PRAWO PACJENTA DO DOKUMENTACJI MEDYCZNEJ

http://www.prawapacjenta.eu/index.php?pId=698

Jaka jest procedura otrzymywania dokumentacji medycznej przez pacjenta?

Szczegółowe zasady udostępniania dokumentacji medycznej regulują przepisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2006 r.). 

Zgodnie z § 53 pkt 1 ww. rozporządzenia - udostępnienie dokumentacji następuje na podstawie decyzji kierownika zakładu albo osoby przez niego upoważnionej, tym samym celowe jest wystąpienie na piśmie z prośbą o jej udostępnienie. 

Kierownik nie może odmówić nam udostępnienia dokumentacji medycznej, chyba, że nie jesteśmy uprawnieni do jej otrzymania czy do wglądu (pacjent bezwzględnie ma prawo zapoznać się z dokumentacją medyczna dotyczącą jego osoby, tak samo przedstawiciel ustawowy czy osoba upoważniona przez pacjenta, zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej). 

Kierownik zakładu opieki zdrowotnej tym samym może odmówić wydania dokumentacji medycznej jedynie w przypadku, jeśli wystąpi o to osoba nieupoważniona.

Zasady udostępnienia dokumentacji medycznej są takie same dla wszystkich zakładów opieki zdrowotnej (szpitali klinicznych, innych szpitali, ośrodków zdrowia etc.)

Pamiętać należy, iż zgodnie z § 52 ust. 2 udostępnianie dokumentacji następuje w trybie zapewniającym zachowanie poufności i ochrony danych osobowych.

Podstawa prawna:
Art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm);
§ 52 oraz § 53 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2006 r.)

http://www.prawapacjenta.eu/index.php?pId=1128

Czy mam prawo do obejrzenia dokumentacji medycznej członka rodziny po jego śmierci ?

Pytanie: Czy mogę się ubiegać o przekazanie mi pełnej dokumentacji (kopii) przebiegu leczenia mojego brata w szpitalu? Brat dostał wypis ze szpitala w X - "wypisany w dobrym stanie zdrowia". Następnego dnia w wyniku pogorszenia się samopoczucia został zabrany przez pogotowie do szpitala w Y. 
Tam przez kilka godzin przebywał na sali obserwacyjnej izby przyjęć i w trakcie wypisywania do domu zmarł. Nie mam niczego na piśmie - akt zgonu nie podaje przyczyny śmerci. Protokół z sekcji pozostał w szpitalu. 
Nie wiem, jakie badania przeszedł na izbie przyjęć szpitala w Y, jakie leki mu podawano. Wiele niejasności skłania mnie o ubieganie sie o wydanie dokumentów. Czy mam szanse je uzyskać?

Zgodnie z art. 18 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu. Zakład opieki zdrowotnej jest zobowiązany do zapewnienia ochrony danych zawartych w dokumentacji medycznej. 

Zakład udostępnia dokumentację:
  1)    pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta,
  2)    zakładom opieki zdrowotnej, jednostkom organizacyjnym tych zakładów i osobom wykonującym zawód medyczny poza zakładami opieki zdrowotnej, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych,
  3)   właściwym do spraw zdrowia organom państwowym oraz organom samorządu lekarskiego w zakresie niezbędnym do wykonywania kontroli i nadzoru,
  4)    ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, sądom i prokuratorom oraz sądom i rzecznikom odpowiedzialności zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem,
  5)   uprawnionym na mocy odrębnych ustaw organom i instytucjom, jeżeli badanie zostało przeprowadzone na ich wniosek,
  6)   organom rentowym oraz zespołom do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem,
  7)    rejestrom usług medycznych, w zakresie niezbędnym do prowadzenia rejestrów,
  8)    zakładom ubezpieczeń na zasadach określonych w przepisach o działalności ubezpieczeniowej.
Dokumentacja medyczna jest udostępniana:
  1)   do wglądu w zakładzie opieki zdrowotnej,
  2)   poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii,
  3)   poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeśli uprawniony organ lub podmiot żąda udostępnienia oryginałów tej dokumentacji.

Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania w rozdziale 6 również reguluje kwestię udostępniania dokumentacji medycznej.
Dokumentacja udostępniana jest podmiotom i organom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów, a w razie śmierci pacjenta - osobie przez niego upoważnionej do uzyskiwania dokumentacji w przypadku jego zgonu.
Udostępnienie dokumentacji następuje w trybie zapewniającym zachowanie poufności i ochrony danych osobowych. (§ 52)

Dokumentacja indywidualna wewnętrzna, a dokumentacja zbiorcza jedynie w zakresie wpisów dotyczących pacjenta, jest udostępniana w sposób określony w art. 18 ust. 4a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, na podstawie decyzji kierownika zakładu lub osoby przez niego upoważnionej.
Odmowa wydania dokumentacji wymaga zachowania formy pisemnej oraz podania przyczyny.

Można zwrócić się pisemnie do kierownika (dyrektora) szpitala z prośbą o udostępnienie dokumentacji medycznej w tym protokołu sekcji zwłok zmarłego brata. Jeżeli natomiast w dokumentacji medycznej z przyjęcia pacjenta do szpitala brak będzie upoważnienia dla konkretnej osoby, która tą dokumentacje może uzyskać po śmierci pacjenta to faktycznie obowiązujące przepisy nie dają innej podstawy do udostępniania dokumentacji po śmierci pacjenta dla osób bliskich. Wówczas taką dokumentację można uzyskać tylko w ramach np. postępowania prokuratorskiego lub sądowego.

Zgodnie z art. 18 ust. 4a-4f ustawy z dn. 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej pacjent lub osoba upoważniona może wystąpić do zakładu opieki zdrowotnej o sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii dokumentacji medycznej. Ich sporządzenie następuje na koszt pacjenta. Wysokość opłaty ustala kierownik zakładu w regulaminie porządkowym, przy czym nie może ona przekraczać wysokości maksymalnej określonej w ustawie tj. wysokość opłaty za jedną stronę kopii dokumentacji medycznej nie może przekraczać 0,00015 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie jest to ok. 43 grosze). 

Załączam poniżej wyciąg z rozporządzenia Ministra Zdrowia  z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania, które wskazuje, iż:

Dokumentacja medyczna, dzieli się na:
  1)   dokumentację indywidualną - odnoszącą się do poszczególnych pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu opieki zdrowotnej, zwanego dalej "zakładem";
  2)   dokumentację zbiorczą - odnoszącą się do ogółu pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu lub określonych grup tych pacjentów.
2. Dokumentacja, o której mowa powyżej, jest prowadzona w postaci pisemnej lub elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565 oraz z 2006 r. Nr 12, poz. 65 i Nr 73, poz. 501).
Dokumentacja indywidualna dzieli się na dokumentację indywidualną wewnętrzną przeznaczoną na potrzeby zakładu oraz dokumentację indywidualną zewnętrzną przeznaczoną na potrzeby pacjenta korzystającego ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w zakładzie.

2. Dokumentacją indywidualną wewnętrzną są w szczególności: historia zdrowia i choroby oraz historia choroby.
3. Dokumentacją indywidualną zewnętrzną są w szczególności: skierowania do szpitala, innego zakładu lub innej osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych poza zakładem, a także inne skierowania na badania diagnostyczne i konsultacje, zaświadczenia, orzeczenia, opinie lekarskie, karta przebiegu ciąży oraz karty informacyjne z leczenia szpitalnego.
4. W dokumentacji indywidualnej wewnętrznej dokonuje się wpisu o wydaniu dokumentacji indywidualnej zewnętrznej lub załącza jej kopie.
Dokumentacja indywidualna, jeżeli przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej, zawiera:
  1)   dane identyfikujące zakład:
a)  nazwę zakładu i jego siedzibę,
b)  adres zakładu wraz z numerem telefonu,
c)  kod identyfikacyjny zakładu stanowiący I część systemu kodu resortowego;
  2)   dane identyfikujące jednostkę organizacyjną zakładu:
a)  nazwę jednostki organizacyjnej zakładu,
b)  adres jednostki organizacyjnej zakładu wraz z numerem telefonu,
c)  kod identyfikacyjny jednostki organizacyjnej zakładu stanowiący V część systemu kodu resortowego;
  3)   dane identyfikujące pacjenta:
a)  nazwisko i imię (imiona),
b)  datę urodzenia,
c)  oznaczenie płci,
d)  adres zameldowania, zamieszkania lub pobytu,
e)  numer PESEL - jeżeli został nadany, w przypadku noworodka - numer PESEL matki, a w przypadku braku numeru PESEL - serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość;
  4)   dane identyfikujące lekarza, pielęgniarkę, położną udzielających świadczeń zdrowotnych oraz lekarza kierującego na badania lub leczenie:
a)  nazwisko i imię,
b)  tytuł zawodowy,
c)  uzyskane specjalizacje,
d)  numer prawa wykonywania zawodu,
e)  podpis lekarza;
  5)   datę dokonania wpisu;
  6)   istotne informacje dotyczące stanu zdrowia i choroby oraz procesu diagnostycznego, leczniczego, pielęgnacyjnego uzyskane w toku badania lub konsultacji, w szczególności:
a)  opis czynności wykonywanych przez lekarza, pielęgniarkę, położną,
b)  rozpoznanie choroby, problemu zdrowotnego lub urazu,
c)  zalecenia,
d)  informacje o wydanych orzeczeniach lub zaświadczeniach lekarskich;
  7)   informacje dotyczące udzielonych świadczeń zdrowotnych oraz inne informacje wynikające z odrębnych przepisów.
2. Każdy z dokumentów, będący częścią dokumentacji, musi umożliwiać identyfikację pacjenta, którego dotyczy, oraz osoby sporządzającej dokument, a także być opatrzony datą jego sporządzenia.
3. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie tożsamości pacjenta, w dokumentacji dokonuje się oznaczenia "NN", z podaniem przyczyny i okoliczności uniemożliwiających ustalenie tożsamości.
4. Do prowadzonej dokumentacji wewnętrznej włącza się kopie przedstawionych przez pacjenta dokumentów medycznych lub odnotowuje się zawarte w nich informacje istotne dla procesu diagnostycznego, leczniczego lub pielęgnacyjnego.
5. Dokument włączony do dokumentacji wewnętrznej nie może być z niej usunięty.
6. Każdą stronę dokumentacji indywidualnej oznacza się co najmniej imieniem i nazwiskiem pacjenta.


Dokumentacja w szpitalach

§ 8. Szpital sporządza i prowadzi:
  1)   dokumentację indywidualną wewnętrzną składającą się co najmniej z historii choroby;
  2)   dokumentację zbiorczą wewnętrzną składającą się z:
a)  księgi głównej przyjęć i wypisów,
b)  księgi odmów przyjęć i porad ambulatoryjnych wykonywanych w izbie przyjęć,
c)  księgi oczekujących na przyjęcie do szpitala,
d)  księgi chorych oddziału lub równorzędnej komórki organizacyjnej,
e)  księgi porad ambulatoryjnych wykonywanych w komórce organizacyjnej szpitala,
f)  księgi raportów lekarskich,
g)  księgi raportów pielęgniarskich,
h)  księgi zabiegów,
i)  księgi bloku lub sali operacyjnej bądź porodowej,
j)  księgi pracowni diagnostycznej;
  3)   dokumentację indywidualną zewnętrzną składającą się co najmniej z karty informacyjnej z leczenia szpitalnego, o której mowa w § 16, skierowań i zleceń na świadczenia zdrowotne realizowane poza zakładem oraz z dokumentacji dla celów określonych w odrębnych przepisach;
  4)   dokumentację zbiorczą zewnętrzną składającą się z dokumentacji prowadzonej dla celów określonych w odrębnych przepisach.

§ 9. Historię choroby zakłada się niezwłocznie po przyjęciu pacjenta do szpitala, po ustaleniu jego tożsamości. 

§ 10. 1. Historia choroby składa się z:
  1)   formularza historii choroby;
  2)   dokumentów dodatkowych, a w szczególności:
a)  kart indywidualnej pielęgnacji,
b)  kart obserwacji,
c)  karty gorączkowej,
d)  kart zleceń lekarskich,
e)  karty przebiegu znieczulenia, jeżeli było wykonywane w związku z udzielonymi świadczeniami zdrowotnymi,
f)  wyników badań diagnostycznych,
g)  wyników konsultacji, jeżeli nie zostały wpisane w formularzu historii choroby,
h)  protokołu operacyjnego, jeżeli była wykonana operacja,
i)  kart zabiegów fizjoterapeutycznych, jeżeli były wykonane zabiegi.
2. Do historii choroby dołącza się na czas pobytu pacjenta w szpitalu:
  1)   dokumentację indywidualną zewnętrzną udostępnioną przez pacjenta, a w szczególności karty informacyjne, opinie, zaświadczenia, jeżeli są istotne dla procesu diagnostycznego lub leczniczego;
  2)   dokumentację indywidualną pacjenta prowadzoną przez inne komórki organizacyjne zakładu i dokumentację archiwalną szpitala dotyczącą poprzednich hospitalizacji pacjenta;
  3)   wyniki wcześniejszych badań diagnostycznych, udostępnione przez pacjenta, o ile są istotne dla procesu diagnostycznego lub leczniczego.
3. Oryginały dokumentów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3, zwraca się za pokwitowaniem pacjentowi przy wypisie, sporządzając ich kopie, które pozostawia się w dokumentacji szpitala.
4. W razie wykonania sekcji zwłok do historii choroby dołącza się protokół badania sekcyjnego.
5. Wpisy w kartach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a-e, są dokonywane przez lekarza prowadzącego lub inne osoby uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych.

