Kamienie - ze złóż skalnych, betony z mieszanki cementu, wody i kruszywa kamiennego, wyroby ceramiczne z gliny po przeróbce i uformowaniu oraz wypaleniu w temp850-1000, drewno - ze ściętego drzewa, izolacje wodochronne: papy asfaltowe(nasycenie tektury masą asfaltową) i materiały bitumiczne, izolacje cieplne - materiały porowate o małej masie, styropian, pianka FF, wełna mineralna, filce, włókna szklane, szkło piankowe, płyty wiórkowo-cementowe, płyty korkowe.

WYMAGANIA UŻYTKOWE:

Kształt bryły geometrycznej budynku i wybór ustroju konstrukcyjnego zależy od lokalizacji, przeznaczenia, wysokość, rodzaju materiału użytego na konstrukcję i obudowę, metod wykonywania, kosztu itp. W zależności od planowanego okresu użytkowania budynki dzielimy na: a) tymczasowe, użytkowane do 20 lat; b) stałe, powyżej 20 lat (3 klasy długowieczności: 20-50 lat, 50-100 lat, powyżej 100 lat). Budynki powinny spełniać następujące warunki: A) ochrony przed wpływami atmosferycznymi; B) ochrony przed czynnikami pochodzącymi z zewnątrz lub wewnątrz budynku; C) sztywności przestrzennej budynku, jego stateczności, wytrzymałości ustrojów konstrukcyjnych na działanie sił zewnętrznych oraz sił wywołanych użytkowaniem; D) trwałości budynku oraz innych elementów w planowanym okresie użytkowania; E) wykonania budynków z materiałów nieszkodliwych dla zdrowia ludzkiego lub inwentarza żywego; F) bezpieczeństwa przeciwpożarowego; G) oświetlenia naturalnego(gdy ludzie) i sztucznego, instalacji ogrzewczych i innych. Obiekty i urządzenia o dużej uciążliwości (4 kategorie) należy ustawiać ok. 50m., a nawet 100m. od budynków mieszkalnych. Minimalna powierzchnia dla jednej osoby (w pomieszczeniu) - 8,0 m˛ w bud. mieszkalnym; 6,0 m˛ w miejscach pracy. Powierzchnia okien: 1/8 powierzchni podłogi -stały pobyt ludzi; 1/12 -tymczasowy pobyt ludzi. Wysokość pomieszczeń: 2,5m. czasowy pobyt ludzi; 3,0 - 3,3m. miejsca pracy. Wymagania izolacyjności cieplnej: wymagania racjonalnie niskiego poziomu ilości energii cieplnej potrzebnej do użytkowania budynku określone są wskaźnikiem E obliczanej wg norm. Wymagania są spełnione gdy wskaźnik E jest mniejszy od wartości granicznej Eo. Trwałość: przy jej określeniu bierzemy warunki środowiska (5klas) i umiejscowienie.

WARUNKI ZABEZPIECZENIA PRZED POŻAREM:

W zależności od kategorii zagrożenia ludzi ustalono 5 kategorii budynków: A)kat. I -budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób; B)kat. II - budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (szpitale, żłobki, sanatorium); C)kat. III - budynki biurowe, szkoły, domy studenckie, internaty, hotele,koszary, areszty śledcze, zakłady karne, budynki socjalne; D)kat. IV - budynki mieszkalne, łącznie z wydzielonymi mieszkaniami dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się; E)kat. V - archiwa, muzea i biblioteki itp.

W zależności od wielkości obciążenia ogniowego (kg drewna na 1 m2) ustalono 5 klas odporności ogniowej budynku. Dla poszczególnych klas stawiane są wymagania odporności ogniowej (w minutach) elementów budowli. Elementy budowli dzielimy na NRO(nierozprzestrzeniające ognia), SRO(słabo), i silnie rozprzestrzeniające ogień.

Materiały dzielimy na: palne (niezapalne, trudno palne, łatwo zapalne), niepalne. Ze względu na zapobieganie rozprzestrzeniania się ognia budynki powinny być podzielone na strefy pożarowe ( obejmują one teren z obiektem lub sam obiekt). W budynkach zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi każdą kondygnację oddziela się od innej kondygnacji w sposób zabezpieczający przed rozprzestrzeniania się ognia.

WYMAGANIA KONSTRUKCYJNO BUDOWLANE:

Nadbudowa, przebudowa, lub rozbudowa obiektu budowlanego powinny być poprzedzone badaniami nośności i stanu technicznego istniejących elementów konstrukcyjnych z uwzględnieniem podłoża gruntowego. Ściany i stropy powinny spełniać określone w przepisach i normach wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej i akustycznej, a w razie potrzeby i gazoszczelności oraz być dostosowane do warunków otoczenia i użytkowania budynku, tłumieniem dźwięków uderzeniowych oraz uniemożliwiać rozprzestrzeniania się ognia i dymu z kondygnacji na kondygnację. Ukształtowanie dachu i nachylenie połaci dachowej zależą od warunków klimatycznych , architektonicznych oraz rodzaju stosowanego pokrycia . Układ komunikacji pionowej i poziomej w budynku powinien być dostosowane do potrzeb użytkowych i ewakuacyjnych oraz umożliwiać dogodny transport mebli i noszy w pozycji poziomej . Szerokość użytkowa biegu schodów w budynkach jednorodzinnych - co najmniej 80cm , a spocznika -80cm , w wielorodzinnych bieg - 120cm , spocznik - 150cm , w budynkach z dźwigami - bieg - 110cm , spocznik 120cm .Wysokość stopnia - jednorodzinne -19cm , wielorodzinne -17,5cm .Nachylenie biegu schodów wewnętrznych powinno spełniać warunek : 2*h+s=60-65cm (h wysokość ,s szerokość).

OBCIĄŻENIA: 1.geofizyczne (grawitacja, zjawiska meteorologiczne, sejsmiczne) 2.działanie człowieka. Obciążenia: 1.stałe: wartość kierunek i położenie pozostają niezmienne w czasie użytkowania budowli, to ciężar własny budowli, gruntu i jego parcie, 2.zmienne:ciężar własny urządzeń, obciążenia stropów, dźwigów, ludzi, śnieg, wiatr, temp, obiążęnia w czasie wykonywania budowli.

PRACA PRZESTRZENNA BUDYNKU i PODZIAŁ ŚCIAN NA NOŚNE ITD:

Od konstrukcji wymaga się aby spełniała 3 warunki: wytrzymałości , stateczności i sztywności. Warunek wytrzymałości - elementy i ustroje konstrukcyjne przenoszą obciążenie z zapasem. Warunek stateczności - budynek nie ulega przesunięciu pod wpływem sił poziomych oraz nie doznaje obrotu. Warunek sztywności - ograniczenie przemieszczeń pionowych i poziomych konstrukcji .Miarą sztywności jest wartość wychylenia bocznego W budynkach szkieletowych sztywność przestrzenna może być zapewniona przez następujące ustroje konstrukcyjne : ramy z węzłami sztywnymi i przegubowymi i tężnikami pionowymi oraz poziomymi ; ramy z węzłami przegubowymi i ścianami ; ściany usztywniające lub trzony. .Podział ścian zewnętrznych: -1.nośne przenoszą obciążenia pionowe i poziome ,tj.od ciężaru własnego oraz wywołane wiatrem, od innych elementów konstrukcyjnych jak dach,stopy idt. na fundament. Układ ścian nośnych W budynku może być poprzeczny, podłużny, krzyżowy lub mieszany. Od ściany nośnej zewnętrznej wymaga się, aby spełniała warunki nośności, izolacyjności cieplnej i akustycznej oraz stanowiła przegrodę przeciwpożarową, natomiast os ściany nośnej wewnętrznej wymaga się warunków nośności i przeciwpożarowych lub nośności i izolacyjności akustycznej. Na wybór konstrukcji ściany nośnej oraz jej grubości największy wpływ mają względy statyczne, termiczne i ekonomiczne. Z punktu widzenia statycznego najważniejszymi czynnikami są: sposób zamocowania ściany wynikający z układu statycznego budynku, wielkość obciążeń, wielkość mimośrodu, równomierność obciążenia w kierunku długości ściany, wysokość ściany oraz wytrzymałość użytych materiałów ;2.samonośne tak jak nośne przenoszą obciążenia pionowe głównie od ciężaru własnego na fundament , a obciążenia poziome, wywołane wiatrem przekazują na ine elementy ustroju nośnego jak stropy lub na ściany nośne. Przy projektowaniu zwraca się główną uwagę na spełnienie przez nie wymagań w zakresie izolacyjności termicznej. ; 3.osłonowe (wypełniające), obciążenie od ciężaru własnego (pionowe )oraz poziome, od wiatru przekazują bezpośrednio na elementy ustroju nośnego jak stropy lub rygle podłużne Zadaniem ich jest wypełnienie od zewnątrz szkieletu konstrukcji budynku. Głównym wymaganiom stawianym ścianom osłonowym jest spełnienie warunków odpowiedniej izolacyjności termicznej i akustycznej. Są to ściany przeważnie warstwowe składające się z przynajmniej jednej warstwy izolacji termicznej; 4.działowe rozgraniczają poszczególne pomieszczenia użytkowe, a ciężar ich przekazuje się na inne elementy nośne: strop, belkę lub rygiel ramy,przenoszą również małe siły poziome wywołane oparciem przedmiotów użytkowych, ludzi itp. co w niektórych przypadkach wymaga poziomego zbrojenia. Ścianki działowe mogą być wykonane z drewna (tynkowane, nie tynkowane, szkieletowe), cegły gr. 12 lub 6.5 cm, z dyli gipsowych, płyt Pro-Monta, z płyt wiórowo lub gipsowo-cementowych oraz z betonu w budynkach prefabrykowanych .

DYLATACJA:

Budynki i ich elementy doznają przemieszczeń poziomych i pionowych. Przemieszczenia te mogą powodować zmiany pierwotnych wymiarów lub zmiany kształtu geometrycznego. Przemieszczenia te mogą być wywołane przez: wiatr, temperaturę, skrócenie lub wydłużenie elementów, osiadanie budynku oraz skurcz betonu Przemieszczenia powodują zmiany geometryczne płyt i ścian, są przyczyną ich uszkodzeń w postaci rys i pęknięć. Aby uniknąć powstawania rys i pęknięć lub ograniczyć przemieszczenia wykonuje się specjalne szczeliny - dylatacje , dzielące ściany i stropy (płyty) na mniejsze odcinki. Szczeliny te umożliwiają konstrukcji i elementom przemieszczać się bez szkodliwych następstw . Gdy może wystąpić nierównomierne osiadanie budynku z powodu różnej nośności gruntu pod fundamentem lub nierównomiernego obciążenia (różna wysokość budowli) należy zastosować dylatację przecinającą budynek na całej wysokości wraz z fundamentem, a ze względu na wpływy termiczne budynek dzieli się zwykle przerwami dylatacyjnymi na jego wysokości ponad fundamentem

WYKOPY

Pierwszy etap prac to zrobienie wykopu pod fundamenty. Wykopy mogą być wąsko( szerokość do 1,5m<długość, do instalacji,kanalizacji) albo szerokoprzestrzenne(szerokosc>dł) wtedy kąt nachylenia skarpy powinien wynosić około 30°. A także wykopy jamiste (pkt),szerokość=dł. Kąt nachylenia w gruntach: skaliste 90, gliniaste 60-75, ilaste 70-80, piaszczystych 45- 55, roślinnych do 45. Wykopy szerokoprzestrzenne, zabezpieczenia szerokoprzestrzennych: 1.skarpy, 2.podparcie: słup, z zastrzałem, ze ściągami(pręty kotwiowe), kotwie wiercone(bale/buława/cięgno). Gdy wykopy w gruntach zawodnionych, to konieczna ścianka szczelna(palisada). Ściana szczelinowa betonową wykonuje się: koparka o określonej szerokości czerpaka; czerpak jest wprowadzony w grunt między ścianki prowadzące; wybieranie ziemi odbywa się w zawiesinie (np. betonicie), która wywiera parcie na ścianki wykopu i utrzymuje grunt; gdy już mamy odpowiednia głębokość wstawia się na jej koncach rury stalowe zamykające ktore koncza szczeline; miedzy rurami ustawia się szkielet zbrojenia; do szczeliny wypelnionej betonitem wstawia się rure zasilajacą przez która się betonuje a bentonit jest wypierany przez mieszkankę betonową, w miare postępu betonu rure się podnosi; następny segment wykonuje się w co drugim polu, gdy wykonamy dwa segmenty, to przystepujemy do wykonania segmentu miedzy nimi. Sciany szczelinowe stalowe wykonuje sie z roznych profili prefabrykowanych wykonywanych w hutach. W Pl szeroko stosowany jest niemiecki typ Larssena. Sciana wykonana z profili Larssena słuzy do zabezpieczania wykopow szerokoprzestrzennych powyżej 3- 5 m, gdy wystepuje duze parcie wody i gruntu. Sciana Berlinska: wierci sie szczeline (srednica 2- 2,5), wprowadza się belke dwuteowa,kotwi się: dwuteownik/bale/buława z zaprawy cementowej/cięgno-pręt, poziomy kotwienia mogą się roznic, dadatkowo robi się opinie z drewna żeby nie było tąpnięcia. Usuwanie gruntu z wykopu: 1.rozparcia ścian zastrzałaami lub kotwami gruntowymi i wybranie gruntu, 2.metoda stropowa, rozpieranie ścian wykopu stropami wykonanymi od góry do dołu. Zabezpieczenia wąskoprz: rozparcie wykopu poprzez poziome wyłożenie ścian wykopu deskami w znacznych odstępach, mniejsze u dołu.

