POLITYKA SPOŁECZNA

<skrypt>

Made by

Alyna, Królewna Martuszka, Magda, Panzer, Szymon, Sikora, Dominik <Neustasony pohromca jożinov>, Filipowski <Jožin z bažin>, Wiola, Achre, Lachonek ©

Pod redakcją:

MartAliny <Boginie Świątyni Pączóf>

↑

Miejsce na wyrażenie: aprobaty, dezaprobaty, na przemyślenia wewnętrzne, ewentualne dywagacje, głębsze refleksje, duchowe rozterki, wyznania miłosne, rozładowanie emocji, wnioski, obrazy i wizualizacje...☺☻☺

1. Rozwój polityki społecznej i definicje polityki społecznej. <Szymon>

Polityka społeczna - działalność państwa i jego organów oraz podmiotów samorządowych i org. Pozarządowych, zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy i życia ludności, pożądanych struktur społecznych oraz stosunków społeczno-kulturalnych, których przy aktywności obywateli możliwe bedzie jak najbardziej efektywne i sprawiedliwe ich potrzeb w ramach ...(tu konczy sie mój wykład) :/

Wywiązanie sie przez państwo z przyjętych funkcji w zakresie zabezpieczenia bytu obywatela określa sie mianem polityki socjalnej. Zapewnienie mu pomyslnej ciągłości rozwoju staje się zadaniem podstawowym POLITYKI SPOŁECZNEJ.

Naczelnym celem polityki społecznej jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa egzystencjonalnego.

Polityka społeczna to zbiór dyscyplin szczegółowych :

• polityka ludnościowa i rodzinna

• polityka zatrudnienia i przeciwdzaiałaniu bezrobociu

• polityka mieszkaniowa

• ochrony zdrowia

• zabezpieczenia społ. i opieki społ.

• polityka edukacyjna, kulturowa i oświatowa

• polityka ochrony środowiska

• prewencji i przezwyciężania zjawisk patologii społ.

2. Ewolucyjne kształtowanie się modeli polityki społecznej. <Szymon>

Niezależnie od etapów p.s. Można mówić o modelach p.s. Bo każde państwo inaczej podchodziło do spraw społ.

W pierwszym przypadku, państwo występowało jako negocjator w przypadku wystąpienia zagrożeń i konfliktów społecznych. Państwa ograniczały się do korekty sytuacji która jest trudna do zaakceptowania - model anglosaski USA i W.B.

W przypadku Niemiec, gdzie rola państwa była o wiele większa w rozszerzeniu polityki społecznej widziano główną szansę zapobieżeniu rozruchom i rewolucji społecznej. Reformy Bismarcka i jego ustawodawstwo socjalne.

Było również traktowanie świadczeń społ. jako środek do realizacji określonej doktryny „sprawiedliwość i równość społeczna” (dyktatura, utopia)

Wśród państw europejskich które wzorują się na modelu niemieckim, świadczenia socjalne maja charakter nabyty czyli uzyskuje się z tytułu płacenia podatków, składek itp.- model solidarności pokoleniowej . Natomiast w innych państwach np. Skandynawskich dominuje model zaopatrzeniowy państwa opiekuńczego - świadczenia przysługują nam z tytułu obywatelstwa.

3. Etapy rozwoju polityki społecznej. <Szymon>

1)Etap wielkiego eksperymentu

Etap ten to walka o uznanie praw państwa do regulowania pewnych stanów społecznych i jednocześnie etap prób wdrażania pewnych zasad instytucjonalnych tej interwencji.

1598 r. Anglia, wprowadzenie prawa dla ubogich, gminy zobowiązano do opieki nad biednymi chorymi itp.

1802 r. Rozwój przemysłu, migracje wieś - miasto, ochrona pracy dzieci i kobiet

1833 r. Inspektoraty kontroli warunków pracy

1847 r. Przeznaczanie środków na kształcenie nauczycieli

2)Etap konsolidacji

Uznanie że państwo ma obowiązek ustanowienia podstawowych gwarancji bezpieczeństwa ekonomicznego, organizacji i regulacji systemu świadczeń, zapewnienie poziomu równości i adekwatności w stosunku do zasług, potrzeb, warunków życia obywateli. Powstanie Międzynarodowej Organizacji Pracy - 11.04.1919 r.

1952 r. Koniec etapu konsolidacji przyjęcie konwencji MOP-u nr102 dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społ.

3)Etap ekspansji

W warunkach intensywnego rozwoju lat pięćdziesiątych polityka społeczna odchodziła od rozwiązywania poszczególnych problemów i kwestii społ. Wygenerowanych przez wojnę - stawała się w coraz większym stopniu instrumentem wtórnego podziału dochodu narodowego, środkiem dla uzyskiwania przez różne grupy społeczne różnorodnych korzyści. Państwo stało się ośrodkiem przetargów i źródłem ekspansji świadczeń społ. w nowe dziedziny. Koniec etapu w 1973 r. (umowny, wzrost cen nośników energii)

4)Etap modernizacji i globalizacji

Rola państwa maleje , państwo jest coraz słabsze w stosunku do potencjału koncernów międzynarodowych. Wynik tego, że gospodarka i kapitał mogą się łatwo przenosić w przeciwieństwie do ludzi. Gospodarka staje się globalna, a społeczeństwo pozostaje narodowe. Rozwój usług. Tendencja do indywidualizacji świadczeń.

4.Aktywna polityka społeczna w teorii i praktyce. <Magda>

Aktywna polityka społeczna w teorii to 10 idei przewodnich:

1. Idea decentralizacji i związany z tym wzrost znaczenia samorządów lokalnych

2. Zasada pomocniczości państwa i wzrost znaczenia sektora obywatelskiego

3. Uznanie podmiotowości wspólnot lokalnych i znaczenia więzi społecznych dla budowania
kapitału społecznego

4. Postulat utrzymania równowagi finansów publicznych - zgoda na redystrybucyjne funkcje
programów socjalnych

5. Znaczenie negocjacji zbiorowych, pakty trójkątne (związki zawodowe- organizacje pracodawców-
administracja publiczna) uzupełniane dialogiem obywatelskim, w którym uczestniczą także organizacje
społeczne

6. Rola edukacji- inwestowanie w kapitał ludzki, budowanie "społeczeństwa opartego na wiedzy"

7. Znaczenie sektora ekonomii społecznej, zatrudnienia socjalnego i subsydiowanego dla
realizacji polityki pełnego zatrudnienia

8. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu- pomoc w podjęciu pracy lub udział w programach
integracyjnych

9. Dowartościowanie wolontariatu jako formy pracy użytecznej społecznie i formy zdobywania
umiejętności i kwalifikacji

10. Działania aktywizujące nie tylko pojedynczych klientów, ale także całe społeczności lokalne.

Aktywna polityka społeczna w praktyce:

Dostrzeżono oś przewodnią w postaci problematyki zatrudnienia, "przedmiotem zainteresowania jest
prawie wyłącznie rynek pracy. Aktywizowani powinni być wszyscy potrzebujący wsparcia, ale działania
państwa adresowane są głównie do bezrobotnych, zdolnych do pracy, a dopiero potem do osób mogących
zdolność zarobkowania odzyskać. W praktyce programy polityki społecznej stają się programami
zatrudnienia. Także aktywność w życiu społecznych definiowana jest jako aktywność na rynku pracy. W
większości krajów realizujących ten model wprowadzono zasadę obowiązkowego udziału klientów pomocy społecznej w programach aktywizacji zawodowej i reintegracji społecznej. Stosuje się intensywne doradztwo zawodowe. Prowadzone badania skuteczności współczesnych programów aktywizujących wskazują, że również one naznaczają klientów. Nie udało się bowiem rozwiązać wszystkich skutków ubocznych. Zdarza się, że programy te albo stygmatyzują albo demotywują. Programy aktywizujące mają ograniczać bierność klientów, ale - chcąc nie chcąc- znów prowadzą do ich naznaczenia. Paradoks polega więc na tym, że mamy nowy model polityki społecznej , ale historia pomocy społecznej zatacza koło. Aktywna polityka społeczna najlepiej obrazowana jest porównaniem "daj wędkę, nie rybę". Takie spojrzenie jest bardzo powszechne wraz z propagowaniem aktywnego modelu rozwiązywania problemów. Jeśli chodzi aktywne środki przeciwdziałaniu bezrobociu patrz zagadnienie 29 ;)

5. Dodatnie i ujemne konsekwencje rewolucji przemysłowej i globalizacji. <Panzer>

Dodatnie:

• Znaczne zwiększenie wzrostu wydajności pracy liczonej na jednego zatrudnionego i związany z tym znaczny i gwałtowny wpływ wzrostu dochodu narodowego na jednego mieszkańca .

• Stopniowe wydłużanie się długości życia ludzi, zwłaszcza kobiet (zmieniły się proporcje czasu, w którym ludzie byli bierni i aktywni zawodowo )

• 1900- przeciętny czas trwania życia 440 tys. godzin, pracowali przeciętnie 150 tys. godzin ( 34% czasu życia ), lata '90- 700 tys. godzin, czas pracy 40 tys. godzin ( 6%)

• Zmiana struktury zatrudnienia- rozpad społeczeństwa stanowego, przemieszczanie się wielkich rzesz ludności ( ze wsi do miast, między regionami i kontynentami, tworzenie się wielkich skupisk ludności- procesy urbanizacyjne )

• Znaczne zwiększenie możliwości komunikowania, co sprzyja wymieszaniu się grup ludności z różnych kultur, może to powodować określone zagrożenia dla spójności społeczeństw ( np. pojawianie się i pogłębianie podziałów ) jak również szanse rozwoju.

• Zwiększenie się liczby dni przepracowanych w ciągu roku ( ze 170 do 270 ) uniezależniając możliwości pracy od zmian sezonowych, tworzenie się nowych zawodów, zwiększa się ilość wolnego czasu ( urlopy, próby skrócenia tygodnia pracy)

Ujemne:

• Widmo społeczeństwa rozczłonkowanego, rozwarstwionego i podzielonego na biednych i bogatych.

• Nierównomiernie rozmieszczony wzrost dochodów.

• Zagrożenie instytucji rodziny ( coraz więcej samotnych rodziców )

• Osłabienie więzi społecznych ( efekt urbanizacji ).

• Rozwój gospodarczy nie kompatybilny ze wzrostem społecznym.

• Spadek przeciętnych dochodów.

• Liczne kryzysy gospodarcze i finansowe.

• „Globalizacyjna pułapka”

6. Rola państwa w rozwoju polityki społecznej, a problemy globalizacji i internacjonalizacji polityki społecznej. <Panzer>

• Rola państwa maleje, jest ono coraz słabsze w stosunku do potencjału koncernów międzynarodowych.

• Gospodarka przestała być narodowa, a ewoluowała w kierunku gospodarki światowej, globalnej, a społeczeństwa pozostają narodowe.

• Elementy społeczne pozostały narodowe. Był to wynik tego, że gospodarka, a zwłaszcza kapitał mogą w sposób prostszy się przenosić, a „ludzie nie mają takiej możliwości”. Istniejące możliwości migracji napotykają różne trudności ( granice państw, przepisy migracyjne, język, kultura obcego kraju ).

• Rozszerzanie działalności organizacji ponadnarodowych, które w pewien określony sposób wpływają na poziom i instrumenty świadczeń socjalnych ( np. ONZ, MOP, Rada Europy, Unia Europejska- zajmują się one regulacją socjalnych standardów i mają przez to realny wpływ na rozbudowę świadczeń.

• Wpływ na rozbudowę świadczeń socjalnych ma proces rozbudowy usług. W związku z tym jest trudno odpowiedzieć na pytanie, które z nich i w jakiej skali mogą być traktowane jako usługa społeczna, a w jakim stopniu w kategoriach popytu indywidualnego ( indywidualizacja świadczeń i indywidualizacja ich realizacji.

