ROZWÓJ NARZĄDU ŻUCIA PRZED URODZENIEM

• Okres przedzarodkowy (do 14 dnia życia płodowego)

• Okres zarodkowy (do 2 mca życia łonowego) -> powst. zawiązki narządów

• Okres płodowy (od 3 mca ciąży do urodzenia) -> powst. błony płodowe, ustala się krążenie pomiędzy płodem a matką, intensywny rozwój układu

• 3 tydzień życia zarodkowego

- Pojawia się zatoka ustna, ograniczona po bokach łukiem skrzelowym (łuk żuchwy)

- W linii pośr. głowy pojawia się guzek nosowy a I łuku skrzelowego powst. symetryczne wyrostki (2 szczękowe, 2 żuchwowe)

- W przedniej części wyrostka czołowego pojawiają się jamki węchowe (zawiązki narz. węchu)

- Z wyrostków szczękowych kształtują się boczne części wargi górnej i szczęki

- Z wyrostków żuch - dolna warga i żuchwa

• 5-6 tydzień

- Wyrostek nosowo-czołowy dzieli się na 5 wyrostków: czołowy, 2 nosowe przyśrodkowe, 2 nosowe boczne

- 6 tydzień - połączenie obu wyrostków żuchwowych w linii pośr ciała

- 4-6 tydzień - Retrogenia - tyłożuchwie morfologiczne (zanika gdy=>) wyrostki nosowe przyśr. zrastają się z wyrostkami szczękowymi tworząc PODNIEBIENIE PIERWOTNE

• 7-12 tydzień - Progenia fizjologiczna (do 12 tyg)

- z wyrostków podniebiennych (pionowych), w miarę rozwoju następuje zmiana położenia na poziome. Zrastają się ze sobą, tworząc PODNIEBIENIE WTÓRNE

- podniebienie wtórne oddziela jamę nosową od jamy ustnej

- język przemieszcza się do przodu

- 8-11 tydz. - kostnienie szczęki

- kształtowanie się żuchwy rozp. się od 41-54 dnia życia płodowego powstaniem CHRZĄSTKI MECKLA. Chrząstka kostnieje - okolica bródki, kowadełko, młoteczek

- 10-11 tydz. - powstają CHRZĄSTKI WTÓRNE w okolicach żuchwy

+ OGÓLNE +

- do 6 tygodnia retrogenia - tyłożuchwie fizjologiczne.

- do 13 tyg progenia - przodożuchwie fizjologiczne(progenia płodowa).

- do narodzin i po - tyłożuchwie fizjologiczne, powinno się wyrównać w ok. 4 mc

OKRESY ROZWOJU NARZ. ŻUCIA PO URODZENIU

• Noworodkowy (3-4 tydzień) - zmiany dot. Porodu

• Niemowlęcy - do końca 1 roku życia, podokresy:

• 0-6 mc - bezzębie niemowlęce

• Do 12 mca - podokres siekaczy mlecznych

• Poniemowlęcy - do końca 3 r. życia

• Dzieciństwa - wczesnego (3-7 r. ż.); późnego (do okresu dojrzewania płciowego)

• Okres młodzieńczy

Okres niemowlęcy

- fizjologiczne tyłożuchwie, wyrównuje się w ciągu 4mc

- dzięki karmieniu naturalnemu mięśnie powodują poprzedni wzrost żuchwy i następuje pierwsze fizjologiczne wysunięcie żuchwy

- SSŻ słabo rozwinięty

- podniebienie płaskie, dno jamy ustnej - płytkie

- mięśnie kształtowane pod wpływem ssania, połykania, mimiki

WYRZYNANIE SIĘ ZĘBÓW MLECZNYCH

• Siekacze dolne 6-9mc

• Siekacze górne 8-10mc

• Siekacze boczne 6-10mc

• Pierwsze trzonowce ok. 1,5 r. życia

• Kły 16-20mc

• Drugie trzonowce 20-30mc

Pomiędzy siekaczami centralnymi górnymi - diastema fizjologiczna

Pierwsze fizjologiczne podniesienie zwarcia - następuje zmniejszenie nagryzu pionowego do ⅓ wysokości siekaczy dolnych.

Rozwój korzeni trwa jeszcze przez ok. 1.5 roku, rozwija się też SSŻ.

CECHY ZĘBÓW MLECZNYCH

- barwa biało niebieska

- korony krótkie, beczułkowate

- obrączka wokół szyjki zęba

- stosunkowo długie, a w zębach trzonowych szeroko rozstawione korzenie

- duża objętość miazgi

- głębokie bruzdy na pow. żujących

ZGRYZ W UZĘBIENIU MLECZNYM

Zgryz - kontakt zębów górnych i dolnych w różnych pozycjach

Rozwój - to szereg następujących po sobie zmian w określonym czasie, obrazujących się w namnażaniu, dojrzewaniu, postępowaniu

• Wyrzynanie się zębów mlecznych 6-30mc życia

• Okres pełnego uzębienia

• Okres poprzedzający wymianę uzębienia

CZASZKA NIEMOWLĘCA

- twarz noworodka jest niska, zajmuje ⅛ głowy, podczas gdy u dorosłego stanowi niemal połowę

- powyższe jest uwarunkowane małymi i niskimi szczękami

- podniebienie jest płaskie, zatoki szczękowe tworzą małe zagłębienia w bocznych ścianach nosa

- w obrębie środkowego szwu żuchwy i SSŻ są strefy chrząstkowe

- w miarę pojawiania się zębów mlecznych, a następnie stałych, wykształcają się wyrostki zębodołowe i zwiększa się wysokość dolnego odcinka twarzy

OKRESY WYRZYNANIA ZĘBÓW MLECZNYCH I STAŁYCH

1. ZĘBY MLECZNE

• OKRES I

Pierwsze mleczne zęby pojawiają się ok. 6 mc i są to najczęściej siekacze przyśrodkowe dolne, potem przyśrodkowe górne, następnie siekacze boczne dolne i boczne górne.

Ok. 9mc niemowlę powinno mieć 8 siekaczy.

• OKRES II

Między 14 a 20mc ukazują się pierwsze zęby trzonowe (mleczne), potem kły, też najpierw dolne, potem górne

• OKRES III

Od 24 do 30 mc - pojawiają się drugie trzonowce.

2,5 letnie dziecko powinno mieć wyrznięte wszystkie zęby mleczne (razem 20 w obu łukach zębowych.)