CZYNNIKI DECYDUJĄCE O RODZAJU FUNDAMENTU (SPOSOBU POSADOWIENIA): 1)na jakiej głębokości zalega grunt nośny (płytkie , głębokie); 2)powierzchnia jaką zajmuje fundament pod budynkiem (f. Płytowe, gdy powyżej 60%); 3)ciężar budowli (studnie opuszczane ,pale); 4)poziom zwierciadła wody podziemnej (f. Płytowe ); 5)z czego fundament będzie przenosił obciążenia np. ze ścian lub słupów (ławy gdy ze ścian lub gdy słupy położone w małej odległości ,stopy gdy ze słupów położonych w znacznej odległości od siebie) , 6)od rodzaju konstrukcji budowli 6)poniżej poziomu przemarzania gruntu (1,4m) 7)przeznaczenia czesci podziemnej budynku wypierania gruntu 8) podmywania fundamentow, 9)wypierania gruntu (wysokość warstwy gruntu zapobiegającej wypieraniu), 10)spadku terenu

RODZAJE FUNDAMENTÓW: Fundament to część budowli, która przenosi na grunt wszystkie obciążenia stałe i zmienne działające na budowlę. W zależności od głębokości posadowienia , sposobu wykonania oraz pracy fundamentu rozróżnia się fundamenty płytkie i głębokie. Fundamenty płytkie spoczywają bezpośrednio na gruncie i są to : ławy fundamentowe , stopy ,ruszty , płyty , skrzynie. Ten sposób posadowienia stosuje się wtedy , gdy grunt nośny zalega na małej głębokości. W przypadku odwrotnym (g. Nośny 5-7m. poniżej fundamentu ,posadzki piwnicy ) stosuje się fundamenty (głębokie ) posadowione na palach ,słupach i studniach. W zależności od użytego materiału rozróżnia się fundamenty z kamienia ,cegły , betonu i żelbetu. Fundamenty powinny być zawsze posadowione poniżej poziomu przemarzania gruntu!!!

I) PŁYTKIE(gdy grunt nośny zalega na małej głębokości) -1.ławy fundamentowe przenoszą obciążenia od ścian, słupów (jeśli słupy są jeden obok drugiego- tzw. ławy ciągłe);ceglane kamienne, betonowe, żelbetowe.

-2.stopy fundamentowe, obciążenia od słupów w budynkach szkieletowych lub od słupów stanowiących podpory w innych konstrukcjach budowlanych; gdy odległości między słupami dostatecznie duże - 3.fundamenty płytowe - budynki o konstrukcji szkieletowej lub ścianowej , pod fundamentem grunt o małej nośności lub gdy powierzchnia ław zajmuje ponad 60% powierzchni pod budynkiem lub fundament posadowiony jest poniżej poziomu zwierciadła wody; - 4.skrzynia fundamentowa są rodzajem fundamentu stosowanym wtedy, gdy na grunt pod budowlę działają duże obciążenia . składa się z dwóch płyt poziomych połączonych(stopy) w sposób sztywny ścianami pionowymi krzyżującymi się wewnątrz oraz biegnącymi wokół;. Fundamenty skrzyniowe wykonuje się jako monolityczne z mocno zbrojonego Żelbetu. Wnętrze skrzyni fundamentowej wykorzystane jest najczęściej na pomieszczenia piwniczne .

II)GLEBOKIE - gdy grunt nośny jest na takiej głębokości ,że wykonanie powyżej wymienionych fundamentów ,robót ziemnych i odpompowania wody byłoby zbyt kosztowne; 1.fundamenty na palach- obciążenia z budowli przenoszą się poprzez pale na głębsze warstwy gruntu, bardziej wytrzymałe. W górnej części znajdują się ławy stopy, płyty i ruszty które nie spoczywają bezpośrednio na gruncie, lecz na wierzchołkach pali. Pale stojące obciążenie budowli przekazują na dolną wytrzymałą warstwę gruntu poprzez końce pali, górne warstwy nie biorą udziału w przenoszeniu ciężaru budowli.. Pale zawieszone, gdy nośność gruntów jednorodnych nieduża, wówczas przenoszenie obciążeń na całej długości pali. Pale: 1.prefabrykowane-wbijane, wplukiwane, wwibrowywane oraz 2.nabijane-wykonane w gruncie. Ad1.Pale prefabrykowane:wykonane są z żelbetu, w zakładzie prefabrykacji, zagłebiane w gruncie różnymi sposobami: wbijane, wpłukiwane (woda za pomocą płuczki rozluźnia grunt,pal zagłebia się pod wpływem ciężaru), wwibrowane(wibratory nasadzone na pal wywołują drgania gruntu, i pal zagłębia się pod wpływ.własnego ciężąru.) Ad2.Pale Franki i wiercone należą do pali wykonyanych w gruncie od razu w miejscu budowy, tzw.pale nabijane - beton układany jest od razu w miejscu przeznaczenia w gruncie w otworze wykonanym przy użyciu rury obsadowej lub bez niej. Rury obsadowe następnie wyciąga z gruntu chyba że mamy grunty nawodnione, a woda jest szkodlwia dla betonu i wówczas rura zostaje. Pale Franki: wbija się w grunt za pomoca kafara stalowa rure o średnicy 400- 600 mm; w dolnym koncu rury jest korek z mieszanki betonowej, zamykający wnetrze rury (nie dostaje sie dzieki temu woda do srodka rury); dodatkowo rura jest wbijana przez uderzenie baby w korek; w momencie gdy jest osiagnieta nośność zwiekszamy uderzenie w korek, odrywamy korek i wyciągamy rure oslonowa,powstają niekorzystne wstrząsy których nie ma przy wierconych. Pale wiercone: Straussa, Wollfsholza. Pale Straussa: Rure oslonowa zaglebia się w gruncie sposobem wiertniczym, równocześnie wydobywa się grunt z wnetrza rury, po czym stopniowo wyciąga się ja do góry, równomiernie betonując za pomoca pojemnikow z otwieranym dnem (wyciąga się rure tak żeby rurze zostawalo troche betonu); beton się ubija lekkim ubijakiem. Pale WOLFSOLZA są udoskonaloną wersją pali Straussa. Różnica polega na tym, że po wywierceniu otworu za pomocą rury wiertniczej wierzch jej zakrywa się szczelnie pokrywą zamocowaną na gwint. Przez pokrywie dochodzą przewody doprowadzające sprężone powietrze i mieszankę betonową oraz odprowadzające wodę gruntową z rury. Zwiększone ciśnienie zagęszcza beton -2.posadowienie na studniach opuszczanych -grunt nośny leży głęboko ,jest duży ciężar budowli ,liczba i długość pali okaże się zbyt duża, głównie z betonu i żelbetu, studnie przygotowuje się na powierzchni, u dołu wyposaża się ją w nóż stalowy, który służy do opuszczania studni i chroni przed twardymi przeszkodami w gruncie,opuszczając studnie wybiera się grunt.

Wzmoznienie fundamentów: poszerzenie (np. przez wykonanie dodatkowych law wzajemnie powiazanych; poszerzenie stop fundamentowych z 4 stron, law 2 i 4), pogłębienie, wymiana, zmiana sposobu posadowienia (np. zastosowanie pali wierconych lub wtlaczanych, które przenosza ciezar budynku nan podloze niższej warstwy gruntu). Gdy duży poziom wody gruntowej: Wykonuje się sztuczne obniżenia jego poziomu. W tym celu dany teren zostaje otoczony tzw. studniami depresyjnymi sięgającymi głęboko poniżej istniejącego źródła wody. Studnie połączone są ze sobą przewodami zbiorczymi. Ze studni odpompowuje się wodę na zewnątrz.
POSADOWIENIE BUDYNKU NA GRUNCIE NACHYLONYM:

Spody ław i stóp fundamentowych wykonuje się poziomo. Przy większych spadkach terenu należy w ławach stosować uskoki. W miejscach uskoków, jeśli grunt jest niejednakowy lub słaby, należy wzmocnić fundament, aby ciśnienia na grunt były możliwie daleko od uskoku. W ławie fundamentowej, żelbetowej wzmocnienie uskoku dokonuje się przez ułożenie prętów.

PODSTAWOWE RÓŻNICE POMIĘDZY DREWNIANYMI KONSTRUKCJAMI CIESIELSKIMI A INŻYNIERSKIMI

Ze względu na sposób rozwiązania ustrojów konstrukcyjnych oraz ich wykonania, budownictwo drewniane dzielimy na : - tradycyjne oparte na rozwiązaniach ciesielskich - nowoczesne nazywane konstrukcjami inżynierskimi oparte na teoretycznych podstawach z zastosowaniem innych, niż ciesielskie, rodzajów połączeń. Zasady wznoszenia tradycyjnych budynków drewnianych zostały ustalone na podstawie doświadczeń zdobytych na przestrzeni wielu wieków Konstrukcje ciesielskie wykonywano z belek i krawędziaków o dużych przekrojach, których wymiary zostały ustalone i są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Do połączenia elementów konstrukcyjnych stosowano złącza ciesielskie: zamki, nakładki, wręby, czopy i gniazda. Dopiero w XIXw zaczęto stosować w złączach ciesielskich stalowe: sworznie, klamry, strzemiona i gwoździe.Kolejny postęp związany był z zastosowaniem belek oszczędnościowych w postaci kratownic, zamianą typowych wiązarów ciesielskich na wiązary kratownicowe, łukowe, ramowe, sklepienia siatkowe itp., zastosowaniem elementów o rożnej grubości i szerokości, wprowadzeniem konstrukcji klejonych . W ten sposób narodziło się nowoczesne, inżynierskie budownictwo drewniane. Rozpiętość przekryc w konstrukcjach inżynierskich sięga kilkudziesięciu metrów Cechuje je lekkość, oszczędność w zużyciu drewna i różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych. W konstrukcji ciesielskiej wykonywano przeważnie proste budynki jedno- lub dwukondygnacyjne.W konstrukcjach inżynierskich ściany wieńcowe lub slupowo-ryglowe (stosowane w konstr. ciesielskich) zostały zastąpione ścianami z elementów prefabrykowanych, które wykonywane są w zakładach poza placem budowy. W rozwiązaniach ciesielskich, głównie ze względu na rodzaj pokrycia - gonty, stosowano przeważnie dachy strome. Kształty dachów w konstrukcjach inżynierskich są przeważnie płaskie, strome łukowe itp. Konstrukcje inżynierskie są stosowane głównie w budynkach jednokondygnacyjnych typu halowego o dużych rozstawach ścian lub słupów Ten rodzaj budynków występuje w budownictwie przemysłowym

BUDYNKI DREWNIANE ZE ŚCIANAMI WIEŃCOWYMI - PRZEKROJE POPRZECZNE.

Wieniec ściany tworzą cztery belki ułożone poziomo i połączone w narożach na zamek lub nakładkę. Przez ułożenie kilku lub kilkunastu wieńców nad sobą otrzymuje się ścianę wieńcowa Dolny wieniec ściany stanowi podwalinę i spoczywa na cokole. Spoiny między wieńcami uszczelnia się suchym mchem, pakułami, sznurem, filcem, wełna min.

BUDYNKI DREWNIANE O USTROJACH SZKIELETOWYCH - PRZEKROJE

Ściany słupowo - ryglowe: Ustrój ten stanowi podwalina, słupy, oczepy, zastrzały i rygle. Podwalina spoczywa na cokole fundamentowym na izolacji przeciwwilgociowej. Słupy ustawione są na podwalinie w narożach. Górą słupy powiązane są oczepem. W skrajnych polach ściany, przy narożach, umieszcza się zastrzały które przejmują siły poziome (parcie wiatru) chronią budynek przed wychylaniem się na boki i przed jego zawaleniem. Zastrzały pracują na ścinanie. Między słupami umieszcza się poziomo rygle, które dzielą pole między oczepem a podwaliną i dodatkowo usztywniają budynek. Szkielet ściany słupowo ryglowej wypełnia się różnymi materiałami: 1.cegła: tzw. mur pruski, aby cegły nie wypadały do słupów mocuje się listwy trójkątne, trzeba dodatkowo ocieplić, 2. z dwóch stron szkieletu deski i wypełnić materiałem izolacyjnym(trociny/wełna min)Ściany szkieletowe z bali: Wykonuje się je z bali. Sztywności ustroju szkieletowego na działanie sił poziomych zapewnia poszycie z desek lub płyt z materiałów drewnopochodnych.. Słupy szkieletu ścian ustawia się na podwalinie wykonanej z trzech bali. Słupy narażone wykonuje się z 3 lub 4 bali, natomiast słupy pośrednie z 1 bala. Jeżeli budynek jest dwukondygnacyjny, to na słupach opiera się dwa oczepy, jeden pod belkami stropu nad parterem, drugi pod wiązarami dachowymi. System kanadyjski - ustrój stanowi szkielet z bali drewnianych. Przekrój słupów szkieletu ścian oraz ich rozstaw zależy od działającego obciążenia i rodzaju wykończenia ścian.

WIĄZARY DACHOWE

Dach stanowi przekrycie budynku i składa się z konstrukcji nośnej, czyli więźby oraz pokrycia. Głównymi elementami więźby są wiązary. Do wiązarów przymocowuje się łaty, które stanowią podkład pokrycia. Zasadniczymi elementami wiązarów dachowych są krokwie,jętki,kleszcze,stolce,płatwie,zastrzały,belki. Krokiew - element konstrukcji wiązara dachowego, pochyła belka podtrzymująca pokrycie dachowe, Murłata - drewniana belka ułożona na murze budynku. Przenosi obciążenia z dachu (najczęściej z więźby dachowej) na ściany, spoczywa na wieńcu stropowym. Połacie dachowe ograniczone sa krawedziami Krawedzie poziome najnizej polozone tworza okap. a najwyzej polozone kalenicę. Krawędzie dachowe przebiegajace ukosnie do poziomu to naroża i kosze, przy czym mowimy o narozu, gdy połacie tworza kat wypukty, a o koszu - gdy kat wklesty.Pochylenie potaci dachowych zaiezy od warunkow klimatycznych, rodzaju pokrycia, rodzaju konstrukcji dachowej, przeznaczenia poddasza oraz wymagarń architektonicznych zwiazanych z obowiazujacym w danym regionie stylem architektonicznym.

