Radiologia - badania, IV rok Lekarski CM UMK, Radiologia, Zaliczenie, Pytania


1. KT MÓZGU

-podstawowe badanie w diagnostyce chorób mózgowia

-dotyczy zwłaszcza osób nieprzytomnych lub niewspółpracujących

Wskazania:

-uraz czaszkowo-mózgowy

-podejrzenie krwiaka wewnątrzczaszkowego

-podejrzenie krwawienia podpajęczynówkowego

-podejrzenie udaru niedokrwiennego

-wodogłowie

-zanik mózgu

-guzy

-kontrola pooperacyjna

-w celu zwiększenia kontrastu pomiędzy tkankami podaje się i.v. Jodowe środki cieniujące

-patologiczne ogniskowe wzmocnienie kontrastowe zależy od stopnia uszkodzenia bariery krew-mózg w obrębie zmiany jej unaczynienia oraz sposobu podania środka cieniującego

-szybkie wstrzyknięcie środka cieniującego w czasie spiralnej kt umożliwia ocenę perfuzji w tt. Mózgowych (bad.dynamiczne) lub prezentację naczyń ( angio kt)

-uwidocznienie naczyń jest możliwe dzięki przekształceniom komputerowym oraz wielopłaszczyznowej prezentacji zacieniowanych tt. I żż. (3d angio kt)

-służy do oceny tt.szyjnych, koła tętniczego mózgu, do rozpoznania wad naczyniowych (duże naczyniaki, tetniaki)

Interpretacja:

Kryteria

-rozkład współczynnika osłabienia promieniowania (w.o.p.) W obrębie zmiany

-wzmocnienie kontrastowe-zależy od stopnia przenikania środka cieniującego przez barierę krew-mózg

-rozległość, lokalizacja, wpływ na sąsiednie struktury

-towarzyszący obrzęk

Współczynnik osłabienia promieniowania-w obrębie badanego obszaru jest odnoszony do wartości charakterystycznych dla prawidłowej tk. Mózgowej

Zmiany o większym w.o.p

-hipodensyjne-

* ostry krwiak

*oponiak

*krwawienie z guza

*torbiel koloidowa

*zwapnienie

*krwiak oponowy ostry

*krwiak oponowy podostry

*krwotok podpajęczynówkowy

Zmiany o mniejszym w.o.p.

.- hiperdensyjne -

*obrzęk

*zawał

*stłuczenie

*guz

*ropień

*zapalenie

*naciek białaczkowy

*torbiel

*przewlekły krwiak

*wodniak oponowy

*torbiel pajęczynówki

2.BADANIE KANAŁU KREGOWEGO

A. Zdjęcie przeglądowe kręgosłupa

-w części przypadków można wykryć objawy nasuwające podejrzenie procesu chorobowego w obrębie kanału

*wady rozwojowe kręgów, które mogą towarzyszyć wadom wewnątrzkanałowym

*poszerzenie szerokości kanału kręgowego przy dużych wolno rosnących guzach kanału kręgowego

*zmiany osteolityczne przy neo złośliwych zajmujących kręgi i przestrzeń wewnątrzkanałową

B. Mri-odcinek szyjny i piersiowy

-metoda z wyboru w większości stanów patologicznych

-kanał może być obrazowany w dowolnej płaszczyźnie, rdzeń kręgowy jest najlepiej widoczny

-u części chorych, głównie w przypadku neo podaje się i.v. Środek kontrastujący-subst. Paramagnetyczna oparta na gadolinie (^)

-w części przypadków techniki dodatkowe (*)

*sekwencja supresji tłuszczu

*angiografia mr

*mielografia mr

C. Kt- odcinek lędźwiowy

-najskuteczniejsza metoda obrazowania części kostnych kanału kręgowego

-podstawowe bad. W chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa l-k

-j/w kontrast -jodowe środki cieniujące (^)

-j/w (*)

D. Radikulografia

-u pacjentów którzy nie mogą mieć mri

-badanie kontrastowe przestrzeni podpajęczynówkowej kanału kręgowego poniżej stożka końcowego rdzenia w celu uwidocznienia korzeni nerwowych l2-s1

Wskazania

*przepuklina jądra miażdżystego l4-l5, l5-s1

*zmiany zapalne korzeni i opon

*bóle kręgowe (uporczywe zespoły bólowe)

-chory leży ne ruchomym stole głową w dół pod kątem 30-45* (by środek cieniujący był poniżej stożka rdzeniowego)

-punkcja lędźwiowa dimer x (5-8ml) / amipaque (10-15ml)

E. Mielografia-cały worek oponowy

-badanie kontrastowe przetrzeni podpajęczynówkowej (pozostałej części)

-przy guzach wewnątrzkanałowych (ciasnota kanału kręgowego, ch.zwyrodnieniowe, wypadnięcie jądra miażdzystego) i zmianach pourazowych

+powietrzna

+pozytywna

F.scyntygrafia

-za pomocą radioaktywnego technetu, ukazuje cały układ kostny

Wskazania:

*podejrzenie neo kręgów współistniejących z procesem wewnątrzkanałowym

*niedrożność, podejrzenie przerzutów

G. Angiografia rdzeniowa

Wskazania

*malformacje naczyniowe

3. MIELOGRAFIA

- badanie kontrastowe przestrzeni podpajęczynówkowej kanału kręgowego

-podanie jodowego, niejonowego śr. Cieniującego drogą punkcji lędźwiowej lub nakłucie zbiornika wielkiego w odcinku szyjnym