­­­­­­­­­­­­­

7. Sektor publiczny a sektor prywatny, kierunki zmian i wzajemne relacje.

(Filipowski <Jožin z bažin>)

Sektor publiczny -> sektor prywatny -> PRYWATYZACJA

 

odpowiedź zawiera się pytaniu... 18 :P szczególnie "ekonomia społeczna"

 

W Polsce ciągle dominuje sektor państwowy i samorządowy (publiczny), bardziej rozwinięte są inne sektory w państwach takich jak: Wlk. Brytania, USA, Niemce. W krajach tych, uznaje się, iż obywatel ma prawo RYNKOWEGO wyboru usługodawcy i zasad usługi. Można przyjąć kilka modeli roli państwa wobec takich faktów. Państwo może mieć role programująco- legislacyjną (tworzymy wam prawo), finansująco- kontrolną (odcinamy od kasy jak podskoczycie), aktywizującą (dorzucamy do pieca :D).

 

David Osborne i Ted Gaebler - państwo powinno mieć funkcję "sterowania", a nie "wiosłowania" (poezja). Władze, które jedynie kontrolują podległe podmioty, swoją społeczność - podejmują więcej przemyślanych i trafnych decyzji. Pobudzają także instytucje gospodarcze  i socjalne. Dzięki oszczędności czasu, mają go więcej na tworzenie dobrego prawa (poziom rozumowania na poziomie 7-letniego kandydata na amnestię maturalną, ale przecież lubimy idealistów). Zdaniem wielu badaczy (niestety Pan profesor nie podaje nazwisk tych "wielu") państwo powinno redukować swą rolę w polityce społecznej do diagnozowania i planowania oraz koordynowania systemu. Wobec tego na znaczeniu zyskuje samorząd terytorialny. Winien zyskać kompetencje w sensie prawnym jak i odpowiednią ilość środków finansowych (Matka Boska Bełkotowska).

8. Pojęcie doktryny w polityce społecznej i ich rola w rozwoju dyscypliny. <Sikora>

Doktryna w polityce społecznej (tak zresztą jak każda doktryna NOP się kłania) składa się z dwóch elementów. Pierwszym są to refleksje nad podstawowymi wartościami istotnymi w życiu człowieka drugim zaś ,,technologiczny? wskazuje sposób realizacji pożądanych celów i wartości. Podkreśla się doniosłość pierwszego elementu który jest swoistą konstytuanta całej doktryny a który w wielu analizach jest pomijany. Idee rodzą wolę wielkiego działania w imię wartości wytworzonych przez określony system wartości. Doktryna posługując się swoim bagażem ideologicznym niejako narzędziem stara się opisać istniejącą rzeczywistość, przedstawić propozycje przebudowy, sposoby zmian i wizje nowej rzeczywistości. Autor podkreśla iż to właśnie wizje utopijne są zasadniczym elementem każdej doktryny jako czynnik umożliwiający wprowadzenie treści w konkretny cyn (mobilizacja - jedna z funkcji ). Mamy trzy wiodące doktryny p. s. . Liberalną, katolicką, socjalistyczną wykazują zasadniczo odmienne styl myślenia kategoriami społeczno-ekonomicznymi. Do najważniejszych funkcji doktryny należy wprowadzenia ładu w istniejący chaos społeczny, możliwość przekazywania i propagowania w pewien syntetyczny sposób złożonych systemów światopoglądowych. Doktryna umożliwia także wchłanianie w swą strukturę nowych prądów ideowych dostosowując je do swej pierwotnej ,,bazy? zarazem starając się by jej oddziaływanie wzrastało a przynajmniej nie malało. Analiza doktryn p. s. umożliwia prześledzenie proces dostosowywania tejże do konkretnych warunków historycznych i społecznych w rożnych państwach. Pokazuje też wpływ idei na konkretne mechanizmy działania. Mają też nie wątpliwy walor systematyzujący tą dziedzinę nauki.

9. Reżim liberalny, konserwatywno- korporacyjny i socjalno-demokratyczny a polityka społeczna. <Sikora>

Zasadniczo trzeba jednoznacznie skorelować konkretną doktrynę polityczną z jej polityka społeczną gdyż ta dryga wynika z pierwszej.

Liberalny - zakłada że naturalnymi kanałami zaspokajania potrzeb obywateli jest wolny rynek i rodzina. Państwo ingeruje tylko w ostateczności i tylko w odniesieniu do tych grup które nie są wstanie samie sobie poradzić. Zakłada się iż zasadnicza cześć obywateli sama zaspokoić swoje potrzeby. Rozbudowana polityka społeczna jest niebezpieczna bo uzależnia, demoralizuje i ogranicza wolność. Zakłada zasadniczą role ubezpieczeń prywatnych. Świadczenia pienięrzne, głównie zasiłki pomocy społecznej. Duża wrażliwość polityczna szczególnie w okresie kryzysy gospodarczego. Niskie podatki, słaba progresja podatkowa.

Konserwatywno- korporacyjny - zakłada znacznie większą ingerencje państwa w sprawy socjalne. Zakłada jednak iż program socjalny powinien jak najmniej zakłócać mechanizmy funkcjonowania gospodarki i w możliwie jak największym stopniu służyć jej rozwojowi. Silne uzależnienie prawa do pomocy i wysokości świadczeń od statusu danej jednostki na rynku pracy. Świadczenia przysługója głównie osobom ubezpieczonym a ubezpieczenia są obowiązkowe i maja powszechny charakter i przedmiotowy. Współistnienie ubezpieczeń prywatnych i państwowych. Świadczenia pieniężne głównie o charakterze ubezpieczeniowym. Program ubezpieczeń nie podatny na wpływy polityczny, wrażliwość pozostałych programów. Podatki na średnim poziomie, umiarkowana progresywność systemu podatkowego.

Socjalno- demokratyczny - Niema wyznaczonych granic zaangażowania pogaństwa w działalność socjalną. Zakłada się że za bezpieczeństwo i dobrobyt socjalny każdej jednostki przede wszystkim ponosi państwo. Dlatego też w procesie zaspokajania wszystkich ważnych potrzeb mechanizmy rynkowe muszą być zastąpione przez planowane działania państwa. Polityka społeczna powinna obejmować wszystkich obywateli bez warunków wstępnych. Polityka społeczna musi opierać się na redystrybucji dochodów i gwarantować dostęp do świadczeń i usług oparty na kryterium potrzeb. Sektor ubezpieczeń praktycznie tylko państwowy. Duży nacisk kładzie się na rozwój usług socjalnych, publiczne usługi socjalne obejmują zasadniczo wszystkie ważne obszary życia społecznego. Duża stabilność polityki społecznej. Wysokie podatki, wysoka progresywność systemu podatkowego.

<części napisane przez Sikorę są oryginalnie skopiowane z maila, nic nie zmieniałam, proszę o wyrozumiałość i cierpliwość :P>

PLUS MAŁY BONUSIK OD Alyny :D :D :D

Bardziej rozbudowana charakterystyka poszczególnych reżimów polityki społecznej:

Liberalny	Korporacyjno-konserwatywny	Socjaldemokratyczny
Minimalna pomoc społeczna przyznawana tylko ubogim według kryteriów dochodowych (means test). Skromne świadczenia uniwersalne (przyznawane w razie wystąpienia potrzeby bez kryteriów dochodowych). Skromne ubezpieczenia społeczne (ograniczony zakres przedmiotowy i podmiotowy). Świadczenia na niskim poziomie, aby nie zniechęcać do podejmowania pracy, warunki ich udzielania są restrykcyjne i związane często ze stygmatyzacją. Państwo głównie pasywne w sferze społecznej, a jedynie większa aktywność we wspieraniu dla prywatnych form opiekuńczości (welfare schemes). Prawa socjalne są ograniczone, uzależnienie sytuacji materialnej ludzi od rynku pracy jest bardzo duże, co oznacza niski poziom dekomodyfikacji. System stratyfikacji i nierówności to mieszanka: równego ubóstwa wśród odbiorców pomocy państwa, zróżnicowanej sytuacji większości w wyniku działania rynku, polityczno-klasowy dualizm między odbiorcami świadczeń socjalnych i większością, która z nich nie korzysta. Rynek to podstawowy mechanizm zaspokajania potrzeb a także gwarancja efektywności gospodarczej, stąd problematyka pełnego zatrudnia jest wtórna do kwestii wolnego rynku.	Gwarantowanie praw socjalnych nie jest kwestionowane. Prawa socjalne były związane z miejscem w strukturze społeczno-zawodowej, stąd niewielki efekt redystrybucyjny całego systemu (większe zarobki to większe świadczenia, a więc nierówności płacowe przenoszone są przez system świadczeń). Różnego rodzaju dodatki do płacy finansowane głównie przez zatrudniającego, np. pracownicze plany emerytalne mają marginalne znaczenie. Silne związki z Kościołem, stąd nacisk na ochronę tradycyjnej rodziny, np. ubezpieczenia społeczne nie obejmowały niepracujących żon, w systemie świadczeń zachęty do macierzyństwa i pozostawania kobiet w domu. Zasada pomocniczości (subsydiarności), czyli państwo wkracza, gdy możliwości rodziny zostały wyczerpane.	Nietolerowanie dualizmów, np. klasa średnia głównie korzysta z rynku, a klasa robotnicza ze świadczeń publicznych. Uniwersalizm praw socjalnych i wysoki poziom dekomodyfikacji obejmują też klasę średnią. Równy dostęp do świadczeń o najwyższym standardzie dla wszystkich, a nie równy dostęp do świadczeń minimalnych (jak w poprzednich dwóch reżimach). System ubezpieczeń społecznych uzależniający świadczenia od zarobków obejmuje wszystkie warstwy, wszyscy korzystają z polityki społecznej i wszyscy ponoszą jej koszty. Profilaktycznie przenosi się ciężary związane z funkcjonowaniem rodziny na całe społeczeństwo, nie czekając na wyczerpanie się możliwości rodziny (słabsze oddziaływanie zasady pomocniczości). Nacisk na połączenie problematyki pracy i spraw polityki społecznej, pełne zatrudnienie jest warunkiem trwałości tego reżimu. Prawo do pracy jest więc równie ważne jak prawo do odpowiedniego dochodu. Koszty tego modelu wymagają minimalizacji problemów społecznych i maksymalizacji dochodów publicznych, co łatwiej osiągnąć, gdy większość pracuje i niewielu korzysta ze świadczeń.

 

10. Zasady społecznej nauki Kościoła rzymskokatolickiego. <Alyna>

- rozwinęła się w okresie ostatniego stulecia,

- rozwój społeczny może zostać oceniony pozytywny tylko wtedy, gdy sprzyja rozwojowi rodziny, realizacji jej funkcji,

- erozja roli rodziny, zmiany znaczenia jej funkcji w warunkach rozbudowy świadczeń społecznych są powodem tego, iż zwolennicy społecznej nauki Kościoła zajmują krytyczne stanowisko wobec kolektywistów, liberałów i instytucjonalistów.

Istotna cecha akcentowanie pewnych zasad o charakterze uniwersalnym, których wdrażanie powinno poprawić jakość życia społecznego.

Zasady:

1. Dobra wspólnego:

- władze publiczne mają obowiązek uwzględniania korzyści wszystkich obywateli (harmonizowania interesów różnych grup społecznych).

2. Solidarności społecznej:

- obowiązuje ogół obywateli, rozwijanie w ludziach potrzeby służenia innym, uświadamianie sensu angażowania się w działania dla potrzeb wszystkich członków danej zbiorowości, wytwarzanie poczucia wzajemnej zależności.

