kpt. Krzysztof Pielka

BEZPIECZEŃSTWO BUDYNKÓW

06-09-2000

T: Charakterystyka pożarowa materiałów budowlanych

Klasyfikacja pożarowa materiałów budowlanych

Według kryterium palności materiałów budowlanych dzieli się:

1. Materiał niepalny - materiał którego znormalizowane próbki poddane badaniom w określonych urządzeniach pomiarowych w ciągu ustalonego czasu wykazują następujące cechy:

1. nie zapalają się,

2. nie wydzielają palnych gazów które można zapalić za pomocą probierczego płomienia umieszczonego nad powierzchnia próbki,

3. nie wydzielają w procesie spalania ilości ciepła powodującym podniesienie temperatury w urządzeniach pomiarowych do określonej wartości np.: kamień, ceramika.

Oprócz sztucznych i naturalnych materiałów niepalnych takich jak: kamień, cegła, beton, azbest, gips, marmur, stal, szkło i inne w myśl przepisów budowlanych do grupy tej zalicza się również:

• suche tynki gipsowe,

• płyty wiórowo cementowe ,

• papę mocowaną bezpośrednio na podłożu niepalnym,

• materiały warstwowe w których warstwa materiału palnego jest osłonięta ze wszystkich stron materiałem niepalnym,

• okładziny palne o grubości do 0,2mm. Mocowane bezpośrednio na podłożu niepalnym (tapeta, fornier).

2. Materiał palny - materiał którego znormalizowane próbki poddane badaniom w urządzeniach pomiarowych w ciągu ustalonego czasu wykazują co najmniej jedno z następujących cech:

1. zapalają się,

2. wydzielają palne gazy które można zapalić za pomocą probierczego płomienia umieszczonego nad powierzchnią próbki,

3. wydzielają w procesie spalania ilości ciepła powodujące podniesienie temperatury w urządzeniach pomiarowych powyżej określonych wartości.

Będą to wszystkie materiały pochodzenia organicznego takie jak:

• drewno,

• tworzywa sztuczne,

• materiały drewno pochodne,

• tkaniny,

• gumy itp.

Dalszy podział klasyfikacyjny materiałów palnych zależy od ich stanu skupienia. Gazy palne dla których podstawowym kryterium zagrożenia jest dolna granica wybuchowości (DGW) dzielą się na dwie grupy:

I Grupa - gazy palne których DGW znajduje się poniżej stężenia 10% objętości gazu palnego w mieszaninie z powietrzem.

II Grupa - gazy palne których DGW znajduje się powyżej 10% stężenia objętości gazu palnego w mieszaninie z powietrzem.

Ciecze palne dla których podstawowym kryterium oceny zagrożenia jest temperatura zapłonu dzielą się na trzy klasy:

I Klasa - ciecze palne o temperaturze zapłonu do 21^oC

II Klasa - ciecze palne o temperaturze zapłonu od 21 do 55^oC

III Klasa - ciecze palne o temperaturze zapłonu od 55 do 100^oC

Ciecze palne o temperaturze zapłonu do 55^oC uważane są za pożarowo niebezpieczne.

Materiały stałe dzieli się ze względu na stopień palności który ustala się na podstawie wskaźnika zapalności oraz wskaźnika spalania, rozróżnia się trzy stopnie palności:

I stopień - odpowiednik materiału niezapalnego czyli materiału który poddany działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego nie zapala się płomieniem a jedynie zwęgla w obrębie działania źródła ciepła,

II stopień - odpowiednik pojęcia materiał trudno zapalny czyli materiał którego znormalizowane próbki w określonych warunkach badań poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego palą się płomienie jedynie w zasięgu działania źródła ciepła, po usunięciu zaś tego źródła lub miejscowym znieczuleniu materiału płomień gaśnie,

III stopień - odpowiednik pojęcia materiał łatwo zapalny, materiał którego znormalizowane próbki w określonych warunkach badań poddane działaniu płomienia lub źródła promieniowania cieplnego zapalą się płomieniem po usunięciu zaś źródła ciepła palą się dalej.

Materiały niepalne dzielą się na:

1. materiały ogniozmienne - które pod wpływem temperatury zmieniają właściwości techniczne oraz strukturę fizyczną,

2. materiały ognioodporne - które ulegają nieznacznym zmianom w czasie krótkotrwałego działania temperatury,

3. materiały ogniotrwałe - które wykazują odporność na długotrwałe działanie wysokiej temperatury bez zmiany kształtu i właściwości mechanicznych.

Zakres stosowania w budownictwie oraz zachowania się w warunkach pożarowych podstawowych materiałów budowlanych:

• kamienie naturalne,

• spoiwo (powietrzne, hydrauliczne),

• beton,

• stal i inne metale,

• beton zbrojony,

• zaprawy budowlane,

• drewno,

• szkło,

• tworzywa sztuczne,

• materiały izolacyjne.

07-09-2000

T: Mechanika budowy

1. Rodzaje podpór stosowanych w budownictwie

• podpora przegubowa przesuwna,

• podpora przegubowa stała,

• utwierdzenie.

Wszystkie elementy i układy konstrukcyjne opierają się na innych elementach lub konstrukcjach.

W miejscu oparcia zwanym węzłem podporowym w konstrukcjach wykonuje się specjalne podpory. Rozróżnia się następujące rodzaje podpór:

1. przegubowa przesuwna - dzięki takiej konstrukcji podpory możliwy jest swobodny obrót oraz przesuw węzła podporowego w jednym kierunku, podpora taka ogranicza ruch wzdłuż jednej osi, czyli występuje jedna składowa reakcja,

2. przegubowa nieprzesuwna - stosuje się aby umożliwić obrót węzła podporowego bez możliwości przesuwania, linia dzielenia reakcji w takiej podporze przebiega pod pewnym kontem a więc występują dwie składowe reakcje,

3. płaska nieprzesuwna - (nazywana również utwierdzeniem lub zamocowaniem) węzeł podporowy w tym przypadku nie ma swobody przesuwu ani obrotu a więc występuje reakcja działająca pod pewnym kontem jak również moment utwierdzenia,

4. płaska przesuwna - różni się od nieprzesuwnej jedynie swobodą przesuwu węzła podporowego, wynika z tego że w podporze płaskiej przesuwnej znamy linię działania reakcji.

07-09-2000

T: Rodzaj obciążeń występujących w budynkach

(siły czynne, siły bierne)

Układy konstrukcyjne są poddawane działaniu obciążeń czynnych i biernych. Do obciążeń czynnych zalicza się obciążenia ciężarem własnym konstrukcji i opierających się na niej elementów oraz obciążenia zmienne.

Obciążenia czynne dążą do zmiany położenia konstrukcji, w miejscu oparcia konstrukcji powstają oddziaływania przeciwstawiające się działaniu obciążeń czynnych są to obciążenia bierne nazywane reakcją.

Siły zewnętrzne Obciążenia mogą być skupione

Obciążenia ciągłe

Obciążenia działające na konstrukcję można podzielić na obciążenia statyczne - którego wartość zwiększa się powoli od 0 do wartości końcowej oraz obciążenia dynamiczne - które działają udarowo lub cyklicznie, oznacza to że zmienia się ono w czasie w sposób nagły bądź okresowo zmienny lub jego wartość w chwili przyłożenia do konstrukcji jest maksymalna.

Skutki działania obciążeń dynamicznych są większe niż skutki obciążeń statycznych o tej samej wartości.

08-09-2000

W zależności od czasu trwania i sposobu działania obciążenia dzieli się na:

1. obciążenia stałe - to obciążenia których wartość, kierunek i położenie pozostają niezmienne w czasie użytkowania budowli jej montażu lub remontu. Do obciążeń stałych należą:

• ciężar własny stałych elementów budowli i konstrukcji,

• ciężar własny gruntu w stanie rodzimym, nasypów i zasypów oraz parcie z jego wynikające.

2. obciążenia zmienne - to obciążenia które mogą zmienić wartości, kierunek lub położenie w czasie użytkowania budowli bądź w innym rozpatrywanym okresie, zależnie od długości okresów działania obciążenia zmienne dzieli się na:

• w całości długotrwałe,

• w części długotrwałe,

• w części krótkotrwałe.

Do obciążeń zmiennych w całości długotrwałych należą:

• ciężar własny tych części konstrukcji których położenie może być zmienne w czasie użytkowania konstrukcji,

• ciężar własny urządzeń związanych na stałe z użytkowaniem konstrukcji (kotły, stałe urządzenia dźwigowe),

• parcie wody o stałym poziomie zwierciadła,

• obciążenie gruntem budowli zagłębionej w gruncie,

• obciążenie temperaturą podczas eksploatacji urządzeń stałych.

