WITAMINA B5

Witamina B5 jest nazywana najczęściej kwasem pantotenowym. Jest bardzo rozpowszechniona w świecie roślinnym i zwierzęcym, stąd wywodzi się jej nazwa gdzie "pan" oznacza "wszystko", "wszech-", a "pantotenowy" to inaczej "wszechobecny". Jest on niezbędny dla każdej żywej komórki, ale w stanie wolnym rzadko występuje w przyrodzie.

W rzeczywistości termin "witamina B5" odnosi się do następujących substancji:
-kwasu pantotenowego,
-pantenolu (należącego do grupy alkoholi, nie występującego w przyrodzie, ale aktywnego biologicznie w stosunku do ludzi i zwierząt),
-panteiny (pochodnej kwasu pantotenowego),
-koenzymu A (aktywnej biologicznie formy kwasu pantotenowego).

Kwas pantotenowy został odkryty podczas badań całej grupy witamin uznawanych za niezbędne czynniki wzrostowe drożdży. Zauważono też, że bakterie kwasu mlekowego i propionowego wymagają obecności tego kwasu do rozwoju w pożywce. Okazało się, że występuje on również w wątrobie zwierzęcej i otrębach. Jego brak wywołuje na przykład u kurcząt zapalenie skóry, a u szczurów zahamowanie wzrostu.

Rola w organizmie

Witamina B5 - podobnie jak inne witaminy z grupy B - jest niezbędna do prawidłowego metabolizmu białek, cukrów i tłuszczów oraz do syntezy niektórych hormonów. W organizmie zostaje przekształcona w koenzym A, który wpływa na prawidłowy przebieg procesu uwalniania energii z tłuszczów, węglowodanów i białek.

Bierze także udział w wytwarzaniu tłuszczów, cholesterolu oraz hormonów i przekaźników nerwowych. Dlatego zapobiega przemęczeniu i usprawnia funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, nerwowego i pokarmowego. Uczestniczy też w regeneracji tkanek i przyspiesza gojenie ran, przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek, a ponadto zapobiega przedwczesnemu starzeniu się i siwieniu, poprawia pigmentację oraz stan włosów. łagodzi stany zapalne w organizmie, bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon śluzowych uczestniczy w wytwarzaniu przeciwciał. pełni ważną funkcję w procesie tworzenia czerwonych ciałek krwi,

Niedobór i nadmiar

Pierwsze oznaki ostrzegawcze niedoboru witaminy B5 to bóle i sztywność w stawach, wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, drobne pęknięcia skóry w kącikach ust i oczu, uczucie odrętwienia i skurcze w ramionach i nogach, trudności z nauką, uczucie rozdrażnienia, kłopoty ze wzrokiem, obstrukcja.

Niepokojącym sygnałem bywa także pojawiająca się z rana sztywność i bolesność, utrudnione poruszanie rękami i nogami oraz gościec. Badania kliniczne wykazują, że pacjenci chorzy na gościec mają zbyt niski poziom witaminy B5, a uzupełniające dawki tej witaminy likwidują bóle i dolegliwości.

U badanych osobników, którzy w swojej diecie otrzymywali pokarm wolny od witaminy B5, zaobserwowano objawy nasilonego niedoboru tej witaminy: nadmierną drażliwość, przemęczenie, zaburzenia układu nerwowego, utratę koordynacji, niepewny chód, kurcze mięśni, zaburzenia układu sercowo-naczyniowego i trawiennego, nadmierną podatność na zakażenia, częste infekcje górnych dróg oddechowych, utratę apetytu, niestrawność, omdlenia, przyspieszenie czynności serca, drętwienie i mrowienie stóp i dłoni, zmiany skórne (zapalenia skóry, uczucie pieczenia, złe gojenie się ran, łysienie), Niedobór: owrzodzenie kaciuków ust biegunka niepłodność, nastroszenie i łamliwość pior, biegunki narośla kostne na konczynach obniżenie nieśności i odpronosci, stwardnienie jezyka czarne zabarwienie i rogowacenie naskorka

Ponieważ witamina B5 powszechnie występuje w przyrodzie, nie stwierdza się jej częstego braku. Objawy niedostatecznej ilości tej witaminy wynikają najczęściej z niedostatecznego wyżywienia.

