METABOLIZM TŁUSZCZÓW

- cholesterol, trójglicerydy i fosfolipidy.

- cholesterol jest niezbędny:

• Synteza glikokortykoidów w nadnerczach

• Synteza hormonów w gonadach

• Synteza błon komórkowych

• Synteza witaminy D

• Synteza kwasów żółciowych

- kwasy żółciowe krążą, mało jest produkowanych de novo.

- Kwasy żółciowe są bardzo silne osmotycznie, jak jest ich dużo to ściągają dużo wody i jest duża objętość żółci (driving force)

LIPOPROTEINY

- mają część lipidową i białkową. To cząsteczki bardzo dynamiczne ciągła synteza i rozpad.

- jako jedyne transportują trójglicerydy.

- w metabolizmie lipoprotein biorą udział dwa narządy: wątroba i jelita.

Cząsteczka glikoproteiny:

- ma rdzeń (trójglicerydy i estry cholesterolu) do tego przymocowana jest monowarstwa z całkowitego cholesterolu i fosfolipidów. W tym też znajduje się cząsteczka specyficznego białka, która decyduje o frakcjach.

- Można podzielić lipoproteiny: im ma więcej białek a mniej tłuszczu tym jest cięższa, ale mniejsza.

Są 4 frakcje:

• Chylomikrony- największe ale najlżejsze

• VLDL (very low density lipoprotein)- cięższe

• LDL (bez low)- jeszcze cięższe

• HDL- mają najwięcej białka a mało tłuszczu. (bardzo duża gęstość)

- Żeby zróżnicować lipoproteiny to trzeba znać apoproteiny, czyli te części białkowe.

Funkcja apoprotein:

• Strukturalna- odpowiadają za utrzymanie budowy cząsteczki (np Apo-B48; Apo-A1)

• Są ligandem dla receptorów na tkankach (np. Apo-B100 dla receptorów typu B w wątrobie i tkankach obwodowych; albo Apo-B dla receptorów głównie w wątrobie)

• Mogą aktywować lub hamować działanie enzymów (np Apo-C2 aktywuje lipazę lipoproteinową, a Apo-C3 hamuje tą lipazę)

METABOLIZM LIPOPROTEIN

a) Chylomikrony- powstają w jelicie po spożyciu pokarmu.

- Zawierają Apo-B48- utrzymuje budowę tak dużej cząsteczki jak chylomikron.

- w jelicie zostają obładowane trójglicerydami i cholesterolem (w mniejszym stopniu)

- lipoproteiny mają zdolność wymiany różnych Apo między sobą.

- obładowane chylomikrony nabywają z frakcji HDL apoproteinę Apo-C2, która jest aktywatorem lipazy lipoproteinowej pod jej wpływem chylomikrony są rozpakowywane z trójglicerydów.

- potem trójglicerydy są transportowane do tkanek w postaci wolnych kwasów tłuszczowych.

- chylomikrony jak już się pozbędą trójglicerydów to oddają Apo-C2 na HDL, jednocześnie z HDL przejmują Apo-E (Apo-E powodują oddawanie cholesterolu w wątrobie).

- jak oddadzą już wszystko to są to tzw. chylomikrony resztkowe.

b) VLDL- wytwarzane głównie w wątrobie.

- pierwotnie VLDL ma na sobie Apo-B100 jest ligandem dla rec. β w tk. obwodowych.

- VLDL i chylomikrony są odpowiedzialne za transport chylomikronów i trójglicerydów, ale VLDL transportuje niezależnie od przyjmowania pokarmu, a chylomikrony pojawiają się tylko po posiłku.

- VLDL też muszą oddawać do tkanek- też przejmują Apo-C2 z HDL i tak samo są rozpakowywane z trójglicerydów. (rozpakowuje je lipaza lipoproteinowa)

- rozpakowane też przechodzą w resztkowe VLDL (tzw. IDL)

- część z tych IDL już bez trójglicerydów, ale nadal z cholesterolem mogą wracać do wątroby, bo też oddają Apo-C3, a dostają Apo-E.

- IDL mogą się pozbyć Apo-E. Wtedy przekształcają się w LDL

c) LDL ma tylko i wyłącznie Apo-B100.

- Apo-B100 to jedyna apo, która nie przechodzi z jednej frakcji do drugiej.

- LDL zawiera cholesterol i Apo-B100, która jest ligandem dla receptorów w tkankach obwodowych- tam oddają cholesterol.

- w badaniach określa się poziom Apo-B100 - to świadczy o wzroście frakcji LDL.

- a więc lipoproteiny mogą przechodzić jedne w drugie (VLDLIDLLDL) ale tylko w jedną stronę.

- podsumowując: jak IDL nie trafi do wątroby i tam nie pozbędzie się cholesterolu to przechodzi w miażdżycotwórczy LDL.

d) HDL- zbiera nadmiar cholesterolu z tkanek obwodowych (tzw „dobry cholesterol”).

- potem transportuje do wątroby w celu utylizacji.

- jak HDL zbiera to wszystko z obwodu to zaczyna przybierać kształt płaskiego dysku.

- potem działają na to enzymy, które sprawiają że tworzą się estry cholesterolu w wyniku czego cząsteczka HDL przybiera kształt kuli.

Jakie są te enzymy?

• CETP- białko transportujące estry cholesterolu.

• PLTP- białko transportujące fosfolipidy

• LACAT- acetyltransferaza lecytyna-cholesterol estryfikuje cholesterol

- w wątrobie powstają cząsteczki HDL i składają się głównie z cząsteczki Apo-A1 (ma strukturę pogniecionego łańcuszka).

- potem przyjmuje cholesterol i fosfolipidy (przyjmuje kształt dysku)

- na te dyskoidalne HDL działa LACAT- estryfikuje cholesterol i zaczyna budować rdzeń cząsteczki (powstaje kształt kuli)

- w takiej formie trafia to do wątroby, gdzie zostawia wszystko i znowu ma pierwotny kształt- cykl zaczyna się od początku.

- jest jeszcze jedno źródło fosfolipidów w HDL- przejmuje je z innych frakcji.

