FINANSE MIĘDZYNARODOWE

prof. zw. dr hab. J. ŻABIŃSKA

Wykład 1, 2.10.2013r.

Test wielokrotnego wyboru + książki „Finanse międzynarodowe” Bernaś, Zawiński

Finanse międzynarodowe jako nauka jest stosunkowo młoda, w wyniku globalizacji, rozwoju gospodarczego została wyodrębniona z podstaw finansów.

Finanse międzynarodowe na przykładzie kryzysów II połowy lat 90.

Rozwój finansów międzynarodowych: - młoda dyscyplina
- Związane z procesem liberalizacji przepływów kapitałowych, rosnących powiązań miedzy rynkami, instytucjami itp.
- Wsparciem był rozwój technik telekomunikacyjnych i teleinformatycznych (podgląd funkcjonowania giełd na świecie)
- Zjawiska na rynkach świtowych oddziaływają na rynki krajowe

Wraz ze wzrostem globalizacji wzrasta częstotliwość kryzysów (od połowy lat 90 XXw.)

KRYZYS MEKSYKAŃSKI, 12-15 grudnia 1994, decyzja władz monetarnych Meksyku by dokonać dewaluacji peso o 13%. Uruchomiło to cały łańcuch zdarzeń które doprowadziły do kryzysu w tym kraju. Otworzyło to oczy inwestorom (dużo amerykańskich). By zamknąć deficyty rząd emitował krótkoterminowe obligacje, były one chętnie kupowane przez inwestorów z USA. Stopa procentowa została podniesiona do prawie 50% by zatrzymać kapitał, liczyli na dużą stopę zwrotu, jednak to nie wystarczyło. Nie opłacało się inwestować. Spowodowało to recesję. Pod koniec 1994 roku obligacji wyemitowano na kwotę 60 mld dolarów. (6 mln rezerw, 60 mld zobowiązań). USA utworzyło fundusz stabilizacyjny dla peso na kwotę 18 mld dolarów. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF) miał trzymać rękę na pulsie. Jego skutki, oddziaływały głownie na kraje sąsiadujące np. argentyńskie obligacje straciły na wartości 22%, brazylijskie o 17%, a nawet polskie straciły na wartości 16%. Kraj miał niskie rezerwy, stworzono pakiet ratunkowy, ale zbyt późno, pomógł dopiero po latach wyjść z kryzysu.

Dewaluacja nie była głównym powodem kryzysu, była czynnikiem. Główną przyczyną był deficyt bilansu płatniczego i deficyt budżetowy.

KRYZYS KRAJÓW AZJI POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ, (1997r.) - kraje które był uważane za tygrysy azjatyckie, czyli kraje te bardzo szybko się rozwijały (Indonezja, Malezja, Filipiny, Singapur, Tajlandia), miały wysoką stopę wzrostu realnego GDP. Przyczyną kryzysu była -> zła sytuacja sektora bankowego, koniunktura bankowa osłabiła się, a kraje azjatyckie bazowały na przemyśle, niski popyt, zaciągnięte kredyty -> kryzys. Należało zwiększyć kapitały własne w sektorze bankowym. Inflacja również nie była wysoka (a wg ekonomistów gdy kraj się rozwija inflacja rośnie). Dług krótkoterminowy jest mniejszy niż rezerwy dewizowe to nie ma paniki, można się wywiązać ze zobowiązań, w tym wypadku dług ten był trochę wyższy. Korea Południowa, Indonezja, Tajlandia, miała bardzo wysoki dług. Natomiast w dobrej sytuacji były Chiny, Filipiny, Malezja. Kryzys ten spowodował spowolnienie gospodarki światowej, malejący popyt na towary eksportowane. Kapitał przepływał przez banki azjatyckie, które nie sprawdzały wypłacalności kredytobiorców; gdy spadł popyt to i banki zaczęły mieć problemy z wywiązywaniem się ze zobowiązań. Przed wybuchem kryzysu w 1996 Korea została uznana za kraj wzorcowy, rok później był to kraj który dość poważnie odczuł kryzys. Aby nie dopuścić do zapaści całego sektora bankowego trzeba było te kraje ratować. Programy naprawcze dla objętej kryzysem gospodarki azjatyckiej są finansowane m.in. przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), Bank Światowy, Azjatycki Bank Rozwoju (głównie IMF):

• Korea Południowa: 57 mld USD (MFW - 21mld, BŚ - 10 mld , ABR - 4,5mld, inne - ?mld)

• Indonezja: 40 mld USD (MFW - 10mld, BŚ - 4,5mld , ABR - 3,5mld, inne - 22mld)

• Tajlandia: 17,2 mld USD (

Kryzys wpłynął na inne gospodarki.

KRYZYS ROSYJSKI 08.1998r. - szybko wyszła z załamania, skoncentrowali się na produkcji krajowej. Wywołał niby list Soroch'a do Financial Times, o tym że uważa, że rubel jest niestabilny. (Za małe dochody surowców, aby załatać dziurę budżetową powstałą za niepłacenie podatków ( kara więzienia)) rozwój KAPITALIZMU MAFIJNEGO - dużo korupcji, pomoc z zachodu była przetransferowana potem przez oligarchów finansowych do rajów (np. Cypr) i zamiast budować gospodarkę rynkową pieniądze te trafiały do bossów mafijnych.

Były problemy z płaceniem podatków.

Dwa tygodnie po tym liście - faktyczna dewaluacja rubla.

Rząd zaczął emitować obligacje by zamknąć dziurę budżetową, które były bardzo chętnie kupowane, gdyż rząd je gwarantował.

• Georg Sorosch - wielu ekonomistów rosyjskich obarczyło go wina za kryzys,

• BC Rosji nie miał tyle środków dewizowych, aby sprostać spłacie inwestorów,

• Z pomocą znów przyszedł MFW (23mld dolarów), mimo że wiedzieli że nie będzie to dobrze wykorzystane, jednak chodziło o uspokojenie Rosji by mogły kraje sąsiednie „normalnie funkcjonować” i budować gospodarkę rynkową

• Również w spłacie pożyczki szybko pomógł Rosji wzrost ceny ropy naftowej.
  

Te kryzysy miały tez wpływ na NBP w Polsce:

• kryzys azjatycki kosztował NBP 400 mln $,

• kryzys rosyjski kosztował NBP 1 mld $,

• również stracili inwestorzy lokujący w kraje wschodnie.

KRYZYS BRAZYLIJSKI 09.1998r. Wiele długów zewnętrznych, rezerwy szybko malały.
- tu również prezydent USA (Clinton) wstawił się do MFW o pomoc, którą MFW udzielił z BŚ i innymi w formie pakietu pomocowego. (Międzynarodowy Fundusz Walutowy MFW)
Clinton wziął 5 mld $ na pomoc z funduszu stabilizacyjnego dolara, bo nie wymagało to decyzji kongresu.
- Pomoc miała na celu nie dopuścić do dalszej dewaluacji waluty brazylijskiej. Kryzysy na rynkach walutowych ściągają też zwykle spekulantów, którzy chcą zarobić
Bilans płatniczy też musi być pod kontrolą.
Ważne jest, aby sektor bankowy był silny,

Clinton wywierał nacisk na MFW gdyż obawiał się o zakłócenie funkcjonowania gospodarki amerykańskiej (bo spadek zamówień na towary amerykańskie - 15% to bardzo dużo)

Pakiet pomocowy dla Brazylii 41,5 mld

70% z okienka finansowego MFW (Supplemental Reserve Facility) - wyżej oprocentowane (aż 70% drogich kredytów żeby zmusić do szybkiej spłaty)

18mld MSF

30% z niżej oprocentowanych

Pomoc Brazylii:

Bank Światowy 4,5mld Pomoc bilateralna 14,5mld Unia Europejska 7,5mld Bank amerykański 4,5mld USA 5mld

W związku z globalizacją jest coraz więcej kryzysów, które dotykają także inne państwa, których bezpośrednio ten kryzys nie dotyczy.

INDEX DOW JONES EURO STOXX - trend rosnący od 1994r. - połowy 2000r. z załamaniami w 1998r. przez kryzys azjatycki.

KRYZYS ARGENTYŃSKI, pakiet ratunkowy, udziałowcy „Pancerza finansowego”: MFW, Rząd Hiszpania, BID, Bank Światowy, Banki lokalne, Obligacje w Euro, AF JP (Fundusze Emerytalne), Obligacje Peso/USD, Konwencja Obligacji. Wartość całkowita ok. 40 mld.

Przyznane środki przeznaczone są głownie na obsługę aktualnych kredytów tzn. 87,4% -34,7 mld. Pomoc MF realizowane jest gdy spełnione zostają wymogi:
- Obniżenie deficytu o 3%
- Obniżenie inflacji o 2%
-Wprowadzenie podatku VAT Kryzysy II połowy lat `90 miały charakter lokalny, dotyczyły określonego regionu. W 2000 roku kryzysy się nie skończyły. Indeksy giełdowe były bardzo wysokie.

MFW - wyczerpał środki na pomoc, należało podnieść kapitał zakładowy „bezpieczny hazard”. Szef MFW w 2000r. zakończyłpakietyratunkowe. FSAP - Financial Sektor Assistant Program - raporty krajów by nie dopuścić do kryzysu. Wprowadzono go w 2000r., na posiedzeniu MFW postanowiono o rezygnacji z pomocy pakietowej, gdyż MFW nie było już na nie stać.

MORAL HAZARD/ POKUSA NADUŻYCIA/ BEZPIECZNY HAZARD - To sytuacja, w której podmiot podejmuje zwiększone ryzyko mając świadomość, że nie będzie ponosić konsekwencji z nim związanych. Występuje na co dzień, banki mając zewnętrzne gwarancje złożonych w nim depozytów podejmuje większe ryzyko. Deponenci również lokują swoje pieniądze tam gdzie oferowane są większe odsetki.

Kto zatem będzie musiał zapłacić za te gwarancje?

Pod uwagę wchodzą 3 grupy:

1. Podatnicy

2. Akcjonariusze

3. Wierzyciele.

Gdyby podatnicy musieli ponosić cały ciężar tych gwarancji wówczas nagrodzono by nieodpowiedzialne zachowania menedżera. Zagrożonym instytucjom dano by sygnał, aby wchodziły one w jeszcze bardziej ryzykowne operacje. Z drugiej strony jeżeli akcjonariusze i wierzyciele za wszystko będą płacić, wówczas zagrożone instytucje nie będą…….

Konieczność rekapitalizacji banków niemieckich wynika z faktu dużego ich zaangażowania się w operacje derywatami kredytowymi. Ponieważ w związku z kryzysem ceny tych ryzykownych papierów wartościowych permanentnie spadają, banki które mają w swoich portfelach, muszą dokonywać wysokich odpisów, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia

Sytuacja w niemieckim systemie bankowym jest jeszcze ciągle niestabilna. W prawdzie zostały podjęte odpowiednie przedsięwzięcia, żeby system stabilizować

Podsumowanie:

Interwencje państwa polegające na ratowaniu dotkniętych kłopotami instytucji finansowych są zdaniem wildzkości ekonomistów i polityków koniecznością. Nie ma innej alternatywy. System finansowy ma dla całej gospodarki zbyt duże znaczenie i było by brakiem odpowiedzialności ryzykować

WPŁYW WSPÓŁCZESNEGO KRYZYSU FINANSOWEGO NA CHARAKTER I KIERUNEK REFORM ŚWIATOWEGO SYSTEMU FINANSOWEGO

Celem prezentowanego referatu jest przedstawienie:

• Zidentyfikowanych słabości istniejącego systemu finansowego

• Działań proponowanych przez G20, Komitet Bazylejski i Radę Stabilności Finansowej

• Zagrożeń związanych z działalnością wielkich i systemowo powiązanych banków

• Propozycji rozwiązań problemu too big to fail

Grupa G20

Założona na propozycję ministra finansów grupy G7 na szczycie w Kolonii w 1999r.

