przyrodniczego, w tych krajach, w których poziom PKB na jedne-go mieszkańca jest niższy niż 90% średniej dla całej Unii Europejskiej.

 

Kolejne istotne zmiany znalazły odzwierciedlenie w dokumencie Agenda 2000, podczas Szczytu Berlińskiego odbywającego się w marcu 1999 roku. Związane one byty z pojawiającymi się zarzutami dotyczącymi zarówno skali i struktury środków, jak i poprawy efektywności ich wykorzystania. Wprowadzone zmiany dotyczyły zwłaszcza większej koncentracji środków finansowych, uproszczenia procedur i decentralizacji oraz podejmowania decyzji o ich przyznawaniu.

Od 2000 r. zredukowano liczbę celów polityki strukturalnej z sześciu do trzech. Obejmują one finansowanie działań dotyczących następujących obszarów:

• Cel 1 - rozwój i dostosowanie strukturalne w regionach słabiej rozwiniętych. W ramach tego celu można dotować projekty w regionach, w których poziom PKB na jednego mieszkańca jest niższy od 75% średniej w całej Unii, oraz w regionach, gdzie gęstość zaludnienia nie przekracza osiem osób na km2

• Cel 2 - wspieranie ekonomicznej i społecznej konwersji regionów o zaburzonej strukturze gospodarki. W ramach tego celu obowiązują zróżnicowane kryteria przyznawania pomocy w zależności od siedziby przyszłego beneficjenta.

• Cel 3 - w odróżnieniu od dwóch pierwszych, które mają charakter regionalny, jest celem horyzontalnym dotyczącym pomocy w zakresie adaptacji i modernizacji polityki i systemów oświaty, szkolenia zawodowego i zatrudnienia. Obejmuje swym zasięgiem cały obszar Unii Europejskiej z wyjątkiem tych części Wspólnoty, które objęte są Celem 1. Podejmowane w jego ramach przedsięwzięcia współfinansowane są ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

 

Kolejną istotną zmianą jest też redukcja Inicjatyw Wspólnotowych z trzynastu do czterech. Wśród funkcjonujących w perspektywie finansowej lat 2000-2006 pozostały Interreg III, URBAN, Equal i Leader +2.

Programy te mają na celu rozwiązywanie problemów w skali całej Unii. I tak:

• Interreg III - obejmuje finansowanie terenów przygranicznych w zakresie infrastruktury (przejścia graniczne, mosty, urządzenia komunalne), tworzenie centrów gospodarczych (biura promocji, inkubatory przedsiębiorczości itp.).

• URBAN II - dotyczy finansowego wsparcia dla miast oraz zdegradowanych dzielnic miejskich. W szczególności obejmuje miasta przemysłowe, portowe oraz inne wymagające rewitalizacji. Wśród tych ostatnich poczesne miejsca zajmują miasta posiadające walory historyczne.

• Equal - przeznaczony jest na finansowanie projektów w obszarze rynku pracy. Program koncentruje się na takich zagadnieniach jak: ochrona praw pracowniczych, przeciwdziałanie różnego rodzaju,   dyskryminacji w miejscu pracy itd.

• Leader + - skierowany jest na akcelerację terenów wiejskich.

 

W szczególności finansowane są działania promujące wykorzystanie lokalnych źródeł surowcowych, wytwarzanie wyrobów regionalnych, a także kultywujące miejscowe tradycje.

 Należy dodać, iż obok ww. funduszy i inicjatyw wspólnotowych w Unii Europejskiej występuje szerokie spektrum różnorodnych programów określanych jako tzw. miękkie. Celem ich jest głównie inwestowanie w rozwój kapitału ludzkiego, jako podstawy wzrostu gospodarczego i dobrobytu, a także kreowanie tożsamości i poczucia jedności wśród mieszkańców kontynentu europejskiego 3. W strukturze wydatków unijnych przeznaczonych na politykę strukturalną ma miejsce wyraźna dominacja Celu 1.

2. Polityka strukturalna UE.

Polityka strukturalna we Wspólnocie poprzez dążenie do zmniejszania nierówności gospodarczych i społecznych między regionami służy gospodarczej i społecznej spójności Unii.

Polityka strukturalna - w jej skład wchodzą:

I element - Fundusze Strukturalne

EFRR (projekty inwestycyjne, budowlane, boiska, budynki, kanalizacja)

EFS (działania adresowane do ludzi: szkolenia, konferencje, pomoc dla niepełnosprawnych, staże, studia podyplomowe),

EFOiGR (wszystko co związane z rolnictwem, obszarami wiejskimi)

FIWR (wszystko co związane z sektorem).

II element - Inicjatywy Wspólnotowe

INTERREG (finansowany z EFRR)

EQUOL (finanse. z z EFS)

LEADER (finans. z EFOiGR)

URBAN (finans. z EFRR)

III element - Fundusz Spójności

Transport

- kategorie: drogi krajowe + autostrady (małe drogi z funduszu regionalnego)

- wartość projektu (projekty duże)

Ochrona Środowiska

Tylko projekty duże

Rybołówstwo, zakup kutrów, szkolenia itp.).

Polityka strukturalna UE.

3. Cele polityki strukturalnej do roku 2006.

Cel 1 (o charakterze terytorialnym)

Wspieranie rozwoju i dostosowań strukturalnych regionów opóźnionych w rozwoju w których poziom PKB na jednego mieszkańca, mierzony parytetem siły nabywczej i obliczany na podstawie danych Wspólnoty za ostatnie trzy lata, jest niższy od 75% średniej unijnej) oraz słabo zaludnionych regionów północnych, gdzie gęstość zaludnienia nie przekracza 8 osób na km². W ramach Celu 1 w latach 2000-2006 przeznaczono dla tych regionów 69,7% globalnych środków będących w dyspozycji funduszy strukturalnych

Działania finansowane w ramach Celu 1

• Europejski Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF),

• Europejski Fundusz Społeczny (ESF),

• Sekcji Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF)

• Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem (FIFG)

Cel 2 (o charakterze terytorialnym)

• dotyczy wspierania ekonomicznej i społecznej konwersji regionów przeżywających trudności strukturalne i dokonujących przeobrażeń (np. obszary przechodzące zmiany społeczno-gospodarcze w sektorze przemysłowym i usługowym, upadające obszary wiejskie, obszary miejskie znajdujące się w trudnej sytuacji oraz objęte kryzysem obszary zależne od rybołówstwa

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

• Europejski Fundusz Społeczny

• przeznaczono 11,5% globalnej kwoty

Cel 3 (o charakterze horyzontalnym)

• pomoc na rzecz adaptacji i modernizacji polityki systemów oświaty, szkolenia zawodowego i zatrudnienia.

• 12,3% wszystkich środków funduszy strukturalnych

4. Cele polityki strukturalnej w latach 2007 - 2013.

W nowym okresie programowania 2007-2013 polityka regionalna Unii Europejskiej będzie realizowała następujące cele priorytetowe:

• Konwergencja

• Konkurencyjność i Zatrudnienie w Regionach

• Europejska Współpraca Terytorialna.