§ 11. Formularz historii choroby zawiera pogrupowane informacje dotyczące:
  1)   przyjęcia pacjenta do szpitala;
  2)   przebiegu hospitalizacji;
  3)   wypisania pacjenta ze szpitala.

§ 12. Historia choroby, w części dotyczącej przyjęcia pacjenta do szpitala, zawiera dane określone w § 6 ust. 1 pkt 1-5 oraz dodatkowo:
  1)   numer w księdze głównej przyjęć i wypisów, pod którym dokonano wpisu o przyjęciu pacjenta do szpitala, wraz z numerem księgi głównej;
  2)   numer w księdze chorych oddziału lub równorzędnej komórki organizacyjnej, pod którym dokonano wpisu o przyjęciu pacjenta na oddział, wraz z numerem księgi oddziału lub równorzędnej komórki organizacyjnej;
  3)   kod identyfikacyjny komórki organizacyjnej, do której został przyjęty pacjent, ustalony na podstawie odrębnych przepisów;
  4)   dane identyfikujące lekarza kierującego na badania lub leczenie;
  5)   tryb przyjęcia: planowy, nagły, ze skierowaniem, bez skierowania;
  6)   imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego pacjenta, opiekuna lub innej osoby wskazanej przez pacjenta oraz dane umożliwiające kontakt z tą osobą;
  7)   imię i nazwisko osoby upoważnionej przez pacjenta do otrzymywania informacji o jego stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach zdrowotnych oraz dane umożliwiające kontakt z tą osobą;
  8)   pisemne oświadczenie pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego albo osoby upoważnionej o wyrażeniu zgody w formie wymaganej odrębnymi przepisami na przyjęcie do szpitala;
  9)   pisemne oświadczenie pacjenta o upoważnieniu do uzyskiwania dokumentacji medycznej w przypadku jego śmierci, ze wskazaniem osoby upoważnionej, albo pisemne oświadczenie pacjenta o braku takiego upoważnienia;
  10)  adnotację o poinformowaniu pacjenta lub innych uprawnionych osób o prawach wynikających z odrębnych przepisów, na zasadach określonych w tych przepisach;
  11)  rozpoznanie ustalone przez lekarza kierującego na badania lub leczenie;
  12)  datę przyjęcia pacjenta - ze wskazaniem roku, miesiąca, dnia oraz godziny i minuty w systemie 24-godzinnym;
  13)  istotne dane z wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego przy przyjęciu pacjenta oraz ewentualnych obserwacji, wyniki badań dodatkowych i dane o postępowaniu lekarskim przy przyjęciu do szpitala oraz uzasadnienie przyjęcia;
  14)  rozpoznanie wstępne ustalone przez lekarza przyjmującego;
  15)  dane identyfikujące lekarza przyjmującego i jego podpis.

§ 13. 1. Historia choroby, w części dotyczącej przebiegu hospitalizacji, zawiera:
  1)   dane uzyskane z wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego;
  2)   wyniki obserwacji stanu zdrowia pacjenta;
  3)   informacje o zaleceniach lekarskich;
  4)   wyniki badań diagnostycznych i konsultacyjnych;
  5)   pisemne oświadczenie pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego albo sądu opiekuńczego o wyrażeniu zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innego świadczenia zdrowotnego, w formie wymaganej odrębnymi przepisami.
2.  Wpisy dotyczące przebiegu hospitalizacji są dokonywane na bieżąco przez lekarza prowadzącego i okresowo kontrolowane przez ordynatora lub innego lekarza kierującego oddziałem.
3. Wpisy dotyczące prowadzenia procesu pielęgnowania są dokonywane na bieżąco przez pielęgniarkę, położną sprawującą bezpośrednią opiekę nad pacjentem i kontrolowane przez pielęgniarkę, położną oddziałową.
4. Wpisy w kartach zleceń lekarskich są dokonywane i podpisywane przez lekarza prowadzącego lub lekarza sprawującego opiekę nad pacjentem. Osoba wykonująca zlecenie dokonuje adnotacji o wykonaniu zlecenia i opatruje ją podpisem.
5. Wpisy w karcie indywidualnej pielęgnacji są dokonywane i podpisywane przez pielęgniarkę, położną sprawującą opiekę nad pacjentem. Osoba realizująca plan opieki dokonuje adnotacji o wykonaniu zlecenia, czynności pielęgniarskiej lub położniczej i opatruje ją podpisem.

§ 14. 1. Historia choroby, w części dotyczącej wypisu pacjenta ze szpitala, zawiera:
  1)   rozpoznanie kliniczne składające się z określenia choroby zasadniczej, chorób współistniejących i powikłań;
  2)   numer statystyczny choroby zasadniczej i chorób współistniejących, ustalony według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych;
  3)   zastosowane leczenie, wykonane badania i zabiegi diagnostyczne oraz zabiegi operacyjne z podaniem numeru statystycznego procedury, ustalonego według Międzynarodowej Klasyfikacji Procedur Medycznych;
  4)   epikryzę;
  5)   adnotację o przyczynie i okolicznościach wypisu ze szpitala, zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, zwanej dalej "ustawą";
  6)   datę wypisu.
2.  Wypisu pacjenta dokonuje lekarz prowadzący, przedstawiając zakończoną i podpisaną przez siebie historię choroby do oceny i podpisu ordynatorowi lub innemu lekarzowi kierującemu oddziałem.

§ 16 Lekarz wypisujący pacjenta wystawia na podstawie historii choroby kartę informacyjną z leczenia szpitalnego w jednym egzemplarzu z dwiema kopiami. Kartę informacyjną podpisuje lekarz wypisujący i ordynator lub inny lekarz kierujący oddziałem. Przepisy § 6 ust. 1 pkt 1-4 stosuje się odpowiednio.
2. W karcie informacyjnej z leczenia szpitalnego należy podać:
  1)   rozpoznanie choroby w języku polskim;
  2)   wyniki badań diagnostycznych, konsultacyjnych;
  3)   zastosowane leczenie, w przypadku wykonania zabiegu - jego datę;
  4)   wskazania dotyczące dalszego sposobu leczenia, żywienia, pielęgnowania lub trybu życia;
  5)   orzeczony przy wypisie okres czasowej niezdolności do pracy, a w miarę potrzeby ocenę zdolności do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia;
  6)   adnotacje o produktach leczniczych i wyrobach medycznych, zapisanych na receptach wystawionych pacjentowi;
  7)   terminy planowanych konsultacji.
3. Karta informacyjna z leczenia szpitalnego w przypadku zgonu pacjenta zawiera dane, o których mowa w ust. 2 pkt 1-3 oraz w § 15 pkt 1, 2 i 4.
4. Kartę informacyjną z leczenia szpitalnego wraz z jedną jej kopią wydaje się pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu lub osobie upoważnionej przez pacjenta, a w razie jego śmierci - osobie, o której mowa w § 12 pkt 7.
5. Drugą kopię karty informacyjnej z leczenia szpitalnego dołącza się do historii choroby.

http://www.nil.org.pl/xml/oil/oil57/gazeta/numery/n2008/n200804/n20080422

Dokumentacja medyczna

Udostępnianie dokumentacji medycznej samym pacjentom, osobom przez nich upoważnionym oraz rozmaitym organom władzy administracyjnej bądź sądowniczej wciąż budzi rozmaite kontrowersje, stawiając lekarzy wobec konieczności podejmowania decyzji, w zakresie których nie czują się zbyt pewnie. Poniżej drukujemy zestaw ustaw regulujących powyższe kwestie. Kursywą opisane są komentarze Biura Prawnego OIL.

1. Podstawy prawne udostępniania dokumentacji medycznej.

Dokumentację medyczną zaliczamy do kategorii danych_osobowych, którym ustawodawca zapewnia szczególną ochronę, a która realizowana jest poprzez zachowanie tajemnicy zawodowej.

Art. 27 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z póżn. zm.) zakazuje przetwarzania danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach i życiu seksualnym, jednakże ustawodawca do tej zasady wprowadza wiele wyjątków ujętych w zamknięty katalog. Każda z okoliczności usprawiedliwiających przetwarzanie tzw. danych wrażliwych ma charakter samodzielny. Podkreślenia wymaga fakt, iż zgoda na przetwarzanie danych wrażliwych musi określać cel i zakres ujawnionych danych, nie może być to de facto zgoda in blanco. Jedną z okoliczności legalizujących przetwarzanie wrażliwych danych osobowych stanowią odpowiednie przepisy szczególne wyrażone w:

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.:, art.18 ust. 3-4e)

• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943 z późn. zm. art. 40 ust. 2 i 41)

• ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z póżn. zm

• ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 202, poz. 2135 z póżn. zm., art. 188 ust. 5)

• ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm., art. 59 ust 3 pkt. 3)

• ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384 z póżn. zm., art. 7 ust. 1, art. 21 ust. 4.)

• ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 z późn. zm., art. 30 ust. 3)

Na podstawie delegacji ustawowej wydawane są rozporządzenia wykonawcze, które regulują w sposób szczegółowy warunki i tryb udostępniania dokumentacji medycznej, m.in.:

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. Nr 247, poz. 1819 z późn. zm.)

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. Nr 83, poz. 903.)

• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 października 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu oraz sposobu przetwarzania dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej utworzonych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz. U. Nr 217, poz. 1614).

• rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej służby medycyny pracy oraz sposobu jej prowadzenia i przechowywania (Dz. U. 97 Nr 120, poz. 768 z późn. zm.)

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu udzielania zakładom ubezpieczeń informacji o stanie zdrowia ubezpieczonych lub osób, na rzecz których ma zostać zawarta umowa ubezpieczenia oraz sposobu ustalania wysokości opłat za udzielenie tych informacji (Dz. U. Nr 71, poz. 654).

2. Dokumentacja medyczna - pojęcie:

Poprzez pojęcie dokumentacji medycznej należy rozumieć dane oraz informacje medyczne odnoszące się do stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych mu przez zakład opieki zdrowotnej świadczeń zdrowotnych (art. 18 d ust. 1 pkt. 5 ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej).

Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania dzielą dokumentację medyczną na indywidualną, która odnosi się do poszczególnych pacjentów oraz zbiorczą, obejmującą ogół pacjentów lub określoną grupę pacjentów korzystających ze świadczenia zdrowotnych zakładu opieki zdrowotnej.

Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania dzieli dokumentację medyczną na: wewnętrzną i zewnętrzną. Dokumentacja wewnętrzna przeznaczona jest dla lekarza, jest nią historia zdrowia i choroby pacjenta, zaś dokumentację zewnętrzną stanowią wszelkiego typu skierowania i zaświadczenia przeznaczone dla pacjenta korzystającego ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez lekarza.

Dokumentem medycznym jest każdy fizycznie wyodrębniony nośnik informacji, który zawiera obligatoryjnie co najmniej:

• oznaczenie tożsamości pacjenta

• oznaczenie lekarza sporządzającego dokument

• opis stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych mu świadczeń zdrowotnych

• datę sporządzenia

Brak chociażby jednego z ww. elementów stanowi o tym, że wystawiony dokument należy uznać za dokument innego rodzaju, który będzie podlegał ochronie danych osobowych na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, jednakże nie będzie to ochrona z jakiej korzystają dokumenty wrażliwe.


3. Prawidłowo sporzqdzona dokumentacja medyczna

Dokumentację należy prowadzić czytelnie, kolejne wpisy sporządza się w porządku chronologicznym (kolejność wydarzeń wg. daty), zaznaczając koniec każdego wpisu. Każdy kolejny wpis do dokumentacji musi być opatrzony datą wpisu oraz podpisem lekarza. Wpis dokonany w dokumentacji nie może być z niej usunięty, a jeśli został dokonany błędnie, powinien być skreślony oraz opatrzony datą skreślenia i podpisem lekarza, wraz z krótkim omówieniem skreślenia. Każdą stronę dokumentacji indywidualnej oznacza się imieniem i nazwiskiem pacjenta; dokumentację medyczną podobnie oznaczoną w zakładzie opieki zdrowotnej podpisuje pracownik zakładu zgodnie z uprawnieniami zawodowymi i ustalonym w zakładzie zakresem czynności, z podaniem danych go identyfikujących.