3. Uczestnictwa:

- aktywne uczestnictwo członków danej społeczności w rozwiązywaniu problemów społecznych, warunek konieczny rozwoju osobowości człowieka- jej realizacja zapewnia poczucie godności i wolności, istotne uzasadnienie zasady solidarności.

4. Pomocniczości:

- państwo jako najwyższy podmiot polityki społecznej powinno interweniować dopiero wtedy, gdy mniejsze podmioty (rodzina, gmina), nie mogą same rozwiązać swych problemów, państwo powinno tworzyć lepsze warunki ich funkcjonowania.

Cechą społecznej nauki Kościoła jest akcentowanie ważności niektórych zagadnień przez encykliki, wyrażające stanowisko Kościoła wobec współczesnych konfliktów społecznych.

11. Modele polityki społecznej: model R. Titmussa, G. Espinga- Andersena i T. Szumlicza. <Alyna>

Model R. Titmussa:

Wyróżnia trzy modele polityki społecznej, opierając się na wzajemnych relacjach między tą polityką a gospodarką rynkową

Trzy rodzaje modeli:

- marginalny (rezydualny, pomocniczy),

- motywacyjny (służebny, wydajnościowy),

- instytucjonalno- redystrybucyjny,

Marginalny:

- potrzeby obywateli zaspokajane są opierając się na rynku prywatnym lub rodzinie, dopiero gdy mechanizmy te zawodzą może wkroczyć polityka społeczna ale tylko pod postacią rozwiązań doraźnych,

- konieczność interwencji państwa tylko w ograniczonym zakresie i przede wszystkim w odniesieniu do sytuacji o charakterze wyjątkowym,

- zdecydowana większość społeczeństwa jest zdolna sama zaspokoić swoje potrzeby, przy ew. pomocy rodziny i org. charytatywnych,

- właściwym celem państwa dobrobytu jest nauczenie ludzi jak sobie bez tego państwa radzić :P,

- kraje o najbardziej ograniczonym udziale środków na cele społeczne,

Motywacyjny:

-programy socjalne traktowane są jako ważny dodatek do gospodarki pełniąc wobec niej rolę służebną, jednym z najważniejszych efektów funkcjonowania tego modelu jest kształtowanie lojalności klasowej i grupowej,

- tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi społeczno- gospodarczemu, uzupełnienie polityki gospodarczej i podleganie jej ocenom efektywności,

- zakłada priorytet zasług i wydajności pracy w procesie zaspakajania potrzeb,

- większy zakres świadczeń społecznych,

- zaspakajanie potrzeb społecznych biorąc pod uwagę indywidualne dokonania lub zasady przynależności do określonej korporacji.

Instytucjonalno-redystrybucyjny:

- polityka społeczna jest uważana za integralną instytucję w ramach danego społeczeństwa, gwarantującą powszechny dostęp do świadczeń i usług, opierając się przede wszystkim na kryterium potrzeb,

- pełnienie przez politykę społeczną funkcji redystrybucji dochodów,

- kwestia podziału dochodu poprzez politykę podatkową, dbanie o standard życia (tworzenie infrastruktury społecznej), planowy rozwój społeczeństwa,

- wysoki udział świadczeń społecznych w podzielonym dochodzie.

Model G. Espinga- Andersena (1990):

Zaproponował zmianę określenia „modele” na „reżimy” i modyfikując podział Titmussa wyróżnił trzy reżimy: liberalne, konserwatywno- korporacyjne i socjaldemokratyczne. Przyporządkowanie poszczególnych krajów do konkretnego reżimu oparte zostało na trzech głównych kryteriach:

- stopień dostępu do świadczeń: charakter bezwarunkowy lub zależny od uprzednio opłaconych składek,

- wpływ zakresu świadczeń i usług socjalnych na istniejące podziały społeczne i zachodzące w nich zmiany,

- relacje pomiędzy państwem a rynkiem prywatnym w ubezpieczeniach emerytalnych.

Klasyfikacja modeli:

Reżimy liberalne to takie w których dominują świadczenia o charakterze opieki społecznej, przysługujące głównie osobom o niskich dochodach. (bez ingerencji państwa). <USA>

W reżimach konserwatywno- korporacyjnych dominuje dążenie do zachowania ukształtowanych przez rynek różnic w statusie społecznym. (państwo tworzy warunki). <Niemcy>

Reżimy socjaldemokratyczne obejmują kraje w których powszechne i bezwarunkowe prawa socjalne zostały także przyznane klasom średnim, budowa państwa dobrobytu, które miało gwarantować równe prawo do wysokiego standardu życia a nie tylko do poziomu minimum. (państwo tworzy warunki oraz aktywnie uczestniczy). <Szwecja>

Model T. Szumlicza (1994):

Biorąc pod uwagę charakter i zakres oddziaływania politycznego na rzeczywistość społeczną, wyodrębnił on cztery modele polityki społecznej. Podstawą do konstruowania takich modeli były cztery „kategorie konstrukcyjne”, wyrażające „zasadnicze koncepcje prowadzenia polityki społecznej”. Owe kategorie to: luka

społeczna, ryzyko społeczne, konsumpcja społeczna i struktura społeczna. Modele oparte na tych kategoriach

były następujące (w nawiasach kategoria konstrukcyjna):

• interwencji doraźnej (luka społeczna- istniejący niedostatek i niedostosowanie społeczne wymagające usunięcia);

• antycypacji społecznej (ryzyko społeczne- zagrożenia powodujące niekorzystne sytuacje społeczne i wymagające objęcia systemem zabezpieczenia społecznego);

• dystrybucji społecznej (konsumpcja społeczna- sfera spożycia polegająca na różnorodnym preferencjom społecznym);

• integracji społecznej (struktura społeczna- odzwierciedla stosunki społeczne, które mogą być kształtowane zgodnie z przyjętymi zasadami życia społecznego).

1. Interwencji doraźnej - w modelu tym polityka społeczna koncentruje się na usuwaniu negatywnych zjawisk i rozładowania napięć społecznych - kategoria - luka socjalna, niezaspokojenie podstawowych potrzeb. <USA, Ppolska po 70. latach>
2. Antycypacji społecznej - dominują działania uprzedzające pojawienie się sytuacji negatywnych (głównie ubezpieczenia społeczne, świadczenia zaopatrzeniowe i opiekuńcze) - kategoria - ryzyka socjalne. <Niemcy>

3. Dystrybucji społecznej - kształtuje się dostęp do dóbr i usług z uwzględnieniem preferencji społecznych - kategoria - konsumpcja społeczna. Charakterystyczny jest dla polityki koncentrującej się na produkcji usług socjalnych. <Polska w 70. latach>

4. Integracji społecznej - jest tu świadome kierowanie, utrwalanie czynników integrujących, jak i eliminowanie bądź neutralizowanie czynników dezintegrujących wybrane społeczności - kategoria - struktura społeczna. <Szwecja>

12. Modele a praktyka polityki społecznej w poszczególnych krajach europejskich. <Alyna>

Polityka społeczna realizowana w poszczególnych państwach europejskich zawiera najczęściej elementy charakterystyczne dla wszystkich omawianych modeli (mieszane systemy polityki społecznej), narodowe systemy polityki społecznej mieszczą się najczęściej na pograniczu dwóch lub trzech modeli. Modele te są konstrukcjami o charakterze idealnym a polityka społeczna realizowana w poszczególnych krajach zawiera najczęściej elementy charakterystyczne dla wszystkich trzech (model liberalny <marginalny>, motywacyjny <korporacyjny>, instytucjonalno- redystrybucyjny).

Spośród krajów europejskich najbliższa modelowi marginalnemu jest polityka społeczna realizowana w Wielkiej Brytanii. Określana jest ona niekiedy mianem liberalno- kolektywistycznej, dla podkreślenia jej dwoistego charakteru: bezpieczeństwo socjalne i dobrobyt obywateli mają zapewniać zarówno państwo jak i same jednostki. Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, powszechna służba zdrowia, zasiłki rodzinne, gwarantują wszystkim obywatelom pewne minimum dochodu niezbędne do utrzymania się i do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Zapewnienie wyższego poziomu bezpieczeństwa socjalnego leży już w dużym stopniu w gestii samych zainteresowanych, którzy mogą w tym celu np. skorzystać z ubezpieczeń dobrowolnych

Lub odłożyć odpowiednią sumę w banku.

W większości krajów europejskich systemy polityki społecznej mieszczą się na pograniczu modeli: motywacyjnego i instytucjonalno- redystrybucyjnego, zachowując również przy tym elementy marginalnej polityki społecznej.

Najwięcej elementów właściwych modelowi instytucjonalno- redystrybucyjnemu wykształciło się w krajach nordyckich. Obywatele tych państw uzyskali prawo do bezpieczeństwa socjalnego i do określonego „godziwego” standardu życia, wiele świadczeń socjalnych i usług przysługuje im z samego tylko tytułu obywatelstwa, niezależnie od uprzedniego zatrudnienia, płaconych składek czy uzyskiwanych dochodów. Programy socjalne obejmują wszystkie główne rodzaje ryzyka socjalnego i wiele normalnych sytuacji życiowych. Opieka państwa rozciąga się nad każdym obywatelem od kolebki aż do grobu :P powszechny i zasadniczo bezpłatny system ochrony zdrowia i system oświaty, emerytury i renty socjalne, przysługujące bez wyjątku ludziom starym i inwalidom, zasiłki rodzinne wypłacane na każde dziecko, ogromna rozbudowa systemu publicznych usług socjalnych dla ludzi starych, niepełnosprawnych, rodzin z dziećmi to przykłady programów, w których instytucjonalizacja polityki społecznej osiągnęła najpełniejszy wymiar. Można powiedzieć że w Skandynawii prawo do normalnego standardu życia zostało w dużym stopniu oddzielone od wpływu kryteriów rynkowych <zasada społecznej odpowiedzialności>.

Szwecja- typowy model państwa socjalnego, Dania i Holandia- model socjalno- liberalny, Finlandia- model konserwatywno- socjalny.

Niemcy i Austria stanowią najbardziej reprezentatywne przykłady modelu motywacyjno- korporacyjnego. Dominują w nich programy o charakterze ubezpieczeniowym a wysokość świadczeń w decydującym stopniu zależy od statusu danej osoby na rynku pracy i uzyskiwanych dochodów.

Spośród krajów europejskich najsłabiej rozwinięte systemy polityki społecznej występują w krajach śródziemnomorskich (Grecja, Hiszpania, Portugalia, Włochy). Kraje te tworzą odrębną kategorię w polityce społecznej- modelu krajów pasa łacińskiego lub też modelu elementarnego. W krajach tych prawa socjalne gwarantowane przez rozwinięte państwa dobrobytu stanowią zaledwie częściowo zinstytucjonalizowaną obietnicę a prawo do pracy i do pomocy ze strony władz publicznych jest urzeczywistnione tylko w niewielkim stopniu. W niektórych z tych krajów istnieją silne tradycje działalności charytatywnej kościoła, co uprawnia do określenia realizowanego w nich modelu polityki społecznej mianem katolickiego, głównie zasada pomocniczości. Integracja państwa powinna mieć charakter głównie uzupełniający, pomocniczy względem oddolnych inicjatyw, powinna je wspierać a nie zastępować. Oznacza to relatywnie mniejszy rozwój świadczeń i usług zastępujących rodzinę w wypełnianiu jej podstawowych funkcji. Głównymi podmiotami polityki społecznej ma być nie państwo a właśnie rodzina, wspólnoty lokalne, Kościół, organizacje charytatywne.

W ostatnich latach wyróżnia się jeszcze jeden model polityki społecznej, określany jako wspólnotowy, komunalny lub libertyński. Wiąże się on z powstaniem ruchów Zielonych i tzw. Nowej lewicy. Kładzie nacisk na znaczenie szczebla lokalnego, ekologię, równość, pokojową koegzystencję różnych kultur. Nacisk kładzie na rozwiązywanie problemów przez społeczności lokalne, pomoc wzajemną. Strategia ta jest dziś bardziej ideą o charakterze utopijnym niż realizowaną w praktyce, ale w niektórych społecznościach lokalnych w Niemczech, Austrii, Danii czy Holandii próbuje się ją wcielić w życie.

