1. KT MÓZGU
-podstawowe badanie w diagnostyce chorób mózgowia
-dotyczy zwłaszcza osób nieprzytomnych lub niewspółpracujących
Wskazania:
-uraz czaszkowo-mózgowy
-podejrzenie krwiaka wewnątrzczaszkowego
-podejrzenie krwawienia podpajęczynówkowego
-podejrzenie udaru niedokrwiennego
-wodogłowie
-zanik mózgu
-guzy
-kontrola pooperacyjna
-w celu zwiększenia kontrastu pomiędzy tkankami podaje się i.v. Jodowe środki cieniujące
-patologiczne ogniskowe wzmocnienie kontrastowe zależy od stopnia uszkodzenia bariery krew-mózg w obrębie zmiany jej unaczynienia oraz sposobu podania środka cieniującego
-szybkie wstrzyknięcie środka cieniującego w czasie spiralnej kt umożliwia ocenę perfuzji w tt. Mózgowych (bad.dynamiczne) lub prezentację naczyń ( angio kt)
-uwidocznienie naczyń jest możliwe dzięki przekształceniom komputerowym oraz wielopłaszczyznowej prezentacji zacieniowanych tt. I żż. (3d angio kt)
-służy do oceny tt.szyjnych, koła tętniczego mózgu, do rozpoznania wad naczyniowych (duże naczyniaki, tetniaki)
Interpretacja:
Kryteria
-rozkład współczynnika osłabienia promieniowania (w.o.p.) W obrębie zmiany
-wzmocnienie kontrastowe-zależy od stopnia przenikania środka cieniującego przez barierę krew-mózg
-rozległość, lokalizacja, wpływ na sąsiednie struktury
-towarzyszący obrzęk
Współczynnik osłabienia promieniowania-w obrębie badanego obszaru jest odnoszony do wartości charakterystycznych dla prawidłowej tk. Mózgowej
Zmiany o większym w.o.p
-hipodensyjne-
* ostry krwiak
*oponiak
*krwawienie z guza
*torbiel koloidowa
*zwapnienie
*krwiak oponowy ostry
*krwiak oponowy podostry
*krwotok podpajęczynówkowy
Zmiany o mniejszym w.o.p.
.- hiperdensyjne -
*obrzęk
*zawał
*stłuczenie
*guz
*ropień
*zapalenie
*naciek białaczkowy
*torbiel
*przewlekły krwiak
*wodniak oponowy
*torbiel pajęczynówki
2.BADANIE KANAŁU KREGOWEGO
A. Zdjęcie przeglądowe kręgosłupa
-w części przypadków można wykryć objawy nasuwające podejrzenie procesu chorobowego w obrębie kanału
*wady rozwojowe kręgów, które mogą towarzyszyć wadom wewnątrzkanałowym
*poszerzenie szerokości kanału kręgowego przy dużych wolno rosnących guzach kanału kręgowego
*zmiany osteolityczne przy neo złośliwych zajmujących kręgi i przestrzeń wewnątrzkanałową
B. Mri-odcinek szyjny i piersiowy
-metoda z wyboru w większości stanów patologicznych
-kanał może być obrazowany w dowolnej płaszczyźnie, rdzeń kręgowy jest najlepiej widoczny
-u części chorych, głównie w przypadku neo podaje się i.v. Środek kontrastujący-subst. Paramagnetyczna oparta na gadolinie (^)
-w części przypadków techniki dodatkowe (*)
*sekwencja supresji tłuszczu
*angiografia mr
*mielografia mr
C. Kt- odcinek lędźwiowy
-najskuteczniejsza metoda obrazowania części kostnych kanału kręgowego
-podstawowe bad. W chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa l-k
-j/w kontrast -jodowe środki cieniujące (^)
-j/w (*)
D. Radikulografia
-u pacjentów którzy nie mogą mieć mri
-badanie kontrastowe przestrzeni podpajęczynówkowej kanału kręgowego poniżej stożka końcowego rdzenia w celu uwidocznienia korzeni nerwowych l2-s1
Wskazania
*przepuklina jądra miażdżystego l4-l5, l5-s1
*zmiany zapalne korzeni i opon
*bóle kręgowe (uporczywe zespoły bólowe)
-chory leży ne ruchomym stole głową w dół pod kątem 30-45* (by środek cieniujący był poniżej stożka rdzeniowego)
-punkcja lędźwiowa dimer x (5-8ml) / amipaque (10-15ml)
E. Mielografia-cały worek oponowy
-badanie kontrastowe przetrzeni podpajęczynówkowej (pozostałej części)
-przy guzach wewnątrzkanałowych (ciasnota kanału kręgowego, ch.zwyrodnieniowe, wypadnięcie jądra miażdzystego) i zmianach pourazowych
+powietrzna
+pozytywna
F.scyntygrafia
-za pomocą radioaktywnego technetu, ukazuje cały układ kostny
Wskazania:
*podejrzenie neo kręgów współistniejących z procesem wewnątrzkanałowym
*niedrożność, podejrzenie przerzutów
G. Angiografia rdzeniowa
Wskazania
*malformacje naczyniowe
3. MIELOGRAFIA
- badanie kontrastowe przestrzeni podpajęczynówkowej kanału kręgowego
-podanie jodowego, niejonowego śr. Cieniującego drogą punkcji lędźwiowej lub nakłucie zbiornika wielkiego w odcinku szyjnym
*powietrzna- powietrze jako kontrast
*pozytywna-ze środkiem cieniującym
-amipaque-metrizamid, pochodna kw. Trijododiaminobenzoesowego, wodny jodowy środek , monomeryczny, niejonowy, osmolalność bliska krwi
-uropolina-amidotri oat, pochodna j/w, środek jonowy
Wskazania:
*ciasnota kanału kręgowego
*choroby zwyrodnieniowe
*wypadnięcie jądra miażdżystego
4. BADANIE DZIECKA Z ZAROŚNIĘTYM PRZEŁYKIEM
-podejrzenie niedrożności pojawia się zwykle zaraz po urodzeniu kiedy cewnik rutynowo wprowadzany do przełyku nie przechodzi do żołądka
-dziecko wymaga natychmiastowej diagnostyki i leczenia operacyjnego
-badania:
*zdjęcie przednio-boczne v boczne tułowia (kl.p +brzuch) z włożonym do przełyku miękkim kontrastującym cewnikiem
-zagięcie cewnika odpowiada miejscu niedrożności
-stwierdzenie powietrza w jelitach dowodzi istnienia przetoki między drzewem oskrzelowym a dolnym odc. Zarośniętego przełyku
5.SPLENOPORTOGRAFIA- badanie żył układu wrotnego
-bezpośrednio- śr. Kontrastowy do miąższu śledziony
-pośrednio- śr. Kontrastowy do t. Śledzionowej
-obecnie rzadko stosowane
Wskazania:
*bloki wątrobowe
*żylaki przełyku
*poszukiwanie krążenia obocznego
6. RTG KLATKI PIERŚIOWEJ
-podstawowa metoda diagnostyczna w wykrywaniu i rozpoznawaniu chorób płuc i opłucnej
-zwykle zdjęcie przeglądowe w projekcji pa oraz czasem bocznej na stojąco
-można je uzupełnić
*zdjęciem skośnym
*w ułożeniu na bok, poziomym promieniem
*w fazie wydechu i wdechu
*celowanym na szczyty płuc
Pa-widoczne są dwa przejrzyste pola płucne + cień środkowy (serce, duże naczynia, narządy śródpiersia, kręgosłup, mostek)
-pola płucne ograniczone są przez części kostne żeber oraz od dołu przez kopuły przepony i przyśrodkowo przez zarysy cienia środkowego
-na tle pól płucnych widoczne są tylne i przednie odcinki żeber , które krzyżują się ze sobą
*tylne- wyraźniejsze, biegną ukośnie od kręgosłupa ku dołowi i bokom
*przednie- słabiej zarysowane, biegną ukośnie od str. Bocznej ku dołowi i przyśrodkowo
-części chrzęstne żeber są niewidoczne (chyba że zwapniałe)
-przepona0łukowate wysklepienie po str. Prawej ustawione wyżej i słabiej ruchome oddechowo
+po stronie prawej zarys przepony zlewa się z cieniami wątroby, po lewek graniczy z bańką powietrza, w sklepieniu żołądek
+na wdechu o 1 międzyżebrze w dół
-pomiędzy zarysami przepony a boczną ścianą klatki piersiowej są kąty przeponowo-żebrowe
-na zdjęciu bocznym kąt ostry z tylną ścianą klatki piersiowej , bo tylny zachyłek przeponowo-żebrowy jest głęboki, od przodu jest płaski