Ustawodawca bardzo precyzyjnie określił niezbędne elementy prawidłowo prowadzonej dokumentacji. Zasadą jest, iż winna ona być prowadzona w języku polskim.

Pacjent bowiem ma prawo do wglądu do prowadzonej dokumentacji nie tylko w aspekcie fizycznym, ale również do zapoznania się z nią, dlatego tak ważne jest, aby była ona czytelna i zrozumiała.

W języku medycznym bardzo często używa się terminów łacińskich, jako zwyczajowo przyjętą terminologię. Dlatego ustawodawca uznał, iż dokumentacja sporządzona wyłącznie w języku łacińskim godzi w podstawowe prawa pacjenta tj. w jego prawo do informacji.

Tak więc wpisy do dokumentacji medycznej dokonuje się w języku polskim, choć rozpoznanie choroby przez lekarzy zwyczajowo wpisywane jest w języku łacińskim. Lekarz jest jednak obowiązany wyjaśnić w sposób przystępny i zrozumiały treść wpisów zawartych w dokumentacji. Wynika to wprost z § 16 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. Nr 247, poz. 1819 z póżn. zm.), które wprowadza obowiązek formułowania rozpoznania choroby w języku polskim w karcie informacyjnej z leczenia szpitalnego.

Reasumując pacjent ma prawo żądać od lekarza sporządzenia dokumentacji medycznej w całości w języku polskim.

Do prowadzonej dokumentacji wewnętrznej włącza się kopie przedstawionych przez pacjenta dokumentów medycznych lub odnotowuje się zawarte w nich informacje istotne dla procesu diagnostycznego, leczniczego lub pielęgnacyjnego. Dokument włączony do dokumentacji wewnętrznej nie może być z niej usunięty.

Lekarz jako osoba, należąca do wąskiego kręgu osób cieszących się tzw. zaufaniem publicznym musi mieć świadomość, iż treści wpisane w historię choroby stanowią okoliczności mające znaczenie prawne, dlatego gdy treść wpisu jest niezgodna z prawdą, dochodzi do poświadczenia nieprawdy zgodnie z art. 271 § 1 kodeksu karnego (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.)

Natomiast braki w dokumentacji medycznej jak i nieprawidłowości w jej sporządzeniu zgodnie z odpowiedzialnością zawodową lekarza mogą skutkować, tym iż w przypadku toczącego się postępowania przed Sądem Lekarskim obwiniony lekarz będzie musiał liczyć się z konsekwencjami wynikającymi z niedopełnienia swoich obowiązków, co wiąże się z wykonywaniem zawodu lekarza (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2007 r. sygn. I KZP 11/07).

Ustawodawca wprowadził również możliwość prowadzenia dokumentacji w formie elektronicznej, pod pewnymi jednak warunkami. Z dniem 1 stycznia 2009 r. wejdą w życie przepisy umożliwiające prowadzenie dokumentacji w zakładach opieki zdrowotnej w formie elektronicznej, w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565 z późn. zm.).

Sporządzanie i przechowywanie dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej powinno odbywać się z zastosowaniem podpisu elektronicznego i być realizowane zgodnie z ustawą z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450 z póżn. zm.).

Szczegółowym zagadnieniom związanym z prowadzeniem dokumentacji w postaci elektronicznej poświęcono rozdział 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobujej przetwarzania (Dz. U. Nr 247, poz. 1819 z póżn. zm.)


4. Udostępnianie dokumentacji medycznej

Udostępnianie dokumentacji medycznej jest prawem pacjenta. Przysługuje ono pacjentowi lub osobie przez niego upoważnionej oraz przedstawicielowi ustawowemu.

Przepisy prawne nie określają w jakiej formie powinno być sporządzone upoważnienie, czy w formie ustnej czy pisemnej, niemniej jednak w praktyce forma pisemna daje nam możliwość pozostawienia kopii w celach dowodowych. Najważniejszy jest fakt, aby osoba udostępniająca dokumentację nie miała wątpliwości co do tego upoważnienia. Musi mieć pewność, że udostępnia dokumentację upoważnionej osobie.

Należy pamiętać, że prawo wglądu dokumentacji medycznej nie jest prawem rodziny lub przyjaciół. Prawo nabywa konkretna osoba na podstawie upoważnienia złożonego przez pacjenta ustnie lub pisemnie.

Przedstawicielstwo polega na tym, że pełnomocnik dokonuje czynności prawnej w imieniu reprezentowanego, który nabywa bezpośrednio wynikające z tej czynności prawa i obowiązki.

Prawo polskie dopuszcza dwa źródła umocowania przedstawiciela. Jednym z nich może być ustawa. Mówimy wówczas o przedstawicielstwie ustawowym wynikającym wprost z przepisu prawa (np.: rodzice, opiekun).

Drugim źródłem może być oświadczenie woli osoby reprezentowanej, określamy je mianem pełnomocnictwa.

W razie śmierci pacjenta udostępnienia dokumentacji medycznej może żądać jedynie osoba przez niego upoważniona do jej uzyskania.


5. Udostępnianie dokumentacji medycznej przez z.o.z.

Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej nie określają, komu pacjent powinien zgłosić wniosek o udostępnienie wglądu do dokumentacji medycznej. Uznać należy, iż generalnie jest to podmiot kierujący zakładem lub osoba przez niego upoważniona (§ 53 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania).

Przepisy jednoznacznie nie precyzują, czy kompetencję do udostępniania dokumentacji medycznej można rozszerzyć na ordynatora oddziału, czy lekarza prowadzącego, jednakże z uwagi na alternatywę jaką daje przepis rozporządzenia nie możemy wyłączyć takiego rozwiązania, bowiem na podstawie upoważnienia kierownika zakładu możliwość taka jest dozwolona.


6. Udostępnianie dokumentacji medycznej podmiotom i organom upoważnionym na podstawie przepisów

Art. 18 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej wymienia enumeratywnie podmioty upoważnione do udostępnienia im dokumentacji medycznej są to:

• zakłady opieki zdrowotnej, jednostki organizacyjne tych zakładów i osoby wykonujące zawód medyczny poza zakładami opieki zdrowotnej, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych,

• właściwe do spraw zdrowia organy państwowe oraz organy samorządu lekarskiego w zakresie niezbędnym do wykonywania kontroli i nadzoru,

• minister właściwy do spraw zdrowia, sądy i prokuratorzy oraz sądy lekarskie i rzecznicy odpowiedzialności zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem,

• uprawnione na mocy odrębnych ustaw organy i instytucje, jeżeli badanie zostało przeprowadzone na ich wniosek,

• organy rentowe oraz zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem,

• rejestry usług medycznych, w zakresie niezbędnym do prowadzenia rejestrów,

• zakłady ubezpieczeń na zasadach określonych w przepisach o działalności ubezpieczeniowej.

• dokumentacja medyczna może być udostępniona także szkole wyższej lub jednostce badawczo-rozwojowej do wykorzystania dla celów naukowych, bez ujawniania nazwiska i innych danych umożliwiających identyfikację osoby, której dokumentacja dotyczy,

Od dnia 1 lutego 2008 r. dodano upoważnienie takie lekarzom sądowym w związku z prowadzonymi przez nich postępowaniami.


7. Forma udostępniania dokumentacji medycznej

Udostępnianie dokumentacji medycznej indywidualnej lub zbiorczej dotyczącej danego pacjenta odbywa się na wniosek podmiotów ustawowo do tego upoważnionych. Wniosek tych instytucji powinien zawierać uzasadnienie żądania wraz z powołaniem się na stosowne przepisy prawne. Należy jasno określić cel żądania np. rodzaj sprawy wraz z sygnaturą akt oraz podmiot, który występuje z żądaniem o udostępnienie dokumentacji medycznej, tzn. wniosek taki winna podpisać osoba upoważniona do jego złożenia np. sędzia, prokurator, rzecznik odpowiedzialności zawodowej. Koszty tych czynności pokrywa wnioskodawca, za pokwitowaniem.

Dokumentacja medyczna udostępniana jest do wglądu, lub poprzez sporządzanie wyciągów (dokumenty, które sporządza się z innych dokumentów niż akt notarialny odzwierciedlają tylko część oryginału), odpisów (są dosłownym powtórzeniem oryginału, nie zawierają jednak poprawek dokonanych na oryginale, w nagłówku zaznacza się, że dokument jest odpisem, a na końcu, komu i kiedy go wydano) i kopii. Wydawanie oryginałów następuje za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po ich wykorzystaniu, jeżeli uprawniony organ lub podmiot żąda oryginału dokumentacji.

W doktrynie podkreśla się, iż w przypadku rozsądnego i umotywowanego żądania pacjenta, można mu wydać przynajmniej niektóre składniki dokumentacji w oryginale np.: zdjęcia rentgenowskie.

Przepisy prawne precyzują wysokość opłat za sporządzenie odpisów, kopii i wyciągów dokumentacji. Zgodnie z art. 18 ust. 4e ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, opłaty te nie mogą przekroczyć 0,0015 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, licząc je od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie art. 20 pkt. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

W przypadku udostępnienia dokumentacji medycznej poprzez wydanie oryginału lekarz pozostawia kopię lub pełny odpis wydanej dokumentacji.

Jedynie w przypadku, gdy zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby narazić pacjenta na szkodę, nie ma zastosowania przepis § 53 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania.

Odmowa wydania dokumentacji medycznej wymaga zachowania formy pisemnej. W przypadku zachowania wszystkich przewidzianych prawem warunków niezbędnych do udostępnienia dokumentacji medycznej odmowa udostępnienia jest bezskuteczna z mocy prawa, co oznacza, iż czynność prawna jest ważna i wywołuje skutki prawne, które miała wywrzeć. Niemniej jednak w przypadku, gdy zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby narazić pacjenta na szkodę na zdrowiu, decyzję o udostępnieniu dokumentacji na zewnątrz podejmuje kierownik zakładu opieki zdrowotnej (§ 53 ust. 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobujej przetwarzania).


8. Przechowywanie dokumentacji medycznej

Art. 18 ust. 4f ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej wprowadza generalną zasadę przechowywania dokumentacji medycznej przez okres 20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatnie wpisy.

Ustawa wprowadza jednak wyjątki od zasady w następujących sytuacjach:

- w przypadku zgonu pacjenta na skutek uszkodzenia ciała lub zatrucia, dokumentacja medyczna jest przechowywana przez okres 30 lat,
- zdjęcia rentgenowskie poza dokumentacją medyczną pacjenta przechowywane są przez okres 10 lat,
- skierowania na badania lub zlecenia lekarza są przechowywane przez okres 5 lat,

Terminy powyższe liczy się również od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpił zgon pacjenta, wykonano zdjęcia rentgenowskie lub zrealizowano świadczenie na podstawie skierowania czy też zlecenia lekarza.

http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/406249,kiedy_pacjent_ma_prawo_dostepu_do_dokumentacji_medycznej.html

Kiedy pacjent ma prawo dostępu do dokumentacji medycznej

Pacjent ma prawo do swojej dokumentacji medycznej prowadzonej w szpitalach, przychodniach, a nawet prywatnych gabinetach lekarskich. Na wniosek chorego dokumentacja powinna być mu przekazana w postaci wyciągu, odpisu lub kopii. Za jej sporządzenie należy jednak zapłacić.

Zakład opieki zdrowotnej ma obowiązek prowadzić dokumentację medyczną swoich pacjentów oraz zapewnić ochronę danych w niej zawartych. Prawo do umieszczania w niej wpisów mają lekarze, pielęgniarki i położne. Dokumentacja medyczna jest udostępniana:

- do wglądu w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych,

- poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii,

- poprzez wydanie uprawnionym instytucjom (np. ZUS czy NFZ) oryginału materiałów za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu.

Dokumentacja medyczna udostępniana jest pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu lub osobie upoważnionej przez pacjenta. Po jego śmierci prawo wglądu do dokumentacji medycznej ma osoba upoważniona za życia pacjenta. Jeżeli chory nie wskaże takiej osoby, to w przypadku jego śmierci, rodzina pacjenta (lub bliska osoba) może mieć problem z uzyskaniem dostępu do historii jego leczenia.

To jest tylko część artykułu. W pełnej wersji dowiesz się więcej na temat:

Dostępu dla upoważnionych

Rodzaju dokumentacji

Archiwum w szpitalu

http://wyborcza.pl/leczyc/1,102642,7325611,3__Mam_prawo_dostepu_do_dokumentacji_medycznej_dotyczacej.html

3. Mam prawo dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej choroby i mam prawo wymagać, by chroniono moje dane przed osobami przeze mnie upoważnionymi

Więcej... http://wyborcza.pl/leczyc/1,102642,7325611,3__Mam_prawo_dostepu_do_dokumentacji_medycznej_dotyczacej.html#ixzz1AoYmUCXV

To prawo jest ściśle związane z prawem do informacji. O swoim stanie zdrowia mogę dowiedzieć się ustnie od lekarza czy pielęgniarki, ale mogę też poznać informacje zapisane w papierowej lub elektronicznej dokumentacji medycznej przechowywanej w gabinecie, przychodni czy szpitalu.