Najczęściej spotykane typy wiązarów dachowych można podzielić na 3 grupy: I - bezozporowe; II - rozporowe; III - mieszane; I: płatwiowo kleszczowe, płatwiowo kleszczowe z kozłami, płatwiowo zastrzałowe; II: krokwiowe, jętkowe, wieszarowe, rozporowo zastrzałowe. Do konstrukcji krokwiowych i jętkowych wprowadza się często słupki, które mają spełniać zadanie konstrukcyjne lub służyć tylko jako szkielet ścianek nie biorących udziału w pracy wiązarów. W grupie III znajdują się układy, w których część konstrukcji pracuje jako rozporowa, a część jako bezrozporowa. Wiązary płatwiowo kleszczowe; rozpiętość 9-10 m, mogą być stosowane bez specjalnych usztywnień w kierunku poprzecznym. Przy większej rozpiętości do ich usztywnienia w tym kierunku należy stosować albo zastrzały, albo miecze w płaszczyźnie wiązara lub wreszcie łączyć krokwie z beklą stropową na wrąb cofnięty. 1 krokiew; 2 kleszcze; 3 płatew; 4 słup; 5 belka wiązarowa; miecz, podwalina; wiązar kleszczowo- płatwiowy pelny. Płatwie pośrednie opierają się na słupach i są podporami krokwi. Rozstaw słupów 3-5 m. Kleszcze obejmują dwustronne krokwie i słupy i są z nimi połączone za pomocą gwoździ lub śrub. Wiązary jętkowe składają się z krokwi pracujących na zginanie i ściskanie siłą osiową oraz z poprzeczki poziomej - jętki pracującej na ściskanie. Dachy jetkowe mogą mieć jetki nie podparte lub podparte jednym albo dwoma rzedami słópow za posrednictwem ptatwi. Slupy te nazywane sa przez ciesli stolcami, diatego tez dachy jętkowe moga bye bezstolcowe, jednostolcowe i dwustolcowe.Usztywnienie wiązarów w kierunku podłużnym (ze względu na parcie wiatru) wykonuje się przez zastosowanie krawędziaków podłużnych lub łat umieszczonych w kalenicy. 1 krokiew; 2 jetka, murłata, podwaliny Wiązar wieszarowy; wyróżniamy wiązary jedno lub dwuwieszakowe. Konstrukcja tych wiązarów jest uzależniona od krokwi, wiązar dźwiga kilka par krokwi za pośrednictwem płatwi. Wiązar jednowieszakowy o rozpiętości do 8m składa się z zastrzałów, belki stropu i wieszaka, przy większych rozpiętościach stosuje się dodatkowo krzyżulce. W wiązarach dwuwieszakowych w wiązarze pełnym konstrukcja nośna składa się z zastrzałów, rozpórki między wieszakami, wieszaków i belki stropowej. Krokwie opierają się na płatwich pośrednich, wspartych na wieszakach. W celu nadania wiekszej sztywności wiązarowi w kierunku poprzecznym, krokwie i wieszaki połączone są kleszczami. W wiązarach pustych znajdują się tylko krokwie, wsparte na płatwiach pośrednich. Wyróżniamy: a jednowieszakowy; b jednowieszakowy z krzyżulcami; Dachy krokwiowe stanowia najprostszy typ konstrukcji dachowej ciesielskiej.Skladają sie one z wiazarow trojkatnych (2krokwie i belka stropu). Krokwie łączy się na zwidłowanie, nakładkę, na dotyk z nakładkami lun na dotyk do deski kalnicowej.

STROPY STOSOWANE W BUDYNKACH DREWNIANYCH I MUROWANYCH

Stropy - przegrody poziome dzielące budynek na kondygnacje. Spełniają zadania: przenoszą obciążenia własne i użytkowe na ściany lub słupy nośne budynku; usztywniają budynek w kierunku poprzecznym; izolują pomieszczenia, pełnią funkcję przegrody wizualnej, termicznej i akustycznej, przegroda przed wilgocią gazami oparami produkcyjnymi zapachami itp, utrudniają rozprzestrzenianie się ognia w budynku w czasie pożaru.

Stropy drewniane: nagi ocieplony, z podsufitka ocieplony od gory, ze ślepym pułapem, ozdobny, legarowo- listwowy, podwojny cichy, z bali usztywnionych krzyzulcami. STROPY DREWNIANE: wady: łatwopalność, podatność na gnicie i zagrzybienie, mała sztywność, mała trwałość; zalety: łatwość wykonania, możliwość wykonania w warunkach zimowych, duża izolacyjność cieplna, szybkość i stosunkowo niski koszt wykonania. Głównym elementem nośnym SD są belki, które przenoszą obciążenia na ściany lub podłogi. Oprócz belek każdy strop ma deskowanie górne, ponadto mogą występować: ślepy pułap, ślepa podłaoga, podsufitka, legary, polepa. Max rozp. Belek: 6m

RODZAJE: 1)belkowe: głównym elementem nośnym jest belka, na której opierają się elementy wypełniajace w postaci płyt czy sklepeiń a na nich warstwy wykończeniowe (podłoga). a)drewniane b)z belkami stalowymi: Kleina z cegieł, odcinkowy, z płytą żelbetową c)z belkami żelbetowymi 2)gęstożebrowe: rozstaw belek mniejszy niż 100cm, elementem nośnym są żebra (lekkie belki) oparte na ścianach, pomiędzy żebrami umieszcza się pustaki ceramiczne lub betonowe a) żelbetowe:żebrowe, skrzynkowy, prefabrykowany płytowo-zebrowy b)pustakowe cermiczno - zelbetowe(Ackermana,Fert),belkowo-pustakowy DZ i zebrowe prefabrykowane 3)żelbetowe płytowo-zebrowe:elementy noscne płyta i zebro, tam gdzie nie wymaga się gładkiej powierzchni stropu od spodu oraz gdzie strop przenosi duże obciązenia 4)żelbetowe płytowe-w postaci płyt zelbetowych monolitycznych betonowanych na miejscu budowy lub zlozonych z plyt prefabrykowanuych, elementem nośnym jest płyta oparta bezpośrednio na ścianach

STROPY CERAMICZNE: strop Kleina - płyty z cegieł zwykłych lub dziurawek, zbrojone płaskownikami lub stalą okrągłą i spojone w monolit zaprawą cementową. Oparciem płyty są zwykłe belki stalowe. Odmiany: cięzki (grubość ½ cegły), lekki (1/4 cegły), półciężki (1/4 cegły lecz z żeberkami z cegieł ułożonych na rąb); Płyty Kleina można zbroić bednarką lub rzadziej prętami 1 belka stalowa; 2 cegła; 4 siatka; 5 polepa (beton lekki); 7 podłoga; 8 beton lub zaprawa; Strop Kleina wykonuje się na deskowaniu, które podwiesza się najczęściej do belek stropowych. Cegły układa się na deskowaniu. Najpierw na cegły nakłada się zaprawę (1:3), a następnie układa w płycie na docisk. Po wymurowaniu całej płyty między dwiema belkami oraz ułożeniu zbrojenia w spoinach zalewa się płytę rzadką zaprawą cementową, tak aby wypełniła spoiny i nierówności. Strop ceramiczno - żelbetowy (Ackeramana) - jest jednym z najdłużej stosowanych stropów gęstożebrowych z wypełnieniem. Wykonuje się go z pustaków ceramicznych U góry na pustakach wykonuje się płytę betonową wzmocnioną siatką zbrojenia. Żebra stropu zbrojone są przeważnie jednym prętem stalowym za pomoca strzemion.Strop Fert - ceramiczno żelbetowy; Do wykonania używa się pustaków ceramicznych oraz belek prefabrykowanych ceramiczno stalowych, +pręty zbrojenia. Na belkach prefabrykowanych układa się pustaki, a następnie betonuje. Strop DZ składa się z belek żelbetowych prefabrykowanych oraz pustaków+zbrojenie. 1 belka; 2 pustak; 3 płyta betonowa; 4 zbrojenie belki; 5 wystające strzemiona

13. ZASADY WYKONYWANIA MURÓW

Nośność muru zależy od: wytrzymałości elementów murowych i zaprawy, rodzaju wiązania muru, kształtu i rozmiarów elementów murowych oraz muru i podparcia. Każdy mur składa się z drobnych elementów - cegły, kamieni, bloczków - układanych warstwami poziomymi. Elementy te układa się w murze najczęściej “na płask”, tj. prostopadle do sil działających na mur. Niekiedy jednak układa się cegłę na rab lub stojąco np. na fundamencie. Spoiny pionowe jednej warstwy powinny być przykryte pełnymi powierzchniami drugiej warstwy. Do łączenia elementów używa się zapraw rożnych marek w zależności od składu: a) zaprawy wapienne b) cementowe c) cementowo-wapienne d) wapienno-gipsowe Aby zapobiec powstawaniu rys w ścianach o znacznej długości (na skutek nierównomiernego osiadania) stosuje się przerwy dylatacyjne. Stosuje się je również w przypadku połączenia budynków istniejącego z nowo wznoszonym. W przypadku gdy nie będzie nierównomiernego osiadania oraz tam gdzie wykonuje się najpierw ściany nośne, a wykonanie ścian innych pozostawia się na okres późniejszy stosuje się połączenia na strzępie uciekające, końcowe lub boczne.Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne wykonuje się przeważnie w ścianach wewnętrznych pomiędzy ogrzewanymi pomieszczeniami, aby zapewnić dobry ciąg gazów i powietrza. Wystająca ponad dach część komina wykonuje się z dobrze wypalonej cegły ceramicznej lub z kamienia odpornego na działanie czynników atmosferycznych.

WIĄZANIA CEGIEŁ.ŚCIANY PEŁNE, SZCZELINOWE, WARSTWOWE i DZIAŁOWE

Ściana jest to element konstrukcyjny służący do przenoszenia obciążeń oraz stanowiący przegrodę oddzielającą pomieszczenia między sobą lub od środowiska zewnętrznego. Cegła umieszczona w ścianie równolegle do lica ma nazwę cegły wozówki, natomiast umieszczona prostopadle do lica muru nazywa się główką. Są dwa sposoby wiązania cegieł: 1.tradycyjne: żadna ze spoin dwu sąsiednich warstw nie może się pokrywać, spoiny poprzeczne muszą być względem siebie przesunięte o ¼ lub ¾ dł.cegły, mają większą nośność niż wiązania nowoczesne a)pospolite: blokowe,kowadełkowe, warstwy wozówkowe przekrywane są na przemian warstwami główkowymi. Spoiny pionowe jednej warstwy przesunięte są względem spoin warswy następnej o ¼ cegły. b)krzyżkowe(weneckie): taka różnica z pospolitym że w co drugiej warstwie wozówkowej za dziesiątkami od stony lica muru układa się połówki cegieł, dzięki temu spoiny muru tworzą rysunek wzajemnie zazębiających się krzyżyków. c)polskie (gotyckie): warstwy muru nie różnią się od siebie, każda jest wozówkowo główkowa, a spoiny jednej warstwy są przesunięte względem drugiej o 3/4cegły. 2. nowoczesne=wielowarstwowe,amerykańskie: tylko co piata i szósta warstwa wiązane są podobnie jak w tradycyjnym, a 4 warstwy występujące po nich mają spoiny podłużne pokrywające się, natomiast spoiny poprzeczne przesunięte o ½ cegły. INNE wiązania: 1..z dziurkawki: w murze o grupości ½ cegły wszystkie warstwy są wozówkowe, a o grubości 1 cegły wszystkie warstwy główkowe 2.z pustaków, np.porotherm 3.z betonu komórkowego

Ściany pełne murowane mogą być wykonane jako murowane z cegły , z pustaków i kształtek ceramicznych, z kamieni naturalnych, z bloczków i dyli wytwarzanych z betonów zwykłych i lekkich oraz tworzyw gipsowych. Murem pełnym nazywamy mur, w którym nie ma ani kanałów, ani też innych pustych przestrzeni między poszczególnymi cegłami. Grubości murów ustalone są w zależności od tego, ile pełnej długości cegieł i połówek cegieł ułożonych jest w poprzek muru. Układy cegieł w murach podlegają ogólnym zasadą prawidłowego rozmieszczenia kamieni w murze - nazywają się pospolicie wiązaniami. Układem cegieł nazywamy rozmieszczenie cegieł w pewnym rytmicznym porządku. Ściany warstwowe wykonuje się z kilku warstw pionowych łączonych zaprawą, z przewiązaniem wykonanym z cegły lub też kotwami metalowymi. Poszczególne warstwy mogą być wykonane z różnych materiałów, a w niektórych murach stosuje się pustki powietrzne. Mury warstwowe charakteryzują się w porównaniu ze ścianami pełnymi wykonanymi z jednego materiału następującymi podstawowymi właściwościami :- zwiększoną izolacyjnością termiczną - zmniejszoną grubością ścian - niską masą jednostki powierzchni ściany - zmniejszoną nośnością Ze względu na niewielką wytrzymałość ścian warstwowych stosuje się je jako mury nośne w budynkach do dwóch kondygnacji lub jako mury wypełniające w budynkach szkieletowych. Mury warstwowe z cegły wykonuje się zwykle z dwóch warstw cegły grubości 0,5 cegły każda, ułożona w odstępach 14-28 cm. W co szóstej warstwie stosuje się przewiązanie wykonane z cegły lub z kotwi ze stali zbrojeniowej 6-8 mm, zabezpieczonych przed korozją i rozstawionych w poziomie w odległościach 0.8-1.2 m. Do wykonania murów warstwowych stosuje się cegłę ceramiczną, wapienno-piaskową lub cementową o wytrzymałości co najmniej 7.5 MPa. Jako wypełniacze w murach zaleca się stosować betony lekkie, żużel paleniskowy, żużel wielkopiecowy o charakterze kwaśnym oraz filc i płyty z wełny mineralnej. Mury warstwowe mieszane mogą być wykonane w licznych rozwiązaniach materiałowych. Są to ściany wykonane z cegły kratówki lub kamienia i blicowane od zewnątrz cegłą pełną ceramiczną, cegłą wapienno piaskową lub dziurawą. Pomiędzy pionowe warstwy ceglane umieszcza się w celu polepszenia właściwości termoizolacyjnych materiał izolacyjny np. styropian, wełna mineralna. Ściany szczelinowe: składają się z 2 ścianek ze szczeliną powietrzną między nimi, zwiększają izolacyjność cieplną. Moga być wykonane z jednego materiału lub z dwóch, ściankę zewnętrzną może stanowić cegła ceramiczna spełniająca rolę okładziny elewacyjnej (z reguły nie tynkowana,więc musi być odporna na działanie mrozu i ładny wygląd), natomiast wewnętrzna może być wykonana z elementów o lepszych właściwościach cieplnych. Izolacyjność cieplną ścian można poprawić przez wypełnienie szczelin materiałem izolacyjnym, np.wełną. Obie ściany łączy się kotwiami z drutu lub płaskownika. Jeżeli w pomieszczeniu większa wilgotność powietrza to wówczas stosuje się paroizolację. Ścianki działowe mogą być wykonane z drewna (tynkowane, nie tynkowane, szkieletowe), cegły o grubości ½ cegły lub ¼ cegły, z dyli gipsowych, płyt Pro-Monta, z płyt wiórowo lub gipsowo-cementowych oraz z betonu w budynkach prefabrykowanych . Szeroko stosowane były płyty Pro Monta. Wykonuje się je z przewiązaniem z tym że pierwszą warstwę układa się na warstwie zaprawy gipsowej a następnie warstwy płyt montuje się na sucho łącząc je na wpust i pióro Ściankę wznosi się na całą wysokość pomieszczenia pozostawiając u góry szczelinę 5mm i zaciera się szpachlówką gipsową spoiny. W otwory w miejscach styku płyt wtłacza się za pomocą pompki zaprawę gipsową,która wypełnia kanaliki powstałe w stykach płyt i wiąże płyty.