*powietrzna- powietrze jako kontrast

*pozytywna-ze środkiem cieniującym

-amipaque-metrizamid, pochodna kw. Trijododiaminobenzoesowego, wodny jodowy środek , monomeryczny, niejonowy, osmolalność bliska krwi

-uropolina-amidotri oat, pochodna j/w, środek jonowy

Wskazania:

*ciasnota kanału kręgowego

*choroby zwyrodnieniowe

*wypadnięcie jądra miażdżystego

4. BADANIE DZIECKA Z ZAROŚNIĘTYM PRZEŁYKIEM

-podejrzenie niedrożności pojawia się zwykle zaraz po urodzeniu kiedy cewnik rutynowo wprowadzany do przełyku nie przechodzi do żołądka

-dziecko wymaga natychmiastowej diagnostyki i leczenia operacyjnego

-badania:

*zdjęcie przednio-boczne v boczne tułowia (kl.p +brzuch) z włożonym do przełyku miękkim kontrastującym cewnikiem

-zagięcie cewnika odpowiada miejscu niedrożności

-stwierdzenie powietrza w jelitach dowodzi istnienia przetoki między drzewem oskrzelowym a dolnym odc. Zarośniętego przełyku

5.SPLENOPORTOGRAFIA- badanie żył układu wrotnego

-bezpośrednio- śr. Kontrastowy do miąższu śledziony

-pośrednio- śr. Kontrastowy do t. Śledzionowej

-obecnie rzadko stosowane

Wskazania:

*bloki wątrobowe

*żylaki przełyku

*poszukiwanie krążenia obocznego

6. RTG KLATKI PIERŚIOWEJ

-podstawowa metoda diagnostyczna w wykrywaniu i rozpoznawaniu chorób płuc i opłucnej

-zwykle zdjęcie przeglądowe w projekcji pa oraz czasem bocznej na stojąco

-można je uzupełnić

*zdjęciem skośnym

*w ułożeniu na bok, poziomym promieniem

*w fazie wydechu i wdechu

*celowanym na szczyty płuc

Pa-widoczne są dwa przejrzyste pola płucne + cień środkowy (serce, duże naczynia, narządy śródpiersia, kręgosłup, mostek)

-pola płucne ograniczone są przez części kostne żeber oraz od dołu przez kopuły przepony i przyśrodkowo przez zarysy cienia środkowego

-na tle pól płucnych widoczne są tylne i przednie odcinki żeber , które krzyżują się ze sobą

*tylne- wyraźniejsze, biegną ukośnie od kręgosłupa ku dołowi i bokom

*przednie- słabiej zarysowane, biegną ukośnie od str. Bocznej ku dołowi i przyśrodkowo

-części chrzęstne żeber są niewidoczne (chyba że zwapniałe)

-przepona0łukowate wysklepienie po str. Prawej ustawione wyżej i słabiej ruchome oddechowo

+po stronie prawej zarys przepony zlewa się z cieniami wątroby, po lewek graniczy z bańką powietrza, w sklepieniu żołądek

+na wdechu o 1 międzyżebrze w dół

-pomiędzy zarysami przepony a boczną ścianą klatki piersiowej są kąty przeponowo-żebrowe

-na zdjęciu bocznym kąt ostry z tylną ścianą klatki piersiowej , bo tylny zachyłek przeponowo-żebrowy jest głęboki, od przodu jest płaski

7. KIEDY RTG KLATKI PIERSIOWEJ JEST TECHNICZNIE DOBRE?

-jest dobrze naświetlone-widoczne są 4 górne kręgi piersiowe

-jest dobrze ujęte-zakres od i żebra do kątów przeponowo-żebrowych

-jest symetryczne- równa odległości stawów mostkowo-obojczykowych od linii środkowej ciała

8. KORONOROGRAFIA - PRZEBIEG TT WIEŃCOWYCH

-uważana za złoty standard

Wskazania:

*niestabilna dławica piersiowa

*podejrzenie choroby niedokrwiennej serca

*u chorych z rozpoznaną chorobą wieńcową w celu ustalenia optymalnego leczenia

+cel:

-ocena krążenie wieńcowego

-uwidocznienie liczby, umiejscowienie , stopień zwężenia tt. Wieńcowych

+dostęp do naczynia

-najczęściej metoda judkinsa-nakłucie t.udowej

-rzadziej metoda soriesa-nakłucie t. Ramiennej

+umożliwia wykonanie dodatkowych badań

-koronaroangioskopia

-wewnątrznaczyniowe usg (ivus)

-wewnątrzwieńcowe badanie dopplerowskie metodą kodowania kolorem

+powikłania

-zawał mięśnia sercowego

-migotanie komór

-zatory mózgowe

-powikłania w miejscu dostępu do naczynia

-zgon 0,1%

+badanie

-cewnikowanie z pomiarem ciśnienia w lk

Podanie środka cieniującego, → analiza ściany i średnicy kl, ruchomości , frakcji wyrzutowej

Arteriografia → odejście tt. Wieńcowych , średnica, zmiany obszaru zaopatrywania, dł zwężenia, krążenie oboczne, przepływ w gałęziach (cewnik do prawej lub lewej t. Wieńcowej →wybiórcze wstrzyknięcie kontrastu)

9. KRWIOBIEG DUŻY I MAŁY

Mały → pk → tętnice płucne → włośniczki → żyły płucne → lp

Duży → lk → aorta → tętnice → włośniczki → żyły → ż główna górna

10. PRZEPUKLINA ROZWORU PRZEŁYKOWEGO (POZYCJA TRANDELENBURGA)

Mówimy gdy dochodzi do przemieszczenia części, rzadziej całego żołądka przez otwór przepony do klatki piersiowej.