Witamina ta jest niszczona także podczas procesu zamrażania i rozmrażania produktów oraz ich gotowania, ponieważ przechodzi wówczas do wywaru. Dieta złożona z gotowych potraw zamrażanych i przechowywanych w zamrażalnikach i lodówkach, artykułów żywnościowych w puszkach, pizzy, frytek, białego pieczywa, makaronów, cukru, słodyczy, napojów słodzonych powoduje, że przyjmujemy mniejszą ilość witaminy B5 w żywności.

Nadmiar tej witaminy usuwany jest z moczem. U zwierząt karmionych dużą dawką witaminy B5 można zaobserwować również opóźnienie wzrostu, bezpłodność, poronienia, czy też podwyższone stężenie cholesterolu we krwi.

 u niektórych stwierdzono objawy uczulenia  zaburzenia akcji serca  zaburzenia pracy mięśni szkieletowych  narastanie kamicy żółciowej lub moczowej

Witamina B5 nie jest toksyczna.

Gdzie jest witamina?

B5 znajduje się w wielu produktach żywnościowych. Najwięcej jest jej w wątróbce, otrębach pszennych, mleczku pszczelim, rybach (np. pstrągach, śledziach, makrelach), pestkach słonecznika, serach (np. camembert, brie), orzechach, jajkach, owocach awokado, grzybach, mleku pełnym, mięsie kurczaka, soi, maśle orzechowym, bananach, pomarańczach, ziemniakach, brokułach, ciemnym ryżu, melonach i pełnoziarnistym chlebie. Polecana szczególnie dla samic w okresie ciąży i podczas kuracji przeciw drobnoustrojom.

Jej ilość jest różna w zależności od stopnia przetworzenia produktów (na przykład ciemny, nie oczyszczony ryż ma dwa razy więcej witaminy B5 niż ryż biały). Tracimy witaminę B5 podczas rozmrażania produktów, ich gotowania oraz pod wpływem wysokiej temperatury podczas smażenia produktów. Silnie alkaliczne produkty, a więc np. soda oczyszczona, również obniżają zawartość tej witaminy.

Ciekawostki:

-Witamina B5 ma wpływ na wytwarzanie witaminy D.

-Współdziała z innymi witaminami grupy B, należy je więc przyjmować razem.

-Pomaga nam uporać się z sytuacjami stresowymi, łagodzi stany zapalne w organizmie.

-Przyczynia się - choć tylko pośrednio - do zachowania szczupłej sylwetki lub do utraty wagi, gdyż przyspiesza uwalnianie się tłuszczów z komórek tłuszczowych. Dzięki temu pomaga w spalaniu tłuszczów.

-Zapewnia świeżość i siłę, więc jej niedobór często występuje u osób wykonujących pracę fizyczną, a także u sportowców, którzy po wyczerpujących zawodach popadają w nastrój graniczący z załamaniem nerwowym i nie potrafią sobie poradzić z konfliktami oraz ze stresami.

W ciągu 24 godzin witamina B5 potrafi całkowicie odświeżyć mózg i usunąć stany roztargnienia, zwątpienia, osłabienie pamięci, niezdolność do koncentracji i nauki oraz lekkie stany depresji.

Kwas pantotenowy jest niezbedny dla każdej komórki organizmu. Bierze udział w metabolizmie białek, cukrów i tłuszczów oraz w  syntezie niektórych hormonów, przyspiesza gojenie ran, warunkuje prawidłowy przebieg procesu uwalniania energii, usprawnia układ sercowo - naczyniowy, nerwowy i pokarmowy, przekaźników nerwowych, uczestniczy w regeneracji tkanek, poprawia pigmentację i stan sierści.

---