Na podstawie zebranych tam informacji można ustalić moją tożsamość, mogę zatem żądać, by dane te były należycie chronione - szafka z dokumentami w rejestracji ma być zamknięta na klucz; tak samo drzwi do pokoju rejestracji - tak, by uniemożliwić dostęp osobom nieupoważnionym. Podobnie powinien być chroniony zeszyt zabiegów w szpitalu. Jeżeli widzę, że dotycząca mnie dokumentacja jest "rzucana" w przypadkowych miejscach, mam prawo zwrócić uwagę personelowi, a jeśli to nie poskutkuje, mam prawo zwrócić się do kierownika placówki, który odpowiada zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych za poszanowanie prawa do poufności.

Wiem, że nie jestem wyłącznym dysponentem informacji zebranych o mnie w dokumentacji medycznej - szpital czy przechodnia muszą niekiedy przekazywać informacje o mnie innym podmiotom - innemu szpitalowi, w którym kontynuuję leczenie, izbom lekarskim w czasie kontroli czy NFZ-owi.

Zakładom ubezpieczeń te informacje mogą być przekazywane tylko za moją zgodą. W razie przypuszczenia, że doszło do naruszenia mojego prawa do ochrony danych, mogę zwrócić się do Generalnego Inspektora Danych Osobowych.

Po zakończonym leczeniu szpitalnym mam prawo otrzymać kartę informacyjną, która zawiera: rozpoznanie choroby w języku polskim; wyniki badań; zastosowane leczenie, datę wykonania zabiegu; dalsze wskazania; orzeczony przy wypisie okres czasowej niezdolności do pracy, a czasem ocenę zdolności do pracy; adnotacje o produktach leczniczych i wyrobach medycznych zapisanych mi na receptach; terminy planowanych konsultacji. Szpital musi przechowywać kopię tej karty.

Mam prawo wglądu w dokumentację medyczną na miejscu w szpitalu lub przychodni czy w prywatnej praktyce, nie muszę podawać powodu. Mam prawo sporządzić wyciągi, odpisy lub kopie - wykonuje je placówka, która przechowuje dokumentację. Muszę się jednak liczyć z opłatą, i to zarówno wtedy, kiedy chcę otrzymać informacje w formie papierowej, płycie CD, czy pendrivie. Wysokość opłat za te czynności musi być podana oficjalnie.

W moim imieniu dostęp do dokumentacji ma osoba, którą upoważnię. Muszę zaznaczyć, czy może być udostępniana tylko za mojego życia, czy chcę też także po mojej śmierci. Zawsze mogę zmienić osobę upoważnioną.

Jeżeli nie ukończyłem 16 lat - dostęp do dokumentacji mają tylko moi rodzice, jeśli mam ukończone 16, ale nie skończone 18 lat - dostęp mam ja oraz rodzice.

Najdłużej - 30 lat - przechowywana jest dokumentacja pacjenta, który zmarł na skutek uszkodzenia ciała lub zatrucia. Pozostałą dokumentację przechowuje się przez 20 lat, a dokumentację medyczną dzieci poniżej drugiego roku życia przez 22 lata. Wyjątek stanowią zdjęcia RTG, które przechowuje się przez 10 lat. Skierowania na badania lub zlecenia lekarza można zniszczyć w sposób uniemożliwiający identyfikację pacjenta po upływie pięciu lat.

W przypadku likwidacji szpitala czy przychodni, dokumentacja jest przekazywana do archiwum. Informacje o takim archiwum jest w rejestrze prowadzonym przez wojewodę lub ministra zdrowia.

Więcej... **********************************************************************

http://www.dlaczego.org.pl/d/index.php?option=com_content&task=view&id=116&Itemid=47

Prawa pacjenta dot. dokumentacji medycznej:   Wydanie dokumentacji medycznej

W związku z tym, że wielu rodziców ma niekiedy problemy z uzyskaniem dokumentacji medycznej dotyczącej ich dzieci poniżej zamieszczone są podstawy prawne do uzyskania takiej dokumentacji ze szpitala:

Art. 18 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej mówi, iż:
"Art. 18. 1. Zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu.

2. Zakład opieki zdrowotnej zapewnia ochronę danych zawartych w dokumentacji, o której mowa w ust. 1.

3. Zakład udostępnia dokumentację, o której mowa w ust. 1:
1)pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta."

Dodam, że rodzic jest przedstawicielem ustawowym dziecka.

Szczegółowe zasady udostępniania dokumentacji są podane w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA ZDROWIA z dnia 10 sierpnia 2001 r.w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania.(Dz. U. z dnia 27 sierpnia 2001 r.)

Na odmowę wydania lub bezczynność można skarżyć szpital do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Lepiej od razu złożyć oficjalne pismo z podaniem podstaw prawnych i uszczegółowieniem, iż rodzice chcą całej dokumentacji (w tym tzn. dokumentacji wewnętrznej), kierując je do dyrekcji szpitala (za potwierdzeniem odbioru). Wtedy szpital będzie się znacznie bardziej liczyć z prawami rodziców.

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/17657

Dokumentacja medyczna

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Udostępnianie dokumentacji medycznej przez ZOZ

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 ze zm.).
Zakład opieki zdrowotnej udostępnia dokumentację medyczną między innymi:

1. pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta

2. zakładom opieki zdrowotnej, lekarzom, pielęgniarkom, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych

3. organom rentowym oraz zespołom do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem

4. zakładom ubezpieczeń na zasadach określonych w przepisach o działalności ubezpieczeniowej.

Dokumentacja medyczna może być udostępniona także szkole wyższej lub jednostce badawczo-rozwojowej do wykorzystania dla celów naukowych, bez ujawniania nazwiska i innych danych umożliwiających identyfikację osoby, której dokumentacja dotyczy.
Dokumentacja medyczna może być udostępniana:

1. do wglądu w zakładzie opieki zdrowotnej

2. poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii

3. poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeśli uprawniony organ lub podmiot żąda udostępnienia oryginałów tej dokumentacji.

Za sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii dokumentacji medycznej zakład opieki zdrowotnej pobiera opłatę.
Opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej ustala kierownik zakładu opieki zdrowotnej.

Udostępnianie dokumentacji medycznej przez lekarza, np. w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2001 r w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. z dnia 13 sierpnia 2001 r.).
Lekarz udostępnia dokumentację pacjenta do wglądu lub umożliwia sporządzenie z niej wypisów, odpisów lub kopii, na koszt wnioskodawcy.
Udostępnienie dokumentacji następuje na wniosek pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego, osoby upoważnionej przez pacjenta lub uprawnionych podmiotów w rozumieniu odrębnych przepisów, a w razie jego śmierci - osoby upoważnionej przez pacjenta do uzyskiwania dokumentacji w przypadku jego zgonu.
Zgodnie z przepisami lekarz jest obowiązany wyjaśnić w sposób przystępny i zrozumiały treść wpisów zawartych w dokumentacji.

Wstęp

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Prawo do ochrony zdrowia jest podstawowym prawem każdego obywatela zagwarantowanym w art. 68 Konstytucji RP. Istnieje szereg przepisów umieszczonych w wielu aktach prawnych - ustawach, rozporządzeniach - dotyczących ochrony zdrowia, leczenia, zakresu świadczeń zdrowotnych, procedur ubiegania się o te świadczenia. Często nie wiemy, od czego zacząć, do kogo się zwrócić, gdzie szukać informacji. Przybliżeniu tych zagadnień, wyjaśnieniu szeregu wątpliwości i wskazaniu dróg rozwiązywania podstawowych problemów w razie zachorowania, pogorszenia stanu zdrowia czy konieczności skorzystania z zajęć rehabilitacyjnych - służyć ma niniejsza publikacja. Nie jest ona szczegółowa i wyczerpująca zagadnienie. Stanowi raczej ogólne kompendium wiedzy, z którego warto skorzystać, aby dowiedzieć się w zarysie, jak funkcjonuje system ochrony zdrowia i jakie są w nim prawa pacjenta. Mam nadzieję, że ta publikacja w jakimś stopniu pomoże zaznajomić się z prawami, które każdemu przysługują, a wszystkim potrzebującym pomocy wskaże drogi dochodzenia swoich praw.

Kto ma prawo do świadczeń zdrowotnych?

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Prawo do świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ) przysługuje osobom objętym tym ubezpieczeniem. Prawie wszyscy należą do grona osób ubezpieczonych:

1. z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia, np. pracownicy, osoby prowadzące działalność gospodarczą, rolnicy, a także bezrobotni zarejestrowani w powiatowych urzędach pracy, bezdomni wychodzący z bezdomności, osoby pobierające świadczenia z pomocy społecznej - niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, renciści, emeryci. Osoby te opłacają składkę zdrowotną - bezpośrednio, np. wszyscy prowadzący działalność gospodarczą, bądź pośrednio poprzez płatnika, np. pracodawcę czy ZUS

2. jako członkowie rodzin osób, o których powyżej.
   Za członka rodziny uznaje się:
   a) dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18. roku życia, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26. roku życia, natomiast jeżeli ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi - bez ograniczenia wieku małżonka wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Prawo do świadczeń zdrowotnych przysługuje nie tylko ubezpieczonym w NFZ, ale także:

1. innym osobom posiadającym obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w Ustawie o pomocy społecznej

2. niezależnie od uprawnień z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego wszystkim dzieciom i młodzieży do ukończenia 18. roku życia oraz kobietom w ciąży, w okresie porodu i połogu

3. cudzoziemcom na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej oraz na podstawie umów międzynarodowych. Osoby, które nie mają ww. uprawnień, mogą ubezpieczyć się dobrowolnie - na podstawie umowy zawartej z NFZ. W takim przypadku same opłacają składkę.

Dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń zdrowotnych

Zgodnie z przepisami dokumentem potwierdzającym prawo ubezpieczonego do świadczeń opieki zdrowotnej ma być elektroniczna karta ubezpieczenia zdrowotnego. Nie wiadomo dokładnie, kiedy karta zostanie wprowadzona. Mówi się o tym od 1999 r. Obecnie idea powraca. Być może zostanie to połączone z planowanym od 2008 r. rozpoczęciem wprowadzania dowodu osobistego w formie karty elektronicznej (taki dowód spełniałby jednocześnie funkcję karty). Karta prawdopodobnie będzie nie tylko dokumentem potwierdzającym prawo do świadczeń (legitymacją ubezpieczeniową), ale także bazą danych na temat przebiegu leczenia, wizyt lekarskich, pobytów w szpitalu, wypisanych leków - danych dotyczących posiadacza karty.
Obecnie, a więc do czasu wydania ubezpieczonemu karty ubezpieczenia zdrowotnego, dowodem ubezpieczenia zdrowotnego jest każdy dokument, który potwierdza uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności dokument potwierdzający opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. NFZ informuje, że mogą to być:

• odcinek emerytury lub renty

• aktualna rodzinna legitymacja ubezpieczeniowa albo zgłoszenie do ubezpieczenia (druk ZCZA lub ZCNA) wraz z ważną legitymacją studencką/szkolną

• w przypadku studentów ubezpieczonych przez uczelnię - ważna legitymacja studencka wraz z dokumentem potwierdzającym zgłoszenie do ubezpieczenia

• potwierdzenie przelewu składek (w przypadku osób pracujących na własny rachunek i ubezpieczających się dobrowolnie, emerytów i rencistów).

W przypadku osób innych niż ubezpieczone, które ze względu na trudną sytuacją materialną są uprawnione do świadczeń - patrz powyżej pkt 1 (inne osoby posiadające obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na terytorium RP, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w Ustawie o pomocy społecznej), dokumentem jest decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby, potwierdzająca to prawo. Decyzję tę wydaje się po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w następujących sytuacjach:

1. na wniosek pacjenta

2. w przypadku stanu nagłego - na wniosek świadczeniodawcy złożony niezwłocznie po udzieleniu świadczenia

3. z własnej inicjatywy

4. na wniosek właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ.

Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie decyzji przysługuje przez okres 30 dni, chyba że w tym okresie świadczeniobiorca zostanie objęty ubezpieczeniem zdrowotnym.
W przypadku stanu nagłego dokumenty, o których mowa powyżej, można przedstawić w innym czasie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczenia, o ile chory nadal przebywa w szpitalu, a jeżeli nie można tego spełnić, to w terminie 7 dni od dnia zakończenia udzielania świadczeń. W razie nieprzedstawienia odpowiedniego dokumentu we wskazanych terminach świadczenie zostaje udzielone na koszt świadczeniobiorcy.

UWAGA!
Powyższe rygory nie obowiązują w przypadku świadczeń udzielanych dzieciom do ukończenia 6. miesiąca życia.