Powstaje najczęściej w następstwie niewydolności rozworu a czynnikiem sprzyjającym może być wzrost ciśnienia śródbrzusznego u osób z nadwagą.

A) przepuklina zślizgowa

podprzeponowego odcinka przełyku i części wpustowej żołądka (małe są zwykle odprowadzalne.)

Fizjologicznie bańka nadprzeponowa przełyku ma kształt okrągły i gładke zarysy, a przepuklinę charakteryzuję okrężny pierścień przewężenia, który dzieli ją na część górną i dolną.

Większe mają zazwyczaj charakter trwały, na rtg są widoczne poza sylwetką serca po stronie lewej :

- mogą towarzyszyć objawom choroby niedokrwiennej serca lub krwawieniom z górnego odcinka p. Pok.

- najczęstsze powikłanie - odpływ żołądkowo -przełykowy prowadzący do nieodwracalnych stanów zapalnych przełyku ze zwężeniem - przełyk baretta

B) przepukliny okołoprzełykowe

Prawidłowo- podprzeponowe położenie wpustu żołądka

11. DUODENOGRAFIA HIPOTENSYJNA

Polega na wybiórczym wprowadzeniu środka cieniującego przez zgłębnik do xiicy po wywołaniu hipotoni farmakologicznej (20 mg hioscyny)

Umożliwia to ocenę kształtu i wielkości głowy trzustki (ściana przyśrodkowa) oraz pętli xiicy.

Wskazania

12, usg ale nic się nie skserowało ;/

13. MAMMOGRAFIA

Podstawowa metoda badania sutków

Warunek : przy małej dawce promieniowania (1-3 mscy) zdjęcia muszą mieć bardzo dobrą jakość

Współcześnie mammografy mają lampy 2ogniskowe z wirującą anodą ze ścieżką molibdenową oraz dwa rodzaje filtrów - molibdenowy i radowy

Ważna jest jakość detektora i automatyczny proces wywołania

Do oceny używa się negatoskopów zapewniających światło o widmie emisyjnym odpowiadającym światłu widzialnemu

2 podstawowe projekcje :

* skośna (przyśrodkowo - boczna)

* cc czyli cranio-caudalna

Najczęściej robi się zdjęcia celowane z uciskiem punktowym i zdjęcia powiększone

Opis badania powinien zawierać:

-badanie umożliwia oceną sutka, dobre uwidocznienie zmian niewyczuwalnych palpacyjnie

-czułość metody 95% w wykrywaniu zmian

80% w sutkach o „gęstej strukturze”

-mała wartość w różnicowaniu zmian łagodnych i złośliwych

-używa się prom. Miękkiego 25-40 kv oraz specjalnych błon rtg o wysokiej czułości

+typy sutków:

*sutek do 20r.ż.- niedojrzały, prawie jednorodna gęstość w której giną struktury

*sutek dojrzały- gruczołowy, plamiste zagęszczenia odpowiadające elementom gruczołowym tj. Zrazikom i przewodom rozdzielonych przejaśnieniami tkanki tłuszczowej i beleczkami łącznotkankowymi

*sutek inwolucyjny- okres przekwitania-zanik tkanki gruczołowej i zwłóknienie przewodów wydzielniczych, gł. Rysunek beleczkowy na tle tk. Tłuszczowej

*sutek zanikowy- dominuje tkanka tłuszczowa, cienkie beleczki skupione łącznotkankowe ostro odgraniczone biegną od brodawki do podstawy sutka

+rodzaje

*kontrastowa galaktografia- wypełnienie przewodów wydzielniczych środkiem cieniującym (zmiany rozrostowe wewnątrzprzewodowe przy wycieku patologicznej wydzieliny z brodawki)

*termografia- by zwiększyć czułość u kobiet z grupy ryzyka w połączeniu z innymi metodami diagnostycznymi.

+wykonanie:

3 zdjęcia = przednie + 2 skośne aby można było porównać obrazy cieplne w symetrycznym sutku i obu sutkach

14. KONTRASTOWA MAMMOGRAFIA (GALAKTOGRAFIA))

Galaktografia czyli mammografia kontrastowa polega na wypełnieniu przewodów wydzielniczych gruczołu sutkowego środkiem kontrastującym. Umożliwia ona stwierdzenie rozrostu wewnątrzprzewodowego, określa wielkość i lokalizację zmiany. Wskazaniem jest wyciek z brodawki sutkowej (przyczyny: brodawczak - 56%, dysplazja - 22%, duktektazje - 12%, rak - 10%). Przeciwwskazaniem jest uczulenie na jodowe środki kontrastujące. Cewnikuje się ujście przewodu i podaje ok. 0,1 - 0,3 ml kontrastu. Wykonuje się zdjęcia w standardowych projekcjach kranialno - kaudalnej i bocznej. Prawidłowy obraz w badaniu galaktograficznym to bańka do 5 mm średnicy i rozgałęziające się przewody do 3 mm średnicy. Wśród obrazów patologicznych, które możemy rozpoznać w galaktografii należą: duktektazje - poszerzenia układu zabrodawkowego z koralikowatymi uwypukleniami ścian (zaburzenia hormonalne - menopauza, zapalenia); dysplazja włóknisto-torbielowata - kontrast w świetle licznych, drobnych torbieli; rozrost wewnątrzprzewodowy - ubytek wypełnienia (najczęściej brodawczak); rak przewodowy inwazyjny - amputacja przewodu, nieregularność, przemieszczenia sąsiednich przewodów. Stwierdzenie rozrostu wewnątrzprzewodowego jest wskazaniem do mikroduktektomii lub biopsji otwartej.