Jest niemoralnym forum, na którym odbywa się dialog między krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się, którego celem jest wspieranie ogólnoświatowej stabilności.

Kraje należące do G20 reprezentuje 90% świtowego PKB, 80% handlu świtowego, 2/3 ludności świata. To sprawia, że G20 ma wysoki stopień legitymizacji i jest ważnym forum, na którym omawia się działania zmierzające do wzmocnienia międzynarodowej architektury finansowej.

Wzrost rangi G20 - 15.11.2008, Waszyngton - po raz pierwszy odbyło się spotkanie na poziomie szefów państw i rządów.

Głównym celem było ustalenie zasad nowego porządku w światowej gospodarce i wytyczenie trzech głównych kierunków działań:

1. Wzmocnienie transparentności i odpowiedzialności rynków finansowych

2. Zwiększenie współdziałania państw

3. Zaostrzenie kontroli na rynkach finansowych i wzmacnianie zdrowych regulacji w gospodarce światowej.

Najważniejsze zagadnienia, których rozwiązanie, zdaniem G20, pozwoli w przyszłości uniknąć wielkich kryzysów, obejmują:

1. Podwyższenie wymagań dot. Kapitału własnego

2. Wprowadzenie limitów zadłużania się banków - współczynnik dźwigni

3. Wprowadzenie antycyklicznych buforów kapitałowych

4. Nowe zasady wynagradzania menadżerów

5. Trans graniczna kontrola działalności wielkich banków

6. Silniejsze uregulowania handlu derywatami

7. Obniżenie ryzyka systemowego związanego z funkcjonowaniem wielkich banków.

Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego (Basel Commitee on Banking Supervision)

• Założony w 1974 przez prezesów banków centralnych grupy G10

• Aktualnie należy do niego 27 krajów, które SA reprezentowane przez wysokiej rangi urzędników banków centralnych i nadzorców bankowych

• Formułuje standardy nadzoru bankowego i wytyczne oraz rekomenduje najlepsze praktyki.

Do najważniejszych osiągnięć Komitetu Bazylejskiego należy zaliczyć:

• Bazylejską Umowę Kapitałową z 1998, która wyznaczała minimalny udział kapitałów własnych banku, który został uzależniony od aktywów ważonych ryzykiem

• Wypracowany przez Komitet w ścisłej współpracy z wieloma instytucjami 25 zasad efektywnego nadzoru bankowego

• Nową Umowę Kapitałową (1999). W ostatecznym kształcie NUK zwaną też Bazyleą II opublikowano w 2004 roku. Jej zalecenia miały zostać wprowadzone w życie przez kraje grupy G10 do końca 2007 roku.

Nowa Umowa Kapitałowa wprowadziła odmienny pomiar adekwatności kapitałowej w stosunku do tego z 1998. Został on oparty na 3 filarach:

1. Filar I wprowadza minimalne wymogi kapitałowe na pokrycie ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego

2. Filar II określa procesy analizy nadzorczej (podstawowym celem nadzoru powinno być kontrolowanie czy banki posiadają wystarczający kapitał dla prowadzonej działalności.

3. Filar III dotyczy dyscypliny rynkowej i zwraca uwagę na potrzebę przejrzystości działania banków oraz zachęcenie do stosowania bezpiecznych praktyk.

Rada Stabilności Finansowej - Financial Stability Board (FSB)

Została utworzona w 2009 w wyniku przekształcenia Forum Stabilności Finansowej (FSF) ustanowionego na mocy decyzji grupy G7 z 20.02.1999.

Główne cele działalności Forum zostały ukierunkowane na :

1. Ocenę stabilności międzynarodowego systemu finansowego

2. Identyfikacji działań naprawczych i prewencyjnych oraz nadzór nad nimi.

3. Usprawnienie koordynacji i wymiany informacji pomiędzy różnorodnymi władzami odpowiedzialnymi za stabilność finansową.

Kryzys finansowy z lat 2007-2009 wykazał, że dotychczasowe wysiłki FSF zmierzające do zapewnienia stabilności międzynarodowych finansów były niewystarczające a współpraca finansowa zbyt słaba i niewłaściwie skoordynowana.

Dlatego członkowie grupy G20 uznali za konieczne zastąpienie Forum nową instytucją o szerszym i wzmocnionym mandacie - FSB.

W stosunku do FSF rozszerzono liczbę członków Rady, do której należą obecnie wszyscy byli uczestnicy Forum, reszta krajów G20, Hiszpania oraz Komisja Europejska.

Główne zadania Rady Stabilności Finansowej:

Prace nad zarysowaniem odpornej na kryzysy architektury rynków finansowych.

Na zlecenie G20 opracowane są rekomendacje dotyczące najważniejszych zagadnień mających na celu zapewnienie stabilności finansowej w skali świata. Między innymi:

• FSB koordynuje światowe wysiłki zmierzające do ustalenia silniejszych regulacji banków i rynków finansowych

• Plany reform dotyczących Bazylei II

• Handel derywatami

• Ryzyka systemowego związanego z działalnością wielkich banków

• Zasady wynagradzania menadżerów bankowych.

Aby system finansowy uczynić stabilnym i poważnie obniżyć ryzyko wybuchu kryzysu finansowego konieczne są instytucjonalne i regulacyjne reformy. Podejście systemowe do przeprowadzonych reform oznacza wzmocnienie całościowego spojrzenia na funkcjonowanie systemu finansowego. Zgłasza, że doświadczenie uczy, że stabilizacja pojedynczych rynków i instytucji nie gwarantuje stabilizacji całego systemu finansowego. Ponieważ system finansowy to coś więcej niż tylko suma poszczególnych części, stąd uregulowania ukierunkowane na sferę mikro muszą być uzupełnione o uregulowania ukierunkowane na sferę makro.

Pierwszym krokiem zmierzającym do wzmocnienia systemu finansowego jest pojedynczy bank i związana e z jego działalnością mikro ostrożnościowe regulacje. Chodzi bowiem o to, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo bankructwa pojedynczego banku i zapobiec upadkowi pierwszej kostki domina, a tym samym przeciwdziałać wystąpieniu efektu domina. Dlatego regulacje ostrożnościowe na poziomie mikro są tak istotne dla stabilności całego systemu finansowego.

Rekomendacje Komitetu Bazylejskiego dla wzmocnienia pojedynczego banku:

W centrum regulacji ostrożniościowych na poziomie mikro znajdują się propozycje uregulowań Bazylejskiego Komitet Nadzoru Bankowego, które w publikacjach funkcjonują pod nazwą Bazylea III. Propozycje te zostały zawarte w dwóch konsultacyjnych pakietach.

Pierwszy pakiet ogłoszony w lipcu 2009:

• propozycje, które zaostrzają uregulowania dotyczące instrumentów pochodnych, gdyż te stanowiły podstawowe źródło I fali kryzysowej

• wypracowano wytyczne dla lepszego zarządzania ryzykiem

• rozszerzono przepisy dotyczące operacji handlowych i ryzyk wynikających z pozabilansowego zaangażowania się instytucji finansowych

Drugie pakiet ogłoszony w listopadzie 2009 został ukierunkowany na wzmocnienie przeciwstawiania się systemu finansowego załamaniom na rynkach finansowych. W tym celu zaproponowano:

• Podniesienie wielkości i jakości kapitału podstawowego

• W celu zmniejszenia pro cykliczności działania regulacji zawartych w Bazylei II przewidziano antycykliczne bufory kapitałowe

• Wprowadzenie przepisów dotyczących rozbudowy buforów płynnościowych

• Wprowadzenie współczynnika dźwigni ograniczającego wielkości zaciąganego kapitału obcego.

Celem tych przedsięwzięć jest zwiększenie stabilności pojedynczej instytucji finansowej.

Makroostrożnościowe podejście - ryzyko systemowe związane z funkcjonowaniem wielkich silnie powiązanych instytucji finansowych.

Jedną z głównych przyczyn kryzysu w sektorze finansowym było niedostateczne rozpoznanie i niedocenienie ryzyka systemowego. Przez ryzyko systemowe należy rozumieć prawdopodobieństwo wystąpienia specyficznego, systemowego zdarzenia, które może zaburzyć funkcjonowanie znacznej części systemu finansowego i może przełożyć się na ogólną efektywność gospodarczą. Może ono wynikać z kumulowania się wielorakich pojedynczych ryzyk. Dotychczas systemowe i kompleksowe analizy zagrożeń ryzykiem systemowym były niedostateczne. Brak było też instrumentów w sferze regulacji i nadzoru, które można by wykorzystać w zwalczaniu zidentyfikowanych potencjalnych ryzyk systemowych. Uwaga regulatorów i polityków w pierwszym rzędzie była skoncentrowana na zapewnieniu stabilności pojedynczych instytucji, rynków i infrastruktury, dominowało tzw. Podejście mikroostrożnościowe.

Na poziomie makro kwestią o istotnym znaczeniu dla ryzyka systemowego jest problem znaczących systemowo instytucji finansowych - Systematical Important Financial Institution (SIFI), których bankructwo może mieć poważne skutku dla całego systemu finansowego. Zdaniem ekspertów szczególnym wyzwaniem jest zdefiniowanie i identyfikacja systemowo ważnych instytucji finansowych. Należy zwrócić uwagę, że systemowo ważna instytucja nie zależy jedynie od jej wielkości. Obok wielkości należy uwzględnić także powiązania tez instytucji z innymi uczestnikami rynku, jej zastępowalność, jak również ogólną sytuację na rynku. Innymi słowy chodzi o ocenę czy upadłość takiej instytucji będzie miała systemowe konsekwencje. Jest to problem którego rozwiązanie wymaga rozwinięcia odpowiedniej metody identyfikacji znaczących systemowo instytucji (SIFI).

Istotnym problemem związanym z istnieniem systemów znaczących instytucji finansowych jest problem moral hazardu czyli pokusy nadużycia. Przed kryzysem instytucje bankowe miały niepisane gwarancje państwa. W razie kłopotów mogły liczyć na wsparcie. To zachęciło je do wchodzenia w coraz większe ryzyko. Po upadku Lehmann Brothers rządy zdecydowały się nie dopuścić do bankructwa kolejnego banku co spowodowało, że gwarancje te dotychczas o charakterze implicite zamieniły się na gwarancje eksplicite.

Gwarancje państwa stanowiły dla dużych banków swoistą kotwicę bezpieczeństwa. Umożliwiła ona tym bankom przez długi okres taniej finansować się na rynku, mieć większy udział w rynku i kształtować ceny oferowanych usług. Jednocześnie gwarancje dla wielkich i silnie powiązanych instytucji finansowych pozostają w wyraźnej sprzeczności z zasadami rynkowo ukształtowanego i funkcjonującego systemu finansowego.