Dokumenty wymagane w trakcie pobytu za granicą

W czasie pobytu w krajach Unii Europejskiej, a także w pozostałych krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandii, Liechtensteinie, Norwegii) i Szwajcarii dowodem uprawniającym do świadczeń zdrowotnych jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). EKUZ nie jest dowodem ubezpieczenia w NFZ uprawniającym do świadczeń zdrowotnych na terytorium Polski. Należy tu wyraźnie podkreślić, że EKUZ służy dokumentowaniu prawa do leczenia w trakcie pobytu za granicą, np. gdy wyjeżdżamy w celach służbowych, turystycznych, w odwiedziny do znajomych, na szkolenie itp. Zupełnie odrębną kwestią jest planowe i celowe ubieganie się o pokrycie kosztów leczenia za granicą, np. skomplikowanych operacji, których nie przeprowadza się w Polsce. O tym w dalszej części.
EKUZ otrzymają wyłącznie osoby ubezpieczone w NFZ, przy czym każdej osobie w rodzinie, także dzieciom wydawana jest osobna karta.
W tym celu należy złożyć wniosek w oddziale wojewódzkim lub delegaturze NFZ, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek można otrzymać w oddziale lub delegaturze albo pobrać ze strony internetowej NFZ. Osoba wyjeżdżająca do pracy, otrzymuje Kartę tylko do czasu podjęcia pracy. W pozostałych przypadkach Karta wystawiana jest na dwa miesiące, licząc od końca miesiąca, za który została odprowadzona ostatnia składka na ubezpieczenie zdrowotne. Inne terminy obowiązują bezrobotnych maksymalnie (30 dni), uczniów studentów (do końca semestru lub roku szkolnego), emerytów (5 lat) i rencistów (na okres przyznanego świadczenia, maksymalnie 5 lat).
Karta uprawnia do korzystania z niezbędnych świadczeń zdrowotnych w innym państwie członkowskim w takim zakresie, który umożliwi kontynuowanie zaplanowanego pobytu w tym państwie w bezpiecznych z medycznego punktu widzenia warunkach.
EKUZ uprawnia do leczenia w placówkach, które działają w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia. Za leczenie prywatne pacjent musi zapłacić we własnym zakresie. Należy pamiętać, że w większości państw także w ramach ubezpieczenia pobierane są określone opłaty. Więcej informacji na stronie: www.nfz.gov.pl

Świadczenia zdrowotne

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Zakres świadczeń

Osobom uprawnionym przysługuje prawie pełny zakres świadczeń:

1. badanie diagnostyczne, w tym medyczna diagnostyka laboratoryjna

2. świadczenia na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesne wykrywanie chorób, w tym obowiązkowe szczepienia ochronne

3. podstawowa opieka zdrowotna

4. świadczenia w środowisku nauczania i wychowania

5. ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne

6. rehabilitacja lecznicza

7. świadczenia stomatologiczne

8. leczenie szpitalne

9. świadczenia wysokospecjalistyczne

10. leczenie w domu chorego

11. badanie i terapia psychologiczna

12. świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze, w tym opieka paliatywno-hospicyjna

13. badanie i terapia logopedyczna

14. pielęgnacja niepełnosprawnych i opieka nad nimi

15. opieka nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu

16. opieka nad kobietą w okresie karmienia piersią

17. opieka prenatalna nad płodem i opieka nad noworodkiem oraz wstępna ocena stanu zdrowia i rozwoju niemowlęcia

18. opieka nad zdrowym dzieckiem, w tym ocena stanu zdrowia i rozwoju dziecka do lat 18

19. leczenie uzdrowiskowe

20. zaopatrzenie w produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze

21. transport sanitarny

22. ratownictwo medyczne.

Wyżej wymieniono rodzaje świadczeń. W ich ramach NFZ zapewnia odpowiednie procedury, zabiegi, operacje, metody leczenia, porady, wizyty lekarskie, a więc konkretne świadczenia. Podstawowa zasada wynikająca z ustawy i z praktyki stanowi, że udzielenie świadczenia oraz wybór metody leczenia, odpowiedniej procedury leczniczo-terapeutycznej w ramach poszczególnych rodzajów świadczeń powinno być uzasadnione medycznie, tj. oparte na wiedzy i praktyce medycznej i odpowiednie do rodzaju schorzenia.
Przepisy szczegółowo regulują zakres poszczególnych świadczeń, np. w ramach lecznictwa uzdrowiskowego, opieki w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych.

Rozporządzenia do ustawy określają: wykazy leków podstawowych i uzupełniających, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, materiałów świadczeń stomatologicznych. W tych przypadkach, tzn. w zakresie zaopatrzenia w leki, zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, za materiały i świadczenia stomatologiczne - powyższe przepisy przewidują częściową lub całkowitą odpłatność. Szczególne uprawnienia do leczenia przysługują inwalidom wojennym i wojskowym, dzieciom, kobietom w ciąży, osobom niepełnosprawnym.

Świadczenia, które nie przysługują w ramach ubezpieczenia

W ramach ubezpieczenia niektóre świadczenia jednak nie przysługują. Można oczywiście z nich skorzystać, ale na zasadach komercyjnych, ponosząc pełną odpłatność. Są to np.:

1. szczepienia ochronne niewchodzące w zakres obowiązkowych szczepień ochronnych (np. szczepionki przeciw grypie)

2. zabiegi chirurgii plastycznej i zabieg kosmetyczne w przypadkach niebędących następstwem wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstw jej leczenia

3. operacje zmiany płci

4. świadczenia w zakresie akupunktury z wyjątkiem świadczeń udzielanych w leczeniu bólu przewlekłego

5. zabiegi przyrodolecznicze i rehabilitacyjne w szpitalach uzdrowiskowych, sanatoriach uzdrowiskowych i ambulatoryjnym lecznictwie uzdrowiskowym, niezwiązane z chorobą podstawową, będącą bezpośrednią przyczyną skierowania na leczenie uzdrowiskowe

6. poradnictwo seksuologiczne w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, z wyłączeniem osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

7. poradnictwo psychoanalityczne

8. laseropunktura i akupresura

9. diagnostyka i terapia z zakresu medycyny niekonwencjonalnej, ludowej, orientalnej

10. ponadto szereg konkretnych metod leczenia stosowanych w poszczególnych schorzeniach, np. leczenie padaczki za pomocą implantacji stymulatora nerwu błędnego, zastosowanie komory hiperbarycznej w leczeniu stwardnienia rozsianego, podawanie baclofenu pompą infuzyjną, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to jedyna możliwa do zastosowania metoda terapeutyczna; są one wymienione w załączniku do ustawy.

Odpłatne są także orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie. Nie zapłacimy jednak za orzeczenia i zaświadczenia, jeżeli są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej lub uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego.
Koszty badania, wydania orzeczenia lub zaświadczenia związanego z orzekaniem o niezdolności do pracy dla celów rentowych, orzekaniem o niepełnosprawności, ustalaniem uprawnień w ramach ubezpieczeń społecznych są finansowane przez podmiot, na którego zlecenie zostaje przeprowadzone badanie, wydane orzeczenie lub zaświadczenie.

Zasady udzielania świadczeń

W systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego przewiduje się, że ubezpieczony (pacjent) ma prawo wyboru: lekarza, pielęgniarki, położnej, szpitala itp. spośród tych lekarzy i innych świadczeniodawców, którzy mają umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia bądź też w przypadku lekarzy, pielęgniarek i położnych - którzy są pracownikami zakładu opieki zdrowotnej, który ma taką umowę. Zasadniczą rolę w systemie ochrony zdrowia przewidziano dla lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, tzw. lekarza rodzinnego. Pacjent ma prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, a w przypadku każdej kolejnej zmiany wnosi opłatę w wysokości 80 zł. Nie dotyczy to następujących sytuacji:

1. zmiany miejsca zamieszkania

2. zaprzestania udzielania świadczeń przez wybranego lekarza, pielęgniarkę, położną podstawowej opieki zdrowotnej (poz)

3. innych przyczyn niezależnych od pacjenta.

Każdy powinien zapisać się do wybranego przez siebie lekarza rodzinnego. Lekarz ten sprawuje podstawową opiekę medyczną, zleca badania, jeżeli jest to uzasadnione, może przyjechać z wizytą do domu pacjenta, a w poważniejszych przypadkach, kieruje do lekarza specjalisty.

Ważne!!!
Można również korzystać z tzw. nocnej świątecznej pomocy medycznej (lekarskiej lub pielęgniarskiej), ambulatoryjnej lub wyjazdowej. Jest to możliwe po godzinach pracy lekarzy (przychodni), a więc w tygodniu w godz. 18.00-8.00 oraz w soboty, niedziele i święta.
Ta pomoc jest bezpłatna, świadczona bez skierowania, ale można z niej korzystać tylko w razie nagłego pogorszenia stanu zdrowia (nie należy nadużywać). Pomoc ambulatoryjna oznacza, że określona przychodnia jest czynna nocą i w dni wolne od pracy, a pomoc wyjazdowa - że można zadzwonić po lekarza lub pielęgniarkę z prośbą o wizytę w domu. Dokładne informacje o adresach i telefonach można znaleźć u swojego lekarza rodzinnego, w przychodni, a także na zewnątrz placówki, ponadto telefonicznie w NFZ lub na stronie internetowej NFZ. Warto zanotować sobie te dane i trzymać w domu w odpowiednim miejscu, aby mieć informację pod ręką. W razie potrzeby można zadzwonić do pogotowia ratunkowego po karetkę (tel.: 999). Dotyczy to jednak sytuacji, którą oceniamy jako poważną, w której nieudzielenie pomocy medycznej może skutkować utratą zdrowia albo życia (naszego, bliskich lub innych osób).

Każdy, kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w takim stanie, obowiązany jest w miarę możliwości:

1. do niezwłocznego udzielenia pierwszej pomocy

2. do niezwłocznego zawiadomienia centrum powiadamiania ratunkowego.

W razie wątpliwości zawsze lepiej zadzwonić na pogotowie i porozmawiać z dyspozytorem. Jeżeli nie będzie potrzeby przyjazdu karetki, można skorzystać z lekarskiej pomocy wyjazdowej lub samemu udać się do ambulatorium na dyżur.

Zasadą jest udzielanie świadczeń specjalistycznych na podstawie skierowania. W określonych przypadkach skierowanie nie jest wymagane. Dotyczy to ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych:

1. ginekologa i położnika

2. dentysty

3. dermatologa

4. wenerologa

5. onkologa

6. okulisty

7. psychiatry

8. osób chorych na gruźlicę

9. dla osób zakażonych wirusem HIV

10. dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych

11. dla osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych - w zakresie lecznictwa odwykowego.

Ponadto skierowanie nie jest wymagane w tzw. stanach nagłych - po wypadkach, urazach, zatruciach, innych stanach wymagających niezwłocznej natychmiastowej pomocy medycznej w związku z koniecznością ratowania życia lub zdrowia. Należy się wówczas udać do najbliższej placówki na ostry dyżur do szpitala, zadzwonić na pogotowie, wezwać lekarza (pielęgniarkę) w ramach nocnej lub świątecznej pomocy wyjazdowej.
Świadczenie bez skierowania w sytuacji, gdy jest ono wymagane (a więc poza wyżej wymienionymi przypadkami i nie w sytuacji stanu nagłego), może być udzielone, ale odpłatnie.

Pamiętajmy, że skierowanie do lekarza specjalisty nie musi być wystawione przez lekarza rodzinnego. Może to zrobić inny lekarz specjalista, jeżeli stwierdzi taką konieczność - nie ma konieczności „cofania” pacjenta do lekarza rodzinnego. Możliwe są oprócz jednorazowych skierowań także skierowania stałe, np. lekarz rodzinny kieruje swojego podopiecznego do poradni neurologicznej przez najbliższy rok. Informacji o lekarzach specjalistach udziela lekarz rodzinny, NFZ itp.

Jeżeli cel leczenia nie może być osiągnięty przez leczenie ambulatoryjne, w tym specjalistyczne, konieczne może okazać się leczenie w szpitalu (sama hospitalizacja lub operacja/zabieg). Pacjent ma prawo do leczenia w szpitalu, który zawarł z NFZ umowę, na podstawie skierowania lekarza, lekarza dentysty lub felczera. Oznacza to, że skierowanie nie musi pochodzić od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, a więc może je wystawić prywatnie lekarz niezwiązany w żaden sposób z systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Pobyt w szpitalu kończy się wypisem, wydaniem karty informacyjnej i zaleceniami co do dalszego leczenia, np. w poradni kardiologicznej lub neurologicznej, dalszej rehabilitacji, korzystania z opieki pielęgniarki środowiskowej, wyjazdu na leczenie uzdrowiskowe do sanatorium.
Jeżeli wymaga tego stan zdrowia, możliwe jest umieszczenie pacjenta w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, opiekuńczo-leczniczym (opieki długoterminowej). Zakłady te udzielają całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób niewymagających hospitalizacji. Rola tych placówek jest coraz większa, przebywają w nich przede wszystkim osoby starsze, które dzięki temu nie muszą leżeć w szpitalu. W tych zakładach pacjenci ponoszą odpłatność za pobyt i wyżywienie, natomiast nie płacą za świadczenia zdrowotne. Umieszczenie w zakładzie następuje np. na wniosek lekarza rodzinnego lub lekarza z oddziału szpitalnego, w którym przebywał pacjent (w przypadku niepublicznych zakładów wniosek potwierdzany jest przez NFZ).
W stanach terminalnych możliwe jest umieszczenie osoby w placówce opieki paliatywno-hospicyjnej (hospicjum).