15. METODY BADAŃ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

A. Usg

-najczęstsze badanie wstępne

-zwykle stosuje się głowice sektorowe 3,5 - 5,0 mhz

-badanie pęcherzyka min 8 h po ostatnim posiłku w płaszczyźnie poprzecznej i podłużnej

-trudna do oceny jest okolica brodawki dwunastniczej większej

Wskazania

*neo

*różnicowanie żółtaczek

*przeszkoda w cholestazie

*urazy

*wady rozwojowe

*kamica

*ostre zapalenie

*położenie przy biopsji

*choroby rozsiane w miąższu wątroby

*marskość wątroby

*torbielowatość

*ropnie

*krwiaki pooperacyjne

*motoryczność

B.mr

-uwidocznienie dróg żółciowych i przewodu trzustkowego

-w czasie badanie techniką ultraszybką (maste, rare) obrazy t2-zależne z równoczesną supresją tk. Tł. Powodują wzmocnienie sygnału ze strony zbiornika statycznego płynu z równoczesnym znacznym osłabieniem sygnału z tk. Otaczających i płynącej w naczyniach krwi

-łączy zalety pancreatocholangiografii wstecznej , usg i kt

-odzwierciedla zarysy wewnętrzne oraz zawartość pęcherzyka zew i wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i przewodu trzustkowego

-pozwala na ocenę stosunków anatomicznych

C.kt

-badanie przez i.v. Podaniem środka cieniującego ułatwia rozpoznanie kamieni żółciowych

-w fazie tętniczej (po podaniu środka cieniującegio)- rozpoznanie nacieków zapalnych i nowotworowych (rak pęcherzyka)

-nejlepiej spiralna

D.ercp (pankreatocholangiografia wsteczna)

-duodenoskop wprowadza się do części zstępującej dwunastnicy w celu umiejscowienia brodawki vatera

-przez kanał bioptyczny instrumentu wprowadza się polietylenowy lub teflonowy cewnik w ujściu brodawki

-przewód żółciowy wspólny i trzustkowy wypełnia się 5-10ml środka cieniującego (60% roztwór )

-wykonuje się zdjęcie pa i w rzutach skośnych

*pozwała uwidocznić szerokość i zarysy wewn. Przewodów żółciowych, złogi w świetle przewodu oraz zwężenia nowotworowe i zapalne

*możliwość oceny stanu anatomicznego i czynnościowego brodawki oraz pobrania wycinków

*często poprzedza zabieg andoskopowego nacięcia brodawki i/lub usunięcia złogów z dróg żółciowych

E.cholangiografia przezskórna

-w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą usg, cienką igłą nakłuwa się przez skórę jeden z wewnątrzwątrobowych przewodów i wypełnia się środkiem cieniującym oraz robi się zdjęcie rtg

+powikłania

*wyciek żółci

*krwotok dootrzewnowy -wykonuje się gdy inne metody zawiodły

F) cholangiografia śródoperacyjna

W czasie cholecystektomii przez przewód podrenażowy wprowadza się środek cieniujący w celu oceny drożności i zawartości przewodów żółciowych

G) cholangiografia pooperacyjna

Środek cieniujący wprowadza się przez dren pozostawiony przez chirurga w przepowdzie żółciowym wspólnym (dren krehna)

Pozwala ocenić stan dróg po zabiegu

H) cholangiografia izotopowa (scyntygrafia statyczna)

Pozwala określić kształt wielkość i położenie wątroby oraz równomierność rozkładu znacznika w miąższu. Zwykle stosuje się związki koloidowe znakowane technetem 99 wychwytywane przez układ siateczkowo- śródbłonkowy.

Rutynowo techniką planarną ??

Prawidłowy obraz :

Nieprawidłowy obraz, bo :

- spadek gromadzenia :

* marskość

* rozsiany proces neo

* zmiany zapalne

- ogniskowy brak gromadzenia

* torbiel

* naczyniak

* neo

* choroba pasożytnicza

I) cholangiografia doustna

Ma na celu uwidocznienie pęcherzyka i ocenę stanu kurczliwości

Środek cieniujący hepatotropowy podaje się p.o., wchłania się on w jelicie i żyłą wrotną dostaje się wątroby gdzie wydzielaja go komórki i trafia do pęcherzyka

W miarę zagęszczania następuje wzrost intensywności wysycenia.

Zdjęcie po 11-14 godzinach od podania środka

Po prawidłowym uzupełnieniu pęcherzyka → próba czynnościowa → spożycie śniadania, żółtka, tabliczki czekolady → zdjęcie po 30 min ( skurcz pęcherzyka, widać przewód)

J) dożylna cholangiografia

Gdy metoda p.o. Nie uwidoczniła pęcherzyka → podejrzenie zmian w przewodach

Podaje się wodny roztwór środka cieniującego np. Bilipalina ? , edocystobil w ilości 20-40ml /10 min lub wlew w kroplówce 30-60 min.