2. ZĘBY STAŁE

• OKRES I

- wyrzynanie rozpoczyna się w 6mcu życia i pierwszym zębem jest pierwszy trzonowiec dolny, potem górny (pojawia się poza łukiem zębowym)

- następnie w podobnej kolejności (do zębów mlecznych) pojawiają się siekacze

- dziecko 8-letnie powinno mieć 4 zęby pierwsze trzonowe stałe i 8 zębów siecznych stałych

• OKRES II

- od 9-go do 13-go r. ż. - wymiana zębów trzonowych mlecznych na przedtrzonowe stałe pierwsze i drugie, wymiana kłów i wyrastają drugie trzonowce

• OKRESIII

- ostatni okres wyrzynania może trwać od 18 do 25 r. ż. - wtedy pojawiają się trzecie trzonowce.

CECHY PEŁNEGO ZGRYZU MLECZNEGO (norma zgryzowa do 4 r. ż.)

- 20 zębów, po 10 w każdym łuku

- Grupy anatomiczne i funkcyjne:

+ siekacze

+ kły

+ zęby trzonowe

- Oba łuki zębowe półkoliste

- zęby posiadają pkty styczne

- siekacze górne z dolnymi kontaktują w ⅓ wysokości koron

- triady czynnościowe - każdy ząb posiada 2 antagonistów (wyjątki - siekacz przyśr. dolny i ostatni trzonowiec górny - one kontaktują się tylko z jednym zębem)

- guzki kłów i zębów trzonowych zaklinowują się w przestrzeniach międzyzębowych lub międzyguzkowych zębów łuku przeciwległego

- siekacze górne pokrywają ⅓ powierzchni wargowej siekaczy dolnych

- tylne powierzchnie drugich zębów trzonowych tworzą linię prostą (I klasa Bauma)

- wszystkie zęby posiadają pozycję ortognatyczną - długa oś prostopadła do bazy wierzchołkowej)

ZMIANY W ZGRYZIE MLECZNYM

Zmiany w zgryzie u dzieci to procesy fizjologiczne poprzedzające wymianę i przyjęcie uzębienia stałego o większych rozmiarach.

1. Pojawiają się szerokie płaszczyzny kostne za ostatnimi zębami mlecznymi (wynik wzrostu szczęk ku tyłowi)

2. W okolicy zębów przednich górnych i dolnych obserwuje się szpary (wynik wzrostu szczęk na szerokość)

3. U dziecka 5-6-letniego występuje coraz mniejsze zachodz. siekaczy górnych na dolne - dążenie do zgryzu prostego (wzrost na wysokość)

4. Linia prosta za ostatnimi trzonowcami zmienia się w łamaną do przodu wskutek przemieszczenia się żuchwy do przodu.

5. Po wyrznięciu I trzonowych stałych łuki zębowe ulegają wydłużeniu i tracą swój półkolisty kształt, a po wymianie siekaczy - łuk górny przybiera kształt półelipsy, a dolny - paraboli.

6. Guzki zębów mlecznych trzonowych i kłów ulegają abrazji, co powoduje brak zazębień i dużą chwiejność zgryzu w tym okresie

7. Nadzgryz fizjologiczny - występuje po raz drugi w przebiegu rozwoju zgryzu

CECHY PEŁNEGO ZGRYZU STAŁEGO (norma zgryzowa pow. 12-13 r. ż.)

- 32 zęby, po 16 w każdym łuku

- górny łuk eliptyczny, dolny paraboliczny

- grupy anatomiczne i funkcyjne:

+ siekacze

+ kły

+ przedtrzonowe

+ trzonowce

- wszystkie zęby posiadają pkty styczne

- siekacze są wychylone w stos do podstaw szczęk od 50 do 150 górne, a dolne od 0 do 50

- siekacze górne pokrywają ⅓ powierzchni wargowej siekaczy dolnych

- zęby boczne górne pokrywają policzkowe powierzchnie zębów bocznych dolnych

- siekacze dolne stykają się z podniebiennymi powierzchniami siekaczy górnych w okolicy zagłębienia leżącego poniżej guzka zębowego

- ułożenie pierwszych trzonowców górnych i dolnych w I klasie Angle'a (przedni guzek policzkowy zęba górnego zaklinowuje się w bruzdę międzyguzkową przednią zęba dolnego)

- triady czynnościowe - każdy ząb posiada 2 antagonistów (wyjątki - siekacz przyśr. dolny i ostatni trzonowiec górny - one kontaktują się tylko z jednym zębem)

- po ukazaniu się wszystkich zębów trzonowych stałych nie występują już istotne zmiany w narządzie żucia i zgryzie. W przypadku braku zawiązków zębów mądrości, rozwój zgryzu kończy się po wyrośnięciu zębów drugich trzonowych stałych.

Wady zgryzu

PRZYCZYNY POWSTAWANIA NIEPRAWIDŁOWOŚCI ZGRYZU

CZYNNIKI WEWNĘTRZNE:

• Dziedziczność

• Złe ukształtowanie elementów narządu żucia (np. rozszczepy)

• Złe warunki bytowe kobiety w ciąży

• Braki w odżywianiu

• Zaburzenia gruczołów wydzielania wewnętrznego

• Choroby wieku dziecięcego

CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE:

• Wady postawy

• Sztuczne karmienie

• Szkodliwe nawyki

• Zaburzenia w funkcji oddychania

• Przyczyny zębowe

Charakter wad zgryzu:

- zębowo-wyrostkowy

- gnatyczny (związany z nieprawidłową budową podstaw kostnych żuchwy i/lub szczęki)

- czynnościowy (nie ma zmian w budowie szczęki i/lub żuchwy, dotyczy nieprawidłowego położenia/pozycji względem siebie szczęki i żuchwy. Nieprawidłowa pozycja dotyczy czynności mięśni)

PŁASZCZYZNY GŁOWY

1. Środkowa / strzałkowa - dzieli na część prawą i lewą

Przechodzi przez punkty:

* trichon - na granicy skóry owłosionej i nieowłosionej na czole

* nasion - na szwie czołowo-nosowym

* subnasale - na kolcu nosowym przednim

* gnathion - dolna krawędź żuchwy

2. Oczodołowa / pionowa (Simona) - dzieli na część przednią i tylną

Przechodzi przez dwa punkty oczne orbitale - znajdują się na dolnym brzegu oczodołu w linii źrenic, gdy pacjent patrzy w dal.