Do obciążeń zmiennych w części długotrwałych należą:

• obciążenia stropów w pomieszczeniach magazynowych, przemysłowych, mieszkalnych,

• ciężar wody o zmiennym poziomie zwierciadła,

• ciężar pyłu,

• siły spowodowane nierównomiernym osiadaniem podłoża,

• ciężar ludzi, urządzeń i materiałów w miejscach remontu maszyn i urządzeń,

• obciążenia od suwnic, ładowarek i wciągarek,

Do obciążeń zmiennych w całości krótkotrwałych należą:

• obciążenia powstające w czasie znoszenia budowli,

• obciążenie śniegiem,

• obciążenie wiatrem,

• obciążenie termiczne pochodzenia klimatycznego,

• oblodzenia i parcie kry lodowej,

• oblodzenia próbne.

3. Obciążenia wyjątkowe - to obciążenia które mogą wystąpić w wyniku mało prawdopodobnych zdarzeń w czasie użytkowania budowli, zalicza się do nich:

• Obciążenia spowodowane powodzią,

• Obciążenia spowodowane pożarem,

• Obciążenia spowodowane wstrząsami sejsmicznymi,

• Obciążenia spowodowane wybuchem,

• Obciążenia spowodowane uderzeniami pojazdu.

08-09-2000

T: KONSTRUKCJE BUDOWLANE

Obiekt budowlany - jest to budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno użytkową lub obiekt małej architektury.

Budynek - jest to taki obiekt budowlany który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych.

Budowla - jest to każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury jak np. lotnisko, droga, most, zbiornik, tunel, estakada.

Obiekty małej architektury - są to niewielkie obiekty w szczególności śmietniki, krzyże, piaskownice, kapliczki itp.

Tymczasowy obiekt budowlany - jest to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki a także obiekty budowlane nie połączone trwale z gruntem.

Podział obiektów budowlanych według różnych kryteriów

Podział obiektów według kryteriów materiałowych:

• z kamienia naturalnego bądź sztucznego,

• z drewna,

• z betonu,

• ze stali.

Podział obiektów według kryteriów konstrukcyjnych:

• obiekty o konstrukcji szkieletowej,

• obiekty o konstrukcji ramowej,

• obiekty o konstrukcji płytowej,

• obiekty o konstrukcji skrzynkowej.

Podział obiektów według sposobu budowania:

• murowane,

• monolityczne (z betonu),

• prefabrykowane,

• specjalne.

Podział obiektów ze względu na kształt i charakter pracy statycznej:

• prętowe, płaskie i przestrzenne (np. belki, kratownice, łuki, ruszty, ramy),

• płytowe i tarczowe (np. stropy, stropodachy, ściany, fundamenty, zbiorniki)

• powłokowe (np. kopuły, sklepienia, kominy),

• cięgnowe (np. dachy wiszące i podwieszane, siatkowe, belkowe, linowe),

• masywne (np. bloki fundamentowe, ściany oporowe, zapory wodne).

Podział obiektów ze względu na przeznaczenie użytkowe:

• obiekty produkcyjne (przemysłowe, rolnicze),

• nieprodukcyjne (mieszkalne, usługowe itp.).

Z punktu widzenia zagrożenia pożarowego i wymagań przeciwpożarowych istotne są podziały według kryterium materiałowego oraz przeznaczenia użytkowego.

08-09-2000

T: Elementy konstrukcji budowlanych

Klasyfikacja pożarowa elementów konstrukcji budowlanych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami podstawą klasyfikacji elementów budowlanych jest odporność ogniowa.

Odporność ogniowa - jest to zdolność konstrukcji lub elementu budynku poddanego działaniu znormalizowanych warunków fizycznych do spełnienia w odpowiednim czasie wymagań dotyczących nośności ogniowej (i/lub) szczelności ogniowej (i/lub) izolacyjności ogniowej oraz innych wymaganych właściwości.

Kryteria odporności ogniowej

1. miarą odporności ogniowej jest t_F w minutach od początku badania do chwili osiągnięcia przez element próbny jednego ze stanów granicznych:

• nośności ogniowej,

• izolacyjności ogniowej,

• szczelności ogniowej.

2. stan graniczny nośności - stan który element próbny przestaje spełniac swoją funkcję nośną wskutek jednej z niżej podanych przyczyn:

• zniszczenia mechaniczne lub utraty stateczności,

• przekroczenia granicznych wartości i przemieszczeń lub odkształceń,

3. stan graniczny izolacyjności ogniowej elementu - stan w którym element próbny przestaje spełniać funkcje oddzielającą na skutek przekroczenia granicznej wartości temperatury powierzchni nie ogrzanej.

4. Stan graniczny szczelności ogniowej elementu - stan w którym element przestaje spełniać funkcje oddzielające na skutek;

• powstania pęknięć i szczelin przez które przenikają płomienie lub gorace gazy.

Klasa odporności ogniowej symbol charakteryzujący odporność ogniową.

Klasa odporności ogniowej	Odporność ogniowa tF min.
F 0	tF < 15
F 0,25	15 ≤ tF < 30
F 0,5	30 ≤ tF < 60
F 1	60 ≤ tF < 90
F 1,5	90 ≤ tF < 120
F 2	120 ≤ tF < 240
F 4	tF ≥ 240

Z uwagi na fakt że odporność ogniowa elementów budowlanych nie jest tożsama z ich zapalnością obowiązujące przepisy wprowadziły do wymagań odporności ogniowej elementu konstrukcji budowlanych dodatkowe kryterium podziału tych elementów w obrębie poszczególnych klas odporności ogniowej a mianowicie kryterium zdolności elementu konstrukcyjnego do rozprzestrzeniania ognia. Ze względu na stopień rozprzestrzeniania ognia elementy budowlane klasyfikuje się jako:

1. Elementy nie rozprzestrzeniające ognia NRO - czyli elementy wykonane z materiałów niepalnych i niezapalnych.

2. Elementy słabo rozprzestrzeniające ogień SRO - czyli elementy wykonane z materiałów trudnozapalnych.

3. Elementy silnie rozprzestrzeniające ogień ( - ) -czyli elementy wykonane z materiałów łatwozapalnych.

Określenie klasy odporności ogniowej elementów budowlanych i stopnia rozprzestrzeniania w nich ognia dokonywane jest na zasadzie stosowanych badań lub opinii upoważnionych placówek naukowych lub naukowo badawczych aktualnie badania takie podejmuje i wydaje atesty Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.

12-09-2000r.

T: Charakterystyka konstrukcji budowlanej.

1. Konstrukcje metalowe.

Do zalet konstrukcji metalowych zaliczamy:

1. duża wytrzymałość,

2. trwałość,

3. niezawodność,

4. lekkość (wpływa nie tylko na wymiary elementów ale również na koszty transportu),

5. możliwość produkcji w warunkach przemysłowych przy stałej kontroli z zachowaniem nowoczesnych maszyn i linii automatycznych,

6. prosty i szybki montaż który może być prowadzony w dowolnej porze roku niezależnie od warunków atmosferycznych

7. nadaje się do przeróbki, wzmocnienia i napraw poawaryjnych,

8. rozbiórka konstrukcji jest łatwa i umożliwia uzyskanie elementów pełnowartościowych lub złomu niezbędnego w procesach metalurgicznych,

9. podstawowym materiałem wszystkich konstrukcji są wyroby hutnicze produkowane według ujednoliconych norm,

10. wszystkie konstrukcje podlegają jednakowym procesom technologicznym w zakresie przygotowania a następnie łączenia drobniejszych części w elementy konstrukcyjne montażowe i całe konstrukcje.

Do zasadniczych wad konstrukcji metalowych zalicza się:

1. mała odporność na działanie wysokiej temperatury (duża odkształcalność),

2. mała odporność na korozję (zwłaszcza w odniesieniu do zwykłych stali konstrukcyjnych),

3. wrażliwość konstrukcji stalowych na uderzenia i kruchość w niskich temperaturach.

2. Konstrukcje drewniane.

Zalety konstrukcji drewnianych:

1. lekkość,

2. łatwość obróbki i łączenia,

3. możliwość rozbierania konstrukcji i odzyskiwania materiału,

4. możliwość przemysłowej produkcji,

5. możliwość łatwego montażu w dowolnej porze roku,

6. małe prawdopodobieństwo uszkodzenia w czasie transportu,

Wady konstrukcji drewnianych:

1. niejednorodność i anizotropowość materiału (właściwości drewna są funkcją miejsca i kierunku),

2. łatwopalność,

3. podatność na działanie niszczące wilgoci i szkodników biologicznych).

3. Konstrukcje z betonu.

12-9-2000r.

kpt. Żuczek

T: Urządzenia i instalacje użytkowe.

Instalacja wentylacyjna i odgromowa.