16. SPLENOGRAFIA

ercp

17. WSKAZANIA I PRZECIWSKAZANIA DO ECPW/ERCP

Wskazania:

Przeciwwskazania

18. Carcinografia = angiografia farmakologiczna

Adrenalina do tt nerkowych powoduje ich skurcz (kurczą się naczynia prawidłowe) podajemy kontrast i uwidaczniają się patologiczne naczynia guzów nerek.

19. NEUROGRAFIA

sposób obrazowania przebiegu włókien nerwowych przy pomocy specjalnie zmodyfikowanego rezonansu magnetycznego.

Technika ta pozwala na wierne odwzorowanie szczegółów rysunku nerwowego dzięki wzmocnieniu sygnału przez nerwy, w odróżnieniu do braku takiego wzmocnienia z otaczających je tkanek. Wewnątrznerwowe źródło sygnału dostarcza bardzo użytecznych informacji np. o pobudzeniu, ucisku lub obrzęku nerwu. Informacji tych nie otrzymamy wykonując zwykły MR, który pokazuje jedynie zarys przebiegu nerwów.

20. WSKAZANIA I PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA ŚRODKÓW CIENIUJĄCYCH:

Wskazania:

Konieczność wykonania badania.

Przeciwskazania:

- grupy ryzyka:

- powikłania po poprzednim podaniu takiego środka,

- alergia,

- astma,

- paraproteinemia (szpiczak, choroba Waldenstroma),

- niewydolność układu krążenia i układu oddechowego,

- niewydolność nerek (stężenie kreatyniny w surowicy >2mg%),

- niewydolność wątroby,

- wiek > 65lat,

- dzieci <10 lat.

- ostrożność:

- wole zwłaszcza toksyczne,

- guz chromochłonny nadnerczy,

- niedokrwistość sierpowatokrwinkowa.

21. KT KLATKI PIERSIOWEJ

Dzięki dużej rozdzielczości kontrastowej wykazuje większą czułość i skuteczność w ocenie:

- Powiększonych węzłów chłonnych wnęk i śródpiersia.

- Stanu zaawansowania raka oskrzela (staging).

- Przerzutów do płuc.

- Patologii opłucnej.

- Guzów śródpiersia.

- Tętniaków.

Dzięki systemowi wysokiej rozdzielczości (HRCT) diagnostyka:

- zmian śródmiąższowych,

- zwłóknień,

- rozstrzeni oskrzeli,

- rozedmy.

Tradycyjna tomografia:

- uzupełnienie zdjęć przeglądowych,

- wykrywanie jam gruźliczych i powiększonych węzłów lub mas guza we wnęce.

22. ZMIANY KOSTNE OSTEOPOROZOWE, OSTEOLIZA

osteoporoza

    1. zanik kostny uogólniony lub miejscowy (dotyczy tkanki kostnej nieuwapnionej i wysyconej solami wapnia)

    2. w rtg - zanik beleczek kostnych - obszar przejaśnienia poprzedzony zatarciem ich struktury

    3. zanik uogólniony

      1. w wieku starczym

      2. choroby ogólnoustrojowe (zaburzenia endokrynologiczne, kolagenozy)

      3. zaburzenia wchłaniania

      4. niedobory pokarmowe

    4. zanik miejscowy

      1. zapalenie

      2. zanik z powodu unieruchomienia

      3. porażenia

      4. zaburzenia odżywcze

    5. zanik dotyczy tkanki kostnej gąbczastej i korowej powodując ścieńczenie kory aż do zaniku

    6. miejscowo może mieć postać plamistą z ogniskowymi przejaśnieniami struktury

Zamiany gruźlicze kości - beleczki stają się grubsze a przestrzenie między nimi są szerokie

osteoliza

    1. zniszczenie struktury kości dotyczące struktury gąbczastej i zbitej

    2. najczęściej procesy zapalne lub nowotworowe

    3. ogniskom towarzyszyć może odczyn demarkacyjny w postaci rąbka sklerotycznego a w przypadku zmian korowych - odczyn okostnej

    4. bezodczynowa - objaw szybkiego niszczenia kości, budzi podejrzenie procesu złośliwego

    5. małe ogniska trudne do wykrycia zwłaszcza w warstwie korowej

    6. brzeżne ogniska = nadżerki

    7. obwodowa osteoliza paliczków - pourazowa, neurogeniczna, zapalna w sklerodermii, w ch. Reynauda, w cukrzycy

    8. osteolityczne przerzuty neo - ogniska w śródkościu (odczynu tk. kostnej)

23. BADANIA IZOTOPOWE (SCYNTYGRAFIA)

obrazowa metoda diagnostyczna medycyny nuklearnej, polegająca na wprowadzeniu do organizmu środków chemicznych (najczęściej farmaceutyków) znakowanych radioizotopami, cyfrowej rejestracji ich rozpadu i graficznym przedstawieniu ich rozmieszczenia.

Podstawą tej techniki jest znajomość zachowania się niektórych farmaceutyków w organizmie. Stosowane w śladowych koncentracjach pełnią one rolę środka transportowego dla użytego radioizotopu. Znakowany farmaceutyk dobierany jest tak, aby gromadził się w narządzie, który ma zostać zbadany. Radioizotop emituje promieniowanie jonizujące (najczęściej gamma), które dzięki wysokiej energii (optimum 100 - 450 keV) przenika z organizmu pacjenta na zewnątrz jego ciała, gdzie zostaje rejestrowane przez gammakamerę.

