AMINOKWASY I PEPTYDY

Tabela 1. Reprezentatywne aminokwasy i ich reszty aminoacylowe
K. karboksylowy [R=CH3 - k. octowy; acetic acid]	Grupa acylowa; acyl [R=CH3 - acetyl]	K. aminokarboksylowy	Grupa aminoacylowa; aminoacyl
Glicyna	Glicyl	Alanina	Alanyl
K. asparginowy	aspartyl	Aspargina	Asparaginyl

Tabela 2. Symbole reszt i pochodnych aminokwasowych
STRUKTURA	SKRÓT	NAZWA
	Tfa-Gly	N -trifluoroacetylo-glicyna
	Gly-OEt	ester etylowy glicyny
	EtMe-Gly	N-etylo-N-metylo-glicyna
		S-benzylocysteina
				Ester α-benzylowy-β-tert-butylowy kwasu N-benzyloksy-karbonylo- asparaginowego
		N-α-acetylolizyna
		N-ε-acetylolizyna

3. PEPTYDY

3.1. WIĄZANIE PEPTYDOWE

3.1.1. TYPY WIĄZANIA PEPTYDOWEGO

3.2. STRUKTURA PIERWSZORZĘDOWA PEPTYDU [LICZBA I SEKWENCJA AK W PEPTYDZIE]
Gly-Ala			Ala-Gly
Gly-Ala-Ser			Ala-Gly-Phe
Alanylo-	-serylo-	-aspartylo-		-fenyloalanylo-	-glicyna
Ala					Gly
N-końcowy	(wg. Bayley'a)				C-końcowy
początkowy	(wg. Fromageout'a)				końcowy

3.4. Nomenklatura peptydów
Ala-Ser-Asp-Phe-Gly	Sekwencja pentapeptydu
Ala-(Ser,Asp)-Phe-Gly	Sekwencja (Ser,Asp) w pentapeptydzie nie znana
-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-	Sekwencja pięciu AK w peptydzie

Nomenklatura peptydów wg. Greenstein'a & Winitz'a
H-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-OH
H2^+-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-OH		H2^+-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-O^-
H2^+-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-O^-		H-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-O^-

4. ZAPISY SEKWENCJI PEPTYDU BLOKOWANEGO
	Boc-Ala-Ser(Bu^t)-Asp(OBu^t)-Phe-Gly-OMe

5. ZAPIS SEKWENCJI (STRUKTURY PIERWSZORZĘDOWEJ) PEPTYDU
Ala-Ser-Asp-Phe-Gly	Sekwencja pentapeptydu
-Ala-Ser-Asp-Phe-Gly-	Sekwencja pięciu AK w pentapeptydzie
Ala-Ser-(Tyr, Phe, Arg, Pro)-Phe-Gly	Sekwencja (AK) nie znana

6. WIĄZANIA α-, γ- & ω-PEPTYDOWE
GLUTAMYLOLIZYNA
γ-Glutamylo-N^ε-lizyna
			lub
Glutamylolizyna		α-Glutamylo-N^ε-lizyna
Glutation (zredukowany)
	lub
WIĄZANIA DISIARCZKOWE

7. PODZIAŁ PEPTYDÓW ZE WZGLĘDU NA STRUKTURĘ
ZALEŻNIE OD SKŁADU PEPTYDU:
1. PEPTYDY HOMEOMERYCZNE	2. PEPTYDY HETEROMERYCZNE
Złożone wyłącznie z aminokwasów	Zawierają dodatkowe elementy strukturalne (np. hydroksykwasy, reszty kwasów tłuszczowych, itp.). Oprócz wiązań peptydowych zawierają w. estrowe, tioestrowe, di siarczkowe, etc.

