OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Wykład 1 13.10.2009r.

Zaliczenie = test (tylko wykład); 1 termin na ostatnim wykładzie

Dyżur pn. 14.00-15.30 sala 4.33

Literatura dla aktywnych:

1. „Prawo własności intelektualnej” - repetytorium Załucki Mariusz

2. „Prawo własności przemysłowej” Urszula Promińska, Nowińska, M.Dival
   l

3. „Prawo patentowe” Michał Divall

4. „Prawo autorskie” Janusz Barta, Ryszard Markiewicz

Własność intelektualna jest pojęciem konwencjonalnym, które odnosi się do dóbr niematerialnych określonych w literaturze nie kiedy jako dobra koncepcyjne.

Kategoria dóbr niematerialnych jest kategorią szeroką, ale niejednolitą.

Możemy w ramach dóbr niematerialnych wyróżnić:

• Utwory - utwory literackie, artystyczne, naukowe w rozumieniu prawa autorskiego.

• Rozwiązania - wynalazki, wzory użytkowe, przemysłowe, topografia układów scalonych.

• Oznaczenia - przedsiębiorstw, firm przedsiębiorcy, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne.

Dobra niematerialne stanowią pewną wartość; nie są rzeczami; nie mają postaci materialnej; istnieją niezależne od rzeczy. Rzecz jest dla nich nośnikiem, substratem, który pozwala zapoznać się z dobrem i pozwala z tego dobra korzystać, np. utwór literacki - substratem jest książka.

Przy spełnianiu określonych warunków dobra niematerialne mogą być chronione podobnie jak rzeczy. Ustawodawca decyduje o tym czy tak szeroką ochronę warto przyznać.

Najszerszym prawem, które chroni rzecz jest jedno z praw rzeczowych jakim jest prawo podmiotów bezwzględnych i wyłącznych.

Na wzór prawa własności ustawodawca konstruuje prawo podmiotowe dla dóbr niematerialnych. Prawo, które daje silne uprawnienia właścicielskie. Jeśli przyjmiemy, że ochrona dóbr niematerialnych (własność intelektualna) przede wszystkim opiera się na konstrukcji prawa podmiotowego to pod pojęciem własności intelektualnej możemy rozumieć ogół praw podmiotowych, których przedmiotem są niematerialne dobra prawne będące wytworem twórczości umysłowej człowieka i stanowiących pewną wartość majątkową.

Klasyfikacja dóbr własności intelektualnej:

I Kryterium - ładunek intelektualny towarzyszący powstawaniu dobra

1. Pierwsza grupa obejmuje dobra ochrony intelektualnej tzn. utwory (literackie, artystyczne, naukowe), które to stanowią przejaw działalności twórczej człowieka o indywidualnym charakterze. W tej grupie mieszczą się również rozwiązania mające się cechować nowością i oryginalnością (twórczy wysiłek człowieka).

2. Symbole - nośniki pewnych informacji (o przedsiębiorstwie, o przedsiębiorcy, o pochodzeniu towaru lub usługi, o geograficznym miejscu pochodzenia towaru).

Symbole te są zdolne wywoływać określone skojarzenia.

Symbole wyodrębnia się ze względu na pełnione funkcje:

1. Znaki towarowe - podstawową funkcją jest funkcja wskazywania od kogo pochodzi dany towar. Znak towarowy ma odróżniać towary pochodzące od różnych przedsiębiorstw.

2. Firma przedsiębiorcy - podstawą funkcjonowania firmy jest funkcja indywidualizacji przedsiębiorcy w obrocie.

3. Oznaczenia przedsiębiorstwa - służy wyróżnianiu działalności gospodarczej jaką prowadzi przedsiębiorca

4. Oznaczenia geograficzne - których funkcją jest wskazywanie miejsca skąd pochodzi towar, a niekiedy przekazuje informacje jednocześnie o właściwościach towarów związanych z pochodzeniem.

II Kryterium - podział ze względu na przeznaczenie dóbr:

1. Przedmiotem ochrony są dobra niezależnie od wartości ich przeznaczenia

2. W tej grupie mieszczą się te dobra, które cechują się zdolnością do przemysłowego stosowania (rozwiązania). W tej grupie mieszczą również dobra, które są wykorzystywane w związku z działalnością gospodarczą (oznaczenie).

Podział według kryterium I i II nie jest rozłączny.

Własność przemysłowa - to pojęcie konwencyjne (zapisane w akcie). Tym aktem jest „Konwencja Paryska o Ochronie Własności Przemysłowej”. W oparciu o art. 1 tej Konwencji możemy powiedzieć co to pojęcie obejmuje. Możemy mównic o pewnym katalogu dóbr własności przemysłowej.

Zgodnie z art. 1 wyróżniamy:

1. Patenty na wynalazki

2. Wzory użytkowe

3. Wzory przemysłowe

4. Znaki towarowe

5. Nazwy handlowe

6. Oznaczenie geograficzne (nazwy pochodzenia i oznaczenia pochodzenia)

7. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Pojęcie Własność przemysłowa obejmuje te dobra niematerialne, które ujawniają swoje znaczenie w działalności gospodarczej. Z jednej strony są to te dobra, które rozszerzają stan techniki. Z drugiej strony te dobra, które indywidualizują towary i przedsiębiorców. Problem pojawia się i powoduje i uwagi krytyczne (jest wątpliwe z punktu teoretycznego) jeśli chodzi o zwalczanie nieuczciwej konkurencji. W przeciwieństwie do tego co w punkcie od 1 do 6, trudno powiedzieć, że to jest dobro niematerialne, do którego przysługiwałoby prawo podmiotowe. Wymienia się zapewne zwalczanie nieuczciwej konkurencji w ramach Konwencji Paryskiej dlatego, że dobra niematerialne służą jako instrumenty w grze konkurencyjnej i umożliwiają osiągnięcie pozycji na rynku. Jeśli tak, to konkurencja powinna być uczciwa. Ochrona skupia się zatem na interesach jakie mają przedsiębiorcy przed nieuczciwym zachowaniem konkurentów.

Katalog dóbr własności intelektualnej nie jest katalogiem zamkniętym. Przyjmuje się, że dzieła literackie, artystyczne i naukowe obejmują wszelkie utwory bez względu na sposób i formę ich wyrażenia. Katalog możemy uzupełnić o znaki usługowe, topografie układów scalonych, nowe odmiany roślin, tajemnice produkcyjne, organizacyjne (know - how) i handlowe (dokumentacja techniczna, lista naszych kontrahentów, wyniki doświadczeń).

Własność intelektualna przemysłowa - to pojęcie konwencyjne, które znalazło się w aktach międzynarodowych, na początku XIX i XX w.

Pojawiło się też pojęcie własność intelektualna:

• W znaczeniu szerokim - to co do tej pory było omawiane

• W znaczeniu wąskim - coraz częściej używane, obejmuje utwory jako synonim praw autorskich i praw pokrewnych. Pozostałe zaś dobra w takiej sytuacji określa się mianem dóbr własności przemysłowej.

Wykład 2 20.10.2009r.

1. Ochrona dóbr własności intelektualnej - ustawodawca dokonuje wyboru instrumentu prawnego do ochrony dóbr niematerialnych. Dla części dóbr uznaje się, że taką właściwą konstrukcją będzie konstrukcja prawa podmiotowego o silnych uprawnieniach właścicielskich. Dla części dóbr niematerialnych takiej konstrukcji się nie przewiduje, ochrona będzie przebiegała na innej płaszczyźnie.

2. Ochrona dóbr własności przemysłowej za pomocą prawa podmiotowego

Prawo podmiotowe - to możliwość postępowania w określony sposób, przyznana i zabezpieczona przez normę prawną w celu ochrony interesów uprawnionego. Aby dokonać oceny położenia prawnego określonego podmiotu trzeba ustalić jakie ona ma uprawnienia i wówczas ogół tych uprawnień stanowi jej prawo podmiotowe. Konstrukcja prawa podmiotowego wzorowana na prawie własności.

3. Dobra własności przemysłowej chronione za pomocą prawa podmiotowego:

• Wynalazki

• Wzory użytkowe

• Wzory przemysłowe

• Zarejestrowane znaki towarowe

• Zarejestrowane oznaczenia geograficzne

• Topografie układów scalonych

Nabycie prawa podmiotowego następuje poprzez rejestrację na podstawie decyzji administracyjnej określonego organu (Urząd Patentowy), Urząd ds. Harmonizacji Rynu Wewnętrznego (OHIM), Komisję Europejską. Przy nabyciu prawa obowiązuje zasada „prior tempore potior inre” (zasada pierwszeństwa). Uzyskanie prawa podmiotowego poprzedzone jest postępowaniem (najczęściej) badawczym, ale zdane się sprawdzenie tylko formalne wniosku. Nabycie takiego prawa stwierdza się stosownym dokumentem np. świadectwo rejestracyjne. Takie prawo podmiotowe ma charakter formalny, ponieważ to prawo jest chronione dopóki nie wygaśnie lub nie zostanie unieważnione przez organ, który przyznał to prawo.

Cechy prawa podmiotowego:

1. Jest to prawo wyłączne - uprawniony ma wyłączne prawo, przysługuje mu pewna sfera uprawnień, która to sfera składa się na treść prawa. Określona jest ona dla każdego z dóbr. Uprawnionemu przysługuje pewne prawo do korzystania z dóbr w sposób…

Przysługuje mu prawo czerpania korzyści gospodarczej z dobra, z wyłączeniem osób trzecich. Uprawnionemu przyznana jest pewna sfera monopolu, ale monopol nie jest nieograniczony (doznaje pewnych graniczeń). To ograniczenie prawa jest sprecyzowane odrębnie przy poszczególnych prawach. Biorąc pod uwagę konieczność uwzględnienia interesów innych podmiotów. Pojawia się wspólne ograniczenie, które określa się jako wyczerpanie prawa. Jeśli towar lub wytwór został wprowadzony do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą, to dalszy obrót tym nośnikiem, jakim jest towar, wytwór jest dopuszczalny, co oznacza, że ta wyłączność istnieje do momentu wprowadzenia do obrotu.

2. To prawo jest bezwzględne względem wszystkich (bezwzględne i skuteczne „erga omnes”) - uprawniony ma bezwzględne prawo podmiotowe skuteczne względem osób trzecich, może korzystać z tego dobra i nikt nie ma prawa wkraczać w sferę przysługującej mu wyłączności.

3. Przyjmuje się, że prawo podmiotowe jest prawem majątkowym - uprawniony może tym dobrem dysponować. Może korzystać z dobra w sposób bezpośredni i pośredni. Czerpać może korzyści w obrocie w ramach eksploatacji bezpośredniej, bądź można korzystać z tego prawa pośrednio, co związane jest z obrotem prawem na podstawie umów ponoszących prawo (wtedy mówimy o zbyciu) albo umów upoważniających do korzystania.

4. Po prawo podmiotowe jest prawem czasowym - przyznawane jest na określony czas, po upływie tego czasu prawo wygasa. Jest jeden wyjątek jeżeli chodzi o prawo własności przemysłowej -> jest to prawo do oznaczenia geograficznego.

5. Zasadą jest, że jest to prawo terytorialne - takie prawo jest chronione na terytorium państwa, na którym przyznano ochronę.

• PRAWO PODMIOTOWE PRZY FIRMIE - jest bezwzględne i wyłączne. Ze względu na sporny charakter tego dobra, sporny jest również charakter tego prawa. Ścierają się poglądy co do tego czy jest to prawo o charakterze osobistym czy majątkowym.

• PRAWO PODMIOTOWE PRZY UTWORACH - utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. W przypadku utworu wystarczające jest uzewnętrznione zakomunikowanie utworu innym osobom. Może mieć to nawet postać nieutrwaloną. Przy utworach treść prawa autorskiego (które jest skonstruowane przez ustawodawcę) jako zespołu uprawnień powstałego ze względu na utwór dzielimy na: autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. Poddane są odrębnym reżimom prawnym.

• AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE - chronią więź między twórca, a utworem. Te prawa są niemajątkowe, nie można się ich zrzec, są niezbywalne i nieograniczone w czasie.

• AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE - z treści tych uprawnień, które odnajdujemy w przepisach twórcy przysługuje prawo, które jest bezwzględne i wyłączne, prawo które zapewnia mu monopol korzystania z utworu i rozporządzania nim. Kluczowe dla określenia autorskich praw majątkowych ma pojęcie pola eksploatacji. Ten przyznany monopol doznaje ograniczenia, np. przez wyczerpanie prawa tzw. dozwolony użytek osobisty czy tzw. dozwolony użytek publiczny. Autorskie prawa majątkowe to prawa przenaszalne, podlegają dziedziczeniu, są ograniczone w czasie, z zastrzeżeniem wyjątków, co do zasady gasną z upływem 70 lat od śmierci twórcy. Z chwilą zakończenia ochrony dzieło staje się domeną publiczną (reprodukcja nie wymaga płacenia honorarium). Ochrona praw autorskich ma charakter terytorialny (obejmuje terytorium Polski), ochronę za granicą regulowana jest przez ustawy innych krajów. O dostępności ich dla polskich twórców przesądzają przepisy tych krajów oraz umowy międzynarodowe, których stroną jest Polska.

Jeżeli chodzi o prawa podmiotowe bezwzględne - jest to katalog zamknięty. To czy mamy prawo podmiotowe bezwzględne decyduje wyłącznie ustawodawca. Obowiązuje zasada „numerus clausus” praw podmiotowych bezwzględnych.

Wykład 3 27.10.2009r.

OCHRONA DELIKTOWA

Dobra niematerialne, przy których mówimy o ochronie deliktowej:

• Niezarejestrowane znaki towarowe

• Niezarejestrowane oznaczenia geograficzne

• Oznaczenia przedsiębiorstwa

• Tajemnice przedsiębiorstwa (organizacyjna, handlowa, techniczne)

W przypadku tych dóbr wystarczająca jest ochrona deliktowa. Delikt - czyn niedozwolony. Wymienione dobra nie są chronione za pomocą prawa podmiotowego bezwzględnego. Natomiast są chronione w ramach ochrony interesu przedsiębiorcy przed nieuczciwymi praktykami konkurentów. W tym przypadku ochrona deliktowa w polskim porządku prawnym przewidziana jest przez przepisy szczególnego aktu prawnego - „ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”. Ochrona przed nieuczciwą konkurencją w różnych porządkach prawnych opiera się o różne systemy.

Możemy wyróżnic trzy systemy:

1. Romański - opiera się na ogólnych przepisach kodeksu cywilnego o ochronie deliktowej. W tym systemie nie ma szczególnej regulacji. Interpretuje się przy zwalczaniu nieuczciwej konkurencji art. 382, 383 Kodeksu Napoleona.

2. Anglosaski - w przypadku nieuczciwej konkurencji zostały wykształcone tradycyjnie pewne skargi i taką charakterystyczną skargą jest skarga passing off. Ta skarga wykształciła się w XIX w. z czynu niedozwolonego polegającego na oszustwie.