3. Frankfurcka / pozioma - dzieli na część górną i dolną

Przechodzi przez dwa punkty oczne orbitale i dwa punkty uszne tragion (tragion -leży na przejściu listewki pionowej w małżowinę uszną)

4. Płaszczyzna czołowa (pionowa, dotyczy pola biometrycznego)

1. Pł. czołowa Dreyfusa - przechodzi przez punkt nasion ; przednie ograniczenie pola biometrycznego przed 7 rokiem życia

2. Pł. czołowa Kantorowicza-Izarda - przechodzi przez punkt glabella (najbardziej wysunięty punkt na czole); stosowana po 7 roku życia

POLE BIOMETRYCZNE

Pole biometryczne (pole profilu szczękowego) - to przestrzeń, w której mieszczą się prawidłowe rysy twarzy z uwzględnieniem osobniczych odchyleń

Zakres - zawiera się pomiędzy pł. frankfurcką, oczodołową (Simona) i czołową (Dreyfusa / Kantorowicza)

Zawiera (w twarzy harmonijnej)

- warga górna,

- warga dolna

- bruzda wargowo-bródkowa

- bródka

TYPY PRAWIDŁOWEGO PROFILU wg. Izara

• Profil mezofrontalny - cały profil w polu biometrycznym, punkt subnasale leży na linii pionowej Pn (przechodzi przez skórny punkt nasion)

• Profil transfrontalny - profil wysunięty przed pole bio.; pkt subnasale - do przodu od linii Pn

• Profil cisfrontalny - profil cofnięty za tylną granicę pola bio.; pkt subnasale za linią PN

ANALIZA RYSÓW TWARZY

• Twarz morfologiczna - anatomiczna

Ograniczenia: od góry łukami brwiowymi + pkt ophryon, od dołu pktem gnathion.

Kości: k. nosowa górna część oczodołu, k. jarzmowe, k. szczęki i żuchwa

• Twarz fizjonomiczna - tzw. oblicze

Twarz fizjonomiczna = twarz mofologiczna + czoło

Trzy odcinki twarzy:

1. Czołowy - od pktu trichon do pktu ophryon

2. Nosowy - od pktu ophryon do pktu subnasale

3. Szczękowy - od pktu subnasale do pktu gnathion

Gdy wszystkie odcinki twarzy mają równą długość - to twarz harmonijna

• Twarz harmonijna - pkty nieparzyste twarzy na jednej linii: glabella, nasion, gnathion, pogonion

- Linie poziome przechodzące przez pkt glabella, subnasale i gnathion dzielą twarz na trzy równe odcinki

- Linie: szpary ustnej, źrenic i brwi - w wymiarze pionowym są równoległe

- Kąty ust - w połowie odległości między liniami źrenic

- Szerokość szpary ocznej = odległości między wewn kątami oczu

ROZPOZNANIE CHARAKTERU WADY

1. Badanie podmiotowe - wywiad: choroby i objawy

2. Badanie przedmiotowe - ocena rysów twarzy, testy czynnościowe, ocena zwarcia łuków zębowych

3. Badania pomocnicze - radiologiczne, zdjęcia rąk (do określenia wieku kostnego), wycena laryngologiczna (drożność oddechowa, migdałki, drożność dróg nosowych), analiza telerentgenogramów

TESTY CZYNNOŚCIOWE

Są stosowane w celu różnicowania wad czynnościowych od morfologicznych. (Im młodszy pacjent, tym testy wykazują większą przydatność)

Polegają na poleceniu pacjentowi wykonania ruchu żuchwą, aby zmienić pozycję przestrzenną pomiędzy szczęką i żuchwą. Ocenia się rysy twarzy i zgryz oraz możność wykonania poleconej pozycji testowej żuchwy.

1. Test czynnościowy DODATNI

Gdy pacjent wykonuje samodzielnie polecony ruch, poprawiają się zarówno rysy twarzy jak i stosunki zgryzowe

2. Test czynnościowy POŚREDNI

Gdy pacjent nie może sam wykonać poleconego ruchu żuchwą lub wykonuje go w ograniczonym zakresie.

- znaczna poprawa rysów twarzy, a zgryzu w mniejszym stopniu

- zmiana rysów w nieznacznym stopniu, a wyraźna poprawa zgryzu

3. Test czynnościowy UJEMNY

Pacjent:

- nie może wykonać poleconego ruchu

- w pozycji testowej żuchwy następuje pogorszenie rysów twarzy i/lub zgryzu

WZAJEMNE USTAWIENIE ZĘBÓW SIECZNYCH

1. Nagryz poziomy (overjet) - relacja w poziomie, odstęp między nimi, mierzony w zwarciu łuków zębowych - od ściany wargowej zęba siecznego dolnego do brzegu siecznego zęba przyśrodkowego górnego

Zwiększony nagryz poziomy - tyłozgryzy

Ujemny nagryz poziomy - zgryzy krzyżowe

Nagryz poziomy odwrotny - wady z gr przodozgryzów

2. Nagryz pionowy (overbite) - relacja w pionie, za prawidłową głębokość uważa się pokrywanie zębów siecznych dolnych przez górne w ⅓ ich wysokości

Zwiększony nagryz pionowy - zgryz głęboki przedni

Ujemny nagryz pionowy - zgryz otwarty (szpara niedogryzowa)

3. Zwarcie centralne - jest zakończeniem swobodnego ruchu przywodzenia żuchwy; maksymalne zaguzkowanie i największe zbliżenie podstawy żuchwy do podstawy szczęki.

KLASYFIKACJA USTAWIENIA KŁÓW

• I KLASA KŁOWA - kieł górny wpada w zagłębienie na styku kła dolnego i dolnej czwórki

• II KLASA KŁOWA - oś kła górnego rzutuje na miejsce styku kła dolnego z dwójką dolną. Podklasy:

- z wychyleniem zębów siecznych

- z przechyleniem zębów siecznych

• III KLASA KŁOWA - kieł górny wpada w zagłębienie na styku dolnej czwórki i piątki

METODA BAUMA

- rozpoznanie wad u dzieci w wieku max 4,5 lat

- wzajemne ułożenie drugich trzonowców mlecznych -

• Przy zgryzie prawidłowym ich tylne powierzchnię tworzą linię prostą

• Linia łamana ku tyłowi - tyłozgryz

• Linia łamana do przodu - przodozgryz

NIEPRAWIDŁOWOŚCI ZGRYZU wg. Angle'a

Trzy możliwości zmian położenia dolnego łuku zębowego/żuchwy względem górnego łuku/szczęki w wymiarze przednio-tylnym

1. żuchwa / dolny łuk zębowy ułożone prawidłowo, nieprawidłowość dotyczy zwarcia zębów przednich

2. żuchwa / dolny łuk zębowy są cofnięte, a zęby przednie górne są bądź wysunięte (protruzja siekaczy), bądź cofnięte (retruzja)

3. żuchwa / dolny łuk zębowy są wysunięte

Podstawą określenia położenia - wzajemne ułożenie stałych szóstek dolnych i górnych.

