Techniki komunikacyjne z osobami

z uszkodzeniem sensorycznym

Definicja Komunikacji

Wszystko jest komunikacją, każdy gest, słowo, a nawet jego brak. W procesie skutecznego komunikowania się i kreowania pozytywnego wizerunku należy oprzeć się na podstawach teorii komunikacji. Zasady zaprezentowane poniżej w bardzo łatwy i skuteczny sposób można przenieść zarówno na rozmowę na kwalifikacyjną, jak i na zwykłą, towarzyską pogawędkę z przyjaciółmi. Skuteczne komunikowanie wymaga jednak samokontroli i dyscypliny - stosunkowo łatwo bowiem jest zapomnieć o chyba najważniejszych zasadach skutecznej komunikacji: jasności, zwięzłości oraz empatii.

 

Schemat komunikacji

Najprostszy schemat komunikacji interpersonalnej składa się z trzech elementów: nadawcy, odbiorcy i komunikatu. To pomiędzy tymi trzema elementami zachodzi cały proces komunikacji:

Nadawca - Komunikat - Odbiorca

 

Jasność - zwięzłość - empatia.

Jak się komunikujemy?

Komunikat dociera do nas poprzez zbieranie informacji - pomagają nam tu wzrok, słuch, węch, dotyk, smak.

Komunikujemy się natomiast poprzez prezentowanie informacji w sposób werbalny i niewerbalny. Na informacje przekazywane kanałem werbalnym składają się głos i pismo, a te przekazywane niewerbalnie są dostarczane poprzez ruchy ciała, wyraz twarzy, jakość głosu, postawę, oddech, zmiany w kolorze skóry.

 

Zasady skutecznej komunikacji

Skuteczne komunikowanie się z otoczeniem zapewnia przestrzeganie zaledwie trzech reguł: jasności komunikatu (używanie prostego, zrozumiałego słownictwa), jego zwięzłości (skracanie zbędnych, długich wypowiedzi) i empatii (umiejętność wczucia się w rolę naszego rozmówcy, jego nastawienia i oczekiwań co do formy i zawartości wysyłanych wzajemnie komunikatów).

 Uszkodzenia sensoryczne organizmu i zaburzenia w procesie komunikacji

Są to uszkodzenia związane z wzrokiem i słuchem

Psychologiczne aspekty niepełnosprawności sensorycznej w funkcjonowaniu społecznym:

1. psychologia niesłyszących

2. psychologia niewidzących

Sposoby komunikacji niesłyszących

Odbiór informacji Nadanie informacji

Czytanie z ust Mówienie

Czytanie Pisanie

Odbiór alfabetu palcowego Nadawanie alfabetem palcowym

Odbiór języka miganego Przekaz w języku migowym

Język migowy

-to język naturalny, charakteryzujący się użyciem kanału wzrokowego, a nie słuchowego. Języki migowe są to te języki wizualno-przestrzenne, które zostają nabyte drogą naturalnej akwizycji przez głuche dzieci od głuchych rodziców lub opiekunów czy grupę ludzi z wadą słuchu.

Można wyróżnić 3 rodzaje form tego języka różniących się od siebie:

-język migowy naturalny - powstaje w naturalny sposób w komunikacji dziecka z wada słuchu z opiekunami( bez ingerencji osób trzecich)

-język zunifikowany migamy- zebrane znaki języka naturalnego ujednolicone i wprowadzane do systemu komunikacji przez edukację .

-język migowy to połączenie języka migowego z alfabetem palcowym celem stosowania w wypowiedziach systemu gramatyki języka polskiego

Na komunikat w języku migowym składają się znaki manualne, mimiczne oraz ruchy wykonywane głową czy tułowiem. Charakterystyczną cechą komunikacji w językach migowych jest synchroniczność przekazu - funkcjonalna rozłączność artykulatorów umożliwia zamiganie więcej niż jednego elementu równocześnie, np. dwa różne znaki lewą i prawą ręką. Na ogół takie połączenia są zgramatykalizowane - dopuszczalne są tylko pewne z góry określone zestawienia, które komunikują regularnie te same treści (np. określona

Wbrew popularnym poglądom nie istnieje jeden ogólnoświatowy język migowy, ale wiele w pełni wykształconych języków, których zasięgi nie zawsze pokrywają się z zasięgami języków mówionych. Przykładowo brytyjski język migowy (BSL) jest zupełnie różny od amerykańskiego języka migowego (ASL), który jest z kolei używany zarówno w USA jak i w Kanadzie oraz Meksyku.

Odrębną grupę stanowią języki migowe stworzone na użytek określonych grup zawodowych, wojskowy język migowy służy do porozumiewania się w całkowitej ciszy na szczeblu taktycznym pomiędzy poszczególnymi żołnierzami pozostającymi ze sobą w kontakcie wzrokowym. Osoby przebywające w bardzo hałaśliwym otoczeniu uniemożliwiającym lub utrudniającym komunikację fonetyczną np. pracownicy przemysłu budowlanego także korzystają z własnego języka migowego.