Najmniej narażone na miażdżycę są koty i psy. To dlatego że koty mają niesamowicie duży poziom frakcji HDL- jest go dużo w stosunku do innych frakcji.

- owce z kolei mają dużo frakcji LDL i skłonność do miażdżycy.

- psy i koty nie mają miażdżycy jeszcze z innego powodu: mają mało białka CETP.

Białko CETP działa tak że przenosi estry cholesterolu z tej okrągłej HDL i transportuje

je na lżejsze frakcje. Z lżejszymi to leci z powrotem do tkanek- to źle.

- czyli CETP robi taką krecią robotę, koty i psy mają go mało, więc „nie kradnie” cholesterolu z HDL.

- w zamian za to CETP zabiera trójglicerydy z lżejszych frakcji na HDL, czyli jednak czasami jest pożyteczny.

- są wyjątki kiedy CETP jest bardzo potrzebny. Kiedy? Przy zaburzeniach frakcji HDL, kiedy nie jest ono w stanie udźwignąć estrów cholesterolu i przetransportować ich do wątroby. Dzięki temu CETP odciąża HDL i chociaż część z tego trafia do wątroby.

- lipaza lipoproteinowa działa przede wszystkim na chylomikrony i VLDL rozpakowując je.

ZABURZENIA PRACY SERCA

KARDIOMIOPATIE

- to choroby m. sercowego niebędące następstwem niedotlenienia, wady wrodzonej lub nabytej, czy nadciśnienia

Kardiomiopatie dotyczące kardiomiocytów, dzielimy na:

pierwotne :

1.kardiomiopatie przerostowe

2.kardiomiopatie rozstrzeniowe

wtórne:

3.kardiomiopatie tła metabolicznego(cukrzyca, skrobiawica )

4.kardiomiopatie polekowe

kardiomiopatie przerostowe (hipertroficzne)

Czynniki molekularne:

Endotelina1- peptyd o działaniu naczyniozwężającym promującym wzrost komórek

- produkowana w komórkach śródbłonka naczyń, ma charakter specyficzny i wpływa wyłącznie na kardiomiocyty.

- Nie wpływa promująco na włókna tk. łącznej.

- Stwierdzono, że w hipertroficznym m. sercowym poziom endoteliny1 w lewej komorze,(bo jeśli przerasta to przede wszystkim m. lewej komory) jest 6x większy.

Chymaza - białko enzymatyczne zaliczane do grupy enzymów konwertujących

- przekształca angiotensynę I w angiotensynę II w sercu.

- Dużo tego enzymu jest wytwarzane w śródbłonku naczyń.

- nie stwierdzono w sercu królika i szczura (są mniej narażone na miopatie serca)

angiotensyna II- ma działanie wazopresyjne oraz jest czynnikiem promującym wzrost . komórek. Ponadto posiada zdolności remodelowania tkanek.

KARDIOMIOPATIA ROZSTRZENIOWA U PSÓW DCM( deleted cardiomiopatie)

Określana jest ona mianem rasowo specyficznej kardiomiopati, bo dotyka wybranych ras:

*buldogi

*dobermany

*pinczery

*cocker spaniel angielski

*boksery

występuje także u kotów i u ludzi.

Etiologia-

*jako kardiomiopatia pierwotna ma podłoże jest genetyczne (rasowe, u ludzi-rodzinne)

*jako wtórna może być skutkiem niedoborów żywieniowych, zaburzeń metabolicznych, immunologicznych, chorób zakaźnych, zatruć lekami i toksynami.

Zaburzenia genetyczne:

1. mutacje w mt DNA kodującym tRNA dla leucyny

2. deleceja genu kodującego białko cytoszkieletu dystrofinę, występuje w przypadkach DCM sprzężonej z chromosomem X. Powoduje dystrofię mięśniową Duchenne'a i dystrofię mięśniową Beckera.

3. geny kodujące inne białka cytoszkieletu(mutacje):

metaninkulina

alfa- dystroglikan

sarkoglikan

Dodatkowo TYLKO u ludzi stwierdzono DCM spowodowaną mutacją w genie kodującym aktynę.

dystrofina i aktyna biorą udział w przekazywaniu siły, poprzez tworzenie połączeń pomiędzy szkieletem komórkowym, a macierzą zewnątrzkomórkową.

DCM u większości ras psów jest dziedziczona autosomalnie.

Niedobory żywieniowe:

niedobór karnityny, tauryny (albo obu, albo któregoś nich)

- L-karnityna niezbędna jest do transportu tłuszczów przez błonę mitochondrialną, żeby mogły wejść w proces β-oksydacji (muszą ulec estryfikowaniu L-karnityną)

- Kiedy jest obniżony poziom L-karnityny długołańcuchowe kw. tłuszczowe nie są wykorzystywane, czyli m. sercowy ma braki energii.

- U wszystkich ras psów, u których stwierdzono DCM, stwierdzono również obniżony poziom L-karnityny.

- M. sercowy jest szczególnie zasobny w tauryne w postaci wolnego aminokwasu.

- Tauryna reguluje napływ jonów Ca²⁺przez błony w tkankach pobudliwych.

- Niedobór Turyny dotyczy szczególnie KOTÓW, bo jest to dla nich aminokwas egzogenny.

Zaburzenia metaboliczne:

cukrzyca

hypotyroidyzm

pheochromocytoma- tzn. barwiak chromochłonny (nowotwór związany z rdzeniem nadnerczy. Komórki guza wydzielają adrenalinę ,dlatego jest przyczyną ataków zwiększonego ciśnienia. Jest to guz łagodny)

Hypotyroidyzm- aktywna trójjodotyronina jest regulatorem genów kodujących kluczowe dla aktywności m. sercowego białka:

-Na ATP-aza -rec β-adrenergiczne

-K ATP-aza -ciężkie łańcuchy miozyny

-Ca ATP-aza

- przy hypertyroidyzmie jest zahamowane wydzielanie ANP (przedsionkowy peptyd natriuretyczny), długość okresów miedzyskurczowych ulega zmianie.