Możemy wskazać na trzy przesłanki:

• Istnienie dobrej reputacji po stronie opinii powoda

• Wywołanie mylnego wyobrażenia

• Szkoda, która może wystąpić w dobrym imieniu (reputacji) oznaczenia.

3. Germański - (zalicza się tu Polska) Charakteryzuje się regulacją ustawową, która obok poszczególnych deliktów nieuczciwej konkurencji, zawiera klauzulę ogólną (generalną), a podstawową rolę w tym modelu ma koncepcja dobrych obyczajów. Dzisiaj obowiązuje UWG (ustawa niemiecka z 1909r.) Pierwsza polska ustawa z .02.08.1926r. - obowiązywała cały czas do 1993.

Podobnie jak ustawa niemiecka, polska ustawa posiada dwa elementy, wyróżnione są typizowane czyny nieuczciwej konkurencji, które są wymienione w art. 3 ustęp 2, a w rozdziale II określone są przesłanki tych czynów oraz z klauzuli generalnej z art.3 ustęp 1->

„Czynem nieuczciwej konkurencji jest każde działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.”

Mamy tu ogólną definicję czynu nieuczciwej konkurencji. Celem ustawy jest zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w interesie publicznym, w interesie przedsiębiorców, w interesie klientów. Ustawa nie wymienia dziś już interesu konsumentów.

Przesłanki czynu nieuczciwej konkurencji:

• Czyn ma być dokonany w związku z działalnością gospodarczą

• Bezprawność - czyn musi być bezprawny. Ta bezprawność ujmowana jest szeroko. To nie tylko sprzeczność z prawem, ale również z dobrym obyczajem. Nie ma tutaj przesłanki winy. Zły zamiar znajdziemy w przypadku niektórych typizowanych czynów nieuczciwej konkurencji, np. art. 14 (oczernianie). Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie działanie, które jest wprost sprzeczne z przepisami prawa, ale również takie, które nie narusza konkretnego określonego przepisu prawa, ale pozostaje w sprzeczności, narusza pewne normy pozaprawne, pewne reguły lojalnego, uczciwego postępowania.

Jeśli chodzi o sprzeczność z prawem to mamy na myśli sprzeczność z ustawą, z prawem kontraktu czy sprzeczność z wykreowanym prawem podmiotowym. Powstaje jednak pytanie: czy każde naruszenie przepisów prawa wchodzi tutaj w grę? Otóż przyjmuje się, że chodzi o takie naruszenie przepisów prawa, które daje przewagę konkurencyjną. Okazuje się, że sprecyzowanie pojęcia dobrego obyczaju nakazuje odwołanie się do norm pozaprawnych, bo dokładne określenie sprzeczności z dobrym obyczajem nie jest możliwe.

W sprecyzowaniu tego pojęcia pomaga praktyka i orzecznictwo. Pojawiają się, np. różnego rodzaju kodeksy etyki wypracowane przez przedsiębiorców. Dobre obyczaje daje się określić jako pewne normy moralne, etyczne, ale zwyczajowo stosowane w działalności gospodarczej. Takie ujęcie dobrych obyczajów było charakterystyczne dla doktryny przedwojennej, ale i dziś odnajdujemy jej zwolenników. Popularne stało się ujęcie dobrych obyczajów ekonomicznie-funkcjonalnie. Zakłada się, że profesjonalne i rzetelne współzawodnictwo jakością i ceną, jeśli ma ono odbyć się kosztem innego przedsiębiorcy, tzn., że reguły zostały naruszone. Konstrukcje ustawy opiera się właśnie o koncepcje dobrych obyczajów.

• Działanie takie zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Jest to zatem zagrożenie szkodą albo wystąpienie szkody. Wystarczające jest samo zagrożenie wystąpienia szkody. Przesłanki te muszą być spełnione łącznie żeby powiedzieć, że doszło do czynu nieuczciwej konkurencji. Poza ogólnym zdefiniowaniem czynu nieuczciwej konkurencji art. 3 ustęp 1 klauzula generalna pełni określone funkcje.

Funkcje uzupełniające i korygujące:

• Funkcja uzupełniająca klauzuli generalnej - w art.3 ustęp 2 ustawodawca wymienia szczególne delikty, których przesłanki są określone w rozdziale II ustawy. Katalog ten jest przykładowy, nie jest zamknięty. W tym miejscu możemy wskazać kilka przykładowych czynów nieuczciwej konkurencji, które wiążą się z wykorzystywaniem cudzego mienia:

• Wprowadzające w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa art.5

• Fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług art. 8 i 9 wprowadzające w błąd oznaczenia towarów lub usług w art. 10

• Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

Jeżeli jakieś działania nie wypełnia definicja przesłanki typizowanych czynów nieuczciwej konkurencji, to uznamy je za czyn nieuczciwej konkurencji, jeśli zostały spełnione przesłanki z art. 3 ustęp 1. Przykładem nienazwanego czynu nieuczciwej konkurencji jest podszycie się pod cudzą renomę lub pasożytnictwo.

• Funkcja korygująca - struktura ustawy pozwala przyjąć istnienie relacji między klauzulą generalną, a szczególnymi deliktami. Jest to norma ogólna dla czynów nieuczciwej konkurencji. Możemy zetknąć się z takimi stanami faktycznymi, które odpowiadają typizowanym deliktom nieuczciwej konkurencji. Ale pomimo to, nie byłoby uzasadnione potraktowanie tego działania jako nieuczciwego, bo działanie takie nie może być uznane za niegodziwe.

W art. 3 ustęp 1 ustawodawca nie wymienia wprost takiej przesłanki, jak stosunek konkurencji. Natomiast orzecznictwo zwraca na to uwagę i stawia się pytanie czy można mówić o konkurowaniu przedsiębiorców między sobą. Początkowo stosunek konkurencji ujmowano wąsko w literaturze zagranicznej i polskiej. Obecnie jednak przyjmuje się znaczenie szersze rozumienia stosunków konkurencyjnych, który może być nawet wyznaczony przez konkurentów, którzy mogą się zetknąć na rynku.

Wykład 4 03.11.2009r.

ŚRODKI OCHRONY

Dobra niematerialne są przedmiotem ochrony prawa administracyjnego, prawa karnego, ale nas interesuje ochrona prywatno-prawna, czyli środki cywilno-prawne. Spróbujmy wskazać jakie roszczenia przysługują uprawnionym do korzystania z dobra niematerialnego albo prawa podmiotowe.

Możemy podzielić na:

1. Roszczenia niemajątkowe

• Roszczenie o zaniedbanie naruszenia

• Usunięcie skutków naruszenia, np. przepisy celne -> celnicy niszczą nielegalny towar

• Złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i formy (charakterystyczne dla ochrony dóbr osobistych)

• Opublikowanie treści wyroku sądu

2. Roszczenia majątkowe

• Roszczenie o naprawienie szkody na zasadach ogólnych, tzw. roszczenie odszkodowawcze (jeśli na zasadach ogólnych to należy sięgnąć do przepisów kodeksu cywilnego art. 415 i następne.) Żeby wystąpić z tym roszczeniem muszą nastąpić przesłanki:

• Szkoda - to uszczerbek w dobrach jakie poniósł poszkodowany wbrew jego woli.

Naprawienie szkody obejmuje dwa elementy:

• „damnum emergens” - poniesienie straty

• „lacrum cessans” - spodziewane korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć gdyby szkody mu nie wyrządzono.

O tym jak naprawić szkodę stanowi art.361 paragraf 2

• Wina

• Związek przyczynowy adekwatny do związku przyczynowego

Obowiązkowa zasada pełnego odszkodowania - ustawodawca przewiduje inne sposoby naprawienia szkody na zasadach ogólnych lub:

• Zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej

• Inne stosowne wynagrodzenie, które w chwili dochodzenia roszczenia byłoby należne tytułem udzielania przez uprawnionego zgody na korzystanie z prawa wyłącznego.

W prawie autorskim domaga się zapłacenia wynagrodzenia autorskiego w podwójnej lub potrójnej wysokości należnego tytułem „udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu”.

• Roszczenie o wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści

Przyjmuje się, że należy stosować przepisy kodeksu cywilnego art. 405 - 414 o bezpodstawnym wzbogaceniu. Chodzi o przekazanie przez nieuprawnionego tego co uzyskał bezprawnym zachowaniem.

Przesłanki:

• Uzyskanie korzyści przez naruszyciela

• Bezprawność (nie ma przesłanki winy)

• Wzbogacenie jednego i zubożenie drugiego podmiotu

• związek między wzbogaceniem, a zubożeniem

ŹRÓDŁA PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

1. Źródła prawa międzynarodowego - obejmuje akty wielostronne i dwustronne

1. Konwencja Paryska z 1983r. o Ochronie Własności Przemysłowej

2. Konwencja o ustanowieniu światowej organizacji własności intelektualnej z 1967r.

(WIPO - organizacja ta proponuje ochronę i poszanowanie ochrony intelektualnej)

3. Porozumienie w prawie handlowych aspektów ochrony prawa własności intelektualnej (TRIPS) podpisany w Marakeszu w 1994r.

(TRIPS - załącznik do WTO; podnosi poziom ochrony na wyższy poziom.)

4. Układ o współpracy patentowej z 1974r. tzw. Układ waszyngtoński (PCT)

5. Konwencja Monachijska z 1973r. o udzielaniu patentów europejskich. Wbrew nazwie nie dotyczy członków Unii Europejskiej, ale wszystkich państw Europy.

6. Konwencja Serneńska albo Sermeńska albo Berneńska z 1886r. o ochronie dzieł literackich i artystycznych

7. Powszechna Konwencja o Prawach Autorskich z 1971r.

Zasady aktów międzynarodowych (znajdują się w Konwencji Paryskiej i innych aktach):

1. Zasada asymilacji - strony aktu, konwencji zobowiązują się zapewnić, z któregokolwiek państwa sygnatariusza równe traktowanie jak podmiotom krajowym

2. Zasada minimum konwencyjnego - wspomniane akty międzynarodowe przewidują pewne minimalne standardy ochronne. Każde państwo zobowiązuje się do wprowadzenia tego minimum ochrony wyznaczonego aktem międzynarodowym do przypadku wewnętrznego. Wyznaczony standard ochrony obowiązuje nawet wtedy, gdy ustawodawstwo krajowe tego nie przewiduje. Normy konwencyjne to w większości normy autowykonalne, tzn. można się na nie powołać przed sądami, organami państwa, strony, członka konwencji, gdzie żąda się ochrony albo gdzie sprawa jest rozstrzygana. Sądy, organy mogą stosować te przepisy bezpośrednio, gdy prawo krajowe nie zawiera ich odpowiednika.

3. Zasada terytorialności - własność intelektualna chroniona jest według prawa tego państwa, w którym znajduje się siedziba organu, sądu, który orzeka lub rozstrzyga w sprawie.

2. Prawo europejskie:

1. Dyrektywy - przewidują ujednolicenie rozwiązań; wyznaczają minimalny standard ochronny

2. Rozporządzenia - obowiązują wprost; stanowią prawo każdego członka Unii Europejskiej; obowiązują bezpośrednio

Bardzo ważną rolę odgrywa orzecznictwo (ETS) Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Akty prawne, jeśli chodzi o ochronę prawa własności intelektualnej, odnoszą się do źródeł prawa europejskiego. Prawo europejskie reguluje tylko poszczególne, wybrane kwestie.

W prawie europejskim należy zwrócić uwagę na:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącą wzorów przemysłowych w tym zakresie obowiązuje rozporządzenie z 2002r. w sprawie wzorów wspólnotowych przemysłowych

• Dyrektywa dotyczącą topografii układów scalonych:

• Dyrektywa o znaku towarowym

• Rozporządzenie o znaku towarowym Wspólnoty

• Wspomniana dyrektywa o reklamie wprowadzającej w błąd

• Rozporządzenie z 2006r. o ochronie oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia

• Dyrektywa Parlamentu i Rady z 2005r. o nieuczciwych praktykach handlowych stosowanych przez przedsiębiorców względem konsumentów

• Dyrektywa o ochronie baz danych

• Dyrektywa o ochronie wynalazków biotechnologicznych

• Dyrektywa o ujednoliceniu ochrony praw autorskich i niektórych praw pokrewnych

• Dyrektywa z 1991r. o ochronie programów komputerowych

3. Regulacja prawa polskiego

Akty prawne rangi ustawy (tylko najważniejsze):

• Ustawa o prawie własności intelektualnej (PWP - Prawo Własności Intelektualnej) z 30.06.2000r. obejmuje: wynalazki, wzory przemysłowe, wzory użytkowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne oraz topografie układów scalonych

• Uzupełniające znaczenie w zakresie ochrony dóbr własności przemysłowej ma „Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji” z .16.04.1993r.

• „ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym” z 23.08.2007r. - zakres tego aktu prawnego => ustawa określa nieuczciwe praktyki rynku i zasady przeciwdziałania tym praktykom w interesie konsumentów i interesie publicznym. Ustawa ta określa nieuczciwe praktyki rynku, które odnoszą się do: informacji, reklamy, oferty, prowadzenia strategii marketingowej. Ten akt prawny zmienił treść art. 1 „ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”. Reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej w interesie publicznym, w interesie przedsiębiorców oraz klientów. Dziś mamy do czynienia z dwoma równoległymi regulacjami.

• „ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych” z .04.07.1994r.

• „ustawa o ochronie baz danych” z .27.07.2001r.

• „Ustawa o ochronie nowych odmian roślin” z .18.12.2003r.

Wykład 5 10.11.2009r.

FIRMA

Prawo firmowe to kompleks norm regulujących:

• Obieranie

• Rejestrację

• Używanie firmy

• Rozporządzanie firmą

• Ochronę firmy

Prawo firmowe regulowane jest w kodeksie cywilnym art. 43² -43¹⁰ oraz w aktach, które przewidują normy prawne z zakresu prawa firmowego w odniesieniu do konkretnych przedsiębiorstw, np. Kodeks Spółek Handlowych (KSH).

Zgodnie z art.43² $1:

„przedsiębiorca działa pod firmę”, więc firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy. Każdy przedsiębiorca, niezależnie od jego formy organizacyjno-prawnej, posługuje się firmą. Zakres podmiotowy prawa do firmy wyznacza status przedsiębiorcy. „Przedsiębiorca” w obecnym stanie prawnym występuje w wielu aktach prawnych. Pojęcie to jest jednak różnie definiowane. Ze względu na rangę kodeksu cywilnego podstawowe znaczenie ma dla nas definicja z kodeksu cywilnego, zamieszczona w art. 43¹ (ma walor uniwersalny, ogólny).

43¹: „Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.”

Dla wyznaczenia pojęcia przedsiębiorcy niezbędne jest zrozumienie, co to jest działalność gospodarcza. W tym zakresie musimy się odwołać do definicji z „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej” z .02.07.2007r. W świetle art. 4 ustęp 1 przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osobą fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Art. 4 ustęp 2 - za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej, w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Spółka cywilna jest umową (nie podmiot prawa); stosunek zobowiązaniowy.

Działalność gospodarcza jest zarobkowa.

