10.01. 2010
PODSTAWY SOCJOLOGI
Prowadzący dr Adam Hajduga
Konsultacje wtorki godz 17-18 pok 422B/412B
e-mail: hajduga@o2.pl - w formie strikte oficjalnej!!!!
Egz pisemny - test, pytania zamknięte o otwarte, wielokrotnego wyboru. \Odpowiedzi punktowane od 0 /0,25/05/075 do 1 pkt
Zaliczenie pow 50%
Nie wcześniej Tydzień a nawet dwa po ostatnim wykładzie będzie egz w kilku turach. Wyświelane będą slajsi od 30 sek do 1min na odpowiedź.
Będą zagadnienia do opracowania na egz Będzie 6 pytań. Tylko z zagadnień przerobionych na wykładach.
Bardzo tępi na ściąganie - od razu ocena ocena nast. W pierwszym terminie a w drugim się postara aby utrudnić egz.
Ubiór galowy!!!!
Literatura:
Piotr Sztompka ,,socjologia. Analiza społeczeństwa”
Sir Anthony Gidens: ,,socjologia”
Socjologia - pochodzi od łacińskiego słowa socius -zbiorowość
Socjologia jest nauką o społeczeństwie
Socius - społeczeństwo
Logos - mądrość
Zajmuję się naszym życiem pośród innych ludzi.
Należy do nauk które zajmują się człowiekiem - przedmiotem badań jest człowiek.
Człowiek jest zwierzęciem politycznym (społecznym) - Arystoteres
Te nauki też zajmują się człowiekiem
Antropologia
Politologia
Człowiek jako obiekt badań jest trudnym przedmiotem, wymyka się jednoxncznym opisom, jest zdolny do wszystkiego. Poza tym to człowiek bada człowieka.
Socjologia ma być dyscypliną
Socjologia jak każda nauka musi posiadać trzy elementy:
przedmiot badań
-Metodologię Badań
specyficzny język
Nauki społeczne dzielimy na:
Nomotetyczne - próbują wysuwać wnioski ogólne (prawa ogólne)
Idiograficzne - próbują wysuwać wnioski szczegółowe (idio = wyjątkowy) (prawa szczegółowe)
Socjologia należy do nauk nomotetycznych.
Człowiek jest istotą biopsychospołeczną:
Bio - związane z biologią, żyjemy w czasach technopolu, człowiek jest na wyższym poziomie technicznym, ale ma te same dylematy moralne)
Psyche - związane z Psychologią (Arystoteles ,,kim jest człowiek”- pierwsza książka społeczna)
Społeczna- związane ze społeczeństwem (Arystoteles człowiek jest animal socjale - zwierze społeczne - człowiek osiąga pełnię społeczeństwa)
Socjologia bada struktury współżycia zbiorowego bądź to z perspektywy działającego człowieka, jego motywacji, pozycji pełnionych ról, bądź też z perspektywy struktur, instytucji i mechanizmów ogólnospołecznych poszczególnych ludzi.
Naukowa definicja socjologii:
Socjologia pokazuje konieczność uzyskania szerszego spojrzenia to, dlaczego jesteśmy, kim jesteśmy i dlaczego działamy, tak jak działamy.
FUNKCJE SOCJOLOGII:
Teoretyczna - rozpatrywane są aspekty i zjawiska w aspekcie genetycznym, strukturalnym i funkcjonalnym, opisuje i wyjaśnia opisany przez siebie przedmiot zainteresowań
Praktyczna - dzieli się na trzy podfunkcje:
-funkcja diagnostyczna (stawia diagnozę, odpowiada na pytanie ,,jak jest?”)
-funkcja prognostyczna (odpowiada na pytanie ,,jak może być?' mówi o następstwach działań)
-funkcja socjotechniczną (pozwala na formułowanie zaleceń dla praktyków, pozwala na wykorzystywanie wiedzy socjologicznej w praktyce)
Socjologia w życiu praktycznym odpowiada na pytania:
,,jak jest naprawdę?”
Obala pewne złudzenia, przekonania, szuka prawdziwych przyczyn.