Zaburzenia immunologiczne:

- powstają autoprzeciwciała przeciwko receptorom β w m. sercowym oraz przeciwko ciężkim łańcuchom miozyny, przeciwko przekaźnikom ATP/ADP w mitochondriach i w ogólnym białkom mitochondrialnym.

- DCM może być chorobą autoimmunologiczną!!!

- U 30% psów z DCM stwierdzono przeciwciała przeciwko białkom mitochondrialnym!

Zatrucie lekami i toksynami:

-leki przeciwnowotworowe -etanol -kobalt(wit B₁₂, wit D)

-katecholaminy -histamina

Okazuje się, że w patogenezie tej choroby bierze udział RFT. Jest podniesienie poziomu peroksydazy glutationowej i wit. E.

PRZYKŁADY KARDIOMIOPATII ROZSTRZENIOWYCH:

1.rodzinne DCM u portugalskich psów wodnych

- uwarunkowana genetycznie.

- kilkunastodniowe szczenięta po prostu padają.

- Często są one od zupełnie zdrowych rodziców.

- przyczyną zgonu tych szczeniąt jest tzw. zastoinowa niewydolność serca(CHP)

- dochodzi do znacznego ziceńczenia (rozstrzeni) lewej komory i przedsionków, włókna mięśniowe są nieregularnej długości, oddzielone obrzękłym śródmiąższem, zanika poprzeczne prążkowanie w mięśniach.

- Dziedziczy się ona prawdopodobnie autosomalnie recesywnie.

2.idiopatyczna kardiomiopatia u dalmatyńczyków IDCM

- Również przebiega z zastoinową niewydolnością serca.

- Dotyka przede wszystkim osobników 6-8 letnich.

- Powoduje przede wszystkim dysfunkcje lewokomorowe (rozstrzenie)

Często w kardiomioptaich zarówno hipertroficznych, jaki i rozstrzeniowych ich konsekwencja jest ciężka zastoinowa niewydolność serca.

- Następstwem tego jest depresja funkcji systolicznych serca.

Niewydolność serca(czy jakiegoś innego narządu) nie jest choroba, ale konsekwencją chorób!

Ta zastoinowa niewydolność serca objawia się przede wszystkim:

występowaniem wysięku w jamie opłucnowej

powroty mitralne=> cofanie się krwi przez zastawki mitralne

niewydolność prawokomorawa

U suk w okresie poporodowym zdarza się ostra niewydolność zastoinowa serca, która bardzo często prowadzi do zapaści śmierci.

- Post mortem - stwierdza się powiększenie serca, ostrzeń.

Mutacje genu kodującego fosfolamban mogą prowadzić do kardiomiopatii

- Głównym białkiem odpowiedzialnych za kontrolę poziomu wapnia w komórkach mięśnia sercowego jest fosfolamban.

- Reguluje on pracę pompy wapniowej, w błonie siateczki śródplazmatycznej i pozwala na wypływ jonów wapniowych do cytoplazmy komórki, po to, aby mógł nastąpić rozkurcz.

Zaburzenia rytmu serca powstają w wyniku zaburzeń w generowaniu bodźców.

- U zwierząt załamek ”u” jest załamkiem patologicznym.

- Załamek u obrazuje repolaryzację włókiem Purkiniego, bądź może też być wyrazem potencjału powstałego w wyniku rozciągania m. sercowego w rozkurczu.

Odcinek- odległość pomiędzy końcem jednego załamka a początkiem następnego

Odstęp- składa się z załamka i odcinka

- Zapis EKG może wyglądać rożnie u poszczególnych gatunków. Przede wszystkim chodzi tu o zapis qrs.

- U kota, psa, naczelnych i gryzoni włókna Purkiniego sięgają max 50%grubości ściany komór.

- W związku z tym fala kierowana jest do elektrody dodatniej. Załamek w związku z tym jest załamkiem dodatnim(wysoki, dodatni załamek R)

Jeśli amplituda załamka R przekracza 2mm to oznacza się go dużą literą.

-U bydła, koni, świń i ptaków włókna Purkiniego penetrują całkowicie ściany komór w związku z tym fala oddala się od elektrody dodatnie.

- Stąd załamek r jest dodatni, ale jest bardzo malutki czasami nawet skierowany poniżej linii izoelektrycznej.

FAZY CYKLU SERCOWEGO:

FAZA 0- faza szybkiej depolaryzacji

(w obrębie komórek zależy od szybkiego napływu Na⁺)

Faza1-faza wstępnej szybkiej repolaryzacji

(jest wynikiem przesunięcia jonów Cl^- do wnętrza komórki a K⁺ na zewnątrz

w tej fazie zaczynają się zamykać kanały dla Na⁺)

Faza2- f. powolnej repolaryzacji(platau)

- równowaga pomiędzy dośrodkowym prądem Ca²⁺, Na⁺ a odśrodkowym K⁺.

- Otwierają się kanały dla Ca²⁺

Faza3-f. szybkiej repolaryzacji

- przewaga odśrodkowego prądu Ca²⁺, Na⁺

- pod koniec tej fazy rozpoczyna pracę pompa jonowa

Faza4- f. polaryzacji,

- spoczynku komórki, stan ten utrzymywany jest dzięki pompie jonowej.

- Jonów K jest więcej wew. kom (40:1)

- to warunkuje prawidłowy błonowy potencjał kardiomiocytów ok. -90mV.

- Każde zwiększenie zewkom stężenia K⁺(stan hiperkaliemii) powoduje, że potencjał będzie mniej ujemny- kardiomiocyt będzie trudniej pobudliwy. (serce zatrzymuje się w rozkurczu)

- Przy 7mEq K pojawia się już zmiana w EKG (wysoki załamek T) (zwiększa się jego amplituda, skraca się czas trwania(staje się szpiczasty)

- Przy 8,5 mEq zaczynają szwankować komory serca. W zapisie EKG zespół qrs będzie się spłaszczał i rozciągał w czasie.

- Przy 10mEg serce zatrzymuje się w rozkurczu.

- Jony K mają też wpływ na układ bodźco- przewodzący.