W gospodarce rynkowej decyzje podejmowane są w warunkach niepewności i ryzyka. Wyższość gospodarki rynkowej w stosunku do innych systemów zawiera się w bodźcach jakie warunki rynków emitują dla uczestników rynku, którzy po ich uwzględnieniu rozważają korzyści jakie mogą osiągnąć w relacji do występującego ryzyka. W system gospodarki rynkowej wpisana jest również zasada odpowiedzialności podmiotu za poniesione straty łącznie z bankructwem. Inaczej mówiąc w gospodarce rynkowej gotowość do ponoszenia ryzyka jest trzymana w ryzach przez możliwość bankructwa.

Małe i średnie banki w razie kłopotów bankrutują. Duże banki ze względu na ich powiązania i znaczenie dla funkcjonowania systemu finansowego w razie kłopotów są ratowane przez państwo. Aby uniknąć w przyszłości kosztownego ich ratowania przez podatników proponuje się różne rozwiązania problemu „too big to fail”:

• Restrukturyzację i przymusowy podział wielkich banków na mniejsze części

• Wprowadzenie opodatkowania w relacji do sumy bilansowej

• Dopuszczenie do bankructwa dużego banku mającego kłopoty

• Ograniczenie wynagrodzenia menadżerów bankowych i uzależnienia ich od wypracowanego w długim okresie zysku.

Przymusowy podział wielkich banków, za którym optował również gubernator Banku Angli Mervin King, ma wielu oponentów. Lepiej jest zdaniem niektórych ekonomistów jeżeli polityka skoncentruje się na regulacji instytucji finansowych niż na ich podziale. Ważne są przede wszystkim władze nadzorze, które będą mogły zagrożone banki zrestrukturyzować lub zlikwidować. W skrajnym przypadku znacząca dla stabilizacji systemu finansowego część banku może zostać szybko wyizolowana i upaństwowiona lub sprzedana podczas gdy reszta powinna podlegać likwidacji. To wymaga jednak wypracowania jednolitych, prawnie usankcjonowanych procedur upadłościowych|(likwidacyjnych), a także specjalnych funduszy na pokrycie kosztów restrukturyzacji i likwidacji.

Ciekawą inicjatywą zmierzającą do zabezpieczenia ryzyka wypłacalności znaczących systemowo instytucji finansowych jest zaproponowane przez Radę Mędrców z Niemiec utworzenie funduszu stabilizacyjnego, który byłby finansowany przez znaczące systemowo instytucje finansowe w postaci składek lub opłat. To, zdaniem Mędrców, osłabi bodźce do dążenia by być systemowo ważną instytucją. W ten sposób możliwe będzie zredukowanie częstotliwości występowania kryzysów w przyszłości. Celem tej propozycji jest dopuszczenie do bankructwa (upadłości) systemowo ważnej instytucji i w ten sposób podporządkowanie wszystkich systemowo ważnych instytucji działania mechanizmu rynkowego.

Rada Mędrców wskazuje na szwedzki fundusz stabilizacyjny, który został założony w 2008. Aktualnie jego środki stanowią 1% PKB Szwecji. Należy zauważyć, że wszystkie banki ponoszą równe opłaty stanowiące 0,036% zobowiązań. Przewiduje się, że w ciągu 15 lat fundusz powinien wzrosnąć do 2,5% PKB. Dokonując odpowiednich obliczeń dla sfery euro w relacji do PKB, środki funduszu powinny kształtować się w przedziale od 100 mld do 250 mld euro.

Wnioski z badań przeprowadzonych przez ekonomistów Banku Światowego i Uniwersytetu w Tilbury związane z zagrożeniem funkcjonowania wielkich banków.

Asli Demirguc-Kunt oraz Harry Huinzinga w swoich badaniach dotyczących SIFI (systemowo ważnych instytucji finansowych) stwierdził, że niektóre SIFI są tak duże, że kraje macierzyste nie są w stanie ich uratować. Ich zdaniem, w Szwajcarii, Holandii i Wielkiej Brytanii możliwe są takie same katastrofy jakie miały miejsce pod koniec 2008 roku w Islandii i doprowadziły na skraj przepaści grożącej bankructwem państwa. W opublikowanych ostatnio badaniach wykazali, że istnieje jeszcze wiele banków, które są zbyt duże, żeby mogły być uratowane, 30 banków ma zobowiązania, które są co najmniej w połowie tak duże jak PKB kraju macierzystego danej instytucji.

Przykłady:

Szwajcaria:

1. Zadłużenie UBS stanowie 3,7 krotności PKB tego kraju

2. Zadłużenie Credit Suisse jest 2,1 krotnie większe od PKB

Holandia

1. Zadłużenie ING przekracza dwukrotnie PKB Holandii.

Wielka Brytania

Royal Bank of Scotland na przełomie 2008/2009 zanotował rekordowe straty w wysokości 60 mld USD, a jego suma bilansowa w swoim największym punkcie była wyższa niż cała brytyjska działalność gospodarcza.

Jeżeli weźmie się pod uwagę nie pojedyncze banki, ale wielkość całego systemu finansowego to na przykład w Wielkiej Brytanii łączne zobowiązania płatnicze wszystkich instytucji monetarnych (Geldinstitution) przekraczają 5,5 PKB, w Szwecji 6,3 razy. Ratowanie takich instytucji byłoby ogromnym obciążaniem dla budżetu w tych krajach. Stąd nawoływania do rozbicia gigantów bankowych.

Komisarz UE do spraw konkurencji może wykorzystać pozostające w jego ręku instrumenty nacisku, które pozwalają na zmniejszenie wielkich banków - komisarz może zezwolić bankom na pomoc państwa pod warunkiem zmniejszenia jego działalności. W Niemczech to już przećwiczono. Commerzbank, BayernLB i WestLB musiały za uzyskaną miliardową pomoc państwa zmniejszyć swoją działalność o połowę. Jeżeli chodzi o ING to Neelie Kroes na początku 2009 roku rozbiła holenderski gigant, nakazała go podzielić na część bankową i ubezpieczeniową.

Wielkie międzynarodowe banki w swoim pędzie do jeszcze większego wzrostu znalazły się teraz w trudnym położeniu. Przez długi czas rosnące rynki zapewniały bankom ogromne zyski i przewagi konkurencyjne. Panowało wówczas przekonanie, że im większa jest instytucja finansowa tym bardziej stabilny jest system finansowy i realna gospodarka.

Ogromne korzyści konkurencyjne wielkich banków były rezultatem niepisanych gwarancji państwa (too big to fail), dzięki którym mogły się taniej reformować i wchodzić w bardzo ryzykowne operacje. W międzyczasie jednak sytuacja się zmieniła, niektóre instytucje finansowe tak się rozrosły, że ich wielkość już nie stanowiła korzyści, lecz stała się dla nich ciężarem. Są one tak potężne, że ich ratowanie - w razie kłopotów - przekracza możliwości wysoko zadłużonych państw. Stały się one „too big to save” (zbyt duże, by je ratować). Stąd rosnące przekonanie o konieczności zreformowania działania tych instytucji.

W Niemczech został opracowany projekt, który powinien ułatwić sanację banków zagrożonych niewypłacalnością i ochronić podatników przed kosztami kolejnych bankructw. W projekcie zawarta jest wieloetapowa procedura postępowanie w przypadku stwierdzenia niewypłacalności banku:

• Najpierw urzędowo powołany doradca powinien zażądać uzdrowienia zagrożonej instytucji. Jeżeli się nie da, wówczas

• Planuje się reorganizacje zagrożonej instytucji na wzór już istniejących procedur upadłościowych. Jeżeli reorganizacja nie przyniesie skutku, wówczas

• Nadzór bankowy może sięgnąć po bardziej drastyczne przedsięwzięcia. W przypadku wyższej konieczności przedsięwzięcia te mogą być podejmowane bez zgody właściciela.

• W przypadku ekstremalnym majątek lub część majątku systemowo znaczącej instytucji może być podzielony lub przeniesiony na inną prywatną instytucję.

Ogólne zasady mechanizmu likwidacji są opracowywane przez FSB, wymagają one koordynacji i współpracy zwłaszcza w odniesieniu trans granicznej działalności banków. Świat potrzebuje klarownych procedur likwidacyjnych dla wielkich banków międzynarodowych. W tej procedurze mogą znaleźć się także przepisy dotyczące tego jaki kraj i ile pieniędzy powinien przeznaczyć na ratowanie i jak zostaną podzielone straty.

Zmiany sytuacji płatniczej związana ze zmiana stanu rezerw

Kraj A

Kraj B

- spadek rezerw złota w konsekwencji ujemnego sala bilansu płatniczego, deficyt handlowy, odpływ kapitałów do kraju B - Bank Centralny zmniejsza emisje pieniądza gotówkowego - zmniejszenie obiegu powoduje wzrost siły nabywczej pieniądza, gdyż zmniejszony obieg musi obsłużyć obrót towarowy i usługowy: następuje spadek cen wewnętrznych - wzrasta eksport dóbr i usług oraz spada import dóbr i usług z uwagi na różnice w cenach - pogorszenie się terms of trade - pogorszenie terms od trade powoduje poprawę bilansu płatniczego - stopień poprawy zależy od cenowej elastyczności popytu kraju A na import i popytu zagranicy na eksport kraju A - BC podnosi stopę dyskontową - cena kredytu rośnie, spada ilość zaciąganych kredytów: obniżają się wydatki inwestycyjne, spada zatrudnienie i dochody, zmniejsza się popyt globalny, popyt na import - obniża się wolumen importu dóbr i usług - ograniczenie aktywności gospodarczej jest źródłem poprawy bilansu płatniczego, której rozmiary zależą od dochodowej elastyczności popytu kraju A na import dóbr i usług - wyższa stopa dyskontowa działa modyfikująco na ruchy kapitałów: zmniejsza się wywóz kapitałów do kraju B, zwiększa się napływ kapitałów z kraju B - w efekcie zmian w bilansie kapitałów poprawia się bilans płatniczy - wzrasta stan rezerw złota w wyniku poprawy bilansu płatniczego

* wzrastają rezerwy złota w efekcie nadwyżki bilansu płatniczego, nadwyżka eksportu, przypływ kapitału * bank centralny zwiększa obieg pieniądza gotówkowego * w wyniku zwiększenia obiegu spada siła nabywcza pieniądza: przy nie zmniejszonej podaży dóbr i usług wzrastają ceny wewnętrzne * spada eksport dóbr i usług, a wzrasta import z uwagi na różnice cen - poprawa terms of trade * poprawa terms of trade prowadzi do pogorszenia bilansu płatniczego * stopień pogorszenia zależy od cenowych elastyczności popytu kraju B na import i zagranicy na eksport kraju B * BC obniża stopę dyskontową * cena kredytu spada, rośnie ilość zaciąganych kredytów, następuje wzrost koniunktury - wzrost inwestycji, zatrudnienia, dochodów, popytu globalnego na import; wolumen importu dóbr i usług rośnie * ożywienie koniunktury powoduje pogorszenie bilansu płatniczego, którego stopień zależy od dochodowej elastyczności popytu kraju B na import dóbr i usług * niższa stopa dyskontowa działa modyfikująco na ruchy kapitałów: napływ kapitałów z kraju A zmniejsza się, zwiększa się ich odpływ do kraju A * w efekcie zmian w bilansie kapitałów pogarsza się bilans płatniczy * spada stan rezerw złota w wyniku pogorszenia się bilansu płatniczego

25.11.2010

Rynek kapitałowy strefy euro Wprowadzenie euro spowodowało istotne zmiany w Europie. Dotychczas kapitał pozyskiwany był przez system bankowy.