7.1. STRUKTURA PEPTYDÓW HOMEOMERYCZNYCH
1.1. PEPTYDY HOMEOMERYCZNO-HOMODETYCZNO - wiązania peptydowe	1.2. PEPTYDY HOMODETYCZNO-HETERODETYCZNE - wiązania peptydowe i inne

1.1. PEPTYDY HOMEOMERYCZNO-HOMODETYCZNO
1.1.1. Peptydy liniowe	1.1.2. Peptydy rozgałęzione		1.1.3. Peptydy cykliczne
1.1.1. Peptyd liniowy
1.1.2. Peptyd rozgałęziony
1.1.3. Peptydy cykliczne
1.1.3.1. Peptydy cykliczne nie-rozgałęzione		1.1.3.2. Peptydy cykliczne rozgałęzione

PEPTYDY HOMEOMERYCZNO-HETERODETYCZNE
1. O-Peptyd liniowy	2. S-Peptyd liniowy
3. Peptyd cykliczny (disulfid)	4. Peptyd cykliczny rozgałęziony (lakton peptydu)

ZAPIS SEKWENCJI CYKLOPEPTYDU HOMEOMERYCZNEGO TYPU HOMODETYCZNEGO

1.

2a.

2b.

2. PEPTYDY HETEROMERYCZNE
2.1. DEPSIPEPTYDY (zawierające w. estrowe) Nazwa Depsipeptydy zaproponowal Szemiakin w 1953 roku. Jest kombinacją terminów depsyd (ester hydroksykwasu) i peptyd.
2.2. PEPTOLIDY (zawierające hydroksykwasy)
2.3. PEPTOIDY (np. lipo-, gliko-, fosfo-peptydy)
GLIKO-PEPTYDY	LIPO-PEPTYDY
FOSFO-PEPTYDY

8. PODZIAŁ PEPTYDÓW ZE WZGLĘDU NA EFEKT FIZJOLOGICZNY
1.	Hormony peptydowe
		Trzustki (insulina, glukagon)
		Tarczycy (andrenokortykotropina)
		Przytarczki (tyrokalcytonina)
		Przewodu żołądkowo-jelitowego - niegruczołowe hormony peptydowe (gastryna)
2.	Neuropeptydy
		Neurotransmitery
		Neuromodulatory
		Endogenne peptydy opiatowe

9. NAZEWNICTWO PEPTYDÓW BIOLOGICZNIE/ FARMAKOLOGICZNIE WAŻNYCH
Angiotensyna II
Angiotensyna - hormon peptydowy wchodzący w skład układu hormonalnego RAA, ktorego zadaniem jest kontrola stężenia jonow sodowych i potasowych w organizmie. Angiotensyny stymulują wydzielanie mineralokortykosteroidu aldosteronu.
Asp^1-Arg^2-Val^3-Tyr^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8
1. Wymiana reszty aminokwasowej
Asp^1-Arg^2-Val^3-Phe^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8	[Phe^4]angiotensyna II
Asp^1-Lys^2-Val^3-Tyr^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8	[Lys^2]angiotensyna II
2. Przedłużenie łańcucha peptydu
Arg-Asp^1-Arg^2-Val^3-Tyr^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8	Arg-angiotensyna II; Arginyloangiotensyna II
Asp^1-Arg^2-Val^3-Tyr^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8-Met	Angiotensylo-Met; Angiotensylo-metionina
3. Włączenie dodatkowej reszty aminokwasowej (endo)
Asp^1-Arg^2-Gly^2a-Val^3-Tyr^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8	Endo-Gly^2a-angiotensyna II; Endo-2a-glicyloangiotensyna II;
4. Opuszczenie reszty aminokwasowej (dez)
Asp^1-Arg^2-Val^3-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8	Dez-Tyr^4-angiotensyna II; Dez-4-tyrozyna-angiotensyna II
5. Sekwencje cząstkowe
Arg^2-Val^3-Tyr^4-Ile^5-His^6-Pro^7	Angiotensyna II- -(2-7)-heksapeptyd
6. Podstawienie w łańcuchach bocznych
	C^β^1-Gly-angiotensyna II; C^β^1-Glicyloangiotensyna II
Asp^1-Lys^2-Val^3-Phe^4-Ile^5-His^6-Pro^7-Phe^8	[Lys^2]angiotensyna II
	N^ε2-Val-[Lys^2]angiotensyna II; N^ε^2-walilo-[Lys^2]angiotensyna II

11

---