- bardzo wrażliwy na hipokaliemię jest węzeł AV(przeds- kom)

- Doprowadza to niemiarowości pracy serca bo są zaburzenia w przewodnictwie impulsów.

- Na EKG- nierówne odstępy pomiędzy zespołami qrs.

-Węzeł zatokowy jest za to bardzo oporny na działanie wysokiego stężenia K⁺.

- Stwierdzono u królików, że nawet 6x wzrost stężenia K⁺ nie zaburzył generowania

impulsów w węźle zatokowym. Dopiero 10x wzrost (30-40mEq) zatrzymał

generowanie impulsów w węźle zatokowym.

W efekcie jeśli wzrasta stężenie K⁺ to węzeł zatokowy wytwarza impulsy, tylko one nie są przekazywane dalej. Węzeł AV jest sam w stanie generować impulsy i mogą się pojawiać dodatkowe skurcze komór.

Kiedy mamy doczynienia z hiperkaliemią?

*niewydolności nerek

*nieprawidłowe mplementację?- podawanie KCl

NADCIŚNIENIE

- Nie jest pojedynczą chorobą, ale zespołem chorób charakteryzującym się podwyższonym powyżej normy ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym,.

- Norma u człowieka 140/90mmHg. U ludzi starych jest wyższe, u dzieci i młodzieży niższe.

RODZAJE NADCIŚNIENIA:

1. pierwotne (idiopatyczne) o nieznanej przyczynie

2. wtórne- spowodowane uchwytsze przyczyną

3. nadciśnienie białego fartucha

4. złośliwe-

- to postać choroby nadciśnieniowej o burzliwym przebiegu, z wysokim ciśnieniem rozkurczowym zwykle powyżej 130mmHg

- Prowadzi do rozległych zmian w nerkach i szybkiego narastania ich niewydolności.

- Często występują przejściowe napady obrzęku mózgu z bardzo silnymi bólami głowy, zaburzeniami widzenia, utratą przytomności, a nawet przejściowymi porażeniami.

PRZYCZYNY NADCIŚNIENIA:

1.zwężenie aorty - obwodowo od ujścia t. podobojczykowej,

- to wada wrodzona. Powoduje wzrost ciśnienia w górnych partiach ciała(głowa, ramiona, klatka piersiowa) a obniżenie w dolnych partiach ciała(kończyny)

Zwężenie może też wystąpić w t. nerkowej- spadek ciśnienia w krążeniu nerkowym, uwolnienie reniny i wzrost ciśnienia w organizmie. Po usunięciu tego odcinaka- stabilizacja.

2.nadwrażliwość na NaCl

- może być genetyczne

- Jednym sól szkodzi w mniejszym stopniu, u innych ciśnienie rośnie od razu po spożyciu.

3. nieprawidłowości w obrębie nerek

- Zwężenie t. nerkowej spowodowane zmianami miażdżycowymi lub uciskającym na tętnice guzem nowotworowym

- powodują obniżenie ciśnienia w krążeniu nerkowym, uwalnianie reniny i wzrost ciśnienia

- Oprócz tego kłębowe zapalenie nerek(ostre i przewlekłe), zatkanie cewki moczowej.

4.nieprawidłowości w układzie renina-angiotensyna

- Za te zaburzenia odpowiada angiotensynogen (wytwarzany w wątrobie)

- Jego wydzielanie jest pod kontrolą hormonalną i na jego wzrost wpływają estrogeny.

- W związku z tym u niektórych kobiet przy przyjmowaniu środków antykoncepcyjnych może wystąpić tzw. Nadciśnienie wywołane pigułką (dotyczy ok.1% kobiet)

- U większości kobiet po odstawieniu pigułki ciśnienie wraca do normy

5. zaburzenia dotyczące nadnerczy

Wiele jest przyczyn…

→zaburzenia dotyczące nadmiaru mineralokortykoidów

• zespół Conna- pierwotny hiperaldosteronizm np. spowodowany przez nowotwór warstwy kłębkowej kory nadnerczy

• nadmierne wydzielanie dezoksykortykosteronu (DOC)

- DOC ma takie działanie jak aldosteron (zatrzymuje jony Na+ w organizmie przyczyniając się do podwyższenia ciśnienia)

- Zwykle fizjologicznie jest uwalniany w proporcji 1:1 w stosunku do aldosteronu, ale ma tylko 3% jego aktywności.

- Jeśli dojdzie zaburzeń polegających na niedoborze 17-alfa-hydroksylazy jest stymulacja ACTH, ale nie ma wytwarzania kortyzolu; wytwarzany jest jedynie DOC.

- Tak samo, jeśli nie ma 11-beta-hydroksylazy, szlak metaboliczny jest odcinany i też się kończy na DOC.

●Aldosteronizm glikokortykoidozależny - GRA

- wada genetyczna autosomalna, dominująca.

- stymulacja ACTH powoduje nadmierne wydzielanie aldosteronu i glikokortykoidów.

- Jest to spowoowane tym, że część regulatorowa genu 11-beta-hydroksylazy przyłącza się do regionu kodującego gen syntetazy aldosteronu (zwiększona, wydłużona w czasie synteza aldosteronu).

- gACTH powoduje bezpośrednio syntezę aldosteronu.

●pozorny nadmiar mineralokorytkoidów

- gdy rośnie poziom glikokortykoidów, kiedy blokuje ona receptory dla mineralokortykoidów i wtedy mineralokortykoidy pozostają nieprzyłączone.

→zaburzenia dotyczące nadmiaru glikokortykoidów

Zespół Kushinga

→zaburzenia dotyczące nadmiernego wydzielania katecholamin

6. hormony natriuretyczne

- Mają zwykle działanie obniżające ciśnienie, ale jest peptyd, który powoduje napływ jonów Ca²⁺ do komórki, co powoduje zwiększoną kurczliwość mm. Gładkich ( w tym wypadku mięśniówki naczyń) i wzrost ciśnienia

7. zaburzenia neurologiczne

8. rola NO

9. ułatwienie wymiany jonów Na⁺ i H⁺

10. związek z opornością na insulinę

WSTRZĄS

- występuje kiedy mechanizmy autoregulacyjne nie są w stanie zapewnić prawidłowego przepływu krwi przez ważne dla życia narządy i tkanki.

