DEFINICJA PSYCHOLOGII

• Nazwa pochodzi od greckiego psyche = dusza, i logos = słowo, myśl, rozumowanie

• Psychologię definiuje się formalnie jako naukowe badanie zachowania się jednostek i ich procesów psychicznych

• Szukanie odpowiedzi na pytanie „Jaka jest natura ludzkiej natury”

• Jest nauką empiryczną, zajmującą się badaniem mechanizmów i praw rządzących zjawiskami psychicznymi oraz zachowaniem człowieka.

• Bada również wpływ zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie

• Bada też interakcje człowieka z otoczeniem.

CELE PSYCHOLOGII

• Opisywanie tego, co się dzieje

• Wyjaśnianie tego, co się dzieje

• Przewidywanie tego, co się zdarzy

• Kontrolowanie tego, co się dzieje

• Polepszanie jakości życia

CO DOKŁADNIE BADA PSYCHOLOGIA

• Obraz - czyli jak widzimy i spostrzegamy świat

• Czynności - zachowania i ich celowość

• Motywacje - pobudzenie i napęd

• Interakcje - osobnik i środowisko

• Osobowość - niepowtarzalne cechy i właściwości

Nadrzędnym przedmiotem dociekań jest ustalenie zależności między bodźcami płynącymi ze środowiska zewnętrznego a reakcjami psychicznymi osobników.

PSYCHOLOGIA OGÓLNA

- to podstawowy dział psychologii naukowej zajmujący się systematycznym gromadzeniem wiedzy i poznania zasadniczych prawidłowości życia psychicznego,

- interesuje się poznaniem struktury osobowości, jej funkcjami regulacyjnymi, mechanizmami kontroli i integracji działania, a także zakresem indywidualnych odrębności

W SKŁAD PSYCHOLOGII OGÓLNEJ WCHODZĄ:

• Psychologia osobowości

• Psychologia różnic indywidualnych

• Psychologia rozwoju człowieka

• Psychologia emocji i motywacji

• Psychologia poznawcza

Garść historii

„PSYCHOLOGIA MA DŁUGĄ PRZESZŁOŚĆ ALE KRÓTKĄ HISTORIĘ”

POCZĄTKI

Filozofowie od najdawniejszych czasów we wszystkich kręgach kulturowych zadawali sobie pytania odnośnie człowieka:

• Jak spostrzegamy świat?

• Czym jest świadomość?

• Jaki jest cel egzystencji ludzkiej?

• Co jest przyczyną obłędu?

ŹRÓDEŁ ZACHODNIEJ PSYCHOLOGII NALEŻY SZUKAĆ U KLASYKÓW STAROŻYTNEJ FILOZOFII, CZYLI SOKRATESA, PLATONA I ARYSTOTELESA.

Sokrates wprowadził pojęcie introspekcji (czyli wgląd w siebie)

Platon mawiał „poznaj samego siebie”

Arystoteles:

• Twórca pierwszego wielkiego systemu filozoficznego

• Napisał „O duszy” oraz „O zmysłach i przedmiotach spostrzegania” i „O pamięci i przypominaniu”

ODRĘBNOŚĆ NAUKOWA PSYCHOLOGII

Jako samodzielna dyscyplina naukowa zaczęła wyodrębniać się pod koniec XIX wieku (Wilhelm Wundt wraz ze swoimi studentami na Uniwersytecie w Lipsku rozpoczęli pierwsze badania eksperymentalne).

ZWIĄZKI PSYCHOLOGII Z INNYMI DZIEDZINAMI NAUKI:

• Filozofią

• Socjologią

• Medycyną

• Pedagogiką

• Biologią

WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PSYCHOLOGII

1. biologiczny

2. psychodynamiczny

3. behawiorystyczny

4. poznawczy

5. humanistyczny

6. ewolucjonistyczny

Kierunek biologiczny

• Pogląd na naturę człowieka

- bierna

- mechanistyczna

(tzn., że nic nie zależy od samego człowieka, jest on jakby z góry „zaprogramowany”)

• Determinanty zachowania

- dziedziczność

- procesy biochemiczne

• Główny temat badań

- procesy zachodzące w mózgu i układzie nerwowym

• Badania podstawowe dla danego kierunku

- biochemiczna podstawa zachowania

i procesów umysłowych

Kierunek psychodynamiczny

• Pogląd na naturę człowieka

- kierowana przez instynkt

• Determinanty zachowania

- dziedziczność

- wczesne doświadczenia

• Główny temat badań

- nieświadome popędy

- konflikty

• Badania podstawowe dla danego kierunku

- zachowanie jako zewnętrzny wyraz nieświadomych motywów

Kierunek behawiorystyczny (bodziec i reakcja)

• Pogląd na naturę człowieka

- reagująca na bodźce z zewnątrz

- dająca się modyfikować

- człowiek myśli mięśniami (sygnały płynące z wewnątrz ciała, np. skurcz mięśni karku, oznaczający napięcie i lęk)

• Determinanty zachowania

- środowisko

• Główny temat badań

- specyficzne reakcje zewnętrzne

- kontrola i przewidywanie zachowania

• Badania podstawowe dla danego kierunku

- zachowanie i jego przyczyny ze względu na bodźce dostarczane ze środowiska zewnętrznego

Kierunek poznawczy

• Pogląd na naturę człowieka

- twórcza i aktywna

- reagująca na bodźce

• Determinanty zachowania

- warunki bodźcowe

- procesy umysłowe

• Główny temat badań

- procesy umysłowe

- język

Kierunek humanistyczny

• Pogląd na naturę człowieka

- aktywna o nieograniczonym potencjale

• Determinanty zachowania

- potencjalnie samosterujące

• Główny temat badań

- doświadczenie ludzkie i potencjał ludzki

• Badania podstawowe dla danego kierunku

- struktura życia jednostki

- wartości

- cele

Kierunek ewolucyjny

• Pogląd na naturę człowieka

- przystosowana do rozwiązywania problemów zgodnie z wyposażeniem ewolucyjnym

• Determinanty zachowania

- przystosowania i sygnały środowiskowe służące przetrwaniu (walcz albo uciekaj)

• Główny temat badań

- przystosowania psychiczne ukształtowane

w drodze ewolucji

• Badania podstawowe dla danego kierunku

- mechanizmy psychiczne w kategoriach funkcji przystosowawczych ukształtowanych w drodze ewolucji

METODY BADAŃ W PSYCHOLOGII

• Eksperyment (celowy dobór badanych, manipulacja)

• Quasi eksperyment ( przypadkowy dobór badanych)

• Obserwacja (uczestnicząca i niejawna)

• Studium przypadku

• Testy (stosowane wg. ściśle określonej procedury, prawa autorskie)

• Kwestionariusze (mogą być skonstruowane na potrzeby użytkownika)

DZIEDZINY PSYCHOLOGII

• Kliniczna

• Poradnictwo

• Interwencja kryzysowa

• Szkolna i wychowawcza

• Prenatalna i rozwojowa

• Osobowości

• Różnic indywidualnych

• Społeczna

• Biznesu

• Zarządzania zasobami ludzkimi

• Pracy i organizacji

• Reklamy i marketingu

• Sądowa i policyjna

• Zdrowia

• Sportu

• Eksperymentalna

---