Działalność:

• Wytwórcza

• Budowlana

• Handlowa

• Usługowa

• Poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż

• Działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

Pojęcie przedsiębiorcy wyznaczone jest przez kryteria podmiotowe i przedmiotowe.

Kryteria podmiotowe - przymiot przedsiębiorcy może przysługiwać podmiotowi prawa, przepisy prawa wyznaczają normatywną podstawę podmiotowości. Kodeks cywilny nadaje zdolność prawną, której się nie domniemywa. Podmiotowość prawna ma pierwotny charakter w stosunku do sfery działalności. Po spełnieniu szczególnych cech (->art. 43¹ kodeksu cywilnego i art. 2 „Ustawy o swobodzie działalności Gospodarczej”) staje się przedsiębiorcą:

• Osoba fizyczna

Żeby rozpocząć działalność gospodarczą trzeba mieć:

• Pełną zdolność do czynności prawnych

• Rzemieślnicy

• Wolne zawody - musi mieć szczególne kwalifikacje

• Rolnik - w świetle art. 43¹

• Osoby prawne - jednostka organizacyjna wyposażona w osobowość prawną przez normę prawną

1. Mamy osoby prawne, których celem jest prowadzenie działalności gospodarczej by mieć zysk (for profit), np. z o.o., ale mogą prowadzić różną działalność tzn. i charytatywną i dla zysku

2. Mamy też takie osoby prawne, które działają nie dla zysku (non-profit), np. partia polityczna.

3. Są też takie osoby prawne, które prowadzą działalność gospodarczą nie dla zysku (not for profit). Realizują swoje cele statutowe, a działalność gospodarcza, którą mogą prowadzić, bo pozwala na to ustawodawca i zysk osiągnięty z tej działalności służą realizacji celów statutowych. Podstawowe to: fundacje i stowarzyszenia.

• Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną - art.33¹ kodeks cywilny

Interesują nas tu handlowe spółki osobowe:

• Jawna

• Partnerska

• Komandytowa

• Komandytowo-akcyjna

Jej celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa. Są to tzw. „ułomne” osoby prawne. Spółka kapitałowa w organizacji to też „ułomna” osoba prawna, która może prowadzić działalność gospodarczą.

Nasciturus (dziecko nienarodzone) - przed spółka.

Kryteria przedmiotowe(funkcjonalne) - wiążą status przedsiębiorcy z rodzajem aktywności podmiotu prawa cywilnego.

Cechy przedsiębiorcy:

1. Prowadzenie działalności gospodarczej - ustawodawca wymienia faktyczne przedmioty działalności. Do ogólnego sformułowania w ustawie z praktycznego punktu widzenia, trzeba wspomnieć, że przedsiębiorca wskazuje wybrany rodzaj działalności gospodarczej i właściwe jest stosowanie prawnych przepisów.

Temu służą:

• Rozporządzenie Rady Ministrów z .24.12.2007r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)

• Rozporządzenie Rady Ministrów z .29.10.2008r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU)

Działalność zawodowa jest wymieniona w art. 2 „Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”. Jest działalnością gospodarczą i odnosi się do wykonywania zawodu tzw. wolnych zawodów.

Wskazuje się cechy tzw. wolnych zawodów w literaturze:

• Posiadanie odpowiednich kwalifikacji wymaganych przez przepisy prawa

• Sami decydują jak wykonywać ten zawód

• Samorządy

• Ma honorarium, Anie wynagrodzenie

• Szczególne zaufanie z klientem

Art. 88 KSH - Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

We własnym imieniu - nie powinno się umożliwiać prowadzenia działalności gospodarczej za kogoś innego, można to czynić na rzecz innej osoby (np. przedsiębiorcą jest pośrednik handlowy - agent). Można posługiwać się pracownikami, korzystać z pełnomocników.

2. Działalność zarobkowa - celem działalności gospodarczej jest przysporzenie zysku, ale nie rzeczywiście konieczna.

3. Zorganizowana działalność - działalność ma mieć strukturę organizacji, od wyboru formy organizacji, wynajęcia lokalu i posiadania go, wyposażenia w maszyny, zamówieniu towarów, uzyskania stosownych zezwoleń.

4. Ciągłość - nie powinna być okazjonalna, sporadyczna, jednorazowa. Ma być powtarzalna, często stanowiąca podstawowe źródło dochodu.

5. Profesjonalnie wykonywana - „Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej” i kodeks cywilny w art. 43¹ nie wymienia cechy profesjonalizmu (zawodowości). Cecha ta była wyraźnie wymieniona w poprzedniej ustawie - „Prawo działalności gospodarczej”. Ta cecha jest immanentną cechą przedsiębiorczości. Trzeba ją wiązać z posiadaniem wiedzy, kwalifikacji, umiejętności, należytego wykonywania działalności. Kodeks cywilny niejednokrotnie odwołuje się jednak do profesjonalności, należytego wykonywania działalności. Art. 355 i art. 62 mówią o należytej staranności dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, którą uwzględnia się jako zawodowy charakter tej działalności.

Wykład 6 17.11.2009r.

Funkcje firmy:

1. Indywidualizacja przedsiębiorcy w obrocie (podstawowa funkcja firmy) - firma identyfikuje przedsiębiorcę w obrocie i jest tym dla przedsiębiorcy tym, czym dla osoby fizycznej jest imię i nazwisko. Firma umożliwia odróżnianie przedsiębiorców, którzy działają w obrocie gospodarczym. Firma wyróżnia przedsiębiorców, ale firma może być użyta w funkcji oznaczenia przedsiębiorstwa. Kodeks cywilny teoretycznie wyodrębnia te oznaczenia. Tym niemniej firma może być wykorzystana przez przedsiębiorcę do oznaczenia jego działalności gospodarczej. Zaznaczy jednak, że firma nie stanowi już dziś składnika przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym wedle art.55¹ kodeksu cywilnego jako zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Takim składnikiem jest natomiast oznaczenie przedsiębiorstwa (nazwa).

2. Funkcja gospodarcza - firma może pełnić funkcje reklamową, gwarancyjną. Może budować wizerunek przedsiębiorcy.

Budowa firmy - ma wyłącznie brzmienie słowne. Firma składa się z:

• Korpus (rdzeń) - to ten element , który indywidualizuje przedsiębiorcę.

Firmy ze względu na to, do czego się odnoszą:

• Osobowe

• Rzeczowe - wskazują na przedmiot działalności

Są również takie firmy, które posługują się nazwami fantazyjnymi. Są to często słowa wymyślone.

• Dodatki

• Dodatki obligatoryjne - to te dodatki, które wskazują na formę prawną przedsiębiorcy, czyli będzie to określenie: spółka z o.o., oddział, spółka akcyjna, spółka handlowa. To również dodatki, które mówią o studium organizacyjnym przedsiębiorcy, powinny one być zamieszczone, np. w likwidacji, w upadłości. Są istotne dla uczestników obrotu. Nie mamy dodatku obligatoryjnego jeżeli chodzi o osobę fizyczną.

• Dodatki fakultatywne - to, np. przedmiot działalności, miejsce działalności, siedziba. Są one dowolnie obierane. Można posługiwać się skrótem firm. Z jednej strony możemy mówić o skrócie dodatku obligatoryjnego. Trzeba zwrócić uwagę na to, że dopuszczalne są jedynie skróty przewidziane przez prawo; kodeks spółek handlowych podaje przykłady: sp. j. ; sp. z o.o. ; S.A. ; S.K.A.

Należy też wskazać na możliwość skrótu firmy oficjalnie przejęty przez przedsiębiorcę. Aby taki skrót podlegał ochronie wedle przepisów kodeksu cywilnego musi być ujawniony we właściwym rejestrze.

OSOBA FIZYCZNA- firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko, takie jak wynika z aktów stanu cywilnego. Przyjmujemy imię, a nie pierwszą literę imienia. Przepisy nie wykluczają włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia (nie należy go koniecznie utożsamiać z miejscem zamieszkania) oraz innych określeń dobrowolnie obranych.

FIRMA OSOBY PRAWNEJ - możemy powiedzieć, że brzmienie tego rdzenia zależy od woli przedsiębiorcy. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Firma osoby prawnej zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, czyli dodatek obligatoryjny. Może być on podany w skrócie, może także wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę osoby prawnej oraz inne określenie dobrowolnie obrane. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeśli zostały spełnione następujące dwa warunki:

1. Jeżeli służy to wskazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy, np. Fundacja im. …..

2. Pisemna zgoda tej osoby na zamieszczenie jej nazwiska, pseudonimu w firmie osoby prawnej, a w razie śmierci zgody jej współmałżonka i dzieci.

FIRMA TZW. UŁOMNYCH OSÓB PRAWNYCH (art.33¹ ) - firmy ułomnych osób prawnych wskazują przepisy ustawy, które przyznają im zdolność prawną, na uwadze mamy tu handlowe spółki osobowe i regulacji poszukujemy w kodeksie spółek handlowych. Firmy handlowych spółek osobowych muszą zawierać przynajmniej nazwisko jednego wspólnika bądź firmę bądź nazwę jednego wspólnika, który ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki oraz dodatek obligatoryjny wskazujący na rodzaj spółki.

WYKŁAD 7 24.11.2009r.

Zasady prawa firmowego: stanowią trzon prawa firmowego, dotyczą budowy firmy, rejestrowania i używania:

1. Zasada prawdziwości - chodzi tu o zgodność firmy z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym. Firma musi odpowiadać prawdzie, ale nie może być myląca. Chociażby dane, które są w firmie są prawdziwe. Z jednej strony mamy tu do czynienia z obiektywną niezgodnością z rzeczywistością jak i obiektywną prawdziwością, ale taką, która jest myląca. Ustawodawca wskazuje - firma nie może wprowadzać w błąd w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności czy źródeł zaopatrzenia. Badaniu podlega firma w całości: zarówno rdzeń jak i dodatki. Bada się tutaj treść firmy. Firma powinna być zgodna z zasadą prawdziwości przez cały okres działalności danego przedsiębiorcy. Jeżeli dochodzi do zmiany i firma przestaje odpowiadać prawdziwości, to ta zmiana powinna być ujawniona we właściwym rejestrze. Mówimy tu o możliwości wprowadzenia w błąd uczestników obrotu. Przepis wymienia katalog okoliczności, przykładowo: przedsiębiorstwo P.P.U.H.

2. Zasada jedności firmy - zakłada zakaz posługiwania się przez przedsiębiorcę więcej niż jedną firmą. W związku z tym możemy powiedzieć, że nie wyłącza to dopuszczalności istnienia firm oddziałowych. Przepisy kodeksu cywilnego przewidują, że firma oddziału obok rdzenia firmy zakładu głównego musi zawierać dodatek obligatoryjny w postaci słów „odział” oraz wskazanie siedziby oddziału. Oddział jest pewną jednostką organizacyjną.

3. Zasad ciągłości (kontynuacji) - to zasada , która stoi w sprzeczności z zasadą prawdziwości, jest wyjątkiem od zasady prawdziwości. Ustawodawca uznaje, że są takie okoliczności, które uzasadniają dalsze korzystanie z firmy z uwagi na interes przedsiębiorcy dlatego, że zmiana firmy byłaby niekorzystna dla wizerunku przedsiębiorcy, który budował przedsiębiorca pod firmą. Zasada pozwala na zachowanie pod pewnymi warunkami dotychczasowej firmy pomimo zmiany okoliczności faktycznych i prawnych. Warunki wymienione przez ustawodawcę ograniczają zasadę kontynuacji. Jakie to okoliczności ma na myśli ustawodawca:

• Pomimo przekształcenia osoby prawnej, warunkiem jest tutaj, przy zachowaniu dotychczasowej firmy, wskazanie na właściwą formę prawną osoby prawnej. Mówimy tu o przekształceniu osoby prawnej i ułomnej osoby prawnej

• Utrata członkowstwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, a warunki zachowania firmy w tym brzmieniu, to zgoda wspólnika na piśmie, a w razie jego śmierci zgoda małżonka i dzieci.

• Dotyczy kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.

4. Zasada jawności firmy - firma jako oznaczenie identyfikujące przedsiębiorcę musi być jawna dla osób trzecich. Art. 33² $ 2 kodeksu cywilnego stanowi: firmę ujawnia się we właściwym rejestrze chyba, że przepisy odrębne stanowią inaczej. Możemy mówić o jawności w sensie materialnym i formalnym. Przedsiębiorca ma nie tylko uprawnienie działania pod firmą, ale również obowiązek działania pod firmą. We wszystkich czynnościach materialno-prawnych i procesowych. Zasadzie jawności formalnej służy obowiązek ujawnienia firmy w rejestrze (KRS - rejestr przedsiębiorców, także ewidencja działalności gospodarczej jeśli chodzi o przedsiębiorcę osobę fizyczną.)

5. Zasada wyłączności firmy - daną firmą może się posługiwać w zasadzie jeden przedsiębiorca, ale celem przepisu jest zachowanie przede wszystkim przejrzystości oznaczeń przedsiębiorcy w obrocie gospodarczym. Dlatego konieczne jest obieranie firmy tak, by odróżniała się od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Jeśli chodzi o dostateczną odróżnialność , to sąd bada brzmienie firmy. Nakaz odróżniania ma charakter obiektywny, badamy „In concreto” (oceny dokonujemy w konkretnej sprawie.) Dostatecznie wyraźna i dostrzegalna. Oceny dostatecznej odróżnialności dokonujemy z punktu widzenia uczestników obrotu, który z pewnością obejmuje i przedsiębiorców, i konsumentów. Dostateczną odróżnialność badamy w okolicznościach faktycznych, a tym kryterium jest ten sam rynek. Na gruncie przepisów kodeksu handlowego dostateczna odróżnialność była badana w ramach właściwego sądu rejestrowego. Tym sądem był rejestr handlowy. W świetle dzisiejszych przepisów powstaje pytanie czy nadal stosować regułę oceny tego samego rynku biorąc pod uwagę jedynie obszar geograficzny, terytorialny sądu, czy też rozszerzyć badanie na obszar całego kraju. Stąd druga koncepcja tego samego rynku jako tzw. rynku właściwego. Zwolennicy tej koncepcji odwołują się tutaj do „Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.” Właściwy rynek, to rynek właściwy asortymentowo, przestrzennie i czasowo. Powinniśmy dokonywać oceny z perspektywy obszaru geograficznego, przedmiotu działalności i czasu.

Firma nie może być zbytem, tym samym nie może również obciążać firmy. Natomiast ustawodawca przewiduje możliwość upoważnienia innego przedsiębiorcy do korzystania z firmy, pod warunkiem, że nie wprowadza to w błąd. Nie można zbyć firmy, ale można zbyć oznaczenie przedsiębiorstwa. Należy więc odróżnić zbycie firmy od zbycia przedsiębiorstwa z jego nazwą. Ustawodawca zauważa, że teoretycznie dokonał rozdziału między firmą, a oznaczeniem przedsiębiorstwa. W sytuacji zbycia przedsiębiorstwa jeżeli nazwa przedsiębiorstwa jest podobna lub pokrywa się z firmą, to nabywca przedsiębiorstwa może nadal prowadzić przedsiębiorstwo pod dotychczasową nazwą, ale powinien umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy chyba, że strony postanowiły inaczej.