- ma miejsce, gdy ciśnienie skurczowe spada poniżej 90mmHg

- wiąże się z upośledzeniem przepływu w obrębie skóry (bladość skory i błon śluzowych)

- upośledzenie krążenia nerkowego, wydzielania i wydalania moczu (skąpomocz, bezmocz)

- OUN (zaburzenia świadomości, omdlenia, utrata przytomności) uczucia lęku i niepokoju,.

DWA GŁÓWNIE RODZAJE WSTRZĄSU:

1. WSTRZĄS OLIGOWOLEMICZNY- HIPOWOLEMICZNY

- wiąże się ze spadkiem objętości krwi krążącej (utrata krwi)

- W wyniku krwotoków(wewnętrznych i zewnętrznych) lub utraty płynów (wymioty, biegunki)

- Czyli jest spadek objętości krwi, a ta która została nie jest w stanie wypełnić łożyska naczyniowego.

- dochodzi do spadku ciśnienia i objawów z tym związanych

- Włączają się mechanizmy kompensacyjne (uwalnianie katecholamin)

Ukł odd: zwiększona wentylacja

Przyśpieszenie akcji serca:

Zabranie krwi z obwodu przez skurcz drobnych naczyń i skierowanie jej o ważnych dla życia narządów (stąd bladość)

Skurcz śledziony-magazyn krwi.

To mechanizmy, które mają zapewnić zwiększenie objętości krwi krążącej.

Jeżeli te mechanizmy kompensacyjne zawiodą, organizm wpada we wstrząs [4 fazy wstrząsu]

2. WSTRZĄS DYSTRYBUCYJNY

●wstrząs septyczny

●wstrząs anafilaktyczny

●wstrząs toksyczny

●wstrząs neurogenny

WSTRZĄS SEPTYCZNY

I etap

- Aktywacja makrofagów.

- Odbywa się za pośrednictwem czynnika pochodzącego z patogenów infekcyjnych.

• bakterie G- (LPS)

• bakterie G+ (peptydoglikan i kw. Lipotejcholowy)

II etap

- Synteza cytokin.

- Odbywa się ona za pośrednictwem czynnika transkrypcyjnego NF rb

- dochodzi do syntezy i sekrecji cytokin (TNF, Il-6, Il-1, Il-8)

III etap

- Uwolnienie wtórnych mediatorów- wszystkiego, co powstaje w wyniku uwolnienia cytokin.

- Bierze się pod uwagę główne komórki śródbłonka, które uwalniają wolne rodniki (rola NO- rozszerzającego naczynia), leukotrieny itd.

- Te czynniki są uwalniane, wpływają na narządy docelowe i pogłębiają stan wstrząsu.

- Czyli we wstrząsie (np. przy sepsie) to reakcja organizmu jest śmiertelna-nie sam czynnik zakaźny, który wywołuje tą kaskadę.

- Do tych wszystkich mechanizmów włącza się dodatkowo DIC

- DIC to mechanizm śródnaczyniowego krzepnięcia, który powoduje w małych i średnich naczyniach powstawanie zakrzepów. DIC może być bezpośrednią przyczyną śmierci.

- Gdy uruchomione są mechanizmy krzepnięcia, z krwi zbierane są płytki do tego miejsca.

- Jest to jeden ze wskaźników- obniżenie liczby płytek.

3 DROGI POWSTAWANIA ZAKRZEPÓW:

1. w żyle głębokiej w kończynie dolnej za zastawką. Są one najczęstszą przyczyną zatorowości w płucach

2. w tętnicach wieńcowych powstają na skutek powiększania się płytki miażdżycowej i osadzanie na niej płytek krwi a następnie innych krwinek. Prowadzą do zawału serca.

3. w wyniku uszkodzenia naczynia

MIEJSCOWE ZABURZENIA W KRĄŻENIA

PRZEKRWIENIE(hyperemia)

- zwiększenie ilości krwi w tkance lub narządzie

PRZEKRWIENIE CZYNNE(h. activa)

- zwiększenie ilości krwi spowodowane wzmożeniem zapotrzebowania na krew.

PRZEKRWIENIE BIERNE(h.passiva)

Jest to przekrwienie żylne o charakterze patologicznym

NIEDOKRWIENIE(ischaemia)

Jest to zmniejszenie ilości krwi w tkance w narządzie lub tylko w ich pewnych odcinkach

KRWOTOK(haemorrhagia)

- wypływ krwi poza naczynie wskutek przerwania lub zmniejszenia szczelności jego ścian.

ZAKRZEP(thrombus) - Skrzeplina.

- to twór powstały przyżyciowo w świetle naczynia z osadów elementów morfotycznych.

SKRZEP(cruor)

- galaretowata masa powstająca w prawidłowych warunkach z krzepnięcia krwi znajdującej się poza naczyniami.

- Powstaje pozanaczyniowo, przyżyciowo, a pośmiertnie w świetle naczyń krwionośnych

ZATOR(embolia)

- nagłe zamknięcie światła naczynia przez czop przeniesiony z prądem krwi lub chłonki

ZAWAŁ(infarctus)

- martwica tkanek wskutek zamknięcia światła naczynia doprowadzającego krew bez możliwości szybkiego wyrównania tego zaburzenia w krzepnięciu

ZAWAŁ KRWOTOCZNY(i. haemorrhagica)

- Zawał wiśniowo-czerwony powstaje wskutek przedostawania się krwinek czerwonych z otaczających naczyń do ogniska martwicy.

- Typowy dla płuc i jelit.

ZAWAŁ NIEDOKRWIENNY(i.ischaemicus)

- bladoszare ognisko martwicy powstałe na skutek prawie zupełnego braku w nim krwi

ZABURZENIA ODDYCHANIA

Patologiczne typy oddychania:

bierze się pod uwagę 3 podstawowe parametry:

1. częstość oddechów

2. regularności oddechów

3. amplituda oddechów

Jeżeli te parametry są prawidłowe dla danego gatunku, wieku, płci itd. to mówimy o stanie właściwym, czyli emponoe.

aenoe jest to bezdech.