Daktylografia - mowa palcowa - polski alfabet palcowy

- mowa palcowa (daktylografia) - zwana potocznie „palcówką” - została wprowadzona do nauczania osób głuchych przez mnicha hiszpańskiego Pedra de Ponce w XIV wieku. Przejął on prawdopodobnie tę formę porozumiewania się z klasztorów o zaostrzonym rygorze, zakazującym zakonnikom ustnej konwersacji.

Daktylografia to jedna z form porozumiewania się oparta na odpowiednich układach palców jednej lub obydwu dłoni. Każdej literze lub liczbie odpowiada określony znak daktylograficzny.

Znaki migowe daktylograficzne, w tym głównie alfabet palcowy, służą przede wszystkim do celów specjalnych, takich jak przekazywanie nazw własnych i wyrazów, dla których brak znaków ideograficznych i wreszcie przekazywanie końcówek wyrazów w systemie językowo-migowym pełnym. Alfabet palcowy ma również zastosowanie przy przekazywaniu imion, synonimów i wyrazów bliskoznacznych, a także przy wprowadzaniu nowych pojęć wraz z ich znakami migowymi

Odczytywanie mowy z ust

- metoda oralna związana z komunikację słowną. Osoba z wadą słuchu odczytuję z ust mówiących wypowiedź. Metoda oparta na graficznym obrazie wypowiedzi widocznej na narządach artykulacyjnych mówiącego. Umiejętność biegłego odczytywania mowy z ust ma ogromne znaczenie dla rozwoju niesłyszących, uczy myślenia, rozszerza horyzonty. Pomaga w tworzeniu się pojęć abstrakcyjnych. Odczytywanie z ust pozwala niesłyszącemu włączyć się w życie ludzi słyszących. Dzięki odczytywaniu mowy z ust pogłębiają swą wiedzę o otaczającym ich świecie i rozszerzają swoje horyzonty. Przede wszystkim jednak umiejętność odczytywania mowy z ust umożliwia im przekroczenie, "rozbicie" do pewnego stopnia najbardziej ich męczącej bariery izolacji i pozwala (co prawda jeszcze tylko biernie) brać udział w życiu otaczającego ich społeczeństwa: rozumieć jego troski, zainteresowania i wysiłki, czuć to, co czują inni ludzie, żyć życiem ludzkim, być człowiekiem. Dlatego niesłyszący przede wszystkim tak bardzo uwypuklają znaczenie opanowania odczytywania mowy z ust w ich życiu.

Nauka odczytywania mowy z ust przychodni jednym łatwiej, drugim trudniej. Bywa, że niektórzy nawet po wielu latach prób i starań (najczęściej samodzielnych)

umiejętności tej w wystarczającym stopniu opanować nie mogą. Łatwo przychodzi ona tym głuchym, którzy ogłuchli w pierwszych latach życia i mimo utraty słuchu przebywają przez cały czas w dalszym ciągu między słyszącymi, muszą z nimi porozumiewać się za pomocą mowy. Dla wielu z nich biegłe opanowanie umiejętności odczytywania mowy z ust "przychodzi samo", bez najmniejszego czasami trudu, jest tym, czym dla niemowlęcia jest odróżnianie i poznawanie świata dźwięków.

Gorzej najczęściej przedstawia się sprawa opanowania umiejętności odczytywania z ust przez ludzi później (całkowicie i w poważnym stopniu) ogłuchłych. Dla tych opanowanie umiejętności odczytywania z ust przychodzi z reguły z większym trudem. Najczęściej, musi im w tym ktoś długo pomagać i mimo to uzyskane wyniki są najczęściej gorsze niż u wcześnie ogłuchłych.

Mowa ciała

- Mowa ciała - termin z zakresu psychologii społecznej. Niekiedy używa się go jako synonimu komunikacji niewerbalnej, która jest jednak szerszym pojęciem.

Mowa ciała obejmuje zwykle takie komunikaty niewerbalne jak: gesty i ruchy ciała, mimika, postawa i ukierunkowanie ciała, ruchy oczu i odruch źreniczny, sposób używania przestrzeni interpersonalnej i in. Nie zalicza się do mowy ciała takich komunikatów jak niewerbalne aspekty mowy (np. tembr głosu, sposób używania i wypowiadania słów, pomyłki językowe itd.) Nie jest jasny status takich komunikatów jak ubiór, makijaż czy przedmioty, które niosą dodatkową informację (np. zegarek, okulary, typ samochodu, którym się jeździ, etc.) a także np. kontaktu wzrokowego, który jest komunikatem interakcyjnym. Podobnie terytorialne zachowania i sposób organizowania przestrzeni trwałej i przestrzeni półtrwałej wokół siebie niesie informację niewerbalną, jednak nie jest mową ciała.

1

komunikat

odbiorca

Nadawca

---