,,Dlaczego tak właśnie jest”
Poszukuje prawdziwe przyczyny prawdziwych zjawisk społecznych.
,,Jak będzie”
Socjologa interesuje wyprowadzanie praw naukowych.
Socjologia pozwala na prognozy społeczne
METODOLOGIA
Socjologia posiada metody i techniki:
Metoda reprezentatywna (badania sondażowe)
Metoda Badań terenowych (monograficzna)
Metoda eksperymentalna (społeczny w warunkach naturalnych i laboratoryjnych)
Metoda obserwacji (wykorzystuje techniki obserwacyjne)
Konstrukcja metodologii nauk:
(piramida)
Metoda reprezentatywna
-Badania Panelowe (polegają na tym, że dwa razy pyta się tych samych ludzi)
-Badania Polingowe (dwa razy badamy ludzi ale za każdym razem innych ludzi
Metoda terenowa
Terenowe - zajmujemy się jednym konkretnym przypadkiem jedna konkretną zbiorowością, technika obserwacyjna)
Metoda eksperymentalna
Metoda eksperymentalna, mogą być w warunkach laboratoryjnych i terenowych.
Metoda obserwacji
Metoda oparta na źródłach historycznych (wykorzystuje źródła pierwotne, zastane, dokumenty urzędowe, statystyki itd)
Metoda biograficzna (wprowadzona przez F. Znanieckiego - ,,współczynnik humanistyczny” badanie dokumentów osobistych
Metoda socjometryczna (badamy jedną z trzech struktur , struktura sympatii i antypatii w grupie
Metoda analizy treści (analizuje treści pod wg tego co jest napisane )
Metody projekcyjne charakterystyczne raczej dla psychologii, opowiadamy jakąś historyjkę i pytamy co zrobiliby w tej sytuacji
RYS HISTORYCZNY SOCJOLOGI JAKO NAUKI
W Historii nauk społecznych wyróżniamy trzy okresy:
Etap Premodernistyczny - najdłuższy od momentu kiedy człowiek zaczął się zastawiać nad sobą. Opisy człowieka są oparte o świat poznawczy za pomocą zmysłów. To czego nie widzą bezpośrednio tego nie umią opisać
Etap Modernistyczny - szybki rozwój nauki, czas wielkich naukowych technicznych odkryć, moment w którym człowiek uwierzył że można ulepszyć świat, czasy pełnej wiary w potencjał człowieka, uwierzyli że wszystkie problemy miżna rozwiązać za pomocą techniki.
Etap postmodernistyczny - moment utraty w to że nauka rozwiąże wszystkie problemy, badacze dochodzą do wniosku że nie wiadomo co jest dobre a co złe, co moralne a co nie moralne.
Socjologia jako nauka ma krótką historię ale długą przeszłość.
Dwa rodzaje wiedzy:
Wiedza potoczna - to np. przysłowia, to codzienne przekłamania (czarny kot, 13 pt) mówi nam jak się mamy zachowywać.
Wady:
- Opiera się na stereotypach, operuje uogólnieniami
- ludzie przywiązują się do własnych tez,
-wartościowanie (są lepsi i gorsi)
Wiedza naukowa - nie wartościuje, naukowiec opisuje i wyjaśnia. socjologia jako wiedza naukowa opiera się o reguły logicznego myślenia,
Za twórcę socjologii uznaje się francuskiego myśliciela Augusta Comte'a (1798-2858),
Termin ,,socjologia” po raz pierwszy użył w 1839 roku. W 4 tomie dzieła Pt. ,,kurs filozofii pozytywnej”
(rodzina = podstawowa komórka społeczna)
Organizycm - rozumienie społeczeństwa jako organizm.
Następcą Conta jest Herbert Spencer
Główne zasady badań© społecznych:
Socjologia ma badać fakty i tylko fakty
Fakty nie należy oceniać tylko będąc związki przyczynowo-skutkowe
Spenser i Comte patrzyli na społeczeństwo jako na całość!!!
Emil Durkheim, twórca mikrosocjologii, skupia się na małej grupie społecznej.