1. Instalacja odgromowa.

Piorunochron (odgromnik) - jest to urządzenie chroniące budowlę przed bezpośrednim uderzeniem pioruna poprzez odprowadzenie wyładowania do ziemi. Piorunochron składa się z ostro zakończonego pręta metalowego zamocowanego pionowo w najwyższym punkcie chronionym budowli, oraz metalowej płyty zakopanej w ziemi połączonym z prętem metalowym przewodem tzw. zwodem.

PN - 86E - 05003/01 - wymagania ogólne,

PN - 86E - 05003/02 - ochrona podstawowa,

PN - 89E - 05003/03 - ochrona obostrzona,

PN - 92E - 05003/04 - ochrona specjalna.

Ochrona podstawowa - jest to zespół środków do ochrony budynków których wyładowania piorunowe mogą powodować ograniczone skutki.

• Budynki nie występujące w zwartej zabudowie,

• Obiekty w których może przebywać ponad 500 osób,

• Obiekty specjalne np. szpitale, żłobki, domy inwalidów,

• Obiekty do produkcji i składowania materiałów łatwopalnych.

Ochrona obostrzona - jest to zespół środków do ochrony obiektów budowlanych których skutki wyładowań piorunowych mogą się łatwo rozprzestrzeniać.

Ochrona w wykonaniu specjalnym - jest to zespół środków do ochrony obiektów budowlanych nie będących budynkami: maszty, tunele, kominy wolno stojące, dźwigi na placach budowli, linowych urządzeń transportowych, obiektów sportowych.

Urządzenia piorunochronne po eksploatacji i w czasie podlegają badaniom technicznym pełnym i okresowym.

Badania pełne należy przeprowadzić:

1. przed oddaniem budynku do eksploatacji,

2. w czasie eksploatacji urządzenia,

3. obiekty zagrożone wybuchem należy badać co 6 lat pozostałe co 8 lat,

Badania okresowe należy przeprowadzić raz na rok w obiektach budowlanych zagrożonych wybuchem, w obiektach powyżej 30 metrów, i co trzy lata w obiektach budowlanych mniejszych niż 30 metrów, w obiektach wyposażonych w piorunochrony lekkie.

Części składowe urządzeń piorunochronu:

1. zwody - to części urządzenia piorunochronnego przeznaczone do bezpośredniego przyjmowania wyładowań atmosferycznych,

2. przewody odprowadzające - jest to na ogół stalowy lub żelbetowy element łączący zwód z przewodem uziemiającym lub uziomem,

3. przewody uziemiające - są to przewody łączące przewody odprowadzające z uziomem,

4. uziomy - są to przedmioty metalowe lub zespół przewodów metalowych umieszczonych w gruncie zapewniającym w nim połączenie elektryczne.

2. Instalacje wentylacyjne - jest stworzenie optymalnych warunków dla ludzi w których będą się czuli dobrze.

W zależności od czynników wywołujących wymianę powietrza , wentylacja dziel się na:

1. Wentylacja naturalna - różnica temperatur w budynku i na zewnątrz, energia wiatru, różnica wysokości.

Przewietrzanie, infiltracja, aeracja.

Aeracja - jest ciągłą i zorganizowaną wymianą powietrza polegającą na tym że, w niższych częściach ścian budynku są usytuowane otwory doprowadzające chłodne powietrze z zewnątrz a w ścianach dachu otwory odprowadzające ciepłe powietrze zużyte.

2. Wentylacja mechaniczna - jest zorganizowana wymianą powietrza umożliwiającą stworzenie w pomieszczeniu mikroklimatu spełniającego w sposób ciągły określone wymagania niezależnie od zewnętrznych warunków atmosferycznych.

Wyróżniamy wentylację mechaniczną: ogólna, miejscową, lokalizującą.

Wentylacja ogólna - jest zorganizowana wymiana powietrza obejmującą nawiew i wywiew.

Wentylacja miejscowa - jest to podtrzymanie żądanych warunków mikroklimatu wyodrębnionych częściach budynku lub pomieszczeniach przeznaczonych na stałe stanowiska pracy lub w miejscach wypoczynku pracowników.

Wentylacja lokalizująca - działanie tej wentylacji polega na wychwytywaniu substancji szkodliwych lub gorącego powietrza bezpośrednio u źródła i wydaleniu powietrza zużytego na zewnątrz.

PN - 89B - 10425

Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły Dziennik Ustaw NR 15 z dnia 25.02.1999r. jest to rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w sprawie:

Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie rozdział 6 - wentylacja i klimatyzacja.

13-09-2000r.

Instalacja grzewcza

Instalacje i urządzenia gazowe.

1. Wymagania dotyczące kurka głównego.

1. Budynek zasilany z sieci gazowej lub z sieci lokalnej gazów płynnych lub innych zewnętrznych źródeł zasilania powinien mieć zainstalowany na przyłączu kurek główny umożliwiający odcięcie dopływu gazu do instalacji gazowej.

2. Kurek główny powinien być zainstalowany na zewnątrz budynku , w wentylowanej szafce przy ścianie, we wnęce ściennej lub w odległości nie przekraczającej 5m. od zasilanego budynku, w miejscu łatwo dostępnym zabezpieczony przed wpływami atmosferycznymi, uszkodzeniem mechanicznym i dostępem osób niepowołanych.

3. W budynku o charakterze monumentalnym dopuszcza się instalowanie kurka głównego w miejscach łatwo dostępnych na zewnątrz nie będących pomieszczeniami np. w bramach, prześwitach, podcieniach.

4. Odległości kurka górnego od poziomu terenu oraz od najbliższej krawędzi okna, drzwi lub innego otworu budynku powinien wynosić co najmniej 0,5m.

5. W uzasadnionych wypadkach wynikających z rozwiązań funkcjonalno przestrzennych budynków może być zainstalowany więcej niż jeden kurek główny.

6. Miejsce usytuowani kuka głównego powinno być jednoznacznie oznakowane na budynkach mających więcej niż jeden kurek główny należy umieścić informację o ilości kurków głównych i miejscu ich usytuowania.

2. wymagania dotyczące prowadzenia instalacji gazowej.

1. przewody gazowe należy prowadzić w odległości co najmniej:

• 0,15m. od poziomych przewodów wodociągowych, kanalizacyjnych, umieszczając je nad tymi przewodami,

• 0,15 od przewodów cieplnych umieszczając je pod tymi przewodami ,

• 0,1m. od przewodów pionowych wszystkich instalacji z wyjątkiem elektrycznej,

• 0,2m. od przewodów telekomunikacyjnych prowadzonych równolegle,

• 0,6m. od urządzeń elektrycznych iskrzących.

2. Przewody instalacji gazowej nie wolno zabudowywać.

3. Przewody instalacji gazowej należy wykonywać z rur stalowych bez szwów, łączonych przez spawanie.

4. Przewody instalacji gazowej nie należy prowadzić przez pomieszczenia mieszkalne oraz pomieszczenia w których sposób użytkowania może spowodować naruszenie stanu technicznego instalacji.

3. Wymagania przy instalowaniu urządzeń gazowych.

1. Urządzenia gazowe należy połączyć na stałe ze stalowymi lub miedzianymi przewodami instalacji gazowej.

2. Kurek odcinający dopływ gazu należy umieścić w miejscu łatwo dostępnym.

3. Kuchnie i kuchenki gazowe użytku domowego należy instalować w odległości co najmniej 0,5m. od okien do boku urządzenia.

4. Urządzenia gazowe służące do ogrzewania pomieszczeń w których temperatura osłon może przekroczyć 60^oC należy instalować w odległości co najmniej 0,3m. od ścian z materiałów łatwo zapalnych otynkowanych oraz 0,6m. od elementów ścian z materiałów łatwo zapalnych nie osłoniętych tynkiem.

13-09-2000r.

Instalacje i urządzenia elektryczne

Najczęstsze przyczyny powstania pożaru od instalacji i urządzeń elektrycznych:

1. Wadliwy stan zabezpieczeń nadprądowych,

2. Wadliwy stan izolacji,

3. Wadliwy stan zestyków,

4. Wadliwe użytkowanie urządzeń grzejnych,

5. Prace spawalnicze,

6. Błędne układy połączeń,

7. Utrudnione chłodzenie.

Pytania na sprawdzian:

• Materiał palny,

• Materiał niepalny,

• Stopień zapalności (łatwo zapalny, trudno zapalny, niezapalny),

• Odporność ogniowa konstrukcji budowlanych,

• Kryteria odporności ogniowej elementów budowlanych,

• Podział elementów budowlanych ze względu na stopień rozprzestrzeniania się ognia,

• Rodzaje podpór stosowanych w budownictwie,

• Rodzaje obciążeń występujących w budownictwie.