13. Teoria potrzeb Maslowa, a potrzeby wyższego rzędu w polityce społecznej.

( Dominik <Neustasony pohromca jożinov> )

Potrzeba=uświadomiony stan braku. Potrzeba staje się motywem dopiero z chwilą, kiedy dostrzegamy możliwość jej zaspokojenia dzięki własnemu działaniu. Możliwość tą określa wiele czynników, związanych z wychowaniem i poziomem edukacji. Potrzeby mają charakter indywidualny. Gdy mowa o potrzebach społecznych zakłada się pewną jednorodność ludzi w zakresie hierarchii potrzeb. Kwestią jest nie tylko określenie, jakie potrzeby członków społeczeństwa powinny zostać zaspokojone, ale i rozpoznanie , w jakim stopniu państwo powinno pomóc w ich zaspokajaniu. Chcąc zaspokoić potrzeby przez świadczenia społeczne, często dokonuje się ich kreacji, ogranicza związek między własnym działaniem a możliwością ich zaspokojenia czy też rodzi postawy roszczeniowe. Problemem dla polityki społecznej zawsze pozostaje przekształcenie rozpoznania potrzeb w działania programowe, umożliwiające określenie udziału państwa w powszechnym zaspokajaniu potrzeb. Najczęściej wykorzystywana do tego celu jest teoria potrzeb Abrahama Maslowa. Może być ona wykorzystana do określania ważności potrzeb związanych z działalnością państwa w sferze polityki społecznej, czyli do prób określenia, co powinno realizować państwo bezpośrednio, a co pośrednio. Umożliwia to istnienie w tej teorii hierarchii potrzeb oraz wyróżnienie w niej pewnych grup potrzeb ze względu na możliwości ich zaspokojenia. Hierarchiczność zakłada,że potrzeby wyższego rzędu stają się istotne dopiero po zaspokojeniu w określonym stopniu tych niższego rzędu. Zaspokojenie w 80-90% potrzeb podstawowych -warunek sine qua non przejścia do zaspokajania tych wyższego rzędu.

POTRZEBY PODSTAWOWE:

-potrzeby fizjologiczne (wiadomo:P)

-potrzeba bezpieczeństwa - stopień ochrony życia i mienia obywateli, ale i poczucie bezpieczeństwa sensu largo: stabilizacja prawna i ekonomiczna (umożliwienie planowania działań przy zapewnieniu minimum standardu egzystencji-uniezależnienie go od zdarzeń losowych).

Obecnie minimalne gwarancje w zakresie zaspokojenia potrzeb podstawowych są coraz częściej formułowane przez organizacje międzynarodowe. Mają one różną postać, ich cechą jest zróżnicowana skuteczność,niemniej nie można ich lekceważyć. Rządy wielu państw podejmują zobowiązania w tym zakresie, choć i tak często się z nich nie wywiązują.

POTRZEBY WYŻSZEGO RZĘDU:

- potrzeba przynależności - chęć bycia akceptowanym (najlepiej potrzeba ta realizuje się w rodzinie czy kręgu przyjaciół). Państwo nie jest w stanie jej zaspokoić, może jedynie stwarzać warunki do jej lepszej realizacji np. poprzez politykę prorodzinną. W większym stopniu może to czynić np. poprzez preferencje dla zakładania i działania różnego rodzaju stowarzyszeń, klubów etc. W przypadku tej potrzeby szczególne znaczenie mają działania sprzyjające integracji pracowników, pozyskania ich lojalności wobec organizacji. Zadania przezwyciężania alienacji tylko w niewielkim stopniu zależą od instytucjonalnej polityki społecznej, aczkolwiek ten problem staje się coraz bardziej istotny, bowiem ulegają zmianie model komunikacji międzyludzkiej i formy alienacji

-potrzeba szacunku- łączy się zaufaniem i odpowiedzialnością. Polityka społeczna winna stwarzać ludziom możliwości samodzielnego działania - jest to możliwe w warunkach popierania decentralizacji. Ogólnie chodzi o dbanie o godność człowieka. Powinny ją zapewnić takie instytucje jak: szpitale, szkoły,urzedy pracy, pomocy socjalnej. Dobrze prowadzona polityka społeczna to istotny element wspierający poczucie godności człowieka obywatela-zmniejsza poczucie uzależnienia, strachu, polegania na litości innych ludzi.

- potrzeba samorealizacji- związek tej potrzeby z polityką społeczną jest najtrudniejszy do uchwycenia, albo i wręcz dyskusyjny. Powinien sprowadzać się do stwarzania równych szans rozwoju i możliwości swobodnego dysponowania wolnym czasem. Jest to sprawa zwiększania wyboru, by więcej ludzi mogło zrealizować swe zamierzenia, ich zdaniem zapewniające najwięcej satysfakcji. Rozpoznanie własnych możliwości jest trudne i relatywne, podobnie jak odpowiedzialności za własne działania.

Gdy przyjmie się taką interpretację teorii Maslowa, jako podstawy tworzenia operacyjnej polityki społecznej, zyskuje się szanse określenia potrzeb podstawowych. Państwo może realizować tę grupę potrzeb poprzez normy minimalne lub innymi słowy tzw. zaopatrzeniowy model polityki społecznej. Próby bezpośredniego zaspokajania potrzeb wyższego rzędu w ramach polityki społecznej państwa na ogół nie przynoszą efektu i są raczej indoktrynacją społeczeństwa. Zadaniem polityki społecznej powinno być tworzenie warunków do zaspokajania tych potrzeb poprzez aktywność obywateli, a nie urzędników państwa.

14. Od państwa opiekuńczego do wielosektorowości w kształtowaniu dobrobytu społecznego. <Magda>

(tak na marginesie to to zagadnienie jest w książce z tym że rozdział o tym tytule ma podrozdziały
stanowiące treści zagadnień 15-21, i też wszystkie modele z zagadnienia 3, wiec w tym zagadnieniu
będą tylko jakieś ogólne trendy i trzeba to pewnie rozwinąć o to co będzie w tych bardziej
szczegółowych zagadnieniach następnych ;) )

W ostatnich latach pojawia się zjawisko pluralistycznego podejścia do kwestii społecznych
rozumianego jako działalność nie tylko podmiotów publicznych ale także organizacji pozarządowych
(stowarzyszeń, fundacji) oraz sektora prywatnego.

Relatywna skala udziału państwa, rynku i sektorów niekomercyjnych ulega zmianom w większości państw
europejskich. Również w Polsce w przeciwieństwie do poprzedniego ustroju przestaje panować
przeświadczenie, że państwo jest jedynym usługodawcą. Idea wielosektorowości w praktyce stała się
faktem. Mówi się obecnie o państwie pluralistycznym lub stosującym formy mieszane.

Okres lat 70 XX wieku od kryzysów naftowych => pojawiły się sugestie redukcji państwa opiekuńczego.
Kwestie te podnosili zwolennicy decentralizacji funkcji państwa, subsydiarności, większej
partycypacji beneficjentów pomocy (konieczna aktywność otrzymujących pomoc).

Niektórzy autorzy mówią o rewolucji podmiotów (od końca lat 60 słynne ruchy studenckie; rozwój
kontrkultury; protesty grup wykluczonych i ruchów obywatelskich)a te ruchy nadszarpnęły
kolektywistyczny i socjocentryczny paradygmat społeczeństwa jako systemu (=> postawiły w centrum
zainteresowania jednostki). Równocześnie rosła akceptacja dla wartości liberalnych, pojawiła się
większa aktywność twórcza w miejsce powielania wzorów kultury. Pojawiły się też zmiany w sferze
pracy i produkcji. Dopracowano je i określono mianem Postmodernizmu. Pojawiły się coraz bardziej
elastyczne formy organizacji pracy. Zaczął liczyć się dostęp do czasu i umysłu, odchodzono od
zastosowania standardowej wiedzy. Wzrastało zapotrzebowanie na usługi, na kwalifikacje miękkie
(znajomość ludzkich potrzeb, zdolności empatycznych, umiejętności podtrzymywania więzi z innymi).
Wszystkie te zmiany wykształciły społeczeństwo obywatelskie- odpowiedzialne za losy państwa, biorące
czynny udział w jego kreowaniu. Większego znaczenia nabrała konkurencja w organizacji usług
społecznych, organizacje pozarządowe miały coraz większe znaczenie w świadczeniu usług. Stwierdzono,
że należy odejść od modelu, w którym programy socjalne wychowują swoich własnych klientów i
przyzwyczajają ich do przyjmowania postawy bierności. Postawiono zatem na koncepcję partnerstwa
państwa i społeczeństwa, że oba te podmioty powinny sobie pomagać i się kontrolować. Stworzyło to
koncepcję odchodzenia od państwa, będącego jedynym dostarczycielem dóbr na rzecz państwa
pluralistycznego, w którym żaden sektor nie jest traktowany w sposób szczególny i żaden nie może co
za tym idzie dominować. Starano się zatem zdecentralizować zadania publiczne i wprowadzono zasadę
pierwszeństwa organizacji sektora obywatelskiego.

15. Teoretyczne uzasadnienie wielosektorowości (welfare pluralism).

(  Filipowski <Jožin z bažin> )

-pluralistyczny sposób myślenia o polityce społecznej: działalność publicznych podmiotów (p. centralny i samorządowy) i organizacji pozarządowych oraz sektora prywatnego (firmy realizujące zadania socjalne)
-państwo przestaje być jedynym usługodawcą socjalnym

Zasada wielosektorowości (cytaty za absolutnie przecudowną i jakże radosną twórczością prof. Józefa Z. [Z. Bażin oczywiście]): Polega na "równoczesnym funkcjonowaniu publicznych podmiotów polityki społecznej, organizacji pozarządowych i instytucji rynkowych, które dostarczają środków i usług służących zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa".

 

Lata 70. XX w. - kryzys naftowy, niewydolność gospodarcza państw zachodnich, krytyka pańśtwa dobrobytu (welfare state). Polityka retrenchmentu - "redukcja państwa opiekuńczego" (jak kurwa można redukować państwo? Jak można tak pisać będąc profesorem?). Cechy wspólne welfare mix i pluralism to odejście od prowadzenia polityki społecznej TYLKO przez instytucje państwowe. Czyli - dopuszczenie do "finansowania zadań społecznych przez sektor pozarządowy, biznesowy, instytucje międzynarodowe oraz samych beneficjentów (kwiecisty język! Bomba! Tu Alyna się wtrąca: masz coś do mnie??> :P) przy wykorzystywaniu rodziny (zwyrol...)".

 

Cechą welfare pluralism (WP) jest chęć decentralizacji, przyjęcie zasady subsydiarności i większej partytycypacji beneficjentów (nie neguje się przy tym roli państwa!). Przełamuje standardowe dla ideologii liberalnej i socjalistycznej traktowanie - odpowiednio - rynku i państwa jako najważniejsze elementy polityki społecznej. Zarówno w WP jak i WMix (wmiksuj se skrypt :P) żaden sektor nie jest dyskryminowany (już

 nigdy żaden sektor przez tego pana nie będzie dyskryminowany, o!).

 

TRÓJKĄT DOBROBYTU (TAAAAK, TRÓJKĄT POSESJI)

 

W związku z ograniczonymi możliwościami graficznym aplikacji Notatnik (niestety, nie mam KWrite) nie narysuję wyżej wymienionego delikwenta. Każdy go zna, no... Trójkąt stanowi wyjście dla modelu teoretycznego WP.

