Witraż

Jak zrobić witraż?

Etapy powstawania witrażu

PROJEKT

Wymyślony czy ściągnięty z internetu - trzeba przystosować go do własnych potrzeb. Projekt należy wyskalować i wydrukować w rozmiarze rzeczywistym na kartce w dwóch identycznych egzemplarzach. Jeśli projekt rysowany jest ręcznie, należy go przekalkować lub skserować.

Jeden egzemplarz szablonu tniemy na kawałki według elementów witraża, a drugi pozostawiamy w całości. Najlepiej jest pokolorować szablon - przynajmniej ten, który pozostawiamy w całości. Wszystkie elementy witrażu powinny być ponumerowane (identycznie na obydwóch kartkach) . Następnie dobieramy do projektu rodzaj i kolor szkła.

Warto pamiętać:

- Przy tworzeniu projektu należy pamiętać o tym, aby nie miał zbyt dużo lub zbyt małych elementów, a także żeby elementy nie miały skomplikowanych kształtów. Przede wszystkim staramy się unikać elementów z wklęsłymi krawędziami, które są bardzo trudne do wycięcia.

- Przy dobieraniu szkła warto zwrócić uwagę na to, czy poszczególne rodzaje szkła dobrze się komponują z całością zarówno pod światło, jak i bez światła. Kompozycja ułożona bez podświetlania będzie wyglądać zupełnie inaczej, jeśli ją podświetlimy - wynika to z tego, że różne rodzaje szkła mają różną przejrzystość i strukturę (dotyczy to przede wszystkim szkieł opalowych). Przykład: Witraż miał przedstawiać widoczek: błękitne niebo i zielono-ruda jesienna trawa - szkła leżąc na stole prezentowały się bardzo dobrze. Pod światło okazało się, że błękit nieba jest słabo przejrzysty, przez co wygląda dużo ciemniejszy od trawy, a trawa pod światło okazała się prześwietlać na… czerwono.

SZKŁO

Kiedy już dopasujemy szkło do poszczególnych partii witrażu, możemy przystąpić do cięcia szkła. Na szklany kawałek przyklejamy papierowy element szablonu, po czym odcinamy szkiełko nożem do szkła.

Warto pamiętać:

- Jeśli z jednego kawałka szkła ma powstać więcej elementów, lepiej nie przyklejać wszystkich papierowych kawałków na raz, ale robić to po kolei: po odcięciu jednego elementu dopiero przykleić i odcinać kolejny. Dzięki temu gdy nie uda nam się jedno cięcie, nie zniszczymy przy okazji reszty elementów papierowego szablonu. - Cięcie szkła to nie jest łatwe zadanie. Rysę należy zrobić jednym zdecydowanym ruchem od krawędzi do krawędzi, mocno przyciskając nóż do szkła. Jeśli rysa jest dobrze zrobiona, wystarczy potem lekkie uderzenie np. obcęgami w okolicę rysy, a szkło odłamie się dokładnie w miejscu cięcia.

- Jeśli cięcie jest robione trochę za daleko od krawędzi naklejonego projektu, można później szkło wykruszyć za pomocą obcęgów.

Szklane kawałki muszą mieć idealny kształt naklejonych elementów szablonu. Nie da się tego uzyskać samym nożem do szkła lub obcęgami, wbrew temu, co piszą w poradnikach. W tym momencie potrzebna jest szlifierka do szkła, którą wykańczamy brzegi szklanych elementów.

ŁĄCZENIE

Jeśli mamy już gotowe szklane elementy, odklejamy z nich papier. Teraz krawędzie każdego szkiełka należy okleić taśmą miedzianą, do której później przylegnie cyna. Taśma musi być przyklejona bardzo starannie, gdyż od tego w dużej mierze zależy wygląd łączeń. Uwaga: Po odklejeniu papieru warto podpisać szkiełko odpowiadającym mu numerkiem.

Gotowe oklejone szkiełka układamy na projekcie. Dobrze jest przymocować projekt do stabilnej podstawy i stworzyć sztywne ramy, w których można układać szkiełka, bez obawy, że całość będzie nam się “rozjeżdżać” podczas lutowania.

Jeśli cały witraż jest już ułożony, można przystąpić do lutowania. Najpierw smarujemy miejsca lutowania (taśmę miedzianą) topnikiem, następnie lutownicą rozprowadzamy cynę. Nie ukrywam, że ta czynność należy do najtrudniejszych podczas wykonywania witrażu.

Witraż należy lutować z obu stron.

WYKOŃCZENIE

Po zlutowaniu i wyczyszczeniu witrażu należy jeszcze go oprawić (tutaj nie mam konkretnych rad, inwencję pozostawiam twórcy).

Skończony witraż patynujemy wybraną patyną (dostępne: czarna, miedź, stara miedź itp.) i jeszcze raz czyścimy.

Robienie witrażu nie jest zajęciem łatwym ani tanim. Aby efekt był w miarę profesjonalny, trzeba zainwestować troszkę pieniędzy w odpowiednie narzędzia i materiały, a troszkę czasu i cierpliwości w zawsze sprawdzającą się “metodę prób i błędów”.

Narzędzia

1. Musimy się zaopatrzyć w niezbędne narzędzia i materiały - foto 1 i 2.
kolejno od lewej: ołówek, pisak wodoodporny, nożyczki, nożyk typu skalpel,
diament (kółko) do cięcia szkła, cążki do łamania szkła, lutownica 60-70 W. U
góry: taśma miedziana samoprzylepna, cyna 60%. kwas do lutowania miedzi,
patyna do czernienia cyny.


2 - różne rodzaje szkła. Wszystkie
wymienione narzędzia możemy kupić w specjalistycznych sklepach dla artystów
plastyków, niektóre z nich na petno posiadamy w domu

---