Cel 1. Konwergencja - polega on na wspieraniu wzrostu i tworzeniu nowych miejsc pracy w państwach i regionach najbiedniejszych o PKB poniżej 75% średniej dla UE. Działania podejmowane w ramach tego celu będą mogły być finansowane z EFRR oraz EFS oraz w przypadku państw gdzie Produktu Narodowego Brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej dla całej UE z Funduszu Spójności.
Cel 2. Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie zmierza do umocnienia konkurencyjności i atrakcyjności regionów, jak również do zwiększenia zatrudnienia; czyni to w dwojaki sposób. Po pierwsze, programy rozwoju, pomagające regionom w przewidywaniu i propagowaniu przemian gospodarczych poprzez innowacje i promowanie społeczeństwa opartego na wiedzy, przedsiębiorczości i ochrony środowiska, a także poprawę dostępności tych regionów. Po drugie, wsparcie posłuży zwiększeniu liczby i poprawie jakości miejsc pracy dzięki przystosowaniu pracowników do zmian i inwestycjom w kapitał ludzki. Celem tym nie będą objęte regiony, które objęte będą wsparciem w ramach celu Konwergencja.

 Cel 3. Europejska współpraca terytorialna ma w zamierzeniu umocnienie współpracy transgranicznej w drodze wspólnych inicjatyw na szczeblu lokalnym i regionalnym, współpracy międzynarodowej służącej zintegrowanemu rozwojowi przestrzennemu oraz międzyregionalnej współpracy i wymiany doświadczeń.

5. Fundusze strukturalne w latach 2000 - 2006.

Fundusze strukturalne to środki finansowe, które Unia Europejska przeznacza na realizację konkretnych projektów w krajach członkowskich. W latach 2000-2006 wyróżniane były cztery rodzaje funduszy strukturalnych, z których każdy finansuje ściśle określone typy projektów:

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) - finansuje projekty infrastrukturalne, doradcze i inwestycyjne przedsiębiorstw, projekty dla instytucji wspierających firmy (np. funduszy poręczeniowych) itd.

2. Europejski Fundusz Społeczny (EFS) - dzięki niemu realizowane są między innymi projekty szkoleniowe dla przedsiębiorstw. Wiele projektów finansowanych z tego funduszu dotyczy także osób bezrobotnych

3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, Sekcja Orientacji (EFOiGR) - umożliwia realizację między innymi projektów inwestycyjnych w zakładach przemysłu rolno - spożywczego oraz gospodarstwach rolnych

4. Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR) - wspiera projekty w sektorze rybołówstwa, w tym w przedsiębiorstwach zajmujących się przetwórstwem rybnym.

6. Fundusze strukturalne w latach 2007 - 2013.

W latach 2007 - 2013 w wyniku reformy polityki spójności obowiązują dwa Fundusze Strukturalne :

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) - głównym celem tego funduszu jest „ przyczynianie się do korygowania podstawowych zasad dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez niwelowanie różnic w poziomach rozwoju oraz zacofania regionów”.

Obszary wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego to:

1. Środowisko produkcyjne i konkurencyjność przedsiębiorstw

2. Badania naukowe i rozwój technologiczny

3. Inwestycje infrastrukturalne

4. Rozwój turystyki i inwestycji kulturalnych

5. Rozwój społeczeństwa informacyjnego

6. Ochrona środowiska

7. Współpraca przygraniczna

W Polsce w nowym okresie programowania 2007-2013 fundusz uczestniczy we współfinansowaniu następujących programów:

1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

2. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

3. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

4. Program Operacyjny Europejskiej Współpracy Terytorialnej

5. Program Operacyjny Pomoc Techniczna

6. 16 Regionalnych Programów Operacyjnych

• Europejski Fundusz Społeczny (EFS) - głównym celem jest walka z bezrobociem, przeciwdziała dyskryminacji i nierówności na rynku pracy w krajach członkowskich UE i obejmuje przede wszystkim :

1. Aktywną politykę rynku pracy

2. Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego

3. Kształcenie ustawiczne

4. Doskonalenie kadr gospodarki, oraz rozwój przedsiębiorczości

5. Zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy

Pomoc skupia się w najbiedniejszych regionach ,wspiera inicjatywy przeciwdziałające bezrobociu, wpływające na wzrost przedsiębiorczości i zatrudnienia oraz aktywizacje zawodową kobiet, niepełnosprawnych i ludności z obszarów wiejskich i marginalizowanej społecznie.

W nowym okresie programowania 2007-2013 Europejski Fundusz Społeczny jest realizowany za pomocą Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013.

7. Inicjatywy wspólnotowe 2000 - 2006.

Interreg III

• promuje nadgraniczną, międzynarodową i międzyregionalną współpracę, pomyślaną jako partnerstwo ponad granicami,

• mającą na celu zrównoważony i harmonijny rozwój obszarów położonych przy granicach państw lub regionów.

• Środki na realizację programu pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

URBAN II

• wspieranie nowych strategii na rzecz ekonomicznej i społecznej odnowy obszarów miejskich zagrożonych lub dotkniętych zjawiskami bezrobocia strukturalnego i przejawami patologii społecznej.

• Program ten jest finansowany z zasobów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

EQUAL

• Testowanie i popieranie w drodze współpracy ponadnarodowej nowych sposobów zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy, zarówno wobec osób zatrudnionych, jak i poszukujących pracy.

• Zakres tematyczny EQUAL obejmuje osiem tematów, wpisujących się w treść czterech filarów Europejskiej Strategii Zatrudnienia (zdolność do zatrudnienia, przedsiębiorczość, zdolności przystosowawcze firm i pracowników, równość szans) oraz jeden temat, dotyczący osób ubiegających się o status uchodźcy.

• Inicjatywa ta jest finansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

LEADER +

• wspieranie działań innowacyjnych na rzecz rozwoju stref wiejskich w ubogich regionach Unii Europejskiej w celu wypracowania nowych, lokalnych strategii zrównoważonego rozwoju.

• Działania są inicjowane i przeprowadzane przez „Lokalne Grupy Działania" (LGD), w których biorą udział partnerzy społeczni i ekonomiczni sektora publicznego i prywatnego.

• Program ten jest finansowany z zasobów Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej- Sekcji Orientacji.

8. Inicjatywy wspólnotowe 2007 - 2013.

- Inicjatywa JEREMIE - zakłada zaangażowanie Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego w proces wzmacniania funduszy pożyczkowych, poręczeniowych, oraz inwestycyjnych wspierających finansowo małe i średnie przedsiębiorstwa.

- Inicjatywa JASPERS - to program pomocy technicznej adresowany przede wszystkim do nowych państw członkowskich.

• Jest wspólna inicjatywą Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR), i Komisji Europejskiej

• Ma służyć przygotowaniu dużych projektów infrastrukturalnych przede wszystkim w sektorze transportu i środowiska.

- Inicjatywa JESSIKA - zakłada współpracę między Komisją Europejską (KE), Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI), oraz Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju(EBOR), mając na celu wspieranie inwestycji w zakresie zrównoważonego rozwoju na obszarach miejskich UE. Jessika ma funkcjonować w postaci specjalnych funduszy - w tym przypadku funduszy rozwoju miejskiego lub funduszy holdingowych.

9. Podstawy prawne funkcjonowania funduszy strukturalnych w latach 2000-2006.

• Rozporządzenie Rady Nr 1260/1999, wprowadzające ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych.