 Rola gospodarstw domowych w teorii Eversa (lata 70.): są aktywnym czynnikiem gospodarczym. Przykład za podręcznikiem: "Ojciec pomagający dzieciom odrobić lekcje byłby dla Eversa podmiotem polityki społecznej, gdyż jego aktywność jest alternatywą dla rynku i instytucji publicznych". Mogliby sobie wziąć korepetycje w innym wypadku. Rewelacja.

Inni teoretycy: Johnson (żaden sektor nie powinien dominować) i Chris Miller (teoria zbliżona do aktualnie używanej).

16. Zmniejszająca się rola państwa a rosnące znaczenie subsydiarności. <Wiola>

W ostatnich dziesięcioleciach państwo opiekuńcze (welfare state) było głównym podmiotem zabezpieczenia społecznego. Od końca XIX w. aż do schyłku lat 70. XX w. państwo w coraz większym zakresie stało na straży bezpieczeństwa socjalnego obywateli, BO:

- XIX/XX w.- pojawiająca się kwestia robotnicza

- po II wojnie światowej - kształtujący się dobrobyt społeczny w państwach zachodnich (dzięki dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu)

- doktryna ustrojowa państw socjalistycznych

Dopiero od końca lat 70.- dyskusja na temat przyszłości państwa opiekuńczego. PRZYCZYNY:

- kryzys gospodarczy (naftowy)

- krytyczne raporty ODCE na temat wysokich kosztów państwa opiekuńczego

- kwestie związane z koniecznością wzmacniania konkurencyjności gospodarczej w dobie liberalizacji handlu i postępującej globalizacji

PAŃSTWO OPIEKUŃCZE NIE ROZWIĄZAŁO WIELU PROBLEMÓW

(od lat 70. w państwach europejskich: rosnące bezrobocie, starzenie się populacji, kryzys rodziny)

+ NOWE WYZWANIA (emancypacja zawodowa kobiet, ubóstwo, wykluczenie społeczne, masowa imigracja)

- kryzys, krytyka państwa dobrobytu- w różnych państwach - różne zmiany:

* hasła konieczności redukcji państwa opiekuńczego, restrukturyzacji i schyłku

* tym większe reformy, im silniejsze wpływy neoliberalne : UK, USA.

Najmniejsze tam, gdzie długa tradycja socjaldemokratyczna (np. Szwecja)

Ogromny wpływ na redukcję państwa opiekuńczego i dowartościowanie wielosektorowości (w ostatnich 30 l.) miało urzeczywistnienie zasady SUBSYDIARNOŚCI:

• w wielu państwach - staje się podstawową zasadą organizacji polityki społecznej (np. na stałe wpisana do szczegółowych polityk UE)

• taka organizacja polityki społecznej, która próbuje rozwiązywać kwestie i problemy społeczne na jak najniższym szczeblu, a dopiero, gdy nie można rozwiązać ich poprzez samorząd lokalny lub organizacje społeczne możliwe jest zastosowanie zasady SUPREMACJI (=przekazania kompetencji na wyższy szczebel- państwowy czy ponadnarodowy)

• ograniczenie roli państwa, przekazanie kompetencji na niższe szczeble, ale i przekształcenie społeczeństwa (z obywateli-klientów w społeczeństwo obywatelskie)

• misją takiego państwa: pobudzanie inicjatyw obywatelskich, wsparcie finansowe i zagwarantowanie odpowiedniego wykorzystania zasobów publicznych

• ścisły związek z wielosektorowością (BO: we wszystkich dziedzinach, dotyczących interesu ogółu-edukacja, zdrowie, pomoc społeczna- zarówno podmioty samorządowe, jak i prywatne, wypełniałyby zadania społeczne, czemu towarzyszyłaby pomoc państwa (o charakterze negatywnym- defiskalizacja lub pozytywnym- subwencje)

17. W kierunki decentralizacji, demonopolizacji i dekoncentracji. (Filipowski <Jožin z bažin>)

(pytanie ma indentyczną treść jak tytuł podrozdziału z książki powyższego Jożina, a więc te krótkie informacje winny wystarczyć - bo wychodzi na to, że pisząc to co on, wiemy tyle co on - to chyba dobrze? :D)

 

Decentralizacja - przeniesienie kompetencji prowadzenia polityki na szczebel terytorialny, bliższy obywatelowi. Zdobył przychylność polityczną, społeczną, ścisły związek z zasadą subsydiarności (oddanie kompetencji podmiotom bliżej obywatela - by żyło się lepiej. Wszystkim!). Zmniejsza także niewydolność centralnych, publicznych instytucji, które realizowały zadania społeczne w sposób biurokratyczny (niewiarygodne). Odpowiedzialność spada na niższe szczeble, jednak państwo może zachować kontrole nad polityką społeczną, np. tak jak w Polsce. Państwo kontroluje samorząd przez województwo, a samorząd ma więcej etatów itd.

 

Decentralizacja fiskalna - rząd przekazuje całkowitą odpowiedzialność za finansowanie usług społecznych rządom (samorządom) lokalnym. D. administracyjna - władze lokalne decydują o alokacji (czyli ROZDZIALE) środków, które dostają od państwa/rządu/dziekana/starego biednego Juchy.

 

Demonopolizacja - pozbawienie państwa monopolu w dziedzinie świadczenia usług socjalnych / społecznych poprzez przekazanie realizacji (części) zadań społecznych organizacjom pozarządowym - to natomiast jest decentralizacja. Gdzie jedna definicja się kończy, a gdzie druga zaczyna - z tym proszę do Jożina z Arzeczmego. Owe podmioty mają kontraktowane środki na realizację konkretnych działań. Kontraktować mogą zarówno rządy centralne jak lokalne. System społeczny jest bardziej elastyczny, szybciej dociera do odbiorców, jest innowacyjny i efektywniejszy finansowo (szpitale przynoszące zysk w Polsce - tu następuje salwa śmiechu). Zwierzątko takie również jest bardzo dobrym pracodawcą (studenci socjologii chyba mają specjalizację: PRACOWNIK SOCJALNY - robimy drugi kierunek? po politologii można co najwyżej szorować podłogi w dziekanacie... :P). W Belgii i Holandii zatrudnienie sięga 14% ogółu zatrudnionych. Są też tacy, którzy twierdzą, że sektor non-profil (trudne słowo) cechuje partykularyzm, uznaniowość, brak profesjonalizmu, niewystarczalność zasobów, luka odpowiedzialności (szatani!)

18. Prywatyzacja, komercjalizacja i ekonomia społeczna. <Wiola>

Prywatyzacja i komercjalizacja polityki społecznej- zabiegi zmniejszające rolę państwa,

-poprzez:

• „PRYWATYZACJA ODPOWIEDZIALNOŚCI” = indywidualizacja odpowiedzialności za siebie i swoich najbliższych oraz adresowanie pomocy do grup najbardziej zagrożonych socjalnie

• wprowadzenie quasi-rynków wewnętrznych do sektora publicznego

- skutek: komercjalizacja placówek „produkujących” usługi społeczne, mimo że są finansowane ze środków publicznych

- koniec l. 80. wprowadzony w Europie (UK) - miał przynieść konkurencyjność programów i usług społecznych i przyczynić się do zwiększenia ich efektywności i skuteczności za konkurencyjną cenę

- oparty o kontraktowanie usług społecznych (jak w przyp. organizacji samorządowych)

- w PL: częściowo sprywatyzowane, skomercjalizowane - ubezpieczenia, zdrowie, edukacja, rynek pracy

EKONOMIA SPOŁECZNA:

- kolejny zabieg „socjalnego odchudzania państwa”

- polega na działaniu różnorodnych podmiotów- przedsiębiorstw społecznych, spółdzielni socjalnych (kooperatyw), organizacji pozarządowych działających również gospodarczo (stowarzyszenia, fundacje), towarzystw świadczeń wzajemnych (cel: działanie na rzecz ludzi - członków, podopiecznych, nie tylko dla zysku)

- idea: zaspokajanie tych potrzeb grup społecznych (czasami swoich członków, podopiecznych), których nie mogą zaspokoić państwo i inne podmioty gospodarcze

- popierana i monitorowana m.in. przez UE (np. północne Włochy: przedsiębiorstwa społeczne i kooperatywy socjalne aktywizują bezrobotnych, pomagają niepełnosprawnym, usamodzielniają wykluczonych społecznie + usługi zdrowotne, pielęgnacyjne, kulturalne)

- PL: analiza zmian legislacyjnych i programowanie wydatkowania funduszy pomocowych UE na l. 2007-2013 - dowody na postępujące, choć powolne, wdrażanie filozofii ekonomii społecznej.

­­­­­­­­­­­

19. Powrót to rodziny i nieformalnych grup wsparcia. <Lachonek>

Przeciwdziałanie ubóstwu było podstawowym celem pierwszych działań w dziedzinie polityki społecznej. Później podstawowym zadaniem była aktywna polityka ludnościowa. Obecnie dominują cele związane z jakościowym rozwojem społeczeństwa. Pomoc rodzinom w krajach rozwiniętych ma służyć jakościowemu rozwojowi i przeciwdziałać deprywacji potrzeb młodej generacji. Podstawowymi celami polityki społecznej jako działalności państwa wobec rodziny jest:

- zapewnienie rodzinie i jej poszczególnym członkom warunków umożliwiających zaspokajanie potrzeb bytowych i mieszkaniowych;

- sprzyjanie osiąganiu odpowiedniego poziomu prokreacji, w celu zagwarantowania co najmniej prostej zastępowalności pokoleń (obecnie współczynnik dzietności na poziomie 2,1 dziecka na 1 kobietę w wieku rozrodczym);

- stwarzanie warunków do możliwości łączenia przez kobietę ról zawodowych i rodzinnych;

- wpływanie na kształtowanie pożądanych stosunków w rodzinie, które mają bezpośredni wpływ na charakter i jakość stosunków w społeczeństwie;

- oddziaływanie na wykształcenie odpowiednich stosunków między rodziną a instytucjami państwowymi i społecznymi;

- skuteczne interweniowanie w sytuacjach. w których z powodu problemów materialnych lub społecznych może dojść do zerwania więzi społecznych lub zagrożone jest wypełnianie przez rodzinę jej podstawowych funkcji, poprzez wykorzystanie dostępnych instrumentów i uaktywnienie podmiotów działających w najbliższym środowisku rodziny;

- zapewnienie warunków kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży, zwłaszcza przez zapewnienie możliwości równego startu życiowego i zawodowego oraz dostępu do edukacji;

Nowe podejście w polityce rodzinnej wskazuje na rodzinę jako główne środowisko i instytucję odpowiedzialną za wychowanie i kształcenie dzieci. Priorytetem w polityce rodzinnej powinno być uznanie, iż strategicznym celem jest rozwój kapitału ludzkiego, a głównym instrumentem osiągnięcia tego celu są usługi społeczne w dziedzinie edukacji, oświaty, wychowania i zdrowia. Należy zatem zwiększyć ich dostępność, umożliwić ich jakościowy i ilościowy rozwój. Podobną rolę spełniają nieformalne grupy wsparcia; w dużej mierze odciążają one placówki służby zdrowia czy poradnie zdrowia psychicznego.

20. Ewolucja współczesnej roli państwa. <Wiola>

-W ostatnich latach państwo traci monopol na realizację polityki społecznej- obok państwa (coraz silniejsze): sektor samorządowy, obywatelski, komercyjny.