7. KIEDY RTG KLATKI PIERSIOWEJ JEST TECHNICZNIE DOBRE?
-jest dobrze naświetlone-widoczne są 4 górne kręgi piersiowe
-jest dobrze ujęte-zakres od i żebra do kątów przeponowo-żebrowych
-jest symetryczne- równa odległości stawów mostkowo-obojczykowych od linii środkowej ciała
8. KORONOROGRAFIA - PRZEBIEG TT WIEŃCOWYCH
-uważana za złoty standard
Wskazania:
*niestabilna dławica piersiowa
*podejrzenie choroby niedokrwiennej serca
*u chorych z rozpoznaną chorobą wieńcową w celu ustalenia optymalnego leczenia
+cel:
-ocena krążenie wieńcowego
-uwidocznienie liczby, umiejscowienie , stopień zwężenia tt. Wieńcowych
+dostęp do naczynia
-najczęściej metoda judkinsa-nakłucie t.udowej
-rzadziej metoda soriesa-nakłucie t. Ramiennej
+umożliwia wykonanie dodatkowych badań
-koronaroangioskopia
-wewnątrznaczyniowe usg (ivus)
-wewnątrzwieńcowe badanie dopplerowskie metodą kodowania kolorem
+powikłania
-zawał mięśnia sercowego
-migotanie komór
-zatory mózgowe
-powikłania w miejscu dostępu do naczynia
-zgon 0,1%
+badanie
-cewnikowanie z pomiarem ciśnienia w lk
Podanie środka cieniującego, → analiza ściany i średnicy kl, ruchomości , frakcji wyrzutowej
Arteriografia → odejście tt. Wieńcowych , średnica, zmiany obszaru zaopatrywania, dł zwężenia, krążenie oboczne, przepływ w gałęziach (cewnik do prawej lub lewej t. Wieńcowej →wybiórcze wstrzyknięcie kontrastu)
9. KRWIOBIEG DUŻY I MAŁY
Mały → pk → tętnice płucne → włośniczki → żyły płucne → lp
Duży → lk → aorta → tętnice → włośniczki → żyły → ż główna górna
10. PRZEPUKLINA ROZWORU PRZEŁYKOWEGO (POZYCJA TRANDELENBURGA)
Mówimy gdy dochodzi do przemieszczenia części, rzadziej całego żołądka przez otwór przepony do klatki piersiowej.
Powstaje najczęściej w następstwie niewydolności rozworu a czynnikiem sprzyjającym może być wzrost ciśnienia śródbrzusznego u osób z nadwagą.
A) przepuklina zślizgowa
podprzeponowego odcinka przełyku i części wpustowej żołądka (małe są zwykle odprowadzalne.)
Fizjologicznie bańka nadprzeponowa przełyku ma kształt okrągły i gładke zarysy, a przepuklinę charakteryzuję okrężny pierścień przewężenia, który dzieli ją na część górną i dolną.
Większe mają zazwyczaj charakter trwały, na rtg są widoczne poza sylwetką serca po stronie lewej :
- mogą towarzyszyć objawom choroby niedokrwiennej serca lub krwawieniom z górnego odcinka p. Pok.
- najczęstsze powikłanie - odpływ żołądkowo -przełykowy prowadzący do nieodwracalnych stanów zapalnych przełyku ze zwężeniem - przełyk baretta
B) przepukliny okołoprzełykowe
Prawidłowo- podprzeponowe położenie wpustu żołądka
Przemieszczeniu ulega bliższa część żołądka, która przylega wówczas równolegle do dolnego odcinka przełyku po stronie lewej w śródpiersiu tylnym
Wiąże się to ryzykiem uwięźnięcia lub zadzierzgnięcia oraz powikłań wynikających z niedokrwienia ścian żołądka
11. DUODENOGRAFIA HIPOTENSYJNA
Polega na wybiórczym wprowadzeniu środka cieniującego przez zgłębnik do xiicy po wywołaniu hipotoni farmakologicznej (20 mg hioscyny)
Umożliwia to ocenę kształtu i wielkości głowy trzustki (ściana przyśrodkowa) oraz pętli xiicy.
Wskazania
Rak głowy trzustki
Zapalenie trzustki
Żółtaczka obturacyjna o niejasnej etiologii
12, usg ale nic się nie skserowało ;/
13. MAMMOGRAFIA
Podstawowa metoda badania sutków
Warunek : przy małej dawce promieniowania (1-3 mscy) zdjęcia muszą mieć bardzo dobrą jakość
Współcześnie mammografy mają lampy 2ogniskowe z wirującą anodą ze ścieżką molibdenową oraz dwa rodzaje filtrów - molibdenowy i radowy
Ważna jest jakość detektora i automatyczny proces wywołania
Do oceny używa się negatoskopów zapewniających światło o widmie emisyjnym odpowiadającym światłu widzialnemu
2 podstawowe projekcje :
* skośna (przyśrodkowo - boczna)
* cc czyli cranio-caudalna
Najczęściej robi się zdjęcia celowane z uciskiem punktowym i zdjęcia powiększone
Opis badania powinien zawierać:
Ocenę stwardniałych zmian morfologicznych
Końcowe wnioski
Zalecenia dalszego postępowania
-badanie umożliwia oceną sutka, dobre uwidocznienie zmian niewyczuwalnych palpacyjnie
-czułość metody 95% w wykrywaniu zmian
80% w sutkach o „gęstej strukturze”
-mała wartość w różnicowaniu zmian łagodnych i złośliwych
-używa się prom. Miękkiego 25-40 kv oraz specjalnych błon rtg o wysokiej czułości
+typy sutków:
*sutek do 20r.ż.- niedojrzały, prawie jednorodna gęstość w której giną struktury
*sutek dojrzały- gruczołowy, plamiste zagęszczenia odpowiadające elementom gruczołowym tj. Zrazikom i przewodom rozdzielonych przejaśnieniami tkanki tłuszczowej i beleczkami łącznotkankowymi
*sutek inwolucyjny- okres przekwitania-zanik tkanki gruczołowej i zwłóknienie przewodów wydzielniczych, gł. Rysunek beleczkowy na tle tk. Tłuszczowej
*sutek zanikowy- dominuje tkanka tłuszczowa, cienkie beleczki skupione łącznotkankowe ostro odgraniczone biegną od brodawki do podstawy sutka
+rodzaje
*kontrastowa galaktografia- wypełnienie przewodów wydzielniczych środkiem cieniującym (zmiany rozrostowe wewnątrzprzewodowe przy wycieku patologicznej wydzieliny z brodawki)
*termografia- by zwiększyć czułość u kobiet z grupy ryzyka w połączeniu z innymi metodami diagnostycznymi.
+wykonanie:
3 zdjęcia = przednie + 2 skośne aby można było porównać obrazy cieplne w symetrycznym sutku i obu sutkach
14. KONTRASTOWA MAMMOGRAFIA (GALAKTOGRAFIA))
Galaktografia czyli mammografia kontrastowa polega na wypełnieniu przewodów wydzielniczych gruczołu sutkowego środkiem kontrastującym. Umożliwia ona stwierdzenie rozrostu wewnątrzprzewodowego, określa wielkość i lokalizację zmiany. Wskazaniem jest wyciek z brodawki sutkowej (przyczyny: brodawczak - 56%, dysplazja - 22%, duktektazje - 12%, rak - 10%). Przeciwwskazaniem jest uczulenie na jodowe środki kontrastujące. Cewnikuje się ujście przewodu i podaje ok. 0,1 - 0,3 ml kontrastu. Wykonuje się zdjęcia w standardowych projekcjach kranialno - kaudalnej i bocznej. Prawidłowy obraz w badaniu galaktograficznym to bańka do 5 mm średnicy i rozgałęziające się przewody do 3 mm średnicy. Wśród obrazów patologicznych, które możemy rozpoznać w galaktografii należą: duktektazje - poszerzenia układu zabrodawkowego z koralikowatymi uwypukleniami ścian (zaburzenia hormonalne - menopauza, zapalenia); dysplazja włóknisto-torbielowata - kontrast w świetle licznych, drobnych torbieli; rozrost wewnątrzprzewodowy - ubytek wypełnienia (najczęściej brodawczak); rak przewodowy inwazyjny - amputacja przewodu, nieregularność, przemieszczenia sąsiednich przewodów. Stwierdzenie rozrostu wewnątrzprzewodowego jest wskazaniem do mikroduktektomii lub biopsji otwartej.