Komputer połączony z gammakamerą rejestruje informację w postaci cyfrowej i (obecnie najczęściej dopiero po zakończeniu ujęcia lub badania) generuje obraz przedstawiający rozkład kumulacji izotopu w organizmie. Scyntygrafia umożliwia ocenę morfologiczną (położenie, wielkość, kształt, strukturę) i funkcjonalną (klirens, przepływ, zdolność gromadzenia - np. w przypadku jodu w tarczycy) narządu

24. OCHRONA INDYWIDUALNA

  1. γ

    1. beton

    2. beton + baryt, ołów, żeliwo

    3. układy warstwowe wody

  2. RTG

    1. beton

    2. beton + baryt

    3. cegły

    4. szkło ołowiowe

    5. guma ołowiowa

  3. β

    1. szkło organiczne

    2. szkło zwykłe

    3. aluminium

  4. spadek czasu ekspozycji przez automatyzację i podnoszenie kwalifikacji

  5. wzrost odległości - natężenie maleje z kwadratem odległości

  6. wentylacje

  7. system przesłonek

  8. systemy odprowadzania ścieków i odpadów stałych

  9. kontrola dawek indywidualnych

  10. badania okresowe - dna oka, krwi

25. LAMPA RENTGENOWSKA

Promienie rent. Powstają w bańce próżniowej w której umiejscowione są dwie elektrody

Elektroda (-) katoda

Elektroda (+) anoda

Włączenie lampy do prądy o dużej różnicy potencjałów → nadanie wolnym ee odpowiedniej energii kinetycznej → przebiegają od katody do anody i zostają nagle zahamowane w miejscu zwanym ogniskiem lampy (zderzenie z powierzchnią ogniska) → zamiana energii kin na promienie rent. (1%) i ciepło (99%)

???onitowanie promieni = promienie hamowania + promienie charakterystyczne

Budowa RTG

1. Lampa rtg
2. Generator napięcia
3. Zegary czasowe
4. Stolik rozdzielczy

26. BADANIE PRZEWODU ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO

-USG - najczesciej wykonywane jako badanie wstępne

-TK spiralna

-pankreatocholangiografia wsteczna

-cholangiografia przeskórna

-cholangiografia śródoperacyjna

-cholangiografia pooperacyjna

cholangiografia izotopowa

27. SJALOGRAFIA UJŚCIA ŚLINIANEK

Podanie środka cieniującego do przewodu Stenona lub Whartona

Rzadko stosowana ze względu na inwazyjność i małe wartości diagnostyczne

Ujścia ślinianek: przyuszna- brodawka przyusznicza na wysokości II zęba trzonowego górnego; podżuchwowa- mięsko podjęzykowe

28. CIŚNIENIA W JAMACH SERCA

W przedsionkach zero w czasie rozkurczu w komorach w czasie skurczu to: LK musi pokonać cisnienie w aorciee czyli 80 mm hg, a PW musi pokonać ciśnienie w pniu płucnym czyli chyba 15 albo 25 mm hg.

29. BADANIE ŻOŁĄDKA

  1. Metoda jednokontrastowa

    1. Uwidocznienie rzeźby błony śluzowej (30-50ml siarczanu baru pod skopią)

    2. Całkowite wypełnienie światła żołądka środkiem cieniującym

    3. Wybiórcze dozowanie ucisku

    4. 30-50ml siarczanu baru

    5. Obracamy chorego

    6. 200ml zawiesiny cieniującej → zmiany zarysów, ubytki i naddatki cienia + nieprawidłowa sztywność ściany

    7. Podstawa rozpoznania - zdjęcie

    8. Chory na czczo

  2. Metoda dwukontrastowa

    1. Z zawiesiną siarczan baru o dużej gęstości i małej lepkości oraz CO2 (ujemny środek cieniujący)

      1. Doustnie mieszaniny uwalniające w żołądku CO2 a następnie 30-60ml zawiesiny siarczanu baru

    2. Na leżąco na brzuchu, potem powoli o 1800 na plecy, potem na bok P i L

      1. Gaz powoduje rozciąganie ścian żołądka i błony śluzowej (ocena struktury rzeźby błony)

      2. Uwidocznienie opuszki i części poza opuszkowej dwunastnicy

      3. Wykrycie drobnych nadżerek, wrzodów, blizn

      4. Ocena odcinków w których endoskopia jest mało skuteczna - krzywizna większa, część wpustowa, w zmianach śródściennych i guzach poza żołądkiem

  3. Farmakoradiografia

    1. Różnicowanie zmian organicznych z zaburzeniami czynnościowymi

    2. Metoklopramid, glukagon, butylobromek hioscyny

  4. Endoskopia

    1. Za pomocą fiberoskopów (obraz + biopsja)

    2. Wskazania:

      1. Ostre krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

      2. Różnicowanie wrzodu trawiennego i raka

      3. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

  5. USG endoskopowa

    1. Obrazowanie struktur ścian żołądka i dwunastnicy oraz przyległych tkanek i narządów na głębokość 5-7cm

    2. Wprowadzenie do światła żołądka lub dwunastnicy sondy o dużej częstotliwości

    3. Uwidocznienie 5-warstwowej struktury ściany żołądka

        1. Hiperechogeniczna błona śluzowa

        2. Hipo blaszka mięśniowa błony śluzowej

        3. Hiper utkanie błony podśluzowej

        4. Hipo błona mięśniowa

        5. Hiper błona surowicza

    4. Rozpoznanie raka żołądka, rozległość guza pierwotnego i przerzutów

  6. USG

    1. Ograniczone znaczenie

    2. Duże guzy, ocena zgrubienia ścian żołądka u chorych z rakiem lub chłoniakiem

    3. Do oceny ruchowej części odźwiernikowej i sposobu opróżniania żołądka w zespole z zastojem treści płynnej

  7. KT

    1. Z rozpoznanym rakiem lub chłoniakiem żołądka

    2. Ocena grubości ścian (norma do 7mm)

    3. Ocena stopnia zaawansowania procesu neo

  8. RTG - przeglądowe

30. CO TWORZY SYLWETKE SERCA

OBRAZ P-A

Prawy zarys - prawy przedsionek, żyła główna górna, żyła główna dolna (przy maksymalnym wdechu)