• I KLASA ANGLE'A - w odcinkach bocznych jest norma zgryzowa(przedni guzek policzkowy górnej szóstki zaklinowuje się w przednią bruzdę międzyguzkową policzkową szóstki dolnej), a nieprawidłowość dotyczy zębów przednich - brak kontaktu zębów górnych i dolnych lub ich obroty i przemieszczenia

• II KLASA ANGLE'A - (tyłozgryz) dolny łuk zębowy/żuchwa są przemieszczone dotylnie - przedni guzek policzkowy szóstki górnej zaklinowuje się między piątkę i szóstkę dolną (z protruzją lub retruzją siekaczy)

• III KLASA ANGLE'A - przodozgryz - łuk zębowy/żuchwa są wysunięte - przedni guzek policzkowy szóstki górnej zaklinowuje się między szóstką i siódemką dolną

DIAGNOSTYKA ORLIK-GRZYBOWSKIEJ

Rozwój uzębienia + ogólny rozwój osobnika, tzn. - odchylenia we wzroście i rozwoju narz. żucia mają odzwierciedlenie w zmianach kształtu i zaburzeniach czynności - nieprawidłowa bud twarzy, szczęk i łuków zębowych

• Wadliwy rozwój jednego elementu (ukł. kostny / mięśniowy / SSŻ / zęby) - nieprawidłowość w całym narz żucia

Z tego powodu wady twarzowo-zgryzowe uznaje się za zaburzenia we wzroście i rozwoju twarzy + narz żucia.

• Diagnoza opiera się na porównaniu bud i czynności narz żucia osobnika z normą biol. i czynnościową, odpowiadającą jego wiekowi rozwojowemu.

Norma biologiczna - zespół cech, określające prawidłowy rozwój narz żucia w obecnym okresie rozwoju dziecka.

Norma czynnościowa - równowaga mięśni żujących, mimicznych i śródustnych w stanie spoczynku i przy czynnościach żuchwy.

PODZIAŁ WAD

1. WADY POPRZECZNE - rozpatrywane w płaszczyźnie środkowej

Obejmuje wady narz żucia, powstałe w wyniku zaburzeń na szerokość - zwężenia, poszerzenia i odchylenia boczne żuchwy.

1. Zgryz krzyżowy

2. Zgryz przewieszony

3. Boczne przemieszczenie żuchwy

2. WADY PRZEDNIO-TYLNE - rozpatrywane w płaszczyźnie oczodołowej

Zaburzenia we wzroście na długość - cofnięcia i wysunięcia

1. Tyłozgryz

2. Tyłożuchwie

3. Przodozgryz

4. Przodożuchwie

3. WADY PIONOWE - rozpatryw. w pł. frankfurckiej

Zaburzenia we wzroście na wysokość - skrócenia i wydłużenia

1. Zgryz głęboki

2. Zgryz otwarty

4. WADY W ODNIESIENIU DO TRZECH PŁASZCZYZN - oczodołowej, frankfurckiej i środkowej

1. Mikrogenia - małożuchwie

2. Makrogenia - wielkożuchwie

3. Mikrognacja - mała szczęka

4. Makrognacja - wielka szczęka

Wady

wady poprzeczne

1. Zgryz krzyżowy

1. Całkowity

- dotyczy połowy łuku zębowego

- zachodzenie zębów dolnych na górne

- linia pośr przesunięta lub zachowana

- żucie jednostronne (pogłębia wadę)

- przez dysproporcje szerokościowe (za wąska góra/za szer. dół/lub oba)

Rysy twarzy:

- bródka na równi z linią pośrodkową

- asymetryczne wysunięcie wargi dolnej i wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej po str. wady

2. Częściowy

1. przedni (prawy/lewy)

- zachodzenie zębów dolnych na górne

- przesunięcie linii pośr

Rysy twarzy:

- bródka na równi z linią pośrodkową

- asymetryczne wysunięcie wargi dolnej i wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej po str. wady

--- przesunięcie linii pośr dolnego łuku w stos do linii pośr twarzy - cecha różniąca tę wadę z przodozgryzem częściowym ---

2. boczny (jednostronny P/L / obustronny)

- zachodzenie bocznych dolnych na górne

- linia pośr zwykle zachowana

- może dotyczyć jednej strony łuku lub obu str

2. Boczne przemieszczenie żuchwy

- znaczna asymetria dolnego łuku, przesunięcie linii pośr wargi dolnej i bródki w str. wady

- po str. przemieszczenia - zgryz krzyżowy całkowity lub częściowy

- po str przemieszczenia przewaga bocznych ruchów żuchwy

1. Czynnościowe

- brak równowagi mięśniowej

- test czynnościowy dodatni

Rysy twarzy:

- asymetria warg z uwypukleniem wargi dolnej i wygładzenie bruzdy bródk-warg, zapadnięcie wargi górnej, pogłębienie bruzdy nosowo-warg

- przesunięcie bródki w str. zaburzenia

2. Morfologiczne LATEROGENIA

- wada gnatyczna

- jednostronny niedorozwój lub przerost trzonu i gałęzi żuchwy (tło genetyczne)

- jednostronny niedorozwój żuchwy na tle uszkodzenia SSŻ (pourazowe, pozapalne)

3. Zgryz przewieszony

- może dotyczyć jednego zęba, kilku lub wszystkich bocznych zębów

- jednostronny lub obustronny

- obustronna wada to zazwyczaj powikłanie formy tyłozgryzu

- ograniczone ruchy poprzednie i boczne podczas żucia

- strona podniebienna górnych bocznych kontaktuje się ze ścianą przedsionkową zębów dolnych

Przyczyny:

- poszerzenie górnego łuku i/lub zwężenie dolnego

- dysproporcja wymiarów kostnych

- nieprawidłowe ustawienie zębów

Rysy twarzy:

- bez zmian

- możliwa nadmierna szerokość twarzy w okolicy łuków jarzmowych

wady przednio-tylne

Przyczyną wad dotylnych może być wieloletni ustny tor oddychania, nawyk ssania palca lub wargi dolnej, lub związek z wadą postawy ciała.

1. Tyłozgryz

Charakterystyczne cechy:

- cofnięcie i/lub wywinięcie wargi dolnej i pogłębienie bruzdy warg.-bródk.