15. METODY BADAŃ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
A. Usg
-najczęstsze badanie wstępne
-zwykle stosuje się głowice sektorowe 3,5 - 5,0 mhz
-badanie pęcherzyka min 8 h po ostatnim posiłku w płaszczyźnie poprzecznej i podłużnej
-trudna do oceny jest okolica brodawki dwunastniczej większej
Wskazania
*neo
*różnicowanie żółtaczek
*przeszkoda w cholestazie
*urazy
*wady rozwojowe
*kamica
*ostre zapalenie
*położenie przy biopsji
*choroby rozsiane w miąższu wątroby
*marskość wątroby
*torbielowatość
*ropnie
*krwiaki pooperacyjne
*motoryczność
B.mr
-uwidocznienie dróg żółciowych i przewodu trzustkowego
-w czasie badanie techniką ultraszybką (maste, rare) obrazy t2-zależne z równoczesną supresją tk. Tł. Powodują wzmocnienie sygnału ze strony zbiornika statycznego płynu z równoczesnym znacznym osłabieniem sygnału z tk. Otaczających i płynącej w naczyniach krwi
-łączy zalety pancreatocholangiografii wstecznej , usg i kt
-odzwierciedla zarysy wewnętrzne oraz zawartość pęcherzyka zew i wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i przewodu trzustkowego
-pozwala na ocenę stosunków anatomicznych
C.kt
-badanie przez i.v. Podaniem środka cieniującego ułatwia rozpoznanie kamieni żółciowych
-w fazie tętniczej (po podaniu środka cieniującegio)- rozpoznanie nacieków zapalnych i nowotworowych (rak pęcherzyka)
-nejlepiej spiralna
D.ercp (pankreatocholangiografia wsteczna)
-duodenoskop wprowadza się do części zstępującej dwunastnicy w celu umiejscowienia brodawki vatera
-przez kanał bioptyczny instrumentu wprowadza się polietylenowy lub teflonowy cewnik w ujściu brodawki
-przewód żółciowy wspólny i trzustkowy wypełnia się 5-10ml środka cieniującego (60% roztwór )
-wykonuje się zdjęcie pa i w rzutach skośnych
*pozwała uwidocznić szerokość i zarysy wewn. Przewodów żółciowych, złogi w świetle przewodu oraz zwężenia nowotworowe i zapalne
*możliwość oceny stanu anatomicznego i czynnościowego brodawki oraz pobrania wycinków
*często poprzedza zabieg andoskopowego nacięcia brodawki i/lub usunięcia złogów z dróg żółciowych
E.cholangiografia przezskórna
-w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą usg, cienką igłą nakłuwa się przez skórę jeden z wewnątrzwątrobowych przewodów i wypełnia się środkiem cieniującym oraz robi się zdjęcie rtg
+powikłania
*wyciek żółci
*krwotok dootrzewnowy -wykonuje się gdy inne metody zawiodły
F) cholangiografia śródoperacyjna
W czasie cholecystektomii przez przewód podrenażowy wprowadza się środek cieniujący w celu oceny drożności i zawartości przewodów żółciowych
G) cholangiografia pooperacyjna
Środek cieniujący wprowadza się przez dren pozostawiony przez chirurga w przepowdzie żółciowym wspólnym (dren krehna)
Pozwala ocenić stan dróg po zabiegu
H) cholangiografia izotopowa (scyntygrafia statyczna)
Pozwala określić kształt wielkość i położenie wątroby oraz równomierność rozkładu znacznika w miąższu. Zwykle stosuje się związki koloidowe znakowane technetem 99 wychwytywane przez układ siateczkowo- śródbłonkowy.
Rutynowo techniką planarną ??
Prawidłowy obraz :
Zbliżony do trójkąta równobocznego z wyraźnie zaznaczonym prawym płatem i mniej lewym
Rozkład znacznika w miąższu jest równomierny, najaktywniejszy w miejscach największej grubości narządu
Wnęka wątroby i loża pęcherzyka → obszar zmniejszonego gromadzenia się znacznika
Nieprawidłowy obraz, bo :
Zmiana położenia, wielkości, kształtu, intensywności i równomierności gromadzenia się znacznika.
- spadek gromadzenia :
* marskość
* rozsiany proces neo
* zmiany zapalne
- ogniskowy brak gromadzenia
* torbiel
* naczyniak
* neo
* choroba pasożytnicza
I) cholangiografia doustna
Ma na celu uwidocznienie pęcherzyka i ocenę stanu kurczliwości
Środek cieniujący hepatotropowy podaje się p.o., wchłania się on w jelicie i żyłą wrotną dostaje się wątroby gdzie wydzielaja go komórki i trafia do pęcherzyka
W miarę zagęszczania następuje wzrost intensywności wysycenia.
Zdjęcie po 11-14 godzinach od podania środka
Po prawidłowym uzupełnieniu pęcherzyka → próba czynnościowa → spożycie śniadania, żółtka, tabliczki czekolady → zdjęcie po 30 min ( skurcz pęcherzyka, widać przewód)
J) dożylna cholangiografia
Gdy metoda p.o. Nie uwidoczniła pęcherzyka → podejrzenie zmian w przewodach
Podaje się wodny roztwór środka cieniującego np. Bilipalina ? , edocystobil w ilości 20-40ml /10 min lub wlew w kroplówce 30-60 min.
16. SPLENOGRAFIA
ercp
17. WSKAZANIA I PRZECIWSKAZANIA DO ECPW/ERCP
Wskazania:
Stan po cholecystektomii
Po zwężeniu dróg żółciowych
Przewlekłe zapalenie trzustki
Guzy/neo trzustki
Żółtaczka o nieustalonej przyczynie
Bóle w nadbrzuszu
Podejrzenie raka lub kamicy dróg żółciowych
Leczenie kamicy pżw
Neo
Przeciwwskazania
Ostre zapalenie trzustki
Kręty przewód wątrobowy
Zapalenie dróg żółciowych
Brak zgody pacjenta
Oparzenie przełyku
Kobieta w ciąży
I połowa cyklu miesiączkowego
Torbiele trzustki
18. Carcinografia = angiografia farmakologiczna
Adrenalina do tt nerkowych powoduje ich skurcz (kurczą się naczynia prawidłowe) podajemy kontrast i uwidaczniają się patologiczne naczynia guzów nerek.
19. NEUROGRAFIA
sposób obrazowania przebiegu włókien nerwowych przy pomocy specjalnie zmodyfikowanego rezonansu magnetycznego.
Technika ta pozwala na wierne odwzorowanie szczegółów rysunku nerwowego dzięki wzmocnieniu sygnału przez nerwy, w odróżnieniu do braku takiego wzmocnienia z otaczających je tkanek. Wewnątrznerwowe źródło sygnału dostarcza bardzo użytecznych informacji np. o pobudzeniu, ucisku lub obrzęku nerwu. Informacji tych nie otrzymamy wykonując zwykły MR, który pokazuje jedynie zarys przebiegu nerwów.
20. WSKAZANIA I PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA ŚRODKÓW CIENIUJĄCYCH:
Wskazania:
Konieczność wykonania badania.
Przeciwskazania:
- grupy ryzyka:
- powikłania po poprzednim podaniu takiego środka,
- alergia,
- astma,
- paraproteinemia (szpiczak, choroba Waldenstroma),
- niewydolność układu krążenia i układu oddechowego,
- niewydolność nerek (stężenie kreatyniny w surowicy >2mg%),
- niewydolność wątroby,
- wiek > 65lat,
- dzieci <10 lat.
- ostrożność:
- wole zwłaszcza toksyczne,
- guz chromochłonny nadnerczy,
- niedokrwistość sierpowatokrwinkowa.
21. KT KLATKI PIERSIOWEJ
Dzięki dużej rozdzielczości kontrastowej wykazuje większą czułość i skuteczność w ocenie:
- Powiększonych węzłów chłonnych wnęk i śródpiersia.
- Stanu zaawansowania raka oskrzela (staging).
- Przerzutów do płuc.
- Patologii opłucnej.
- Guzów śródpiersia.
- Tętniaków.
Dzięki systemowi wysokiej rozdzielczości (HRCT) diagnostyka:
- zmian śródmiąższowych,
- zwłóknień,
- rozstrzeni oskrzeli,
- rozedmy.
Tradycyjna tomografia:
- uzupełnienie zdjęć przeglądowych,
- wykrywanie jam gruźliczych i powiększonych węzłów lub mas guza we wnęce.