NADPROŻA PŁASKIE I SKLEPIONE.- przekrywają otwory dzwiowe i okienne.

Nadproża: sklepione wykonuje się w postaci łuków,najczęściej się wykonuje z cegly, na deskowaniu ( gorna zcesc deskowania ma kształt podniebienia naproza i opiera się na rusztowaniu); rozpoczyna się budowa od obydwóch wezgłowi i konczy się osadzeniem zwornikow w kluczu nadproża. właściwe polozenie spoin wspornych w luku okresla się np. sznurkiem prywiazanym np. do srodka kola. klinkowatość otrzymuje się przez pogrubienie górnej części spoin między cegłami. proste: 1.z cegiel kleina- belkę nadproża stanowią cegły połączone zaprawą i zbrojone w spoinach bednarką lub prętami. W zależności od rozpiętości nadproża cegły ustawia się na rąb lub stojąco.wykonuje się na deskowaniu i stemplowaniu, zbroi się pretami (powinny one być dłuższe od otworu na światło), 2.z belek stalowych: obsadza się belki na murze, miedzy belkami kladzie się cegly; belki należy osiatkowac, należy połączyć srubami aby zapobiec rozsuwaniu poprzecznemu belek, nie potrzeba deskowania; 3.żelbetowe monolityczne: może stanowic osobna belka lub wieniec stropowy odpowiednio wzmocniony; belka wykonuje się w deskowaniu; od strony zewnętrznej oklada się materialem izolacyjnym i fakturowym (cegła).w co druga lub trzecia spoine wklada się pret. Nadproża żelbetowe monolityczne można wykonać stosując formy w postaci bloczków z autoklawizowanego betonu komórkowego fimy ytong. 4.zelbetowe prefabrykowan typu L: z elementow prefabrykowanych, konce belek opiera się na zaprawie ułożonej na murze; pusta przestrzen między belkami wypelnia się betonem; oklada się materialem izolacyjnym i fakturowym. Jeśli okna mają skrzydła otwierane do wewnątrz to nadproża wykonuje się z węgarkami. Mur podokienny wykańcza się o zewnętrznej strony podokiennikiem zewnętrznym , a od wenętrznej wewnętrznym(parapetem).

Gzyms-poziome warstwy muru wystające z lica ścian zewnętrznych, umieszczane z względów architekt lub ochronnych(przed wodą), rodzaje: wieńczące, międzypiętrowe,cokołowe,nadotworowe,podokienne. Przy większym wysięgu zbroi się gzyms ceglany bednarką, a przy jeszcze większych wysięgach wykonuje się gzymsy żelbetowe i kotwi je w murze. Cokół-dolna część ściany zewnętrznej licowej, może być cofnięty lub wysunięty z zewnętrznego lica. Wokół budynku przy cokole należy ułożyc płytki betonowe lub wykonać pas betonu odprowadzający wodę od budynku.

20. STROPODACHY.

Stropodach jest to strop nad ostatnią kondygnacją, spełniający jednocześnie rolę dachu. Z punktu widzenia konstrukcyjnego jest to dach płaski. Cechą charakterystyczną jest brak przestrzeni poddasza. Do stropodachów zalicza się również tarasy nad pomieszczeniami. Tarasy mają tylko inne nawierzchnie dostosowane do wymaganej odporności na uszkodzenia mechaniczne przy chodzeniu(taras to stropodach przeznaczony do przebywania na nim ludzi). Ze względów konstrukcyjnych oraz struktury fizycznej, tj. liczby i układu warstw, stropodachy dzielimy na : stropodachy pełne, tj. zamknięte z paroizolacją, stropodachy wentylowane oraz stropodachy odpowietrzane. Stropodachy składają się z następujących warstw: konstrukcyjnej, paroizolacji, izolacji termicznej, warstwy kształtującej spadek, izolacji wodoszczelnej na warstwie wyrównawczej. Dla budownictwa mieszkaniowego, ze względu na ochronę konstrukcji przed zawilgoceniem, a także przed nadmiernym nagrzaniem przez słońce, za najwłaściwszy rodzaj stropodachu należy uznać stropodach wentylowany.

OGÓLNE ZASADY KONSTRUOWANIA STROPODACHÓW.

Izolacyjność cieplna, wpływy fizyczne działające na stropodachy, problem dyfuzji pary wodnej, wpływ wilgoci budowlanej wprowadzanej w czasie budowy. Do ocieplenia stropodachów niewentylowanych można stosować tylko materiały suche. Najlepszym materiałem do ocieplania stropodachów niewentylowanych jest styropian. Stropodachy można ocieplać różnymi materiałami termoizolacyjnymi oprócz łatwo gnijących. Z materiałów pochodzenia roślinnego do ocieplenia stropodachów nadają się tylko płyty pilśniowe porowate, przy czym nie należy wykonywać na nich gładzi pod papę. STROPODACHY NIE OCIEPLONE stosowane w budynkach magazynowych i gospodarczych, w których temperatura powietrza nie odgrywa żadnego znaczenia Składający się z konstrukcji nośnej (może stanowić każdy rodzaj stropu na belkach stalowych drewnianych i żelbetowych oraz strop żelbetowy i grzybkowy) i pokrycia zabezpieczającego przed opadami atmosferycznymi . Bezpośrednio na stropie układa się warstwę wyrównującą z betonu o małej wytrzymałości, chyba że konstrukcja stropowa jest ułożon ze spadkiem wymaganym dla pokrycia dachowego Pokrycia stropodachów wykonuje się najczęściej z dwóch warstw papy asfaltowej. STROPODACHY PEŁNE. Nie posiada on kanalików umożliwiających odpowietrzenie , odprowadzenie pary wodnej /. Z tych względów stropdachy te nalęzy wykonać b. Dokładnie oraz systematycznie konserwować. Gdy wilgotność przekracza 40 % należy dodakowo wprowadzić warstwę izolacji paroszczelnej. Która powinna być układana na warstwie nośnej.

Konstrukcję nośną stropodachu pełnego może stanowić każdy rodzaj stropu o odpowiedniej nośności. Paroizolacja może być wykonana z jednej lub dwu warstw papy klejonej na stykach. Dyle gazobetonowe zbrojone mogą być stosowane w stropodachach pod warunkiem zabezpieczenia zbrojenia przed wilgocią oraz gdy wilgotność względna powietrza w pomieszczeniu pod stropodachem nie przekracza 55%. Nie można stosować paroizolacji od spodu dyli gazobetonowych. Przy ocieplaniu stropodachu należy ocieplić jego wieńce.

STROPODACHY WENTYLOWANE I ODPOWIETRZANE.

Stropodachy wentylowane i odpowietrzane wykonuje się w trzech zasadniczych rozwiązaniach konstrukcyjnych: stropodachy kanalikowe, stropodachy szczelinowe i stropodachy dwudzielne. Stropodachy dwudzielne mogą być wykonane w wersji przełazowej i nieprzełazowej. ODPOWIETRZNAE W stropodachach pełnych istnieje pewne niebezpieczeństwo zawilgocenia warstwy ocieplającej i tworzenia się pęcherzy na pokryciu papowym pod wpływem nadciśnienia i pary wodnej. Takiej sytuacji zapobiega dodanie odpowietrzenia pod pokryciem papowym lub w warstwie ocieplającej znajdują się wąskie kanaliki umożliwiające odprowadzenie pary wodnej , i likwidację nadciśnienia Najczęściej stosuję się dwa sposoby wykonania kanalików : -wykonanie rowków odpowietrzających w warstwie gładzi cementowej pod pokryciem lub warstwie ocieplającej , połączonych kanalikami zbiorczymi -ułożenie na gładzi cementowej warstwy papy perforowej i zastosowania do pokrycia papy z gruboziarnistym pokładem

WENTYLOWANE Używane są gdy wilgotność powietrza przekracza 60%. Posiada on przestrzeń powietrzną nad warstwqą izolacji cieplnej . Składają się one z czterech warstw : - konstrukcyjnej (stro), - ocieplającej , - powietrznej , - pokrycia .W budynkach o b dużym zawilgoceniu stosuję dodatkową izolację - paroizolację pod warstwą ocieplającą . Pokrycie stropodachu musi być przymocowane sztywnej warstwy podkładu o wytrzymałości wystarczającęj do przeniesienia śniegiem , i ludˇmi . konserwującymi stropodach. Odprowadzeni pary wodnej w stropodachach wentylwanych przebiega intensywniej jak w odpowietrzonych dlatego te stropodachy należy stosować w pomieszczeniach o dużej wilgotności pow.

INNE: z dyli betonu komórkowegoMogą być stosowane w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, gdy zostaną zapewnione odpowiednie warunki. Ponadto zbrojenie musi być odpowiednio zabezpieczone przed korozją. Można je stosować nad pomieszczeniami ogrzewanymi, w których wilgotność względna wynosi do 75%, jeśli nad dylami jest dobrze wentylowana szczelina., z lekkich betonów kruszowych,Stropodachy z elementów żużlobetonowych lub keramzytobetonowych mogą być stosowane tylko jako wentylowane. Dla uzyskania odpowiedniej izolacyjności cieplnej zawsze trzeba stosować dodatkowe ocieplenie stropodachu., z płyt żelbetowych warstwowe. Stropodachy wentylowane z płyt żelbetowych panwiowych lub otworowych mogą być stosowane nad pomieszczeniami o dowolnej wilgotności pod warunkiem, że na powierzchni nie będzie się skraplała para wodna, co wymaga skutecznej warstwy ocieplającej.

BUDYNKI HALOWE

RODZAJE BUDYNKOW HALOWYCH

Budynkami halowymi lub halami są przeważnie budynki jednokondygnacyjne, których ustroje nośne dają możliwość uzyskania przestrzennych wnętrz. Kształt bryły zależy od jego przeznaczenia, sposobu użytkowania i stosowanych rozwiązań konstrukcyjno -materiałowych. W zależności od charakteru zabudowy rozróżnia się hale o zabudowie parterowej pawilonowej i hale o zabudowie parterowej jednolitej (pod jednym dachem - zblokowane). W halach pawilonowych stosuje się oświetlenia naturalne boczne, natomiast w halach zblokowanych występuje oświetlenie boczne i górne. Oświetlenie naturalne hal wielonawowych można uzyskać stosując nawy o różnej wysokości lub za pomocą świetlików ustawionych na konstrukcji dachu. Świetliki mogą być podłużne, poprzeczne lub latarniowe. Konstrukcje hal wykonuje się z drewna, metalu (głównie stali) i betonu (żelbetowe, sprężone). Ustrój nośny hal stanowią przeważnie słupy ustawione na fundamentach oraz przekrycie. W wielu rozwiązaniach przekrycie hali oparte jest na ścianach lub na słupach i ścianach. Najważniejszym ustrojem konstrukcyjnym hal są przekrycia. Rozpiętość przekryć hal jest różna i zależy od sposobu użytkowania hali. Ustroje mogą być słupowo belkowe, słupowo wiązarowe i ramowe(słupy i rygle połączone sztywnymi wiązaniami). W zależności od sposobu zabudowy i ukształtowania przestrzeni wewnętrznej rozróżnia się hale jednonawowe i wielonawowe o jednakowej wysokości wszystkich naw lub o wysokości zróżnicowanej. Na ukształtowanie przestrzenne hal przemysłowych mają wpływ następujące czynniki: rodzaj produkcji, wymiary produkowanych elementów, przebieg procesu technologicznego, rodzaj transportu wewnętrznego, oświetlenie i inne wymagania związane z rodzajem produkcji. Konstrukcje drewniane stosuje się w halach o charakterze tymczasowym lub trwałym, głównie tam, gdzie występuje środowisko agresywne chemicznie. Konstrukcje metalowe (stalowe, aluminiowe), stosuje się w halach o większych rozpiętościach lub tam, gdzie trzeba szybko budować oraz w przypadkach uzasadnionych względami technologicznymi. Konstrukcje betonowe monolityczne i prefabrykowane są szeroko stosowane w budownictwie halowym o różnym przeznaczeniu. Konstrukcje monolityczne stosuje się przeważnie w budynkach nietypowych, natomiast w budynkach typowych stosuje się konstrukcje prefabrykowane. W zależności od rozpiętości przekrycia naw hale można podzielić na trzy podstawowe grupy :a) małych rozpiętości - do 12 m, b) średnich rozpiętości - do 36 m, c) dużych rozpiętości - powyżej 39 m. Ponadto przy klasyfikacji hal jako dalsze kryteria można przyjąć wysokość hali, ukształtowanie wnętrza itp. Ze względu na sposób wykonania hal, jak również ich pracę statyczną można hale podzielić na a) kształtowane przestrzennie z ustrojów prętowych i płaskich, słupów, belek, wiązarów, płyt, b) kształtowane z zastosowaniem przekryć powierzchniowych, c) kształtowane z samodzielnych konstrukcji przestrzennych. W zależności od schematu statycznego poprzecznych ustrojów nośnych hal można ustroje te podzielić na: a) ramowe, b) słupowo - belkowe, słupowo - wiązarowe, c) rozporowe, d) przestrzenne, powłokowe, prętowe.

