CENY I INFLACJA

1. Istota i formy inflacji

1. mierniki inflacji

2. rodzaje inflacji

2. Przyczyny inflacji

3. Skutki inflacji

4. 4. Sposoby hamowania inflacji

1. Istota i formy inflacji

Jako pojęcie inflacja (z łac. inflatio - wzdymanie, nadęcie) współcześnie jest rozumiane inaczej niż w przeszłości.

INFLACJA

TO PROCES TRWAŁEGO WZROSTU OGÓLNEGO POZIOMU CEN PRZY UWZGLĘDNIANIU ZMIAN JAKOŚCI TOWARÓW W PEWNYM CZASIE. MA MIEJSCE WTEDY, GDY WYSTĘPUJE TRWAŁY WZROST CEN WIELU DÓBR I USŁUG (PRZY UWZGLĘDNIENIU WPŁYWU ZMIAN ICH JAKOŚCI), KTÓRY NIE JEST RÓWNOWAŻONY SPADKIEM CEN INNYCH DÓBR I USŁUG.

Inflacja - określenie procesów ekonomicznych polegających na nadmiernym zwiększaniu ilości pieniądza w obiegu, w stosunku do rynkowej wartości liczonej w cenach dotychczasowych. Do lat trzydziestych XX wieku wyrażało ono lawinowo narastającą ilość pieniądza w obiegu.

Inflacja (procesy inflacyjne) - współczesne pojęcie - określa proces trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen, przy uwzględnieniu zmian jakości towarów w pewnym czasie. Dotyczy ono nie tyle przyczyny tego zjawiska, ile jego objawów. W takim rozumieniu ma ono charakter negatywnej cechy rozwoju.

1.1. Mierniki inflacji

Wymierne skutki procesów inflacyjnych można określić w oparciu o określony zbiór mierników. Najczęściej odwołuje się do czterech ich rodzajów, mianowicie:

1. deflatora produktu narodowego brutto,

2. indeksu cen dóbr konsumpcyjnych,

3. stopy inflacji cen dóbr konsumpcyjnych

4. indeksu cen dóbr produkcyjnych.

Deflator produktu krajowego (narodowego) brutto (PKB, PNB)

Deflator produktu narodowego brutto (PNB), to procentowy wskaźnik wyrażany stosunkiem nominalnego PNB - to jest wyrażonego w cenach bieżących do realnego PNB - to jest wyrażonego w cenach stałych. Przyjmuje on postać formuły: gdzie: nPNB - nominalny produkt narodowy brutto rPNB - realny produkt narodowy brutto

Indeks cen dóbr konsumpcyjnych

Powszechnie stosowanym narzędziem pomiaru ogólnego poziomu cen jest wskaźnik cen konsumpcyjnych. Oznacza się go, jako CPI (od: consumer price index) albo, jako P. Jest on procentowym wskaźnikiem wydatków - na dobra i usługi, w typowym koszyku konsumpcyjnym, konsumowane przez typową rodzinę - okresu bieżącego, do wydatków okresu bazowego. gdzie: CPI0 - wydatki okresu bazowego CPI1 - wydatki okresu bieżącego

Stopa inflacji cen dóbr konsumpcyjnych

Do oceny poziomu inflacji służy również stopa inflacji, mierzona stopą wzrostu (lub spadku) poziomu cen, najczęściej z jednego roku na drugi. gdzie: CPIt - tegoroczny wskaźnik cen konsumpcyjnych CPIt0 - zeszłoroczny wskaźnik cen konsumpcyjnych

Indeks cen dóbr produkcyjnych

Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI - z ang. producer price index), to miernik zmiany cen płaconych przez producentów za czynniki produkcji za wyjątkiem pracy. Określa on zmiany cen dóbr produkcyjnych i informuje o zmianach cen dóbr konsumpcyjnych w przyszłości. Traktowany jest on, jako narzędzie przewidywania koniunktury gospodarczej.

1.2. Główne rodzaje inflacji

W teorii ekonomii i w praktyce gospodarczej wyróżnia się wiele rodzajów inflacji (schemat), w zależności od przyjętych kryteriów.