- powiększenie nagryzu poziomego

- przewaga czynności cofających żuchwę

- występowanie hipotonii mięśni warg w przypadkach z protruzją siek. górnych

1. całkowity

- wada wyrostkowo-zębowa

- cofnięcie całego łuku dolnego względem górnego

- nagryz pionowy (overbite) pogłębiony

- nagryz pionowy znacznie powiększony w przyp protruzji siekaczy górnych, nieznacznie zmieniony przy ich retruzji

- II kl Angle'a, II klasa kłowa ( z powodu cofnięcia)

Rysy twarzy:

- układ warg zależy od ustawienia siekaczy i napięcia mięśnia okrężnego ust

2. częściowy

- cofnięcie, czasem przechylenie siekaczy dolnych (na tle zahamowania poprzedniego wzrostu cz. zębodołowej żuchwy)

- w odc. bocznych warunki zgryzowe prawidłowe

- zmniejszona odległ. między szóstkami i siekaczami

- II kl. kłowa, I kl. A

- powiększenie nagryzu poziomego (overjet)

Rysy twarzy:

- bródka w polu biometr.

- cofnięcie i/lub wysunięcie wargi, pogłębienie bruzdy wargowo-bródk.

- napięcie wargi dolnej i mięśnia bródowego

- zmiany w obrębie wargi górnej zależne od ustawienia siekaczy górnych

3. rzekomy

- bud i pozycja żuchwy - prawidłowe

- nadwzrost doprzedni szczęki w stos do części mózgowej czaszki

- dolny łuk (w związku z powyższym) wydaje się być cofnięty

- II kl. kłowa, I lub II kl. A

- zwiększony nagryz poziomy

Rysy twarzy:

- wysunięcie wargi górnej i okolicy wargi górnej

- warga dolna, bruzda warg.-bródk., bródka - położone prawidłowo

2. Tyłożuchwie

1. czynnościowe

- test czynnościowy dodatni

- brak równowagi mięśniowej

- brak zmian w budowie żuchwy, przy jej dotylnym ustawieniu

- cechy tyłozgryzu całkowitego

- II kl. A, II kl. kłowa

Rysy twarzy:

- zmiany w układzie warg (typowe dla wad dotylnych)

- cofnięcie bródki w polu biometr.; pkt. pogonion na granicy linii oczodołowej

2. morfologiczne RETROGENIA

- test czynnościowy ujemny - wada gnatyczna

- wada powstaje na tle krzywicy lub obustronnego uszkodzenia ośrodków wzrostowych żuchwy

CHARAKTERYSTYCZNE SĄ:

- niedorozwój żuchwy w wymiarze przednio-tylnym

- niewykształcenie się bródki

3. Przodozgryz

Cechy charakterystyczne:

- odwrotny nagryz zębów przednich

- linia pośr. dolnego łuku pokrywa się z linią pośr. twarzy

- wysunięcie wargi dolnej, wygładzenie bruzdy warg.-bródk.

- przewaga czynności wysuwających żuchwę

1. całkowity

- wada wyrostkowo-zębowa

- wysunięcie całego dolnego łuku w stos do górnego

- zachodz. dolnych przednich na górne

- III kl. A, III kl. kłowa, w mlecznym uzębieniu - III wg Bauma

- nagryz poziomy odwrotny

- linia pośr. zachowana

Rysy twarzy:

- jak w przodozgryzie częściowym

2. częściowy

- wada wyrostkowo-zębowa

- nadmierny doprzedni wzrost części zębodołowej żuchwy

- ujemny nagryz poziomy

- I kl. A, III kl. kłowa

Rysy twarzy:

- wysunięcie wargi dolnej, wygładzenie bruzdy wargowo-bródk.

- położ. bródki w polu biometr. - prawidłowe

3. rzekomy

- nieprawidłowość w obrębie szczęki - cofnięcie wyrostka zębodoł. i zębów w odc. przednim szczęki / zahamowanie wzrostu poprzedniego (retrognacja) lub wielokierunkowego (mikrognacja)

- zęby przednie dolne zachodzą na górne

- I lub II kl. A, III kl. kłowa

Rysy twarzy:

- zapadnięcie górnej wargi i jej okolicy

4. Przodożuchwie

1. czynnościowe

- test czynnościowy dodatni (jednak nie oczekuje się tu wyraźnej poprawy rysów twarzy czy warunków zewnątrzustnych)

- doprzednie ustawienie żuchwy bez zmian w jej budowie

- odwrotny nagryz zębów przednich

- III kl. kłowa, III kl. A

Rysy twarzy:

- wysunięcie wargi dolnej i bródki; wygładzenie bruzdy warg.-bródk. słabo zaznaczone

2. morfologiczne PROGENIA

- wada wrodzona, test czynnościowy ujemny

- nadmierny wzrost doprzedni żuchwy (zazwyczaj trzon, czasem gałęzie; zwiększenie kąta żuchwy)

- III kl. A, III kłowa

- żucie i odgryzanie upośledzone

- zaburzenia mowy

Rysy twarzy:

- wysunięcie bródki i wargi dolnej (dolna napięta jeśli jest retruzji dolnych siekaczy), wygładzenie bruzdy warg.-bródkowej

Wady pionowe

1. Zgryz otwarty

1. całkowity

- nieprawidłowa budowa podstaw kostnych, szczególnie żuchwy

- częste powikłanie - tyłożuchwie / przodożuchwie morfologiczne

Rysy twarzy:

- wydłużenie odcinka szczękowego twarzy

- zwiększenie kąta żuchwy

- hipotonia warg

2. częściowy

1. przedni

- wskutek zahamowania pionowego wzrostu przedniej cz. wyrostka zębodołowego szczęki, rzadziej - także cz. zębodołowej żuchwy

- szpara niedogryzowa w odc. przednim (siekacze i kły)

- często - protruzja siekaczy górnych

- występowanie dysfunkcji i parafunkcji

Rysy twarzy:

- najczęściej bez zmian

- wysunięcie i skrócenie wargi górnej (przy protruzji)

2. boczny

- przez wpychanie języka pom. zęby boczne czy ssanie policzków

- szpara niedogryzowa po jednej / obu str. łuku, najczęściej w okolicy przedtrzonowców

- skrócenie bocznych części wyrostka zębodołowego

Rysy twarzy - bez zmian

2. zgryz głęboki

Cecha - zwiększenie głębokości nagryzu pionowego siekaczy.

Zaburzenia te mają charakter gnatyczny lub wyrostkowo-zębodołowy

1. całkowity

- zahamow. wzrostu na wysokość w obrębie bocznych części wyr zębodołowego szczęki i części zębodoł. żuchwy

- nieprawidłowa budowa podstaw kostnych, szczególnie żuchwy

2. częściowy - nadzgryz

- wada wrodzona

- wskutek nadmiernego pionowego wzrostu przedniej części wyr zębodoł. szczęki.

Rysy twarzy - w nadgryzie bez powikłań - bez zmian.