Ochrona firmy - art. 43¹⁰ przewiduje tutaj przesłanki ochrony i roszczenia. Ten przepis jest przepisem wyczerpującym i autonomicznym. Nie musi sięgać do przepisów o ochronie dóbr osobistych.

Art. 43¹⁰ ma dwie przesłanki:

• Zachowanie osoby trzeciej, które zagraża lub narusza firmę uprawnionego (takie zachowanie godzi w interes) - Możliwość ryzyka pomyłki co do tożsamości przedsiębiorców, ale również przed nieuprawnionym wykorzystaniem renomy firmy czy użyciem w celu zdyskredytowania, wyeliminowania z rynku.

• Bezprawność - zachowanie jest bezprawne tzn. nie ma uzasadnienia w ustawie, ani decyzji organu prawnego. Mamy tu domniemanie bezprawności - nakłada to na sprawcę obowiązek wykazania okoliczności wyłączających bezprawność.

Nie ma tu przesłanki winy!

Roszczenia przysługujące uprawnionemu do firmy:

• Zaniechanie takiego działania w razie naruszenia

• Naprawienie skutków w razie naruszenia

• Złożenie oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie

• Naprawienie poniesionej szkody na zasadach ogólnych

• Wydanie bezpodstawnie wydanych korzyści

Natura prawna firmy i prawa do niej przysługujące - firma jest dobrem materialnym należącym do dóbr własności przemysłowej. Czy to jest oznaczenie o charakterze osobistym czy majątkowym, tym samym czy taki charakter ma prawo do firmy. Zwolennicy osobistej natury firmy odpowiadają: firma służy wyróżnianiu przedsiębiorcy tak samo jak nazwisko służy wyróżnianiu osoby fizycznej. Po drugie firma nie może być zbyta. Zwolennicy koncepcji tego dobra jako majątkowego powiadają, że charakter majątkowy wynika z istoty firmy, która pełni funkcje ekonomiczne i gospodarcze. Jeżeli mogą odnaleźć przedsiębiorcę, to mogą odnaleźć jego towary. Ponadto przedsiębiorca jednak występuje w obrocie gospodarczym. Dzięki temu, że przedsiębiorca jest oznaczony przez firmę może czerpać korzyści majątkowe i gospodarcze. Można udzielić licencje na korzystanie z firmy. Skutkiem naruszenia prawa do firmy jest szkoda majątkowa, której sposobem naprawienia jest odszkodowanie, inaczej niż w przypadku dóbr osobistych, gdzie mówimy o krzywdzie i zadośćuczynieniu.

Możemy również znaleźć rozwiązania kompromisowe, które widzą argumenty za osobistym charakterem, ale nie sposób abstrahować od elementów majątkowych. Stąd koncepcje w doktrynie o osobisto-majątkowym charakterze firmy.

Kiedy powstaje prawo do firmy ? - na gruncie kodeksu handlowego prawo do firmy powstało z momentem wpisu do rejestru i nie było wątpliwości. Na gruncie obowiązujących przepisów kodeksu cywilnego kwestia ta nie została jasno rozstrzygnięta przez ustawodawcę. Czy prawo do firmy powstaje z momentem rozpoczęcia jej rzeczywistego używania w obrocie gospodarczym czy prawo do firmy powstaje z momentem wpisu do rejestru. Zwolennicy pierwszej koncepcji przyjmują założenie z „Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.” Zwolennicy drugiej koncepcji przewidują, że prawo powstaje z datą wydania postanowienia o wpisie i wpis ma charakter konstytutywny. Chodzi tu o domniemanie zgodności z prawem działań związanych z wpisem do rejestru. Ten wpis powinien wyprzedzać to używanie. Autorzy ci jednak zauważają, że przedsiębiorca, któremu prawo do firmy przysługuje musi liczyć się regulacją „Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”, gdyż rejestracja firmy nie przesądza o ochronie na podstawie tej ustawy.

Prawo do firmy jest prawem podmiotowym, bezwzględnym i skutecznym „ergo omnes”, wyłącznym i jak się wydaje prawem o charakterze osobisto-majątkowym.

Oznaczenie przedsiębiorstwa:

1. Pojęcie - nie ma w przepisach legalnej definicji tego pojęcia. Możemy zrekonstruować, co może być oznaczeniem przedsiębiorstwa: nazwa, godło, skrót literowy, charakterystyczne symbole, logo, flaga, rysunki itp. Przedsiębiorca może również w tej funkcji użyć firmy. Może używać wielu oznaczeń dla przedsiębiorstwa, może też dla każdego z przedsiębiorstw inne oznaczenie. Tym niemniej pomimo tej różnorodności należy wskazać, trzeba postulować by charakteryzowały się one pewną zdolnością do odróżniania. Oznaczenia mogą być obierane dowolnie, swobodnie, ale powinny być używane zgodnie z prawem. Oznaczeniem przedsiębiorstwa są wszelkie oznaczenia, które służą wyróżnianiu działalności gospodarczej jaką prowadzi przedsiębiorca jako zorganizowanego kompleksu, przedsięwzięcia gospodarczego wyposażonego w majątek. Oznaczenie przedsiębiorstwa jest składnikiem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym (art. 55¹ kodeksu cywilnego.)

2. Ochrona - ustawodawca w przypadku tego dobra nie przewidział konstrukcji prawa podmiotowego i co do zasady oznaczenia chronione są tylko przed nieuczciwymi praktykami konkurentów. Przewidziana jest zatem ochrona deliktowa, której podstawą jest „Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”, a w tym przypadku szczególne znaczenie ma art. 5, w którym mamy wprowadzające w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa. Zgodnie z treścią tego przepisu możemy powiedzieć, że „kto pierwszy uczynił użytek z oznaczenia może żądać ochrony przed zawłaszczeniem go przez innego przedsiębiorcę do oznaczenia jego przedsiębiorstwa, jeżeli rodzi to ryzyko pomyłki co do tożsamości oznaczenia przedsiębiorstwa.” Jest to ochrona oznaczenia przedsiębiorstwa w tej samej funkcji.

Przesłanki czynu z art. 5:

• Pierwszeństwo rzeczywistego używania oznaczenia - ten kto pierwszy zaczął używać oznaczenia w celu zapoznania się przez innych uczestników z tym oznaczeniem jako symbolem przedsiębiorstwa. To używanie ma być rzeczywiste czyli stałe, nieokazjonalne. Ma ono spowodować w świadomości odbiorców klienteli związku oznaczenia z danym przedsiębiorstwem.

• Ryzyko konfuzji (pomyłki) - możliwość wprowadzenia w błąd ze względu na podobieństwo oznaczeń.

• Bezprawność

• Analizuje się również stosunek konkurencji.

Jeśli chodzi o roszczenia, to należy sięgnąć do art. 18 „Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.”

Wykład 8 01.12.2009r.

Prawo patentowe - ochronę wynalazków datuje się od średniowiecza ”liter patente - list otwarty”, szkła kolorowe jako witraże. W Polsce pierwsze patenty to okres XVI wieku np. wytapianie metalu.

Możemy mówić o różnych podstawach uzyskania patentu:

1. Zgłoszenia narodowe - aby je uzyskać w każdym kraju należy złożyć zgłoszenie patentowe w języku tego kraju (uzyskać tłumaczenie zastrzeżenia patentowego). Podstawą jest ”Ustawa prawo własności przemysłowej” art. 24 i następne

2. Zgłoszenie międzynarodowe - przewiduje je Układ Waszyngtoński (PCT) 1970r. „Układ o współpracy patentowej” - daje możliwość uzyskania ochrony w dowolnej, wskazanej liczbie krajów należących do układu, na podstawie jednego zgłoszenia, w jednym urzędzie patentowym, w jednym języku; pozwala to na uzyskanie wielu patentów, ale samo uzyskanie patentu leży wyłącznie w gestii urzędów patentowych krajowych

3. Zgłoszenie europejskie - jego podstawą jest Konwencja Monachijska o udzielaniu patentów europejskich (KPE); Konwencja tworzy europejską organizację międzynarodową, której organem jest Europejski Urząd Patentowy; nie jest to system unijny, nie jest to akt prawa wspólnotowego. Polska od 01.03.2004 jest stroną konwencji. Istotą tego systemu jest to, że na podstawie jednego zgłoszenia przeprowadza się jedno postępowanie przed europejskim urzędem patentowym w jednym z oficjalnych języków. Po stwierdzeniu zdolności patentowej zostaje udzielony patent, który jest skuteczny w tych krajach sygnatariuszach KPE które wskazał zgłaszający. Patent europejski w rzeczywistości jest wiązką patentów krajowych, bowiem podlega zasadom prawa każdego z państw. Może kiedyś będziemy mieć do czynienia z patentem wspólnoty europejskiej w oparciu o rozporządzenie- dziś tego nie ma!

Patent w Polsce - Ustawa Prawo własności przemysłowej - ustawodawca w tym<=- nie def wynalazku jako takiego. Odpowiadając na pytanie sięgamy do literatury. Wynalazkiem jest (definicja doktrynalna) twórcze i zupełne rozwiązanie pewnego zagadnienia technicznego, nadającego się do zastosowania w produkcji. Na gruncie ustawy prawa własności przemysłowej mówimy o wynalazkach, na które udzielane są patenty. Wynalazek jest określony przez cechy konstytutywne oraz przez wskazanie jakie pomysły, rozwiązania nie mogą być zakwalifikowane jako wynalazki albo nie mogą zostać opatentowane. Jako przedmiot patentu wynalazek definiowany jest przez pojęcie zdolności patentowej. Zgodnie z art. 24 ustawy prawo własności przemysłowej na wynalazek udziela się patentu, gdy jest on nowym rozwiązaniem technicznym, posiadającym poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania bez względu na dziedzinę techniki.

Kategorie wynalazków (ze względu na przedmiot rozwiązania):

• Sposoby - są opisywane przez podanie czynności, operacji, procesów, kolejności w jakiej występują, w jakich warunkach i jakie używa się tu surowce czy narzędzia, np. sposób wytopu syrówki, sposób wytwarzania leku X

• Urządzenia, aparaty, maszyny - konstytuowane przez cechy konstrukcyjne jak są usytuowane względem siebie

• Produkty substancje lub mieszaniny, - opisane przez wskazanie składników od strony jakościowej i ilościowej np. lekarstwa, oleje

• Zastosowanie - nowe zastosowania znanych produktów, np. preparat owadobójczy nowe zastosowanie w leczeniu raka.

Zgodnie z art.28 Ustawy o własności przemysłowej musimy wskazać przedmioty których nie uważa się za wynalazki. Ustawodawca przedstawia katalog, który nie jest zamknięty. Wspólną cechą tych przedmiotów, które nie są uznawane za wynalazki jest:

- brak cech technicznych

- abstrakcyjny charakter

W świetle art. 28 nie uważa się za wynalazki:

1. Odkryć

2. Teorii naukowych

3. Metod matematycznych (np. skrótowa metoda dzielenia). Jeśli mówimy o odkryciach mówimy o nieznanych wcześniej właściwościach lub zjawiskach w przyrodzie.

4. Wytwory o charakterze estetycznym są charakteryzowane innymi cechami niż technicznymi poprzez kształt, kolorystykę.

5. Plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz korzystania z gier np. biznesplany, gry hazardowe

6. Wytwory których nie możliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki

7. Programy do maszyn cyfrowych (programy komputerowe) - trzeba zaznaczyć, że wynalazkiem będzie wspomagany komputerowo system zaprogramowanego urządzenia, Jeśli sięgniemy do Dec urzędu patentowego to wynalazek wspomagany komputerowo to wynalazek, którego realizacja wymaga użycia urządzenia dającego się zaprogramować. Techniczny wynalazek, którego realizacja odbywa się przy użyciu programów komputerowych

8. Przedstawienia informacji - zapisy dźwiękowe przy pomocy symboli, barw

Zgodnie z art. 29 możemy mówić ponadto o zakazach udzielania patentów tym przedmiotom, które prawo polskie nie przewiduje. Jest to katalog wyczerpujący:

1. Nie udziela się patentów na wynalazki których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub obyczajami

2. Nie udziela się patentów na odmiany roślin lub rasy zwierząt, a także czysto biologiczne sposoby hodowania roślin lub zwierząt

3. Nie udziela się patentów na sposoby leczenia ludzi lub zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi lub sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach

Przesłanki zdolności patentowej:

1. Nowość - wynalazek jest nowy jeśli nie jest częścią stanu techniki, czyli wszystkiego co przed datą wg której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Nowość jest nowością w skali światowej. Nie jest możliwe uzyskanie patentu jeżeli rozwiązanie zgłoszone do ochrony uprzednio zostało podane do wiadomości publicznej w Polsce lub zagranicą. Miarodajny jest sam fakt udostępnienia.

Kilka przykładów co szkodziło nowości:

• wytwarzanie i wprowadzanie produktów opartych na wynalazku

• publikacja książkowa

• wystąpienie na konferencji

Dla oceny nowości miarodajną datą jest data, której ocenia się pierwszeństwo do uzyskania patentu. Co do zasady jest to data zgłoszenia w urzędzie patentowym.

Inną datą jest pierwszeństwa konwencyjnego to data pierwszego zgłoszenia w jednym z państw międzynarodowego związku ochrony własności przemysłowej.

Pierwszeństwo wynikające z wystawienia na wystawie publicznej. W razie dokonania nie zależnego zgłoszenia tego samego rozwiązania, to pierwszeństwo przyznaje się temu, które jest wcześniejsze. Jeśli osoby korzystają z pierwszeństwa oznaczonego tą samą datą, to prawo do uzyskania patentu przysługuje każdej z tych osób.

2. Poziom wynalazczy - wynalazek ma poziom wynalazczy jeśli nie wynika dla znawcy w sposób oczywisty ze stanem techniki. Wynalazek musi mieć wystarczającą wartość. Należy ocenić, czy specjalista znajdujący najbliższy stan nauki przy rozpatrywaniu problemu technicznego miałby możliwość bez dokonań twórczych w sposób zawodowy i rutynowy dojść do zastrzeżonego rozwiązania posługując się zwykłą logiką rozumowania. Jeśli rozwiązanie jest oczywiste tzn. dla znawcy, że rozwiązanie nie wykracza poza zwykły postęp techniczny.

3. Przemysłowa stosowalność - wynalazek nadaje się do przemysłowego stosowania, gdy wg wynalazku może być uzyskany wytwór lub wykorzystany w sposób w rozumieniu technicznym w jakiejkolwiek działalności przemysłowej nie wykluczając rolnictwa. Ta przesłanka nie pozwala opatentować wynalazków bezużytecznych. Wynalazek ma zaspokajać potrzeby praktyczne i powtarzalne.