Zalety systemu rynkowego: tańsze usługi, niższe koszty, model bardziej elastyczny, nastawiony na stymulowanie nowych przedsiębiorstw. System ten funkcjonował w USA. Dlatego zdecydowano, że system ten byłby korzystny dla Europy. Dotychczas w Europie pozyskiwano kapitał w 80% poprzez system bankowy a tylko 20% poprzez system rynkowy - model bankowy pozyskiwania kapitału. Odwrotnie było w USA - model rynkowy pozyskiwania kapitału.

Obroty krajowymi instrumentami dłużnymi przedsiębiorstw, instytucji finansowych i organów publicznych w większym stopniu były realizowane w USA niż w Europie. Tak samo było w przypadku kapitalizacji rynku akcji. Wprowadzenie euro umożliwiło oferowanie swoich produktów nie tylko w granicach swojego kraju, ale i na innych rynkach europejskich. Aby małe przedsiębiorstwa i banki mogły zaistnieć na rynkach europejskich musiały poddać się fuzji. Wprowadzenie wspólnej waluty nie oznacza, że od razu mamy do czynienia z zintegrowanym, jednorodnym rynkiem kapitałowym. Zdawano sobie sprawę z różnic jakie występują, a wyrazem tego jest powołanie Komitetu Mędrców.

Według Komitetu Mędrców korzyści związane z funkcjonowaniem zintegrowanego rynku kapitałowego to:

1. bardziej efektywne wykorzystanie kapitału przez podmioty funkcjonujące w obszarze UGW dzięki:

• wydajniejszemu, głębszemu i szerszemu rynkowi papierów wartościowych

• niższym kosztom transportu i większej płynności rynku

• bardziej zdywersyfikowanemu i unowocześnionemu systemowi finansowemu

• większym możliwościom ograniczenia ryzyka

• lepsze pośrednictwo pomiędzy wolnymi funduszami pieniężnymi a inwestycjami poprzez:

• zwiększenie konkurencyjności pomiędzy rynkami finansowymi a pośrednikami

• korzyści z dywersyfikacji skali jak również wyższej wydajności

• silniejszą współpracę gospodarczą

• wzrost atrakcyjności UE jako miejsca inwestycji dzięki wzmocnieniu gospodarki UE

Korzyści i koszty integracji rynków kapitałowych w UE:

Korzyści	Koszty
poprawa efektywności inwestowania	dla krajowych pośredników finansowych - utrata wpływów na narodowym rynku kapitałowym
spadek kosztów funkcjonowania rynków kapitałowych	nadmierna koncentracja przepływów kapitałowych w jednych krajach i brak dostępu do nich w innych krajach
spadek cen usług finansowych	niewłaściwe i mało efektywne wykorzystanie napływającego kapitału z zagranicy
poprawa jakości usług finansowych	negatywny wpływ przepływów kapitałowych na stabilność makroekonomiczną
zwiększenie zdolności do mobilizacji kapitału w gospodarce
zwiększenie zdolności do efektywnej alokacji kapitału
stymulacja wzrostu oszczędności
stymulacja wzrostu dochodu narodowego


Cele i działania w ramach FSAP:

Cele strategiczne oraz cel ogólny	Działania
Tworzenie jednolitego hurtowego rynku finansowego	- umożliwienie emitentom pozyskiwania kapitału w UE - zapewnienie swobodnego dostępu do rynku inwestorom i pośrednikom finansowym - zapewnienie możliwości swobodnego oferowania usług finansowych na terenie UE instytucjom świadczącym usługi inwestycyjne - ustanowienie przejrzystej i dobrze zintegrowanej struktury rynku, która umożliwi dokonywania przez zarządzających funduszami najbardziej efektywnych inwestycji - stworzeniu klimatu zaufania opartego na istnieniu określonych reguł prawnych, by handel papierami wartościowymi nie był obarczony ryzykiem inwestycyjnym niewywiązywania się przez strony z warunków transakcji
Utworzenie bezpiecznego i otwartego rynku detalicznych usług finansowych	- wyposażenie konsumentów we wszelkie niezbędne środki (dostęp do informacji, jasne zdefiniowanie przysługujących im praw) niezbędne do aktywnej obecności na rynku finansowym - zdefiniowanie i usunięcie różnic dot. Zasad świadczenia usług finansowych w różnych krajach UE, by zapewnić swobodę ich przepływu między krajami - stworzenie podstaw prawnych, które umożliwią powstanie nowych kanałów dystrybucji, a nowe technologie będą stosowane w skali paneuropejskiej -stworzenie bezpiecznego i efektywnego systemu trans granicznych rozliczeń, detalicznych
Stworzenie norm ostrożnościowych i systemu nadzoru rynków finansowych	- usunięcie niejasności w obowiązujących normach ostrożnościowych - ustanowienie właściwych standardów działania sektora bankowego - stworzenie zintegrowanej struktury nadzoru na poziome UE, która umożliwi utrzymanie stabilności i zaufania na rynku - umożliwienie Wspólnocie Europejskiej odegrania istotnej roli w ustanawianiu globalnych standardów w zakresie regulacji i nadzoru
Stworzenie lepszych warunków sprawnego funkcjonowania jednolitego rynku finansowego	- likwidacja różnic w opodatkowaniu - powstanie efektywnego i przejrzystego systemu ładu korporacyjnego


Podział barier integracji rynków kapitałowych w UE:

Bariery integracji
Prawne		Polityczne	Organizacyjne	Ekonomiczne
Skomplikowanie i rozciągnięcie w czasie procesu stanowienia prawa wspólnotowego		Nadmierne protekcjonizm krajowych rynków	Zróżnicowanie standardów infrastruktury rynkowej w krajach członkowskich	Organizacja nadzoru w odniesieniu do pośredników finansowych świadczących usługi w wielu państwach UE
Brak przejrzystości i prawa wspólnotowego		Brak woli politycznej	Ograniczenie możliwości wyboru dostawcy usług rozliczeń i rozrachunku	Zróżnicowanie systemów podatkowych w krajach członkowskich
Podatność systemu stanowienia prawa na stosowany protekcjonizm				Niedostateczne warunki rozwoju konkurencji
Przypisywanie naczelnego znaczenia stanowieniu prawa w procesie integracji rynków kapitałowych

Zakres działań na rynku finansowym w latach 2005-2010

Lp.	Priorytet	Opis działania
1.	wzmocnienie integracji rynku finansowego	dokończenie inicjatyw legislacyjnych i pozalegislacyjnych, usprawnienie współpracy podmiotów nadzorujących rynki finansowe, usunięcie istniejących barier integracji
2.	zastosowanie zasady „lepszego stanowienia prawa” (better regulation)	kontynuowanie polityki otwartych i przejrzystych konsultacji rynkowych, szacowania wpływu nowych propozycji legislacyjnych na rynek; ocena dotycząca obowiązujących przepisów; nacisk na prawidłowe przenoszenie i stosowanie przez państwa członkowskie uchwalonych przepisów; uproszczenie i kodyfikacja niektórych regulacji oraz eliminacja niezgodności występujących pomiędzy poszczególnymi przepisami; zwiększenie wpływu ostatecznych odbiorców usług finansowych na politykę Komisji Europejskiej wobec sektora finansowego; zwiększenie spójności polityki z zakresu usług finansowych z polityką prowadzoną przez Komisję Europejską na innych obszarach
3.	budowa właściwych struktur nadzorczych i regulacyjnych	rozwój procesu Lamfalussy'ego; wzmacnianie współpracy i usprawnianie wymiany informacji pomiędzy poszczególnymi nadzorcami
4.	podniesienie poziomu konkurencji	podniesienie poziomu konkurencji pomiędzy podmiotami oferującymi usługi finansowe, w szczególności na rynkach detalicznych
5.	wzmocnienie pozycji UE	wzmocnienie pozycji UE na globalizujących się rynkach finansowych poprzez wpływ na tworzenie globalnych standardów, rozwój współpracy ze Stanami Zjednoczonymi i innymi krajami, Japonią, Chinami, Rosją, Indiami, poprzez silną reprezentację UE na forach organizacji międzynarodowych

Przed wprowadzeniem euro funkcjonowało 32 giełd papierów wartościowych i 19 giełd instrumentów pochodnych. Proces konsolidacji odbywał się na dwóch poziomach: krajowym i międzynarodowym. Kapitalizacja nie zależy tylko od wartości danej spółki ale i czynników zewnętrznych, do których zaliczamy koniunkturę.

Windowanie zysków i tuszowanie strat osiągano kilkoma sposobami:

• wzrost zysku na akcje często zwiększano poprzez zaciąganie kredytów, za które skupowano własne akcje z rynku

• niektóre spółki redukowały normalne wydatki, takie jak inwestycje na badania, rozwój czy marketing, aby wykreować iluzję stałego wzrostu zysku

• wiele spółek windowało swoje zyski przejmując inne spółki, których akcje były w danym momencie mniej warte

• poprawiano wyniki finansowe manipulując księgowością; niektóre spółki swój długi ukrywały w firmach zależnych, których wyniki nie wchodziły jednak do całościowego bilansu (Enron) lub zawyżały obroty i zyski księgując sprzedaż z przyszłych kwartałów (Sunbean), mimo że odbiorcy nigdy nie mieli odebrać zamówionych towarów lub księgując zwykle wydatki jako inwestycje kapitałowe.

Sztucznie windowane zyski i tuszowane straty nakręcały kurs akcji. W ten sposób na giełdach notowania akcji bezustannie rosły prowadząc do coraz większego „nadmuchania bańki spekulacyjnej”. W rezultacie pod koniec lat 90. i na początku 2000 r. akcje były poważnie przewartościowane.

2.12.2010.

Rynek bankowy W Europie kontynentalnej dominuje model bankowy - podmioty zdobywają kapitał potrzebny do bieżącego funkcjonowania za pomocą banków. Architekci UE uznali, że lepiej byłoby gdyby rozszerzył się rynek kapitałowy, a nie bankowy. Wprowadzenie euro umożliwiło tę zmianę, ale pomimo tego rynek bankowy nadal pełni ważną funkcję.

Wskaźniki przy ocenianiu banków:

1. Lista 20 największych pod względem kapitalizacji rynkowej banków.

W 1990 r. dominowały banki japońskie. Obok nich ważną rolę odgrywały jeszcze: Allianz, Deutsche Bank, AIG Bank, Generali Bank (Włochy). W 2003 r. wśród tych 20 banków pozostał już tylko jeden bank japoński: Mitsubishi Tokyo; a dominowały banki amerykańskie (było ich 12, a pierwszym z nich był Citigroup). Japonia po 1990 r. przeżywała stagnację, podczas której wiele banków nie sprostało temu zastojowi i zbankrutowało. W Europie nastąpił okres „nowej ekonomii” wzrost gospodarczy nakręcany jest rozwojem Hi-Tech. Ta sytuacja była korzystna dla rozwoju banków USA. W kolejnych latach pozycje poszczególnych banków zmieniały się, ale i tak to banki USA dominowały.