HALE ŻELBETOWE

HALE ŻELBETOWE MONOLITYCZNE

Hale żelbetowe monolityczne o ustrojach nośnych typu tradycyjnego są wykonywane coraz rzadziej. Ustrój nośny tych hal składa się z: a) fundamentów, b) ram =słup +rygiel o ryglach prostych, załamanych lub łukowych, c) płyty dachowej opartej na żebrach, d) belek podsuwnicowych. Ramy z ryglem prostym lub załamanym rozstawia się. Na ryglach opierają się żebra, na których spoczywa płyta dachowa Zamiast ram z ryglami łukowymi, które przenoszą obciążenie z dachu, są stosowane sklepienia łukowe ceramiczno-żelbetowe Sklepienia ceramiczno-żelbetowe wykonuje się podobnie jak stropy gęstożebrowe ceramiczno-żelbetowe. Pręty zbrojenia są układane w żeberkach miedzy pustakami u góry i na dole. Konstrukcje te mogą mieć kształt :a) powłok jednokrzywiznowych, b) powłok dwukrzywiznowych, c) fałd lub tarczownic. Do najczęściej stosowanych powłok o pojedynczej krzywiźnie należą powoi translacyjne, które powstają przez przesunięcie równoległe krzywej (tworzącej wzdłuż linii prostej). Przykładem mogą tu być powłoki walcowe o kształcie koła, elipsy, paraboli itp. Zależnie od wartości stosunku wymiarów l₁ : l₂ rozróżnia się powłoki długie (l₁ : l₂ >= 1) oraz powłoki krótkie(l₁ : l₂ < 1). Powłoki mogą być wykonywane jako jednofalowe lub wielofalowe. W celu zwiększenia sztywności powłoki o większej rozpiętości wykonuje się przepony poprzeczne pełne lub w postaci żeber wystających od góry lub od dołu. Do powłok obrotowych o pojedynczej krzywiźnie należą powłoki stożkowe pojedyncze i złożone. Wśród powłok o podwójnej krzywiźnie najpopularniejsze są powłoki obrotowe synklastyczne, zwane kopułami. Zależnie od kształtu krzywej rozróżnia się kopuły kuliste, paraboliczne, eliptyczne itp. W budowie hal znalazły zastosowanie powłoki o podwójnej krzywiźnie, tzw. powłoki translacyjne synklastyczne i antyklastyczne. Ze względu na kształt tworzącej rozróżnia się powłoki kuliste, paraboliczne, eliptyczne itp. W praktyce szerokie zastosowanie mają powłoki prostokreślne: walcowe, stożkowe konoidy oraz układy tarczownicowe. Powlokę usztywniają żebra łukowe. Zadaniem żeber jest przeniesienie niesymetrycznych obciążeń od śniegu i wiatru oraz zabezpieczenie przed wyboczeniem. Przy stosowaniu przekryć walcowych dwustrzałkowych uzyskuje się lepsze oświetlenie wnętrz. Przekrycia hal wykonywane są również w postaci fałd z płyt falistych lub tarczownic. Przekrycia żelbetowe monolityczne wykonuje się na rusztowaniach stałych lub przesuwanych. Rusztowania te mają na ogół złożoną budowę

HALE ŻELBETOWE PREFABRYKOWANE

Ustrój nośny stanowią: fundamenty, słupy, dźwigary lub wiązary, pokrycie z płyty żelbet, belki podsuwnicowe, tężniki podłużne i poprzeczne, ściany zewn i wewn, świetliki. Najczęściej ustroje to słupowo belkowe i słupowo dźwigarowe.

HALE METALOE(STALOWE): Ustrój nośny złożony z ram wykonanych z elementów o przekroju pełnym lub ażurowym, z uwagi na potrzebe odporwadzenia wody z dachu rygle sa załamane w kalenicy. Na przekrycia hal stosuje sie przeważnie ramy z ryglem kratowym, ramy kratowe lub łuki o przekorju pełnym lub kratowym. Na ryglach ram mogą byc ułożone bezposrednio plyty zelbetowe lub plyty warstwowe. Rysunek: slup,wiazar,teznik polaciowy oraz teznik sciany i rygiel sciany.

USTROJE KONSTRUKCYJNE BUDYNKÓW WIELOKONDYGNACYJNYCH

26.Praca przestrzenna budynku.

Najwłaściwszym ustrojem nośnym budynków wielokondygnacyjnych są ustroje szkieletowe składające się ze słupów i stropów z małą liczbą ścian nośnych i usztywniających. Ustroje szkieletowe wykonuje się w konstrukcji żelbetowej monolitycznej i prefabrykowanej oraz stalowej. W zależności od wysokości budynku i jego przeznaczenia mogą być stosowane następujące ustroje nośne: a) ramowe płaskie lub przestrzenne(najniższe), b) trzonowe , c) ramowo - ścianowe, d) powłokowe pojedyncze, e) powłokowe podwójne (trzonowo - powłokowe), f) wiązki powłok (powłokowe z kratownicą) (najwyższe). Ramy ze sztywnymi węzłami stosowane są w budynkach o wysokości 15-20 kondygnacji. W budynkach o wysokości powyżej 10 kondygnacji celowe jest stosowanie ram współpracujących ze ścianami lub ram z tężnikami kratowymi - czyli usztywnianie poprzez układ ścianowy lub układ z tężnikami, przy czym ściany przyjmuje się zwykle w konstrukcjach żelbetowych, natomiast tężniki kratowe - w konstrukcjach stalowych. Budynki ,w których stosuje się ustroje nośne ścianowo - ramowe lub ramy z tężnikami pionowymi mogą osiągać wysokość do 40 kondygnacji. Ustroje ramowe: stanowią rygle i słupy połączone sztywnymi(konstrukcje monolit) lub przegubowymi(konsrukcje prefabryk) węzłami. Mogą być z ryglami wystającymi ze stropu (słup, rygiel, płyta stropowa opata na ryglu) lub z ryglami ukrytymi w stropie=ustroje słupowo-płytowe(słup, płyta stropowa oparta na słupach) Ustroje powłokowe i trzonowo - powłokowe stosowane są w najwyższych budynkach. Budynki o wysokości powyżej 100 m mają ustroje nośne złożone z jednej lub więcej powłok (wiązka powłok). W przypadku ustroju dwupowłokowego powłokę zewnętrzną stanowią słupy i rygle, a wewnętrzną trzon. Trzon umiejscawia się centarlnie i przenosi on na grunt wszystkie obciążenia i wykorzystywany jest do umieszczenia elementów komunikacji pionowej i urządzeń instalacyjnych. Dla większych wysokości (powyżej 30 kondygnacji) i przy posadowieniu na słabych gruntach stosuje się dwa lub trzy trzony. Na trzonie mogą opierać sie dwigary na których zawieszone są stropy. Trzon może stanowić samodzielny ustrój lub może współpracowac z innymi (trzonowo-powłokowe,j.w). Ustroje trzonowe moga być wspornikowe, wieszakowe, podporowe-słupy ustawione na dźwigarach, podporowe-słupy ustawione na fundamentach

BUDYNKI SZKIELETOWE ŻELBETOWE I STALOWE

Elementy konstrukcyjne w budynkach STALOWYCHto: słupy i rygle, a w ustrojach przegubowych tężniki płaskie i przestrzenne oraz ściany usztywniające. Ustroje ramowe powstają przez sztywne połączenie słpów z ryglami. Stropy opierają się na pasmach górnym i dolnych każdego dzwigara. Na ryglach ram i podciągach opierają się belki stropowe. Belki te umieszcz się zwykle w wysokości rygla i łączy za pomocą śrub dopłaskownika lub kątownika - takie łączenie na budowie, zaś złącza spawane wykonywane są przyłączeniu elem. konstrukcyjnych w wytórni konstrukcji stalowych. W budynkach ŻELBETOWYCH do ustrojów ramowych należą stropy i słupy. Wyróżniamy następujące ustroje: -słupowo-ryglowe (ramy ze sztywnymi węzłami) -słupowo-płytowe (rygiel ramy ukryty-bezbelkowe) W ostatnich latach szeroko stosowane są stropy płytowe oraz kasetonowe, płyty są zbrojone siatkami stalowymi. oraz .słupowo-belkowa (belki częściej połączone przegubowo ze słupami niż sztywno) oraz pefabrykowane: te same ustroje czyli słupowo płytowe, słupowe belkowe oraz ramowe(słupowo ryglowe): ramy H(łączone w połowie, ustrój konstrukcyjy stanowi rama i płyty stropowe) oraz ramy portalowe (łączone na poziome stropu). Systemy budownictwa prefabrykowanego - System ram H zawiera płyty stropowe wielootworowe ustroje prefabrkowane to ramy H(łączone w połowie, ustrój konstrukcyjy stanowi rama i płyty stropowe) oraz ramy portalowe (łączone na poziome stropu). System ZSBO - Do wykonania stropów można użyć płyt żelbetowych pełnych Sp, wielootworowych Sk, sprężonych SP oraz żelbetowo-ceramicznych SC. System JSB-W składa się ze słupów, rygli i płyt stropowych. System BWP-71. Konstrukcję budynku stanowią stropy typu kielichowego Płyty stropowe są o przekroju 2T.

RODZAJE STROPÓW STOSOWANE W BUDYNKACH WIELOKONDYGNACYJNYCH

Szeroko stosowane są stropy płytowe i kasetonowe. Stropy płytowe są ciężkie, należy to brać pod uwagę przy projektowaniu budynków wielokondygnacyjnych, stosowaniu większych siatek słupów, w przypadku posadowienia budynku na słabym gruncie. Ze względu na zużycie betonu są nieekonomiczne, ale ich zaletą jest prostota wykonania. W budynkach magazynowych, garażach itp. najczęściej wykonywane są stropy z płytami głowicowymi. Płyty głowicowe mogą mieć też kształt koła. Wykonanie stropów płytowych o stałej grubości i z płytą głowicową jest proste. Płyty zbrojone są siatkami ze stali zwykłej. Jeśli siatka słupów ma większe rozpiętości i występują większe obciążenia użytkowe to stosuje się ustroje złożone ze słupów i stropów kasetonowych. Stropy te mają grubość 20-60cm. Żebra stropu usytuowane są w obu kierunkach tworząc siatki o oczkach kwadratowych. Do wykonania słupów używa się najczęściej formy z tworzyw sztucznych wzmocnione włóknem szklanym lub wytłaczane z blachy. Nad słupami wykonuje się najczęściej płytę pełną. W ustrojach ramowych monolitycznych mogą być również stosowane stropy rusztowe oraz gęstożebrowe - żelbetowe i ceramiczno-żelbetowe. W ustrojach trzonowych stropy poszczególnych kondygnacji opiera się wzdłuż jednego boku na trzonie, a drugim podwiesza do dźwigarów za pośrednictwem cięgien, prętów stalowych, kabli lub lin. Zamiast zawieszania stropów można stosować ich podparcie słupami ustawionymi na dźwigarach, które są oparte na trzonie w jego dolnej części. Stosując stropy płytowe uzyskuje się mniejszą ogólna wysokość budynku niż przy stosowaniu stropów belkowych. Metoda podnoszenia stropów:Płyty wykonuje się w stosie jedna na drugiej na poziomie trenu lub stropu nad piwnicą, a następnie podnosi je za pomocą odpowiednich urządzeń do poziomu wbudowania pierwszego stropu, montuje słupy pierwszej kondygnacji, a następnie podnosi się płyty do poziomu wbudowania drugiego stropu, montuje słupy drugiej kondygnacji itd.