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1261/1999 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, zastąpione Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1783/1999;

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1262/1999 w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego, zastąpione Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1784/1999;

• Rozporządzenie Komisji nr 1685/2000 w sprawie szczegółowych zasad wdrażania rozporządzenia Rady nr 1260/1999 w zakresie uznawania wydatków na działania współfinansowane z funduszy strukturalnych,

• Rozporządzenie Komisji nr 1159/2000 w sprawie działań informacyjnych i promocyjnych podejmowanych przez państwa członkowskie i dotyczące pomocy z Funduszy Strukturalnych

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 68/2001, rozporządzenie dotyczy pomocy publicznej przeznaczonej na cele szkoleniowe. Zawiera ono uzasadnienie dopuszczalności pomocy na szkolenia oraz szczegółowe warunki dopuszczalności pomocy.

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 69/2001 Rozporządzenie dotyczy szczegółowych zasad stosowania pomocy publicznej de minimis, która może być udzielona przedsiębiorcy w ciągu trzech kolejnych lat do wysokości 100 tys. Euro. Pomoc de minimis nie wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami UE i nie zniekształca konkurencji. Powyższy dokument ustanawia szczegółowe kryteria pomocy de minimis.

• Rozporządzenie Rady Nr 1263/1999 w sprawie Finansowego Instrumentu Sterowania Rybołówstwa;

• Rozporządzenie Rady Nr 1257/1999 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej,

• Rozporządzenie Rady Nr 1164/1994 ustanawiające Fundusz Spójności (ze zmianami).

10. Podstawy prawne funkcjonowania funduszy strukturalnych w latach 2007 - 2013.

1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności,

2. Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (zasady wydatkowania środków z EFRR)

3. Rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady nr 1083/2006

4. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

11. Podstawowe zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych 2000 - 2006

• Zasada subsydiarności

• Zasada koncentracji

• Zasada programowania wieloletniego

• Zasada partnerstwa

• Zasada dodatkowości

12. Podstawowe zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych 2007 - 2013.

W latach 2007-20013 (w dokumentach UE nazwane jest to „perspektywą finansową”) działają dwa fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny. Trzecim instrumentem polityki UE jest fundusz Spójności.

Wszystkie te instrumenty zostały uregulowane odpowiednimi aktami prawnymi. Są to:

• Rozporządzenie Rady nr 1083/2006 z 11 lipca 2006r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz Fundusz Spójności,

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1080/2006r. w sprawie EFRR,

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1081/2006 z 5 lipca 2006r. w sprawie EFS

• Rozporządzenie Rady nr.1084/2006 z 11 lipca 2006r. ustanawiające Fundusz Spójności.

Wszystkie wspomniane wyżej dokumenty miały na celu przeprowadzenie reformy polityki spójności wg następujących zasad:

1. Utrzymanie ważnego znaczenia polityki spójności i przeznaczenie na nią znacznych środków w latach 2007-2013 jest to ponad 1/3 budżetu UE.

2. Ograniczenie liczby funduszu strukturalnych. Tylko dwa fundusze : EFRR i EFS oraz fundusz Spójności.

3. Włączenie Inicjatyw Wspólnotowych EQUAL, INTERREG, LEADER, URBAN do trzech nowych celów.

4. Uproszczenie systemu wdrażania czyli zarówno uproszczenie programowania na poziomie wspólnoty jak i państw członkowskich oraz ułatwienie w ustalaniu kwalifikowalności kosztów.

5. Zachowanie podstawowych zasad funduszy UE czyli: wieloletniego programowania, dodatkowości, partnerstwa, współfinansowania i ewaluacji.

6. Koncentracja działań na trzech nowych celach powiązanych z priorytetami strategii lizbońskiej: - konwergencja, - konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, - europejska współpraca terytorialna.

Zasady Pomocy:

- Komplementarności,

- Spójności,

- Zgodności,

- Programowania,

- Partnerstwa,

- Pomocniczości,

- Zasada Interwencji proporcjonalnej

- Zasada podziału zarządzania

- Zasada dodatkowości.

13. Proces programowania funduszy 2000 - 2006.

Zasada programowania - reguluje działanie funduszy strukturalnych. Nakłada obowiązek podejmowania decyzji na podstawie wieloletnich programów rozwoju i innych dokumentów planistycznych, obejmujących wszystkie informacje niezbędne do sprawnego i efektywnego osiągania zamierzonych celów.

Programowanie funduszy strukturalnych jest wymogiem każdego państwa członkowskiego jest to ważny proces, który wiąże się z organizacją i podejmowaniem decyzji.

Programowanie funduszy strukturalnych jest wymogiem każdego państwa członkowskiego jest to ważny proces, który wiąże się z organizacją i podejmowaniem decyzji. Programowanie funduszy strukturalnych jest procesem bardzo długim i składa się on z dwóch etapów:

ETAP 1: Planowanie (przygotowanie planu rozwoju regionalnego)

ETAP 2: Operacyjny(realizacja etapu 1)

1. Komisja Europejska (KE) określa priorytety dla regionów.

2. Państwo członkowskie określa regiony, które wg niego powinny trzymać środki z funduszy strukturalnych .

3. KE dokonuje przeglądu regionów i ich akceptacji bądź odrzuca.

4. Państwo członkowskie ustala plan rozwoju regionalnego, jest on negocjowany z KE, następnie na podstawie wynegocjowanych ustaleń tworzy się dokument „ Plan Rozwoju Regionalnego”.

5. Państwo członkowskie realizuje ten dokument.

Celem procesu programowania są wspólne działania pomiędzy KE, a Państwem członkowski, które zmierzają do rozwoju i spójności UE.

Dokumenty programowe w okresie 2000-20006:

• Narodowy Plan Rozwoju

• Podstawy Wsparcia Wspólnoty

• Programy Operacyjne

• Uzupełnienie do programów

Państwo członkowskie powinno przedstawić Unii Europejskiej następujące dokumenty:

1. Podstawowym dokumentem jest „Plan Rozwoju Regionalnego”, służy on do negocjacji między Komisją Europejską o Państwem Członkowskim - jest to plan analizy sytuacji w danym regionie UE, podaje się tutaj potrzeby regionów ich cele, strategie rozwoju regionalnego oraz fundusze jakie są potrzebne nadane przedsięwzięcie.

2. Plan Rozwoju Narodowego - plan ten zostanie zaakceptowany gdy Komisja Europejska uzna, że jest on wykonalny i dobrze planuje rozwój .- w tym dokumencie podaje się stan gospodarki danego kraju.

3. Podstawy Wsparcia Wspólnoty - ten dokument jest rozwinięciem „ Planu Rozwoju Regionalnego „- należy tutaj przedstawić jakie środki SA potrzebne Dy wykonać jakiś projekt np. wzrost zasobów ludzkich.

4. Ostatnim dokumentem jest „ Uzupełnienie Programów” - opisuje się tutaj bardzo szczegółowo treść każdego programu.

Przez ten dokument wdraża się priorytety i strategie danych programów.

Programowanie jest to proces organizacji w którym ustala się następujące zasady:

• zasady generalne ( zasada: substabilności, koordynacji, elastyczności)

• zasady organizacji ( zasada: programowania, partnerstwa, kontabitylności, koncentracji, dodawalności)

• zasady oceny ( monitorowanie , ocena i kontrola np. finansowanie)

14. Proces programowania funduszy 2007 - 2013.

1 stycznia 2007r. rozpoczął się kolejny okres programowania funduszy strukturalnych, obejmujących lata 2007-2013.