2. Największe banki pod względem kapitałów własnych

Citigroup, HSBK. Dominują już nie tylko banki USA ale i europejskie.

Banki zdobywały coraz większy kapitał albo przez akumulację zysku albo przez połączenie z innym bankiem konsolidacje.

Definicje konsolidacji banków w wybranych polskich pozycjach literatury przedmiotu:

autor	pojęcie	Definicja
Lachowski S.	konsolidacja	fuzja, przejęcie lub współpraca strategiczna dwóch lub więcej banków w celu zachowania lub wzmocnienia konkurencyjności rynkowej
Kosiński B.	konsolidacja kapitałowa w sektorze bankowym	wszelkie przedsięwzięcia polegające na łączeniu dwóch lub więcej banków w jedną organizacyjną całość lub tworzeniu zespołów banków powiązanych kapitałowo, współdziałających ze sobą i prowadzących wspólną politykę. Celem przedsięwzięcia jest powołanie do życia struktury większej i silniejszej pod względem finansowym, o zwiększonych możliwościach działania
Solarz J.K.	konsolidacja krajowego systemu bankowego	proces wzmacniania potencjału strategicznego (…) przy wykorzystaniu możliwości, jakie daje kapitałowa i organizacyjna forma holdingu finansowego
Jaworski W.L.	konsolidacja banków	łączenie banków kapitałowe oraz kapitałowe i organizacyjne

Sposób konsolidowania instytucji:

1. Klasyczna konsolidacja dwóch lub kilku samodzielnych banków:

1. Cel: skuteczna realizacja przyjętej strategii - rozszerzenie skali i zakresu działania, obniżka kosztów, umocnienie pozycji na rynku,

2. nowa jednostka funkcjonuje pod nową firmą, może jednak zawierać elementy nazw jednostek połączonych

2. przejmowanie przez bank silniejszy

Charakter połączenia przedsiębiorstw:

• fuzje sensu stricte połączenie banków o podobnych rozmiarach

• „przyjazne” przejęcia kontroli nad bankiem

Podział transakcji konsolidacji:

kryterium	rodzaj konsolidacji	opis
sposób łączenia się przedsiębiorstw	horyzontalne (poziome)	dwa lub kilka przedsiębiorstw z tej samej branży łączy się, by w ten sposób zwiększyć udziały w rynku, poprawić efektywność działania, skoncentrować działania lub osiągnąć efekty skali
		wertykalne (pionowe)	połączenie się jednostek z podobnych segmentów rynku. Działanie takie są podejmowane w sytuacji, gdy pomiędzy firmami mogą występować zależności dostawca - odbiorca. Konsolidacja wertykalna jest podejmowana, gdy występuje np. nieefektywny rynek składników produktów
		koncentryczne	połączenia o charakterze koncentrycznym mają miejsce, gdy podmioty są powiązane przez korzystanie ze wspólnej technologii, procesów produkcji lub rynków. Przejmowana firma stanowi przedłużenie gamy oferowanych produktów, rynków lub technologii firmy przejmującej.
		konglomeratowe	kapitałowe o organizacyjne połączenie firm działających w odmiennych dziedzinach produkcyjnych lub usługowych, obsługujących różne rynki. Cel: możliwość wykorzystania zasobów kapitałowych jednego przedsiębiorstwa przez drugie
	charakter połączenia	many at once (wszyscy na jednego)	kilka przedsiębiorstw poprzez połączenie się z inną firmą dąży do umocnienia swojej pozycji w danym sektorze
		one at time (fuzja jedna na jakiś czas)	w sytuacji zagrożenia w otoczeniu lub gdy duża firma przejmuje mniejsze przedsiębiorstwo
		one by one (jedna na jedną firmę)	podobne przedsiębiorstwa „pochłaniają” się wzajemnie
	charakter połączenia przedsiębiorstw	fuzje sensu stricto	połączenie banków o podobnych rozmiarach
		„przyjazne” przejęcie kontroli nad bankiem	zachodzi między bankami o różnych rozmiarach i potencjałach, przejęcie ma miejsce za zgodą i w drodze uchwały przejmowanego banku
		„wrogie” przejęcie	bank przyjmujący zwraca się bezpośrednio do właścicieli przejmowanej instytucji, pomijając kierownictwo banku podczas realizowania transakcji, istnieje możliwość podjęcia przez bank przejmowany działań obronnych polegających na np. znalezieniu oferty trzeciego podmiotu zainteresowanego przyjaznym przejęciem, wprowadzeniu zmian w statucie lub podjęcia prób wykupienia banku
	cel dokonywania połączenia	konsolidacja w rynku	konsolidacja podmiotów funkcjonujących na podobnych rynkach, pozwala na połączenie prowadzonych operacji i wspólne wykorzystanie posiadanych oddziałów i kadry pracowniczej. Cel: redukcja kosztów na skutek zamykania zbędnych oddziałów i zwolnień pracowników, poprawa efektywności działania poprzez powiększenie grona klientów oraz lepszą jakość zarządzania ryzykiem kredytowym
		konsolidacja z różnych rynków	konsolidacja podmiotów funkcjonujących na różnych obszarach geograficznych. Cel: wzrost konkurencyjności poprzez ekspansję na rozleglejszym niż dotychczas rynku pozyskując nowych klientów
		rozwój rynku	połączenie podmiotów funkcjonujących na tym samym rynku oferujących usługi i produkty dla różnych segmentów rynku. Cel: redukcja kosztów poprzez zmniejszenie liczby oddziałów a tym samym zwiększenie dochodów
		rozwój linii produktowej	połączenie podmiotów oferujących usługi i produkty wzajemnie komplementarne. Cel: wzrost przychodów poprzez wykorzystanie aktywów, doświadczenia rynkowego, marki instytucji, wykwalifikowanej kadry pracowniczej
		sprzedaż podległych banków	sprzedaż zagranicznych filii lub oddziałów należących do instytucji pochodzącej z innego kraju
	sposób konsolidowania instytucji	klasyczne konsolidacje dwóch lub kilku samodzielnych banków	cel: skuteczna realizacja przyjętej strategii - rozszerzenie skali i zakresu działania, obniżka kosztów, umocnienie pozycji na rynku; nowa jednostka funkcjonuje pod nową firmą, może jednak zawierać elementy nazw jednostek połączonych
		przejmowanie przez bank silniejszy (np. w drodze zakupu) instytucji słabszej kapitałowo	forma ma zastosowanie w sytuacji, gdy słabszy bank znalazł się w trudnej sytuacji finansowej - silniejszy bank jest gotowy przejąć jego aktywa i pasywa oraz należności zagrożone, działa na rzecz naprawienia zaistniałej sytuacji, pokrycia strat, wyeliminowania ewentualnych zagrożeń; bank przejmujący: powiększa stan posiadania placówek, klientelę, sumę zgromadzonych depozytów, inicjującym przejęcie może być: - bank przejmowany, który unika ogłoszenia niewypłacalności, - bank przejmujący zainteresowany rozszerzeniem pola działalności, - nadzór bankowy
		zakup udziałów w kapitale akcyjnym banku	przeważnie zakup następuje z inicjatywy nabywcy posiadającego zasoby kapitałowe, prowadzącego ekspansywną politykę mającą na celu zwiększenie obszaru działania, także poza granicami kraju macierzystego

Fuzje wywierają istotny wpływ na liczbę instytucji kredytowych. Za wyjątkiem Finlandii, Szwecji i Grecji wszędzie odnotowano spadek ich wielkości.

Niemcy przez wiele lat traktowane były jako wzór funkcjonowania sektora bankowego lecz na skutek rozwoju Internetu sektor bankowy jest przebankowiony (za duża liczba banków), dlatego obniżono ilość instytucji kredytowych.

Spadek liczby instytucji kredytowych z reguły pociągnął za sobą spadek placówek bankowych w UE. Jedynie w nowych krajach członkowskich UE (np. Polska, Malta, Bułgaria) liczba placówek bankowych rośnie. W ramach starej 15 UE są kraje, które przyjęły strategię związaną ze wzrostem ilości placówek, są to np. Hiszpania, Portugalia, Finlandia.

Łączne aktywa instytucji kredytowych wzrosły zarówno w UE jak i w UM (unii monetarnej).

Wraz ze spadkiem liczby instytucji kredytowych zauważalny jest wzrost łącznych aktywów tych instytucji.

Absolutna liczba placówek bankowych o niczym nie świadczy, istotna natomiast jest relacja ilości placówek bankowych przypadających na 100 tysięcy mieszkańców (stosunek ten ma największe wartości dla Hiszpanii, Niemiec, Francji, Włoch).

Fuzje i przejęcia instytucji kredytowych skutkowały wzrostem poziomu koncentracji w sektorze bankowym (najwyższy poziom osiągnęły: Dania, Finlandia, Belgia, Luksemburg). W 2008 r. największa koncentracja miała miejsce w Estonii. Poziom koncentracji liczy się jako udział aktywów 5 największych banków kraju w łącznych aktywach sektora bankowego. Poziom ten jest wysoki głównie w małych krajach UE.

Banki przygotowywały się do funkcjonowania na nowym rozszerzonym rynku europejskim poprzez wzrost fuzji i przejęć (dominują fuzje na poziomie krajowym, zwłaszcza w jednej branży). Krajowe fuzje są bardziej korzystne - dopóki nie przekroczono limitu koncentracji łączono się w kraju, gdy istniało zagrożenie monopolu łączono się międzynarodowo.

Liczba transakcji fuzji i przejęć po 2005 r. spadła, lecz wzrosła wartość tych transakcji. Stało się tak ponieważ transakcje te dotyczyły głównie dużych banków.

Aktywa instytucji zagranicznych w bankach krajowych:

• Największy udział: Estonia, Czechy, Luksemburg, Słowacja, Rumunia (w krajach tych przed transformacją nie istniał sektor bankowy charakterystyczny dla gospodarki rynkowej, dlatego inwestorzy zagraniczni ułatwili tę przemianę)

• Kraje najbardziej rozwinięte odnotowały niewielki udział

Największe przejęcie trans graniczne w Europie w latach 1996-2005 (folia):

• Dexia

• Nordea

Rządy we Francji, Hiszpanii, Włoszech były zainteresowane stworzeniem tzw. championów bankowych.

Największe pod względem wartości transakcji fuzji i przejęć banków (1997-2007) (folia)

Ekspansja banków zachodnioeuropejskich na rynki wschodzące (folia)

Internacjonalizacja wybranych banków europejskich, np. Unicredit z Włoch przejął banki

Ekspansja banków zachodnioeuropejskich na rynki USA, np. Deutsche Bank przejął Bankers Trust, Saudder.

Największe banki świata pod względem kapitalizacji rynkowej:

• 3 banki chińskie: China Construction Bank, Bank of China, ICBC

Podsumowując: aktywa instytucji kredytowych wykazują nieustający wzrost, tak samo depozyty w tych instytucjach, wzrosły też kredyty (choć słabiej).