Podmiot uprawniony do uzyskania patentu:

• Co do zasady jest to osoba, która dokonała wynalazku - twórca (tylko osoba fizyczna). Przysługuje mu prawo do uzyskania patentu, prawo do wynagrodzenia. Przysługuje twórcy uprawnienie o charakterze osobistym jest to prawo do wymienienia go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz innych dokumentach i publikacjach - jest to prawo do autorstwa wynalazku, ale w tym jednym aspekcie. Jest to prawo podmiotowe o osobistym charakterze, niezbywalne, bezwzględne, skuteczne erga omnes (do wszystkich).

• Współtwórcy - jeśli wynalazek został dokonany przez więcej niż jedna osobę to prawo do uzyskania patentu przysługuje im wspólnie. Muszą wspólnie wystąpić o uzyskanie patentu. Przysługujące im prawo, ta wspólność prawa oparta jest o zasady współwłasności w częściach ułamkowych z kodeksu cywilnego.

• Uprawnienie pracodawcy zamawiającego któremu przysługuje prawo do uzyskania patentu - często zdarza się, że wynalazek jest dokonywany w ramach stosunku pracy. Jeśli wynalazek został dokonany w wyniku wykonywania przez twórcę (pracownika) obowiązku z umowy o pracę, to z mocy prawa pracodawcy przysługuje prawo do uzyskania patentu. Strony w umowie o pracę mogą wyłączyć nabycie prawa do uzyskania patentu przez pracodawcę wówczas to prawo przysługuje również twórcy.

Dokonanie wynalazku przy pomocy przedsiębiorcy - zdarzają się umowy o udzielenie pomocy, które przyczyniają się w znacznej mierze do powstania wynalazku (pomoc finansowa, materiałowa) wówczas taki przedsiębiorca może korzystać z wynalazku we własnym zakresie. Jest to przykład licencji ustawowej.

Wykład 9 08.12.2009r.

POSTEPOWANIE W SPRAWIE UZYSKANIA PATENTU - Postępowanie przed urzędem patentowym, sprawy są załatwiane w formie pisemnej.

1. Zgłoszenie wynalazku - powinno zawierać:

• Podanie, które zawiera co najmniej: oznaczenie zgłaszającego; przedmiot zgłoszenia; wniosek o udzielenie patentu

• Opis wynalazku, który ujawnia jego istotę

• Jeśli jest to niezbędne również rysunki wynalazku

• Skrót opisu

• Zastrzeżenie patentowe - najważniejsza cześć tego zgłoszenia, całej dokumentacji. Stanowi podstawę do oceny zdolności patentowej zgłaszanego przedmiotu, a już po udzieleniu patentu zastrzeżenie patentowe wyznacza zakres przedmiotowy prawa wyłącznego z patentu na wynalazek. Zastrzeżenie patentowe powinno jednoznacznie określać przedmiot żądanej ochrony poprzez podanie cech technicznych w jasnej i zrozumiałej formie. Takie zastrzeżenie określamy jako niezależne. Istnieje możliwość zgłoszenia obok zastrzeżeń zależnych, które to określają korzystne warianty wynalazku określonego zastrzeżeniem niezależnym.

Urząd patentowy rozpatruje zgłoszenie poczynając od publikacji zgłoszenia wynalazku (w Biuletynie Urzędu Patentowego) w ciągu 6 miesięcy od daty ogłoszenia osoby trzecie mogą zgłaszać do urzędu patentowego swoje uwagi co do istnienia okoliczności, które uniemożliwiają udzielenie patentu. W tym okresie sporządza się również sprawozdanie o stanie techniki, który to obejmuje wykaz publikacji, które będą brane pod uwagę przy ocenie zgłoszenia wynalazku. W zależności od tego czy urząd patentowy stwierdzi brak ustawowych warunków wymaganych do udzielenia patentu bądź nie, wydaje decyzje o odmowie udzielenia patentu bądź decyzje o udzieleniu patentu. Decyzja o udzieleniu patentu jest wydawana pod warunkiem uiszczenia opłaty, za pierwszy okres ochrony w wyznaczonym terminie, pod rygorem stwierdzenia wygaśnięcia decyzji o udzieleniu patentu. Wpisuje się patent do rejestru, uprawnionemu wydaje się dokument patentowy, a sam opis patentowy publikowany jest w Wiadomościach Urzędu Patentowego. Od prawomocnej decyzji o udzieleniu patentu przysługuje odwołanie w ciągu 6 miesięcy od publikacji w tych Wiadomościach Urzędu Patentowego. Każdy może wnieść umotywowany sprzeciw wskazując okoliczności, które uzasadniają unieważnienie patentu. Od niekorzystnej decyzji Urzędu Patentowego można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez Izbę Odwoławczą Urzędu Patentowego. Jeśli taka decyzja utrzymana jest w mocy można złożyć skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Okres ochronny patentu wynosi 20 lat.

TREŚC I ZAKRES PATENTU - Patent jest prawem podmiotowym bezwzględnym, skutecznym „erga omnes”, majątkowym (zbywalny, dziedziczny wchodzi w skład przedsiębiorstwa w znaczeniu majątkowym art.55 znaczek 1.) Patent jest prawem wyłącznym (prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze RP.)

Ta wyłączność korzystania z wynalazku odnosi się do:

1. wytwarzania wyrobu według wynalazku lub opatentowanego sposobu, używania tych produktów, oferowania i wprowadzania ich do obrotu, importowania produktów, Od strony negatywnej ta wyłączność daje uprawnionemu możliwość zakazania osobie niemającej zgody na korzystanie z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy (przesłanka bezprawności) wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub importowania produktów które są przedmiotem wynalazków;

2. stosowania sposobu będącego przedmiotem wynalazku

3. Używania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub importowania dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem.

Czas trwania patentu wynosi lat 20, licząc od zgłoszenia wynalazku do urzędu patentowego. (Ustawodawca przewiduje dodatkowe prawo ochronne dla produktów leczniczych czy produktów ochrony roślin.)

OGRANICZENIE MONOPOLU UPRAWNIONEGO - Przypadki dozwolonego korzystania bez zgody uprawnionego -np. przywilej komunikacyjny, korzystanie z wynalazków dla celów państwowych, korzystanie z wynalazków dla celów badawczych lub doświadczalnych, korzystanie z wynalazków dla dokonania czynności wymaganych do uzyskania rejestracji, wykonanie leku na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej (indywidualne leczenie pacjentów). Wyczerpanie patentu, tzw. używanie wykrywacza wcześniejszego i późniejszego, licencja przymusowa (przymusowe upoważnienie do korzystania z cudzego, opatentowanego wynalazku ale wyłącznie w ściśle określonych przypadkach, np. stan zagrożenia państwa, ochrona życia i zdrowia ludzkiego.)

ZNAKI TOWAROWE

Funkcje znaku towarowego:

1. Funkcja wskazywania pochodzenia (funkcja odróżniająca) musi wystąpić. Jest to zdolność znaku do wywoływania określonych skojarzeń u kupujących co do tego, kto jest uprawniony do nakładania znaku na towar i wprowadzania tak oznakowanego towaru do obrotu. Znak pozwala także odróżniać produkty tego samego rodzaju.

2. Funkcja gwarancyjna - funkcja pochodna może, ale nie musi wystąpić. Towar, który jest opatrzony znakiem towarowym może zyskać u klienteli aprobatę ze względu na swoje cechy jak jakość, solidność, nowoczesność, dostępność, cena. Wówczas znak towarowy może stać się symbolem tych cech. Znak towarowy stanie się wówczas pewną gwarancją, zapewnieniem o stałym poziomie tych cech towaru.

3. Funkcja reklamowa - funkcja pochodna może, ale nie musi wystąpić. Znak towarowy dzięki swojej postaci, formie przedstawieniowej może zapadać w pamięć, wpływać na dokonanie wyboru i staje się instrumentem w grze konkurencyjnej.

OCHRONA ZNAKU TOWAROWEGO Z PUNKTU WIDZENIA NABYCIA PRAWA - ochrona znaku towarowego jest najlepsza wtedy, gdy przewidujemy jego rejestrację i nabycie prawa podmiotowego bezwzględnego. Rejestracja nie jest obowiązkowa. Ochrona poprzez rejestrację znajduje swoje źródło w ustawie „prawo własności przemysłowej” art. 120 i następne przepisy. Od 01.05.2004r. obowiązuje w Polsce rozporządzenie Rady Wspólnot Europejskich nr 40/94 z 1993r. o znaku towarowym Wspólnoty, które przewiduje ochronę dla zarejestrowanych znaków towarowych w urzędzie do spraw harmonizacji rynku wewnętrznego na terytorium całej Unii Europejskiej. Niezarejestrowane znaki towarowe podlegają ochronie w oparciu o przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Przy konfrontacji z znakiem zarejestrowanym ze znakiem niezarejestrowanym wygrywa ten pierwszy.

Znak towarowy art..120 ustęp 1 - może być każde oznaczenie, które może być przedstawione w sposób graficzny jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania towaru jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

Ustęp 2 art. 120 zawiera katalog oznaczeń, które mogą być znakiem towarowym (pewne postaci, formy, symbole, które znak może przybrać).

Znakiem towarowym może być w szczególności: wyraz, rysunek, ornament, kompozycja artystyczna, forma przestrzenna, forma opakowania, melodia lub inny sygnał dźwiękowy. Możemy mieć do czynienia ze znakami słownymi, graficznymi, przestrzennymi i dźwiękowymi. Katalog wymieniony przez ustawodawcę nie jest katalogiem zamkniętym.

Postać, forma jaką może przybrać znak towarowy są przykładowe byleby jednak posiadały cechy, które decydują o zdolności do odróżniania. Zdolność do odróżniania jest podstawowym punktem wyjścia przy analizie zdolności rejestracyjnej. Zgodnie z art.129 znak 2 nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia które w ogóle nie mogą być znakiem towarowym. Wybrany symbol musi spełniać funkcję podstawową (czyli zdolność do odróżniania- w literaturze abstrakcyjna, potencjalna zdolność do odróżniania)

Żeby oznaczenie mogło być znakiem towarowym musi spełnia 4 kryteria (kryteria te powinny być przedstawiane łącznie):

• Zmysłowa postrzegalność - znak towarowy musi być postrzegany za pomocą zmysłów człowieka. Odróżnianie jest możliwe dzięki temu, że znak może zapaść w świadomość odbiorcy.

• Jednolitość - skonstruowany znak towarowy musi być łatwy do zapamiętania, co umożliwia jego zapamiętanie. Powinien charakteryzować się spójnością, skrótowością, nie powinien być nadmiernie rozbudowany i skomplikowany. Znak można objąć w całości za pomocą jednego aktu poznawczego. Milka jest wyjątkiem na kolor lilla ogólnie na kolory się nie przyznaje

• Samodzielność - chodzi o samodzielność znaku względem towaru. Oddzielenie znaku od towaru w znaczeniu pojęciowym. Jeden z przepisów ustawy prawa własności przemysłowej stanowi: nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia jeżeli stanowią one formę bądź inną właściwość towaru lub opakowania, która jest uwarunkowana wyłącznie jego naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znacznie wartość towaru. Zarejestrowanie takiego symbolu jako znaku towarowego prowadziłoby do sytuacji w której znak byłby tożsamy z towarem, a to skutkowałoby monopolem produkcji danego towaru.

• Graficzna przedstawialność - znak towarowy musi dać się odtworzyć w widocznej postaci, dostrzegalnej wizualnie. Problem w przypadku graficznej przedstawialności tzw. znaków towarowych nowych, które oddziałują na inne zmysły niż wzrok- znaki zapachowe i dźwiękowe, np. zapach świeżo skoszonej trawy do piłek tenisowych;-)

ETS wskazał, że znakiem towarowym może być oznaczenie, które nie jest samo w sobie dostrzegalne wzrokowo, ale pod warunkiem, że może być przedstawione w sposób graficzny poprzez obrazy, linie, symbole. ETS przedstawił również warunki takiej graficznej przedstawialności powinny być jasne, precyzyjne, zwarte, łatwo dostępne, zrozumiałe, trwałe i obiektywne. Jeśli chodzi o znaki dźwiękowe to tych cech które wymienił ETS nie ma odgłos zwierzęcia czy sekwencja nut. Może być tylko zapis dźwiękowy, nie może być uznany zapis pięciolinii lub nut.

Wykład 10 15.12.2009r.

KATEGORIA ZNAKÓW TOWAROWYCH

Ustawodawca mówi znak towarowy (ale poza znakami nakładanymi na towar możemy mówić o znakach usługowych.) Ilekroć w ustawie jest mowa o znakach towarowych rozumie się poprzez się poprzez to również znaki usługowe.

Mówimy przede wszystkim o znakach towarowych indywidualnych, które przeznaczone są do używania przez jeden podmiot, ale należy wskazać również szczególną kategorię znaków towarowych wspólnych. Znaki towarowe wspólne charakteryzują się tym, że służą one wielu podmiotom chociaż samo prawo przyznane jest jednemu podmiotowi (organizacji - nazwa ustawodawcy, jaka tutaj używa.) Mamy do czynienia tutaj z tzw. rozszczepieniem uprawnień. Przykład znaku towarowego wspólnego: ”łulma” - czysta, żywa wełna.

Jeśli mówimy o znakach towarowych w oparciu o ustawę „prawo własności przemysłowej” to ustawa chroni znaki towarowe zarejestrowane. Należy dodać, że ochronie na podstawie przepisów ustawy podlega szczególna kategoria znaków - znak towarowy powszechnie znany (znak towarowy notoryjny). Znak towarowy powszechnie znany to taki znak, przy którym używanie znaku doprowadziło do jego powszechnej znajomości, która daje ochronę bez potrzeby rejestracji. Nie ma definicji legalnej znaku towarowego notoryjnego. Łatwiej jest wskazać takie znaki niż taką definicję zdefiniować. Możemy wskazać międzynarodowe znaki towarowe powszechnie znane: coca cola, BMW, Audi. Przyjmuje się, że znak towarowy powszechnie znany jest co najmniej połowie odbiorców, ale relewantny (50%) segment, do którego towar jest skierowany.

Ze względu na zakres ochrony jaki przewiduje ustawa „prawo własności przemysłowej” możemy powiedzieć, że znaki towarowe są chronione przed ryzykiem pomyłki. Chroni się zatem funkcję podstawową wskazywania pochodzenia. Ryzyko pomyłki może powstać ze względu na używanie znaku towarowego takiego samego lub podobnego, dla takich samych lub podobnych towarów przez osoby nieuprawnione. Mamy również takie znaki towarowe, przy których powiedzieliśmy, że ochrona nie jest wystarczająca, dlatego chroni się niektóre znaki towarowe przed ryzykiem pasożytnictwa. Takie znaki ochrania się jako znaki pełniące funkcję gwarancyjną i reklamową, i są znakami towarowymi renomowanymi. Nie ma definicji znaku towarowego renomowanego w ustawie. Renoma znaku towarowego jest wynikiem, jak powiada się w literaturze, rozpowszechnienia wyobrażeń wypracowanych o walorach towaru. Chroni się takie znaki przed ich używaniem takim samym lub podobnych znaków, ale dla jakichkolwiek towarów, jeżeli szkodzi to renomie znaku, daje nieuzasadnione korzyści. Można zatem powiedzieć, że naruszenie nie stanowi, nie dotyczy funkcji wskazywania pochodzenia, ale funkcji gwarancyjnej i reklamowej (art. 132, art. 296), np. perfumy Channel 5 dla wody toaletowej, gdzie normalnie jest kojarzona z wysoka jakością perfum, a nie wodą toaletową.