KLASYFIKACJA RODZAJÓW INFLACJI

Kryterium	Rodzaj	Charakterystyka
czas trwania	chwilową (krótkookresową)	Inflacja jest chwilową, jeśli wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług ma miejsce w krótkim okresie
		trwałą (długoterminową, chroniczną, inercyjną).	inflacji trwałej mówimy wówczas, gdy wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług utrzymuje się przez dłuższy okres. jest ona trudna do zwalczania, mało skuteczne okazują się instrumenty pieniężne, poddaje się natomiast procesom restrukturyzacyjnym w gospodarce narodowej
	charakter	pełzającą	Inflacja pełzająca (zwana powolną, łagodną, jednocyfrową, przytłumioną) ma miejsce wówczas, gdy jej efekty nie powodują większych zakłóceń w społecznym procesie produkcji, wymiany, podziału i konsumpcji, a przez to poddają się kontroli.
		kroczącą	Z inflacją kroczącą (zwaną także stąpającą, biegnącą, kłusującą) mamy do czynienia wówczas, gdy ujawnia ona tendencję do wymykania się spod kontroli i przyspieszania swojego tempa.
		galopującą	Z kolei inflacja galopująca (zwana także superinflacją), to taki wzrost ogólnego poziomu cen, który powoduje narastanie perturbacji w procesie reprodukcji makroekonomicznej. Stanowi ona poważne zagrożenie dla procesów wzrostu gospodarczego. Z reguły wymyka się ona spod kontroli państwa. Jej negatywną stroną jest to, że przyczynia się ona do erozji systemów motywacyjnych.
		hiperinflację.	hiperinflacja (zwana także histeryczną lub szalejącą). Charakteryzuje się ona takim natężeniem procesów inflacyjnych, które uniemożliwiają sterowanie procesami ekonomicznymi. Towarzyszy jej anarchizacja stosunków produkcji oraz eliminacja racjonalnego gospodarowania. Zniekształceniu ulegają proporcje makroekonomiczne. Rachunek ekonomiczny staje się instrumentem bezużytecznym. Trudno również przewidzieć, jak ukształtują się ceny w najbliższej przyszłości.
	wpływu na procesy reprodukcji społecznej	powolną
		stąpającą
		superinflację
		szalejącą
	związków z koniunkt. gospodarczą	stagflacji	Stagflacja to inflacja w warunkach stagnacji gospodarczej
		slumpflacji	slumpflacja, to inflacja w warunkach recesji gospodarczej
	źródeł powstania (sił sprawczych)	inflacji popytowej	Inflacja popytowa (zwana też inflacją nabywców) jest wynikiem przekroczenia przez popyt globalny zdolności produkcyjnych gospodarki
		inflacji podażowej	Jej przyczyny tkwią w samym procesie produkcji - przede wszystkim w jej rosnących kosztach spowodowanych wzrostem cen (np. energii lub płac). Oznacza to, że poziom cen pchany jest wtedy przez rosnące koszty

2. Główne przyczyny inflacji

Inflacja jest zjawiskiem niezwykle złożonym i jej przyczyny tkwią: w całej strukturze gospodarki narodowej, w stopniu jej niezrównoważenia, (niedo­pasowania struktury aparatu produkcyjnego i struktury produkcji do wymagań rynku krajowego i zagranicznego). Skutki niedopasowania strukturalnego: wymuszają określoną politykę fiskalną i pieniężną oraz znajdują swój ostateczny wyraz w określonym ruchu cen, kursu walut, stopy procentowej, podatków itp., które wzajemnie na siebie oddziałują i wymuszają określone zachowania podmiotów gospodarczych.

W krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej (oraz sprawnie działającej infrastrukturze rynku pieniężnego, kapitałowego i fiskalnego): struktura gospodarki jest na ogół dobrze dostosowana do wymagań gospodarki rynkowej, procesy adaptacyjne zarówno w sferze składników globalnego popytu, jak i w sferze struktury agregatowej podaży przebiegają dość sprawnie. W rezultacie stopa inflacji jest w tych krajach względnie niska.