Wszystko, co nie jest empnoe jest oddychaniem patologicznym.

ODDYCHANIE PRZYŚPIESZONE

- Różni się od właściwego tylko częstotliwością oddechów.

-Amplituda powinna być taka sama, regularność też.

- Może występować fizjologicznie:

*w stanach podniecenia emocjonalnego

*po wysiłku

Ale jest też wskaźnikiem wczesnych stadiów rozwoju niektórych stanów patologicznych np.:

*zapalenia płuc

*zapalenia opon mózgowych (wczesne stadium)

*przewlekłego zapalenia nerek (niewielkie nasilenie zmian chorobowych)

ODDYCHANIE ZWOLNIONE(bradypnoe)

- fizjologicznie np.: w czasie snu, ale jest też ważnym objawem, wskaźnikiem diagnostycznym występuje ono np.:

*w stanach zwężenia oskrzeli (astma, dychawica u koni)

*w zatruciach alkaloidami maku (b. charakterystyczny objaw)

*wszelkich stanach związanych ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego, jeżeli te stany nie są mocno zaawansowane (obrzęk mózgu, guzy, krwotoki)

ODDYCHANIE KUSSMAULA- „zagonionego psa”

- wydłużony wdech i bardzo głęboki wdech.

- jest większa amplituda, częstość jest mniejsza- 3 do 4 oddechów/min

- taki typ oddychania, zawsze świadczy o jakieś patologii, np.:

*śpiączka spowodowana cukrzycą, mocznicą

*u koni w depresyjnej postaci zakaźnego zapalenia mózgu

Te 3 typy patologicznego oddychania to tzw. Typy oddychania ciągłego (bez bezdechów)

2 następne typy oddychania patologicznego to typy oddychania przerywanego.

ODDYCHANIE SHEYNE-STOCKES'A

- Pojawiają się b. regularnie okresy bezdechu (trwają tyle samo)

- Po okresach bezdechu, amplituda powoli wzrasta do maksymalnej a potem znów zmniejsza się i następuje bezdech.

- Fizjologicznie podczas snu zimowego.

Natomiast patologicznie:

* jest wynikiem niedotlenienia ośrodka oddechowego

*podwyższenie ciśnienia śródczaszkowego(zapalenie opon mózgowych, guzy mózgu)

*ciężkie postacie zapaleń płuc

*prawokomorowa niewydolność serca

* niewydolność nerek

ODDYCHANIE BIOTA

- rokowanie b. niepomyślne, to jest spowodowane uszkodzeniem ośrodka oddechowego.

- pojawiają się okresy bezdechu, ale nieregularne, w różnych odstępach czasu, mogą trwać długo.

- amplituda oddechu jest od razu maksymalna, nie ma wzrostu i spadku amplitudy.

Występuje ono:

• Przy zapaleniu opon mózgowych -b. zaawansowanym, długo trwającym

• Krwiaki przy mózgu-duże

Generalnie zwiastuje śmierć.

ASTMA

- to zespól chorobowy zależny od procesów zapalnych w ścianie dróg oddechowych, doprowadzających do napadowych, samoistnie ustępujących stanów zwężenia dolnych dróg oddechowych.

Jakie zjawiska towarzyszą astmie?

1. nadreaktywność oskrzeli- mają obniżony próg pobudliwości w stosunku do zdrowych

2. skurcz mm. Gładkich oskrzeli- powoduje duszność

3. obrzęk błony śluzowej,

- ponieważ w ścianie dróg oddechowych dochodzi do wytwarzania mediatorów tj. histamina i prostaglandyna, dzięki którym wzrasta przepuszczalność naczyń włosowatych

- pojawia się również płyn w pęcherzykach płucnych

4. blokowanie światła oskrzeli przez wydzielany śluz

CZY MOŻE BYĆ SPOWODOWANA ASTMA?

1. alergeny- najczęściej

2. czynniki infekcyjne

- na pierwszym miejscu wirusy

- (infekcje przewlekłe, często powtarzające się infekcje wywołane przez ten sam wirus)

3. różnego rodzaju toksyny

są trzy mechanizmy, które mogą powodować astmę:

I. MECHANIZMY ZAPALNE

- infekcje, niespecyficzne czynniki fizyczne i chemiczne powodujące ciągle powtarzające się procesy zapalne

II.REAKCJE POWYSIŁKOWE I PSYCHOGENN

- u osób, które ciężko pracują lub w trudnych warunkach np.u koni pociągowych

- Są zależne od uwarunkowań neurohormonalnych

Najczęściej występującym i najbardziej poznanym jest mechanizm alergiczny.

- Na ten mechanizm składają sie dwie fazy i właściwie każdy atak astmy składa się z tych faz.

FAZA 1- natychmiastowa reakcja astmatyczna

- Start w momencie dostania się alergenu do organizmu, trwa kilkadziesiąt minut do godziny. - Najczęściej jest to alergen wziewny.

- u osobnika wrażliwego ten alergen jest wzrost produkcji IgE.

- IgE łączą się z komórkami tucznymi lub makrofagami- aktywują je.

- Te komórki wydzielają w dużych ilościach czynniki zapalenia, przede wszystkim histaminę, wydzielane są leukotrieny (Cn, Dn, En) i PAF (czynnik aktywujący płytki krwi).

- PAF działa odwrotnie na mm. oskrzeli niż na mm. naczyń krwionośnychpowoduje skurcz.

- Leukotrieny potęgują skurcz i w efekcie kończy się to dusznością.

FAZA2-późna faza reakcji astmatycznej

- trwa przez kilka godzin od zakończenia pierwszej fazy. nasila duszność i skurcz oskrzeli.

Stąd się to bierze?

- Mediatory pierwszej fazy histamina, leukotrieny i PAF powodują napływ innych komórek zapalenia, przede wszystkim neutrofili i eozynofili.