W nowym okresie programowania na lata 2007-2013 nastąpiła zasadnicza reorganizacja systemu funduszy w ramach polityki spójności, która zgodnie z propozycjami KE realizowana będzie w oparciu o trzy źródła finansowe:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

• Europejski Fundusz Społeczny

• Fundusz Spójności

Z polityki spójności wyłączono fundusze wspierające rolnictwo oraz rybołówstwo i przeniesiono je odpowiednio do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej.

Dokumenty programowe na okres 2007- 2013:

• Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności

• Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

• Programy Operacyjne

Etapy Programowania 2007- 2013

1. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności (SWW) - będące podstawą działań rozwojowych podejmowanych w państwach członkowskich w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Dokument ten dotyczy wyłącznie tej części inwestycji krajowych i regionalnych, które będą współfinansowane ze środków funduszy.

2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) - wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie.

3. Programy Operacyjne (PO) - które precyzować będą priorytety w odniesieniu do najważniejszych działań.

Polityka regionalna UE w okresie programowania 2007- 2013 będzie realizowała następujące cele:

• Konwergencja - ma za zadanie sprzyjać niwelowaniu zapóźnień w najsłabiej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach

• Konkurencyjność i Zatrudnienie w Regionach - służy umocnieniu konkurencyjności i atrakcyjności regionów, jak również zwiększeniu zatrudnienia.

• Europejska Współpraca Terytorialna - zmierza do umocnienia współpracy transgranicznej poprzez wspólne inicjatywy na szczeblu lokalnym i regionalny, współpracę międzynarodową służącą zintegrowanemu rozwojowi przestrzennemu oraz między regionalną współpracę i wymianę doświadczeń.

15. Zasada programowania wieloletniego.

• Zasada ta ma na celu wypracowywanie wieloletnich programów rozwoju, zgodnie z partnerskim procesem decyzyjnym.

• Po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską programy te są wdrażane pod kierunkiem państw beneficjentów zgodnie z postanowieniami rozporządzeń wspólnotowych odnoszących się do funduszy strukturalnych

• Plan rozwoju przygotowana przez państwo członkowskie analiza sytuacji w świetle celów polityki strukturalnej UE, jak również potrzeb priorytetowych służących osiągnięciu tych celów, wraz ze strategią, planowanymi działaniami priorytetowymi, ich szczegółowymi celami i odpowiadającymi im środkami finansowymi.

• Podstawy Wsparcia Wspólnoty (Community Support Framework - CSF) to dokument przyjęty przez Komisję Europejską w uzgodnieniu z państwem członkowskim, określający strategię i priorytety działań funduszy strukturalnych i państwa członkowskiego, ich cele szczegółowe, wielkość wkładu funduszy i innych środków finansowych. Podzielony jest na priorytety i wdrażany za pomocą jednego lub kilku programów operacyjnych).

16. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, formy wsparcia, rodzaje projektów.

Misja:

„wyrównanie regionalnych różnic w ramach Wspólnoty”

„promowanie stabilnego i zrównoważonego rozwoju”

Obszary interwencji:

• produktywne inwestycje w celu tworzenia/ochrony stałych miejsc pracy

• infrastruktura

• potencjał wewnętrzny

• rozwój lokalny

• MŚP

• pomoc techniczna

• inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia,

• inicjatywy na rzecz rozwoju lokalnego oraz tworzenia i zabezpieczania trwałych miejsc pracy, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw,

• infrastrukture,

• rozwój turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury, ochrony i poprawy stanu środowiska,

• sfera badawczo - rozwojowej,

• rozwój społeczeństwa informacyjnego.

17. Europejski Fundusz Społeczny, formy wsparcia, rodzaje projektów.

Misja: „rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienie”

Obszary interwencji:

• Wsparcie dla wieloletnich Krajowych Planów Działania

• aktywna polityka na rzecz rynków pracy dla promowania integracji

• zwalczanie wykluczenia społecznego / wyrównanie szans

• systemy kształcenia ustawicznego

• szkolenie w zakresie innowacyjności i umiejętności adaptacji

• większy udział kobiet

• Rozwój lokalny/ Terytorialne Pakty na rzecz Zatrudnienia

• Społeczeństwo informacyjne

-  aktywną politykę rynku pracy,

-   przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego,

-   kształcenie ustawiczne,

• doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego) oraz rozwój przedsiębiorczości,

• zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet w rynku pracy

18. Europejski Fundusz Gwarancji Rolnych.

Misja: „wsparcie WPR i poprawa struktury rolnictwa”

Obszary interwencji:

• Środki dodatkowe

• wcześniejsza emerytura

• eko-rolnictwo

• leśnictwo

• mniej uprzywilejowane obszary

• Pozostałe środki

• restrukturyzacja gospodarstw rolnych

• pomoc młodym rolnikom

• szkolenia

• przetwórstwo i marketing

• Środki w zakresie rozwoju terenów wiejskich

W ramach funduszu współfinansowane są:

• inwestycje w gospodarstwach rolnych,

• pomoc dla młodych rolników i szkolenie zawodowe,

• pomoc na rzecz wcześniejszego przechodzenia na emeryturę,

• pomoce kompensacyjne dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania lub dla obszarów objętych uwarunkowaniami środowiskowymi,

• środki rolno-środowiskowe,

• poprawa przetwórstwa i komercjalizacji gospodarstw rolnych,

•   rozwój i przetwarzanie zasobów leśnych,

rozwój obszarów wiejskich

19. Finansowy Instrument Wsparcia Rybołówstwa.

Misja: „zrównoważone zarządzanie zasobami i struktury konkurencyjne”

Obszary interwencji: środki w celu zapewnienia trwałej równowagi między popytem a podażą, poprawa konkurencyjności, przetwórstwo i marketing, rewitalizacja obszarów zdominowanych przez rybołówstwo,

• uzyskanie równowagi pomiędzy nakładem połowowym a dostępnymi i odtwarzalnymi zasobami ryb,

• modernizacji i odnowy floty rybackiej,

• poprawy warunków pracy i bezpieczeństwa na statkach rybackich i w portach,

• poprawy jakości ryb i produktów rybnych oraz wzrostu wartości dodanej ryb i produktów rybnych,

• ożywienia obszarów zależnych od rybołówstwa oraz zależnych od chowu i hodowli ryb,

• rozwoju akwakultury,

• ochrony obszarów morskich,

• wyposażenia portów rybackich,

• promocji produktów rybnych i wzrostu spożycia ryb w Polsce.

20. Wkład finansowy, poziom dofinansowania z funduszy strukturalnych.

Wkład finansowy funduszy

-      działanie nie może jednocześnie otrzymywać finansowego wkładu z więcej niż jednego funduszu,

• działanie lub operacja może w tym samym czasie korzystać ze współfinansowania z funduszu strukturalnego jedynie w ramach jednego z Celów,

• żadna operacja nie może korzystać ze współfinansowania z Funduszu w ramach Celu 1, 2 lub i 3 jednocześnie w ramach Inicjatyw Wspólnoty.

Pułapy wielkości wkładu funduszy - Cel 1

• maksimum 75% całkowitego, kwalifikującego się kosztu, i przynajmniej 50% kwalifikujących się wydatków publicznych,

• jeżeli regiony położone są w państwach objętych pomocą w ramach Funduszu Spójności, to wkład Wspólnoty może wzrosnąć do 80% całkowitego, kwalifikującego się kosztu i maksymalnie do 85% kwalifikującego się kosztu w przypadku regionów najbardziej oddalonych i wysp greckich.