W krajach słabo rozwiniętych pod względem gospodarczym i w krajach postkomunistycznych, niedostosowania strukturalne i niska adaptacyjność podmiotów gospodarczych powodują, że mechanizmy polityczne, fiskalne i pieniężne nie są w stanie zapobiec nieuchronności intensywnych procesów inflacyjnych. Nawet restrykcyjna polityka pieniężna banku centralnego musi ustąpić pod rosnącą presją nie zaspokojonych i pilnych potrzeb społecznych.

Na tej podstawie można przedstawić twierdzenie, że:

podaż pieniądza nieuchronnie dostosowuje się do realnych przemian strukturalnych w gospodarce narodowej i wynikających stąd zmian cen czynników wytwórczych oraz samej produkcji

na tej podstawie może być podważona monetarystyczna sugestia, że inflacja dostosowuje się automatycznie do podaży pieniądza i wystarczy tylko kontrolować jego podaż, aby nie dopuścić do spirali inflacyjnej.

Przyczyn wystąpienia inflacji, a więc utrzymywania się wzrostu poziomu cen, upatruje się - uogólniając istniejące w tym zakresie koncepcje - w dwóch siłach sprawczych:

• w nadmiernym popycie;

• w nadmiernym wzroście kosztów.

INFLACJA POPYTOWA (zwana też inflacją nabywców) - jest wynikiem przekroczenia przez popyt globalny zdolności produkcyjnych gospodarki.

Wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce, w wyniku wzrostu zagregowanego popytu, powoduje niemożliwość zaspokojenia potrzeb nabywców. Oznacza to również, że poziom cen w takim wypadku jest ciągniony przez zwiększony popyt nabywców. Koncepcja inflacji popytowej jest prawdziwa tylko w sytuacji gdy gospodarka jest regulowana za pośrednictwem mechanizmu rynkowego. Kiedy zaś, mechanizmy rynkowe, w procesach równoważenia wzrostu gospodarczego ograniczane są przez państwo w sytuacji nierównowagi inflacyjnej - co ma miejsce przy nadwyżce globalnego popytu nad podażą - w oparciu o politykę stałych cen lub ograniczonego ich wzrostu, mamy do czynienia z inflacją ukrytą (zawieszoną, stłumioną). Przejawia się ona w postaci luki inflacyjnej, czyli nie zrealizowanej nadwyżki popytu globalnego nad podażą, która nie została rozładowana przez podwyżkę cen.

INFLACJA PODAŻOWA - jej przyczyny tkwią w samym procesie produkcji - przede wszystkim w jej rosnących kosztach spowodowanych wzrostem cen (np. energii lub płac).

Oznacza to, że poziom cen pchany jest wtedy przez rosnące koszty. Stąd też bywa ona nazywana również inflacją kosztową. Jej uruchomienie może nastąpić pod wpływem impulsów: zewnętrznych (np. podwyżka cen surowców i dóbr importowanych) - to jest pochodzących spoza gospodarki, wewnętrznych (np. nacisków różnych dobrze zorganizowanych grup społeczno-ekonomicznych).

Ilość pieniądza, inflacja, zatrudnienie - podstawowy związek.

Monetarystyczna reinterpretacja ilościowej teorii cen i pieniądza; zgodnie z tą teorią źródła inflacji tkwią w sferze monetarnej, a właściwie w trakto­waniu przez rząd podaży pieniądza jako zmiennej niezależnej.

Inflacja - rozumiana jako proces ciągły - jest zawsze spowodowana przez nad­mierną w stosunku do potrzeb PKB podaż pieniądza. Bez wysokiej stopy wzrostu podaży pieniądza inflacja nie pojawi się. Inflacja jest zjawiskiem samym w sobie pieniężnym. Od ilości jednostek pieniężnych będących w obiegu (M) zależy poziom cen (P).