22. ZMIANY KOSTNE OSTEOPOROZOWE, OSTEOLIZA
osteoporoza
zanik kostny uogólniony lub miejscowy (dotyczy tkanki kostnej nieuwapnionej i wysyconej solami wapnia)
w rtg - zanik beleczek kostnych - obszar przejaśnienia poprzedzony zatarciem ich struktury
zanik uogólniony
w wieku starczym
choroby ogólnoustrojowe (zaburzenia endokrynologiczne, kolagenozy)
zaburzenia wchłaniania
niedobory pokarmowe
zanik miejscowy
zapalenie
zanik z powodu unieruchomienia
porażenia
zaburzenia odżywcze
zanik dotyczy tkanki kostnej gąbczastej i korowej powodując ścieńczenie kory aż do zaniku
miejscowo może mieć postać plamistą z ogniskowymi przejaśnieniami struktury
Zamiany gruźlicze kości - beleczki stają się grubsze a przestrzenie między nimi są szerokie
osteoliza
zniszczenie struktury kości dotyczące struktury gąbczastej i zbitej
najczęściej procesy zapalne lub nowotworowe
ogniskom towarzyszyć może odczyn demarkacyjny w postaci rąbka sklerotycznego a w przypadku zmian korowych - odczyn okostnej
bezodczynowa - objaw szybkiego niszczenia kości, budzi podejrzenie procesu złośliwego
małe ogniska trudne do wykrycia zwłaszcza w warstwie korowej
brzeżne ogniska = nadżerki
obwodowa osteoliza paliczków - pourazowa, neurogeniczna, zapalna w sklerodermii, w ch. Reynauda, w cukrzycy
osteolityczne przerzuty neo - ogniska w śródkościu (odczynu tk. kostnej)
23. BADANIA IZOTOPOWE (SCYNTYGRAFIA)
obrazowa metoda diagnostyczna medycyny nuklearnej, polegająca na wprowadzeniu do organizmu środków chemicznych (najczęściej farmaceutyków) znakowanych radioizotopami, cyfrowej rejestracji ich rozpadu i graficznym przedstawieniu ich rozmieszczenia.
Podstawą tej techniki jest znajomość zachowania się niektórych farmaceutyków w organizmie. Stosowane w śladowych koncentracjach pełnią one rolę środka transportowego dla użytego radioizotopu. Znakowany farmaceutyk dobierany jest tak, aby gromadził się w narządzie, który ma zostać zbadany. Radioizotop emituje promieniowanie jonizujące (najczęściej gamma), które dzięki wysokiej energii (optimum 100 - 450 keV) przenika z organizmu pacjenta na zewnątrz jego ciała, gdzie zostaje rejestrowane przez gammakamerę.
Komputer połączony z gammakamerą rejestruje informację w postaci cyfrowej i (obecnie najczęściej dopiero po zakończeniu ujęcia lub badania) generuje obraz przedstawiający rozkład kumulacji izotopu w organizmie. Scyntygrafia umożliwia ocenę morfologiczną (położenie, wielkość, kształt, strukturę) i funkcjonalną (klirens, przepływ, zdolność gromadzenia - np. w przypadku jodu w tarczycy) narządu
24. OCHRONA INDYWIDUALNA
γ
beton
beton + baryt, ołów, żeliwo
układy warstwowe wody
RTG
beton
beton + baryt
cegły
szkło ołowiowe
guma ołowiowa
β
szkło organiczne
szkło zwykłe
aluminium
spadek czasu ekspozycji przez automatyzację i podnoszenie kwalifikacji
wzrost odległości - natężenie maleje z kwadratem odległości
wentylacje
system przesłonek
systemy odprowadzania ścieków i odpadów stałych
kontrola dawek indywidualnych
badania okresowe - dna oka, krwi
25. LAMPA RENTGENOWSKA
Promienie rent. Powstają w bańce próżniowej w której umiejscowione są dwie elektrody
Elektroda (-) katoda
z cienkiego spiralnego drutu skręconego wolframowego (wł żarzenia)
rozgrzane włókna do 2200 st C powoduje zjawisko termoemisji ee
Elektroda (+) anoda
z bloku miedzianego z wtopionym cienkim krążkiem ze stopu metali szczególnie odpornych ????? i termicznie
Włączenie lampy do prądy o dużej różnicy potencjałów → nadanie wolnym ee odpowiedniej energii kinetycznej → przebiegają od katody do anody i zostają nagle zahamowane w miejscu zwanym ogniskiem lampy (zderzenie z powierzchnią ogniska) → zamiana energii kin na promienie rent. (1%) i ciepło (99%)
???onitowanie promieni = promienie hamowania + promienie charakterystyczne
Budowa RTG
1. Lampa rtg
2. Generator napięcia
3. Zegary czasowe
4. Stolik rozdzielczy
26. BADANIE PRZEWODU ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO
-USG - najczesciej wykonywane jako badanie wstępne
-TK spiralna
-pankreatocholangiografia wsteczna
-cholangiografia przeskórna
-cholangiografia śródoperacyjna
-cholangiografia pooperacyjna
cholangiografia izotopowa
27. SJALOGRAFIA UJŚCIA ŚLINIANEK
Podanie środka cieniującego do przewodu Stenona lub Whartona
Rzadko stosowana ze względu na inwazyjność i małe wartości diagnostyczne
Ujścia ślinianek: przyuszna- brodawka przyusznicza na wysokości II zęba trzonowego górnego; podżuchwowa- mięsko podjęzykowe
28. CIŚNIENIA W JAMACH SERCA
W przedsionkach zero w czasie rozkurczu w komorach w czasie skurczu to: LK musi pokonać cisnienie w aorciee czyli 80 mm hg, a PW musi pokonać ciśnienie w pniu płucnym czyli chyba 15 albo 25 mm hg.
29. BADANIE ŻOŁĄDKA
Metoda jednokontrastowa
Uwidocznienie rzeźby błony śluzowej (30-50ml siarczanu baru pod skopią)
Całkowite wypełnienie światła żołądka środkiem cieniującym
Wybiórcze dozowanie ucisku
30-50ml siarczanu baru
Obracamy chorego
200ml zawiesiny cieniującej → zmiany zarysów, ubytki i naddatki cienia + nieprawidłowa sztywność ściany
Podstawa rozpoznania - zdjęcie
Chory na czczo
Metoda dwukontrastowa
Z zawiesiną siarczan baru o dużej gęstości i małej lepkości oraz CO2 (ujemny środek cieniujący)
Doustnie mieszaniny uwalniające w żołądku CO2 a następnie 30-60ml zawiesiny siarczanu baru
Na leżąco na brzuchu, potem powoli o 1800 na plecy, potem na bok P i L
Gaz powoduje rozciąganie ścian żołądka i błony śluzowej (ocena struktury rzeźby błony)
Uwidocznienie opuszki i części poza opuszkowej dwunastnicy
Wykrycie drobnych nadżerek, wrzodów, blizn
Ocena odcinków w których endoskopia jest mało skuteczna - krzywizna większa, część wpustowa, w zmianach śródściennych i guzach poza żołądkiem
Farmakoradiografia
Różnicowanie zmian organicznych z zaburzeniami czynnościowymi
Metoklopramid, glukagon, butylobromek hioscyny
Endoskopia
Za pomocą fiberoskopów (obraz + biopsja)
Wskazania:
Ostre krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego
Różnicowanie wrzodu trawiennego i raka
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
USG endoskopowa
Obrazowanie struktur ścian żołądka i dwunastnicy oraz przyległych tkanek i narządów na głębokość 5-7cm
Wprowadzenie do światła żołądka lub dwunastnicy sondy o dużej częstotliwości
Uwidocznienie 5-warstwowej struktury ściany żołądka
Hiperechogeniczna błona śluzowa
Hipo blaszka mięśniowa błony śluzowej
Hiper utkanie błony podśluzowej
Hipo błona mięśniowa
Hiper błona surowicza
Rozpoznanie raka żołądka, rozległość guza pierwotnego i przerzutów
USG
Ograniczone znaczenie
Duże guzy, ocena zgrubienia ścian żołądka u chorych z rakiem lub chłoniakiem
Do oceny ruchowej części odźwiernikowej i sposobu opróżniania żołądka w zespole z zastojem treści płynnej
KT
Z rozpoznanym rakiem lub chłoniakiem żołądka
Ocena grubości ścian (norma do 7mm)
Ocena stopnia zaawansowania procesu neo
RTG - przeglądowe
30. CO TWORZY SYLWETKE SERCA
OBRAZ P-A
Prawy zarys - prawy przedsionek, żyła główna górna, żyła główna dolna (przy maksymalnym wdechu)
Lewy zarys - lewa komora, łuk aorty i pień płucny
OBRAZ BOCZNY
Przedni zarys - prawa komora, pień płucny i aorta wstępująca
Tylny zarys - lewa komora, lewy przedsionek, krótki odcinek nadprzeponowy żyły głównej dolnej
31. WRZODY ŻÓŁĄDKA - DLACZEGO BADANIA KONTRASTOWE?
Badanie dwukontrastowe może ujawnić ubytki w błonieśluzowej ukazując to jako naddatek cienia w ścianie żołądka. Badanie jednokontrastowe nie koniecznie może wykaząć tego naddatku.