Podział środków na poszczególne cele:

• 69,7 % funduszy strukturalnych alokowanych będzie na Cel 1.

• 11,5 % funduszy strukturalnych alokowanych będzie na Cel 2.

• 13,2 % funduszy strukturalnych alokowanych będzie na Cel 3.

21. Pojęcie kosztów kwalifikowanych, zasady kwalifikowanych wydatków w kontekście obowiązujących aktów prawnych i innych dokumentów w latach 2000 - 2006.

Rozporządzenie Komisji nr 1685/2000 w sprawie szczegółowych zasad wdrażania rozporządzenia Rady nr 1260/1999 w zakresie uznawania wydatków na działania współfinansowane z funduszy strukturalnych. Rozporządzenie definiuje zasady, które powinny być stosowane przy określaniu kwalifikowania wydatków zgodnie z formami pomocy określonymi w art. 9 lit. e) Rozporządzenia nr 1260/1999.

Zgodnie z Rozporządzeniem nr 1685/2000 istnieje 12 zasad kwalifikowania się wydatków.

Zasady kwalifikowania wydatków:

• Zasada nr 1-12 :

• wydatki obecnie dokonywane

• księgowanie dochodów i wpływy gotówkowe

• opłaty finansowe i inne oraz wydatki prawne

• zakup wyposażenia używanego

• zakup ziemi, zakup nieruchomości

• VAT i inne podatki oraz opłaty

• venture capital i fundusze pożyczkowe

• Fundusze poręczeniowe

• Leasing

• koszty wynikające z zarządzania i wdrażania funduszy strukturalnych

• kwalifikowanie się działań w zależności od ich lokalizacji

Rozporządzenie Komisji nr 1159/2000 w sprawie działań informacyjnych i promocyjnych podejmowanych przez państwa członkowskie i dotyczące pomocy z Funduszy Strukturalnych.

Rozporządzenie zawiera ogólne zasady i zakres informacji i promocji dotyczącej pomocy z EFS. Rozporządzenie definiuje, przepisy dotyczące technicznych środków informacji i promocji, takich jak billboardy, tablice pamiątkowe, plakaty, materiały informacyjne, imprezy informacyjne i inne.

22. Pojęcie kosztów kwalifikowanych, zasady kwalifikowanych wydatków w kontekście obowiązujących aktów prawnych i innych dokumentów w latach 2007 - 2013.

Podstawa prawna

Rozporządzenie 1083/2006 określiło pojęcie kwalifikowalności wydatków.

Kwalifikowalność wydatków - państwa członkowskie zobowiązane są do wprowadzenia zasad kwalifikowalności na poziomie krajowym podjęto decyzję o decentralizacji kosztów decyzji, większy nacisk kontrolny. Kraj członkowski ma obowiązek określić zasady kwalifikowalności wydatków - dany wydatek może być uznany za kwalifikowany tylko wówczas, gdy zostanie on poniesiony w ramach operacji, która jest realizowana na mocy decyzji instytucji zarządzającej programem operacyjnym i zgodnie z kryteriami ustalonymi przez komitet monitorujący.

23. System instytucjonalny wdrażania polityki strukturalnej UE w latach 2000 - 2006.

Jednostki zaangażowane w zarządzanie i wdrażanie Podstaw Wsparcia Wspólnoty

- Instytucja Zarządzająca na szczeblu wspólnotowym,

- Instytucja Zarządzająca PWW w Polsce,

- Instytucja Płatnicza,

- Instytucja Zarządzająca programami operacyjnymi

- Beneficjenci końcowi, w tym Instytucje Wdrażające,

Instytucje zarządzające na szczeblu wspólnotowym

• Komisja Europejska jest ostatecznie odpowiedzialna za wykonanie budżetu i właściwe zarządzanie funduszami.

• Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej , ds. Zatrudnienia i Spraw Społecznych , ds. Rolnictwa , ds. Rybołówstwa , ds. Budżetu , Europejski Trybunał Obrachunkowy , Europejski Bank Inwestycyjny , OLAF

Instytucja Zarządzająca Podstawami Wsparcia Wspólnoty

• Instytucja (albo organ publiczny lub prywatny), wyznaczony przez państwo członkowskie, będąca partnerem dla Komisji Europejskiej przy programowaniu i wdrażaniu wspólnotowej polityki strukturalnej w danym kraju członkowskim

Instytucja Zarządzająca Podstawami Wsparcia Wspólnoty w Polsce

• Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej jest głównym partnerem Komisji Europejskiej w negocjacjach Podstaw Wsparcia Wspólnoty i realizowanych w ich ramach programów operacyjnych oraz Inicjatyw wspólnotowych.

Pozostałe Instytucje Zarządzające Podstawami Wsparcia Wspólnoty

• Instytucje Pośredniczące w zarządzaniu programami operacyjnymi - MRIRW, Ministerstwo Infrastruktury,

• Beneficjenci końcowi /Instytucje wdrażające

• Ostateczny Odbiorca

• Jednostki monitorująco - kontrolne

24. System instytucjonalny wdrażania polityki strukturalnej UE w latach 2007 - 2013.

1) Instytucja zarządzająca

Do zadań Instytucji Zarządzającej Programem należą m.in.:

• przygotowanie, we współpracy z Instytucjami Pośredniczącymi, dokumentów koniecznych do realizacji Programu

• przygotowanie i przekazanie do akceptacji Komitetu Monitorującego kryteriów wyboru projektów,

• przygotowanie wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków w ramach Programu,

• powołanie Komitetu Monitorującego, kierowanie jego pracą,

• dokonywanie oceny realizacji Programu,

• przekazywanie Komisji Europejskiej prognoz wydatków w ramach Programu,

• przechowywanie dokumentacji związanej z Programem przez 3 lata od daty zamknięcia Programu 

1. Instytucja Certyfikująca

Instytucja Certyfikująca - to komórka organizacyjna utworzona przez Ministra Rozwoju Regionalnego, odpowiedzialna za certyfikację wydatków ponoszonych w ramach funduszy europejskich. Jest ona niezależna od Instytucji Zarządzających poszczególnymi programami operacyjnymi. Obecnie funkcje Instytucji Certyfikującej pełni specjalnie w tym celu powołany departament Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - Departament Instytucji Certyfikującej.

Instytucja Certyfikująca odpowiada w szczególności za:

• opracowanie i przedłożenie Komisji poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność;

• oświadczenie, że zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z projektami wybranymi do finansowania;

• utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji Europejskiej;

• opiniowanie wydatków.

3) Instytucja audytowa

Dla wszystkich programów operacyjnych zadania Instytucji Audytowej wykonuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Instytucja Audytowa jest niezależna od Instytucji Zarządzających, Instytucji Pośredniczących, Instytucji Pośredniczących II stopnia oraz Instytucji Certyfikującej.

Audyt to sprawdzenie, czy wszystkie czynności związane z wdrażaniem funduszy europejskich w Polsce, były przeprowadzane zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami. Zadania Instytucji Audytowej wykonywane są za pośrednictwem jednostek kontroli skarbowej podległych Generalnemu .

25. Narodowy plan rozwoju.

Cel strategiczny Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006

Rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia i poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.

Cele cząstkowe NPR 2004-2006

• wspomaganie osiągnięcia i utrzymania w dłuższym okresie wysokiego wzrostu PKB,

• zwiększenie poziomu zatrudnienia i wykształcenia,

• włączenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej,

• intensyfikacja poziomu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej,

• wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionów i grup społecznych.