Zdolność rejestracyjna znaków towarowych- na zdolność rejestracyjną składają się 3 czynniki:

1. Potencjalna zdolność symbolu do odróżniania. Symbole, które posiadają zdolność do odróżniania (abstrakcyjna zdolność do odróżniania) poddawane są przez urząd patentowy badaniom co od tego, czy posiadają dostateczne znamiona odróżniające. Znak towarowy musi mieć zdolność odróżniającą dla konkretnego towaru, w określonych warunkach obrotu. Jest to pewien zespół cech, który wyróżnia dany towar od towarów tego samego rodzaju. Ustawodawca wskazuje jedynie na oznaczenie, które nie ma zdolności odróżniających w art.129 ustęp 2.

Zdolności odróżniającej nie mają (ustawodawca wymienia te kategorie z dwóch powodów: 1. Ze względu na strukturę, która okazuje się być niewystarczająca, aby pozwalała odróżniać towary; 2. Ze względu na zakaz monopolizowania określonych oznaczeń):

• Znaki które nie nadają się do odróżniania obrotu towarów dla których zostały zgłoszone - nie są zdolne do odróżniania, czyli pełnienia funkcji podstawowych. Tę niezdolność do odróżniania należy rozpatrywać w kontekście towarów dla których zostały zgłoszone.

• Znaki opisowe - podstawowych, dostatecznych znamion odróżniających, pozbawione są oznaczenia składające się z elementów, które służą wyłącznie do wskazywania w obrocie. W szczególności rodzaje towarów, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności.

Wyróżniamy dwie grupy:

• Nazwy rodzajowe (nazwy generyczne), które oznaczają dany towar

• Oznaczenia opisowe, np. oficyna gryf

• Znaki wolne - są to znaki, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych, np. krowa dla produktów mlecznych.

2. Kwestia zdolności odróżniającej - kwestia zdolności odróżniającej, czyli zdolność znaku do odróżniania konkretnego towaru.

3. Brak przeszkód rejestracyjnych - kolejnym krokiem który podejmuje Urząd Patentowy jest wykazania, że nie zachodzą ani bezwzględne, ani względne przeszkody rejestracji.

1. Jeśli chodzi o przeszkody bezwzględne to wymienia je art.131. Możemy powiedzieć, że od rejestracji wyłączone są pewne oznaczenia bez względu na to, z jakim towarem mielibyśmy do czynienia.

Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia w szczególności (wskażmy min.):

• Których używanie naruszałoby prawa osobiste czy majątkowe osób trzecich

• Znak towarowy nie może być sprzeczny z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Czasami ustawodawca mówi o pewnym interesie publicznym, gdy w grę wchodzi religia, uczucia patriotyczne.

• Znak towarowy nie może być mylący.

• Nie może wprowadzać w błąd co do charakteru towaru, jego jakości, właściwości, pochodzenia.

• Zgłoszenie znaku towarowego w złej wierze, jeśli tak, to nie udziela się ochrony. I przyjmuje się, że w złej wierze działa ten, kto wie lub z okoliczności powinien wiedzieć, że prawo mu nie służy.

• Od rejestracji wyłączone są oznaczenia, które naruszają pewien prestiż (godło państwa, symbole narodowe, koła olimpijskie i inne)

2. Jeśli chodzi o przeszkody względne to należy wskazać na treść art.132 - przedmiotem unormowania jest kolizja praw jako przesłanka rejestracji. Niedopuszczalna jest rejestracja znaku towarowego, której skutkiem byłoby powstanie prawa, którego zakres pokrywałby się nawet częściowo z zakresem prawa już nabytego. Znak towarowy nie może być zarejestrowany dla określonej grupy towarów, dla innej zaś tak. Przeszkodą jest istniejące wcześniej prawo do znaku towarowego bądź oznaczenie geograficzne. Przesłanką, którą bierze się tu pod uwagę jest nie tylko podobieństwo znaków i towarów, ale również ryzyko pomyłki. A w przypadku znaków towarowych renomowanych również renoma znaku jeśli spełnione są określone przesłanki stanowi przeszkodę udzielenia prawa z rejestracji na znak identyczny lub podobny, ale dla jakichkolwiek towarów.

Uzupełniając rozważania dotyczące zdolności odróżniających warto podkreślić, że oznaczenia o których mówi art.129 ustęp 2, nie mogą być znakiem towarowym jeśli są jedynym i wyłącznym elementem znaku. Uzupełnione innymi elementami mogą być stosowane.

Art.130 (odnosi się do wtórnej zdolności odróżniającej) - znak towarowy, który wcześniej nie posiadał dostatecznych znamion odróżniających może nabyć je w następstwie intensywnego i długotrwałego używania przed datą zgłoszenia w Urzędzie Patentowym, np. „Nałęczowianka” ten znak towarowy nabył wtórny zdolność odróżniania - wskazuje pochodzenie.

Wykład 11 22.12.2009r.

Nabycie prawa ochronnego do znaku towarowego - wniosek o udzielenie prawa ochronnego przez Urząd Patentowy na znak towarowy może złożyć w zasadzie każdy podmiot, bez względu na to, czy i w jakiej formie prawnej prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową. Zgłoszenie może dotyczyć tylko jednego znaku towarowego. Należy określić znak towarowy oraz towary, dla których znak jest przeznaczony (mamy klasy towarów i klasy usług i trzeba je wybrać.) Uzyskanie prawa ochronnego następuje na podstawie decyzji administracyjnej Urzędu Patentowego po przeprowadzeniu postępowania badawczego (badanie zdolności rejestrowej znaku towarowego) uzyskane prawo zostaje wpisane do rejestru, które prowadzi Urząd Patentowy, jest publikowany w Wiadomościach Urzędu Patentowego, a uprawnionemu wydaje się Świadectwo Ochronne. Uprawniony, aby wskazać, że znak towarowy jest zarejestrowany może obok znaku używać oznaczenia: „®”. Tak uzyskane prawo ochronne jest prawem podmiotowym, wyłącznym, bezwzględnym, majątkowym. Prawo to jest zbywalne i dziedziczne. Z tym prawem wiążą się trzy cechy:

• To prawo kształtowane jest jako czasowe (czasowej skuteczności) i wynosi lat 10 licząc od momentu zgłoszenia z możliwością przedłużenia na kolejne okresy 10 - letnie.

• Prawo o terytorialnej skuteczności. Znak towarowy chroniony jest na terytorium, na którym został zarejestrowany.

• Zasada specjalizacji - mówimy od strony:

• Pozytywnej - zakłada, że można używać znaku towarowego zarejestrowanego wyłącznie dla towarów objętych rejestracją.

• Negatywnej - ustawodawca zakreśla ją szerzej. Mówimy z punktu widzenia osoby trzeciej. Uprawniony ma prawo zakazać używania znaku towarowego zarejestrowanego dla znaków towarowych identycznych, ale i podobnych oraz dla towarów identycznych i podobnych. Zasada specjalizacji doznaje w tym przypadku przełamania. To przełamanie dotyczy znaków towarowych renomowanych. Znaki towarowe renomowane przy spełnieniu określonych przesłanek są chronione przed używaniem takich samych lub podobnych do nich znaków, ale dla jakichkolwiek towarów. Prawo ochronne do znaku towarowego jest prawem, które może wygasnąć (art.168 i art.169) możemy mówić o wygaśnięciu znaku towarowego:

• Na skutek upływa okresu ochrony

• Zrzeczenia się prawa przez uprawnionego

• W razie utraty zdolności odróżniającej

• Nieużywanie znaku towarowego zarejestrowanego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych rejestracją w ciągu nieprzerwanego okresu 5 lat chyba, że istniały ważne powody jego nieużywania

Treść prawa do znaku towarowego - na treść prawa składa się pewien kompleks uprawnień wypełniający z pewnej strony sferę negatywną i pozytywną. Szeroko rozumiana sfera pozytywna to używanie znaku towarowego. A sfera negatywna, to prawo zakazu względem osób trzecich.

• Sfera pozytywna (używanie) art. 154 ”Ustawa prawo własności przemysłowej” - używanie znaku towarowego ma miejsce kiedy jest rzeczywiste i nie dwuznaczne, bo stosowanie znaku ma na celu odróżnianie towaru i to towarów wskazanych w rejestrze. Natomiast w treści art. 154 odnajdujemy przykładowe wyliczenie sposobów używania znaku towarowego.

Używanie polega:

• na umieszczaniu znaków na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniu; oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie, składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, oferowanie lub świadczenie usług pod tym zakresem

• umieszczania znaków na dokumentach…lub związanych ze świadczeniem usług

• posługiwanie się znakiem towarowym w celu reklamy

Rzeczywiste używanie się znaku towarowego, to używanie w rozumieniu punktu 1 czyli kiedy nakłada się znak na towar i wprowadza do obrotu.

Korzystanie w dokumentach i reklamie ma charakter uzupełniający.

Znak towarowy musi pozostawać w ścisłym związku z towarem tzn. musi być przyczepiony, nałożony, może mieć formę opakowania - musi to mieć bezpośrednie połączenie (widoczne).

Jeśli chodzi o znaki usługowe to częściej korzysta się z nich w reklamie. Natomiast wprowadzenie towaru do obrotu ujawnia towar i znak. Mówiąc o treści prawa do znaku towarowego mamy na myśli rozporządzanie znakiem. Art. 162 stanowi o możliwości przenoszenia prawa do ochrony na inna osobę. Art. ten był nowelizowany przez ustawodawcę i dziś nie mówimy już o tzw. cesji związanej, czyli zależności znaku towarowego od przedsiębiorcy.

Prawo ochronne może być przedmiotem umów sprzedaży, zamiany, darowizny, może być również wniesiony jako akord do spółki handlowej kapitałowe, może być wkładem w handlowych spółkach osobowych. Prawo ochronne może być również przedmiotem obciążenia (ograniczonymi prawami rzeczowymi). Można udzielić upoważnienia do używania znaku towarowego i w grę wchodzi głównie umowa licencyjna.

Prawo ochronne na znak towarowy podlega ograniczeniom w tym między innymi wyczerpaniu prawa i kwestie ograniczenia monopolu reguluje ustawodawca w art. 155-158 art.. 160 (używacz uprzedni).

• Sfera negatywna - mamy na myśli prawo zakazu skierowane do osoby trzeciej, a celem jest zapewnienie uprawnionemu niezakłóconego wykonywania prawa do znaku towarowego z wyłączeniem osób trzecich. To zagadnienie ujmuje się jako naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy -> należy sięgnąć do art. 296.

Zgodnie z treścią art. 296 ustęp 1 ustawodawca reguluje roszczenia, które przysługują w razie naruszenia, usunięcie skutków (było wymienione wcześniej).

Art. 296 ustęp 2 określa przesłanki naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy:

• Bezprawność - dotyczy wszystkich postaci naruszenia. Naruszenie prawa ochronnego polega na bezprawnym używaniu w obrocie. Bezprawność ujmujemy jako niezgodność zachowania z porządkiem prawnym. To bezprawne zachowanie polega na:

• Używaniu w obrocie znaku towarowego identycznego do zarejestrowanego dla identycznych towarów. Tę postać naruszenia nazywamy reprodukcją. W tym przypadku jedyną i wystarczająca przesłanką jest bezprawność. Natomiast ryzyko pomyłki jest tu z góry przesądzone.

• Używaniu znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku w odniesieniu do takich samych lub podobnych towarów, jeżeli wprowadza to w błąd i mówimy tutaj o ryzyku pomyłki, czyli możliwości wprowadzenia w błąd, w szczególności to ryzyko wprowadzenia w błąd polega na ryzyku skojarzenia ze znakiem towarowym zarejestrowanym. Wystarczająca jest sama potencjalna możliwość wprowadzenia w błąd. W tym przypadku dokonuje się oceny i znaków, i towarów. Bada się znaki pod względem językowym, pod względem formy, pod względem znaczeniowym. A oceny podobieństwa dokonujemy z punktu widzenia odbiorcy. Ta postać naruszenia nazywana jest imitacją, np. wino ”cin-cin”, a wino „cin-zan”.

Mogą w przypadku naruszeń wystąpić 3 sytuacje:

• Kupujący nie zauważa różnicy i wybiera fałszywie oznaczony towar myśląc, że jest oryginalny.

• Kupujący widzi różnice, ale zakłada, że jest to pod kontrolą uprawnionego.

• Kiedy mówimy o skojarzeniu ze znakiem towarowym co dotyczy znaków rozpoznawalnych, renomowanych. Znak powoduje skojarzenia ze znakiem oryginalnym.

• Bezprawnym używaniu w obrocie również znaku identycznego lub podobnego do znaku towarowego renomowanego zarejestrowanego w odniesieniu jednak do jakichkolwiek towarów. Jeżeli używanie takiego znaku ma przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru znaku bądź renomy znaku wcześniejszego. Art. 296 ustęp 2 pkt 3 dotyczy ochrony znaków towarowych renomowanych i jest to ochrona poza zasadą specjalizacji. Wymienione przesłanki mogą występować łącznie, ale wystarczające jest spełnienie jednej z nich. Jakie są zatem skutki tego działania:

• Pasożytnicze zdobycie klienteli bez własnych nakładów pracy

• Takie działanie może być szkodliwe dla znaku, bo znak może utracić zdolność odróżniającą. Jeśli dozwolone byłoby używanie znaku towarowego dla wszystkich innych towarów to doszłoby do tzw. rozcieńczenia znaku towarowego. I w tej sytuacji może dojść do podważenia zaufania jakości towaru.

Ochrona znaku towarowego, którą przewiduje art. 296 jest ochroną przed ryzykiem pomyłki, czyli w granicach specjalizacji oraz dla znaków towarowych renomowanych jest to również ochrona przed ryzykiem pasożytnictwa, czyli poza granicami specjalizacji.

Wykład 12 05.01.2010r.

Ochrona oznaczeń pochodzenia geograficznego

Oznaczenia geograficzne.