- Te komórki zaczynają produkować mediatory, które wywołują efekt błędnego, koła, bo część z tych mediatorów jest chemoatraktantami dla neutrofili.

- powstają nacieki zapalne, wydzielany jest śluz i pojawia się obrzęk błony śluzowej.

- W efekcie to wszystko, czyli mediatory i gromadzący się śluz, który zamyka światło oskrzeli nasilają skurcz mm. gładkich, nastaje duszność.

U koni występuje choroba b. podobna do astmy, która pospolicie nazywa się dychawicą.

DYCHAWICA OSKRZELOWA U KONI (COPD)

Płuca koni i ludzi mają kilka cech wspólnych:

1. podobna budowa anatomiczna

2. też są podatne na astmę (ale nie stosuje się nazwy „astma” tylko COPD)

3. zarówno u ludzi jak i u koni występuje IRDS

- syndrom oddechowy noworodków, spowodowany brakiem surfaktantu (u wcześniaków)

4. podatność na grypę wirusową i rozedmę pęcherzykową

- COPD, czyli chroniczną obstrukcyjną (obturacyjna) choroba płuc koni.

- Polega na wzroście oporu przepływu powietrza wskutek skurczu oskrzeli.

- COPD szybciej niż astma wywołuje zmiany destrukcyjne.

- skurcz oskrzeli powstaje wskutek rozwijających się procesów zapalnych.

- część oskrzeli jest zamknięta więc spada stosunek wentylacji do perfuzji.

- Przez pęcherzyki, które nie są wentylowane cały czas przepływa krew (wentylacja jest ograniczona, ale perfuzja zachowana) spada stosunek wentylacji do perfuzji.

- Żeby ograniczyć przepływ krwi przez nie wentylowane pęcherzyki w płucach koni z COPD powstają ogromne ilości połączeń tętniczo-żylnych.

- w ten sposób próbują zwiększyć wymianę gazową oraz utrzymać prężność O₂ i CO₂ we krwi tętniczej na prawidłowym poziomie.

- Liczba tych połączeń może wzrastać od 200 do 400x.

ETIOLOGIA:

Przyczyną COPD u koni są najczęściej alergeny wziewne pochodzące b. często z siana.

Są 3 etapy rozwoju COPD.

ETAP 1:

- Obstrukcje dróg oddechowych, czyli skurcz oskrzeli.

- w przypadku alergii wziewnych u ludzi najczęściej pierwszy kontakt z alergenem powoduje duszność. Natomiast przy COPD najczęściej potrzeba, co najmniej dwóch kontaktów.

- Często pierwszy kontakt z alergenem pozostaje niezauważony.

I ekspozycja: alergen→ ↑IgE → IgE + komórki tuczne

IgE + bazofil

- U osobników wrażliwych wzrasta wydzielanie IgE.

- IgE łączy się z komórką tuczną, bądź z bazofilem.

- tu jest druga różnica: Pierwszy kontakt z alergenem kończy się bezobjawowo, tylko uczulone komórki tuczne i zaktywowane bazofile.

II ekspozycja: alergen →mostkowanie→kom.tuczne,bazofile→ degranulacja

→ histamina, → skurcz oskrzeli

Serotonina

IgE,LTS,

Bradykinina

- przy drugim kontakcie z alergenem dochodzi do mostkowania IgE na kom tucznych

- alergen mostkuje dwie IgE na jednej kom tucznej i dopiero to powoduje degranulację kom tucznych i bazofili.

- Te kom wydzielają wszystkie możliwe mediatory zapalenia (przeważają:

histamina

serotonina,

leukotrieny,

bradykinina.

- Jeżeli kontakt z alergenem jest stały, COPD przechodzi do drugiej fazy.

ETAP 2

Destrukcja ścian pęcherzyków w wyniku reakcji zapalnej

↓

skurcz komórek→ ekspozycja włókien → destrukcja tych włókien→

kolagenowych i elastynowych

→powolna naprawa komm. nabł → utrata zdolności →

komm. nabł do mitozy

zastępowanie kom. nabłonkowych przez dzielące się komm. ziarniste.

- Z destrukcją pęcherzyków związany jest skurcz komórek nabłonkowych wyścielających pęcherzyki.

- Komórki te kurczą się bo stają się widoczne włókna kolagenowe i elastyczne.

- Komórki zapalenia, które napływają do pęcherzyków (neutrofile) wydzielają enzymy-

kolagenaza,

elastaza,

które trawią włókna kolagenowe i elastylowe uszkadzając w ten sposób ścianę pęcherzyków.

- W między czasie dochodzi do naprawy komórek nabłonka, ale w skutek uszkodzenia podścieliska komórki nabłonkowe w pewnym momencie tracą zdolność do mitozy i przestają się dzielić

- zaczynają one być zastępowane dzielącymi się komórki ziarnistymi i tworzy się coś jak blizna.

ETAP3

- Atrofia ścian pęcherzyków wskutek powiększania się porów międzykomórkowych.

- Powiększają się pory, dochodzi do zaniku, albo do rozpadu ścian pęcherzyków płucnych.

- Tu mniejszym problemem jest duszność, którą łatwo zlikwidować, ale szybko postępująca destrukcja ścian pęcherzyków płucnych.

BRD (bovine respiratory diesease)

EBC- enzootyczna bronchopneumonia cieląt

- choroba, która dotyka cielęta.

- Jest powodowana przez bakterie zwłaszcza G-: Mannheimia haemolytica.

- głównie u cieląt bo cielęta w górnych drogach oddechowych mają dobre warunki do infekcji

- komórki wyścielające górne drogi mają dużo mniej fibronektyny (białka adhezyjnego) niż u osobników dorosłych.

- Drugim czynnikiem sprzyjającym proliferacji Mannheimii jest ograniczona sprawność aparatu śluzówkowo - rzęskowego.

Zwierzęta podatne na BRD to:

*zwierzęta podatne na stres

*zwierzęta o obniżonym poziomie odporności

*zwierzęta o niskiej kondycji

Czynniki sprzyjające rozwojowi BRD:

*przepędzanie

*długi transport

*niska temperatura i wilgoć

*złe żywienie(nieregularne, niezbilansowane)

*naruszanie struktury socjalnej

*stres- gliokokortykoidy wydzielane w stresie zmniejszają dodatkowo syntezę fibronektyny.