Wrzód trawienny - ostro odgraniczony ubytek tkanki
Nadżerka - powierzchowny ubytek błony śluzowej
Wrzód drążący - przenika błonę śluzową, podśluzową i mięśniową
Metoda 1-kontrastowa 80%, metoda 2-kontrastowa 96%
Uwidocznienie i ocena niszy wrzodowej wraz z otoczeniem w 2 płaszczyznach tj. AP i bocznej
Boczny rzut niszy wrzodowej wypełnionej środkiem cieniującym odpowiada ograniczonej przestrzeni, która stanowi jakby naddatek cieniowy na zarysie żołądka
Zarysy niszy są gładkie i regularne
Obraz klasyczny niszy Haudeka - układ 3-warstwowy:
Na dnie środek cieniujący
Płyn
Powietrze
AP nisza jest okrągła lub owalna z plamą środka cieniującego którą otacza różnego stopnia naciek zapalny (pierścieniowate przejaśnienie)
Bokiem naciek ma wygląd płaskiego ubytku cienia; kołnierz niszy utworzony przez wałowaty obrzęk; błona śluzowa → kształt grzyba
Linia Hamptona - pas przejaśnienia u podstawy niszy wywołany nawisem błony śluzowej na brzegu niszy
Wzrost lub spadek czynności ruchowej żołądka
Spadek napięcia błony mięśniowej
Kurcz odźwiernika
Nadmierne wydzielanie
Wciągnięcie krzywizny większej do światła
Zrosty około żołądkowe
Zmiany bliznowate w ścianie
Zmniejszenie krzywizny mniejszej → tzw. Żołądek kapciuchowaty
32. SKUTKI PROMIENIOWANIA W ORGANIZMIE
Skutki prom są zależne od dawki, rodzaju prom, wieku i rodzaju tkanek
Tkanki i narządy płodu i dzieci są bardziej promienioczułe
Tkanki z komórek o dużej aktywności podziału są bardziej wrażliwe
Wysoki stopień utlenienia wpływa na wzrost promienioczułości
Promienioczułość zależy też od fazy podziału kom. (w interfazie lub w fazie dojrzałej są mniej czułe
Niestochastyczne:
utrata zdolności podziału przez kom. Mają dawkę progową, zależą od dawki
Somatyczne wczesne:
Ostra choroba popromienna
Ostre miejscowe uszkodzenie popromienne
Przewlekłe zespoły popromienne
Stochastyczne
Nie maja dawki progowej, ze wzrostem dawki wzrost częstości ich występowania, do 50 mSv / rok
SOMATYCZNE
dziedziczne
złożone z niejasnych mechanizmów dziedziczenia
genetyczne
dominujące
recesywne
aberracje chromosomowe
odległe i późne
spadek czasu przeżycia
białaczki i inne neo
niepłodność
zaćma
wady rozwojowe
Wczesne skutki somatyczne
zespół hematopoetyczny (dawka kilkuset rzędów przez kilka godzin)
nudności
wymioty
okres utajenia do kilku tygodni
ostra choroba popromienna ( krwawa biegunka, krwotoki, zaburzenia odporności)
zespół jelitowy (1000 - 5000 radów)
brak łaknienia, senność
otępienie
biegunka, odwodnienie
gorączka
krwotoki
posocznica
wstrząs
zespół mózgowo-naczyniowy (> 5000 radów)
pobudzenie, ataksja
biegunka, wymioty
drgawki
spiączka
33. JONIZACJA, WZBUDZENIE, TWORZENIE FOTOELEKTRONÓW
-tworzenie fotoelektronów - polega na rozrzaniu katody do 2200 C w wyniku czego następuje termoemisja elektronów
-wzbudzenie - elektronu polega na przeniesienie na wyższą orbitę, czyli ma wyżśża energię niż w stanie podstawowym
-jonizacja - zjawisko polegające na oderwaniu elektronu z atomu w wyniku czego powstaje dodatni jon
34. DIAGNOSTYKA TRZUSTKI
USG
trudno dostępna w badaniu
wskazane jest jej odzwierciedlenie w płaszczyznach poprzecznej i podłużnej oraz w rzutach skośnych.
Umiejscowienie trzustki ułatwiają VCL, ż. Wrotna i śledzionowa, rozgałezienie pnia trzewnego i tętnicy krezkowej górnej.
Tk
20 min przed p.o. 3-5% r-ór jodowego śr. cieniującego
trzustka uwidacznia się po i.v. 120-150 ml 60% środka cieniującego
najlepiej 2 fazowa spiralna
faza tętnicza po 20 - 25s ; żylna po 60s
ECPW
MR
kliniczne artefakty bo coś trzewii
dobrze widoczne torbielki, ogniska krwotoczne, przewód trzustkowy,
przewlekłe zap. Trzustki
ocena przewodów trzustkowych
RTG
zdjęcie przeglądowe
zwapnienia
w ostrym zapaleniu - „pętla wartownicza” tj. płyn w jamie opłucnej
DUODENOGRAFIA HIPOTONICZNA
ARTERIOGRAFIA PNIA TRZEWNEGO I T. KREZKOWEJ GÓRNEJ
FLEBOGRAFIA
śr. cen. do żż. Ukł. Żylnego
cewnik przez ż pępkową lub przezskórne nakłucie
35. ANATOMIA PŁUC
Prawe płuco:
Płaty: górny, środkowy, dolny.
Szczeliny: skośna i pozioma.
Szczeliny są niewidoczne z wyjątkiem szczeliny poziomej; niekiedy widoczna na wysokości przedniego odcinka IV żebra po stronie prawej (obraz linijnego, włosowatego cienia utworzonego przez opłucną trafioną osiowo wiązką promieni).
Płuco lewe:
Płaty: górny i dolny.
Szczelina skośna.
Segmenty: granice między segmentami nie są widoczne. Widać je, gdy segment staje się bezpowietrzny (naciek zapalny, marskość, niedodma).
Lewe: 9. Prawe 10.
Lewe:
Płat górny (5):
szczytowo - tylny.
przedni.
górny.
dolny.
języczek.
Płat dolny (4):
szczytowy płata dolnego.
podstawny przedni.
podstawny boczny.
podstawny dolny.
Prawe:
Płat górny (3):
szczytowy.
tylny.
boczny.
Płat środkowy (2):
boczny.
przyśrodkowy.
Płat dolny (5):
szczytowy płata dolnego.
podstawny przyśrodkowy.
Podstawny przedni.
podstawny boczny.
podstawny dolny.
36. BADANIA NACZYNIOWE
Angiografia
wstrzyknięcie jodowego środka cieniującego do układu naczyniowego
rejestracja przepływu krwi cieniującej na serii zdjęć
w zależności od miejsca wstrzyknięcia: aortografia, arterografia, flebografia
środki cieniujące wstrzykuje się do t. lub ż. przez cewnik
w czasie badania aorty i/lub jej rozgałęzień cewnik wprowadza się do aorty po nakłuciu t. udowej
układ żylny i tętnicę płucną cewnikuje się po nakłuciu ż. udowej lub jednej z żył powierzchownych okolicy zgięcia łokciowego
technika cewnikowania:
nakłucie igłą typu Seldingera (ostry mandryn, tępa kaniula) → usunąć mandryn → przez kaniulę wprowadzić metalowy lub teflonowy prowadnik → usunąć igłę → na prowadnik nawlec cewnik (cewnik z cząstkami metalu w ścianie - w skopii można wprowadzić do dowolnego naczynia)
wybiórcza arteriografia tt. nerkowych, trzewnych oraz dużych gałęzi aorty → uwidocznienie łożyska tętniczego odpowiednich narządów
przepływ krwi rejestruje się na serii zdjęć rtg a także w układach pamięciowych komputera (cyfrowa angiografia subtrakcyjna)
odzwierciedlenie szerokości i zarysów tt i żż
tt. ku obwodowi zwężają się
w świetle żył kończyn dolnych uwidaczniają się zastawki
powikłania
przedłużające się krwawienie lub krwiak w miejscu nakłucia
odwarstwienie błony wewnętrznej
oderwanie blaszki miażdżycowej
zator, zakrzep
przetoki tętniczo-żylne
wystąpieniu sprzyja
ciężki stan ogólny
zaawansowana miażdżyca
nadciśnienie tętnicze
37. MR
-każdy żywy organizm org wysyła sygnały elektromag. Które trzeba zbadać, są one jednak chotyczne.
-Celu uporządkowania przykładamy prom. Elektromagnet.
-W przypadku org. Człowieka badamy spiny atomu wodoru w cząsteczce H20
-H2O ( w różnych tkankach w różnej ilości)
-działanie MR polega na wysyłaniu silnego prom. Elektromagnet. W celu uporządkowania spinów, po włączeniu emitują one takie samo prom, które jest rejestrowane.
-Tylko jądra wodoru bo mają niewyrównany spin.
38. W JAKICH CHOROBACH MÓZGU STODUJE SIE KT I ARTERIOGRAFIĘ
Patrz 1 i 36
39. CYSTOGRAFIA MIKCYJNA
przez cewnik wprowadza się do pęcherza rozcieńczony śr. cieniujący (Uropolina 10-15%)
zdjęcie statyczne oraz mikcyjne mikro i wysoko ciśnienieowego refluxu pęcherzowo-moczowodowego, rozerwania pęcherza, guzów, uchyłków i przetok pęcherzowo-jelitowych.