1. Pojęcie i rodzaje oznaczeń pochodzenia geograficznego (funkcje).

Oznaczenia pochodzenia geograficznego to nie jest kategoria jednolita. Możemy wskazać na 2 rodzaje oznaczeń. Są to oznaczenie, które przewidziała konwencja paryska, a mianowicie oznaczenia pochodzenia i nazwy pochodzenia. Oznaczenia pochodzenia - indication de provenance, a nazwy pochodzenia - appellation d'origine. Wyróżnienie tych kategorii oznaczeń jest możliwe dzięki funkcjom jakie pełnią w obrocie. Są to 3 funkcje:

1. Odróżniająca

2. Gwarancyjna

3. Reklamowa

Oba rodzaje oznaczeń spełniają niewątpliwie funkcję pierwszą, czyli odróżniają dany towar od towarów tego samego rodzaju ze względu na pochodzenie geograficzne. Natomiast z funkcję gwarancyjną nierozwiązalnie związane są nazwy pochodzenia (appellation d'origine). Ta funkcja zapewnia o istnieniu obiektywnej więzi, więzi jakościowej między towarem a określonym miejscem geograficznym, co odzwierciedla nazwa pochodzenia. Możemy powiedzieć, że określone cechy właściwości towarów towar zawdzięcza pochodzeniu geograficznemu, środowisku geograficznemu w związku z powyższym możemy powiedzieć, że oznaczenia pochodzenia stanowią wyłącznie informację o pochodzeniu i nic więcej. Np. polski lek, natomiast nazwy pochodzenia poza nazwą skąd pochodzi dany towar informują również o tym, że właściwości towaru są związane z pochodzeniem geograficznym. Np. Champa, oscypek, toka, bordo, szynka parmeńska. Biorąc pod uwagę pewne trudności terminologiczne w literaturze zaczęto używać określeń dla oznaczeń pochodzenia - oznaczenia neutralne - natomiast dla oznaczeń, które spełniają funkcję gwarancyjną, zaczęto posługiwać się - oznaczenia kwalifikowane.

Postacie geograficznego oznaczenia pochodzenia:

1. Oznaczenia pochodzenia geograficznego obejmują nazwy geograficzne kraju, regionu, miejscowości ale także rzek i jezior, a także szczytów górskich. Są to najczęściej oznaczenia rzeczownikowe lub przymiotnikowe (nałęczowianka).

2. Po 2 mogą być to również wszelkiego rodzaju symboliczne odniesienia - zdjęcia, rysunki, charakterystyczne budowle np. popiersie Joanny d'Arc, piramidy

3. Mogą być to również oznaczenia fantazyjne, które nabrały charakteru oznaczenia geograficznego np. oscypek, Żubrówka, kierpce.

Możemy więc podzielić oznaczenia na:

• Bezpośrednie wprost odnoszą się do nazwy geograficzne - taką jak znajdziemy na mapie.

• Pośrednie pozwalają zindywidualizować dane miejsce pochodzenia.

Trzeba zauważyć, że jeżeli chodzi o te postacie oznaczeń to oznaczenia kwalifikowane to najczęściej nazwy geograficzne - czasami nazwy fantazyjne. Oznaczenia pochodzenia geograficznego wskazują na miejsce pochodzenia towaru, wyjątkowo usługi, przy czym oznaczenia kwalifikowane to przede wszystkim oznaczenie odnoszące się do towarów naturalnych, rolnych, spożywczych, zdecydowanie rzadziej rzemieślniczych czy przemysłowych (stal damasceńska, koronki…, szkło z muranu, koronki z Koniakowa). Biorąc pod uwagę postać oznaczenia, do czego ono się odnosi oraz funkcje jakie pełnią możemy podjąć się takiego zdefiniowania, podsumowania czym jest oznaczenie kwalifikowane i czym są oznaczenia neutralne. Oznaczenie kwalifikowane zwane inaczej nazwą pochodzenia - oznacza geograficzną nazwę kraju, regionu, lub szczególnego miejsca, która ze względu na geograficzne środowisko determinowane przez czynniki naturalne takie jak klimat, gleba, nasłonecznienie, bądź czynniki ludzkie, takie jak tradycyjne metody wytwarzania, wyjątkowe umiejętności wytwórców lub zarazem czynniki naturalne i ludzkie gwarantuje szczególne właściwości towaru stosowanie do pochodzenia. Oznaczenie neutralne czyli inidication …. To każde oznaczenie lub symbol użyty do wskazania, że towar lub usługa pochodzą z danego kraju, regionu lub konkretnego miejsca.

2. Model ochrony oznaczeń pochodzenia geograficznego.

Ochrona oznaczeń pochodzenia geograficznego.

Celem ochrony oznaczeń pochodzenia geograficznego jest zapobieżenie używania oznaczeń, które mogłyby wprowadzać w błąd co do pochodzenia towaru z określonego terytorium. Najczęściej polega to na umieszczaniu nieprawdziwego oznaczenia na towarze lub opakowaniu - jest to ochrona przed ryzykiem pomyłki. Znaczenie podstawowe ma zatem to, aby oznaczenie pochodzenia geograficznego odznaczało się prawdziwością. Rozwój regulacji (ochrony) pozwala powiedzieć, że ochrona jest również skierowana przeciwko podszywaniu się pod renomę oznaczenia, wykorzystaniu atrakcyjności nazwy, a zatem mamy tutaj do czynienia z ochroną przeciwko ryzyku pasożytnictwa. Światowa i europejska tendencja do oznaczeń geograficznej pozwala powiedzieć o wzmożonej ochronie oznaczeń, które pełnią funkcje gwarancyjne, czyli oznaczeń kwalifikowanych. Świadczą o tym następujące akty:

TRIPS, jak również rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej w szczególności mam na myśli pierwsze z rozporządzeń Nr2081/92 i obecne rozporządzenie rady wspólnot europejskich 510/2006 z 20 marca 2006 roku w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazwy pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych.

Instrumenty ochrony, które służą oznaczeniom pochodzenia geograficznego pozwalają wyróżnić kilka modeli ochrony. Po pierwsze może mieć charakter deliktowy. Po drugie może wynikać z przyznanego prawa podmiotowego bezwzględnego. Po trzecie zaś może być zapewniona przez wydania stosownych zarządzeń (mogą to być różnie nazywane akty prawne). Możemy mówić również o łączeniu wyżej wymienionych modeli.

Ochrona oznaczeń pochodzenia geograficznego w Polsce uległa daleko idącej ewolucji. Pierwszą podstawą ochrony była ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1926 roku, a zatem była to ochrona deliktowa. Ustawa poza ochroną przed wprowadzeniem w błąd przewidywała tryb ochrony na podstawie rozporządzeń. Deliktowy model ochrony zachowała ustawa o ochronie nieuczciwej konkurencji jako podstawa ochrony oznaczeń geograficznych. Znalazł on swój wyraz w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 roku. Kwestia ta regulowana jest w 2 przepisach w art. 8 i 9 i jest to ochrona przed fałszywym lub oszukańczym używaniem oznaczeń pochodzenia geograficznego dla towaru lub usług. Art. 8 poświęcony jest oznaczeniom neutralnym, zaś art. 9 oznaczeniom kwalifikowanym. Przepisy ustawy nie chronią oznaczeń jako takich ale zapewniają ochronę interesu uprawnionego. Wraz z wejściem w życie ustawy prawo własności przemysłowej został wprowadzony do naszego porządku prawnego model ochrony realizowany przez przyznanie prawa podmiotowego bezwzględnego dla oznaczeń, które spełniają przesłanki zdolności rejestracyjnej.

Regulacje z ustawy prawo własności przemysłowej przewiduje wyłącznie ochronę dla oznaczeń kwalifikowanych. Polski ustawodawca odwołał się do kategorii oznaczeń, które wymieniało pierwsze rozporządzenie rady wspólnot europejskich z 1992 roku przewidując podobny zakres ochrony. Po wejściu w życiu tych przepisów zostały wpisane w urzędzie patentowym polskie oznaczenia i było ich tylko 5(np. oscypek). Stan prawny musiał ulec zmianie z momentem wejścia Polski do Unii Europejskiej. Po pierwsze zaczęły obowiązywać na terytorium Polski unijne rozporządzenia a po drugie ich obowiązywanie rodziło określone konsekwencje. Prawo wspólnotowe bowiem przewiduje, że oznaczenia zarejestrowane zgodnie z rozporządzeniem z 1992 roku, a dziś z rozporządzeniem z 2006 roku podlegają ochronie wyłącznie na podstawie norm tych aktów, prawo krajowe nie ma do nich zastosowania - ochrona na postawie prawa unijnego, którą to prawo unijne przewiduje, zastępuje w stosunku do oznaczeń objętych rozporządzeniem dotychczasową ochronę opartą na przepisach wewnętrznych także wtedy kiedy opierała się na rejestracji. Oznacza to, że nie mogły pozostać w rejestrze urzędu patentowego te oznaczenia, które mogły podlegać ochronie w drodze rozporządzenia unijnego. Wszystkie 5 wykreślono. Ponadto zmieniono jeden z przepisów ustawy prawo własności przemysłowej, a mianowicie art. 174 ustęp 3, który przewiduje że ilekroć mowa jest w tym dziale o towarach to nie są to usług, nie dotyczy to także produktów rolnych, które są przeznaczone do spożycia przez ludzi w wymienionym załączniku nr 1 do traktatu wspólnot europejskich oraz produktów rolnych i środków spożywczych wymienionych w załącznikach do rozporządzenia 510/2006 oraz napojów spirytusowych, których oznaczenia geograficzne podlegają wpisaniu na krajową listę chronionych oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych. Dodam tylko jeszcze, że zgodnie z prawem europejskim i orzecznictwem ETS nie jest wykluczone stosowanie przepisów krajowych w celu ochrony oznaczeń neutralnych. Wobec powyższego należy przedstawić wspólnotowy reżim ochrony oznaczeń pochodzenia geograficznego.

Ustawodawca europejski nie doprowadził do ujednolicenia przepisów krajowych w tym zakresie. Postanowił na szczeblu wspólnotowym uregulować ochronę dla określonej kategorii oznaczeń dla konkretnych towarów. Możemy powiedzieć tak: w razie sporu jeśli chodzi o rozwiązania krajowe jest on rozstrzygany z punktu widzenia zasady swobody przepływu towaru. Ochrona, która ustawodawca europejski przewiduje w rozporządzeniach w pierwszej kolejności zobowiązuje nas do wskazania rozporządzenia w radzie wspólnot europejskich 510/2006. Jest to jedyny akt, który w całości wyłącznie i wprost poświęcony jest ochronie oznaczeń geograficznych. Mamy również rozporządzenia, które odnoszą się do ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych jak również win(artykułów winnych).

Wykład 13 12.01.2010r.

Dokończenie oznaczeń geograficznych.

Skończyliśmy ostatnio na ..

Rozporządzenie nr 510/2006

Prawo polskie jeżeli chodzi o oznaczenia mamy ewolucje - ustawa o zwalczenia nieuczciwej konkurencji, także prawo przed

Ustawodawca europejski postanowił objąć ochroną oznaczenia kwalifikowane i tylko dla określonych rodzajów towarów. Art. 2 rozporządzenia posługuje się dwoma terminami:

1. Nazwa pochodzenia

2. Oznaczenie geograficzne

Pomimo tego rozróżnienia to w jednym i drugim przypadków mówi się ze są to oznaczenia kwalifikowane. W świetle art. 2 nazwa pochodzenia i oznaczenie pochodzenia oznacza nazwę regionu, określonego miejsca, w wyjątkowych przypadkach kraju, która służy do oznaczenia produktu rolnego lub środka spożywczego przy czym w przypadku nazw pochodzenia jakość lub cechy charakterystyczne są w istotnej lub wyłącznej mierze zasługą środowiska geograficznego, na które składają się czynniki naturalne i ludzkie. Produkcja przetworzenie i przygotowania mają miejsce na określonym obszarze geograficznym. Zaś przy oznaczeniach geograficznych jakość, renoma lub inna cecha charakterystyczna może być jedynie przypisane pochodzeniu geograficznemu iI produkcja lub przetworzenie lub przygotowanie mają miejsce na określonym obszarze geograficznym. Podsumowując różnica między nazwą pochodzenia a oznaczeniem geograficznym istnieje na płaszczyźnie związku z pochodzeniem a nie natury obu oznaczeń. Rozporządzenie przewiduje ochronę oznaczeń tylko dla wskazanych towarów np. mięso, wędliny, sery i inne wyroby mleczarskie, wyroby przemysłu piekarniczego, cukierniczego. Rozporządzenie nie dotyczy win i napojów spirytusowych im poświęcone są odrębne regulacje w innych rozporządzeniach (nie dotyczy to piwa, dla piw działa to rozporządzenie). Jeżeli chodzi o nabycia prawa do nazwy pochodzenia czy oznaczenia geograficznego to możemy powiedzieć że rozporządzenie opiera ochronę na systemie rejestracji i kontroli. Tryb uzyskania ochrony zakłada dwuetapowe postępowanie. Najpierw ma miejsce postępowanie w państwie członkowskim przed określonym organem ( w Polsce jest to Minister ds. Rynków Rolnych ) i dopiero stąd przesyłany jest wniosek do Komisji Europejskiej i drugi etap postępowania. Przy uzyskaniu ochrony zakłada się wpis do rejestru prowadzone przez Komisję europejską i wpisywane są one na podstawie rozporządzenia komisji. Z chwilą rejestracji powstaje prawo używania zgodnie z warunkami specyfikacji, które określa art. 4. Te warunki specyfikacji ogólnie obejmują informacje o produkcie i jego miejscu pochodzenia. Jeśli mówimy o prawie do oznaczenia to ustawodawca nie reguluje w pełni treści możemy w świetle rozporządzenia powiedzieć jednak że prawo używania zarejestrowanej nazwy pochodzenia, czy zarejestrowanego oznaczenia geograficznego przysługuje tylko tym producentom, których towary spełniają wymagania specyfikacji. Z ochrony nie mogą korzystać producenci spoza obszaru geograficznego i/lub niespełniających warunków specyfikacji.

Ochrona nazwy pochodzenia i oznaczeń geograficznych.

Ochrona przewidziana jest w art. 12 rozporządzenia. Możemy powiedzieć, że zarejestrowane oznaczenia są chronione przed używanie przez osoby nieuprawnione i przed używaniem dla towarów innych niż wymienione. Jest to zatem ochrona przeciwko naśladownictwu ale ochrona skierowana jest również także przeciwko wykorzystaniu renomy oznaczenia. To jest ochrona również przed wszelkim nadużywaniem przywoływaniem nazwy nawet jeśli wskazanie jest prawdziwe, nawet jeśli nazwa została przetłumaczona lub towarzyszy jej określenie np. rodzaj, typ, metoda lub podobne. Zakazane są również wszelkie inne praktyki, które mogą wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistego pochodzenia produktu. Bardzo ważne jest jeszcze jedno stwierdzenia a mianowicie, że chronione nazwy nie mogą stać się nazwami rodzajowymi (nie może nastąpić degeneracja oznaczenia geograficznego). W zasadzie ta ochrona jest ochroną absolutną. W związku z rozporządzeniem pozostaje przede wszystkim ustawa z 17 grudnia 2004 o Rejestracji i ochronie nazwy i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych.

Natura prawa do oznaczenia.