- PL: nadal dominuje państwo, ale: ciągłe zmiany legislacyjne i instytucjonalne w kierunku dowartościowania pozostałych sektorów

- UK, USA, Niemcy: pozostałe sektory- znaczny udział w realizacji zadań społecznych; pogląd, że państwo nie jest w stanie samodzielnie zapewnić wszystkich usług społecznych + w demokratycznym państwie obywatel ma prawo rynkowego wyboru od kogo chce otrzymywać usługi i na jakich zasadach

(Niemcy- państwo- funkcja aktywizująca)

- Dawid Osborne, Ted Gaebler „Rządzić inaczej” - państwo ma pełnić funkcję „sterowania” zamiast „wiosłowania” :

• problemem władz publicznych w wielu krajach jest brak umiejętności oddzielenia „sterowania” od „wiosłowania” <faktycznie straszne >;

• władze, które „sterują” aktywnie kształtują swoje społeczności, podejmują więcej przemyślanych decyzji politycznych, pobudzają do działania różnorodne instytucje gospodarcze i socjalne, mają więcej czasu na tworzenie dobrego prawa i kontrolę finansowania działań publicznych.

• „wiosłowanie” powinni zostać przeniesione na inny poziom wdrażania- gdzie realizowane są konkretne zadania społeczne i rozwiązywany konkretny problem = przeniesienie odpowiedzialności na sektor samorządowy, obywatelski, komercyjny

Kierunek decentralizacji i dekoncentracji wykonywania działań społecznych wzmacniają:

- zasady subsydiarności i partnerstwa

W szerszym ujęciu realizacji polityki publicznej i zarządzania publicznego można się odnieść do zasady good governance (= sprawne i partnerskie sprawowanie władzy oparte na otwartości, odpowiedzialności, skuteczności, spójności, pluralizmie, partycypacji i dialogu obywatelskim)

Zdaniem niektórych badaczy- reorganizacja polityki społecznej powinna iść w kierunku redukcji bezpośredniego zaangażowanie państwa na wszystkich etapach prowadzenia polityki społecznej (diagnozowanie - planowanie - świadczenie usług społecznych)

• rola państwa- koordynowanie systemu + nadzór nad wykonywanymi przez inne podmioty zadaniami społecznymi

• mocniejsze dowartościowanie samorządów terytorialnych (kompetencyjnie i finansowo)

• możliwy powrót do koncepcji public choice, która już pod koniec l.70. wskazywała (w wielu krajach) konieczność racjonalizacji alokacji środków publicznych, gł. w skali lokalnej i regionalnej.

21. Wielosektorowa czy obywatelska polityka społeczna? <Magda>

W Europie nieprzerwanie od lat 80 dyskusja nad współczesną rolą państwa. Także w Polsce. Do niedawna
problematykę wielosektorowości prezentowano jedynie przez pryzmat jednego sektora a państwowego
najczęściej (rzadziej terytorialnego czy pozarządowego). W Polsce niedoreprezentowane są sektor
komercyjny, nowy sektor ekonomii społecznej i społecznie zaangażowany biznes (<= są to pojęcia
stosunkowo nowe). Widoczne braki zawiera także sektor nieformalny, mimo że powinien on odgrywać
znaczącą rolę w zaspokajaniu ludzkich potrzeb. Brakuje też analiz na temat współpracy sektorów,
tworzenia partnerstw i konsorcjów.

W ostatnich latach widać większe zainteresowanie sektorem pozarządowym. Wielu badaczy skupiając się
na sektorze pozarządowym definiuje go jako obywatelską politykę społeczną (bo => silne powiązania
organizacji trzeciego sektora ze społeczeństwem obywatelskim) . Obywatelska polityka społeczna
powinna być szersza niż tylko organizacje pozarządowe, gdyż na ten typ polityki powinno składać się
także zaangażowanie rodziny, sektora nieformalnego, prywatnego i ekonomii społecznej (to wszystko
razem powinno stanowić obywatelską politykę społeczną). Istnieje więc w tym sensie silne powiązanie
wielosektorowości z polityką obywatelską, ale wielosektorowość będzie zawsze pojęciem szerszym
ponieważ oprócz sektora pozarządowego, prywatnego i nieformalnego obejmuje także sektor publiczny
(państwo i samorząd terytorialny).

Postrzeganie wielosektorowości będzie się zmieniać. Skuteczna polityka społeczna potrzebuje nowych
więzi i relacji na linii PAŃSTWO - INSTYTUCJE SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO oraz potrzebne jest połączenie potencjału państwowego z potencjałem sektora prywatnego.

Proces pluralizacji instytucjonalnej polityki społecznej będzie z kolei skutkował z pewnością,
podobnie jak było w innych państwach Europy i świata, większym zainteresowaniem badaczy
wielosektorowością, w tym także koncepcjami obywatelskiej polityki społecznej.

22. Ewolucja wspólnotowej polityki rynku pracy. <Achre>

Do końca lat osiemdziesiątych nie istniała wspólna polityka zatrudnienia, wszystko pozostawało w gestii państw. Brakowało oznak integracji rynków pracy więc uchwalono wspólną strategię wzrostu na rzecz zwiększenia zatrudnienia (1985). Zakładała ona ścisłą współpracę krajów oraz rządów z pracodawcami i pracobiorcami. Między 1986 a 89 funkcjonowała Komisja Kreiskiego, opracowała ona program pełnego zatrudnienia dla Europy na lata dziewięćdziesiąte. W 1993 opublikowano Białą Księgę Wzrost, konkurencyjność, zatrudnienie &#8211; zakładała stworzenie do 2000 15 mln nowych miejsc pracy. Celem było ukierunkowanie wzrostu gospodarczego na tworzenie nowych miejsc pracy. Jej trzy główne cele to: dążenie do wzrostu zatrudnienia (a nie tylko zmniejszanie bezrobocia), usunięcie antybodźców finansowych przeszkadzających w promowaniu zatrudnienia i zwiększenie inwestycji w zasoby ludzkie. (Niestety skończyło mi się piwo a do Tercetu daleko... szkoda bo by się przydało do tych bełkotów :( W 1994 na bazie Białej Księgi zainicjowano zintegrowaną strategię zatrudnienia, która proponowała inwestowanie w kształcenie zawodowe, redukcję pośrednich kosztów pracy czy przesunięcie akcentów z polityki pasywnej na aktywną (czyli z biegiem czasu coraz więcej konkretów). W Traktat Amsterdamski (podpisany 1997) wPiSano, że jednym z celów UE jest promowanie trwałego wysokiego poziomu zatrudnienia. Rozpoczął się proces ujednolicania polityk zatrudnienia, tzw. Proces Luksemburski. Dalej jest Strategia Lizbońska - patrz pytanie 25.

23. Istota swobodnego przepływu siły roboczej i równego traktowania siły roboczej. <Lachonek>

Swoboda przepływu osób obowiązuje we wszystkich krajach UE i wiąże się z prawem do poszukiwania pracy w innym państwie członkowskim, prowadzeniem działalności gospodarczej oraz korzystaniem ze wszystkich przywilejów socjalnych w każdym państwie członkowskim UE. Tworzy się tu więc przepisy dotyczące prawa do opieki, zatrudnienia, pobytu, uznania dyplomów i kwalifikacji zawodowych, zabezpieczenia socjalnego pracowników migrujących, opodatkowania. Po wejściu w życie w 1993 r. Traktatu z Maastricht ustanawiającego Unię Europejską, prawo swobodnego przepływu osób zostało rozszerzone i w myśl art. 8a objęło wszystkich obywateli Unii. Tak więc każdy obywatel Unii oraz członkowie jego rodziny mają prawo do osiedlenia się, a także podejmowania zatrudnienia w wybranym państwie członkowskim WE. W działaniach tych obywatele Unii nie mogą być dyskryminowani ze względu na swoje obywatelstwo. Pewne ograniczenia występują jedynie w sektorze publicznym.

Europejska Strategia Zatrudnienia, polityka dotycząca przeciwdziałania bezrobociu, opiera się na czterech filarach. Czwarty filar dotyczy „wzmocnienia polityki równości szans na rynku pracy”. Ma on na celu wspomaganie zmian zachodzących w europejskich społeczeństwach w kierunku pełnego przestrzegania zasady równości płci w odniesieniu do pracy. Efektem tych zmian powinno być zwiększenie aktywności zawodowej kobiet, a więc wzrost stopy zatrudnienia kobiet. Ma to istotne znaczenie w kontekście starzenia się europejskich społeczeństw i obaw o trwałość systemów emerytalnych. Chodzi też o lepsze zrównoważenie udziału kobiet w zatrudnieniu w poszczególnych sektorach gospodarki. Do ważnych kierunków działań w ramach czwartego filaru należy rozwój usług zapewniających opiekę nad dziećmi i osobami starszymi, a także wszelkie programy ułatwiające kobietom powrót, po dłuższej przerwie, do aktywności zawodowej.
Poza zapewnieniem równości szans kobiet i mężczyzn, w czwartym filarze mieszczą się również działania na rzecz integracji społecznej i zwiększenia aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

Program działania w zakresie swobodnego przepływu pracowników koncentruje się na przestrzeganiu i realizowaniu przez państwa członkowskie prawa wspólnotowego w tym zakresie oraz na 2 zasadniczych aspektach:

1. EURES (European Employment Services) - utworzony w 1994 r. - sieć wymiany informacji o ofertach pracy, nowych miejscach pracy, rozwoju na rynku pracy i warunków pracy i życia w poszczególnych regionach UE.

2. TESS - Modernizacja wymiany informacji między poszczególnymi instytucjami zabezpieczenia socjalnego. Do 1999 r. zakłada się następujące kroki: możliwość przepływu świadczeń emerytalnych i rentowych, rozwój modelu koordynacji systemów emerytalnych i świadczeń (zasiłków) na wypadek choroby (1996-1998). Modernizacja formularza dotycząca prawa do opieki zdrowotnej, a także sprawdzenie prawnych aspektów elektronicznej wymiany danych dotyczących zabezpieczenia socjalnego i ochrony danych osobowych.

3. EQUAL - promowanie innowacyjnych rozwiązań, prowadzących do zwalczania wszelkich form dyskryminacji i nierówności, związanych z rynkiem pracy w ramach współpracy ponadnarodowej. Kierunki działań związane z czterema filarami Europejskiej Strategii Zatrudnienia są następujące:

1. ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy,

2. zwalczanie rasizmu i ksenofobii w miejscu pracy,

3. zapewnienie powszechnego dostępu do tworzenia biznesu,

4. umocnienie „gospodarki społecznej” (w tym tzw. trzeciego sektora), w szczególności usług na rzecz społeczności lokalnych oraz poprawa jakości miejsc pracy w „gospodarce społecznej”,

5. wspieranie idei uczenia się przez całe życie oraz integracyjnych form organizacji pracy, sprzyjających zatrudnianiu i utrzymywaniu zatrudnienia osób doświadczających dyskryminacji i nierówności na rynku pracy,

6. wspieranie zdolności przystosowawczych przedsiębiorstw i pracowników do zmian strukturalnych w gospodarce oraz wykorzystania technologii informatycznej i nowych technologii,

7. godzenie życia rodzinnego i zawodowego, jak również ponowna integracja zawodowa kobiet i mężczyzn, którzy opuścili rynek pracy, poprzez wdrażanie bardziej elastycznych i efektywnych form organizacji pracy oraz działań towarzyszących,

8. ograniczenie nierówności w traktowaniu ze względu na płeć i przeciwdziałanie segregacji zawodowej,

9. pomoc w integracji osób ubiegających się o status uchodźcy. Wsparcie dla instytucji (systemu) zajmujących się osobami ubiegającymi się o status uchodźcy.