40. BRONCHOGRAFIA
Znieczulenie gardła i krtani (lidokaina)
Wprowadzenie cewnika do tchawicy, do głównego oskrzela
Wydech + wprowadzenie środka cieniującego
Do oskrzela płatowego gdy jakiś obszar nie uległ wypełnieniu
Wskazania: ocena rozległości i umiejscowienia zmian
p/wskazania: 1)ostre stany zapalne płuc, 2)ciężki stan ogólny, 3)niewydolność oddechowa
obecnie wyparta przez bronchoskopię
41. UROGRAFIA
najpierw zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej ( od górnych brzegów nerek do spojenia łonowego) ocenia się:
zwapnienia: uwidacznia się 85-90% złogów w ukł moczowym. Złogi cieniujące znajdujące się w moczowodzie i rzutujące się na wyrostki poprzeczne kręgów mogą być niewidoczne.
Gazy jelitowe i masy kałowe mogą utrudniać ocenę
można uwidocznić cienie imitujące kamienie moczowe: złogi w pęcherzyku, zwapnienia w ścianie tt. Zwapnienia w splotach żylnych miednicy (flebolity), zwapnienia w gruczole krokowym, połknięte tabletki.
Zarys mm. Lędźwiowych: zatarcie zarysów mm. Biodrowo-lędźwiowych w chorobach zapalnych obejmujących przestrzeń okołonerkową (np. ropowica czegoś)
zmiany kostne wrodzone wady kręgosłupa mogą towarzyszyć wadom ukł. Mocz lub być przyczyną zaburzeń jego funkcji (np., pęcherz neurogenny), przerzuty osteosklerotyczne są typowe dla raka gr. krokowego.
Gaz w ukł mocz. Świadczy o przetoce między ...... a drogami moczowymi.
UROGRAFIA - dożylnie podanie śr. cień. (jodowego) jest wydzielany przez nerki.
Konieczne jest dobre przygotowanie pacjenta
p/wskazania: wole toksyczne, szpiczak mnogi, ciężkie uszkodzenie wątroby, uczulenie na śr. cieniujące
już po 1 min po wstrzyknięciu śr. cień. Jest w kłębuszkach kanalikach cewkach równomierne zacienienie miąższu.
Nefrogram opóźniony lub o mniejszej intensywności - w zaburzeniach ukrwienia ( zwężenie t. nerkowej)
utrzymujący się długo nefrogram - upośledzenie odpływu krwi z nerki (zakrzep ż nerkowej) lub obniżone wydzielanie śr. cień. (zastój moczu w dorgach moczowych)
w fazie wydzielniczej zacienienie UKM a następnie moczowodów i pęcherza.
OCENIA SIĘ:
wielkość nerek dł. max 4 kolejnych kręgów lędźwiowych ( 9-14 cm) lewa nieco większa, różnica długości > 2cm sugeruje chorobę ukł mocz.
KSZTAŁT: zarysy gładkie.
POŁOŻENIE: th11 - L3 lewa nieco wyżej, wnęki na wysokości L2 - L3, górne bieguny przyśrodkowo dolne bocznie.
W pozycji stojącej o 4 -5cm w dół
zmniejszenie ruchomości oddechowej u pacjentów z zapaleniem około nerkowym.
WARSTWA MIĄŻSZOWA: ocena gr. - pomiar odległości między sklepieniami kielichów a zew. Zarysem ( 15 - 20 cm)
UKŁAD KIELICHOWO-MIEDNICZKOWY
sklepienia kielichów mają kształt łukowaty
10 - 15 kielichów mniejszych, 2-3 kielichy większe
kielichy uchodzą do miedniczki
miedniczka może być położona zew. Nerkowo lub wewnątrz nerkowo
poprzeczne ubytki i zacienienia w kielichach - ucisk z zewnątrz na naczynie nerkowe.
Równoimienny ucisk kielichów i miedniczek - stłuczenie zatokowe.
Odcinkowy ucisk z zew. - przerost słupa nerkowego (Bertira)
MOCZOWODY - w części górnej na przedniej pow. mm. Biodrowo-lędźwiowych bocznie do wyrostków poprzecznych górnych kręgów lędźwiowych.
W środkowej 1/3 zbliżają się do linii przyśrodkowej rzutują się na wyrostki poprzeczne dolnych kręgów lędźwiowych.
W części dolnej odchylają się ku tyłowi i bocznie.
Wchodzą do pęcherza w obrębie trójkąta
3 fizjologiczne przewężenia: połączenie miedniczkowo moczowodowe, miejsce skrzyżowania z naczyniami biodrowymi wspólnymi, połączenie moczowodowo pęcherzowe
ulegają okresowym skurczom
mogą być przemieszczone w przypadku: tętniaki, aorty brzusznej, guzy przestrzeni zaotrzewnowej i miednicy, ropnie, krwiaki, przerost mm. Lędźwiowych
poszerzenie w ciąży
ubytki, zacienienia, złogi lub gazy
PĘCHERZ MOCZOWY
szczyt, dno i trzon
zewnątrzotrzewnowo ( dno i część trzonu pokrywa otrzewna)
zarysy okrągłe i gładkie
odcinkowe wyprostowanie lub zniekształcenie zarysów sugeruje chorobę
po mikcji bł śluzowa nie powinna wykazywać ubytków ani nieregularności.
Wskazania: kamica nerkowa, trobiele i guzy, wielotorbielowate zwyr. Nerek, urazy, nadciśnienie tęt, przygotowanie do bjopsji.
1ml śr. cień /kg m.c.
Nawodnienie po badaniu 100 ml śr. kontr. 1 litr soli fizjologicznej
Zdjęcia w 5, 10, 15, 20, 30 min
premedykacja przed śr. cień: prednison 50 mg p.o. co 6h rozpoczynając na 13h przed badaniem + blokery H1 dimenhydramina 50 mg p.o. lub i.m. 1 h przed badaniem.
42. ANATOMIA SERCA
Na 4 roku chyba nie trzeba przypominać:D
43. FID??!!
44. SZEROKOŚĆ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
Pęcherzyk żółciowy
długość 6 - 11 cm
szerokość 3 - 4 cm
grubość ściany 1 - 2 mm (po posiłku do 4 mm)
objętość = długość × szerokość × głębokość × 0,5
Drogi żółciowe.
przewód wątrobowy wspólny
długość 4 - 6 cm
szerokość do 4 mm
przewód żółciowy wspólny
długość 6 - 8 cm
szerokość do 6 mm
(przeliczanie pomiarów USG [dS] na pomiary z cholangiografii [dR])
dR = 1,27 × (dS + 1,85 [mm])
45. ODBYT PRZEŁYK - ZAROŚNIĘCIE U DZIECI
Przełyk - pyt. 4
Odbyt:
- rozpoznanie ustalane natychmiast po urodzeniu wobec braku odbytu skórnego;
- konieczne jest określenie długości zarośniętego odcinka;
Zdjęcię RTG w końcu 1 doby życia - do jakiej wysokości dochodzi powietrze w obrębie odbytnicy.
Na zdjęciu bocznym.
Głowa w dół.
- metoda alternatywna - USG przezroczowe,
- u dzieci starszych metodą z wyboru jest MR miednicy mniejszej
46. HISTEROSALPINGOGRAFIA (HSG)
pozwala na:
-ocenę wad rozwojowych macicy
-badanie drożności jajowodów
-podanie śr. cień. Do dróg rodnych przedsionek pochwy-pochwa-szyjka macicy-macica-jajowody.
-z jajowodów śr. Cień. Wylewa się do jamy otrzewnej
47. PROMIENIOCZUŁOŚĆ TKANEK
określa wrażliwość komórek na działanie promieniowania jonizującego
zależy od:
niezróżnicowania komórek
stopnia aktywności mitotycznej komórek
4 grupy:
Stopień wrażliwości |
Składniki organizmu |
I - bardzo wrażliwe |
ukł. limfatyczny, szpik, krew, nabłonek jelitowy, gonady, tkanki płodowe |
II - wyraźnie wrażliwe |
narządy zmysłów (soczewki oka), śródbłonek naczyń, skóra, ślinianki, wątroba, nerki, płuca, chrząstka, kości w okresie wzrostu |
III - miernie wrażliwe |
OUN, ukł. sercowo naczyniowy, ukł. wydzielania wewnętrznego oprócz gonad |
IV - mało wrażliwe |
mięśnie, chrząstki, kości po zakończeniu procesów wzrostowych, tkanka łączna |
48. RZUT SZCZELIN PŁUC
Szczeliny nie są widoczne. Czasem widoczna jest szczelina pozioma - na wysokości przedniego odcinka IV żebra po stronie prawej.