Temat Pracy zaliczeniowej na II zjazd:

„Zastosowanie tworzyw sztucznych w budownictwie oraz zachowanie się ich w warunkach pożarowych”. Literatura: PN - badania dopuszczenia do stosowania, PN - wyrobów sztucznych, dymotwórczość, toksyczność, palność.

2000-11-24

Podstawy oceny zagrożenia pożarowego.

Wyznaczenie odporności ogniowej elementu budowlanego.

Odporność ogniowa, czyli zdolność elementu budynku do spełnienia określonych wymagań znormalizowanych warunkach fizycznych charakteryzujących pożar mierzy się czasem od początku badania do chwili osiągnięcia przez element próbny jednego z kryterium oceny:

• Elementy budowlane powinny spełniać funkcje nośne i lub oddzielające,

Kryteriami służącymi do oceny odporności ogniowej są:

• nośność [R],

• szczelność [E],

• izolacyjność [I].

Dwie ostatnie cechy definiuje funkcje oddzielające.

Indeks liczbowy oznaczy czas zachowania właściwości użytkowej w minutach i może przyjmować w/g polskich przepisów wartości: 15; 30; 60; 120; 240.

Klasyfikację tą można poszerzyć o kryteria dodatkowe takie jak:

• W - jeżeli o izolacyjności decyduje promieniowanie,

• M - jeżeli uwzględnia się szczególne oddziaływanie mechaniczne,

• C - dla drzwi zaopatrzonych w samozamykacze,

• S - dla elementów ograniczających przepływ dymów.

Kryteria oceny poszczególnych elementów budynku z uwagi na odporność ogniową:

Elementy budynku	Materiały podstawowe	Materiały uzupełniajace
Prętowe elementy nośne (słupy, belki oraz ściany nośne niewydzielające)	R
Elementy nośne wydzielające (ściany stropy)	R E J	M
		R E
		R
	Ściany wewnętrzne nośne	E J	M
		E W
		E
	Ściany zewnętrzne nośne (ściany osłonowe)	E J
		E
	Zamknięcia otworów (drzwi, bramy, klapy)	E J	C S
		E W
		E
Sufity podwieszane	E J
Przepusty rur i kabli	E J
			E
	Kanały instalacyjne i wentylacyjne		E J
			E
	Klapy w kanałach wentylacyjnych		E J	C S
			E

Elementy zagrożenia pożarowego w budynkach:

1. Brak właściwego porządku i czystości w obiektach,

2. Porzucenie nie zgaszonego papierosa,

3. Nieostrożne obchodzenie się z ogniem otwartym i oświetleniem nieelektrycznym,

4. Nieostrożne używanie cieczy łatwopalnych,

5. Eksploatacja elektrycznych pieców akumulacyjnych,

6. Wady urządzeń mechanicznych i ich wadliwe użytkowanie,

7. Energia elektryczna,

8. Iskry z pojazdów i innych urządzeń

9. Wyładowania atmosferyczne,

10. Elektryczność statyczna,

11. Wady procesów technologicznych,

12. Promieniowanie słoneczne,

13. Samozapłon,

14. Podpalenie.

Czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się pożaru w budynkach.

Rozprzestrzenianie się pożaru następuje poprzez przenoszenie się ciepła z jednego miejsca na drugie. Może się to odbywać poprzez: konwekcję (unoszenie), promieniowanie i przewodzenie. Przez konwekcje rozprasza się około 80% wytwarzanego ciepła. Produkty spalania oraz podgrzane powietrze podczas pożaru są lżejsze od atmosfery otoczenia i dlatego unoszą się ku górze. Wewnątrz budynku pożar rozprzestrzenia się przez warstwy termoizolacyjne, drewniane stropy, drewniane ściany działowe oraz palne okładziny ścienne. Wiele pożarów rozprzestrzenia się na cały budynek w przypadku, kiedy źródło ognia stają się przyczyną tworzenia prądów gorącego powietrza gazów i płomieni, które przedostają się przez otwarte drzwi, popękane szyby okienne, klatki schodowe, szyby dźwigów, kanały wentylacyjne do wyżej położonych kondygnacji i sąsiednich pomieszczeń zapalając na swej drodze materiały palne.

Pytania na sprawdzian:

2. Materiał palny.

3. Materiał niepalny.

4. Materiał łatwo zapalny.

5. Materiał trudno zapalny.

6. ]materiał niezapalny.

7. Podział cieczy palnych.

8. Podział gazów palnych.

9. Materiał ogniozmienny.

10. Materiał ognioodporny.

11. Materiał ogniotrwały.

12. Rodzaj podpór stosowanych w budownictwie,

13. Obciążenie stałe w budynkach.

14. Obciążenie zmienne.

15. Co to jest budynek.

16. Co to jest budowla.

17. Odporność ogniowa elementów konstrukcji budowlanych.

18. Nośność ogniowa,

19. Szczelność ogniowa.

20. Izolacyjność ogniowa.

21. Podział elementów ze względu na stopień rozprzestrzeniania się ognia.

22. Wady i zalety konstrukcji metalowych.

23. Wady i zalety konstrukcji drewnianych.

24. Wymagania dotyczące kurka głównego (instalacja gazowa).

25. Obciążenie ogniowe, definicja i wzór.

26. Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem.

2000-11-27

WYZNACZENIE WIELKOŚCI OBCIĄŻENIA OGNIOWEGO.

Obciążenie ogniowe - wyrażone w jednostkach SI [MJ/m²] całkowita energia powstająca podczas spalania materiałów palnych, zgromadzonych w określonej ograniczonej przestrzeni (pomieszczeniu) wraz z materiałami palnymi podłóg, sufitów, ścian wewnętrznych i przepierzeń oraz okładzin ściennych.

Q_d - obciążenie ogniowe [MJ/kg]

n - liczba rodzajów materiałów palnych zgromadzonych w pomieszczeniu

∝_i - współczynnik przeliczeniowy wyznaczony dla poszczególnych materiałów z tablic bądź obliczony ze wzoru:

Q_c - ciepło spalania danego materiału jeżeli ciepło spalania wyrażone jest w kcal lub

Q_c - wydajność w MJ/kg

G - masa poszczególnych materiałów kg,

F - powierzchnia rzutu poziomego pomieszczenia (strefy pożarowej) w m²

Zasady uwzględnienia materiałów palnych przy obliczaniu obciążenia ogniowego:

1. Zasada ogólna - przy obliczaniu obciążenia ogniowego należy uwzględnić materiały palne składowane, wytwarzane, przerabiane lub transportowane w sposób ciągły znajdujący się w danym pomieszczeniu (strefie pożarowej) oraz materiały palne wbudowane w konstrukcje (w ściany, stropy, podłogi) a także wykładziny i izolacje. Odporność ogniową oblicza się przy założeniu, że wszystkie materiały znajdujące się w danym pomieszczeniu są równomiernie rozmieszczone na powierzchni rzutu poziomego pomieszczenia.

2. Ustalone klasy odporności budynku - przy ustaleniu klas odporności ogniowej uwzględnia się materiały tak jak w zasadzie ogólnej z pominięciem materiałów wbudowanych w konstrukcję.

3. Ustalenie odległości między obiektami budowlanymi oraz obliczenie przeciwpożarowe zaopatrzenia wodnego - uwzględniamy materiały zgodnie z zasadą ogólna.

4. Materiały palne nie uwzględniane przy obliczaniu obciążenia ogniowego:

• Materiały zanurzone w wodzie lub roztworach wodnych,

• O zawartości wody ponad 60%,

• Mięsa i produktów żywnościowych w chłodniach składowych,

• Mięsa w zakładach mięsnych,

• Podłóg ułożonych bezpośrednio na podłożu niepalnym.

Materiały palne przyjmowane do obliczeń ilości 10% rzeczywistej masy:

• Papier w rolach o średnicy co najmniej 0,5m i długości co najmniej 1m,

• Papier w belach o wymiarach co najmniej 0,2 x 1 x 1m,

• Drewno okrągłe o średnicy co najmniej 0,2m,

• Zboże i wysłotki buraczane w stosach i pryzmach powyżej 1m,

• Płyty drewnopochodne, paździerzowe i rzepakowe ułożone w stosach bez przekładek o wymiarach stosu 1 x 1 x 1m.

• Materiały palne przyjmowane do obliczeń ilości 20% rzeczywistej masy materiału:

• Zboże, cukier, mąka, kasza w workach ułożonych w stosy,

• Papa smołowa i asfaltowa w rolach,

• Papier w procesach poligraficznych, prasowych w ściśle ukształtowane paczki.

2000-11-27

Zasady klasyfikacji pomieszczeń do zagrożonych wybuchem.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1993r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów. Ocena zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych obejmuje wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem a także wyznaczenie pomieszczenia i przestrzeni zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem.

Za dokonanie tej oceny odpowiedzialni są:

• inwestor,

• jednostka projektowania,

• użytkownik decydujący o procesie technologicznym.