26. Programy operacyjne na lata 2000 - 2006, źródła finansowania.

• SPO Wzrost konkurencyjności gospodarki - program przygotowuje Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, EFRR

• SPO Rozwój zasobów ludzkich - program przygotowuje Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, EFS

• SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich - program przygotowuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, EFOiGR

• SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb - program przygotowuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,

• SPO Transport i gospodarka morska - program przygotowuje Ministerstwo Infrastruktury, EFRR

• Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) - program przygotowuje Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (we współpracy z samorządami województw), EFRR i EFS

• Program Operacyjny - Pomoc techniczna - program przygotowuje Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. EFRR

Wszystkie programy są wdrażane na szczeblu krajowym oprócz ZPORR który jest wdrażany na szczeblu regionalnym  

27. Programy operacyjne na lata 2007 - 2013, źródła finansowania.

. źródła finansowania

POIG  Programy Operacyjne Innowacyjna Gospodarka-             EFRR

POKL Program Operacyjny  Kapitał ludzki-                              EFS

POIiŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko      EFRR+ EF Spójności

POPT Program Operacyjny Pomoc Techniczna                          EFRR

PORPW Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej         EFRR                                               

28. Uzupełnienie programu.

Jest dodatkowym dokumentem , który zawiera szczegółowe informacje na temat planowanych działań - uszczegóławia Program Operacyjny.

Uzupełnienie programów:

• jest przygotowane przez kraj  członkowski lub instytucję zarządzającą i jest przesyłane dla informacji Komisji Europejskiej

• jest akceptowane przez KE

• zawiera - szczegółowy opis działań

• schematy, konkretne typy projektów, forma wsparcia,

• budżet na poziomie działania

• kryteria wyborów projektów

• wskaźniki monitorowania działań- schematy wyboru projektów, przepływ środków finansowych  dok.

• koszty kwalifikowane. 

29. Fundusz spójności .

Środki Funduszu Spójności mają ułatwić przygotowanie się krajów najuboższych - gdzie wskaźnik PKB na głowę mieszkańca kształtuje się na poziomie poniżej 90% średniej UE - do spełnienia wymogów unii monetarnej, a nie rozwój regionalny jako taki. Poprzez ten Fundusz wspierane są projekty służące ochronie środowiska oraz rozwojowi transeuropejskiej infrastruktury transportowej.

Programowanie funduszu spójności Podejście strategiczne (Narodowy Plan Rozwoju)

• Projekty o wartości min. 10 mln Euro

• Formularze wniosków - sektor transportu, sektor środowiska

• Możliwy wskaźnik do finansowania inwestycji od 80% do 85%, pomocy technicznej 100%

• Wybór projektów dokonywany przez KE w porozumieniu z państwem członkowskim

30. Reforma polityki spójności na lata 2007 - 2013.

Do podstawowych założeń reformy polityki spójności na lata 2007-20013 należą;

1. utrzymanie dotychczasowej wagi i budżetu polityki spójności;

2. koncentracja działań na trzech nowych celach:

• konwergencja (81%)

• konkurencyjność regionalna i zatrudnienie (16%)

• europejska współpraca terytorialna (2,5%)

3. ograniczenie liczby funduszy strukturalnych

4. rezygnacja z inicjatyw wspólnotowych

5. uproszczenie systemu wdrażania

6. zachowanie podstawowych zasad: wieloletniego programowania, dodatkowości, partnerstwa, współfinansowania i ewaluacji.

Istotnym elementem polityki spójności w nowym okresie programowania jest jej bezpośrednie powiązanie z założeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej

31. Duże projekty.

O zakwalifikowaniu projektu jako „dużego” decyduje jego wielkość, która z kolei decyduje o sposobie ich zatwierdzenia. Wymagane jest zatwierdzenie przez Komisję Europejską. Okres kwalifikowalności wydatków dla takich projektów jest taki sam jak dla programu operacyjnego. Wysokość progu - 50 milionów EUR, wyjątek projekty z sektora środowiska - 25 milionów EUR. Przepis ten nie dotyczy Europejskiego Funduszu Społecznego.

JASPERS - jest to wsparcie udzielane potencjalnym beneficjentom projektów indywidualnych o charakterze infrastrukturalnym, które zostaną zgłoszone przez instytucje zarządzającą programem operacyjnym. Do wsparcia kwalifikują się projekty duże, czyli takie których całkowita szacunkowa wartość wynosi co najmniej 25 mln euro w sektorze środowiska oraz 50 mln w pozostałych sektorach. Przedmiotem wsparcia jest pomoc doradcza mająca na celu przygotowanie ww. projektów do realizacji, w tym m.in. weryfikacja przygotowanej dokumentacji oraz analiza wybranych problemów. JASPERS jest to program pomocy technicznej adresowany przede wszystkim do nowych państw członkowskich. Jest wspólną inicjatywą Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) i Komisji Europejskiej. Ma służyć przygotowaniu dużych projektów infrastrukturalnych przede wszystkim w sektorze transportu i środowiska.

ISPA (Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej) - instrument finansowy w ramach →Funduszy przedakcesyjnych, wspierający 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej przygotowujących się do akcesji do WE. Wzorowany na →Funduszu Spójności, przeznaczony jest dla dużych projektów inwestycyjnych (powyżej 5 mln euro). Wsparcie obejmującego działania w zakresie środowiska naturalnego oraz dostosowania sieci komunikacyjnych i transportowych do standardów europejskich.

32. Poziom dofinansowania, pojęcie luki finansowej.

Poziom minimalny, który dla każdej osi priorytetowej nie może być niższy niż 20% kwalifikowalnych wydatków publicznych. Maksymalnie 85%.Ustalono również, iż w okresie kwalifikowalności wydatków dla programu operacyjnego oś priorytetowa może być współfinansowana wyłącznie z jednego funduszu oraz w ramach jednego celu, a operacja może uzyskać wsparcie w danym momencie wyłącznie w ramach jednego programu operacyjnego.

Luka finansowa - czyli ta część kosztu całkowitego inwestycji, której źródłem finansowania nie mogą być przyszłe dochody. Kwota wydatków kwalifikowanych dla projektu generującego dochód nie może być wyższa niż luka finansowa.

Projekty generujące dochód:

- wsparcie nie stanowi pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 TWE

- opłaty są bezpośrednio ponoszone przez użytkowników

- przychody z projektu są wyższe niż koszty operacyjne.

Sposób obliczania dotacji

- wartość inwestycji 10 mln

- wartość bieżąca przyszłych dochodów 1,5 mln

- zdyskontowana wartość nakładów 9,5 mln

- luka finansowa (9,5 - 1,5/10) - 80%

- podstawa wyliczenia poziomu dofinansowania (10 mln* 80%) - 8 mln

- wkład funduszu (8 * 85%) 6,8 mln - 68%

33. Trwałość operacji, znaczące modyfikacje, nieprawidłowość.

Trwałość operacji: Projekty operacyjne współfinansowane z funduszy nie mogą ulegać znaczącym modyfikacjom w ciągu pięciu lat od ich zakończenia (lub trzech lat w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw).

Znaczące modyfikacje oznaczają takie zmiany podjęte w trakcie realizacji operacji lub po jej zakończeniu, które mają wpływ na jej charakter, warunki realizacji, mogą powodować uzyskanie nieuzasadnionych korzyści przez przedsiębiorstwo lub zmiany charakteru własności infrastruktury, która powstała w ramach realizacji operacji lub nawet doprowadzić do zaprzestania działalności produkcyjnej.