MCHANIZM POWSTAWANIA BRD:

SAMOREGULUJĄCY SIĘ MECHANIZM POWSTAWANIA BRD

- Mannheimia powoduje pobudzenie makrofagów- wydzielają one cytokiny; przede wszystkim TNF-alfa i IL-8.

- IL-8 natychmiast aktywuje neutrofile (jest b. silnym chemoatraktant dla neutrofili).

- Makrofagi płucne wydzielają również PAF. Ten z kolei aktywuje płytki krwi.

- neutrofile i płytki to dwa podstawowe typy komórek biorące udział w mechanizmie BRD

- Płytki są b. ważnym czynnikiem biorącym udział w patogenezie zapalenia, czy wielu chorób ukł. Oddechowego u bydła, bo naczynia włosowate w płucach u bydła są głównym miejscem powstawania płytek krwi.

- Drugą cechą płytek krwi u bydła jest fakt, że bez agregacji są w stanie wydzielać mediatory. - U innych gatunków muszą agregować, aby uzyskać aktywność wydzielniczą, u bydła nie.

Co się teraz dzieje?

- Neutrofile są po to żeby zniszczyć, patogen lub ograniczyć jego rozprzestrzenianie się.

- Neutrofile mogą rozpocząć fagocytozę, dochodzi do wyrzutu RFT i działają bakteriobójczo. - Płytki krwi natomiast powodują krzepnięcie i ograniczają rozprzestrzenianie się patogenu.

- oprócz tego, w BRD neutrofile i płytki przyczyniają się do uszkodzeń w obrębie płuc.

Dlaczego?

- Neutrofile wpływają na wydzielanie elastazy. To taki enzym, który trawi włókna elastyny.

- Elastyna jest odpowiedzialna za elastyczność płuc. Gdy jest trawiona zwykle jest zastępowana przez kolagen pęcherzyki są bardziej sztywne, wzrasta opór powietrza.

- Elastaza pobudza również makrofagi płucne do wydzielania IL-8.

- A IL-8 powoduje, że napływają kolejne neutrofile. pojawia się pierwsze błędne koło.

- Neutrofile wydzielają też RFT w celach bakteriobójczych.

- Ale nie działają one wybiórczo na bakterie i powodują uszkodzenia własnych tkanek.

- utleniają białka w błonach komórek wyścielających pęcherzyki (utleniają też lipidy w błonach)

- Jednym z tych RFT jest NO.

- NO działa jak typowy wolny rodnik, ale oprócz tego działa przeciwstawnie niż na mm. Naczyń- powoduje skurcz mm oskrzeli.(dodatkowo powoduje duszność w przebiegu BRD)

- Poza tym NO hamuje syntezę i aktywność inhibitora alfa₁-proteaz.

- Czyli wzrasta aktywność wszystkich alta₁-proteaz.

- Będzie dochodziło do rozkładu białek i uszkodzeń komórek.

- Płytki krwi też prowadzą aktywność wydzielniczą i wydzielają: PAF

- to powoduje kolejne błędne, koło bo PAF pobudza same płytki krwi oraz leukotrieny, które są chemoatraktantami, dla neutrofili, powodując napływanie kolejnych.

- Natomiast neutrofile powodują aktywację katepsyn, a katepsyny aktywują płytki krwi.

ZABURZENIA ROZDZIAŁU POWIETRZA W PŁUCACH

NIEDODMA PŁUC

- stan całkowitej bezpowietrzności określonych odcinków płuc.

- część pęcherzyków nie jest wypełniana powietrzem, są one zapadnięte.

Niedodma może być:

1. wrodzona(pierwotna)- dotyczy tych pęcherzyków, które nigdy nie zostały wypełnione powietrzem.

- Występuje u noworodków, zwłaszcza u wcześniaków

- w przebiegu LRDS, przy deformacjach klatki piersiowej, torbielach, guzach w klatce

2. nabyte(wtórne)- w pęcherzykach, które były wypełnione powietrzem i działały prawidłowo, ale z powodu jakieś choroby nie ma już w nich powietrza.

1. z ucisku-spowodowana uciskiem „czegoś” na płuca

gdy ciśnienie działające na płuco jest wyższe niż ciśnienie wewnętrzne płuc, np. przy złamaniu żeber, mostka, przy resekcji żeber, przy guzach nowotworowych klatki piersiowej

b) z wchłaniania-jest spowodowane zamknięciem światła większego oskrzela

ROZEDMA PŁUC

- nadmierne trwałe rozszerzenie pęcherzyków (cały czas wypełnione powietrzem)

- Często pęcherzyki przy rozedmie łączą się ze sobą, bo wskutek tego, że w pęcherzyku panuje wysokie ciśnienie pękają przegrody śródpęcherzykowe.

- Pęcherzyki tracą elastyczność i powstają duże komory złożone z kilkunastu- kilkudziesięciu pęcherzyków.

Czym może być spowodowana rozedma?

→dziedzicznym niedorozwojem włókien elastycznych tkanki płucnej

→skurcz oskrzelików końcowych- że taka sama ilość powietrza trafia do mniejszej liczby pęcherzyków. Dlatego ciśnienie w pęcherzykach jest wyższe niż normalnie.

→wzrost ciśnienia śródpęcherzykowego (przez kaszel lub długotrwałe szczekanie)

ROZEDMĘ dzieli się na:

1. umiejscowioną- większość pęcherzyków jest ok, te które uległy rozedmie są zlokalizowane w konkretnym miejscu.

1. płacikową - pęcherzyki tracą elastyczność, ograniczenie powierzchni oddechowej, ale nie ma wzrostu prężności, CO₂ we krwi

2. śródpłacikową- związana jest ze wzrostem prężności, CO₂ we krwi tętniczej i z obniżeniem pobudliwości ośrodka oddechowego

2. uogólnione- większość pęcherzyków jest trwale rozszerzona

---