24. Sytuacja na unijnym rynku pracy i zróżnicowanie społeczno-gospodarcze pomiędzy poszczególnymi państwami UE. <Lachonek>

67,5% ogółu ludności UE znajduje się w wieku produkcyjnym (246,3 mln). Liczba osób zatrudnionych w państwach członkowskich UE wynosi 148 mln. Pozostałe osoby uczą się, są bierne zawodowo lub poszukują pracy i są uznawane za bezrobotne. Największy odsetek ludności aktywnej zawodowo mieszka w Holandii i we Włoszech - 68,9%. Także w wielu regionach Niemiec, Holandii, Austrii, Portugalii i Wlk. Brytanii stanowią oni ponad 68% ludności (np. w Bawarii, Utrechcie (Holandia) i zachodniej Austrii). Z drugiej zaś strony w Unii Europejskiej znajdują się ,regiony, gdzie jedynie 1/3 ludności (31%-35%) jest w wieku produkcyjnym (płd. Francja, Włochy i Hiszpania). Najmniejszy odsetek ludności w wieku produkcyjnym jesli chodzi o kraj jest w Szwecji - 63,8%, Wlk. Brytanii - 65% i we Francji - 65,4%. Wysoki poziom bezrobocia w WE wiąże się z ogromnymi kosztami zmniejszającymi konkurencyjność gospodarczą Unii oraz z konsekwencjami natury politycznej. Bezrobocie ma różną stopę w poszczególnych regionach, waha się od 15,4% w Hiszpanii do 2,7% w Luksemburgu.

Najgorsza sytuacja na rynku pracy (1/4 ludności jest bezrobotna) występuje w południowej części Europy: we Włoszech, w Hiszpanii, a także w Finlandii. Natomiast niższa od 5% stopa bezrobocia występuje w płd. Niemczech, na wyspach greckich, jak również w płn. Włoszech i centralnej Portugalii. Problem bezrobocia dotyczy szczególnie kobiet i młodocianych. Wśród kobiet bezrobocie wynosiło w UE w 1999 r. 10,9%, a wśród mężczyzn 7,S%. Co szósty młodociany jest bez pracy (17,7%). W poszczególnych krajach członkowskich występują znaczące różnice związane z położeniem geograficznym danego państwa, ustrojem politycznym, sytuacją demograficzną i rozwojem ekonomicznym danego regionu.

25.Założenia Strategii Lizbońskiej i istota Europejskiej Strategii Zatrudnienia. <Achre>

Strategię Zatrudnienia przyjęto w 1997 w Luksemburgu, była to odpowiedź na Tarktat Amsterdamski, (który mówił że celem Unii jest m.in. promowanie zatrudnienia). Określała ona główne kierunki działań:
-zmiejszenie bezrobocia
-zatrudnialność (wprowadzanie młodzieży na r.p., walka z bezrob. długookresowym etc)
-promowanie drobnej przedsiębiorczości
-promowanie adaptacyjności (pracowników do zmian)
-równoważenie korzyści (pracodawców i pracowników)

Strategia Lizbońska - celem planu, przyjętego na okres 10 lat, było uczynienie Europy najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym regionem gospodarczym na świecie (buahahaha:) Zakładała ona do 2010 takie cele jak zwiększenie stopy zatrudnienia do 70%, stopy zatrudnienia osób starszych do 50%, kobiet do 60% czy podniesienie efektywnego wieku emerytalnego o 5 lat (generalnie zmniejszenie odsetka osób nieaktywbych zawodowo). Priorytetowe kierunki:
-stymulowanie innowacyjności i przedsiębiorczości
-rozwoju aktywnej polityki zatrudnienia
-poprawy jakości pracy
-zwiększenia mobilności pracowników
-inwestowania w zasoby ludzkie
-promowania integralności społecznej (Lech Wałęsa jest dostępny na gg jeszcze częściej niż bot z rozkładami MPK &#8211; tego nie mogę skumać).

26.Przeobrażenia polskiego rynku pracy w okresie transformacji ustrojowej.

( Dominik <Neustasony pohromca jożinov> )

Początek zmian na polskim rynku pracy jest rok 1990, kiedy to rozpoczęła się transformacja ustrojowa, a wraz z nią proces przeobrażenia gospodarki realnego socjalizmu w gospodarkę rynkową. Gwałtownie przeobraziło charakter polskiego rynku praca pojawienie się zjawiska bezrobocia. W okresie PRL problemem był niedobór zasobów pracy, po roku 1990 ich relatywny nadmiar. Na spadek liczby osób pracujących w narodowej wpłynęły: zmiany własnościowe, restrukturyzacja niektórych dziedzin gospodarki, zmiany organizacyjne w przedsiębiorstwach czy też w użytkowanej technice i technologii.. W wyniku tych zmian, wywołanych procesem transformacji, wzrosła liczba osób bez pracy i spadła liczba osób zatrudnionych w sektorze publicznym. W latach 1990-91 liczba bezrobotnych przyrastała w tempie 1mln osób rocznie, by osiągnąć poziom 2,2 mln w roku 1991.W latach 1992-93 bezrobocie przyrastało w tempie 400 tys. Osób rocznie. Pierwszy kwartał roku 1994 zamknął się liczbą 2,95 mln osób. W latach 1994-98 bezrobocie spadło do poziomu 1,8 mln. Siłę roboczą pochłaniał sektor prywatny, który w roku 1990 zatrudniał 49% zatrudnionych, le już w1994 ponad 60%.Spadała stopa bezrobocia, by w roku 1998 wynieść10,4% Bezrobocie w tych latach spadło, ponieważ rozwój gospodarczy osiągnął wysokie tempo i wstrzymano proces restrukturyzacji niektórych sektorów i branż. W roku 1999 nastąpił ponowny, gwałtowny wzrost bezrobocia, na co miały wpływ: konieczność restrukturyzacji takich sektorów jak hutnictwo, górnictwo czy zbrojeniówka. Negatywnie na rynek pracy wpłynęły także 4 reformy ekipy Buzka z roku 1999. W styczniu 2002 bezrobocie oięgnęło 18,5 % i liczbę 3,25 mln. Obecnie zaś -po wejściu RP do struktur UE i dzięki dobrej koniunkturze gospodarczej-bezrobocie oscyluje wokół poziomu 13%.

Okres transformacji ustrojowej i gospodarczej wpłynął na tą cześć polskiego rynku pracy, jaką jest szara strefa. Zjawisko pracy na czarno obecne było już okresie PRL, w postaci zatrudniania pracowników przez różnego rodzaju „badylarzy” czy „prywaciarzy”. Wraz w początkiem transformacji nastąpiła ekspansja tego zjawiska. Dla wielu bezrobotnych, zatrudnienie w szarej strefie było jedyną szansą na osiąganie jakichkolwiek dochodów, nawet za cenę braku świadczeń socjalnych. Największy rozmiar szara strefa osiągnęła pod koniec lat 90-tych,gdy bezrobocie gwałtownie wzrosło. W Polsce skala zatrudnienia w szarej strefie według różnych źródeł wynosi od 7 proc. (GUS) do 19 proc. (Konfederacja Pracodawców Prywatnych).

Na przeobrażenia rynku pracy miała wpływ prowadzona przez kolejne rządy polityka rynku pracy. Transformacja rynku pracy wymagała, zwłaszcza w pierwszym okresie stworzenia instytucjonalnych ram istnienia, wypracowania zakresu, form i procedur ingerencji państwa oraz skonstruowania systemu osłon zwiększających bezpieczeństwo socjalne gospodarstw domowych. Działania te podejmowane były niejako pod presją uwarunkowań gospodarczych i społecznych, które wielokrotnie determinowały rozwiązania rynku pracy. Polityka rynku pracy lat 90-tych znajdowała się pod znaczącym wpływem działań dotyczących polityki gospodarczej. W polityce gospodarczej działania koncentruje się na zagadnieniach pieniężno-finansowych, natomiast rynkowi pracy poświeca się niewiele miejsca. Na początku lat 90-tych potraktowany on został jako jedna z licznych instytucji gospodarki rynkowej. Jego utworzenie było krokiem prowadzącym do przełomowej zmiany systemu gospodarki. W związku z tym sytuacja na rynku pracy stała się sytuacją rezydualną procesu zmian systemowych. W przyjętej polityce ekonomicznej hierarchii celów ograniczanie bezrobocia znajduje się na niezbyt wysokiej pozycji, wbrew deklaracjom kolejnych ekip rządowych. Działania podejmowane w ramach polityki gospodarczej, skierowane na zapobieganie bezrobociu i jego zwalczanie, miały w tym czasie często charakter żywiołowy.

27. Czynniki ogólne i specyficzne generujące bezrobocie. <Królewna Martuszka>

Czynniki ogólne (uniwersalne) - występujące w krajach o zbliżonym poziomie rozwoju i specyficzne dla danego regionu/kraju:

1. postęp technologiczny - duże ograniczenie w zakresie prostych prac fizycznych i umysłowych; jednocześnie generuje on popyt na pracę dla nowych grup specjalistów.

2. Globalizacja gospodarki - uwolnienie kapitału od trudności z lokowaniem się w miejscach, gdzie przynosi on najwyższe zyski, czyli najczęściej tam, gdzie jest wysoka wydajność pracy i stosunkowo niskie koszty pracy;

3. Sztywność pewnych rozwiązań instytucjonalnych - utrudniają przystosowanie się podaży pracy do popytu na nią (szkolnictwo, prawo pracy, związki zawodowe, …), nie mówiąc już o podatkach;

4. Wzrost podaży pracy - spowodowany uniwersalizmem kulturowym (np. masowe podejmowanie pracy przez kobiety)

5. Migracja ludności z krajów i regionów biedniejszych do bogatszych - a więc: napływ tanich pracowników, a jednocześnie bariera kulturowa utrudniająca ich pełniejsze wykorzystanie - na razie nie dotyczy to Polski ;)

Czynniki specyficzne dla danego kraju (na przykładzie Polski):

1. potrzeba szybkiej restrukturyzacji gospodarki (związana z ujawnianiem ukrytego bezrobocia); zasada uniwersalna dla krajów po przejściach z gospodarka centralnie planowaną. System rynkowy i likwidacje dotacji prowadzą do wysokiego bezrobocia strukturalnego;

2. wkraczanie na rynek bardzo licznych roczników młodzieży;

3. brak kapitału - a pieniążki mogłyby przyspieszyć proces restrukturyzacji i tworzenia nowych miejsc pracy;

GRATISIK: ukryte bariery dla wzrostu zatrudnienia:

1. niski poziom wykształcenia - utrudnia przekwalifikowanie;

2. zbyt mała elastyczność rynku pracy - najczęściej koncentracja przywilejów dla już zatrudnionych, a brak zachęty do pozyskiwania nowych pracowników;

3. zbyt wysokie zasiłki dla bezrobotnych;

4. mała mobilność pracowników i kandydatów do pracy - bo np. przywiązanie do miejsca zamieszkania i wysokie koszty jego zmiany, …

5. wysokie koszty tworzenia nowych miejsc pracy.

28. Bezrobocie jako kwestia społeczna współczesnej Polski. <Królewna Martuszka>

(generalnie mówiąc: temat - rzeka także wszystko chyba zależy od Naszej inwencji twórczej. A tu tylko kilka pomysłów, do czego można nawiązać… )

- W Polsce występuje bezrobocie (woooowwww :P). wiele rodzajów bezrobocia (woowww :P). najważniejsze z punktu widzenia polityki społecznej to: strukturalne, technologiczne, agrarne, długoterminowe

• bezrobocie strukturalne - wymaga programu związanego ze zmianą kwalifikacji - powstanie dużego bezrobocia strukturalnego-efekt uboczny ujawnienia ukrytego bezrobocia w wielu organizacjach, które nadal funkcjonowały, a także utraty pracy przez pracowników zamykanych zakładów i instytucji.

• Bezrobocie technologiczne - w PL relatywnie mniejsze niż w innych krajach, obecnie w coraz większym nasileniu. Dotyczy osób pracujących w zawodach, które dotychczas zatrudniały nowych pracowników, np. bankowość. W przypadku pracowników, którzy utracili pracę ze względu na wdrażanie nowych technologii, ważna jest pomoc w zakresie uzyskania nowych kompetencji.