3. rzekomy

- wada nabyta

- w wyniku obniżenia zwarcia wskutek utraty uzębienia (stref podparcia) we wczesnym okr. rozwojowym

- skrócenie wysokości dolnego odc. twarzy

- pogłębienie nagryzu pionowego siekaczy

Wady ze zmianami w stosunku do trzech płaszczyzn przestrzennych

1. Makrogenia

- nadmierny wzrost żuchwy we wszystkich trzech wymiarach

- bródka i warga przed polem biometr.

- nagryz poziomy ujemny, znacznie powiększony

- w odc. bocznych zgryz krzyżowy obustronny

- często - zahamow. doprzedni wzrost szczęki

2. Mikrogenia

- ograniczenie wzrostu żuchwy w trzech wymiarach

- tzw. ptasi profil - bródka i warga poza polem biometr.

- bardzo powiększony nagryz poziomy i zgryz przewieszony obustronny

- waga genetyczna (np. choroba Pierre Robina)

3. Makrognacja

- nadmierny wzrost szczęki w trzech wymiarach

- warga górna i okolica przed polem biometr.

- tyłozgryz ze zgryzem przewieszonym

- zmniejszona liczba kontaktów zwarciowych

4. Mikrognacja

- zahamowanie wzrostu szczęki w trzech wymiarach

- przodozgryz rzekomy ze zgryzem krzyżowym obustronnym

- powiększony nagryz poziomy

- często - nosowo-ustny tor oddychania

*** Protruzja obuszczękowa ***

- wychylone zęby przednie górne i dolne, kąt międzysieczny zmniejszony

- wzajemne relacje trzonowców, kłów i nagryzu z. siecznych - prawidłowe

- prawidłowość czynności żucia

- w rysach twarzy wysunięcie obu warg z wygładzeniem fałdów nosowo-wargowych

-wada leczona u rasy białej ze względów estetycznych

*** Stłoczenia zębów ***

- są związane z obrotami, zachodzeniem zębów na siebie w jednym łuku,

- wyrzynanie po str. przedsionkowej lub podniebiennej wyrostka

- objawem jest także zatrzymanie w kości zębów, na które nie było miejsca

Stłoczenia pierwotne - wskutek dysproporcji między zbyt dużymi zębami w stos. do podstaw kostnych

Stłoczenia wtórne - związane z wczesną utratą zębów trzonowych mlecznych, co powoduje przemieszczenie pierwszych stałych trzonowców do przodu. To powoduje nieprawidłowe ustawienie zębów, na które częściowo brak miejsca.

Stłoczenia trzeciorzędowe - występują w wieku 17-20 lat, mogą być związane z:

- wyrzynaniem ósemek

- rozrostem żuchwy (jako, że rośnie najdłużej z kości czaszki) - trzon żuchwy wysuwa dolne zęby przednie, a te, napotykając zęby górne stawiające opór, stłaczają się.

Nieprawidłowości zębowe

1. Zaburzenia budowy

Polegają na zmianach wielkości i kształtu zębów, dotyczą zębów stałych, rzadko mlecznych. Pojedyncze zęby lub całe łuki. Uwarunkowania genetyczne.

1. Wielkozębie

- najczęściej dotyczy górnych siekaczy centralnych.

- nie ma określonych norm wielkozębia, ale uznaje się - zęby nieproporcjonalnie duże w stosunku do podstaw kostnych szczęk.

2. Małozębie

- karłowate, nieraz nietypowe w budowie.

- najczęściej - siekacze boczne górne, trzecie trzonowe

- szpary między wszystkimi zębami

- ogólnie - często w zespole Downa i dysplazji entodermalnej

3. Zęby zlane

- nieprawidłowość powstaje przez połączenie dwóch zawiązków zębowych

- klinicznie - bardzo szeroka korona z pionową bruzdą na ścianie przedsionkowej, zakończoną zagłębieniem na brzegu siecznym

4. Zęby zrośnięte

- korony - ok.

- zęby zrośnięte nadmiarem cementu korzeniowego

5. Zęby wgłobione

- najczęściej siekacz górny lub ząb nadliczbowy (mesiodens), str. podniebienna zęba

- wpuklenie partii narządu szkliwnego w część koronową formowanego zawiązka zębowego

6. Zagięcie korzenia

- na tle uszkodzenia mechanicznego zawiązka zębowego, w obrębie siekaczy centralnych górnych

- uraz w wieku ok. 2-5 r. ż.

- wbity korzeń zęba mlecznego uszkadza zawiązek zęba stałego powodując różne deformacje

2. Zaburzenia liczby zębów

1. Nadliczbowość

- uzębienie stałe

- powst na tle wzmożonej czynności listewki zębowej

- zęby nadliczbowe (mesiodens) mają najczęściej małe wymiary, korona stożkowata

- ząb bywa zatrzymany w kości

2. Niedoliczbowość

- pows na tle upośledzenia działania listewki zębowej

- powodem mogą być: choroby układowe, stany zapalne kości szczęk, urazy

3. Anodoncja

- genetycznie uwarunkowana

- całkowity brak zawiązków zębowych

4. Oligodoncja

- rozległe braki zawiązków zębowych

(siekacze, przedtrzonowce, trzonowce)

5. Hipodoncja

- nieliczne braki zawiązków zębowych

- najczęściej ósemki, rzadziej piątki dolne(…)

Zmniejszona ilość zębów częściej u osób z małymi zębami i u dziewcząt. Brakowi jednego zawiązka często towarzyszy nietypowa lub zmniejszona forma jego odpowiednika po str. przeciwnej.

3. Zaburzenia położenia

1. Heterotopia

- przemieszczenie zębów poza jamę ustną

2. Ektopia

- zawiązek zębowy poza wyrostkiem, ale w jamie ustnej

3. Transpozycja

- przemieszczenie ze zmianą kolejności ich ustawienia

- dotyczy najczęściej kłów górnych

4. Nachylenia - zmiana kąta nachylenia w stosunku do podstawy kostnej

1. nachylenie poprzeczne w stosunku do łuku

- doprzedsionkowe

- dopodniebienne

2. nachylenie wzdłuż łuku

- mesioinlinacja - poprzednie nachylenie korony

- distoinlinacja - dotylne nachylenie korony

5. Obroty

1. Rotacja - zmiana ustawienia wokół własnej osi

- obrót dośrodkowy

- obrót odśrodkowy

2. Diastema - szpara spowodowana rozsunięciem się siekaczy centralnych

- diastema prawdziwa - spowodowana przerostem wędzidełka wargi górnej

- diastema rzekoma - brak zębów siecznych bocznych, lub są w formie zmniejszonej

- diastema fizjologiczna - w okresie przed wyrznięciem się zębów siecznych bocznych (nie leczy się)

- diastema zbieżna - korony nachylone do siebie, korzenie rozsunięte

- diastema rozbieżna - korony rozchylone (…)

- diastema równoległa - jak sama nazwa wskazuje

3. Reinkluzja

Powolny proces odsuwania się zębów od płaszczyzny zgryzu, może dojść do zanurzenia się zęba w miękkie tkanki zębodołu.