W pomieszczeniu należy wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchem, jeżeli może w nim wystąpić mieszanina wybuchowa w objętości co najmniej 0,01m³ zwartej przestrzeni.

Wprowadza się następujące klasyfikacje stref zagrożenia wybuchem:

1. Z 0 — strefa w której mieszanina wybuchowa gazów, par lub mgieł występuje stale lub długotrwale w normalnych warunkach pracy.

2. Z 1 — strefa w której mieszanina wybuchowa gazów, par lub mgieł może wystąpić w normalnych warunkach pracy.

3. Z 2 — strefa w której istnieje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia mieszaniny wybuchowej gazów, par lub mgieł przy czym mieszanina wybuchowa może wystąpić krótkotrwale.

4. Z 10 — strefa w której mieszanina wybuchowa pyłu występuje często lub długotrwale w normalnych warunkach pracy.

5. Z 11 — strefa w której zalegające pyły mogą krótkotrwale stworzyć mieszaninę wybuchową w skutek przypadkowego zawirowania powietrza.

2000-11-27

Przeciwpożarowe wymagania dla obiektów budowlanych.

Podział budynków ze względu na kategorie zagrożenia ludzi:

ZL I — budynki użyteczności publicznej lub ich część, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób,

ZL II — budynki lub ich część przeznaczona do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,

ZL III — szkoły, budynki biurowe, domy studenckie, internaty, hotele, ośrodki zdrowia, otwarte przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe w których może przebywać do 50 osób, koszary pomieszczenia ETO, zakłady karne i inne podobne,

ZL IV — budynki mieszkalne,

ZL V — archiwa, muzea i biblioteki.

W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujący podział budynków na grupy wysokości:

• niskie (N) - do 12m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne do 4m kondygnacji włącznie,

• średnie (SW) - ponad 12m do 25m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne 0 wysokości do 9 kondygnacji włącznie,

• wysokie (W) - ponad 25m do 55m włącznie nad poziomem terenu,

• wysokościowe (WW) - ponad 55m nad poziomem terenu.

2000-11-28

Ustalenie klas odporności pożarowej budynku i odporności ogniowej.

Zgodnie z Rozporządzeniem MGP i Bud. z dnia 14 lipca 1994r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Klasy odporności ogniowej ustala się w tabeli od najwyższej do najniższej (A, B, C, D, E).

Klasy odporności pożarowej budynków produkcyjnych i magazynowych zależy od:

• obciążenia ogniowego,

• wysokości budynku.

Klasy odporności pożarowej budynków zaliczanych do klasy 2L zależy od:

• kategorii zagrożenia ludzi,

• wysokość budynków.

Przyporządkowanie budynku do odpowiedniej klasy odporności pożarowej ma wpływ na klasę odporności ogniowej poszczególnych elementów konstrukcyjnych budynku oraz stopień rozprzestrzeniania ognia.

Podział na strefy pożarowe:

Strefa pożarowa - przestrzeń w budynku wydzielona w taki sposób, aby w określonym czasie pożar nie przeniósł się na zewnątrz, lub do wewnątrz wydzielonej przestrzeni.

Strefę pożarową może stanowić:

• budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub inne części budynku, elementami oddzieleń przeciwpożarowych bądź też pasami wolnego terenu o odpowiedniej szerokości.

• powierzchnia składowiska oddzielonego od innych obiektów ścianami o odporności ogniowej >240min. i wysokości co najmniej 0,5m powyżej poziomu składowiska lub pasami wolnego terenu.

• w budynkach zaliczanych do ZL, każda kondygnacja budynku oddzielona od innych kondygnacji w sposób zabezpieczający przed przenikaniem ognia.

Oddzielenie pożarowe - elementy kondygnacji budynku (ściana, strop) wydzielający strefę pożarową.

Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej w budynkach produkcyjnych i magazynowych zależy od:

• obciążenia ogniowego,

• wysokości budynków,

• występowania lub nie strefy zagrożenia wybuchem,

• dopuszczalną powierzchnię strefy pożarowej możemy powiększyć o 100% przy zastosowaniu stałych urządzeń gaśniczych oraz o 50% przy zastosowaniu samoczynnych urządzeń oddymiających (powiększenia podlegają zsumowaniu).

W budynkach zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej zależy do:

• kategorii zagrożenia ludzi,

• wysokości,

• o powiększeniach (jak wyżej).

EWAKUACJA.

Ewakuacja - uporządkowany ruch osób do miejsca bezpiecznego w przypadku pożaru lub innego niebezpieczeństwa.

Techniczne środki zabezpieczeń

Wentylacja pożarowa

Definicje dotyczące wentylacji pożarowej:

Ciąg kominowy - różnica ciśnień wynikająca z różnicy gęstości dwóch połączonych ze sobą słupów powietrza o różnych temperaturach, z których jeden wewnątrz budynku ma temperaturę otoczenia wewnętrzną a drugi na zewnątrz ma temperaturę zewnętrzną.

Dym - układ dyspersyjny składający się z mieszaniny powietrza i gazów z cząsteczkami stałymi i ciekłymi powstającymi w wyniku niecałkowitego spalania.

Klapa dymowa - pokrywa umieszczona na otworze dachu lub stropodachu, otwierana automatycznie i zdalnie (ręcznie) w przypadku nagromadzenia się w pomieszczeniu dymu w celu ich usunięcia drogą wentylacji naturalnej.

Sterowanie dymem - technika wpływania na tworzenie się przemieszczania lub usuwania dymu w budynkach w celu ochrony dróg ewakuacyjnych zawartości lub konstrukcji oraz do wspomagania akcji gaśniczych.

Urządzenia do usuwania dymów i gazów pożarniczych - urządzenia montowane w górnych częściach klatek schodowych lub pomieszczeń uruchamiane w przypadku nagromadzenia się gazów pożarowych w celu ich odprowadzenia drogą wentylacji naturalnej lub wymuszonej.

Podstawowe cele sterowania dymem.

a). Zapewnienie bezpieczeństwa ludzi w obiekcie,

b) zapewnienie warunków do prowadzenia skutecznej akcji ratowniczo - gaśniczej,

c) ochrona mienia.

Czynniki sprzyjające rozprzestrzeniania się dymu.

• wypór gorących gazów na kondygnację objętą pożarem,

• termiczne rozszerzanie się (zwiększenie ciśnienia) gazów w strefie pożarów,

• ciąg kominowy w budynku,

• siły naporu wiatru,

• systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.

Metody ograniczenia się rozprzestrzeniania się dymu.

• Ograniczenie rozprzestrzeniania się dymu obiektu objętego pożarem do innych części budynku za pomocą barier fizycznych (ściany, drzwi, itp.).

• Oczyszczanie z dymu dowolna metodą wspomagającą działanie ekip ratowniczych, kiedy wytwarzanie dymu już ustało (po ugaszeniu pożaru).

• Rozrzedzanie dymu poprzez celowe mieszanie gazów i dymów z odpowiednią ilością czystego powietrza.

• Usuwanie ciepła i dymu dowolną metodą zapewniającą uzyskanie stabilnej separacji pionowej pomiędzy warstwą gorących gazów i dymów gromadzących się pod stropem a niższymi partiami tej samej przestrzeni, która wymaga ochrony dla zapewnienia ewakuacji osób i prowadzenia skutecznych działań ratowniczo-gaśniczych.

• Podwyższenie ciśnienie - tzw. sterowanie dymem za pomocą różnicy ciśnień, które polega na zapewnieniu w przestrzeniach chronionych nadciśnienia w stosunku do ciśnienia panującego w strefie objętej pożarem.

• Obniżenie ciśnienia tzw. Sterowanie dymem za pomocą różnicy ciśnień, które polega na obniżeniu ciśnienia w przestrzeniach przyległych do strefy chronionej.

• Strefowe sterowanie dymem - system, który łączy obniżanie ciśnienia w strefie objętej pożarem i podwyższanie ciśnienia we wszystkich wymagających ochrony przestrzeniach przyległych.

Zasady ograniczenia rozprzestrzeniania się dymu i gazów według obowiązujących przepisów.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki przestrzennej i Budownictwa z 14. Grudnia 1994r. w sprawie: warunków technicznych jak i powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie są zawarte zapisy, których celem jest ograniczenie rozprzestrzeniania dymu za pomocą barier fizycznych należy tu wymienić:

• wymóg zamykania zsypów na odpadki drzwiami odporności ogniowej 30 min.

• obowiązek zaopatrzenia drzwi, bram i innych zamknięć otworów w stosunku, do których wymagana jest odporność ogniowa lub, dymoszczelność w urządzeniach zapewniające zamknięcie otworu w razie pożaru.