• Bezrobocie agrarne - 2 przyczyny: struktura agrarna i niemożność produkcyjnego wykorzystania ludzi żyjących z pracy na roli

• Bezrobocie długoterminowe - groźne w PL ze względu na konsekwencje społeczne.

Bezrobocie w Polsce pojawiło się w początkowym okresie politycznej i gospodarczej transformacji, tj, w 1990 roku. Do 1994 r. stale rosło. W 1994 zaistniały korzystne zmiany na rynku pracy (rozrost sektora prywatnego, wysokie tempo rozwoju gospodarczego, zmiany w przepisach dotyczących zatrudnienia, zahamowanie procesów restrukturyzacji wielu branż (hutnictwo, górnictwo, …) )

Ponowny wzrost bezrobocia - w 1999 r. (negatywne skutki reformy służby zdrowia, administracji, oświaty).

W 2005 r. - 18,5 % bezrobotnych , najwięcej wśród młodzieży i na wsiach.

-wśród bezrobotnych - przewaga kobiet (mimo lepszego wykształcenia).

- 1/3 bezrobotnych - w wieku 20-24 lat

- większość z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub podstawowym i niepełnym

- bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy w końcu stycznia 2007 r. stanowili 15,1% cywilnej ludności aktywnej zawodowo (w grudniu 2006 r. - 14,9%; w styczniu 2006 r. - 18,0%). Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano w województwach: warmińsko-mazurskim (24,2%), zachodniopomorskim (22,1%), kujawsko-pomorskim oraz lubuskim (po 19,6%).

- najniższą stopą bezrobocia charakteryzowały się województwa: małopolskie (11,6%), mazowieckie oraz wielkopolskie (po 12,0%).

Przed kilku laty przyszedł nowy, oczekiwany, ale też wyidealizowany ład społeczny. Ma on zalety ale i wady, dlatego bezrobocie na początku lat 90. zaskoczyło nie tylko władzę, ale całe społeczeństwo nie przygotowane do nowej sytuacji na rynku pracy.

Bezrobocie swymi cechami i nasileniem w pełni wyczerpuje wszystkie elementy, jakie przypisuje się kwestiom społecznym. Są to bowiem zjawiska i sytuacje, które:
- dotyczą większych grup i zbiorowości społecznych,
- polegają na kumulacji negatywnych cech położenia materialnego, społecznego lub politycznego,
- wywołują społeczny niepokój i wzburzenie,
- są źródłem napięć społecznych, niekiedy nawet ostrych konfliktów, przez co wpływają destrukcyjnie na rozwój całego społeczeństwa,
- nie mogą być w pełni rozwiązane w ramach grupy, przy pomocy dostępnych jej metod i możliwości,
- mogą być rozwiązane tylko drogą podjęcia działań przez państwo lub inne podmioty polityki społecznej.

Zmiany społeczne, dokonujące się w Polsce w latach 90., objęły tak rozległe obszary życia społecznego, że naruszony został ów ład społeczny.
Powstają wprawdzie nowe reguły, ale ich znajomość i obowiązywanie nie stają się powszechne „z dnia na dzień”. Nowa formuła ładu społecznego przez jakiś czas współistnieje ze starą, co prowadzi do rozmaitych napięć strukturalnych, często określanych jako „patologia społeczna”. Jednostki i grupy nie potrafiące czy też nie chcące z jakichś przyczyn funkcjonować w obrębie nowych norm i wartości, są spychane na margines życia społecznego.
Brak pracy - bezrobocie - to dla wielu Polaków problem, z którym nie potrafią się uporać ani mentalnie, ani praktycznie. Zjawisko to przez 64% badanych Polaków oceniane jest zdecydowanie negatywnie - jako coś, do czego nie wolno dopuszczać. Tylko 3% badanych zauważa pozytywne strony bezrobocia, uznając je za pożyteczne. Koresponduje to z poczuciem zagrożenia powodowanym możliwością utraty pracy, jakie odczuwa 47% ogółu badanych, przy czym aż 73% z nich uważa, że miałoby trudności ze znalezieniem innej pracy.
Ludzi marginalizuje przede wszystkim bezrobocie strukturalne i długookresowe. Z tym stanem wiąże się najczęściej obniżenie standardu życia, powodujące konieczność zrezygnowania z tego, co nie jest niezbędne, a więc najczęściej z uczestniczenia w kulturze. W dalszej kolejności rezygnuje się własnych aspiracji edukacyjnych oraz swoich dzieci. Przyczynia się to do tzw. „dziedziczenia bezrobocia”. Dla członków rodzin dotkniętych bezrobociem zamykają się drogi awansu społecznego, a wyznaczniki sukcesu życiowego stają się nieosiągalne.
Bezrobotni czują się niepotrzebni, oszukani, wykorzystani i odrzuceni zarówno przez społeczeństwo, jak i przez najbliższych, którym nie potrafią zapewnić dobrobytu. Marginalizujące funkcje bezrobocia staja się szczególnie silne wtedy, gdy dotyczą absolwentów - ludzi, którym w ogóle nie udało się wejść na rynek pracy.
Nadużywanie alkoholu przez bezrobotnych wzrasta, a to z kolei wpływa na jakość życia rodzinnego, obniża poziom materialny rodziny, narusza poczucie bezpieczeństwa domowników. Często więc osoby pochodzące z rodzin ekonomicznie, społecznie, kulturowo upośledzonych - chcąc skompensować doświadczone przez nich braki - popadają w konflikt z prawem lub normami społecznymi.
Analiza dowiodła, że generalnie w rodzinach prostytutek występowało więcej zjawisk świadczących o ich dysfunkcjonalności. Bezpośrednią przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak stabilizacji ekonomicznej z powodu bezrobocia.
Środowiska te wytwarzają specyficzną kulturę, negującą wiele podstawowych norm i wartości współczesnego społeczeństwa, a przede wszystkim wartości pracy, konieczność zarobienia na siebie i swojej rodziny itp. Powoduje to, że środowisko podklasy wykazuje tendencję do samoreprodukcji i do umacniania tym samym barier oddzielających je od reszty społeczeństwa.

A teraz krócej o tym, co wyżej:

Skutki bezrobocia

pozytywne:

- redukcja bezrobocia ukrytego racjonalizuje strukturę zatrudnienia wzrost wydajności pracy

- podnoszenie kwalifikacji zawodowych (bo: wzrost konkurencji).

- podnoszenie dyscypliny i poszanowania pracy

- emigracja ( ;) )

Negatywne:

- niewykorzystanie potencjału pracy jako czynnika wzrostu gospodarczego

- obniżenie materialnego poziomu życia

- wzrost wydatków budżetowych związanych z zasiłkami, itp.

- frustracja poszczególnych jednostek w konsekwencji skrócenie długości życia i wzrost liczby samobójstw

- patologia społeczna alkoholizm (:D), narkomania, prostytucja, itp…

- strajki, demonstracje, rozruchy

- powoduje ograniczenie możliwości równości szans - kwestia płci, wieku, czy niepełnosprawności

- rozległe straty moralne i społeczne

- degradacja życia (rozszerzanie się sfery ubóstwa)

- emigraaaaacjaaaa!!!

29. Aktywne i pasywne metody ograniczania bezrobocia. <Królewna Martuszka>

Działania pasywne - mają na celu zmniejszenie liczby osób deklarujących oficjalnie chęć podjęcia pracy zarobkowej. Wymagają zwiększonych wydatków budżetowych lub obniżania wartości świadczeń, kreują postawy roszczeniowe - dlatego w coraz większym stopniu ograniczane przez państwa. Z jednej strony zmniejszają presję osób poszukujących pracy w przeliczeniu na liczbe pracowników, choć nie obniżają bezwzględnej liczby bezrobotnych. Z drugiej zaś instrumenty pasywne rzeczywiście zmniejszają podaż pracy przez dezaktywację zawodowa pewnej części potencjalnej siły roboczej.

1. Work sharing - praca niepełnym wymiarze godzin;

2. Job sharing - stanowiska zajmowane przez pełnozatrudnionych zostają obsadzone przez większą liczbę pracowników, którzy przechodzą z pełnego zatrudnienia za część etatu.

3. wydłużanie okresu edukacji młodzieży w formie obowiązkowej lub stwarzanie systemu zachęt do jej kontynuowania;

4. skracanie okresu pracy lub obniżanie wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę;

5. liberalizacja w zakresie przyznawania rent;

6. podwyższanie zasiłków i długości okresu, na który zostały przyznane, manewrowanie wysokością płacy minimalnej i jej relacją do świadczeń;

7. wydłużanie okresu przyznawania ulg i zwolnień z pracy, np. z tytułu urodzenia i opieki nad dzieckiem

8. jednorazowe odprawy dla odchodzących z pracy

Działania aktywne:

1. udzielanie pomocy poszukującym pracy i pracodawcom poprzez rozwój pośrednictwa pracy

2. prowadzenie poradnictwa zawodowego i szkolenia bezrobotnych - by zwiększyć ich szanse uzyskania pracy

3. inicjowanie, subwencjonowanie, czasami organizowanie robót publicznych

4. inicjowanie i subwencjonowanie prac interwencyjnych - stwarzanie warunków do zatrudnienia bezrobotnych np. poprzez opłacenie części kosztów zatrudnienia

5. udzielanie bezrobotnym pożyczek na otwarcie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienia

Prowadzenie aktywnej polityki wymaga utrzymania prymatu pracy nad innymi formami pomocy bezrobotnym - szkolenia, stwarzanie możliwości pracy cząstkowej, czasowej, zadaniowej. Polityka aktywna pociąga za sobą większe wydatki i wymaga więcej pracy - dlatego decydenci wybierają politykę pasywną…

30.Młodzież na unijnym i polskim rynku pracy. <Achre>

Cechy specyficzne młodzieży:
-brak doświadczenia
-brak dostosowania kształcenia do potrzeb gospodarki (nadprodukcja wszelkiej maści humanistów :)
-wydłużanie się czasu poszukiwania pierwszego zatrudnienia

W Polsce młodzieży urzędy pracy proponują:
-pośrednictwo pracy
-poradnictwo i informację zawodową
-usługi EURES (pośrednictwo do innych krajów UE)
-organizację szkoleń
-pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy (np. szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy lub zajęcia aktywizacyjne - chujkolwiek to jest)

Unijny program Aktywna Młodzież, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego kierowany do młodzieży do 25 roku życia i absolwentów między 25 a 27 proponuje:
-poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy
-prace interwencyjne
-staże
-szkolenia
-doradztwo przed rozpoczęciem działalności
-zajęcia aktywizujące

EMIGRACJA ZAROBKOWA WSPÓŁCZEŚNIE W POLSCE

Przyczyny:
-sytuacja demograficzna
-zróżnicowanie dochodów Polska/kraje 15
-znoszenie barier uniemożliwiających podejmowanie pracy na zachodzie
-wzrastająca mobilność

Straty:
-straty w zasobach ludzkich, drenaż mózgów
-niedobory siły roboczej w niektórych branżach
-utrata nakładów ponoszonych na kształcenie

Korzyści:
-zmniejszenie nierównowagi na rynku pracy
-odciążenie finansów publicznych (mniej zasiłków etc)
-transfer kapitału -> zwiększenie popytu

Emigracja stała 1990-1999 - około 22 tysiące osób rocznie
Czasowa -przed akcesją ok. 300-350 tys. (i drugie tyle nielegalnie)
Po akcesji - brak danych, kierunki znamy :]

26

POTRZEBY
PODSTAWOWE

POTRZEBA SAMOREALIZACJI

POTRZEBA SZACUNKU

POTRZEBY FIZJOLOGICZNE

POTRZEBY BEZPIECZEŃSTWA

POTRZEBA PRZYNALEŻNOŚCI

POTRZEBY WYŻSZEGO

RZĘDU

---