Kolejki do świadczeń

Świadczenia udzielane są przez świadczeniodawców (zakłady opieki zdrowotnej, lekarzy, pielęgniarki, położne) posiadających umowę z NFZ. Umowa taka określa m.in. rodzaj i liczbę świadczeń. To powoduje, że wobec większej grupy pacjentów wydłuża się okres oczekiwania na poradę lekarską lub zabieg. W związku z tym w ustawie wprowadzono przepisy regulujące tzw. kolejkę do świadczeń. Dotyczą one wyłącznie świadczeń planowych. Świadczenia w stanach nagłych udzielane są bez kolejki!!! W przypadku gdy świadczenia w stanie nagłym są udzielane przez świadczeniodawcę, który nie ma umowy z NFZ, pacjent ma prawo do tych świadczeń, ale tylko w niezbędnym zakresie, np. gdy ulegnie poważnemu zatruciu, zostanie zastosowana odpowiednia terapia odtruwająca i podane zostaną mu leki przeciw zatruciu. Ale pacjent nie powinien liczyć, że przy okazji dostanie się do okulisty albo że zrobią mu zdjęcie Rtg, ponieważ od jakiegoś czasu boli go noga. Świadczeniodawca, który z różnych względów, np. z powodu braku wolnych łóżek czy przejściowych braków personelu medycznego, nie ma możliwości udzielenia świadczeń wskazanych w jego umowie z NFZ, ma obowiązek zapewnić je w innej placówce.

Tak więc świadczenia planowe: w szpitalach i specjalistyczne w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej są udzielane według kolejności zgłoszenia. Lista oczekujących na udzielenie świadczenia stanowi integralną część dokumentacji medycznej prowadzonej przez świadczeniodawcę. Kolejność udzielania świadczeń odbywa się wg następujących reguł:

1. świadczeniodawca ustala kolejność na podstawie zgłoszeń oraz informuje pisemnie o terminie wraz z uzasadnieniem

2. w razie zmiany stanu zdrowia, pacjent informuje o tym świadczeniodawcę, który koryguje odpowiednio termin informuje o nim niezwłocznie pacjenta; dotyczy to wyłącznie sytuacji wynikających z kryteriów medycznych

3. podobnie świadczeniodawca, gdy nie może dochować terminu, informuje pacjenta w każdy dostępny sposób o zmianie, z podaniem przyczyny; dotyczy to również zmiany terminu na wcześniejszy

4. w przypadku gdy pacjent nie może stawić się u świadczeniodawcy w terminie określonym lub gdy zrezygnował ze świadczenia, jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym świadczeniodawcę

5. w celu otrzymania jednego świadczenia na podstawie skierowania pacjent, może wpisać się na jedną listę oczekujących u jednego świadczeniodawcy

6. świadczeniodawcy przekazują co miesiąc oddziałowi wojewódzkiemu NFZ informację o liczbie oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej i średnim czasie oczekiwania

7. informacje o prowadzonych przez poszczególnych świadczeniodawców listach oczekujących, liczbie osób oczekujących i średnim czasie oczekiwania oraz o możliwości leczenia w innych placówkach oddział wojewódzki NFZ publikuje na swojej stronie internetowej

8. NFZ tworzy centralny wykaz informacji o liczbie oczekujących i średnim czasie oczekiwania w poszczególnych oddziałach wojewódzkich. NFZ udziela pacjentom informacji przede wszystkim poprzez bezpłatną linię telefoniczną

9. podobnie minister zdrowia udostępnia na stronie internetowej ministerstwa informację o liczbie oczekujących na udzielenie świadczeń wysokospecjalistycznych, finansowanych z budżetu Ministerstwa Zdrowia i średnim czasie oczekiwania.

Zaopatrzenie w leki

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Zaopatrzenie w leki przysługuje na podstawie recepty wystawionej przez:

1. lekarza ubezpieczenia zdrowotnego

2. lekarza niebędącego lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli ma on prawo wykonywania zawodu oraz zawarł z oddziałem wojewódzkim Funduszu umowę upoważniającą go do wystawiania takich recept

3. felczera spełniającego odpowiednio warunki, o których mowa w pkt 1 lub 2.

Leki podstawowe, leki uzupełniające oraz leki recepturowe są wydawane na podstawie recepty, za odpłatnością:

1. ryczałtową - za leki podstawowe i recepturowe

2. w wysokości 30 proc. albo 50 proc. ceny leku - za leki uzupełniające.

Opłata ryczałtowa oraz częściowa odpłatność dotyczy jednostkowego opakowania leku i obecnie wynosi 3,20 zł. Należy pamiętać, że wprowadzone są limity cen leków nadających tę samą nazwę międzynarodową albo różne nazwy międzynarodowe, ale podobne działanie terapeutyczne. Jednakowy limit ceny dotyczy leków o tej samej dawce, wielkości opakowania i drodze podania. Apteka może wydać lek, którego cena przekracza limit ceny, pobierając różnicę między ceną wydawanego leku a limitem. Apteka ma obowiązek poinformować pacjenta o możliwości nabycia leku innego niż przepisany na recepcie, o tej samej nazwie międzynarodowej, dawce, postaci farmaceutycznej i o tym samym wskazaniu terapeutycznym, którego cena nie przekracza limitu ceny. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy lekarz na recepcie zaznaczył, że nie można zamienić przepisanego leku.

Leki bezpłatnie, jeżeli są niezbędne do udzielenia świadczenia, przysługują:

1. przyjętemu do szpitala lub innego całodobowego lub całodziennego zakładu opieki zdrowotnej

2. przy wykonywaniu zabiegów leczniczych i pielęgnacyjnych, diagnostycznych i rehabilitacyjnych

3. przy udzielaniu pomocy w stanach nagłych.

Uwaga!
Możliwe jest sprowadzenie z zagranicy leku niewpisanego do Rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na Terytorium RP, pod warunkiem że konieczność ich refundacji została potwierdzona przez prezesa NFZ. W takim przypadku bierze się pod uwagę skuteczność kliniczną, bezpieczeństwo i cenę w porównaniu do leków wpisanych do Rejestru o tym samym wskazaniu terapeutycznym. Jest to tzw. import docelowy.

Szczególne uprawnienia do zaopatrzenia w leki

Chorującym na choroby zakaźne lub psychiczne oraz upośledzonym umysłowo, a także chorującym na niektóre choroby przewlekłe, wrodzone lub nabyte, leki i wyroby medyczne są przepisywane bezpłatnie, z opłatą ryczałtową lub z częściową odpłatnością (30 lub 50 proc). Szczegółowe rozwiązania zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie wykazu chorób oraz wykazu leków i wyrobów medycznych, które ze względu na te choroby są przepisywane bezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub za częściową odpłatnością (Dz. U. Nr 275, poz. 2730 ze zm.). Rozporządzenie określa wykaz chorób oraz dla każdej z chorób wykaz leków wyrobów medycznych. Wykazy są aktualizowane co 6 miesięcy. Uprawnienia przysługują osobom chorującym na: nowotwory złośliwe, schizofrenię oporną na leczenie, choroby psychiczne lub upośledzenia umysłowe, chorobę Alzheimera, padaczkę, chorobę i zespół Parkinsona, miastenię, stwardnienie zanikowe boczne, stwardnienie rozsiane, astmę, przewlekłe zespoły oskrzelowo-płucne, cukrzycę, mukowiscydozę, fenyloketonurię, zespoły wrodzonych defektów metabolicznych, alergie pokarmowe i biegunki przewlekłe, akromegalię, moczówkę prostą przysadkową, gruźlicę, w tym również gruźlicę wielolekooporną i inne mykobakteriozy, osteoporozę, niedoczynność tarczycy, jaskrę, przewlekłe owrzodzenia, neuralgię popółpaścową przewlekłą, wieloobjawowy miejscowy zespół bólowy typu I - odruchową dystrofię współczulną oraz typu II - kauzalgię. Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych uzupełniających do wysokości limitu oraz w określone leki, które Zasłużony Honorowy Dawca Krwi może stosować w związku z oddawaniem krwi.

Żołnierzom odbywającym zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe, ćwiczenia wojskowe oraz pełniącym służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a także kandydatom na żołnierzy zawodowych przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki umieszczone w wykazach leków podstawowych i uzupełniających oraz leki recepturowe. Inwalidom wojskowym oraz innym uprawnionym wskazanym w ustawie przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających.
Inwalidom wojennym, ich małżonkom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdowom i wdowcom po poległych żołnierzach i zmarłych inwalidach wojennych, uprawnionym do renty rodzinnej, a także osobom represjonowanym przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki spełniające łącznie następujące warunki:
1) oznaczone symbolem Rp w decyzji dopuszczającej do obrotu
2) wpisane do Rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na Terytorium RP.

Transport sanitarny

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego w tym lotniczego do najbliższego zakładu opieki zdrowotnej udzielającego świadczeń we właściwym zakresie i z powrotem, w następujących przypadkach:

1. konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej

2. wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia

3. dysfunkcji narządu ruchu uniemożliwiającej korzystanie ze środków transportu publicznego.

W przypadkach niewymienionych powyżej, tzn. w odniesieniu do pacjentów, którym lekarz (felczer) ubezpieczenia zdrowotnego zlecił przejazd, a którzy:
1) nie wymagają podjęcia natychmiastowego leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej lub nie zachodzi wobec nich potrzeba zachowania ciągłości leczenia
2) nie posiadają dysfunkcji narządu ruchu uniemożliwiającej korzystanie ze środków transportu publicznego w celu odbycia leczenia w najbliższym zakładzie opieki zdrowotnej, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie
- transport przysługuje odpłatnie lub za częściową odpłatnością, przy czym Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2004 r. określa wykaz grup jednostek chorobowych, stopnie niesprawności oraz wysokość udziału własnego w kosztach przejazdu (Dz. U. nr 275, poz. 2731).

W wykazie grup jednostek chorobowych, ze względu na które lekarz (felczer) ubezpieczenia zdrowotnego ustala stopień niesprawności, w celu ustalenia udziału własnego świadczeniobiorcy w kosztach przejazdu środkami transportu sanitarnego wskazano:

1) choroby krwi i narządów krwiotwórczych
2) choroby nowotworowe
3) choroby oczu
4) choroby przemiany materii
5) choroby psychiczne i zaburzenia zachowania
6) choroby skóry i tkanki podskórnej
7) choroby układu krążenia
8) choroby układu moczowo-płciowego
9) choroby układu nerwowego 10 choroby układu oddechowego
11) choroby układu ruchu
12) choroby układu trawiennego
13) choroby układu wydzielania wewnętrznego
14) choroby zakaźne i pasożytnicze
15) urazy i zatrucia
16) wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe.

Przy określaniu stopnia niesprawności dla świadczeniobiorców uwzględnia się:
1) możliwość samodzielnego poruszania się oraz konieczność pomocy drugiej osoby przy korzystaniu ze środków transportu publicznego
2) ogólny stan zdrowia.

W zależności od wskazań medycznych ustalonych przy uwzględnieniu ww. chorób oraz czynników, o których mowa powyżej, określa się dwa stopnie niesprawności:

1. niesprawność I stopnia - do której zalicza się osobę zdolną do poruszania się przy wykorzystaniu środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych bez stałej pomocy innej osoby i zdolną do korzystania ze środków transportu publicznego

2. niesprawność II stopnia - do której zalicza się osobę zdolną do samodzielnego poruszania się bez stałej pomocy innej osoby, ale wymagającą przy korzystaniu ze środków transportu publicznego pomocy innej osoby lub środka transportu publicznego dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych.

W przypadku pacjentów, wobec których ustalono:

1. niesprawność I stopnia - udział własny świadczeniobiorcy w kosztach przewozu środkiem transportu sanitarnego wynosi 100 proc.

2. niesprawność II stopnia - udział własny świadczeniobiorcy w kosztach przewozu środkiem transportu sanitarnego wynosi 60 proc.

W uzasadnionych przypadkach (konieczność natychmiastowego leczenia, duże odległości) stosuje się środki transportu lotniczego.

Zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

W ramach zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze obowiązuje tzw. system otwarty, co oznacza, że nie przeprowadza się konkursów ofert, ale finansuje się przedmioty lub środki pomocnicze do określonego limitu ceny, pozostawiając wybór osobie uprawnionej.

1. Zlecenie na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wystawia lekarz lub felczer ubezpieczenia zdrowotnego.
2. Wystawione zlecenie należy przedstawić w jednym z punktów potwierdzania zleceń uruchomionych przez oddział NFZ. Może to uczynić uprawniony lub inna osoba w jego imieniu - osobiście lub drogą pocztową. Zlecenie ważne jest 90 dni od dnia wystawienia (termin ten nie biegnie w czasie oczekiwania w kolejce na potwierdzenie zlecenia).
3. Po uzyskaniu potwierdzenia realizujemy zlecenie bezpośrednio u wybranego świadczeniodawcy, np. w sklepie ortopedycznym (wykaz świadczeniodawców dostępny jest w NFZ, w tym na stronie internetowej). W ramach zaopatrzenia comiesięcznego można pobrać jednorazowo środki na okres trzech kolejnych miesięcy kalendarzowych, licząc od miesiąca wystawienia zlecenia. W przypadku zaopatrzenia comiesięcznego, np. w chorobach urologicznych, każdorazowe potwierdzanie zlecenia nie jest wymagane. Takie zlecenie jest ważne przez miesiąc. Na podstawie pierwszego zlecenia na dany rodzaj środka uprawniony otrzymuje z NFZ Kartę zaopatrzenia comiesięcznego ważną 1 rok. NFZ może wydać (wysłać pocztą) Kartę zaopatrzenia na kolejny okres na podstawie danych o dotychczasowej realizacji. Karta służy do odnotowywania wystawionych zleceń oraz pobranych środków.

Szczegółowe regulacje zawierają:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego wykazu wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych, wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy w cenie ich nabycia, kryteriów ich przyznawania, okresów użytkowania, a także wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi podlegającymi naprawie w zależności od wskazań medycznych oraz wzoru zlecenia na zaopatrzenie w te wyroby i środki (Dz. U. Nr 276, poz. 2739 ze zm.),

2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie limitu cen dla wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych, o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach oraz limitu cen dla napraw przedmiotów ortopedycznych (Dz. U. Nr 275, poz. 2732 ze zm.).

UWAGA!
Osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się poprzez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie właściwe ze względu na miejsce zamieszkania o dofinansowanie ze środków PFRON zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i w sprzęt rehabilitacyjny.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 96, poz. 861 ze zm.). Warunkiem jest spełnianie kryterium dochodowego, tzn. średni miesięczny dochód netto podzielony przez liczbę osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym składany jest wniosek, nie może przekraczać kwoty:

1. 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym

2. 65 proc. przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

Przeciętne wynagrodzenie w trzecim kwartale 2006 r. wyniosło 2464,66 zł.

Wysokość dofinansowania zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze:

1. w sprzęt rehabilitacyjny wynosi - do 60 proc. kosztów tego sprzętu, nie więcej jednak niż do wysokości pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia,

2. w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wynosi:

1. do 100 proc. udziału własnego osoby niepełnosprawnej w limicie ceny ustalonym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli taki udział jest wymagany

2. do 150 proc. sumy kwoty powyższego limitu oraz wymaganego udziału własnego osoby niepełnosprawnej w zakupie tych przedmiotów i środków, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż limit.

 

MAGAZYN

NASZ BIULETYN

Wpisz swoj e-mail:

Początek formularza

Dół formularza

(zobacz szczegóły)

WYSLIJ KARTKĘ

Leczenie uzdrowiskowe

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 grudnia 2004 r w sprawie leczenia uzdrowiskowego (Dz. U. Nr 274, poz. 2724).

Leczenie uzdrowiskowe odbywa się wg następujących zasad:

1. Skierowanie wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego i przesyła je do oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (może je bezpośrednio przesłać także sam zainteresowany).

2. Lekarz specjalista w dziedzinie balneoklimatologii i medycyny fizykalnej lub rehabilitacji medycznej zatrudniony w NFZ ocenia skierowanie pod względem celowości leczenia.

3. Oddział wojewódzki NFZ potwierdza skierowanie, jeżeli:
   a) lekarz specjalista aprobował jego celowość
   b) są miejsca w odpowiednich zakładach lecznictwa uzdrowiskowego.
   Potwierdzając skierowanie, NFZ określa:
   a) rodzaj leczenia i jego tryb
   b) odpowiedni zakład lecznictwa uzdrowiskowego
   c) datę rozpoczęcia leczenia i czas trwania. Skierowanie powinno być rozpatrzone w terminie 30 dni od daty jego wpływu.

4. NFZ doręcza zainteresowanemu potwierdzone skierowanie nie później niż w terminie 14 dni przed rozpoczęciem leczenia, informując o zasadach odpłatności za pobyt w sanatorium.

5. W razie niepotwierdzenia skierowania NFZ zawiadamia zainteresowanego nie później niż 30 dni od otrzymania wniosku. Na niepotwierdzenie skierowania nie przysługuje odwołanie.

6. Oddział wojewódzki NFZ prowadzi listę osób, które nie uzyskały potwierdzenia skierowania z powodu braku miejsc informuje ich pisemnie o kolejności na liście. Jeżeli pojawią się wolne miejsca, NFZ potwierdza ich skierowania w pierwszej kolejności.

7. Zainteresowany ponosi częściową odpłatność za koszty wyżywienia i zakwaterowania w sanatorium. Odpłatność zależy od sezonu i od standardu pobytu (warunków zakwaterowania) i wynosi za dobę np. w pokoju 2-osobowym z łazienką - 13,80 zł w sezonie od 1 października do 30 kwietnia, i 20 zł w sezonie od 1 maja do 30 września.

Oprócz pobytu w sanatorium możliwe jest korzystanie ze świadczeń:

1. w przychodni uzdrowiskowej - koszty zabiegów pokrywa NFZ, natomiast zakwaterowanie i wyżywienie „załatwia” sam kuracjusz

2. w szpitalu uzdrowiskowym - nie ponosi się kosztów pobytu i wyżywienia, tak jak w każdym szpitalu. Jest to forma leczenia stosowana w poważniejszych schorzeniach, najczęściej jako kontynuacja leczenia pooperacyjnego.
   Pobyt w sanatorium i korzystanie z przychodni uzdrowiskowej odbywa się w ramach urlopu. Natomiast leczenie w szpitalu uzdrowiskowym odbywa się w ramach zwolnienia na podstawie zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy.

NFZ nie gwarantuje wspólnych wyjazdów np. małżonków, ale możliwe jest, iż oboje dostaną skierowanie do tego samego sanatorium w tym samym terminie. Należy jednak pamiętać, że w różnych miejscowościach sanatoryjnych leczy się różne schorzenia.

Ochrona zdrowia psychicznego

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.).

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego stanowi lex specialis, tzn. jest aktem prawnym, który w ramach ogólnego systemu ochrony zdrowia przewiduje specjalne uregulowania w stosunku do osób chorych psychicznie i upośledzonych umysłowo. Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatrycznej opieki zdrowotnej - w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i środowiskowej oraz w Domach Pomocy Społecznej.

Ustawa przewiduje szereg odrębności w stosunku do ogólnych zasad, i tak np.:

1. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, może być poddana badaniu psychiatrycznemu również bez jej zgody, a osoba małoletnia lub ubezwłasnowolniona całkowicie - także bez zgody jej przedstawiciela ustawowego.

2. Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi można stosować tylko wtedy, gdy upoważnia do tego przepis ustawy, albo osoby te:

1. dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu, innej osoby lub bezpieczeństwu powszechnemu

2. w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu

3. poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.

4. Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą na podstawie ważnego skierowania do szpitala, jeżeli lekarz wyznaczony do tej czynności, po osobistym zbadaniu tej osoby, stwierdzi wskazania do przyjęcia.

W nagłych przypadkach, w szczególności w przypadku braku możliwości uzyskania pomocy lekarskiej przed zgłoszeniem się do szpitala, osoba z zaburzeniami psychicznymi może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego po jej pisemnej zgodzie, bez skierowania.
Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby chorej psychicznie lub osoby upośledzonej umysłowo niezdolnej do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby. W przypadkach nagłych osoba ta może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego. W takim przypadku lekarz przyjmujący tę osobę ma obowiązek, o ile to możliwe, zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza, najlepiej psychiatry, albo pisemnej opinii psychologa. Kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia niezwłocznie sąd opiekuńczy w celu uzyskania zgody sądu na pobyt tej osoby w szpitalu.
Osoba chora psychicznie może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wymaganej zgody tylko wtedy, gdy jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.
Osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do Domu Pomocy Społecznej.

Osoba korzystająca ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny ma prawo do pomocy w ochronie swoich praw. Prawo do pomocy w ochronie praw tej osoby przysługuje również jej przedstawicielowi ustawowemu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu. W systemie ochrony zdrowia funkcjonują Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. Są oni pracownikami Biura Praw Pacjenta utworzonego przy ministrze zdrowia i wykonują zadania dzięki pomocy tego Biura. Obecnie działa 20 rzeczników, a docelowo ma być ich 50. Wykaz zakładów opieki zdrowotnej, w których pełnią oni funkcje jest dostępny na stronie internetowej Biura Praw Pacjenta www.bpp.waw.pl.

Do ich zadań należy w szczególności:

1. pomoc w dochodzeniu praw w sprawach związanych z przyjęciem, leczeniem, warunkami pobytu i wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego

2. wyjaśnianie lub pomoc w wyjaśnianiu ustnych i pisemnych skarg tych osób

3. współpraca z rodziną, przedstawicielem ustawowym, opiekunem prawnym lub faktycznym tych osób

4. inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny.

Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego ma prawo:

1. wstępu do szpitala psychiatrycznego

2. występowania z wnioskiem np. do lekarza prowadzącego, ordynatora oddziału psychiatrycznego lub kierownika zakładu opieki zdrowotnej oraz do podjęcia działań zmierzających do usunięcia przyczyny skargi lub zaistniałych naruszeń

3. wglądu w dokumentację medyczną za zgodą pacjenta, jej przedstawiciela ustawowego, opiekuna prawnego lub faktycznego.

Dokumentacja medyczna

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Udostępnianie dokumentacji medycznej przez ZOZ

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 ze zm.).
Zakład opieki zdrowotnej udostępnia dokumentację medyczną między innymi:

1. pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez pacjenta

2. zakładom opieki zdrowotnej, lekarzom, pielęgniarkom, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych

3. organom rentowym oraz zespołom do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem

4. zakładom ubezpieczeń na zasadach określonych w przepisach o działalności ubezpieczeniowej.

Dokumentacja medyczna może być udostępniona także szkole wyższej lub jednostce badawczo-rozwojowej do wykorzystania dla celów naukowych, bez ujawniania nazwiska i innych danych umożliwiających identyfikację osoby, której dokumentacja dotyczy.
Dokumentacja medyczna może być udostępniana:

1. do wglądu w zakładzie opieki zdrowotnej

2. poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii

3. poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeśli uprawniony organ lub podmiot żąda udostępnienia oryginałów tej dokumentacji.

Za sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii dokumentacji medycznej zakład opieki zdrowotnej pobiera opłatę.
Opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej ustala kierownik zakładu opieki zdrowotnej.

Udostępnianie dokumentacji medycznej przez lekarza, np. w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2001 r w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. z dnia 13 sierpnia 2001 r.).
Lekarz udostępnia dokumentację pacjenta do wglądu lub umożliwia sporządzenie z niej wypisów, odpisów lub kopii, na koszt wnioskodawcy.
Udostępnienie dokumentacji następuje na wniosek pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego, osoby upoważnionej przez pacjenta lub uprawnionych podmiotów w rozumieniu odrębnych przepisów, a w razie jego śmierci - osoby upoważnionej przez pacjenta do uzyskiwania dokumentacji w przypadku jego zgonu.
Zgodnie z przepisami lekarz jest obowiązany wyjaśnić w sposób przystępny i zrozumiały treść wpisów zawartych w dokumentacji.

Leczenie za granicą

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Wcześniej opisywaliśmy możliwość leczenia za granicą w czasie pobytu np. na wakacjach, u znajomych, w podróży służbowej itd. (patrz część o dokumentach). W tej części wskazano możliwość planowego ubiegania się o pokrycie kosztów leczenia za granicą, np. skomplikowanych operacji, których nie przeprowadza się w Polsce.

Sytuacja I. Prezes NFZ wydaje ubezpieczonemu zgodę na przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych zgodnie z art. 22 ust. 2 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71. Chodzi o przypadki, gdy leczenie lub badanie diagnostyczne jest co prawda wykonywane w Polsce, jednakże w związku ze zbyt długim okresem oczekiwania pacjent nie może być poddany leczeniu w odpowiednim terminie. Kwestię tę reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie wniosku do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia o przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych poza granicami kraju (Dz. U. Nr 279, poz. 2769).