49. CELIAKOGRFIA
-arterografia pnia trzewnego
-kontrast do t krezkowej
50. WPŁYW PROMIENIOWANIA X NA ZARODEK
Jajo przed zagnieżdżeniem → nieprawidłowe zagnieżdżenie → ciąża pozamaciczna → poronienie
Dysfunkcja łożyska, wady rozwojowe
Organogeneza 2-6 tydzień → wady (szkieletowe, układu moczowo-płuciowego)(mikrocefalia) → śmierć okołoporodowa
Zahamowanie (opóźnienie rozwoju narządów)
Uszkodzenie komórek rozrodczych → niepłodność
51. ŻÓŁTACZKA A USG?
Podstawowym objawem żółtaczki mechanicznej jest rozszerzenie przewodów żółciowych powyżej przeszkody. W USG jest to widoczne jako obraz hipoechogeniczności kanałów, równoległych do rozgalęzień żyły wrotnej. W rożnicowaniu z gałęziami żyły wrotnej i przewodów żółciowych może służyć doppler. O rozszerzeniu przewodu żółciowego mówimy wtedy gdy jego szerokość wynosi powyżej 7 mm, u osób starszych 8 mm
52. PIELOGRAFIA - RODZAJE
badanie radiologiczne mające na celu uwidocznienie i następową ocenę miedniczki nerkowej. Do miedniczki nerkowej wprowadza się cewnik i następnie podaje się przez niego środek cieniujący (tzw. kontrast) po czym wykonuje się zdjęcie RTG. Następnie można wprowadzić tenże cewnik do moczowodu i ponownie podaje się kontrast - badanie nosi nazwę ureteropielografii i pozwala ocenić oprócz miedniczki i kielichów nerkowych, także moczowody.
wstępująca - wprowadzenie cystoskopu a następnie cewnika do moczowodu i wsteczne podanie sr. Cień.
Zstępująca - śr. cień. Podaje się do dróg moczowych po przezskórnym nakłuciu miedniczki nerkowej lub jednego z kielichów pod kontrolą USG, fluoroskopi, radio TK
53. UNACZYNNIENIE JELITA GRUBEGO
Unaczynienie jelita grubego pochodzi od tętnicy krezkowej górnej, krezkowej dolnej, biodrowej wewnętrznej, sromowej wewnętrznej. Krew żylna odpływa żyłą krezkową górną, dolną i żyły splotu odbytniczego. Odpływ chłonki odbywa się do węzłów trzewnych, biodrowych, krzyżowych, pachwinowych powierzchowny.
54. KOLOGRAFIA
W medycynie badanie rentgenowskie dolnego odcinka przewodu pokarmowego, wymaga wstępnego oczyszczenia (środki na przeczyszczenie, lewatywa) oraz wykorzystuje środki cieniujące (inaczej kontrastowe np. baryt), zob. też kolonoskopia.
Przygotowanie
dieta bezresztkowa
czyste płyny do 3-4 litrów
bisacodyl
lewatywa 1h przed badaniem
rutynowo 2-kontrastowe
1-kontrastowe, gdy:
niedrożność
potencjalne trudności techniczne
głęboka biopsja przed 40 dniami
ostre, zaawansowane stany zapalne
ostre zapalenie (perforacja)
uchyłki → USG, TK
pojemnik z zawiesiną wypełniony powietrzem → chory na L boku → do odbytnicy → na brzuch → wprowadzamy gaz a potem zawiesinę → zdjęcie esicy i odbytnicy promieniowaniem pionowym (na brzuchu i na plecach) → wprowadzamy zawiesinę aż wypełni prawe zgięcie → przewracamy pacjenta z pleców na L bok (wypełnia się zstępnica) → na brzuch (wypełnia się poprzecznica) → przez P bok na plecy (wstępnica) → opróżniamy jelito
promieniowaniem pionowym
promieniowaniem poziomym
zdjęcia:
na boku P (brzuchem do kasety)
na boku L
w pozycji kolanowo-łokciowej (odbytnica)
w pozycji stojącej w P i L skosie 30%
powikłania:
perforacja jelita
zator płucny
zatrucie wodne
zaburzenia czynności serca
pokrzywka
badanie powinno być zakończone po 15 min od chwili wprowadzenia zawiesiny
55. MEZENTERIKOGRAFIA
Ocena angiograficzna tętnic krezkowych. W celu sprawdzenia unaczynniena jelita grubego, cienkiego i wykluczenia zatorów i zakrzepów w tych naczyniach.
56. ANATOMIA PNIA TRZEWNEGO
- naczynie grube i krótkie (długości 15-20cm),
- początek:
Na przednim obwodzie aorty .
Najczęściej na wysokości krążka między Th12 a L1.
Odchodzi najwyżej z trzech nieparzystych gałęzi trzewnych aorty brzusznej, przy wyjściu aorty z jej rozworu w przeponie.
- koniec:
Nad górnym brzegiem trzustki, gdzie dzieli się na 3 gałęzie: t. żołądkową lewą, tętnicę wątrobową wspólną i t. śledzionową.
Przebieg: do przodu, ku dołowi, w prawo, układając się ku tyłowi od sieci mniejszej, objęty splotem trzewnym. (BOCHENEK STRONA 276:D)
T. żołądkowa lewa (a. gastrica sinistra).
Najmniejsza gałąź pnia tętniczego.
Przebieg: pionowo ku górze w lewo i do przodu. Po dojściu do części górnej krzywizny mniejszej żołądka zatacza łuk i zstępuje często jako dwie gałęzie zespalając się z t. żołądkową prawą, gałęzią tętnicy wątrobowej właściwej (a. hepatica propria).
Gałęzie:
przełykowe,
wpustowe,
żołądkowe (w więzadle wątrobowo-żoładkowym układają się na krzywiźnie mniejszej).
T. wątrobowa wspólna (a. hepatica communs):
Średnia gałąź pnia.
Długości około 3,5cm.
Przebieg: poziomo ze strony lewej na prawą wzdłuż górnego brzegu trzustki i dzieli się na dwie gałęzie: t.żołądkowo-dwunastniczą (a. gastroduodenale; ku tyłowi, do tyłu od odźwiernika); t.wątrobową właściwa (a. hepatica propria - ku górze i wstępuje do wnęki wątroby).
Gałęzie:
- t.wątrobowa włąściwa (oddaje żołądkową prawą),
- t. żołądkowo - dwunastnicza,
- gałązki trzustkowe.
T. śledzionowa:
Największa gałąź lewa.
Przebieg: poziomo wężowato ze strony prawej na lewą wzdłuż górnego brzegu trzustki; potem do śledziony; dzieli się przed wnęką śledziony na 5-8 gałęzi.
- gałęzie boczne: trzustkowe, żołądkowe krótkie, t. żołądkowo-sieciowa lewa.
gałęzie końcowe: śledzionowe.
57. WNĘKA PŁUCA
Płuco prawe: (od góry) oskrzele główne prawe, tętnica płucna prawa, żyły płucne prawe.
Płuco lewe: (od góry) tętnica płucna lewa, oskrzele główne lewe, żyły płucne lewe.
58. ARTERIOGRAFIA TETNICY NERKOWEJ
Wykonywana u chorych z podejrzeniem nadciśnienia naczyniowo-nerkowego (przyczyna zwęzenia tt nerkowej). Arteriografia przydatna w embolizacji naczynia unaczyniającego guz nerki lub jako zabieg poprzedzający usunięcie guza. Umożliwia rozpoznanie rozkawałkowania nerki, niedorżności, oderwania tt nerkowej
59. NACZYNIA ODCHODZĄCE OD ŁUKU AORTY
Z łuku aorty odchodzą: pień ramienno-głowowy, tętnica szyjna wspólna lewa i tętnica podobojczykowa lewa.
60. BADANIA NACZYŃ MÓZGU
- angio TK prezentacja naczyń
- w ocenie koła tęt. Mózgu i rozpoznawaniu wad naczyniowych
- TK z kontrastem
-MR ocena dynamiki przepływu krwi i płynu M-R
- angiografia MR (MRA): diagnostyka chorób tt. i żż., możliwość przedstawienia przepływu krwi bez użycia śr. cień. ( nie dotyczy to na naczyń o mniejszej średnicy, gdzie podanie gadolinu poprawia jakość obrazu)
-rozpoznawanie: naczyniaków, tętniaków, niedrożności, zwężeń tt, żż i zatok, unaczynnienie patologiczne guzów.
-USG PRZEZCZASZKOWA MTODĄ DOPPLERA
-ocena przepływu krwi w większości tt. wewnątrzczaszkowych
-ocena skurczu naczyniowego zwłaszcza po krwotoku podpajęczynówkowym
- ocena zwężeń i niedrożności dużych tt ze szczególnym uwzględnieniem krążenia obocznego
- ocena przepływu wewnątrz czaszkowego gdy podejrzewamy śmierć mózgu, naczyniaki tż.