Lewy zarys - lewa komora, łuk aorty i pień płucny

OBRAZ BOCZNY

Przedni zarys - prawa komora, pień płucny i aorta wstępująca

Tylny zarys - lewa komora, lewy przedsionek, krótki odcinek nadprzeponowy żyły głównej dolnej

31. WRZODY ŻÓŁĄDKA - DLACZEGO BADANIA KONTRASTOWE?

Badanie dwukontrastowe może ujawnić ubytki w błonieśluzowej ukazując to jako naddatek cienia w ścianie żołądka. Badanie jednokontrastowe nie koniecznie może wykaząć tego naddatku.

Wrzód trawienny - ostro odgraniczony ubytek tkanki

Nadżerka - powierzchowny ubytek błony śluzowej

Wrzód drążący - przenika błonę śluzową, podśluzową i mięśniową

Metoda 1-kontrastowa 80%, metoda 2-kontrastowa 96%

  1. Uwidocznienie i ocena niszy wrzodowej wraz z otoczeniem w 2 płaszczyznach tj. AP i bocznej

  2. Boczny rzut niszy wrzodowej wypełnionej środkiem cieniującym odpowiada ograniczonej przestrzeni, która stanowi jakby naddatek cieniowy na zarysie żołądka

    1. Zarysy niszy są gładkie i regularne

    2. Obraz klasyczny niszy Haudeka - układ 3-warstwowy:

      1. Na dnie środek cieniujący

      2. Płyn

      3. Powietrze

  3. AP nisza jest okrągła lub owalna z plamą środka cieniującego którą otacza różnego stopnia naciek zapalny (pierścieniowate przejaśnienie)

  4. Bokiem naciek ma wygląd płaskiego ubytku cienia; kołnierz niszy utworzony przez wałowaty obrzęk; błona śluzowa → kształt grzyba

Linia Hamptona - pas przejaśnienia u podstawy niszy wywołany nawisem błony śluzowej na brzegu niszy

32. SKUTKI PROMIENIOWANIA W ORGANIZMIE

Skutki prom są zależne od dawki, rodzaju prom, wieku i rodzaju tkanek

Tkanki i narządy płodu i dzieci są bardziej promienioczułe

Tkanki z komórek o dużej aktywności podziału są bardziej wrażliwe

Wysoki stopień utlenienia wpływa na wzrost promienioczułości

Promienioczułość zależy też od fazy podziału kom. (w interfazie lub w fazie dojrzałej są mniej czułe

Niestochastyczne:

Stochastyczne

Nie maja dawki progowej, ze wzrostem dawki wzrost częstości ich występowania, do 50 mSv / rok

SOMATYCZNE

  1. dziedziczne

  1. odległe i późne

Wczesne skutki somatyczne

  1. zespół hematopoetyczny (dawka kilkuset rzędów przez kilka godzin)

  1. zespół jelitowy (1000 - 5000 radów)

  1. zespół mózgowo-naczyniowy (> 5000 radów)

33. JONIZACJA, WZBUDZENIE, TWORZENIE FOTOELEKTRONÓW

-tworzenie fotoelektronów - polega na rozrzaniu katody do 2200 C w wyniku czego następuje termoemisja elektronów

-wzbudzenie - elektronu polega na przeniesienie na wyższą orbitę, czyli ma wyżśża energię niż w stanie podstawowym

-jonizacja - zjawisko polegające na oderwaniu elektronu z atomu w wyniku czego powstaje dodatni jon

34. DIAGNOSTYKA TRZUSTKI

  1. USG

trudno dostępna w badaniu

wskazane jest jej odzwierciedlenie w płaszczyznach poprzecznej i podłużnej oraz w rzutach skośnych.

Umiejscowienie trzustki ułatwiają VCL, ż. Wrotna i śledzionowa, rozgałezienie pnia trzewnego i tętnicy krezkowej górnej.

  1. Tk

20 min przed p.o. 3-5% r-ór jodowego śr. cieniującego

trzustka uwidacznia się po i.v. 120-150 ml 60% środka cieniującego

najlepiej 2 fazowa spiralna

faza tętnicza po 20 - 25s ; żylna po 60s

  1. ECPW

  2. MR

kliniczne artefakty bo coś trzewii

dobrze widoczne torbielki, ogniska krwotoczne, przewód trzustkowy,

przewlekłe zap. Trzustki

ocena przewodów trzustkowych

  1. RTG

zdjęcie przeglądowe

zwapnienia

w ostrym zapaleniu - „pętla wartownicza” tj. płyn w jamie opłucnej

  1. DUODENOGRAFIA HIPOTONICZNA

  2. ARTERIOGRAFIA PNIA TRZEWNEGO I T. KREZKOWEJ GÓRNEJ

  3. FLEBOGRAFIA

śr. cen. do żż. Ukł. Żylnego

cewnik przez ż pępkową lub przezskórne nakłucie

35. ANATOMIA PŁUC

Prawe płuco:

Płaty: górny, środkowy, dolny.