Sytuacja II. Minister zdrowia może na wniosek skierować pacjenta do przeprowadzenia poza granicami kraju leczenia lub badań diagnostycznych, których nie przeprowadza się w kraju. Warunkiem jest jednak niezbędność takiego świadczenia w celu ratowania życia lub poprawy stanu zdrowia pacjenta, po zasięgnięciu opinii konsultanta krajowego właściwego w danej dziedzinie medycyny.
Kwestię tę reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 grudnia 2004 r w sprawie kierowania świadczeniobiorców na leczenie lub badania diagnostyczne poza granicami kraju (Dz. U. Nr 279, poz. 2769).
Szczegóły, w tym na temat formularza E-112 wydawanego w NFZ, znajdziesz na stronie www.nfz.gov.pl (Narodowy Fundusz Zdrowia), a w sprawie kierowania przez ministra zdrowia na stronie www.brm.gov.pl (Biuro Rozliczeń Międzynarodowych).
Należy również pamiętać, że Polska jest stroną kilku umów międzynarodowych (z Albanią, Bułgarią, Rosją, krajami byłej Jugosławii), które szczegółowo wskazują zasady udzielania świadczeń Polakom w tych krajach oraz obywatelom tych państw w Polsce w trakcie pobytu w naszym kraju. Dotyczy to jednak przypadków nagłych, leczenia niezbędnego. Nie obejmuje również transportu medycznego do Polski, dlatego przed wyjazdem do tych krajów należy rozważyć wykupienie polisy obejmującej koszty transportu. Więcej: www.brm.gov.pl
Wyjeżdżając do innych krajów, trzeba liczyć się z koniecznością pełnej odpłatności, dlatego przed wyjazdem należy pomyśleć o wykupieniu odpowiedniej polisy ubezpieczeniowej.

Prawa pacjenta

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

Prawa pacjenta nie są uregulowane w jednym akcie prawnym. Wynikają z Konstytucji RP i szeregu ustaw, takich jak:

• Ustawa dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, ze zm.).

• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943 ze zm.).

• Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2002 r. Nr 57, poz. 602 ze zm.).

• Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111, poz. 535 ze zm.).

• Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411).

W systemie funkcjonuje dokument pod nazwą Karta Praw Pacjenta, który jest zbiorem zacytowanych przepisów z wyżej wymienionych aktów normatywnych. Należy jednak pamiętać, że od czasu opracowania Karty powstały nowe teksty Ustawy o zawodzie lekarza, Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz Ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Karta Praw Pacjenta dostępna jest np. na stronie internetowej Biura Praw Pacjenta: www.bpp.waw.pl.
Poniżej prezentujemy podstawowe prawa z tych ustaw.

I Prawa pacjenta wynikające z bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji:

Każdy ma prawo do ochrony zdrowia - art. 68 ust. 1.

• Każdy obywatel ma prawo do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, na warunkach i w zakresie określonych w ustawie - art. 68 ust. 2.

II Prawa pacjenta w zakładzie opieki zdrowotnej, o których stanowi Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej:

1. Pacjent zgłaszający się do zakładu opieki zdrowotnej ma prawo do natychmiastowego udzielenia mu świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia, niezależnie od okoliczności - art. 7.

2. Pacjent w zakładzie opieki zdrowotnej ma prawo do:

1. informacji o swoim stanie zdrowia

2. wyrażenia zgody albo odmowy na udzielenie mu określonych świadczeń zdrowotnych, po uzyskaniu odpowiedniej informacji

3. intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych

4. udostępniania mu dokumentacji medycznej lub wskazania innej osoby, której dokumentacja ta może być udostępniana

5. zapewnienia ochrony danych zawartych w dokumentacji medycznej dotyczącej jego osoby, a ponadto w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, np. w szpitalu, sanatorium, zakładzie leczniczo-opiekuńczym, pacjent przyjęty do tego zakładu ma prawo do:
   a) zapewnienia mu:
   • środków farmaceutycznych i materiałów medycznych
   • pomieszczenia i wyżywienia odpowiedniego do stanu zdrowia
   • opieki duszpasterskiej
   b) dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę wskazaną przez siebie
   c) kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz
   d) wskazania osoby lub instytucji, którą zakład opieki zdrowotnej obowiązany jest powiadomić o pogorszeniu się stanu zdrowia pacjenta powodującego zagrożenie życia albo w razie jego śmierci
   e) wyrażenia zgody albo odmowy na umieszczenie go w tym zakładzie opieki zdrowotnej
   f) wypisania z zakładu opieki zdrowotnej na własne żądanie i uzyskania od lekarza informacji o możliwych następstwach zaprzestania leczenia w tym zakładzie
   g) udzielenia mu niezbędnej pomocy i przewiezienia go do innego szpitala, w sytuacji gdy pomimo decyzji uprawnionego lekarza o potrzebie niezwłocznego przyjęcia do szpitala nie może być do tego szpitala przyjęty.

III Prawa pacjenta określone w Ustawie o zawodzie lekarza:

Pacjent ma prawo do:

1. uzyskania od lekarza pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki

2. uzyskania od lekarza przystępnej informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu

3. decydowania o osobach, którym lekarz może udzielać informacji, o których mowa w pkt 2

4. niewyrażenia zgody na przeprowadzenie przez lekarza badania lub udzielenia mu innego świadczenia zdrowotnego

5. wyrażenia zgody albo odmowy na wykonanie mu zabiegu operacyjnego albo zastosowania wobec niego metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko; w celu podjęcia przez pacjenta decyzji lekarz musi udzielić mu informacji, o której mowa w pkt 2

6. poszanowania przez lekarza jego intymności i godności osobistej

7. wyrażenia zgody albo odmowy na uczestniczenie przy udzielaniu mu świadczeń zdrowotnych innych osób niż personel medyczny niezbędny ze względu na rodzaj świadczeń

8. wnioskowania do lekarza o zasięgnięcie przez niego opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiego

9. zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim, a uzyskanych przez lekarza w związku z wykonywaniem zawodu.

Ponadto pacjent, który ma być poddany eksperymentowi medycznemu, ma prawo do:

1. wyrażenia zgody lub odmowy na udział w eksperymencie medycznym po uprzednim poinformowaniu go przez lekarza o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach leczniczych lub poznawczych, ryzyku oraz o możliwościach cofnięcia zgody i odstąpienia od udziału w eksperymencie w każdym jego stadium

2. poinformowania go przez lekarza o niebezpieczeństwie dla zdrowia i życia, jakie może spowodować natychmiastowe przerwanie eksperymentu

3. cofnięcia zgody na eksperyment medyczny w każdym stadium tego eksperymentu.

IV Prawa pacjenta określone w Ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej:

Pacjent ma prawo do:

1. uzyskania od pielęgniarki czy położnej informacji o swoim stanie zdrowia, w zakresie związanym ze sprawowaną przez pielęgniarkę lub położną opieką pielęgnacyjną

2. zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim, a uzyskanych przez pielęgniarkę, położną w związku z wykonywaniem zawodu.

V Prawa pacjenta określone w Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego:

Pacjent z zaburzeniami psychicznymi, chory psychicznie lub upośledzony umysłowo ma prawo do:

1. zapewnienia mu rodzaju metod postępowania leczniczego właściwych nie tylko z uwagi na cele zdrowotne, ale także ze względu na jego dobra osobiste dążenie do poprawy zdrowia w sposób najmniej dla pacjenta uciążliwy

2. porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami, w przypadku gdy przebywa w szpitalu psychiatrycznym albo w Domu Pomocy Społecznej

3. uprzedzenia go o zamiarze zastosowania wobec niego przymusu bezpośredniego; dopuszczenie zastosowania tego środka wobec pacjenta musi wynikać z ustawy

4. poinformowania i wyjaśnienia mu przez lekarza przyczyny przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, w sytuacji gdy nie wyraził na to zgody oraz uzyskania informacji o przysługujących mu w tej sytuacji prawach

5. zachowania w tajemnicy przez personel medyczny i inne osoby wszystkiego, co go dotyczy, a o czym powzięto wiadomość, wykonując czynności wynikające z ustawy.

VI Prawa pacjenta określone w Ustawie o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów:

Pacjent ma prawo do:

1. wyrażenia i cofnięcia w każdym czasie sprzeciwu na pobranie po jego śmierci komórek, tkanek i narządów

2. dobrowolnego wyrażenia przed lekarzem zgody na pobranie od niego za życia komórek, tkanek lub narządów w celu ich przeszczepienia określonemu biorcy, jeżeli ma pełną zdolność do czynności prawnych

3. ochrony danych osobowych dotyczących dawcy/biorcy przeszczepu i objęcia ich tajemnicą

4. umieszczenia go na liście osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów i wybrania go jako biorcy na podstawie kryteriów medycznych.

Ochrona praw ubezpieczonych i praw pacjenta

Autor: Mariusz Świerczyński, Źródło: ABC... dla pacjenta

Rozdział publikacji: ABC... dla pacjenta

W zależności od rodzaju i stopnia naruszenia praw można skorzystać z różnych procedur dochodzenia roszczeń, naprawiania szkód itd.
Przede wszystkim można próbować załatwić sprawę na miejscu, w zakładzie opieki zdrowotnej. Jeżeli chodzi np. o złe traktowanie pacjenta, odmowę udzielenia świadczenia bez podania przyczyny itp. zdarzenia, być może wystarczy interweniować u bezpośrednich przełożonych lekarzy czy pielęgniarek, np. u ordynatora oddziału, dyrektora szpitala albo kierownika przychodni.

W podobnych sytuacjach można interweniować bezpośrednio w oddziale wojewódzkim NFZ lub u Rzecznika Praw Pacjenta usytuowanego przy oddziale NFZ. Skargi mogą dotyczyć nieprzestrzegania praw ubezpieczonych, praw pacjenta, braku dostępności do świadczeń, odsyłania pacjenta bez udzielenia pomocy, a także niewłaściwego traktowania podczas załatwiania spraw w NFZ, np. przy potwierdzaniu skierowań na leczenie uzdrowiskowe czy na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Rozstrzyganie kwestii należy do obowiązków NFZ, jak i świadczeniodawców. Pamiętajmy, że np. powszechnie w umowach pomiędzy świadczeniodawcą a NFZ zamieszcza się obowiązek prowadzenia rejestracji pacjentów nie tylko osobiście, ale także z możliwością zgłoszenia przez telefon.

W innych sprawach należących do kompetencji Narodowego Funduszu Zdrowia, np. w sprawie wydania indywidualnej zgody na sfinansowanie terapii, która nie jest dostępna w ramach systemu, a stanowi jedyną drogę wyleczenia w konkretnym przypadku, można wystąpić do dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ, powołując się na art. 109 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z tym przepisem dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ rozpatruje indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Do nich zalicza się sprawy dotyczące objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i ustalenia prawa do świadczeń. Dyrektor oddziału ma obowiązek rozpatrzenia sprawy w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty wniesienia, wydaje decyzję wraz z uzasadnieniem. Od tej decyzji przysługuje odwołanie do prezesa NFZ, które należy złożyć w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania. Od decyzji prezesa NFZ natomiast przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Kolejnym krokiem może być złożenie skargi do ministra zdrowia. Minister zdrowia na podstawie art. 162 i następnych Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych sprawuje nadzór, stosując kryterium legalności, rzetelności i celowości nad działalnością:

1. NFZ

2. świadczeniodawców w zakresie realizacji umów z Funduszem

3. podmiotów, którym Fundusz powierzył wykonywanie niektórych czynności

4. aptek w zakresie refundacji leków.

Można też wystąpić na zasadach ogólnych ze skargą, pismem, wnioskiem do Biura Praw Pacjenta przy ministrze zdrowia.
W sytuacji gdy doszło do poważnych naruszeń skutkujących wystąpieniem szkody na osobie lub wywołaniem rozstroju zdrowia, a będących wynikiem tzw. błędów lekarskich, należy rozważyć wystąpienie na podstawie przepisów art. 444-449 Kodeksu cywilnego z powództwem cywilnym przeciwko lekarzowi lub zakładowi opieki zdrowotnej.
W razie naruszenia zasad etyki lekarskiej można rozważać również wystąpienie ze skargą do okręgowej izby lekarskiej, a w skrajnych przypadkach - złożenie do prokuratury doniesienia o popełnieniu przestępstwa.
W każdej sprawie dotyczącej przestrzegania praw obywatelskich, w tym prawa do ochrony zdrowia, o którym mowa w art. 68 Konstytucji RP oraz prawa do równego traktowania, czego konsekwencją jest zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny, o czym stanowi art. 32 Konstytucji R P, właściwy jest Rzecznik Praw Obywatelskich, a w przypadku dzieci także Rzecznik Praw Dziecka.

---