-CYFROWA ANGIOGRAFIA SUBTARKCYJNA (CAS)
-podstawowa technika leczenia i diagnostyki chorób tt mózgu
-cewnikowanie t szyjnej i kręgowej z dojścia przez t udową (ograniczone zastosowanie ma nakłucie tt szyjnych
-ocena kształtu położenia i drożności tt żż zatok
-wykrywanie anomalii naczyniowych ( przyczyny krwotoku podpajęczynówkowego)
-wielkość i umiejscowienie tętniaka naczyniaka
-ocena unaczynienia niektórych guzów.
-AORTOGRAFIA ŁUKU AORTY
- w przypadkach zwężeń lub niedrożności tt szyjnych lub kręgowych wzbogaca CAS
metody radioizotopowe
61. ANATOMIA DRZEWA OSKRZELOWEGO
Na wysokości Th6 tchawica dzieli się na dwa oskrzela główne:
prawe: szersze, krótsze, zachodzi pod mniejszym kątem, jakby w przedłużeniu tchawicy.
lewe: dłuższe, węższe, odchyla się od kierunku przebiegu tchawicy.
Kąt rozdzielenie tchawicy: 70-80˚.
Oskrzele główne - oskrzele płatowe - oskrzele segmentalne.
Oskrzele płatowe:
Prawe: górne i pośrednie (płata środkowego i dolnego).
Lewe: płata dolnego i płata lewego górnego.
Drzewo oskrzelowe nie jest widoczne na zdjęciu przeglądowym. Niekiedy w okolicy wnęki widać przekrój oskrzela. Oskrzele główne i płatowe są zwykle widoczne na zdjęciach warstwowych. Na wysokości odcinka III-IV żebra widoczne są cienie wnęki (lewa nieco wyżej i częściowo zasłonięta przez cień pnia płucnego i serca - mniejsza).
Wnęka na RTG utworzona jest przez cienie naczyń płucnych tętnic i żył. Od wnęki ku obwodowi rozchodzą się rozgałęzienia tętnicy płucnej i żył płucnych - rysunek naczyniowy płuc w postaci pasmowatych cieni.
Zewnętrzny zarys prawej wnęki tworzy kątowe wcięcie utworzone przez żyłę górnego płata i t. pośrednią.
62. METODY BADANIA DRZEWA OSKRZELOWEGO
-badanie radiologiczne - jako podstawowe PA, boczne
-TK jako spiralna TK i HRCT
-bronchoskopia
63. ANATOMIA DRÓG ŻÓŁCIOWYCH
Drogi żółciowe wewnątrzwątrobowe
Rozpoczynają się w wątrobie kanalikami żółciowymi włosowatymi (międzykomórkowymi), które łącząc się tworzą przewodziki międzyzrazikowe (łac. ductuli interlobulares). Żółć jest produkowana w komórkach wątroby - hepatocytach. Przewodziki międzyzrazikowe łączą się w przewodziki żółciowe (łac. ductuli biliferi). Następnie kierują się one do wnęki wątrobowej tworząc przewód wątrobowy prawy oraz przewód wątrobowy lewy, które we wnęce łączą się w przewód wątrobowy wspólny (łac. ductus hepaticus communis).
Początkowe odcinki przewodzików międzyzrazikowych wysłane są nabłonkiem sześciennym. Ich dalsze części oraz większe przewody wysłane są nabłonkiem walcowatym.
Drogi żółciowe zewnątrzwątrobowe (zaznaczone na zielono): pęcherzyk żółciowy, przewód pęcherzykowy, przewód wątrobowy wspólny, przewód żółciowy wspólny
Śródoperacyjny cholangiogram uwidaczniający drogi żółciowe w trakcie laparoskopowej cholecystektomii.
Przewód wątrobowy wspólny (łac. ductus hepaticus communis) - średnica około 4 mm; długość zmienna osobniczo (od 2 do 6 cm). Biegnie w więzadle wątrobowo-dwunastniczym (łac. ligamentum hepatoduodenale). Sąsiaduje z przewodem pęcherzykowym od strony prawej.
Pęcherzyk żółciowy (łac. vesica fellea) - narząd mający na celu magazynowanie i zagęszczanie żółci w przerwie pomiędzy okresami trawienia. Od strony trzewnej pokryty jest otrzewną. Pęcherzyk dzielimy na trzy części:
dno (łac. fundus)
trzon (łac. corpus)
Przewód pęcherzykowy doprowadza i odprowadza żółć z pęcherzyka żółciowego. Stanowi jego część. Ściana przewodu pęcherzyka żółciowego jest pofałdowana. Błona śluzowa przewodu tworzy fałd spiralny (łac. plica spiralis), składający się z wielu wpukleń obejmujących od 1/3 do 2/3 obwodu. W normalnych warunkach, przewód jest drożny w obie strony. Na skutek skurczu mięśniówki przewodu przepływ żółci może zostać zahamowany.
Przewód żółciowy wspólny (łac. ductus choledochus) - średnica 5 mm; długość około 7 cm. Powstaje z połączenia przewodu pęcherzykowego i przewodu wątrobowego wspólnego. Dzieli się na cztery części:
część naddwunastniczą
część zadwunastniczą
część trzustkową
64. WPŁYW PROMIENIOWANIA X NA ŻÓŁĄDEK
No hnmm czyli co uwidacznia??
65. ŻÓŁTACZKA
żółtaczka mech. - ustalenie miejsca i przyczyny upośledzenia odpłuwu żółci.
USG
MR - ostateczne rozpoznanie
TK - pozwala ustalić poziom i charakter przeszkody
ECPW - lub cholangiografia przezskórna
podst. obj. rozszerzenie dróg żółciowych powyżej przeszkody
-rozszerzenie przewodów wątrobowych wątrobowych ujawnia się w USG jako obraz hipoechogeniczny kanałów równoległych do rozgałęzień żyły wrotnej. Pomocna jet technika doplerowska w celu odróżnienia przewodów od żż.
-poszerzenie PŻW gdy szer. > 7mm
66. ARTERIOGRAFIA WYBIÓRCZA T NERKOWEJ
- śr. cień przez nakłucie t udowej - aorta - do t. nerkowej
- igła typu Seldingera ( ostry mandryn tępa kaniula)
-bądź metodą Dos Satnosa przez wybiórcze nakłucie tętnicy nerkowej przez powłoki skórne
67. PŁYN W WORKU OSIERDZIOWYM - DIAGNOSTYKA
- płyn w worku fizjologicznie 5-20 ml
- 250-300 ml powoduje objawy powiększenia serca oraz spadek amplitudy tętnienia
- pourazowe krwawienie lub szybko gromadzący się płyn wysiękowy mogą prowadzić do tamponady serca już przy 100 - 200 ml
- długotrwałe i powolne nawarstwianie płynu - brak objawów nawet przy kilku litrach.
- sylwetka serca bywa kulista a jej wielkość jest proporcjonalna do ilości płynu.
- w krwawiących tkankach zniesienie tętnienia.
- rozpoznanie różnicowe na podstawie ECHO i MR
68. Do którego oskrzela wpada ciało obce i dlaczego?
Tu nie trzeba komentarza :D - anatomi 1 ROK
69. ŻYLAKI PRZEŁYKU
Rozwijają się najczęściej w wyniku nadciśnienia pierwotnego i rzadziej w następstwie niedrożności i VCS (ż gł górne).
W marskości wątroby lub bloku przedwątrbowym część krwi z układu wrotnego odpływa przez ż żołądkową lewą i żż żołądkowe krótkie do splotów podśluzówkowych okolicy dna żołądka i przełyku → VCS. Przyczyna masywnych krwawień z p. pok.
Rozpoznawanie
wziernikowanie przełyku (badanie kontrastowe)
RTG
- rozpoznanie w 80%
- po przejściu niewielkiej ilości zawiesiny barytowej i pacjenta w pozycji leżącej
- na wydechu
- badanie ułatwia podanie silnie działających środków rozkurczowych
- ujawniają się jako okrągłe lub wężowate guzki wpuklające sie do światła przełyku
Leczenie:
Nastrzykiwanie środkami powodującymi obliterację żylaków
70. ERCO
Wyjaśnione było wcześniej
71. KT
Chyba chodzi o mechanizm więc luz:D
72. DYSOCJAJA H2O
No chodzi o utworzenie OH- i w wyniku połączenia dwóch takich o H2O2 i jest silnym utleniaczem - WOLNE RODNIKI
73. ZASTOSTOSOWANIE ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO W RADIOLOGII
No kurde w USG
74. SPOSOBY BADANIA ŻOŁĄDKA
Wszystko z wyjątkiem USG
16