Dotyczy zębów trzonowych mlecznych lub (rzadziej) szóstek stałych

4. Zaburzenia czasu wyrzynania

- dotyczy uzębienia zarówno stałego jak i mlecznego: ząbkowanie przedwczesne/opóźnione

- w uzębieniu stałym - też ząbkowanie niekolejne

- paromiesięczne opóźnienie - fizjologiczne; większe niż rok - zaburzenie ząbkowania

1. Przedwczesne wyrzynanie zębów mlecznych

1. zęby wrodzone - bez wykształconych korzeni, najczęściej sieczne dolne

2. zęby noworodkowe - w ciągu 30 dni od urodzenia

Przyczyny: genetyczne lub związane z chorobami gruczołów dokrewnych

2. Opóźnione wyrzynanie zębów mlecznych

- ząbkowanie po 1 r. ż.

- w krzywicy, ogólnym niedożywieniu, niedoczynności przysadki mózgowej

3. Przedwczesne wyrzynanie zębów stałych

- nadczynność przysadki mózgowej

4. Opóźnione wyrzynanie zębów stałych

- może być związane z niedoczynnością przysadki mózgowej lub tarczycy, włókniakowatością dziąseł i uwarunkowaniami genetycznymi

5. Niekolejne wyrzynanie zębów stałych

- z powodów miejscowych opóźniających pojawianie się zębów wcześniejszych

6. Ząb przetrwały

- ząb mleczny pozostały w jamie ustnej po czasie jego fizjologicznej utraty

- najczęściej kły górne, siódemki dolne

- przyczyną może być brak zawiązka zęba stałego lub jego nieprawidłowe ułożenie

7. Ząb zatrzymany

- ząb z uformowanym korzeniem, objęty tkankami twardymi, czasem i miękkimi

- od czasu wyrznięcia minęły 2 lata

Płaszczyzna zgryzowa - przebiega przez szczyty guzków policzkowych przedtrzonowych i guzki policzkowe mezjalne pierwszych trzonowych stałych.

Pomoce diagnostyczne

+ Modele diagnostyczne/kontrolne - do oceny początkowego stanu zgryzu, oceny postępów w leczeniu i wyniku końcowego

+ Modele ortodontyczne są używane do wykonywania aparatów ortodontycznych, ze względu na swą dokładność odwzorowania

+ Modele pośrednie i końcowe:

- 1-wszy komplet - diagnostyczne

- 2-gi komplet - robocze

ZGRYZ INDYWIDUALNY - stan jaki znajdujemy w jamie ustnej pacjenta, gdy zgłasza się na leczenie

ZGRYZ KONSTRUKCYJNY -

METRYCZNA ANALIZA KSZTAŁTU ŁUKU

Łuk górny

Przednia szerokość - pomiędzy punktami pomiarowymi w bruździe środkowej czwórek

Tylna szerokość - pomiędzy punktami przecięcia się bruzdy poprzecznej z policzkową na siódemkach (stałych)

Łuk dolny

Przednia szerokość - pomiędzy policzkowymi punktami kontaktu czwórki i piątki

Tylna szerokość - między szczytami środkowych guzków (w zębach pięcioguzkowych) lub policzkowych dystalnych (w zębach czteroguzkowych) szóstek (stałych).

Przednia długość łuku zębowego - odległość pomiędzy najbardziej wargowo ustawioną powierzchnią zęba siecznego przyśrodkowego a linią łączącą punkty pomiarowe przedniej szerokości łuku

Ocena szerokości łuku zębowego - wskaźnik Ponta

Określa związek zachodzący pom. sumą poszczególnych szerokości czterech z. siecznych górnych i poprzecznej szer. łuku zębowego w obrębie z. przedtrzonowych (przednia szerokość P) i zębów trzonowych (tylna szerokość T).

SI - suma szerokości z. siecznych stałych górnych

si - suma szerokości z. siecznych stałych dolnych

P - przednia szer.

T - tylna szerokość

P = SI*100 / 80

T = SI*100 / 64

Dzięki temu można określić rozpoznania:

- łuki zębowe o prawidł. szer.

- przednie i (lub) tylne zwężenie łuków zębowych

- przednie i (lub) tylne poszerzenie (…)

Punkty pomiarowe

• na zębach przedtrzonowych i trzonowych górnych i dolnych

• górne: 4(czwórki) - miejsce przecięcia bruzdy środkowej z bruzdą dalszą

6 - w zagłębieniu środkowej bruzdy międzyguzkowej

• dolne: 4 - miejsce przejścia guzka policzkowego w pow. dystalną

6 - szczyt guzka policzkowego (w pięcioguzkowych) lub guzka tylnego (w czteroguzkowych)

ANALIZA SYMETRII ŁUKU

+ Symetria poprzeczna

Linie i punkty odniesienia

- Łuk górny:

Linia szwu podniebiennego, która pokrywa się z linią strzałkową pośrodkową. Punkty anatomiczne wyznaczające linię: pkt. „x” - przedni; gdzie przecinają się drugie fałdy podniebienne ze szwem. Pkt. „∆” - tylny; na granicy podniebienia twardego i miękkiego, pomiędzy dołkami podniebiennymi na linii szwu.

- Łuk dolny:

Punkt przedni - oznaczanie przy pomocy wędzidełka języka

Tylny - najczęściej się przenosi z modelu górnego

Określa się (przy pomocy symetroskopu):

-symetryczny lub niesymetryczny rozkład szerokości łuku zębowego pomiędzy lewą i prawą strony.

Zwężenia/poszerzenia: małe - do5mm; średnie - 5-10mm; duże - pow. 10mm

- zgodność lub niezgodność pomiędzy zębową a szkieletową linią pośrodkową. (przesunięcia zębowej linii pośrodkowej to rezultat migracji zębów; w przypadku bocznego przemieszczenia żuchwy występuje przesunięcie szkieletowej linii pośrodkowej)

+Symetria przednio-tylna

Używana linia referencyjna, ale w praktyce linia tuberalna.

LINIA TUBERALNA - przebiega przez tylna powierzchnię najbardziej dystalnie w łuku stojącego zęba trzonowego.