• Obowiązek dzielenia korytarzy w budynku zaliczanym do kategorii zagrożenia ludzi na odcinkach nie dłuższych niż 50 m. za pomocą drzwi dymoszczelnych

• Wymóg zamykania klatek schodowych w budynkach wysokich i wysokościowych w kategorii ZL 4 drzwiami dymoszczelnymi niezależnie od innych dodatkowych warunków.

• Obowiązek stosowania drzwi prowadzących na drogi komunikacji ogólnej z pokoi hotelowych i zamieszkania zbiorowego w budynkach wysokich i wysokościowych o odporności ogniowej co najmniej 30min.

• Wymóg zamykania drzwi z piwnic o odporności co najmniej 30min.

• Wymóg dokonywania w budynku użyteczności publicznej podziału przestrzeni pomiędzy podwyższonym sufitem i stropem na sektory o powierzchni nie większych niż 100m²

• Wymóg obudowywania przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych prowadzonych przez pomieszczenia których nie obsługują elementami w klasie odporności ogniowej przewidzianych do ścianek działowych tych pomieszczeń,

• Wymóg zabezpieczenia przewodów wentylacyjnych przechodzących przez ścianę i strop oddzielania przeciwpożarowego w sposób zapobiegający rozprzestrzenianiu się pożaru pomiędzy strefami pożarowymi

• Wymóg oddzielania połączenia garażu z domem jednorodzinnym drzwiami o odporności ogniowej 30 min. a w innych budynkach zastosowanie przedsionka zamykanymi drzwiami obustronnie o odporności ogniowej 30 min.

Oświetlenie awaryjne przeszkodowe, oznakowanie dróg ewakuacyjnych. Dz. U. Nr 10 z dnia … 1994r. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa.

Pod pojęciem oświetlenia awaryjnego rozumie się oświetlenie bezpieczeństwa i ewakuacyjne, dodatkowo w pomieszczeniach które użytkowane są przy zgaszonym oświetleniu podstawowym , należy stosować oświetlenie przeszkodowe zasilane napięciem bezpiecznym, służące do uwidocznienia przeszkód wynikające z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu jego użytkowania a także podświetlenia, znaki wskazujące kierunki ewakuacji. Cechą wspólna wszystkich grup oświetlenia awaryjnego (oprócz oświetlenia przeszkodowego) jest działanie przez określony czas po zaniku oświetlenia podstawowego.

Zakres stosowania oświetlenia awaryjnego:

• w pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych przeznaczonych na pobyt ludzi w których poruszanie się ludzi w ciemności może spowodować wybuch, pożar lub inne zagrożenie dla życia lub zdrowia a także mające powierzchnię użytkową ponad 2000m²

• w budynkach użyteczności publicznej lub ich częściach

• wysokich i wysokościowych (powyżej 25m.)

• w kinach, teatrach, filharmoniach i muzeach,

• w szpitalach,

• sale sportowe i widowiskowe ponad 300 osób,

• sale wystawowe lokale rozrywkowe oraz sale konsumpcyjne ponad 500 m²,

• sale zebrań i audytoria o 300 i więcej miejscach,

• pomieszczenia handlowe ponad 2000 m²,

• bankowe sale operacyjne o powierzchni ponad 300 m² oraz skarbce,

• hale pasażerskich dworców o powierzchni 1000 m²

• w budynkach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych na więcej niż 200 osób,

• w pomieszczeniach przeznaczonych na stałe zamieszkanie ludzi oraz na drogach komunikacji wewnętrznej oświetlanych wyłącznie światłem sztucznym,

• w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym o powierzchni powyżej 1000 m²,

• innych budynkach i pomieszczeniach nie wymienionych wyżej w których nawet krótkotrwałe wyłączenie oświetlenia podstawowego może spowodować następstwa wymienione w punkcie 1, oświetlenia ewakuacyjnego można nie stosować w obiektach i pomieszczeniach w których zastosowano oświetlenie bezpieczeństwa spełniające warunki techniczne wymagane dla oświetlenia ewakuacyjnego (natężenie oświetlenia i czas przełączenia).

Podstawowe wymagania techniczne.

• oświetlenie bezpieczeństwa jest to rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiające bezpieczne dołączenie a w niektórych przypadkach kontynuację wykonywanych czynności. Powinno zapewnić dostateczne oświetlenie określonych miejsc pracy lub pomieszczeń w razie przerwy w działaniu oświetlenia podstawowego. Oświetlenie ewakuacyjne jest to rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiające łatwe i pewne wyjście z budynku w czasie zaniku oświetlenia podstawowego. Znaki podświetlane wskazujące kierunek ewakuacji można podzielić na następujące grupy:

• znaki podświetlane służące do wskazania najkrótszej drogi wyjścia z pomieszczeń które użytkowane są przy zgaszonym oświetleniu podstawowym,

• znaki podświetlane służące do wskazania kierunku ewakuacji i wyjść ewakuacyjnych z pomieszczeń i obiektów które użytkowane są przy załączonym oświetleniu podstawowym lub oświetleniu naturalnym.

Urządzenia oświetlenia awaryjnego w obiektach.

Stosowane aktualnie urządzenia oświetlenia awaryjnego w Europie można podzielić na następujące podstawowe grupy:

• indywidualne oprawy oświetlenia awaryjnego - nowoczesne oprawy oświetlenia awaryjnego charakteryzują się następującymi parametrami technicznymi:

• czasem pracy awaryjnej 1, 2 lub 3 godziny,

• w budowanymi akumulatorami niklowo kadmowymi,

• standardowym źródłem oświetlenia (świetlówka co najmniej 8W)

• wysokim strumieniem światła przy pracy awaryjnej (40% strumienia podstawowego),

• stała wartością strumienia w czasie pracy awaryjnej,

• zabezpieczenie przed rozładowaniem akumulatora,

• obudowa zapobiegająca przegrzaniu akumulatora,

• możliwością centralnego monitorowania pracy oprawy.

Zaletami indywidualnych opraw oświetlenia awaryjnego są:

• niski koszt instalacji,

• łatwość rozbudowy systemu,

• wysoki stopień niezawodności w przypadku wystąpienia pożaru (małe prawdopodobieństwo uszkodzenia jednocześnie dużej ilości opraw w czasie pożaru),

• zespoły indywidualnego zasilania oświetlenia awaryjnego - zadaniem indywidualnego zasilania oświetlenia awaryjnego jest przekształcenie oprawy oświetlenia ogólnego w oprawę oświetlenia awaryjnego. Zespól taki składa się z modułu elektronicznego oraz zespołu akumulatorów niklowo kadmowych. Zadaniem modułu jest nadzorowanie obecności zasilania podstawowego:

• doładowanie akumulatorów,

• automatyczne przełączenie zasilania danego źródła światła na zasilanie awaryjne (zespołów akumulatorów i odwrotnie),

• przetwarzanie niskiego napięcia prądu stałego akumulatorów na napięcie o parametrach pozwalających podtrzymać pracę źródeł świateł oświetlenia awaryjnego.

• systemy centralnego zasilania oświetlenia awaryjnego.

28-03-2001

Drzwi przeciwpożarowe, dymoszczelne, zamknięcia przeciwpaniczne i awaryjne.

Zamknięcie przeciwpożarowe - ruchome zamknięcie otworu komunikacyjnego, transportowego, wentylacyjnego lub innego zabezpieczający w wymagany sposób przed rozprzestrzenieniem się pożaru przez otwór np. Drzwi Przeciwpożarowe, Klapy Przeciwpożarowe.

Drzwi dymoszczelne - zestaw drzwiowy którego główna funkcją jest przeciwdziałanie przedostania się dymów i gazów pożarowych do przestrzeni chronionych budynków np. Klatki schodowe.

Wyposażenie budynków w podręczny sprzęt gaśniczy

4. Obiekt budowlany powinien być wyposażony w podręczny sprzęt gaśniczy i agregaty dostosowane do gaszenia tych grup pożarów określonych w Polskich Normach, które mogą wystąpić w obiekcie.

II Jedna jednostka sprzętu o masie środka gaśniczego o masie 2 kg powinna przypadać:

1. w strefach, pożarowych zaliczanych do zagrożenia ludzi ZL2 i ZL5 oraz w strefach w których występują pomieszczenia zagrożone wybuchem na każdych 150 m² powierzchni,

2. w strefach pożarowych o obciążeniu ogniowym powyżej 500MJ/m² oraz zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL 1, ZL 2 na każde 300 m² powierzchni,

3. w pozostałych strefach pożarowych z wyjątkiem ZL 4 na każde 500 m² powierzchni.