Szczeliny: skośna i pozioma.

Szczeliny są niewidoczne z wyjątkiem szczeliny poziomej; niekiedy widoczna na wysokości przedniego odcinka IV żebra po stronie prawej (obraz linijnego, włosowatego cienia utworzonego przez opłucną trafioną osiowo wiązką promieni).

Płuco lewe:

Płaty: górny i dolny.

Szczelina skośna.

Segmenty: granice między segmentami nie są widoczne. Widać je, gdy segment staje się bezpowietrzny (naciek zapalny, marskość, niedodma).

Lewe: 9. Prawe 10.

Lewe:

Płat górny (5):

  1. szczytowo - tylny.

  2. przedni.

  3. górny.

  4. dolny.

  5. języczek.

Płat dolny (4):

  1. szczytowy płata dolnego.

  2. podstawny przedni.

  3. podstawny boczny.

  4. podstawny dolny.

Prawe:

Płat górny (3):

  1. szczytowy.

  2. tylny.

  3. boczny.

Płat środkowy (2):

  1. boczny.

  2. przyśrodkowy.

Płat dolny (5):

  1. szczytowy płata dolnego.

  2. podstawny przyśrodkowy.

  3. Podstawny przedni.

  4. podstawny boczny.

  5. podstawny dolny.

36. BADANIA NACZYNIOWE

Angiografia

37. MR

-każdy żywy organizm org wysyła sygnały elektromag. Które trzeba zbadać, są one jednak chotyczne.

-Celu uporządkowania przykładamy prom. Elektromagnet.

-W przypadku org. Człowieka badamy spiny atomu wodoru w cząsteczce H20

-H2O ( w różnych tkankach w różnej ilości)

-działanie MR polega na wysyłaniu silnego prom. Elektromagnet. W celu uporządkowania spinów, po włączeniu emitują one takie samo prom, które jest rejestrowane.

-Tylko jądra wodoru bo mają niewyrównany spin.

38. W JAKICH CHOROBACH MÓZGU STODUJE SIE KT I ARTERIOGRAFIĘ

Patrz 1 i 36

39. CYSTOGRAFIA MIKCYJNA

przez cewnik wprowadza się do pęcherza rozcieńczony śr. cieniujący (Uropolina 10-15%)

zdjęcie statyczne oraz mikcyjne mikro i wysoko ciśnienieowego refluxu pęcherzowo-moczowodowego, rozerwania pęcherza, guzów, uchyłków i przetok pęcherzowo-jelitowych.

40. BRONCHOGRAFIA

41. UROGRAFIA

najpierw zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej ( od górnych brzegów nerek do spojenia łonowego) ocenia się:

UROGRAFIA - dożylnie podanie śr. cień. (jodowego) jest wydzielany przez nerki.

OCENIA SIĘ:

KSZTAŁT: zarysy gładkie.

POŁOŻENIE: th11 - L3 lewa nieco wyżej, wnęki na wysokości L2 - L3, górne bieguny przyśrodkowo dolne bocznie.

WARSTWA MIĄŻSZOWA: ocena gr. - pomiar odległości między sklepieniami kielichów a zew. Zarysem ( 15 - 20 cm)

UKŁAD KIELICHOWO-MIEDNICZKOWY

MOCZOWODY - w części górnej na przedniej pow. mm. Biodrowo-lędźwiowych bocznie do wyrostków poprzecznych górnych kręgów lędźwiowych.

1ml śr. cień /kg m.c.

Nawodnienie po badaniu 100 ml śr. kontr. 1 litr soli fizjologicznej

Zdjęcia w 5, 10, 15, 20, 30 min

premedykacja przed śr. cień: prednison 50 mg p.o. co 6h rozpoczynając na 13h przed badaniem + blokery H1 dimenhydramina 50 mg p.o. lub i.m. 1 h przed badaniem.

42. ANATOMIA SERCA

Na 4 roku chyba nie trzeba przypominać:D

43. FID??!!

44. SZEROKOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Pęcherzyk żółciowy

długość 6 - 11 cm

szerokość 3 - 4 cm

grubość ściany 1 - 2 mm (po posiłku do 4 mm)

objętość = długość × szerokość × głębokość × 0,5

Drogi żółciowe.

przewód wątrobowy wspólny

długość 4 - 6 cm

szerokość do 4 mm

przewód żółciowy wspólny

długość 6 - 8 cm

szerokość do 6 mm

(przeliczanie pomiarów USG [dS] na pomiary z cholangiografii [dR])

dR = 1,27 × (dS + 1,85 [mm])

45. ODBYT PRZEŁYK - ZAROŚNIĘCIE U DZIECI

Przełyk - pyt. 4

Odbyt:

- rozpoznanie ustalane natychmiast po urodzeniu wobec braku odbytu skórnego;

- konieczne jest określenie długości zarośniętego odcinka;

- metoda alternatywna - USG przezroczowe,

- u dzieci starszych metodą z wyboru jest MR miednicy mniejszej

46. HISTEROSALPINGOGRAFIA (HSG)

pozwala na:

-ocenę wad rozwojowych macicy

-badanie drożności jajowodów

-podanie śr. cień. Do dróg rodnych przedsionek pochwy-pochwa-szyjka macicy-macica-jajowody.

-z jajowodów śr. Cień. Wylewa się do jamy otrzewnej

47. PROMIENIOCZUŁOŚĆ TKANEK