Praca o samobójstwach, jak to jest że ludzie potrafią zaprzeczyć swojej naturalnej potrzebie (nadzieja umiera ostatnia)
Integracja - stopień podzielania uczuć zbiorowych, stopień zżycia się z grupą
Regulacja - dotyczy zewnętrznych nacisków wywieranych na ludzi
4 typy samobójstw wg Durkheima
Altruistyczne - silna integracja
Egoistyczne - słaba integracja
Fatalistyczne - silna regulacja (człowiek jest przekonany że i tak umrze i nic nieda się z tym zrobić, np. eutanazja)
Anomiczne - brak regulacji, ludzie nie wiedzą w jaki sposób mogą postępować
Anomia - stare normy już nie obowiązują a nowych jeszcze niema
Karol Marks - był Niemcem, wielki socjolog, ale kiepski ideolog
Jego dzieło to książka ,,Kapitał” pojawia się tu znacząca teoria ,,walki klas”
Teoria walki klas:
,,…Bogaci się bogacą a biedni biednieją…”
Marks legitymizuje rewolucję jako sposób rozwiązywania konfliktów społecznych.
(kończy się tu socjologia a zaczyna ideologia)
Robert K. Merton - efekt św. Mateusza - ci, co mają, dostaną jeszcze więcej, a ci, co nie maja, stracą i to co mają.
Bogaci biorą kredyty na inwestycje
Biedni biorą kredyty na konsumpcje
Max Weber - Niemiec, jedna z jego prac to ,,etyka protestancka i duch kapitalizmu”
Nie walka klas tylko mówi że czynnikiem, którym powoduje zmiany jest etyka protestancka.
Dewiacja - odstępstwo od normy
Ci wszyscy badacze uprawiali ,,DWIE SOCJOLOGIE”
I socjologia IXw Cont, Spencer, Patrzą na społeczeństwo jako całość, pyta o procesy globalne - całościowe. Patrzy od strony całego społeczeństwa. MAKROSOCJOLOGIA
II socjologia PRZEŁO, IX i XX w George Mitg, Weber, Znaniecki.
Patrzy od strony pojedynczych jednostek, skupia się na ludzkich działaniach - interakcje. Bada jak te działania funkcjonują, jak działania społeczne wytwarzają trwałe obiekty społeczne - MIKROSOCJOLOGIA
Te dwie socjologie - makrosocjologia i mikrosocjologia proponują przeciwstawne propozycje rozwiązania fundamentalnego dla tej nauki problemu, kwestii relacji jednostki społeczeństwa.
Społeczeństwo jest tylko w naszych głowach, jest tylko bytem świadomościowym, tak mówi mikrosocjologia
Socjologia wtórna mówi
Socjologia pierwotna mówi
7 perspektyw patrzenia na społeczeństwo
orientacja demograficzna - społeczeństwo to różnego rodzaju zbiorowości, np. Państwo, krąg znajomych itd.
orientacja grupowa - społeczeństwo to organizm złożony z grup zależnych od siebie.
orientacja systemowa -ten system to powiązany układ pozycji (statusów) i typowych dla nich ról. (pozycję się ma, a rolę się pełni)
orientacja strukturalna - społeczeństwo = sama sieć relacji międzyludzkich, schematów odnoszenia się do siebie. (są ludzie i między tymi ludźmi zachodzą relacje i ta sieć relacji to są wszystkie zależności między ludźmi)
orientacja aktywistyczna - społeczeństwo = zbiór ludzi i ich wzajemnie oddziałujących działań i konsekwencji.
orientacja kulturalistyczna - społeczeństwo = matryca znaczeń, symboli i reguł decydujących o ludzkich działaniach. Społeczeństwo to jest sumą tych wszystkich znaczeń (np. u Eskimosa pocierają się nosami a u nas podajemy sobie ręce)
orientacja zdarzeniowa (polowa) - Społeczeństwo = nieustannie zmienne, płynne pole pełne zdarzeń społecznych. Społeczeństwo jest w stałym procesie stawania się, społeczeństwo nie istnieje tylko ciągle na nowo się staje. Stała zmiana społeczna.
Społeczeństwo to wszystko razem, to byt wielowymiarowy, wieloaspektowy istniejący na wszystkich 7 poziomach.