III. Stacje paliw płynnych należy wyposażyć w następujący sprzęt:

1. dwa agregaty proszkowe 25 kg,

2. jedna gaśnica proszkowa lub śniegowa 6 kg na jeden dystrybutor,

3. dwie gaśnice proszkowe lub śniegowe 6 kg na dwa i więcej dystrybutorów ,

4. trzy koce gaśnicze

5. dwie gaśnice proszkowe lub śniegowe 6 kg na każde stanowisko rozlewu gazu skroplonego,

IV. Strefy pożarowe w których zainstalowane są silniki elektryczne lub spalinowe należy wyposażyć dodatkowo w jednostkę sprzętu na każde 30 silników.

V. Sprzęt powinien być poddany badaniom technicznym i czynnością konserwacyjnym zgodnie z instrukcją obsługi i Polskich Norm.

Zasady rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego w obiektach:

1. sprzęt powinien być umieszczony w sposób łatwo dostępny i widoczny przy wejściach i klatkach schodowych, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń,

2. jeżeli warunki techniczne na to pozwalają w obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt należy umieszczać w tym samym miejscu na każdej kondygnacji,

3. miejsce usytuowania sprzętu powinno być oznakowane zgodnie z Polską Normą,

4. do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1m.

5. sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenie mechaniczne i źródeł ciepła,

6. odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m.

DOKUMENTACJA BUDOWLANA

Zasady uzgadniania projektów budowlanych pod względem ochrony p.poż. zgodnie z Rozp. MSWiA dnia 4 lipca 1995r. w sprawie zakresu, trybu i zasad uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony p.poż.

Uzgodnienia wymagają projekty budowlane:

1. Budynki użyteczności publicznej oraz zamieszkania zbiorowego lub ich części:

1. w których mogą przebywać ludzie w grupach powyżej 50 osób (ZL1),

2. o wysokości ponad 12m lub mających ponad trzy kondygnacje.

1. Budynków mieszkalnych o zabudowie wielorodzinnej mających ponad 4 kondygnacje,

2. Budynków lub ich części zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL2 .

3. Garaży podziemnych mających powyżej 50 stanowisk oraz parkingów wielopoziomowych

4. Budynków produkcyjnych, magazynowych i usługowych wolnostojących, urządzeń technologicznych i zbiorników poza budynkami jeżeli w wymienionych obiektach występują materiały palne albo chodzi o co najmniej jeden z poniższych warunków:

1. powierzchnia użytkowa budynku przekracza 1000 m² i występuje zagrożenie wybuchem,

2. placów składowych i magazynowych, których powierzchnia przekracza 1000 m² a obciążenie ogniowe 50 MJ/m².

1. Obiektów w których występuje obowiązek wykonania instalacji i sygnalizacyjno alarmowej lub stałych urządzeń gaśniczych.

2. Parkingów dla pojazdów przewożących ładunki niebezpieczne.

3. Naturalnych i sztucznych zbiorników oraz ujęć wodnych służących celom przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego.

Podstawowe uzgodnienia stanów dane określone przez projekt dotyczące warunków przeciwpożarowych obiektu obejmujące w szczególności:

1. Powierzchnię, wysokość i liczbę kondygnacji.

2. Odległość od obiektów sąsiadujących

3. Parametry pożarowe występujących substancji palnych,

4. Przewidywane wielkości obciążenia ogniowego

5. Kategorie zagrożenia ludzi, przewidywaną liczbą osób w poszczególnych pomieszczeniach i na każdej kondygnacji.

6. Ocenę zagrożenia wybuchem pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych,

7. Podział obiektów na strefy pożarowe,

8. Klasę odporności pożarowej budynku oraz odporności ogniowej i stopień rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych.

9. Warunki ewakuacji,

10. Sposób zabezpieczenie przeciwpożarowego instalacji użytkowej,

11. Dobór urządzeń p.poż. w obiekcie.

12. Wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy i urządzenia gaśnicze.

13. Zaopatrzenie wodne do zewnętrznego gaszenia pożaru,

14. Drogi pożarowe,

30-03-2001

Rodzaje dokumentacji budowlanej.

Dla jednoznacznego przedstawienia obiektu budowlanego w dokumentacji technicznej sformułowano normy uwzględniające specyfikację rysunków:

Technicznego, budowlanego.

Rodzaje rysunków budowlanych:

1 Rysunek urbanistyczny - zakres opracowań urbanistycznych wchodzą między innymi:

• opracowania planów miejscowych i projektów,

• Zagospodarowanie działki budowlanej lub terenu budowlanego,

• Plany miejscowe sporządza się w pracowniach urbanistycznych, są to plany ogólne dla poszczególnych jednostek osadniczych (miasta, osiedla, gminy),

• Projekt zagospodarowania działki lub terenu budowlanego wchodzi w zakres projektu budowlanego inwestycji oraz nawiązuje do planu miejscowego,

• Projekt zagospodarowania działki lub terenu powinien zawierać część opisową i część rysunkową,

• Część rysunkową wykonuje się na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej.

2. Rysunek architektoniczno-budowlany - projekt architektoniczno-budowlany budynku powinien zawierać:

1. metrykę obiektu,

2. opis techniczny budynku,

3. plan sytuacyjny obiektu,

4. rzuty poziome fundamentów, piwnic, parteru, kondygnacji powtarzalnej, stropodachu, lub więźby dachowej,

5. przekroje pionowe.

6. Elewacje (czyli widoki każdej strony budynku),

7. Szczegóły i detale,

8. Zestawienia (np. stolarki budowlanej i innych materiałów).

3. Rysunek konstrukcyjny.

1. rysunek schematyczny,

2. rysunek roboczy,

3. rysunek zestawieniowy (montażowy),

4. rysunek szczegółowy.

5. Rysunek instalacyjny

Wszystkie arkusze dokumentacji projektowej wpinane SA w skoroszyt wg powyższej kolejności. Każdy egzemplarz dokumentacji powinien mieć opisaną stronę tytułową stanowiącą okładkę i ujmującą nazwę i adres obiektu, rodzaj i zakres obiektu, adres i nazwę jednostki projektowej oraz dane o autorze i inwestorze.

Pierwszą stronę dokumentacji powinna stanowić metryka projektu zawierająca informacje podane na stronie tytułowej oraz datę opracowania projektu, liczbę stron opisu technicznego, liczbę rysunków zestawień oraz nazwiska i podpisy: - kierownika pracowni; -głównego projektanta; -projektanta danej branży; -i sprawdzającego.

Ponadto wymaga się aby dokumentacja projektowa przekazywana do zatwierdzenia przez właściwy organ administracji państwowej miała arkusze wpięte na stałe.

Symbole graficzne stosowane na planach ochrony p.poż. PN 92/B 02868/01

30-03-2001r.

Czynności kontrolno rozpoznawcze.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 19 stycznia 1998r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych z zakresu ochrony p.poż. oraz osób upoważnionych do ich przeprowadzania określa:

1. Przedmiot i zakres oraz termin przeprowadzania czynności ustalone jest na podstawie:

1. analiz stanu ochrony p.poż. obiektów budowlanych i terenów,

2. zarządzenia wojewody zgodnie z ustawą o PSP,

3. poleceń sądu, prokuratora, lub NIK,

4. zleceń osób prawnych, fizycznych i ich jednostek organizacyjnych oraz terenowych organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego,

5. zawiadomienie inwestora zgodnie z ustawą Prawo Budowlane

1. Czynności kontrolno rozpoznawcze przeprowadzone są w zakresie :

1. kontroli przestrzegania przepisów p.poż.

2. oceny zgodności z wymaganiami ochrony p.poż. rozwiązań technicznych zastosowanych w obiekcie budowlanym,

3. rozpoznawanie zagrożeń technicznych, chemicznych i ekologicznych,

4. rozpoznawanie możliwości i warunków prowadzenia działań ratowniczych przez jednostki p.poż.

5. wstępne ustalenia nieprawidłowości, które przyczyniły się do zaniedbań powstania pożaru oraz okoliczności jego rozpoznania.

1. O zamiarze i terminie przeprowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych zawiadamia się kontrolowanego na piśmie z określeniem:

1. zakresu czynności,

2. przewidywanego czasu trwania tych czynności,

3. miejsca ich gromadzenia,

4. imienia i nazwiska strażaka.

1. Przed przystąpieniem do czynności strażak jest zobowiązany okazać kontrolowanemu upoważnienie, legitymację służbową, oraz doręczyć zawiadomienie o przeprowadzonej czynności a także zapoznać kontrolowanego z prawami i obowiązkami.

2. Kontrolowany jest zobowiązany do:

1. umożliwienia dostępu do obiektów, urządzeń i innych składników majątkowych w stosunku do których mogą być przeprowadzone czynności,

2. zapewnić wgląd w dokumentacje i przeprowadzane ewidencje objęte zakresem czynności,

3. umożliwić sporządzeni kopii niezbędnych dokumentów,

4. zapewnić warunki do pracy (w miarę możliwości samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów),

5. umożliwić środki łączności oraz inne środki techniczne jakimi dysponuje do wykonywania czynności.