Równanie wymiany Fishera: P*Y = M*V stwierdza, że wyceniona w pieniądzu wartość masy towarowej Y, czyli PKB, równa się zdolności transakcyjnej będących w obiegu jednostek monetarnych, tj. masy pieniężnej. Przekształcając owo równanie w kierunku popytu pieniężnego: M = P (Y/V), czytając je z lewej strony do prawej, łatwo zauważyć, iż przy względnej stałości szybkości obie­gu (V) i masy towarowej (Y), zmiany ilości pieniądza w obiegu (M) są jedyną determinantą zmian cen (P). A zatem spadek podaży pieniądza wymusza spadek cen i odwrotnie - wzrost podaży pieniądza skutkuje wzrostem cen: (-ΔM => -ΔP) Prawo Fishera daje o sobie w pełni znać dopiero w dłu­gim okresie. Dlatego też krótkookresowy produkcyjny efekt wzrostu podaży pie­niądza (efekty ekspansywnej polityki monetarnej) po pewnym czasie całkowicie zanika. Jedynym długofalowym skutkiem egzogennego wzrostu podaży pieniądza jest, proporcjonalny do przyrostu masy pieniężnej, wzrost poziomu cen - tj. inflacja.

Przyczyny inflacji kosztowej, popytowej i oczekiwanej w modelowym rozumowaniu Fishera.

Inflacja kosztowa - pojawia się wówczas, gdy rosną ceny jakiegoś ważnego czynnika kosztotwórczego, np.

Impuls dają nadmiernie rosnące: płace (powyżej tempa wzrostu wydajności pracy), zyski, ceny głównych nośników energii, podatki (np. VAT).

Rośnie wówczas ogólny poziom kosztów produkcji

Gospodarka osiąga stan bieżącej równowagi poniżej potencjalnego PKB, poziom cen rośnie, spada zatrudnienie, pojawia się bezrobocie koniunkturalne. Rząd chcąc odzyskać poprzedni poziom zatrudnienia stymuluje popyt agregatowy za pomocą ekspansywnych narzędzi monetarnych, naprowadzając gospodarkę na tory potencjalnego wzrostu i zatrudnienia, utrwalają jednocześnie wysoki poziom cen i płac. Uruchamia to mechanizm spirali płacowo-cenowej (reakcje grup pracowniczych, które poprzednio nie otrzymały podwyżek). Ich płace rosną, a w ślad za tym koszty produkcji. Nowa równowaga osiągana jest przy niższym PKB. Gospodarka znowu przeżywa recesję. W związku z tym rząd ponownie stymuluje wzrost popytu. Gospodarka wraca do stanu równowagi systemu, ale wraca przy wyższym poziomie cen. Jeśli opisany proces dokonuje się w sposób ciągły, to jego efektem jest notoryczny wzrost cen zwany inflacją kosztową. Bez stymulacji popytu utrwalanie cen i płac na coraz wyższym poziomie nie mogłoby się dokonać. Istnienie górnej dopuszczalnej bariery zadłużenia rządu nie pozwala na permanentną stymulację popytu za pomocą polityki fiskalnej. W tej sytuacji kolejne pobudzanie agregatowego popytu może dokonywać się wyłącznie drogą pulsacyjnego wzrostu podaży pieniądza. Inflacja pojawia się, kiedy rząd na dokonujące się zmiany w sferze podaży reagował dodrukowując pieniądze. Gdyby bowiem tego nie uczynił, to wówczas ceny utrzymywałyby się na tym nowym, wysokim poziomie po czym, w długim okresie, bez wsparcia monetarnego zmuszone zostałyby przez niewidzialną rękę rynku do obniżki.

Inflacja popytowa

Inflacja popytowa - pojawia się wtedy, gdy rząd systematycznie stymuluje wzrost popytu, tak że gospodarka znajduje się poza linią potencjalnego PKB (chcąc obniżyć rzeczywistą stopę bezrobocia poniżej jej naturalnego poziomu).