Nieprawidłowość oznacza jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego.

34. Podobieństwa i różnice pomiędzy okresami programowania.

1. Utrzymanie dotychczasowej wagi i budżetu polityki spójności (ponad 1/3 budżetu UE)

2. Koncentracja działań na trzech nowych celach: konwergencja (81 %), konkurencyjność regionalna i zatrudnienie (16 %), europejska współpraca terytorialna (2,5 %)

3. Ograniczenie liczby funduszy strukturalnych

4. Rezygnacja z Inicjatyw Wspólnotowych

5. Uproszczenie systemu wdrażania ( nowe dokumenty programowe, rezygnacja z uzupełnień programów operacyjnych, jednofunduszowe programowanie, zarządzanie oraz alokowanie środków na poziomie priorytetów a nie działań, bardziej elastyczne reguły kwalifikowalności kosztów

6. Zachowanie podstawowych zasad : wieloletniego programowania, dodatkowości, partnerstwa, współfinansowania i ewaluacji

35. Strategiczne wytyczne wspólnoty.

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty zawierają zasady i priorytety polityki spójności oraz sugerują w jaki sposób europejskie regiony mogą optymalnie wykorzystać kwotę 308 mld euro, która została przyznana na krajowe i regionalne programy pomocy w okresie najbliższych siedmiu lat. Władze krajowe wykorzystają te wytyczne w procesie opracowywania swoich krajowych priorytetów strategicznych oraz programowania na lata 2007-2013, tak zwanych „krajowych strategicznych ram odniesienia”.

Zgodnie z wytycznymi oraz odnowioną strategią lizbońską, programy współfinansowane poprzez politykę spójności powinny dążyć do ukierunkowania priorytetów na trzy główne cele:

• poprawa atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast poprzez poprawę dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług i zachowanie ich potencjału środowiskowego;

• działanie na rzecz innowacji, przedsiębiorczości i wzrostu gospodarki opartej na wiedzy poprzez zwiększenie zdolności badań naukowych i innowacji, w tym nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych; oraz

• tworzenie lepszych miejsc pracy i większej ich liczby poprzez zachęcanie większej liczby osób do pracy lub przedsiębiorczości, poprawę możliwości przystosowawczych pracowników i przedsiębiorstw oraz zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki.

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla spójności stanowią dokument strategiczny wyznaczający kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007-2013. Wytyczne, w odróżnieniu od rozporządzeń, które definiują cel i zakres wsparcia w ramach poszczególnych funduszy, dążą do zidentyfikowania obszarów, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej. 
SWW stanowią podstawę dla przygotowania przez państwa członkowskie krajowych dokumentów, tj. Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) oraz programów operacyjnych . NSRO mają zapewnić zgodność kierunków wykorzystywania funduszy w państwach członkowskich ze SWW.
Decyzja ws. SWW została ostatecznie przyjęta przez Radę 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 października 2006 r.
Zgodnie z zapisami Rozporządzenia 1083/2006  ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności państwa członkowskie zobowiązane są do złożenia do Komisji dokumentów krajowych: NSRO oraz projektów programów operacyjnych, przygotowanych zgodnie z wymogami tegoż rozporządzenia, w przeciągu 5 miesięcy od daty przyjęcia Strategicznych Wytycznych..

36. Narodowe strategiczne ramy odniesienia programowania.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (NSRO) to dokument opracowany w celu realizacji w latach 2007-2013 na terytorium Polski polityki spójności Unii Europejskiej.

Dokument został przygotowany w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i zaakceptowany przez Komisję Europejską 9 maja 2007 r.

Określa kierunki wsparcia ze środków finansowych dostępnych z budżetu UE w okresie 7 najbliższych lat w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności oraz zgodność kierunków wykorzystywania funduszy w państwach członkowskich ze strategicznymi wytycznymi Wspólnoty dla spójności.

Dokument jest akceptowany przez Komisję Europejską. Każda zmiana tego dokumentu wymaga renegocjacji.

/Dokument przedstawia analizę sytuacji społeczno-gospodarczej kraju i jej regionów, formułuje najważniejsze wyzwania dla kraju w perspektywie kolejnych lat oraz określa cele zmierzające do osiągnięcia spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej z krajami i regionami Wspólnoty, prezentuje alokację środków finansowych na poszczególne programy oraz ramy systemu realizacji./

37. Promocja Funduszy Strukturalnych UE.

Obowiązek prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnych przez państwa członkowskie nakłada Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności.

Zgodnie z art. 69 rozporządzenia „państwo członkowskie i instytucja zarządzająca programem operacyjnym dostarczają informacji na temat operacji i współfinansowanych programów oraz zapewniają ich promocję. Informacje takie kierują do obywateli Unii Europejskiej i beneficjentów w celu podkreślenia roli Wspólnoty i zapewnienia przejrzystości pomocy funduszy”.

Promocja w rozumieniu Komisji Europejskiej jest procesem szerszym i obejmuje nie tylko reklamę funduszy strukturalnych w momencie ich uruchomienia, ale również po ich wykorzystaniu, dzięki odpowiedniemu oznakowaniu efektów zrealizowanych projektów, które ma niejako upamiętniać udział w nich Unii Europejskiej oraz służyć dobrym przykładem.

Promocja odbywa się poprzez:

• Tablice informacyjne/reklamowe (billboardy)

• Tablice pamiątkowe

• Publikacje i inne materiały promocyjne (broszury, ulotki, płyty CD, itp.)

• Plakaty

• Naklejki/plakietki informacyjne

• Strony internetowe

• Informacje prasowe

• Spotkania informacyjne, dni otwarte i inne

Obowiązek informowania o tym, że dany projekt jest współfinansowany ze środków unijnych ciąży na projektodawcy, czyli ostatecznym odbiorcy pomocy. Wypełnianie obowiązków informacyjnych przez beneficjentów monitorują i kontrolują Instytucja Pośrednicząca i/lub Instytucja Wdrażająca, informując o wynikach Instytucję Zarządzającą programem pomocowym, w ramach którego projekt jest współfinansowany.

38. Wytyczne w zakresie wydatkowania funduszy strukturalnych.

W latach 2007-13 system wdrażania programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy unijnych będzie w dużej mierze regulowany za pomocą wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego, a nie, jak było to w okresie 2004-2006 - rozporządzeniami.

Wytyczne zapewniają większą elastyczność systemu realizacji programów niż rozporządzenia, zagwarantują one zgodność sposobu wdrażania programów operacyjnych z prawem Unii Europejskiej oraz wymaganiami określanymi przez Komisję Europejską i zapewnią jednolite zasady wdrażania programów.

Ministerstwo będzie wydawało dwa rodzaje wytycznych:

• wytyczne horyzontalne - wspólne dla wszystkich programów operacyjnych. Wydawane przez Ministra Rozwoju Regionalnego. Są one związane z przygotowaniem programów operacyjnych i pozwalają na ujednolicenie zasad ich realizacji.

• wytyczne dotyczące konkretnych programów operacyjnych, wydawane przez kierownictwo poszczególnych instytucji zarządzających, są związane np. z wyborem projektów, kwalifikowalnością wydatków, monitorowaniem, sprawozdawczością, ewaluacją programu.

39. Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju regionalnego.

Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2006r. nr 227, poz. 1658 z późn. zm.). Ustawa określa zasady prowadzenia polityki rozwoju, podmioty prowadzące politykę rozwoju, tryb współpracy między nimi, podstawowe instrumenty służące realizacji tej polityki oraz wskazuje źródła ich finansowania. Zawiera m.in. definicję polityki rozwoju, wymienia obszary wsparcia, w jakich jest ona prowadzona, wskazuje organy prowadzące. Określa tryb przyjmowania strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych, a także tryb ustanawiania i realizacji programów operacyjnych.

Za realizację polityki rozwoju odpowiadać będą:

1) w skali kraju - Rada Ministrów;

2) w skali regionu - samorząd województwa;

3) w skali lokalnej - samorząd powiatowy i gminny

Politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju.

Politykę rozwoju realizuje się, w szczególności, przy pomocy:

1) programów operacyjnych, służących osiąganiu celów, przy wykorzystaniu środków publicznych;

2) strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych oraz planów wykonawczych.

40. Europejska współpraca terytorialna w latach 2007 - 2013.

W latach 2007-2013 współpraca w wymiarze

• transgranicznym,

• transnarodowym i

• międzyregionalnym

będzie realizowana w ramach odrębnego Trzeciego Celu Polityki Spójności Unii Europejskiej
- Europejska Współpraca Terytorialna.

EWT służy wspieraniu, promocji i realizacji wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym na terytorium całej Unii Europejskiej. Stanowi kontynuację programów współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej realizowanych w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004-2006.

Europejska Współpraca Terytorialna wdrażana będzie za pomocą 3 typów programów operacyjnych:

programy współpracy transgranicznej, których celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych, /programy zastąpią INTERREG III A/ obejmują one :

• Polska - Niemcy

• Polska - Republika Czeska

• Polska - Republika Słowacka

• Polska - Litwa

• Polska - Południowy Bałtyk (Szwecja - Dania - Litwa - Niemcy)

programy współpracy transnarodowej, ukierunkowane na integrację terytorialną Unii Europejskiej poprzez wspieranie dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjność i ochronę środowiska naturalnego /programy zastąpią INTERREG III B/ Obejmują one :

• Region Morza Bałtyckiego [oprócz Polski : Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy (wybrane regiony), Szwecja oraz 3 państwa spoza Unii Europejskiej: Białoruś (wybrane regiony), Norwegia i Rosja (wybrane regiony)

• Europa Środkowa - oprócz Polski w tym programie uczestniczą: Austria, Czechy, Niemcy (wybrane regiony), Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy (wybrane regiony), Ukraina (wybrane regiony);

programy współpracy międzyregionalnej, umożliwiające wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie m.in. wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy (Program Innowacyjność i Gospodarka Oparta na Wiedzy) oraz ochrony środowiska (Program Środowisko Naturalne i Zapobieganie Ryzyku) /programy zastąpią INTERREG III C/ .

Obejmują one:

• całe terytorium UE - INTERREG IV C (nie mylić z inicjatywą INTERREG)

Programy operacyjne w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej mają charakter międzynarodowy, w którym udział biorą co najmniej dwa państwa. Ich opracowaniem zajmują się międzynarodowe grupy robocze, składające się z przedstawicieli państw uczestniczących w danym programie. Budżet programu jest wspólny dla wszystkich państw uczestniczących w danym programie (państwa wnoszą do budżetu programu wkład z EFRR + środki krajowe). Środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przekazywane są beneficjentom na zasadzie refundacji poniesionych wydatków. Ponadto każdy program wdrażany jest przez wspólne struktury zarządzające.

Woj. Podkarpackie objęte jest programem transgranicznym Polska - Republika Słowacka, programem sąsiedztwa Polska - Białoruś - Ukraina, programem dla Europy Środkowej, programem Region Morza Bałtyckiego i programem INTERREG IV C.


Współpraca w ramach projektu EWT może przyjąć następujące formy:

• wspólne przygotowanie projektu

• wspólna realizacja

• wspólny personel zatrudniony do realizacji projektu

• wspólne finansowanie

41. Programy wspólnotowe.

• Programy wspólnotowe, będące jednym z instrumentów wspólnej polityki państw członkowskich UE, służą nawiązywaniu i wzmacnianiu współpracy między państwami na poziomie lokalnym w wybranych dziedzinach polityki wspólnotowej. Ustanawiane są na wniosek Komisji Europejskiej. Decyzje o powołaniu programu i jego budżecie podejmują wspólnie Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej, natomiast nad jego realizacją czuwa odpowiednia Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej.

• W latach 2007-2013 w zakresie edukacji, szkoleń, kultury, młodzieży i obywateli dostępne są m. in. następujące programy wspólnotowe:

• Uczenie się przez całe życie (Life Long Learning) - ma za zadanie rozszerzyć współpracę europejską i wymianę w zakresie edukacji. W ramach tego programu dostępne są następujące programy:

Programy sektorowe: edukacja przedszkolna i szkolna, szkolnictwo wyższe, kształcenie i szkolenie zawodowe, edukacja dorosłych.

Programy transwersalne: Polityka współpracy i innowacji, języki, rozpowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów.

Program Jean Monnet Programy dotyczące współpracy poza europejskiej: TEMPUS - Program wspiera współpracę między uczelniami z krajów UE i z spoza UE w celu podnoszenia jakości kształcenia i reformy szkolnictwa wyższego w krajach nie należących do Unii Europejskiej.

Programy dotyczące współpracy poza europejskiej:

• ERASMUS MUNDUS - Głównym celem programu jest podnoszenie jakości i atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego poprzez współpracę z uczelniami z państw spoza UE.

• Program współpracy z krajami przemysłowymi (na mocy umów bilateralnych z USA i Kanadą, oraz współpraca ad-hoc z Australią, Japonią i Nową Zelandią)

• Młodzież w Działaniu - to program adresowany do młodzieży w wieku 13 - 30 lat oraz pracowników młodzieżowych. Program ten ma za zadanie wspieranie przedsięwzięć podejmowanych przez młodych ludzi w czasie wolnym od nauki.

• Kultura - to program, którego celem jest wzmocnienie przestrzeni kulturowej wspólnej dla Europejczyków, opartej na wspólnym dziedzictwie kulturowym. Zadaniem tego programu jest także rozwój współpracy pomiędzy twórcami, uczestnikami życia kulturalnego oraz instytucjami kulturalnymi.

• Europa dla Obywateli - to program wspierający działania i organizacje promujące „aktywne obywatelstwo europejskie", tzn. zaangażowanie obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w proces integracji europejskiej.

42. Zasady aplikowania o środki w ramach funduszy strukturalnych.

43. Wybierz i omów dowolnie wybrany program operacyjny.

1

POMOC UE

Fundusze Strukturalne

Inicjatywy Wspólnotowe

Fundusz Spójności

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

Europejski Fundusz Społeczny

Finansowy Instrument Rozwoju Rybołówstwa

LEADER

EQUAL

INTERREG

URBAN

CELE

1)    Wsparcie regionów upośledzonych gospodarczo (70%) globalnego budżetu) 135,9 mld EURO

2)     Regiony w trakcie restrukturyzacji gospodarczej 22,5 mld EURO

3)     Rozwój zatrudnienia i zasobów ludzkich 24,05 mld EURO

CEL 3

CEL 2

CEL 1

---