1. Z ustaleń dokonanych w toku czynności strażak sporządza protokół którego oryginał jest zobowiązany doręczyć bez zbędnej zwłoki właściwemu Komendantowi PSP, protokół ten powinien zawierać:

1. podstawę prawną dokonywanej czynności,

2. stopień, tytuł, imię i nazwisko strażaka,

3. nazwę oraz adres lub siedzibę kontrolowanego a także imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentowania lub prowadzenia spraw kontrolowanego,

4. informację kto i w jakim charakterze był obecny przy czynnościach,

5. wykaz kontrolowanych obiektów, terenów, urządzeń i innych kontrolowanych składników majątkowych,

6. określenie zakresu czynności,

7. opis stanu faktycznego z określeniem w szczególności:

• niezgodności z wymaganiem przepisu p.poż.

• niezgodności rozwiązań technicznych zastosowanym w obiekcie budowlanych,

• wyników rozpoznawania zagrożeń technicznych, chemicznych i ekologicznych,

• wyniku rozpoznawania możliwości i warunków do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych,

• przyczyny powstania i okoliczności rozprzestrzeniania się pożaru

• ognisk uchybień mogących powodować zagrożenie życia,

• opis nieprawidłowości usuniętych w toku czynności.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego zgodnie z Rozporządzeniem MSW z dnia 3 listopada 1992r. w sprawie ochrony p.poż budynków i obiektów budowlanych i terenów. Powinna zawierać ustalenia dotyczące następującej tematyki:

1. Charakterystyczne dla danego obiektu potencjalne źródła powstawania pożaru i drogi jego rozprzestrzeniania.

2. Zasady zapobiegania możliwości powstania pożaru.

3. Zasady zabezpieczania prac niebezpiecznie pożarowo.

4. Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego i agregatów gaśniczych.

5. Obecność stałych i półstałych urządzeń gaśniczych oraz instalacji sygnalizacyjno alarmowej w obiekcie oraz związanym z tym wymagany sposób zachowania się ludzi na wypadek ich uruchamiania.

6. Organizacja i warunki ewakuacji w kontekście funkcji obiektu oraz warunków technicznych z uwzględnieniem opisu:

a). Środków i sposobu ogłaszania alarmu o niebezpieczeństwie,

b). Warunków ewakuacji przy wykorzystaniu dróg komunikacji ogólnej w tym korytarzy klatek schodowych oraz drabin i zewnętrznych schodów ewakuacyjnych, sąsiednich pomieszczeń i tarasów i okien na parterze,

c). Sposobów prowadzenia ewakuacji zorganizowanej i indywidualnej.

7. Zasady postępowania na wypadek powstania pożarów w tym:

1. zasady postępowania pracowników w przypadku powstania pożaru do czasu przybycia jednostek ratowniczo-gaśniczych, oraz współdziałania z kierującym akcją ratowniczo-gaśniczą,

2. zasady postępowania pracowników w przypadku powstania pożaru dla osób korzystających z obiektu.

1. Organizacja i zasady zaznajamiania pracowników z przepisami p.poż.

2. Skazania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego dla użytkowników obiektów zamieszkania zbiorowego (np. gości hotelowych, studentów w akademikach).

3. Wykaz telefonów alarmowych.

W celu zapoznania użytkowników obiektu a w szczególności obiektu zamieszkania zbiorowego z informacjami i pouczeniami o zasadach bezpieczeństwa pożarowego sporządza się wyciąg ustaleń obejmujących wypadek pożaru. Instrukcja tę umieszcza się w miejscach długotrwałego przebywania użytkowników obiektu.

Instrukcja technologiczno ruchowa procesów technologicznych powinna uwzględniać wymagania przeciwpożarowe dotyczące następującej tematyki:

1. Charakterystyka zagrożenia pożarowego (wybuchowego) występującego w procesach technologicznych w urządzeniach i instalacjach w czasie ich ruchu, obsługi konserwacyjnej, remontów i postojów.

2. Zasady postępowania z surowcami i materiałami stwarzającymi zagrożenie pożarowe lub wybuchowe w transporcie, magazynowaniu i przy produkcji.

3. Wewnątrz zakładowy system łączności i alarmowania na wypadek zagrożenia pożarem lub wybuchem.

4. Zasady i sposoby usuwania zagrożeń pożarem lub wybuchem.

5. Zasady postępowania na wypadek pożaru, wybuchu lub awarii a w tym między innymi:

1. zasad alarmowania jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP i innych jednostek ratowniczych a także służb zakładowych,

2. zasady postępowania pracowników do chwili przybycia jednostek ratowniczo-gaśniczych,

3. zasady współdziałania z kierującym akcją ratowniczo-gaśniczą.

PYTANIA NA ZALICZENIE EGZAMINU KOŃCOWEGO!

1. Klasyfikacja pożarowa materiałów budowlanych (jak się dzielą, materiały palne, niepalne),

2. Materiał ogniozmienny,

3. Materiał ognioodporny,

4. Materiał ogniotrwały,

5. Podział gazów palnych,

6. Podział cieczy palnych,

7. Materiał łatwozapalny,

8. Materiał trudnozapalny,

9. Materiał niezapalny,

10. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - kamień naturalny,

11. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - wyrobów ceramicznych,

12. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - betonu,

13. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - stali,

14. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - betonu zbrojonego,

15. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - drewna,

16. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - szkła,

17. Charakterystyka pożarowa, właściwości, zakres stosowania w budownictwie - tworzyw sztucznych,

18. Toksyczność i dymotwórczość materiałów budowlanych,

19. Rodzaje podpór stosowanych w budownictwie,

20. Rodzaje obciążeń stosowanych w budownictwie,

21. Podstawowe elementy w budynku, zadania do spełnienia,

22. Charakterystyka konstrukcji budowlanych,

23. Charakterystyka konstrukcji żelbetowych,

24. Charakterystyka konstrukcji stalowych,

25. Odporność ogniowa elementów konstrukcji budowlanych,

26. Nośność ogniowa elementów budowlanych,

27. Szczelność ogniowa elementów budowlanych,

28. Izolacyjność ogniowa elementów budowlanych,

29. Podział elementów budowlanych na stopień rozprzestrzeniania ognia,

30. Zagrożenie pożarowe związane z eksploatacją instalacji ogrzewczej,

31. Zagrożenie pożarowe związane z eksploatacją instalacji elektrycznej,

32. Zagrożenie pożarowe związane z eksploatacją instalacji wentylacyjnej,

33. Wymagania dotyczące instalowania kurka głównego instalacji gazowej,

34. Wymagania dotyczące instalacji gazowej,

35. Wymagania dotyczące instalowania urządzeń gazowych,

36. Rodzaje ochrony odgromowej,

37. Elementy składowe urządzenia odgromowego,

38. Obciążenie ogniowe (definicja i wzór),

39. Czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się pożaru w budynkach,

40. Zasady kwalifikacji pomieszczeń zagrożeń wybuchem,

41. Podział budynku ze względu na wysokość,

42. Kategorie zagrożenia ludzi,

43. Strefy zagrożenia wybuchem,

44. Wymagania dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem,

45. Klasy odporności pożarowej budynków,

46. Strefa pożarowa, oddzielenie pożarowe, definicja,

47. Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej w budynkach produkcyjnych i magazynowych zależy od?,

48. Dopuszczalna powierzchnia budynków w kategorii zagrożenia ludzi,

49. Wymagania dotyczące oddzieleń p.poż. (ściany i stropy),

50. Ewakuacja, czas ewakuacji (definicja),

51. Przejście ewakuacyjne, droga ewakuacyjne (definicja),

52. Wyjście ewakuacyjne, wyjście końcowe, miejsce bezpieczne (definicja),

53. Wentylacja pożarowa,

54. Oświetlenie awaryjne i przeszkodowe, (definicja i wymagania),

55. Drzwi przeciwpożarowe i dymoszczelne,

56. Podręczny sprzęt gaśniczy - zasady wyposażenia budynków,

57. Rodzaje rysunków budowlanych,

58. Budynki w których projekty podlegają uzgodnieniu pod względem bezpieczeństwa pożarowego,

59. Elementy uzgadniane przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych,

60. Przedmiot, zakres i termin przeprowadzania czynności kontrolno rozpoznawczych ustalany jest na podstawie,

61. Zakres przeprowadzania czynności kontrolno rozpoznawczych,

62. Protokół czynności kontrolno rozpoznawczych powinien zawierać,

63. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna zawierać ustalenia dotyczące.

~ 23 ~

Obciążenie bierne (reakcja)

Obciążenie bierne (reakcja)

Siła czynna

(ciężar belki)

---