BUDYNKI WIELOKONDYGNACYJNE O USTROJACH ŚCIANOWYCH Ustrój nośny stanwią ściany nośne(tarcze), stropy, oraz ściany usztywniające. Układy konstrukcyjne: a)podłużny- ościanach nośnych równoległych do podłużnej osi budynku, b)poprzeczny - o ścianach nośnych prostopadłych do osi podłużnej budynku, c)mieszany - o ścianach nośnch prostopadłych i równoległych do podłużnej osi budynku, d)krzyżowy-o ścianach nośnych usytuowanych zarówno równolegle jak i prostopadle do podłużnej osi budynku i stropach opartych na obwodzie zbrojonych dwukierunkowo. Układy ścian konstrukcyjnych: a)budynku typu zamkniętego: ściany zewn są ścianami konstrukcyjnymi i wykonane sa równolegle z innymi ścianami podczas wznoszenia budynku. b)typu otwartego:ściany zewn wykonane są po wykonaniu ścian nośnch i sa to osłonowe lub samonośne. Elementy konstrukcyjne są te same dla budynków monolitycznych i prefabrykowanych. Budynki monolityczne- Stropy budynków wielokondygnacyjnych wykonywane są zwykle o pełnym przekroju z betonu zwykłego lub betonu o lżejszym kruszywie. Przy stosowaniu stropów płytowych uzyskuje się najmniejszą całkowitą wysokość budynku. Stropy płytowe szczególnie nadają się do stosowania w budownictwie mieszkaniowym ze względu na możliwość otrzymania gładkich od spodu powierzchni bez dodatkowych materiałów i nakładów pracy. Ściany i stropy kondygnacji typowych powtarzalnych budynków ścianowych wykonywane są za pomocą form ( deskowań) przestawnych pojedynczych i przestrzennych. BUDYNKI prefabrykowane Do wykonania konstrukcji blokowej używa się bloków ściennych o wysokości jednej kondygnacji i płyt stropowych. W celu zmniejszenia ciężaru stropu wykonuje się otwory w płycie. 3 rodzaje konstrukcji: 1.wielkoblokową, 2.płytową(wielkopłytową), 3.mieszaną: blokowo szkielotwą lub płytowo-szkkieletwą. Ściany zewnętrzne moga być samonoścne-obciążenia na fundament oraz jako osłonowe-obciążenia własnego ciężaru na fundament a poziome na strop. Bloki ścienne w budynkach wielkondygnacyjnych moga być ustawione w 1inii(do5kondygnacji) lub mijankowo. SYSTEMY bud. pref. - 1.System wielkoblokowy Ż (żerański),pot.cegła żerańska. Bloki ścienne i płyty stropowe w tym systemie mają otwory podłużne. Stosuje się przeważnie poprzeczny układ ścian. 2.Systemy W-70 i Wk-70 - Podstawowy jest układ poprzeczny. Płyty stropowe są wielootworowe, produkowane z wycięciami wzdłuż krawędzi podłużnych i poprzecznych w celu ich lepszego zespolenia. 3.System SZCZECIŃSKI Płyty stropowe bezotworowe o gr. 14 cm. Obrzeża płyt mogą być podparte ( mają gniazda z pętlami rozmieszczone co 120 cm) i nie podparte (mają profil potrzebny do ukształtowania spoiny, która po wypełnieniu zaprawą zapobiega klawiszowaniu).

SCHODY RUCHOME I POCHYLNIE - Schody ruchome służą do transportu ludzi w domach towarowych, na stacjach kolei podziemnych, dworcach kolejowych i tam gdzie powinien odbywać się ciągły ruch ludzi Szybkość przesuwania się biegu schodów wynosi 0,6-1,0 m/s. Nachylenie schodów ruchomych wynosi zwykle 10-30 i nie powinno przekraczać 60 stopni. Schody ruchome produkowane są o różnych długościach oraz następujących szerokościach między balustradami: 60 cm ( może jeździć tylko 1 osoba, nieekonomiczne, nie stosuje się w domach towarowych ), 90 cm ( na stopniu mogą stać 2 osoby, ale najczęściej przypada 1,5 osoby na stopień), 120 cm (wystarczają do swobodnego przejazdu 2 a nawet3 osób na stopniu ). Pochylenie stosuje się przede wszystkim dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach., dla ruchu pieszego w żłobkach i przedszkolach, oraz dla samochodów w garażach.Nawierzchnia pochylnipowinna być szorstka , karbowana płaszczyzny ruchu dla osób niepełnosprawnych. powinna być min. 1,20 m, krawężniki min 0,07 m i obustronne poręcze.

DŹWIGI - Podział ze względu na przeznaczenie: a)osobowe b) meblowo-osobowe c) towarowe d) szpitalne do przewożenia ludzi chorych leżących na łóżkach lub wózkach. Dźwigi osobowe instaluje się we wszystkich budynkach przeznaczonych na stały pobyt ludzi o wysokości powyżej 5 kondygnacji nadziemnych oraz, gdy w budynku są pomieszczenia, których poziom podłogi jest powyżej 15 m nad poziomem terenu. W budynkach o wysokości większej od 11 kondygnacji i 30m instaluje się co najmniej 2 dźwigi osobowe. W budynkach mieszkalnych i biurowych 1 z dźwigów powinien być towarowy. Dźwigi umieszczane są w szybach. Szyby należy tak konstruować, aby zapewniały bezpieczne użytkowanie dźwigarów. W budynkach mieszkalnych wykonywanych z elementów prefabrykowanych szyby są oddzielone przerwą dylatacyjną od konstrukcji budynku głównie ze względu na zapobieganie rozchodzeniu się drgań. W skład urządzenia dźwigów wchodzą kabiny, mechanizmy napędowe, prowadnice, przeciwwagi, urządzenia bezpieczeństwa, urządzenia sterujące oraz instalacje oświetleniowa i sygnalizacyjna. Ściany i strop szybu powinny spełniać warunki odporności ogniowej . Wewnętrzne powierzchnie ścian szybu powinny być gładkie i połączone pod kątem prostym. Odchylenia ścian od pionu na zewnątrz szybu mogą wynosić: 1cm dla ścian z otworami drzwiowymi i 3cm dla ścian bez otworów drzwiowych. Nie dopuszcza się odchyleń ścian do wnętrza szybu. Na dnie podszybia ustawia się podpory - najlepiej jeśli są to zderzaki sprężynowe, na których opiera się kabina w przypadku niezatrzymania się na dolnym przystanku.

ZASADY WYBORU RODZAJU I KONSTRUKCJI SCHODÓW-

SCHODY: nachylenie biegu to tgα=h/s; 2h+ s= 60-65 cm (h wysokość, s szerokość) Szerokość biegu: 80- jedn, 120- wielorodzinnych,zewnętrzne, bud użyteczności publ, zakł.przemysłowe 140- zakla lecznictwa zamkniętego, 80- piwnice, poddasza; max wysokość stopnia: 15- żłobki ,przedszkole,zoz 17,5- mieszk, uzyt pbl, 19- jednorodz, mieszk.dwukondygn, 20- piwnica strych; Liczba stopni nie może być większa od 17, jeśli budynek przeznaczony jest na stały o pobyt ludzi, oraz nie większa niż 14 jeśli schody przeznaczone są do przenoszenia po nich ciężkich przedmiotów Biegi wygodne to 10-12stopni. Na konstrukcję schodów składają się następujące części: biegi - jest to elementy pochyłe, na których umieszczone są stopnie, podesty (spoczniki) - poziome elementy, pozwalają na ewentualny odpoczynek, zmianę kierunku biegów, wejście do mieszkania itp, prześwity w rzucie między biegami nz duszą, poręcze (balustrady) lub pochwyty (mocowany bezpośrednio do ściany uchwyt) - elementy zapewniające bezpieczne korzystanie ze schodów. Schody o wys. Przekraczającej 0,5m powinny mieć balustrady lub inne zabezpieczenie od strony odtwartej. Schody w budynkach użyteczności publicznej powinny mieć balustrady lub poręcze przyścienne . Biegi mogą być:proste, kręte, z zabiegiem Najprostsze schody (jednobiegowe) mogą nie mieć spoczników i poręczy. Z uwagi na usytuowanie schody możemy podzielić na: schody zewnętrzne - terenowe (ukształtowane bezpośrednio na skarpie) lub schody wewnętrzne Schody wewnętrzne umieszczane są najczęściej w klatce schodowej. Z uwagi na użyty do wykonania materiał schody dzielimy na: drewniane, stalowe , żelbetowe lub betonowe , kamienne - dawniej dość powszechne, obecnie stosowane czasem w reprezentacyjnych obiektach, Pod względem konstrukcyjnym schody możemy podzielić na: wspornikowe - stopnie lub płyta ze stopniami umocowane są wspornikowo w ścianie wzdłuż której poprowadzono je; mogą mieć belkę na środku, nie powinny być zewnętrzne, rodzaje ażurowe i pełne policzkowe - biegi zbudowane są z dwóch równoległych belek policzkowych, na których oparte są stopnie. Belki policzkowe opierają się spocznikach, a te na ścianie; płytowe - bieg razem ze stopniami tworzy płytę opierająca się na dwóch najbliższych spocznikach , a te na ścianie, nie ma tu belki policzkowej

SCHODY DREWNIANE stosuje się najczęściej w budynkach drewnianych i jednorodzinnych o wysokości do 2 kondygnacji. Schody drabiniaste (strome) mają zastosowanie w budynkach gospodarskich i małych domach mieszkalnych.

SCHODY ŻELBETOWE monolityczne są stosowane w rozwiązaniach indywidualnych ,głównie tam gdzie występują złożone kształty, nietypowe wymiary, mała liczba elementów, itp. W budynkach wielorodzinnych i przemysłowych stosuje się schody typowe wykonane w postaci prefabrykatów żelbetowych. Schody płytowe stosowane są dla niedużych rozpiętości biegu. Przy większych rozpiętościach płyta jest gruba i ciężka. Dlatego dla większych rozpiętości biegów stosuje się schody, których stopnie opierają się na belkach policzkowych. W prefabrykowanych budynkach wielokondygnacyjnych stosuje się w prefabrykowanych budynkach wielokondygnacyjnych stosuje się schody prefabrykowane. Płyty biegów opierają się na płytach spocznikowych. Są również stosowane schody składające się z płyt załamanych lub płyt opartych na belkach policzkowych załamanych. W budynkach ze ścianami żelbetowymi monolitycznymi lub murowanymi stosowane są często schody wspornikowe żelbetowe monolityczne lub prefabrykowane.

SCHODY STALOWE-W budynkach mieszkalnych, biurowych i użyteczności publicznej o konstrukcji stalowej stosuje się przeważnie schody żelbetowe monolityczne lub prefabrykowane. W budynkach tych są także stosowane schody żelbetowe na belkach stalowych. Schody ze stopniami stalowymi stosuje się najczęściej w budynkach przemysłowych. Do komunikacji między pomieszczeniami położonymi na dwóch poziomach lub do obsługi pomostów w halach przemysłowych stosuje się często schody spiralne, których słup najczęściej stanowi główny element nośny na którym opierają się stopnie wspornikowe.

POSADZKA - warstwa wierzchnia (wykończeniowa) podłogi. może być nią gładź drewniana (parkiet - panele: jodełka, mozaika, splot koszykowy) wykładziny (rozwój mikroustojów) płytki ceramiczne(szkliwione, matowe) : terakota, gres - bardzo twarda płytka piaskowa. Rozszerzalność liniowa płytek (odksztalcalność): gdy jest duża (odpadanie kleju, pękanie zapraw w spoinach)- płytki stos.się w domu (bo są małe wahania temperatury) , gdy mała - na dworze.Odporność na pęknięcia włoskowate: gdy jest mała - płytek nie stos. się na dworze (woda wnika w pęknięcia).Śliskość - ważna przy schodach, podestach. wykładziny z tworzyw sztucznych: winylowe, PVC.

WYMAGANIA STAWIANE KLATKOM SCHODOWYM.

Szerokość użytkowa schodów zewnętrznych powinna wynosić co najmniej 1,2 m. Szerokość użytkową schodów stałych mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy, a w wypadku balustrady jednostronnej - między wykończoną powierzchnią ściany a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady. Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych, łączących kondygnacje nadziemne, nie powinna wynosić więcej niż: w budynku zakładu opieki zdrowotnej - 14 stopni, w innych budynkach - 17 stopni. Liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10. Szerokość stopni stałych schodów wewnętrznych powinna wynikać z warunku określonego wzorem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysokość stopnia, s - jego szerokość. Szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach do budynku powinna wynosić w budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m, w innych budynkach - co najmniej 0,3 m. Szerokość stopnia zabiegowego oraz stopnia schodów wachlarzowatych w odległości 0,4 m od poręczy balustrady powinna wynosić co najmniej 0,25 m. W budynku zakładu opieki zdrowotnej stosowanie schodów zabiegowych i wachlarzowatych, jako przeznaczonych do ruchu pacjentów, jest zabronione. Schody i pochylnie powinny mieć wykończenie powierzchni odróżniające je od poziomych płaszczyzn ruchu . Nawierzchnia pochylni powinna być szorstka, a pochylni zewnętrznych o nachyleniu większym niż 15 % - ponadto karbowana. Pochylenie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu co najmniej 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0,07 m i obustronne poręcze odpowiadające określonym warunkom, przy czym odstęp między nimi powinien mieścić się w granicach od 1 m do 1,1 m. Balustrady przy schodach, pochylniach, portfenetrach, balkonach i loggiach powinny mieć konstrukcję przenoszącą siły poziome, określone w Polskich Normach , oraz wysokość i wypełnienie płaszczyzn pionowych zapewniające skuteczną ochronę przed wypadnięciem osób.

MATERIAŁY I KONSTRUKCJA ŚCIANEK DZIAŁOWYCH.

-gipsowe-możliwość fabrycznego wykańczania ścianek bez potrzeby tynkowania,dobre właściwości akustyczne i zdrowotne, produkowane z czystego zaczynu gipsowego , jako wypełniacz najcz. żużel paleniskowy stosować można w mieszkanich do wilgotności do 70 %.podział: 1.drobnowymiarowe do układania ręcznego przez 1 osobę 2.średniowymiarowe w postaci dyli na wysokość kondygnacji do montażu ręcznego przez 2 osoby 3.wielkowymiarowe -płyty do montażu za pomocą żurawia ad1. Płyty gipsowe PRO- Monta:odporność ogniowa klasy „C”, ściany nie wymagają tynkowania ( tylko szpachlowanie i cyklinowanie ) ,montuje się z przesunięciem płyt o pół długości, mogą być poj. lub podwójne (międzymieszkaniowe), metody łączenia: murowania i zalewania spoin. Na ściankach można wieszać do 150 kg, do wymiarów wys 2,8 rozp 4,5m. nie wymagają sprężystych podkładek ,ściany do wys.3,4 I długości do 6,0m. Inne: płyty pełne zwykłe z dodatkiem trocin, pełne zbrojone trzciną-rzadkie ad2. W Polsce rzadko-płyty gipsowe o strukturze komórkowej ,trzcinogipsowe, z wewnętrznym szkieletem usztywniającym w formie plastra miodu ad3.płyty z otworami drzwiowymi i bez otworów zwykle o wym.:wys 2,50 i 2,56 ,dług 4,95m i grub 8mm, płyty typu PG szer 1480-4380 mm wys 2500 i 2580 mm gr. 8 cm. Zbrojone siatkami stalowymi zabezpieczonymi przed korozją -ceglane-wykonuje się gr. Ľ lub ˝ cegły.O gr. ˝ wykonuje się z dwu kolejno przeplatajacych się rodzajów warstw(rzędy wozówkowe).Spoiny tych warstw przewiązane co ˝ cegły lub co Ľ cegły. Zakończenie ścianki w co drugiej warstwie wykonuje się z cegieł połówek lub 9-tek. W ściankach gr.1/4 cegły układa się na „rąb” .Spoiny pionowe przesunięte co ˝ cegły Zakończenie ścianki wykonuje się z cegieł połówek. W ściankach o wysokości >2,5m. i rozpiętości między ścianami konstrukcyjnymi budynku >5m. daje się zbrojenie stalowe pręty fi 6 mm lub płaskowniki 25x1,5 mm w co czwartej spoinie poziomej . Połączenie wzajemne ścianek ze ścianami konstrukcyjnymi powinno być uzyskane za pomocą strzępi lub bruzd.-bloczki z betonu komórkowego o gr.12 cm łączy się z murami nośnymi na strzępie pionowe , natomiast gr.6 cm na dotyk, z zastosowaniem ocynkowanych gwoździ długości 150mm co 3 warstwa ,można też stosować połączenia „na rowek” najcz. trójkątny z zastosowaniem w połączeniu zaprawy wapienno-cementowej. Ścianki gr.6cm i dług. pow. 3m. powinny być zbrojone bednarką o przekroju 2x2 mm co 3-cia warstwa, końce bednarki o dł.20 cm zakotwione w spoinach ściany nośnej.