Czy to na podstawie rozporządzenia, czy to na podstawie ustawy prawo własności przemysłowej, dzięki rejestracji uzyskuje się prawo podmiotowe do kwalifikowanego oznaczania, prawo to jest bezwzględne i wyłączne przyjmuje się że ma charakter terytorialny i jest to prawo nieograniczone w czasie, może być unieważnione (cofnięcie rejestracji), należy przyjąć że jest to prawo majątkowe, należy jednak dodać, że to prawo podmiotowe wykazuje pewne swoiste cechy, które wyróżniają je od innych praw podmiotowych na dobrach własności przemysłowej. Konstrukcja tego prawa zakłada, że korzystać może z tego prawa wiele podmiotów, wielu producentów, jednak samo prawo jest udzielane na rzecz jednego podmiotu, ten jeden podmiot jest uprawniony w rejestracji, on reprezentuje interesy producentów, może sprawować kontrolę co do prawidłowego używania oznaczenia i na gruncie ustawy prawo własności przemysłowej może tym podmiotem być podmiot prawa publicznego (powiat, gmina województwo itp.), a także organizacja upoważniona do reprezentowania interesów producentów działająca na danym terenie. Natomiast na tle przepisów rozporządzenia, mowa jest tutaj o „grupie”, można również przyjąć że jest to pewna organizacja producentów lub przetwórców, w wyjątkowych okolicznościach takie prawo może być przyznane również jednej osobie fizycznej czy osobie prawnej. Prawo do oznaczenia nie przyznaje monopolu jednemu tylko podmiotowi i możemy powiedzieć, że ze swej natury jest to monopol zbiorowy, czyli te podmioty które eksploatują … jest to także monopol faktyczny, dlatego że oznaczenie może posługiwać się każdy przedsiębiorca, producent jeśli działa na określonym obszarze a jego towary spełniają warunki, które były podstawą udzielenia rejestracji. Polskie oznaczenia zarejestrowane przez Komisję:

• Bryndza podhalańska

• Oscypek

• Miód wrzosowy z borów dolnośląskich

• Rogal Świętomarciński

• Andruty kaliskie

Biorąc pod uwagę oscypki to każdy baca na Podhalu robiąc go w odpowiedni sposób to mu wolno, jeśli nie to trzeba ściągnąć kontrolę jakości, bo jeśli coś przypomina osypek a nim nie jest nie powinno być oznaczane w ten sposób.

Prawa autorskie

Będziemy mówić o utworze i ochronie utworu, podstawą będzie ustawa z 4 lutego 1994 Praie autorskim i prawach pokrewnych.

Prawo autorskie jest pewnym zbiorem przepisów, które dotyczy ochrony interesów twórców

3. Stosunków prawnych związanych z tworzeniem utworów

4. Korzystaniu z utworów i ich ochronie

W szerokim znaczeniu prawo autorskie dotyczy również praw pokrewnych.

Utwór zwany też dziełem.

Zgodnie z art. 1 możemy powiedzieć czym jest utwór/dzieło. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Z tej definicji wynika, że:

1. Utwór jest wyłącznie rezultatem pracy człowieka. Po drugie

2. Utwór musi być ustalony ażeby był utworem prawa autorskiego. Dla zaistnienia utworu konieczne jest jego zakomunikowanie innym osobą, chociażby w postaci nieutrwalone, np. muzyczna improwizacja gitarzysty. Możemy powiedzieć, że do czasu kiedy utwór pozostaje w świadomości twórcy nie może być przedmiotem prawa autorskiego.

3. Utwór musi spełniać przesłankę cechy twórczości o indywidualnym charakterze, użyć możemy określenia osobista twórczość, oryginalność. Innymi słowy możemy powiedzieć, że musi istnieć cecha utworu, która przesądza o jego wyjątkowości wynikającej z faktu, że stworzyła utwór niepowtarzalna osobowość.

Możemy wyodrębnić utwory samoistne i niesamoistne.

Utwory samoistne to takie, do których nie przyjęto twórczych elementów pochodzących od dzieł innych autorów

Utwory niesamoistne to obejmują one

1. Dzieła zależne, zawierają one twórczy wkład autora danego opracowania ale w istotnym zakresie przyjmują elementy twórcze z utworów innych autorów, np. tłumaczenia lub adaptacje.

2. Dzieła z zapożyczeniami, np. dzieła z cytatami

Ustawodawca w art. 1 wylicza przykładowo rodzaje utworów (nie jest to katalog zamknięty). Zmiana w art. 1 ust 2¹ mówi że ochroną objęte są wyłącznie sposoby wyrażenia, więc będą to:

1. Utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi, literackie utwory, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz co bardzo istotne w XXI wieku programy komputerowe (jeśli chodzi o programy komputerowe jak kilka innych to nowość do programów komputerowych ze względu na ich specyfikę stosujemy przepisy szczególne, które przewidują szereg odrębności jeżeli chodzi o ochronę i zawarte są one w art. 74 do 77²

2. Utwory plastyczne

3. Utwory fotograficzne

4. Ustawodawca wymienia !? utwory lutnicze (punkt budzący kontrowersje, gdyż instrumenty muzyczne nie posiadają charakterystycznych cech utworów)

5. Utwory wzornictwa przemysłowego

6. Utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne

7. Utwory muzyczne i słowno - muzyczne

8. Utwory sceniczne, sceniczno-muzyczne

9. Utwory choreograficzne i pantomimiczne

10. Utwory audiowizualne w tym filmowe

Ustawodawca rozszerza ochronę na nowe przedmioty takimi są właśnie programy komputerowy, różnego rodzaju dzieła multimedialne, zbiory, antologie czy bazy danych (przez bazy danych rozumie się uporządkowane zbiory informacji lub innych materiałów, warto zaznaczyć że w tym przypadku możliwa jest kumulatywna ochroną nie tylko przez przepisy prawa autorskiego ale także przez ustawę o ochronie baz danych).

Nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania, koncepcje matematyczne. Są wyłączne spod ochrony, nie są przedmiotem ochrony:

1. Akty normatywne lub ich urzędowe projekty

2. Urzędowe materiały, znaki symbole, dokumenty

3. Opublikowane opisy patentowe lub ochronne

4. Proste informacje prasowe

Na marginesie powiemy co obejmują prawa pokrewne, to są prawa do artystycznych wykonań, czy to aktorów czy dyrygentów to są prawa do fonogramów, wideogramów oraz do nadań, czyli rozporządzania i korzystania z programów radiowo-telewizyjnych.

Podmiot prawa autorskiego

Co do zasady podmiotem praw autorskich jest twórca utworu o ile ustawa nie stanowi inaczej. Twórcą utwory jest osoba fizyczna bez znaczenia pozostaje tutaj czy posiada on pełną zdolność do czynności prawnych czy nie, a zatem takie okoliczności jak wiek, poczytalność nie mają znaczenia dla powstania prawa. Twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze zostało uwidocznione na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. To jest pewne domniemanie prawne, które wynika z treści art. 8.

Prawa autorskie przysługują twórcom utworów, ustawa stanowi jednak inaczej w pewnych przypadkach.

Wykład 14 19.01.2010r.

Istnieje domniemanie prawne umownego nabycia (czyli pochodnego) przez pracodawcę autorskich praw majątkowych do utworu stworzonego w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy ale wyłącznie w granicach wynikających z celów umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Nabycie praw przez pracodawcę następuję w chwili przyjęcia , zaakceptowanie utworu - możemy tutaj jeszcze dodać, że wynagrodzenie za pracę stanowi równocześnie wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych na pracodawcę lub na zezwolenie na korzystanie z utworu w zakresie objętym umową.

3) w przypadku niektórych utworów ustawodawca przyznaje autorskie prawo majątkowe wedle szczególnych reguł np. możemy powiedzieć o dziełach zbiorowych np. encyklopedie, słowniki o programach komputerowych, o bazach danych czy utworach audiowizualnych.

Treść praw autorskich:

Zgodnie z artykułem pierwszym utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy. Jest niezależna od spełnienia jakichkolwiek formalności. Dla powstania prawa nie mają znaczenia takie okoliczności jak:

1. Zamiar stworzenia dzieła

2. Sposób wyrażenia

3. Jego estetyka

4. Lub Użytkowa wartość

5. A nawet sprzeczność rozpowszechnienia ………..

Dla zaistnienia utworu konieczne jest jego uzewnętrznienie, czyli zakomunikowanie innym osobom niż twórca. Prawo autorskie ma charakter terytorialny. Są chronione na podstawie ustawy autorskiej danego kraju tylko na jego obszarze. Formalne podstawy ochrony utworów w Polsce określa art. 5. Ochrona na terytorium powstaje ze względu na :

1. Obywatelstwo twórcy ale również chodzi tutaj o obywateli państw członkowskich unii europejskiej, EFTA,

2. Lub miejsce pierwszej publikacji na terytoriom Rzeczypospolitej Polskiej lub równocześnie w Polsce i zagranicą

3. Lub język publikacji, czyli język polski

4. Lub przepisy konwencji między narodowych w zakresie w jakim ochrona z tych umów wynika\

Należy wyróżnić autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe - są poddane odrębnym reżimom prawnym.

Autorskie prawa osobiste - chronią one więź między twórcą a utworem - w praktyce jednak zabezpieczają interesy majątkowe - jeśli mówimy o właściwościach osobistych to nie można się nich zrzec, są niezbywalne, nieograniczone w czasie i mają charakter niemajątkowy. Zakres tych uprawnień obejmuje w szczególności:

1)autorstwo utworu

2) oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem lub udostępnienie go anonimowo

3) nienaruszalności ………………….. oraz jego rzetelnego wykorzystania

4) decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności w końcu sprawowanie nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Autorskie prawa majątkowe:

Podstawowe znaczenie ma tutaj art. 17 i w świetle tego przepisu możemy powiedzieć, że twórcy przysługuje wyłączne, bezwzględne prawo zapewniające monopol korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji. Za korzystanie z utworu należy się wynagrodzenie. Kluczowe znaczenie w art. 17 stanowi pojęcie korzystania z utworu.

Do treści autorskich praw majątkowych zaliczymy każdą czynność faktyczną która dotyczy utworu na podstawie której podmiot ma możliwość eksploatacji dzieła. Chodzi o możliwość ………………………… przez uprawnionego. Ponadto jest to prawo rozporządzania utworem, czyli dokonywania czynności prawnych na podstawie których uzyskuje możliwość pośredniej eksploatacji i ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Kluczowe znaczenie dla określenia autorskich praw majątkowych ma pojęcie pola eksploatacji. Art. 17 odwołuje się do pół eksploatacji a przykładowe wyliczenie tych pól eksploatacji znajduje się w art. 50 ustawy. Znaczenie pół eksploatacji ujawnia się w szczególności przy umowach jakie zawiera twórca z innymi osobami gdzie trzeba wymienić pole eksploatacji i powiązać z wynagrodzeniem, które należy się twórcy. Monopol przyznany przez ustawodawcę obejmuje wszystkie pola eksploatacji - także te, których ustawodawca nie wymienia a nawet przyszłe pola eksploatacji. A zatem wszystkie postacie korzystania z dzieła przysługują uprawnionemu. Wskażmy pola eksploatacji, które wymienia ustawodawca w art. 50. Możemy powiedzieć, że odmienne pola eksploatacji stanowią w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu wytwarzanie określoną techniką egzemplarza utworu - w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz cyfrowego. Po drugie w zakresie obrotem oryginałem albo egzemplarzami na których utwór utrwalono - będzie to wprowadzanie do obrotu - użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarza. Po trzecie w zakresie rozpowszechniania utworu inny sposób niż powyżej mamy na myśli publiczne wykonanie - wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie, oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnienie utworu w taki sposób aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Jeśli chodzi o nowe pola eksploatacji to należy je oczywiście poddać ocenie. Powstają one wraz z postępem techniki. Ze względu na nowe potrzeby odbiorców. Kreowanie nowych rynków. I możemy posłużyć się tutaj 2 przykładami 1) jest tutaj nowe pole eksploatacji - dzwonki telefonu 2) nie ma nowego eksploatacji z płyty na kasetę. Autorskie prawa majątkowe mogą być przeniesione na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu czyli umowa licencyjna obejmuje jedynie pola eksploatacji wyraźnie wymienione. Jeśli z umowy nie wynika nieodpłatność to twórcy przysługuje wynagrodzenie. Warto na koniec wspomnieć o przepisie, który reguluje ochronę technicznych zabezpieczeń utworu. Zakazuje się usuwania czy obchodzenia technicznych zabezpieczeń przed dostępem, zwielokrotnianiem lub rozpowszechnianiem utworu, jeśli działania te mają na celu bezprawne korzystanie z utworu. Autorskie prawa majątkowe są ograniczone w czasie. Z zastrzeżeniem wyjątku w ustawie gasną z upływem lat 70 licząc od śmierci twórcy. Korzystanie z utworu jest objęte monopolem, który doznaje ograniczenia - ograniczenie autorskich praw majątkowych to i wyczerpanie prawa ale również jest to również regulacja dotycząca tzw. dozwolonego użytku. Te kwestie reguluje ustawodawca w art. 25-37.

Dozwolony użytek. Przepisy upoważniają do korzystania z chronionego utworu bez potrzeby uzyskiwania zgody uprawnionego. Odpłatnie albo nie odpłatnie. Mówimy o dozwolonym użytku publicznym które wprowadza ustawodawca biorąc pod uwagę potrzeby związane z edukacją, badaniami naukowymi, czy dostępem do informacji po 2 mówimy o dozwolonym użytku osobistym kiedy ustawodawca bierze pod uwagę osobiste interesy użytkowników. Podstawowa zasada przewiduje że dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Warunkiem skorzystania z dozwolonego użytku jest uprzednie rozpowszechnienie utworu, czyli publiczne rozpowszechnienie utworu za zgodą twórcy. Jeśli chodzi o dozwolony użytek osobisty to można nieodpłatnie korzystać z utworu w zakresie własnego użytku osobistego co obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworu w kręgu osób pozostających w związku osobistym w szczególności chodzi tutaj o pokrewieństwo, powinowactwo lub stosunek towarzyski. Jeśli chodzi o dozwolony użytek publiczny to możemy dla przykładów podać po pierwsze można w celach informacyjnych rozpowszechniać w radiu, prasie, telewizji np. sprawozdań o aktualnych wydarzeniach, artykuły na tematy polityczne czy gospodarcze, jeśli nie wprowadzono tutaj odmiennego założenia. Aktualnych wypowiedzi lub fotoreporterów. 2) wolno wykonywać publicznie utwory podczas ceremonii religijnych, imprez szkolnych, oficjalnych uroczystościach, jeśli oczywiście nie służy to osiąganiu korzyści majątkowych, a artyści, wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia. 3) swoboda cytowania czyli możliwość wykorzystania cudzej twórczości w działalności naukowej, dydaktycznej, publicystycznej, artystycznej - cytatem jest wprowadzanie fragmentów utworu lub nawet całości drobnych utworów do osobiści stworzonego dzieła są jednak warunki dopuszczalności cytowania - cytat powinien być rozpoznawalny czyli oznaczony tak, żebyśmy wiedzieli, ze zapoznajemy się z cytatem. Należy wskazać autora i źródło. Ponadto decydujące znaczenie ma ustalenie funkcji użycia cytatu. Cytat ma służyć wyjaśnieniu, analizie krytycznej, nauczaniu, lub gdy przemawiają za tym prawa gatunku twórczości.

43

---