W stos. do tej linii porównuje się sagitalne odległości poszczególnych zębów bocznych (ocena przemieszczeń)

Symptomy obustronnej mezjalizacji zębów bocznych:

-stłoczenia i utrata miejsca

-przesunięcie zębowej linii pośr. ze stłoczeniami i utratą miejsca

-mezjalne nachylenie przedtrzonowców

-rotacja pierwszych stałych zębów trzonowych

-mezjalna relacja kłów w stosunku do pierwszej pary fałdów podniebiennych

-mezjalna relacja kłów w stos do linii pochodzącej przez dystalny pkt. brodawki przysiecznej i prostopadłej do linii szwu podniebiennego (prawidłowo ta linia przebiega przez kły)

ANALIZA PIONOWA

Odchylenia rozpatrywane do płaszczyzny zgryzowej.

Rozpoznaje się:

+ suprapozycja - gdy ząb lub grupa zębów przekracza płaszczyznę zgryzową

+ infrapozycja - gdy ząb lub gr. zębów nie dochodzi do pł zgryzu

*Uwzględnienie krzywej Spee w ocenie modelu:

Płytkę plastykową lub szklaną układa się tak, aby opierała się z jednej str. na brzegach zębów siecznych, a z drugiej na tylnych stokach ostatniego zęba trzonowego w łuku.

Głębokość krzywej Spee - odległość od jej wierzchołka do płytki. Prawidłowa=1,5-2mm

ANALIZA BAZY APLIKALNEJ (wg Rees)

Określa relacje pom. rozpiętością podstawy wierzchołkowej (apikalnej) a długością łuku zębowego.

Na modelu gipsowym:

1. Usunięcie wędzidełek warg i policzków

2. Wkreślenie 3 linii pionowych - w kier od brodawki dziąsłowej 8-10mm w kier przedsionka, przed szóstkami (obustronnie) i pomiędzy centralnymi siekaczami. (na modelach górnym i dolnym)

3. Zmierzenie odległości pom. szczytami trzech linii (pomiar bazy apikalnej, przy pomocy taśmy nałożonej na modele)

4. Określenie dł. łuku (miękki drut w obwodzie). Drut formuje się indywidualnie do kształtu i układa mezjalne do trzonowców. Przebiega nad policzkowymi pktami kontaktu zębów bocznych i brzegach siecznych siekaczy.

5. Porównanie długości w zakresie tego samego łuku zębowego i pomiędzy łukami zębowymi. Długość bazy apikalnej jest porównywana z dł. danego łuku. Okr. różnicy długości obydwu baz apikalnych i różnicy dł. obydwu łuków zębowych

Dł. bazy apikalnej szcz - dł. łuku zęb.szcz = 1,5 do 5 mm

Dł. bazy apikalnej żuch - dł. łuku zęb.żuch = 2,0 do 7 mm

Dł. bazy apikalnej szcz - dł. bazy apikalnej żuch = 3 do 9,5 mm

Dł. łuku zęb.szcz - dł. łuku zęb.żuch = 5 do 10 mm

BADANIA RADIOLOGICZNE

Zdj. radiologiczne wykonywane w toku leczenia informują o zachodzących zmianach i pozwalają kontrolować prawidłowość przebiegu leczenia aparatami stałymi i ruchomymi.

Czego dotyczą - ??

Zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe

Film 3x4cm, przy zaburzeniach dotyczących niewielkiego odc. łuku zębowego, np. brak zawiązka jednego zęba lub zęba nadliczbowego.

Pozwala na :

• wykrycie ubytków próchnicowych

• ocenę istniejących wypełnień

• ocenę stanu przyzębia

Szczególnie przydatne w wykrywaniu ubytków próchnicowych powierzchni stycznych. (Istotne np. w leczeniu aparatami stałymi cienkołukowymi.)

Technika izometrii Cieszyńskiego (zdj. zewnątrzustne)

Lampa rentgenowska jest ustawiona pod odpowiednim kątem do osi zęba, a promień centralny wiązki skierowany na wierzchołek zęba.

Przy prawidłowym doborze kątów ustawienia lampy, obrazy zębów odpowiadają ich rzeczywistym rozmiarom.

Technika kąta prostego (zdj zewnątrzustne)

Błona rentgenowska jest umieszczona w specjalnym uchwycie i równolegle do osi długiej badanego zęba. Lampa ustawiona pod kątem prostym w stos do zęba i filmu.

Stosuje się, ponieważ:

• są powtarzalne

• nie występuje miejscowe naświetlenie filmu (obcięcie obrazu)

• zdjęcia są dokładne i nieznacznie tylko powiększone

• dobrze widoczny poziom przegród międzyzębowych i tkanki przywierzchołkowe

Zdjęcia pantomograficzne

Pantomografia to metoda badania radiologicznego, dzięki której otrzymuje się zdjęcia warstwowe struktur zakrzywionych.

Polega na tym, że głowica aparatu rtg wraz z błoną (wymiary 15x30cm) zatacza łuk wokół nieruchomej głowy pacjenta.

- przegląd całego uzębienia

- widać szczegóły budowy szcz i żuch, zarysy głów stawowych, zatoki szczękowe, przegroda nosowa

Zaleta - mała dawka promieniowania

Wada - zła widoczność centr siekaczy

Zdjęcia rtg dłoni i nadgarstka

Odzwierciedla etap rozwoju ukł. kostnego; ocena wieku kostnego lub odchylenia od normy. Zdj osobnika porównuje się z atlasem norm rozwoju kośćca u dzieci.

• Do ustalenia odpowiedniego momentu rozpoczęcia leczenia (leczenie związane z rozrostem kośćca)

• Określenie najodpowiedniejszego czasu leczenia aktywnego i retencyjnego (kiedy rozrost kości zagroziłby efektom leczenia)

Rezonans magnetyczny (MR)

Zjawisko rezonansu magnetycznego, czyli rezonansowego pochłaniania impulsów fal elektomagnetycznych o częstotliwości radiowej przez jądra atomowe umieszczone w stałym polu magnetycznym.

Tkanki zaw. więcej atomów wodoru (tk. tłuszczowa) emitują wysoki sygnał, a tk. zawierające mniej - niski.

Rezonans magn. pozwala dokładnie ocenić struktury tk. miękkich.

Zastosowanie środków cieniujących paramagnetycznych ułatwia odróżnienie patologicznej tkanki od otoczenia.. SSŻ w obrazie MR uwidoczniony jest wraz z krążkiem stawowym .

Zaleta - badanie całkowicie bezpieczne.

Zdjęcia tomograficzne (warstwowe)

Powstają przy równoczesnym ruchu lampy rtg i filmu w przeciwnych kierunkach.

Pomagają w ocenie i diagnozowaniu zaburzeń szczękowo-twarzowych, dokładniej w ocenie struktur SSŻ, szczególnie u pacjentów z I i II zespołem łuku skrzelowego, w planowaniu leczenia ortopedyczno-chirurgicznego.

1

---