ZAPRAWY: wapienne (składa się z piasku, wody i wapna gaszonego Ca(OH)2 Zaprawa wapienna charakteryzuje się długim czasem twardnienia, łatwością użycia, jest przepuszczalna, mniej odporna niż zaprawa cementowa, plastyczna i mięsista. Doskonale nadaje się jako tynk końcowy.); cementowa (Zaprawa cementowa jest najbardziej odporna, nieprzepuszczalna i szybkowiążąca. woda, piasek, cement) , cementowo- wapienna (Jej cechą charakterystyczną jest równowaga wad i zalet innych zapraw. Większa ilość cementu podwyższa odporność, więcej wapna ułatwia jej wykonanie., wapno, cement, woda, piasek); cementowo- gliniana , gipsowa, gipsowo wapienna;.

TYNKI ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE

TYNKI są to warstwy zapraw nakładane na ściany , stropy i inne elementy budynku w celu nadania im ładniejszego wyglądu oraz zabezpieczenia przed wpływami zewnętrznymi . Tynki dzielimy wg rodzaju zaprawy i sposobu wykonania , oraz na tynki zewnętrzne i wewnętrzne .Przygotowanie podłoża pod tynk: tynk można układać na powierzchni , która: ma dobrą przyczepność , jest trwała i nie zmienia swych wymiarów , jest możliwie równa i nie powoduje pogrubień warstw tynku. Przyczepność tynku uzyskuje się poprzez kładzenie na trzcinie , siatce , lub murach , na których zaprawa wchodzi w spoiny . Najczęstszym podłożem są ściany lub stropy . Podłoże to powinno być równe , ale nie gładkie . Wykonanie tynku rozpoczyna się od oczyszczenia i zmoczenia wodą podłoża . Jeżeli tynkuje się mur stary już pokryty raz tynkiem lub mur wzniesiony na pełne spoiny , należy jego powierzchnię ponacinać . Nie można tynkować ścian świeżo wymurowanych , gdyż powstają ruchy spowodowane kurczeniem się zaprawy i osiadaniem budowli . Ścianę czy strop drewniany trzeba przed nałożeniem tynku pokryć trzciną lub siatką stalową. Podłoże pod tynk z siatek metalowych wykonuje się na sufitach pod stropami żebrowymi nie wypełnionymi pustkami , na sufitach kryjących przewody instalacyjne , w ściankach działowych oraz na powierzchniach o złożonych kształtach , które nieraz wykonuje się ze względów dekoracyjnych. Wykonanie tynku: tynk można kłaść ręcznie lub mechanicznie . Tynk kładziemy w trzech warstwach. Pierwszą warstwę , mającą na celu zwiększenie przyczepności tynku do podłoża , stanowi obrzutka gr. 4-6 mm. Obrzutkę nanosi się kielnią lub czerpakiem silnymi ruchami rzucając zaprawę tak , aby tworzyła długie bryzgi. Po lekkim stwardnieniu obrzutki skrapia się ją wodą i nakłada kielnią drugą warstwę (narzut) wyrównując ją stopniowo pacą. Grubość drugiej warstwy wynosi przeciętnie 8-15 mm . Kiedy narzut już dostatecznie związał i stwardniał, przystępuje się do wykonania gładzi . Gładź sporządza się z piasku odsianego na sicie o oczkach 0.5 mm ,przy czym w tynkach wapiennych gładź wykonuje się z zaprawy bardziej tłustej niż narzut, w tynkach zaś cementowych i półcementowych - z mniejszą ilością cementu niż w narzucie . Wyrównanie i zatarcie gładzi do zupełnego wygładzenia wykonuje się packą. Przy tynkowaniu mechanicznym nanoszenie zaprawy wykonuje się z góry na dół warstwami grubości nie większej niż 6-7 mm . Zaprawa użyta do pierwszej warstwy powinna mieć konsystencję płynną , do narzutu - plastyczną . Naniesienie następnej warstwy może nastąpić dopiero po związaniu i częściowym stwardnieniu poprzedniej. Obecnie coraz częściej stosuje się tzw. tynki suche .Są to płyty gipsowe zbrojone tekturą , które przylepia się zaprawą wprost do ściany lub mocuje podobnie do boazerii , do listew drewnianych . Szpary pomiędzy poszczególnymi płytami wyrównuje się zaprawą gipsową. Zakres stosowania tynków zwykłych w zależności od rodzaju zaprawy: Tynki gipsowe: Wykonywane są z zapraw na bazie gipsu budowlanego lub gipsu tynkarskiego (zawierającego dodatkowo drobne wypełniacze i modyfikatory). Tynki gipsowe umożliwiają otrzymanie bardzo równej i gładkiej powierzchni. Stwarzają w pomieszczeniach mieszkalnych korzystny mikroklimat, dzięki zdolności regulacji wilgotności powietrza. Charakteryzują się krótkim czasem schnięcia, małą higroskopijnością, niewielkim oporem dyfuzyjnym pary wodnej, dobrą izolacyjnością cieplną, wysoką odpornością ogniową. Są jednak mało odporne na wilgoć i dlatego stosowane są wyłącznie wewnątrz budynków. Przy zawilgoceniu wykazują znaczny spadek wytrzymałości i odkształcenia. Są mało odporne na uderzenia i powodują korozję niezabezpieczonych elementów stalowych. Mogą wykazywać nadmiernie duże pęcznienie w początkowym okresie wiązania i twardnienia, co może mieć wpływ na zmniejszenie przyczepności do podłoża. Wymagają najczęściej stosowania skutecznych środków gruntujących na powierzchniach kontaktu z tworzywami zawierającymi cement, z uwagi na możliwość tworzenia się pęczniejących kryształów etryngitu. Tynki wapienne: Nazwą tą określa się tradycyjnie tynki wykonywane z zapraw na bazie wapna powietrznego (ciasta wapiennego, wapna hydratyzowanego lub wapna palonego mielonego). Tynki wapienne wykazują zdolność absorpcji wilgoci, zapewniając korzystny dla mieszkańców mikroklimat wnętrz. Charakteryzują się także dużą paroprzepuszczalnością. Są jednak stosunkowo mało odporne na uderzenia i zarysowania ze względu na niewielką wytrzymałość zapraw wapiennych na ściskanie. Tynki wapienne stosuje się jako wyprawy wewnętrzne. Ich stosowanie na zewnątrz budynków, bez dodatków i domieszek podnoszących odporność na wpływy atmosferyczne, jest niezalecane. Tynki gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe Tynki te łączą zalety obu rodzajów spoiw. Dodatek wapna do zaprawy gipsowej redukuje zmiany objętości gipsu przy zmianach wilgotności, zmniejsza rdzewienie niezabezpieczonych antykorozyjnie elementów stalowych, polepsza urabialność i wpływa na opóźnienie wiązania zaprawy. Tynki wapienno-gipsowe mają ładniejszy wygląd, a także większą wytrzymałość mechaniczną w stosunku do tynków wapiennych. Tynki gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe jako zawierające gips nadają się do stosowania wyłącznie wewnątrz budynków. Tynki cementowo-wapienne Tynki tego rodzaju są odporne na działanie wilgoci i wód opadowych oraz charakteryzuje je dobra wytrzymałość mechaniczna. Są łatwe do zacierania. Nie są jednak tak paroprzepuszczalne jak tynki gipsowe, wapienne czy gliniane. Stosowane są jako tynki zewnętrzne oraz wewnętrzne w pomieszczeniach wymagających wypraw mocniejszych i odpornych na uderzenia, np. w magazynach, warsztatach, sklepach. Zaprawy cementowo-wapienne stosuje się także jako narzut wewnętrznych tynków wapiennych w pomieszczeniach mieszkalnych na ścianach i sufitach betonowych lub ze starej cegły. Tynki cementowe Tynki te stosowane są w miejscach, gdzie wymagana jest od wyprawy duża wytrzymałość, zwartość i szczelność - np. poniżej poziomu terenu jako warstwa wyrównawcza pod hydroizolacje, w obszarze cokołu budynku, czy też w pomieszczeniach mokrych (kuchniach przemysłowych, łaźniach itp.), w garażach podziemnych, ustępach. Zaprawa cementowa stanowić może obrzutkę pod niektóre tynki cementowo-wapienne. Tynki cementowe słabo przepuszczają parę wodną, są ponadto trudno urabialne i charakteryzują się dużym skurczem. Tynki cementowo-gliniane Zaprawy cementowo-gliniane charakteryzują się większą wodoszczelnością i odpornością na działanie słabych kwasów niż zaprawy cementowe. Posiadają dobrą urabialność, a ich twardnienie przebiega znacznie szybciej niż zapraw cementowo-wapiennych, a także cementowych. Tynki cementowo-gliniane mogą być stosowane zamiast wewnętrznych i zewnętrznych tynków z zapraw cementowo-wapiennych. Tynki gliniane, gliniano-wapienne i gliniano-gipsowe Stosowany czasem dodatek kazeiny, spełniający taką samą rolę jak inne źródła białka spotykane w dawnych recepturach (np. białka kurze, krew), zwiększa odporność tynku glinianego na wietrzenie i ogranicza skurcz. Wynika to z działania białka jako środka smarnego pomiędzy płytkami minerałów ilastych, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania wody zarobowej i w konsekwencji do mniejszego skurczu podczas wysychania wyprawy. W celu zwiększenia odporności udarowej oraz wytrzymałości na rozciąganie stosuje się do zaprawy glinianej także różnego rodzaju dodatki pochodzenia roślinnego, np. włókna roślinne (konopne, paździerze lniane), słomę jęczmienną itp. Stosowanie zapraw glinianych na zewnątrz budynków wymaga wprowadzenia dodatków zwiększających własności hydrofobowe i odporność na wpływy atmosferyczne. Szczególnie przydatny, sprawdzony w wielowiekowej praktyce, jest dodatek nawozu krowiego w ilości 10?15% objętości masy tynkarskiej. Związane jest to z zawartością związków azotowych oraz włókien roślinnych. Współcześnie częściej jednak stosuje się dodatek do masy tynkarskiej kleju kazeinowo-wa- piennego (przygotowywanego z chudego twarogu i ciasta wapiennego), tworzącego odporny na wpływy atmosferyczne związek białka z wapnem

NACHYLENIE POŁACI DACHOWEJ A RODZAJ POKRYCIA.

Pochylenie połaci uzależnione jest od materiału użytego na pokrycie , od strefy klimatycznej oraz wymagań architektonicznych , nośności konstrukcji więźby, złożonośći kształtu dachu, wzlędów estetycznych, konstrukcyjnych, użytkowych i możliwości fiansowcch . Materiał pokrycia w znacznej mierze wpływa na wielkość pochylenia . Pochylenie musi być duże , jeżeli użyte materiały nie pozwalają na ułożenie szczelnego pokrycia , tak aby woda ściekała szybko I nie przedostawała się pod pokrycie (np. przy pokryciu dachówką ). Przy pokryciu szczelnym , wykonanym fachowo z odpowiedniej papy itp. pochylenie może być zredukowane do 5 , a nawet 2%. O spadku i wyglądzie dachów nad halami i innymi budynkami o znacznej rozpiętości przykrycia decydują względy konstrukcyjne

KRYCIE DACHÓW

Pokrycia papą Papa należy do pokryć bardzo szczelnych i dlatego jest stosowane na dachach o małych spadkach . Pokrycie papowe wykonuje się z papy smołowej lub asfaltowej układanej pojedynczo lub podwójnie . Podkład pod papę powinien być gładki i szczelny z desek ułożonych na styk . Wystające krawędzie należy zestrugać. Papę można również układać na podkładzie z betonu lub z płyt izolacyjnych pokrytych gładzią cementową. Podkład betonowy powinien być suchy i oczyszczony .

Pokrycia blachą

Elementy obróbek blacharskich przygotowuje się w warsztacie blacharskim i montuje na budowie . Ze względu na rodzaj materiału rozróżnia się pokrycie blachą stalową (tzw. czarną ) , blachą ocynkowaną i blachą miedzianą. Blachę układa się na podkładzie z desek. Nawet na podkład betonowy trzeba kłaść deski , gdyż blacha stykając się z betonem ulega korozji. Arkusze blachy łączy się na rąbki , przy czym połączenia prostopadłe do okapu , na rąbki stojące podwójne , a połączenia równoległe do okapu na rąbki leżące pojedyncze. Do krycia blachy tnie się na trzy części . Gwoździe ocynkowane wbija się w deskowanie głęboko , żeby ich łby nie wystawały i nie stykały się z blachą. Do pokryć budynków prowizorycznych używa się blachy falistej lub panwiowej . Z uwagi na swą sztywność nie wymaga ona pełnego podkładu , lecz daje się umocować do łat lub w dachach o konstrukcji metalowej do kształtowników . Blachy przykręca się do łat drewnianych wkrętami , do kształtowników mocuje się uchwyty.