Występuje zjawisko tzw. ponadzatrudnienia i bie­żący PKB przekracza poziom potencjalny. Utrzymanie bezrobocia faktycznego po­niżej naturalnego wymaga, aby rząd co roku stymulował wzrost popytu. Tylko pierwsze pobudzenie popytu może być spowodowane przez instrumenty fiskalne, następne - przy współudziale już po­lityki monetarnej. Każda stymulacja popytu w celu utrzymania ponadzatrudnieniowego wzrostu utrwala dotychczasowy i z każdym rokiem rosnący poziom płac i cen. Jeśli wzrostowi popytu lub kosztów pracy towarzyszy wzrost podaży pie­niądza, to współzależność tych sił doprowadzi do uruchomienia spirali inflacji.

3. Skutki inflacji

Skutkiem inflacji w gospodarce narodowej jest wystąpienie całego szeregu zjawisk mających zdecydowanie negatywny wpływ na jej funkcjonowanie.

Mają one zarówno charakter ekonomiczny, jak i społeczny, psychospołeczny i polityczny. Część z nich daje się przewidzieć. Część zaś jest trudna do określenia z wyprzedzeniem, ze względu na specyfikę miejsca i czasu, w którym zaistnieją.

Syntezując, skutkiem procesów inflacyjnych może być:

spadek siły nabywczej pieniądza (czyli jego deprecjacja), a w ślad za tym również ograniczenie jego funkcji; podejmowanie błędnych i nieefektywnych decyzji lokat kapitałowych; nieprawidłowa redystrybucja dochodów i majątku (mogąca spowodować niezadowolenie społeczne); wzrost stopy procentowej kredytów i oszczędności; erozja realnego poziomu opodatkowania; strata dla oczekującego na zapłatę i zysk dla odraczającego spłatę należności; wzrost kosztów produkcji oraz mniejsze od założonych zyski; ucieczka w wartości rzeczowe, prowadząca do nieprawidłowej alokacji kapitału; nieprawidłowa decyzja inwestycyjna, której konsekwencją są nieskończone inwestycje i zamrożenie kapitału, prowadzące nawet do bankructwa przedsiębiorstwa; nieuzasadnione zakupy przez przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe; powstrzymywanie się od sprzedaży dóbr przez przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe.

4. Sposoby hamowania inflacji

Nie ma jednoznacznej i powszechnie akceptowanej odpowiedzi na pytanie, jak zwalczać inflację. Zależy to w dużym stopniu od diagnozy przyczyn inflacji, a także od warunków określonego kraju w jakich występują procesy inflacyjne.

Jeśli przyjmiemy hipotezę monetarystów, że: inflacja jest zjawiskiem czysto pieniężnym, co oznacza, że wzrost cen jest spowodowany przede wszystkim nieodpowiednimi zmianami nominalnej podaży pieniądza, wówczas walka z inflacją sprowadza się do umiejętnej regulacji podaży pieniądza w wy­rażeniu realnym.

Równowaga na rynku pienięż­nym wymaga takiego dostosowania nominalnych zasobów pieniądza, aby zrów­nać je z popytem na jego realne zasoby i zahamować w ten sposób wzrost cen. Można to określić równaniem: M / P=Y / V M / P oznacza realną podaż pieniądza (suma pieniądza podzielona przez przeciętny poziom cen w kraju), Y / V popyt na pieniądz w ujęciu realnym. Jeśli tempo inflacji ustabilizuje się na niskim poziomie, wówczas: szybkość obiegu pieniądza będzie stała, zaś realna podaż pieniądza będzie rosła w tempie odpowiadającym popytowi wynikające­mu ze wzrostu realnego dochodu narodowego Y.

To rozumowanie monetarystów odnosi się do warunków: pełnego wykorzystywania zdolności produkcyjnych gospodarki narodowej, naturalnej stopy bezrobocia sprawnie działającego mechanizmu rynkowego uruchamiającego szybko różne procesy adaptacyjne.

Teoria Keynesa odnosząca się do krótkiego okresu zakłada, że: w warunkach niskiego wykorzystania zdolności produkcyjnych wzrost jakichkolwiek składników globalnego popytu będzie wpływał na wzrost realnego dochodu przy nie zmienionym poziomie cen rynkowych. Niebezpieczeństwo inflacji pojawia się dopiero wówczas, gdy zwiększenie składników globalnego popytu dokonuje się w warunkach występowania „wąskich gardeł” ograniczających wzrost produkcji w granicach istniejących zdolności produkcyjnych.