Nie grozi nam zmierzch sektora bankowego w UE.

9.12.2010 Eurorynki pieniężne i kapitałowe - funkcjonują nie tylko w granicach Europy. Po zakończeniu II wojny światowej, sektor bankowy odbudowywał się.

Zmiany po wojnie:

- bankowość uniwersalna - świadczenie szerokiego zakresu usług, także finansowanie długoterminowych projektów inwestycyjnymi, zarządzanie walutami obcymi. (przed woja depozyty, k-t, ś-t kredytyt) !!!W latach 60 mamy do czynienia z rozwinięciem się bankowości uniwersalnej, zakładowej działalności wkładowo-pożyczkowej w walucie obcej. Banki krajowe zaczęły przyjmować wkłady w walutach obcych i udzielać w nich kredytów.

!!!Na początku lat 60 wykształciły się tzw. Banki międzynarodowe prowadzące działanlnośc wkładowo pożyczkową na rzecz zagranicy oraz świadczące usługi finansowe wewnątrz kraju tyle, ze w walutach obcych.

Formy organizacyjne bańkowości międzynarodowej

• Biuro przedstawicielskie -zagraniczne biuro banku krajowego, w którym jedna Lub kilka osób reprezentuje bank, biuro nie może przyjmowac wkładów, ani udzielać kredytów, zbiera jedynie informacje i przekazuje je do centrali banku. Banki uznały to biuro, za dogodną formę badania możliwości działania za granicą.

• Agencja - nie może przyjmować wkładów, ale może udzielać kredyty handlowe; środki na tę działalność agencja zdobywa poprzez zaciąganie pożyczek na lokalnym międzybankowym rynku pieniężnym lub na rynku eurowalutowym, może także pożyczać fundusze od swego banku macierzystego czy innych banków afiliowanych przy banku macierzystym.

• Bank afiliowany - jest to bank lokalny działający wg prawa miejscowego, w którym bank zagraniczny posiada mniejszą, a zatem jeszcze niedającą kontroli część udziałów. Dzięki bankowi afiliowanemu bank zagraniczny ma pełny dostęp do działalności wkładowo-pożyczkowej na lokalnym rynku finansowym.
  

• Oddział zagraniczny - to przedłużenie działalności banku macierzystego poza granicę (nie jest to jednostka prawnie wyodrębniona).
  Nie może emitować akcji, nie ma własnych aktywów i zobowiązań.
  Może prowadzić cały wachlarz transakcji finansowych w skali krajowej i międzynarodowej - przyjmuje wkłady, udziela kredytów, zawiera transakcje z bankami lokalnymi. Zabezpieczeniem tej działalności jest cały kapitał zagranicznego banku macierzystego.

• Bank pomocniczy - jednostka prawnie wyodrębniona, odrębna organizacja bankowa, w której bank zagraniczny posiada taką część udziałów, która pozwala mu kontrolować jego działalność (nie zawsze musi to być 51%).
  

• Bank konsorcjalny - jest jednostka prawna, będąca wspólnym przedsięwzięciem kilku banków zagranicznych na stale prowadzącą międzynarodową działalność bankową.


Konsorcjum → grupa banków, w której każdy jest odrębną instytucją finansową i działa we własnym imieniu, banki połączone są jedynie więzami wspólnego kredytu.

Grupy banków konsorcjalnych:

ze względu na kierunki działalności banki konsorcjalne można podzielić na:
(podstawowe formy)


1. wyspecjalizowane w udzielaniu średnioterminowych kredytów

2. ukierunkowane na międzynarodową działalność lokacyjną, - świadczące wyspecjalizowane usługi finansowe na rynkach kapitałowych.

• fuzje,

• przejęcia akcji,

• porady finansowe dla przedsiębiorstw,

• finansowanie konkretnego przedsięwzięcia, projektu inwestycyjnego
  

• nastawione za granicą na penetrację lokalnego rynku finansowego, zarówno hurtowego jak i detalicznego. Zadaniem tego banku jest opanowanie danego terytorium trudno dostępnego dla jednego udziałowca.
  

• tworzone w celu reprezentowania inwestorów zagranicznych banków handlowych, tam gdzie koszty utworzenia (założenia) własnego oddziału przewyższałyby zyski przez długie lata.

zagraniczny korespondent bankowy → pełni on szereg funkcji, m.in. może świadczyć pomoc w emisji akcji lub obligacji.

BANKI MIĘDZYNARODOWE Banki zagraniczne zakładały głównie banki duże, które było stać na zatrudnienie fachowców, były dobrze zorganizowane. Wymuszały w ten sposób poprawę działalności i usług w bankach krajowych (lokalnych).
Banki międzynarodowe wywierają korzystny wpływ na gospodarkę kraju przyjmującego, ponieważ:

• pojawia się konkurencja dla banków krajowych,

• poprawia się efektywność wykorzystania kapitału i umiejętność zarządzania funduszami w bankach krajowych,

• zwiększa się wydajność pracy bankowej,

• rozszerza się wachlarz oferowanych usług.


Wady:

• banki międzynarodowe dążą do unikania przepisów i kontroli pieniężnej przez własne władze, ale też władze kraju przyjmującego;

• wywierają destabilizujący wpływ na politykę monetarną,

W 1974 roku → utworzono Komitet Uregulowań i Nadzoru Praktyk Bankowych przez Grupę G10 oraz Szwajcarię i Luksemburg.

Do zadań Komitetu należało:

• dostosowanie krajowych systemów do lepszej kontroli banku zagranicznego,

• poprawa współpracy między bankami krajowymi i zagranicznymi.

XII. 1975	Porozumienie Bazylejskie przewidujące współpracę w kontrolowaniu międzynarodowej działalności bankowej. Kontrolą tą miały zajmować się poszczególne kraje oraz Bank Rozliczeniowy w Bazylei.
1983	Modyfikacja polegająca na uwzględnieniu nadzoru nad towarzystwami holdingowymi i instytucjami niefinansowymi działającymi w ramach grup bankowych.
1986	Komitet Bazylejski zaproponował ujednolicenie zasad gromadzenia rezerw kapitałowych banków działających na skalę międzynarodową celem poprawy stabilności banków na arenie międzynarodowej.
1988	Przyjęto kompromisowy projekt wprowadzenia w życie ujednoliconego wskaźnika kapitału do nagromadzonych aktywów banku: Banki międzynarodowe nagromadzą kapitał stanowiący 8% ich aktywów kredytowych ← taki kapitał mają gromadzić banki działające na skale międzynarodową.
3.VI.1999	Komitet Bazylejski wobec wyzwań globalnych zaproponował w Londynie „Nowe propozycje zawierające zmiany od 1988”

*** Bazylejskie uregulowania dotyczyły głównie trzech filarów:

1. Wielkość kapitału własnego niezbędnego do możliwości sterowania ryzykiem na działalność międzynarodową, (Rating)

2. Nadzór bankowy powinien sprawdzać banki pod względem ryzyka (mierzyć indywidualne ryzyko banków),

3. Wzrost przejrzystości działania (→ podejmowanie racjonalnych decyzji).

Uważano, że dzięki tym nowym propozycjom Nadzór uzyska większe kompetencje, instrumenty i będzie mógł mierzyć indywidualny profil ryzyka poszczególnych banków (Nadzór jakościowy również).
W USA postanowiono, że Bazylea 2 ma być wdrożona dla 30 największych banków USA (trochę naruszono tu zasadę równości wszystkich banków, sprawiedliwości.***

EURORYNEK

Rynek eurowalutowy - powstał pod koniec lat 50-tych z rynku Eurodolarowego.

Eurodolary - wkłady w dolarach ulokowane w bankach działających poza USA

Były też: euromarki, eurofranki, euro jeny.

Powody powstania rynku eurowalutowego:

Kryzys Sueski w 1957 roku, spowodował, że władze monetarne Wielkiej Brytanii zabroniły udzielać kredytów w funtach sterlingach. Zaczęto udzielać je w $.

Przywrócenie zewnętrznej wymienialności walut zachodnioeuropejskich, dolar na waluty zachodnioeuropejskie i odwrotnie, 1958r.,

Wysoki deficyt w bilansie płatniczym USA,

Wprowadzenie w USA podatku wyrównawczy od dochodu z procentów,

Różnice w stopach % między USA i Europą. ( W Europie > USA)

Z czasem eurobanki zaczęły prowadzić transakcje tylko w celach zarobkowych.
Transakcje między samymi bankami zaczęły dominować, tak że międzynarodowy rynek eurodolarowy, tak że stał się centralnym bankiem …

Recykling eurodolarowy - w 1973 roku 4-krotnie wzrosły ceny ropy naftowej, co spowodowało ogromny napływ petrodolarów do krajów arabskich, które nie miały co z nimi zrobić, więc zakładały depozyty w Eurobankach, a te z kolei udzielały kredytów podmiotom, które musiały zapłacić rachunki

Podaż eurowalut pochodzi z:

Rezerw walutowych banków handlowych,

Rezerw walutowych instytucji pozabankowych( wielkich korporacji handlowych,)

Rezerw walutowych banków centralnych.


Pożyczkobiorcą na rynku eurowalutowym są:

• Banki centralne,

• Banki handlowe,

• Korporacje międzynarodowe.
  

Zalety rynku eurowalutowego:

1. Rynek wpłynął na wzrost mobilności w skali międzynarodowej krótkoterminowych kapitałów,

2. Wyrównawcze oddziaływanie tego rynku na stopy %, które doprowadziło do zmniejszenia różnic w stopie % na rynku eurowalutowym,

3. Przyczynił się do wzmocnienia zainteresowania zagranicy w utrzymaniu należności dolarowych przez co zostało ułatwione finansowanie amerykańskiego deficytu.

Wady rynku eurowalutowego:

1. Działalność tego rynku prowadzi niekiedy do konfliktu z narodowymi interesami gospodarczymi oraz narodową polityką gospodarczą,

2. Niedostateczna przejrzystość tego rynku,

3. W czasach kryzysów walutowych rynek ten dostarcza władzom monetarnym ogromne kłopoty.

RYNEK EUROOBLIGACJI - jest międzynarodowym rynkiem kapitałowym, na którym zawierane są transakcje kredytowe długoterminowych, wyrażonych w obcych walutach, papierów wartościowych → obligacjach. Powstał w 1973 roku dzięki wprowadzeniu w USA podatku wyrównującego dochody od procentów z lokat.

Rynek euroobligacji nie podlega kontroli władz monetarnych w kraju.

Różnica od zwykłych obligacji → Konsorcjum bankowe, rozprowadzające euro obligacje w różnych walutach ma zasięg międzynarodowy. Emisje eo notuje się na giełdach, cena kształtuje się przez popyt i podaż.

Popyt na tym rynku zgłaszają:

• Sektor publiczny,

• Sektor prywatny 9spółki, wielkie korporacje transnarodowe)

• Sektor finansowy (banki narodowe, inne)

• Sektor organizacji międzynarodowych

Euroobligacje najczęściej są kupowane przez:

• Indywidualni przedsiębiorcy,

• Instytucjonalni przedsiębiorcy, różnego rodzaju fundusze, towarzystwa,

• Banki

SCHEMAT MIĘDZYNARODOWEGO SYNDYKATU EMISYJNEGO:






Bank prowadzący ściśle współpracuje z emitentem, ustalają: rodzaj instrumentu, wielkość emisji, cenę instrumentu.
Po tych decyzjach należy dokonać podziału (subskrypcji) emisji.