Pokrycia dachówką

Dachówki wymagają wytrzymałej konstrukcji dachowej o dużym spadku. Trwałość pokrycia sięga 100 lat. Do najbardziej znanych dachówek należy karpiówka , zakładkowa i esówka . Dachówki są przeważnie ceramiczne , ale coraz częściej stosuje się również cementowe . Dachówki zawiesza się na łatach drewnianych lub rusztach żelbetowych.

Pokrycie karpiówką - najczęściej stosuje się podwójne w koronkę lub łuskę.

Pokrycie w koronkę polega na zawieszeniu , poczynając od okapu , na każdej łacie dwu warstw dachówek . Każda warstwa jest przesunięta do poprzedniej o połowę szerokości dachówki . Dachówkę układa się na zaprawie wapiennej. Pokrycie w łuskę wymaga częstego rozstawienia łat co 12-13 cm . dachówki górne zachodzą na dolne na długość większą niż połowa długości dachówki . przy kalenicy i okapie zawiesza się po dwie dachówki na jednej łacie. Przy obu sposobach pokrycie zabezpiecza się przed zerwaniem przez wiatr przywiązując do łaty co piątą lub ósmą dachówkę drutem cynkowym lub ocynkowanym.

Pokrycie dachówką zakładkową - brzegi dachówki mają uformowane żłobki i wpusty , którymi łączy się sąsiednie dachówki na zakład i stąd pochodzi nazwa dachówki . Warstwy przesunięte są względem siebie o 1/2 szerokości dachówki .

Pokrycie dachówką holenderką ( esówką ) - ma przekrój w kształcie litery S . Pokrycie to jest ładne i często stosowane w obiektach zabytkowych . Pokrycia nie trzeba uszczelniać , gdyż ze wszystkich stron dachówki występują zazębiające się zakładki . Przed zrywaniem przez wiatr zabezpiecza się dachówki przywiązując co piątą lub ósmą drutem przeciągniętym przez wystające ucho dachówki.

OCIEPLENIE DACHÓW

FOLIE DACHOWE:

1.niskoparoprzepuszczalne - paroprzepuszczalność: 25-200 g/m2/24h

2.wysokoparoprzepuszczalne - paroprzepuszczalność: 1000-3000 g/m2/24h

Nie przepuszczają do wewnątrz wody, wiatru, pary wodnej. Wypuszczają parę wodną na zewnątrz.

FD w dachu nieocieplonym może być zastosowana i służy temu, by wilgoć nie przenikała do środka

OBRÓBKI BLACHARSKIE

Obróbki blacharskie obejmują : wykonanie kołnierzy przy kominach , pokrycie koszy pokrycie okapów wykonanie rynien , wykonanie rur spustowych . Kołnierz blaszany zakłada się w podcięciu wokół komina na wysokość nie mniejszą od 15 cm. W pokryciu papowym kołnierze często wykonuje się często z papy. Blachą , z wyjątkiem krycia papowego , wykłada się również kosze . Jeżeli pokrycie leży na łatach, w koszach przybija się deski gr. 25 mm. Na nich układa się pas blachy cynkowej o szerokości całego arkusza, a boczne krawędzie wchodzą pod pokrycie. Blachą kryje się również okapy . Krawędź okapu tworzy deska okapowa przybita do krokwi niezależnie od tego, czy dach jest deskowany czy nie . W dachach żelbetowych blachę okapową przybija się do klocków drewnianych uprzednio zabetonowanych . Okap pokrywa się pasem blachy szer. najmniej 20 cm. Obróbki blacharskie wykonuje się najczęściej z blachy cynkowej , rzadziej ocynkowanej lub cynkowej miedziowanej. Rynny służą do zebrania wody opadowej spływającej po połaci dachowej i do odprowadzenia jej do rur spustowych . Rozróżnia się trzy typy rynien : wiszące , stojące i leżące.

Rynny wiszące - rynna ułożona jest na podtrzymywaczach ( rynhakach ), które należy tak umocować, żeby nie wystawały nad płaszczyznę dachu . Okap jest przykryty fartuchem z blachy, który dla łatwiejszego spływu wody wystaje ok. 5 cm poza krawędź okapu nad rynną.

Rynny leżące - wykonuje się przeważnie na płaskich dachach prowizorycznych . Na dachach stromych nie można ich stosować , gdyż ulegają złamaniu pod ciężarem śniegu .

Rynny stojące - podtrzymywacze opierają się na gzymsie . Nadaje się im przeważnie kształt skrzynkowy . Podtrzymywacze wykonuje się z płaskownika.

Rury spustowe - odprowadzają wodę opadową z rynien do przewodów kanalizacyjnych lub na zewnątrz budynku . Na każde 100 m2 powierzchni dachu daje się jedną rurę spustową o średnicy 15 cm . Rury wykonuje się z blachy cynkowej , stalowej ocynkowanej lub miedziowanej , a utrzymuje za pomocą trzymaczy , złożonych z haka i obręczy wykonanych z płaskownika.

Wykonanie robót blacharskich zaczyna się od krycia gzymsu wieńczącego. Następnie obrabia się kominy, attyki , mury ogniowe , wykłada kosze i zawiesza rynny. Pozostałe obróbki blacharskie, jak krycie gzymsów między kondygnacjami , zakładanie fartuchów podokiennych i rur spustowych wykonuje się po ukończeniu krycia dachu

INSTALACJE W BUDYNKU

Studnia na działce:

studnia z kręgów (najbardziej tradycyjna, kopana, coraz rzadziej). studnia wbijana z filtrem (hydrofor, pompa) Woda z głębokości 7 m. studnia wiercona, głębinowa (pompa głębinowa). 7,5 m od granicy działki. Wymaga pozw. na bud.

Wodociąg

Kanalizacja:

ogólnospławna (ścieki bytowe, z deszczu), sanitarna (ścieki), kanały burzowe ( z dachu, z ulicy). Do nich można podłączyć drenaż.

OGRZEWANIE BUDYNKU:

Źródła tradycyjne: energia elektryczna, /gaz/węgiel, koks/olej opałowy/drewno, trociny, wióry, słoma /. Drewno - najtańsze źródło energii.

Źródła niekonwencjonalne: słońce / geotermiczne (korzystanie z ciepła ziemi-wody), grunt, woda - pompa która się tam znajduje / biologiczne

Wykorzystanie źródeł ciepła: piece stałopalne (paliwo stałe) - węgiel, koks, drewno, trociny, słoma/ kotły - na olej, gaz, prąd, węgiel, koks. / Piec - oddaje ciepło przez obudowę. Kotły - ogrzewamy wodę , rozprowadzana po mieszkaniu./ kominki - z wkładem , z kasetą (dodatkowo obudowana). 90% ciepła. Kotły ogrzewają przez ogrzewanie centralne.

Instalacje CO : grzejniki, ogrzewanie podłogowe (b.zdrowe, nie powoduje jonizacji powietrza), ogrzewanie ścienne

Regulacja ciepła: termostat/czujniki temperaturowe w pokojach/czujnik pogodowy (większy komfort ciepła)

Piece (kotły) dwufunkcyjne - ogrzewają mieszkanie i ciepła woda. Piece jednofunkcyjne z zasobnikiem wody - ciepla woda krąży. Zasobnik może funkcjonować z ener.słonecznej.

WENTYLACJA:went. grawitacyjna (różnica ciśnień)/nawiewniki w oknach/went. mechaniczna (z łazienki i kuchni odprowadza się ciepłe powietrze, do niego przyłącza się powietrze zimne, jest ono dogrzewane i odprowadzane do pokoi)

Klimatyzacja - dostarcza świeżego powietrza i odprowadza wilgotne, wymaga dobrej konserwacji.

PRZEWODY KOMINOWE

Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne wykonuje się w ścianach wewnętrznych pomiędzy ogrzewanymi pomieszczeniami. Jeżeli w zewnętrznych to trzeba je ocieplić. Przewody te należy prowadzić pionowo, a łącząc je w grupy tak aby odchylenie od pionu nie było większe niż 30. Ściany z przewodami z cegły pełnej ceramicznej. Nie należy tynkować wnętrza przewodów, a na poddaszu należy otynkować je od zewnątrz(rapowanie). Każdy trzon kuchenny węglowy powinien mieć oddzielny przewód dymowy. Przewody kominowe powinny być wyprowadzone ponad dach na wysokość zabezpieczającą przed niedopuszczalnym zakłóceniem ciągu. Wystającą ponad dach część komina wykonuje się z dobrze wypalonej cegły ceramicznej lub z kamienia odpornego na działanie czynników atmosferycznych. Wierzch komina przekrywa się czapką ułożoną na papie i zaopatrzoną w kapinos. Wyloty przewodów dymowych i spalinowych są skierowane ku górze, natomiast otwory wylotowe przewodów wentylacyjnych znajdują się w bocznych ścianach wystającej ponad połać dachu części komina. Wysokość wystającej ponad dach części komina może być dowolna .

Razem lub osobno - w każdym domu potrzeba zwykle wielu przewodów kominowych - najczęściej jednego spalinowego i/lub co najmniej jednego dymowego oraz kilku wentylacyjnych. Każdy przewód dymowy może się znajdować w oddzielnym trzonie kominowym. Takie rozwiązanie jest jednak nieracjonalne zarówno ze względów ekonomicznych, jak i wielu innych, między innymi oszczędności miejsca i liczby przejść przez dach. Dlatego gdy w domu potrzeba kilku przewodów kominowych, zwykle grupuje się je w miarę możliwości i umieszcza w jednym lub maksymalnie dwóch kominach.

Przewody (kanały) kominowe w budynku: wentylacyjne, spalinowe i dymowe, prowadzone w ścianach budynku, w obudowach, trwale połączonych z konstrukcją lub stanowiące konstrukcje samodzielne, powinny mieć wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające potrzebny ciąg zapewniający wymaganą przepustowość, oraz spełniające wymagania określone w Polskich Normach. Przewody kominowe powinny być szczelne i spełniać warunki : Obudowa przewodów spalinowych i dymowych powinna mieć odporność ogniową co najmniej 60 min.. Dopuszcza się wykonanie obudowy, o której mowa wyżej, z cegły pełnej grubości 12 cm, murowanej na zaprawie cementowo-wapiennej, z zewnętrznym tynkiem lub spoinowaniem. Urządzenia i przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w pomieszczeniu należy wykonywać z zachowaniem następujących warunków: 1)palne izolacje termiczne i akustyczne mogą być stosowane tylko na zewnętrznej ich powierzchni, w sposób zabezpieczający przed rozprzestrzenianiem ognia, 2) przewody wentylacyjne prowadzone przez pomieszczenia, których nie obsługują, powinny być obudowane elementami (ściankami, okładzinami itp.) o klasie odporności ogniowej przewidzianej dla ścianek działowych tych pomieszczeń, 3)odległość nie izolowanych przewodów wentylacyjnych od wykładzin i powierzchni palnych powinna wynosić co najmniej 0,5 m, 4)w budynku zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi (ZL) prowadzenie przez pomieszczenia przewodów wentylacyjnych z materiałów palnych jest zabronione, 5)drzwiczki rewizyjne stosowane w kanałach i przewodach wentylacyjnych powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Niezależnie od wymagań określonych wyżej przy wykonywaniu urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem należy stosować: 1)przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne instalowane oddzielnie dla każdego pomieszczenia (nie dotyczy to przewodów nawiewnych), 2)wentylatory wywiewne nie wywołujące iskier mogących spowodować zapalenie substancji palnych Przewody wentylacyjne powinny być obudowane lub wyposażone w klapy odcinające, w sposób zapobiegający rozprzestrzenianiu się pożaru między strefami pożarowymi. Odporność ogniowa obudowanego przewodu, klapy odcinającej lub obudowanego przewodu, wraz z klapą, powinna wynosić połowę odporności ogniowej oddzielenia przeciwpożarowego. Najmniejszy wymiar przekroju lub średnica murowanych przewodów kominowych spalinowych o ciągu naturalnym i przewodów dymowych powinna wynosić co najmniej 0,14 m. Stosowanie zbiorczych przewodów spalinowych i dymowych z przykanalikami oraz indywidualnych wentylatorów wyciągowych w pomieszczeniach, w których znajdują się wloty do przewodów spalinowych lub zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej z przykanalikami, jest zabronione. Trzony kuchenne na paliwo stałe oraz paleniska otwarte (kominki) mogą być przyłączone wyłącznie do własnego, samodzielnego przewodu dymowego, Przyłączenia urządzeń gazowych do przewodów spalinowych powinny:grzewcze urządzenia gazowe, jak kotły, ogrzewacze pomieszczeń, grzejniki wody przepływowej, niezależnie od ich obciążenia cieplnego, powinny być połączone na stałe przewodem z indywidualnym kanałem spalinowym. W pomieszczeniu kotłowni dopuszcza się przyłączenie kilku kotłów do wspólnego przewodu spalinowego, pod warunkiem zastosowania wspólnego, skrzyniowego przerywacza ciągu.. Do połączenia urządzeń gazowych z kanałem spalinowym w mieszkaniach należy stosować przewody pionowe oraz przewody poziome .Wyloty przewodów kominowych powinny być dostępne do czyszczenia i okresowej kontroli, z uwzględnieniem przepisów . Przewody spalinowe i dymowe powinny być wyposażone, odpowiednio, w otwory wycierowe lub rewizyjne, zamykane szczelnymi drzwiczkami.Przewody mogą być z: cegły ceramicznej pełnej, cegły silikatowej,pustaków ceramicznych, betonowych I cementowo-gliniastych, bloków betonowych

---