Współczesne teorie neokeynesistowskie

zakładają, że wzrostowi realnego dochodu narodowego towarzyszy więcej niż proporcjonalny wzrost cen na­wet wówczas, gdy zdolności produkcyjne nie są w pełni wykorzystane. Wzrost cen można powstrzymywać przez: odpowiednie hamowanie wzrostu płac pieniężnych, ograniczanie nad­miernego deficytu budżetowego oraz odpowiednią regulację dopływu pieniądza do obiegu za pośrednictwem polityki banku centralnego.

ANEKS

Działania rządu zmierzające do ograniczenia inflacji

1. Płace

Rząd stara się przekonać związki zawodowe, aby ich żądania wzrostu płac nominalnych przekraczały tylko w takim stopniu wzrost cen, w jakim wynika to ze wzrostu wydajności pracy. Polityka dochodowa może przejściowo obni­żyć stopę inflacji, ale na długą metę żaden demokratyczny rząd nie jest w stanie zahamować żądań rewindykacyjnych związków zawodowych domagających się wzrostu płac nominalnych we wszystkich grupach zawodowych nie zawsze ści­śle uzależnionych od wzrostu wydajności pracy.

2. Deficyt budżetowy

W krótkim okresie nie musi występować ścisły związek między wielko­ścią deficytu budżetowego a wzrostem inflacji. Deficyt budżetowy może być bowiem finansowany pieniądzem znajdującym się w obiegu i ściągniętym bądź w drodze sprzedaży obligacji skarbowych, bądź też zaciągnięcia kredytu w ban­kach komercyjnych.

W długim okresie uporczywe finansowanie rosnącego deficytu za pomocą emisji obligacji lub zaciągniętych kredytów może tak znacznie powiększyć zobowiązania państwa z tytułu samych należnych odsetek, że rząd będzie musiał uciec się do drukowania pieniędzy papierowych, jeśli nie zostaną podjęte drastyczne działania fiskalne w celu zmniejszenia deficytu. Ograniczanie deficytu w drodze podwyższania obciążeń podatkowych bądź drastycznych cięć w wy­datkach budżetowych może działać antyinflacyjnie, ale stwarza groźbę spowo­dowania recesji i wzrostu bezrobocia. Tak więc metody finansowania deficytu budżetowego na krótką metę mogą hamować inflację, ale na długą metę taka polityka może powodować rozkręcanie spirali inflacyjnej.

3. Podaż pieniądza

Współczesna teoria ekonomii przywiązuje dużą wagę do regulacji dopływu pieniądza do obiegu przez bank centralny za pośrednictwem zmiany stopy rezerw obowiązkowych, która wpływa na możliwość kreacji pieniądza przez banki komercyjne, oraz stopy dyskontowej od kredytu refinansowego która wywiera wpływ na wysokość stopy oprocentowania depozytów i kredytów. Za pośrednictwem zmian stopy procentowej bank centralny może wpływać zarówno na skłonność do oszczędzania, jak i skłonność do inwestycji co może sprzyjać lub hamować procesy inflacyjne w zależności od sytuacji gospodarczej kraju i fazy koniunktury. Wreszcie bank centralny za pośrednictwem polityki otwartego rynku (kupna i sprzedaży papierów wartościowych) może dość skutecznie drenować nadmiar pieniądza i w ten sposób ograniczać inflację.

Mimo różnych możliwości oddziaływania na równowagę na rynku pieniężnym i towarowym, doświadczenie wykazuje, że nie istnieją łatwe rozwiązania eliminujące inflację. We wszystkich krajach mamy do czynienia z mniejszym lub większym wzrostem cen. Znacznie łatwiej jest hamować inflację w krajach gospodarczo rozwiniętych, z rozwiniętą infrastrukturą bankową i rynkiem kapitałowym, niż w krajach gospodarczo zacofanych. Wszelkie próby przyśpieszenia wzrostu gospodarczego oparte na ekspansji inwestycyjnej są z reguły brzemienne w wysoką inflację.