SUBSKRYPCJA → polega na zakupie od emitenta obligacji w celu ich odsprzedaży późniejszym inwestorom, którzy chcą kupić te obligacje (zabezpiecza remitentowi sprzedanie całej emisji).

Przyspieszone metody emisji euro obligacji - związane są ze wzrostem roli i ryzyka banku prowadzącego, a zarazem eliminuje lub znacznie ogranicza działalność grupy subskrypcyjnej i sprzedającej.

• Emisja o warunkach ustalonych z wyprzedzeniem → w ramach, której bank prowadzący wraz z grupą kierowniczą subskrybuje od razu całą emisję o definitywnie ustalonych warunkach; te same banki rozprowadzają następnie emisję korzystając jedynie z marginalnej pomocy wyselekcjonowanej grupy banków sprzedających.
  

• Emisja kupiona → polega na tym, że bank prowadzący subskrybuje całą emisję o ustalonych warunkach na własny rachunek, a następnie samodzielnie organizuje syndykat banków dla jego redystrybucji.

16.12.2010

KAPITAŁ ZAGRANICZY może być w różnych formach:

Kryterium własności:

1. Kapitał ze środków publicznych: kredyty rządowe, kredyty międzynarodowych instytucji - na warunkach preferencyjnych, niższa stopa procentowa niż ta co na rynku

2. Kapitał prywatny
   Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
   Inwestycje portfelowe
   Kredyty banków komercyjnych
   Kredyty handlowe

Napływ kapitału zagranicznego może być korzystny dla gospodarki danego kraju.

Inwestycje bezpośrednie - definicja MFW, OECD: to lokaty kapitału w przedsiębiorstwie zagranicznym użyte w celu uzyskania trwałego wpływu na jego działalność. Zamiar wywierani bezpośrednie wpływu na zagraniczne przedsiębiorstwo. Minimalny udział kapitału wywierającego wpływ to 10% kapitału bądź kapitału. udział niższy niż 10%(nie wpływają na podejmowanie decyzji przez innych partnerów spółki) to mają one charakter inwestycji portfelowych lub aliansu strategicznego. Zasadnicza równacza miedzy inwestycjami pośrednimi i bezpośrednimi, jest możliwość zarządzania sprawowania kontroli nad zainwestowanym kapitałem w przypadku inwestycji bezpośrednich i jej brak w przypadku inwestycji pośrednich.

Inwestycje bezpośrednie a portfelowe - główne różnice:

kategorie różnicujące	inwestycje bezpośrednie	inwestycje portfelowe
najczęstszy inwestor	korporacje międzynarodowe	jednostkowy kapitał prywatny
cel inwestycji	sprawowanie efektywnej kontroli nad działalnością ze strony inwestora zagranicznego	nie prowadzą do ustanowienia efektywnej kontroli ze strony inwestora zagranicznego nad działalnością przedsiębiorstwa
najważniejsze motywy	uwzględnienie przez inwestora nie tylko stopy zysku i strat lecz również wielu czynników	korzystna stopa % i niskie ryzyko są głównymi motywami
horyzont czasowy	korporacja rozpatruje daną lokatę przez pryzmat korzyści jakie przyniesie dana inwestycja z punktu widzenia maksymalizacji długookresowej stopy zysku	inwestor zainteresowany jest głównie akcjami przedsiębiorstw zagranicznych przynoszących najwyższe korzyści w krótkim czasie
czas trwania inwestycji	długookresowa	inwestycja chwilowa
rodzaj aktywów przekazywanych przez inwestora	inwestor obejmuje cały „pakiet” aktywów - finansowych, technologicznych, know-how	inwestycje wyłącznie finansowe
szybkość wejścia na rynek i wycofania się z rynku	zarówno wejście na rynek i jego opuszczenie to proces długotrwały	łatwość wejścia i wyjścia z rynku
stabilność inwestycji	wysoka stabilność, inwestor jest zainteresowany stałym strumieniem dochodu	mała stabilność, inwestor nabywa akcje (obligacje) w zależności od aktualnych notowań
zakres kontroli	inwestycja ma większy lub mniejszy wpływ na rentowność danego przedsiębiorstwa	inwestycja nie ma wpływu na rentowność przedsiębiorstwa, w którym ma udziały
możliwość stosowania zachęt przez kraj przyjmujący inwestycję	skomplikowany i kosztowny proces zachęt dla inwestora	w przypadku papierów rządowych łatwość zachęcania inwestorów
stosunek opinii publicznej w kraju przyjmującym inwestycję	duża świadomość społeczeństwa o rozmiarach inwestycji	mała świadomość społeczeństwa o inwestycji

Korzyść zagranicznych inwestycji bezpośrednich: nie prowadzi do nadmiernego zadłużenia (pułap zadłużenia)

Formy:

Jako samodzielne prowadzenie przez przedsiębiorstwa działalności gospodarczej na rynku zagranicznym solo venture
Prowadzenie działalności wspólnie z innymi partnerami join ventur

W odróżnieniu od oddziału filia posiada osobowość prawną utworzoną zgodnie z prawem kraju przyjmującego.

Ze względu na strategie inwestycyjną prowadzenie samodzielne działalności gospodarczej za granicą można rozpocząć

1. jako działalność od postaw (Green-field investment) - inwestor buduje od podstaw nowe przedsiębiorstwo za granicą. Przykład Opel w Gliwicach.

• Zalety: inwestora sam decyduje o techno li, metodach zarznie, ilość zatrudnionych

• Wady: duże ryzyko

2. Poprzez fuzje i akwizycje przedsiębiorstwa krajów przyjmujących

Fuzje: połączenie 2 lub więcej niezależnych przedsiębiorstw w jedno nowe dotychczasowe podmioty gospodarcze podlegające łączeniu podlegają likwidacji a w ich miejsce powstaje nowy podmiot

Akwizycja: Nabywanie przez przedsiębiorstwo innych firm lub przejmowanie w nich przewagi decyzyjnej przez wykupienie ponad 50% udziałów. W jej wyniku przestaje istnieć przedsiębiorstwo nabywane, a nadal funkcjonuje jako podmiot jedynie nabywca.

Sposoby wejścia na rynek zagraniczny

Jednym z najważniejszych sposobów jest akwizycja horyzontalna, stwarza ona korzyści wynikające z szybkiego wejścia na rynek zagraniczny poprzez przejęcie przedsiębiorstwa w ruchu z jego produktami i rynkami. Będą tutaj pewnie problemy ze zmianami np. zarządzania,

Najbardziej rozpowszechnioną formą bezpośrednich inwest. zagr. Są wspólne przedsięwzięcia inwestycyjne - join venture

1. Szerokie znaczenie - join venture jest pojęciem obejmującym każdą formę więzy miedzy partnerami prowadzącą do współpracy w dłuższym czasie

2. węższe - międzynarodowe JV oznacza współprace partnerów z różnych państw w ramach przedsiębiorstwa.

Mogą występować konflikty miedzy partnerami odnośnie zarządzania, podziału dochodów miedzy wspólnikami.

Zalety: Szybszy wzrost gospodarczy, wzrost zatrudnienia

Korzyści z napływu kapitału

• Dopływ nowoczesnej technologii i metod zarządzania

• Dostęp do zagranicznych Renków zbytu przez sieci sprzedaży inwestora zagranicznego

• Dostęp do zagranicznych źródeł inwestowani (firma macierzysta)

• Nie prowadzi do nadmiernego wzrostu zadłużenia zagranicznego

Kapitały płyną z jednych bogatych krajów do innych bogatych krajów. (długofalowe inwestycje zagraniczne)

Niemcy są dużymi eksporterami przepływów strumieni inwestycji zagranicznych, a mało pieniądza do nich napływa. Powody:

• Wysoka marka

• Wysokie koszty płacowe

• Wysokie podatki

Japonia - niski napływ kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich: Japończycy twierdzą, że to co japońskie jest najlepsze.

Kraje konkurują miedzy sobą o BIZ.

Polska nie miała uregulowanych spraw z klubem londyńskim, dlatego nie dopływały do niej środki z BIZ. Ponadto nie było stabilności w rządzie.

Żaden inwestor nie będzie inwestować w okresie recesji, bo wtedy nie ma zbytu.

Wskaźnik napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych na jednego mieszkańca Polski jest dużo niższy niż w innych krajach.

Pozytywne i negatywne efekty napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sferze handlu w Polsce:

pozytywne skutki zagranicznych inwestycji handlowych	negatywne skutki zagranicznych inwestycji handlowych
rozwój nowoczesnych form handlu detalicznego i hurtowego	spadek na rynkach lokalnych liczby małych sklepów i utrata dotychczasowych miejsc pracy
wzrost orientacji marketingowej wśród krajowych firm, pozwalającej lepiej dostrzegać pojawiające się na rynku szanse	pogorszenie sytuacji części dostawców, którzy nie są w stanie podjąć konkurencji cenowej narzucanej przez sieci handlowe
przyspieszenie procesów integracji wśród krajowych firm handlowych	konflikty w kanałach dystrybucji jako skutek nadużywania przez sieci handlowe swojej silnej pozycji wobec dostawców
wprowadzenie oryginalnych strategii rozwoju i konkurowania niematerialnymi czynnikami	konflikty pracodawca-pracownicy
wzrost znaczenia efektywności działania
przyczynianie się do ograniczania wzrostu cen
przyspieszenie wprowadzania nowoczesnych technologii informacyjnych i wykorzystywania ich w zarządzaniu firmą
podnoszenie atrakcyjności rynku lokalnego
kreowania nowych miejsc pracy

22.12.10

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE FINANSOWE W literaturze międzynarodowe organizacje finansowe najczęściej określa się jako zinstytucjonalizowaną formę współpracy suwerennych państw w dziedzinie finansów. Charakterystyczna cecha tej współpracy jest istnienie stałych organów podejmujących decyzje dotyczące wspólnych zadań i środków służących do ich realizacji.

Podział organizacji:

• Wg zasięgu oddziaływania
  O zasięgu światowym - MFW, BŚ, Bank Rozrachunków Międzynarodowych Bazylei
  O zasięgu regionalnym - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Afrykański Bank Rozwoju, Azjatycki Bank rozwoju
  O zasięgu subregionalnym - Kanadyjski Bank Rozwoju

• Wg zakresy kompetencji:
  Ogólne (uniwersalne)
  Wyspecjalizowane

• Stopień integracji

• Unia płatnicza, strefa walutowa, system walutowy…

Klasyfikacje międzynarodowych organizacji finansowych:

kryterium
zasięg geograficzny
charakter uczestników
dostępność członkowstwa
funkcje i władza
stopień integracji	- unia płatnicza, strefa walutowa, system walutowy, unia monetarna
zakres kompetencji	- ogólne - wyspecjalizowane

Wyodrębniamy 4 podstawowe funkcje:

Kredytowa - dana organizacja umożliwia dostęp do kredytów krajom członkowskim

Regulacyjno-stabilizacyjna - organizacja finansowa stanowi źródło norm i regulacji prawnych obowiązujących jej członków

Integracyjna - wyraża się w stopniowym ograniczaniu władzy monetarnej i samodzielności finansowej państw członkowskich na rzecz organów ponadnarodowych

Konsultacyjna (doradcza) - polega na odgrywaniu przez organizacje stałego forum konsultacji i współpracy krajów członkowskich

Najstarsza organizacja jest Bank Rozrachunków Międzynarodowych w Bazylei - zorganizowany w formie spółki akcyjnej (akcjonariuszami są banki centralne poszczególnych krajów), kapitał wynosi 1 500 mln złotych franków (sztuczna waluta) został podzielony na 600 tyś akcji. Naczelnym organem jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, które odbywa się raz w roku. Rada Dyrektorów - w jej skład wchodzą dyrektorzy banków krajowych.
Powstał aby spłacać … wojenne ;] Ewaluował do roli banku centralnego


Zgodnie ze statutem bank koncentruje swoja działalność na dziedzinach:

Kupno i sprzedaż złota na rachunek własny lub banków centralnych

Udzielanie i zaciąganie pożyczek od banków centralnych pod zastaw złota, weksli lub innych najwyżej notowanych instrumentów finansowych…

dyskonto i redyskonto

prowadzenie rachunków bieżących BC

rola agenta lub korespondenta BC

rola depozytariusza lub agenta w sprawach związanych z umowami międzynarodowym

Do podstawowych zadań BRM należy:

• Koordynacja współpracy między bankami centralnymi i organizacjami międzynarodowymi

• Pełnienie funkcji agencyjnych i powierniczych

• Pomoc finansowa dla BC

• Prowadzenie prac badawczych i sporządzanie analiz statystycznych

• Koordynacja pomocy dla krajów europy środkowej i wschodniej

Działalność BIS w zakresie koordynacji współpracy z BC i międzynarodowymi instytucjami finansowymi realizowana jest poprzez stałe komitety i zespoły.

Bank podzielony jest na 3 departamenty:

• sekretariat i obsługa prawna

Bank podzielony jest na 3 departamenty:

• Departament Pieniężny i Ekonomiczny (Monetary and Economics Department)

• sekretariat i obsługa prawna

Ogólny schemat ogranizacyjny BRM

Stabilność międzynarodowego system finansowego jako jeden z głównych celów Komitetów BRM

Obecnie jeden z głównych celów BIS…

Bazylejski Komitet Nadzoru bankowego formułuje standardy nadzoru bankowego i wytyczne oraz rekomenduje najlepsze praktyki oczekując, że władze poszczególnych państw podejmą kroki w celu ich wdrożenia, biorąc pod uwagę wewnętrzne uwarunkowania. BCBS nie zajmuje się , jak we wcześniejszym okresie działalności, wypełnianiem luk w systemie nadzoru bankowego, a raczej intensywnie wspiera zdrowe standardy nadzoru bankowego w skali międzynarodowej. Osiąga to poprzez:

• Wymianie informacji miedzy krajowymi instytucjami nadzorczymi

• Poprawa efektywności międzynarodowego nadzoru bankowego

• Wprowadzenie jednolitych minimalnych standardów nadzorczych, tam gdzie jest to niezbędne

Arbitraż regulacyjny - inwestorzy wybierają te państwo, które posiada najmniej skomplikowane przepisy lub w ogóle ich nie posiadają.

Banki mogą 3% inwestować w fundusze hedgingowe.

W ramach komitetu działa 25 grup roboczych, ale najważniejsza działalność jest podejmowana przez 6 podkomitetów:.

• Grupę dc. Bankowości Transgranicznej (Cross Border Banking Group) - monitoruje wprowadzanie postanowień BCBS dotyczących bankowości trans granicznej, zajmuje się również problemami prania pieniędzy i finansowania terroryzmu

• Grupę Roboczą ds. Badań (Research Task Force) - jest łącznikiem między Komitetem Bazylejskim a środowiskami akademickimi.
  

Badania prowadzone przez BIS (poświęcone m.in. problemom gospodarczym, finansowym, prawnym) wspierają działalność tzw. Basel-based Committees, czyli komitetów, których głównym celem jest zapewnienie stabilności światowego systemu finansowego. Bank jest także centrum wymiany danych statystycznym miedzy BC, a także upublicznianie informacji na temat bankowości międzynarodowej, instrumentów finansowych i walut. Dane statystyczne dotyczą w szczególności:

• międzynarodowej aktywności kredytowej i inwestycji banków w głównych centrach finansowych, również offshore (banking statistics)

• emisji papierów wartościowych na krajowych i międzynarodowych rynkach finansowych

• transakcji zawieranych na rynkach instrumentów pochodnych - OTC i giełdowych (derivatives statistics)

• transakcji zawieranych na światowym rynku walutowym

• zadłużenia zagranicznego krajów (na podstawie statystyki BIS i międzynarodowych organizacji)

• systemów płatniczych w głównych centrach finansowych]


BIS stanowi centralne biuro analiz statystycznych.
BIS dokonuje publikacji w różnego rodzaju czasopismach finansowych.
Krótkoterminowe pożyczki udzielone przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) krajom rozwijającym - Węgry, Meksyk, Jugosławia, Brazylia, Argentyna, Nigeria, Gujana, Rumunia - w tym także Polsce.
Polska także korzysta z pomocy technicznej i szkoleniowej organizowanej przez BIS.

Od wielu lat NBP ma w BIS rachunek nostro oraz terminowe lokaty w walutach…

Europejski Bank Inwestycyjny - można traktować jako bank regionalny; jest młodszy od BIS. Powstał w 1958r. razem z powołaniem do życia Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).

Siedziba w Luksemburgu. Organy: rada Gubernatorów, rada Dyrektior, Komitet Kierowniczy, Komitet kontrolerów.

Misją banku jest wspieranie celów UE poprzez umożliwienie długoterminowego finansowania kluczowych inwestycji.
Działał na podstawie Traktatu o EWG a obecnie o Unii Europejskiej

Celem powołania EBI są:

• Rozwijanie regionów zacofanych strukturalnie i wyrównanie w ten sposób różnic pomiędzy regionami, gospodarcza aktywizacja tych regionów

• Zwiększenie konkurencyjności przemysłu europejskiego np. poprzez rozwój nowych technologii, lub wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw

• Poprawa infrastruktury europejskiej

• Ochrona środowiska, wspieranie rozwoju terenów zurbanizowanych, zabezpieczenia dziedzictwa architektonicznego i środowiskowego UE

• Zaopatrzenie w energie.

Europejski Bank Inwestycyjny - organy kierownicze:

• Rada Gubernatów:
  Wyznacza główne kierunki działalności. Wraz z Europejskim funduszem Inwestycyjnym stanowi Grupę Europejskiego Banku Inwestycyjnego. W skład Rady wchodzą mianowani przez państwa członkowskie (po 1 przedstawiciele z każdego państwa) ministrowie finansów lub skarbu

• Rada Dyrektorów - ustala stopy %

• Komitet Zarządczy, Komitet Audytorów
  zarząd jest organem wykonawczym EBI, który administruje bieżącą działalność banku, natomiast Komitet Audytorów jest organem weryfikacyjnym operacje EBI

EBI należy do instytucji non profit.

Warunki udzielania pożyczek:

1. Pożyczki indywidualne

• Rodzaje inwestycji - infrastruktura wszelkiego rodzaju. Produkcja energii i transport, ochrona środowiska naturalnego, przemysł i usługi, badania naukowe i rozwój, zdrowie i edukacja

• Beneficjenci - promotorzy publiczni w tym miasta, przedsiębiorstwa i banki

• Ramy finansowania - bez ograniczenia kwoty absolutnej. Jednakże maksymalnie 50% łącznego kosztu inwestycji (do 90% przypadku łączenia finansowania z funduszami unijnymi

• Gwarancje - gwarancje są negocjonowane na zasadach indywidualnych i zwykle obejmują gwarancję bankowa lub inne zabezpieczenia pierwszej klasy

• Okres pożyczki - zazwyczaj od 5 do 12 lat w przypadku projektów dotyczących przemysłu. 15-25 lat w przypadku projektów dot. Infrastruktury i energii na dostosowanych do potrzeb indywidualnych warunkach

2. Pożyczki globalne:

• Ramy finansowania - do 50% łącznego kosztu projektu

Największym beneficjentem pożyczek EBI była Polska.

Najwięcej środków pozyskują kraje mniejsze, mniej rozwinięte. Jednak w 1995 roku największym beneficjentem były Niemcy!

Nakłady inwestycji EBI w krajach UE w latach 1995-99
max. Niemcy, następnie Włochy, Hiszpania, Wlk. Brytania


Pożyczki indywidualne i globalne dla UE:
1) max. Niemcy
2) Włochy
3) Francja

Innowacje 2010 są przeznaczone na 3 główne cele:

• Badanie, rozwój i innowacje (RDI) począwszy od projektów w zakresie

• Edukacje i szkolenia

• Rozpowszechnianie technologii i rozwój technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych

Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw stanowi obecnie jedne z priorytetów UE. Około 23 mln jak i średnich przedsiębiorstw niemal całej Unii…..

Realizacja wytycznych Radej Europy podjętych na szczycie w Amsterdamie skutkowała zobowiązaniem Europejskiego Banku Inwestycyjnego do rozwoju nowych firm …

W 2008 rozpoczęto JASMINE - będącą 3letnią inicjatywa takich instytucji jak: grupy EBI, Komisji Europejskiej

11

Wybuch

kryzysu

w Azji

Kryzys walutowy w Rosji

Obniżenie cen surowców

Flight to quality w stronę zachodnich rynków finansowych

Asia 2 (kwiecień 1998-sierpień 1998)

Asia 3 (sierpień 1998)

Asia 1 (lipiec 1997-marzec 1998)

Obniżenie wartości indeksu nikiel do 15 000 pkt

Deprecjacja walut regionu

Zwiększenie ryzyka działalności banków amerykańskich i europejskich

Rozprzestrzenienie kryzysu na Amerykę Łacińska

Zmiana cen aktywów finansowych

Rewizja dotychczasowych przewidywań co do przyszłego rozwoju gospodarki w Azji

Zmiana kierunku przepływu kapitału

Deprecjacja japońskiego jena

Pogorszenie sytuacji banków w Japonii

Ponowna ocena ryzyka przez uczestników międzynarodowych rynków finansowych. Flight to safety

Zaostrzenie kryzysu zaufania w państwach regionu

Aprecjacja aktywów finansowych w USA i w Europie

Przepływ kapitału

Rynki wschodzące

Pogorszenie sytuacji w Chinach (i Honkongu)

Obligacje firm

Akcje

Rządowe instrumenty finansowe

EMITENT

(issuer)

Grupa kierownicza

(management group)

Grupa subskrypcyjna

(underwriting group)

Grupa sprzedająca

(selling group)

Umowa subskrypcyjna

(subscription agrement)

Bank prowadzący

Umowa partycypacyjna

(sub-underwriting agreement)

Umowa sprzedaży emisji

(selling group agreement)

Umowa między kierownikami

(agreement among managers)

3 rodzaje banków

(ale nie ma wyraźnego podziału)

najliczniejsza grupa

---