Transformacja i inflacja

Szczególne zagrożenie wysoką inflacją występuje w krajach postkomunistycznych, które w warunkach głębokich dysproporcji gospodarczych, przestarzałej technologii, niskiej efektywności gospodarowania, braku infrastruktury bankowej i rynku kapitałowego oraz nieracjonalnej struktury cen wszystkich czynników wytwórczych próbują w krótkim czasie wprowadzić mechanizm rynkowy. Liberalizacja cen, płac, procentów i kursów walut nieuchronnie prowadzi do gwałtownego wzrostu cen.

Rząd w okresie transformacji systemowej przez cały czas znajduje się pod silną presją nie zaspokojonych potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa. Uleganie tym żądaniom w warunkach ograniczonych możliwości zawsze jest brzemienne w inflację, której wzrost także rodzi niezadowolenie społeczne. W ten sposób do realizacji powszechnie akceptowanych celów jest potrzeb gromadzenie środków wymagających jednakże takich działań, które już powszechnie nie są akceptowane. Ten obiektywny konflikt między słusznymi celami a trudnymi do osiągnięcia środkami ich realizacji powoduje, że są zawsze trudne i często bardziej podporządkowane doraźnym celom politycznym ekipy rządzącej niż długofalowym procesom równoważenia gospodarki narodowej.

Życie w warunkach inflacji jest trudne i kosztowne, ale skoro nie udaje się jej całkowicie zlikwidować, nie pozostaje nic innego, jak umiejętne przystosowanie się do życia z inflacją i niedopuszczenie, aby osiągnęła ona rozmiary wymykające się spod kontroli rządu.

- z języka łacińskiego - gdzie inflatio oznacza wzdymanie, nadęcie

• TO PROCES TRWAŁEGO WZROSTU OGÓLNEGO POZIOMU CEN PRZY UWZGLĘDNIANIU ZMIAN JAKOŚCI TOWARÓW W PEWNYM CZASIE.

• MA MIEJSCE WTEDY, GDY WYSTĘPUJE TRWAŁY WZROST CEN WIELU DÓBR I USŁUG (PRZY UWZGLĘDNIENIU WPŁYWU ZMIAN ICH JAKOŚCI) NIE JEST RÓWNOWAŻONY SPADKIEM CEN INNYCH DÓBR I USŁUG.

KRYTERIUM	R O D Z A J E
CZAS TRWANIA	CHWILOWA (Krótkookresowa)	TRWAŁA (długookresowa, chroniczna, inercyjna)
TEMPO	PEŁZAJĄCA	KROCZĄCA	GALOPUJĄCA	HIPERINFLACJA
WPŁYW NA PROCESY REPRODUKCJI SPOŁECZNEJ	POWOLNA ŁAGODNA JEDNOCYFROWA PRZYTŁUMIONA	STĄPAJĄCA BIEGNĄCA KŁUSUJĄCA	SUPERINFLACJA	HISTERYCZNA SZALEJĄCA
ZWIĄZKÓW Z KONIUNKTURĄ GOSPODARCZĄ	STAGFLACJA Inflacja w warunkach STAGNACJI GOSPODARCZEJ)	SLUMPFLACJA Inflacja w warunkach REGRESU GOSPODARCZEGO
ŹRÓDŁA POW-STANIA, SIŁY SPRAWCZE	POPYTOWA	PODAŻOWA
CHARAKTER	UKRYTA (ZAWIESZONA, STŁUMIONA)	KOSZTOWA
ZASIĘG	KRAJOWA	REGIONALNA	ŚWIATOWA
FAZY	PRZYŚPIESZONA	STABILNA
STOPIEŃ PRZEWIDYWANIA	W PEŁNI PRZEWIDYWALNA	NIE W PEŁNI PRZEWIDYWALNA
WSKAŹNIK	CENOWA	KASOWA	MIESZANA

Rozwiniecie wskazanych sposobów jest zamieszczone w aneksie.

1

8

---