Socjologiczna wyobraźnia - celem nauczania socjologii jest nauczenie ,,socjologicznej wyobraźni” czyli umiejętności rozumienia historii i biografii oraz relacji między mini w społeczeństwie.
Na umiejętność składa się:
- dostrzeganie że, wszelkie zjawiska społeczne są efektem natychmiastowym lub odroczonych, zamierzonych lub niezamierzonych (kawa - jak powstała…..skąd przyjechała, kto ją pakował, kto dostarczał)
-świadomość
-rozpoznania
,,Socjologiczna wyobraźnia - to zdolność wiązania wszystkiego , co się dzieje w społeczeństwie, z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi i historycznymi oraz z działaniami podejmowanych w tych warunkach przez podmioty indywidualne i zbiorowe, które w efekcie kształtują świat społeczny w całej jego złożoności i różnorodności.”
JĘZYK SOCJOLOGII
Socjologia dostarcza MAPY ŚWIATA, w którym żyjemy, lepszej orientacji w chaosie toczących się wydarzeń, bardziej racjonalnej interpretacji wszystkiego, co się wokół nas dzieje.
Podstawowym narzędziem wszelkiego myślenia jest język
Myślimy i mówimy pojęciami.
Dużo jest pojęć socjologii, część z tych pojęć jest to pojęcia interdyscyplinarne. (pojęcia kultury i cywilizacji)
Pojęcia interdyscyplinarne:
Natura,(naturę zastajemy) naturę człowiek zastał, a kulturę tworzy. Czasami w swoimi działaniami kulturowymi człowiek niszczy naturę
Kultura (kulturę tworzymy) - uprawa ziemi.
Kultura to całokształt dorobku materialnego i niematerialnego człowieka, uznawanego w danym społeczeństwo za cenne i przekazywane następnym pokoleniom. Kultura jest pojęciem opisowym.
Człowiek nie tylko uprawia ziemie ale również samego siebie
Cywilizacja - miasto, obywatel jest częścią kultury danego społeczeństwa. Elementem cywilizacji jest kultura symboliczna.
Wszystkie kultury są sobie równe - takie są zasady w nauce.
Wykłady z dn. 24.01.2010
SOCJALIZACJA - to proces uspołeczniania człowieka., to proces przekształcania człowieka biologicznego w istotę społeczną.
Proces socjalizacji nie kończy się nigdy, trwa tak długo, jak długo żyje człowiek
Sankcja - pozytywne i negatywne wzmocnienie
Pozytywne wzmocnienie to np. zdany egzamin
Negatywne - np. nie zdany egzamin
Socjalizacja jest efektem wpływów zamierzonych czyli ,,wychowania” i nie zamierzonych.
W toku socjalizacji człowieka poznaje i przyswaja sobie:
Umiejętności społeczne, np. rozumienia symboli, np. znak stopu, język -werbalne, kiwanie głową
Umiejętność posługiwania się rozmaitymi przedmiotami np., nóż i widelec, korzystanie z różnych urządzeń, umiejętności
Normy i wzory zachowań pewien sposób w jaki mam się zachowywać społecznie akceptowalny, np. jestem głodny to musze spbie jedzenie kupić i przyrządzić a nie ukraść, społeczeństwo wyznacza sposoby zaspokojenia tych potrzeb. Uczymy się jak zachowywać się w określonych sytuacjach i jak te sytuacje rozpoznawać. Kiedy rozpoznajemy nową sytuacje to wiemy jak się mamy zachować (dzień dobry - podajemy rękę (wzory i normy)
Wartości różnego zjawiska które przez społeczeństwo oceniane są dodatnio lub ujemnie. Np. miłość, dobroć, prawda, przyjaźń, lub materialne np. kawałek papieru mającego jakąś wartość za którego można coś sobie kupić..
Niedziela na ostatnich zajęciach- dostaniemy zagadnienia do egzaminu
Uczenie się na wymienionych umiejętnośći opiera się na
3 mechanizmy:
Wzmacniania polega na tym że, jak będziemy się (pozytywne) zachowania, akceptowanie wartości jeżeli będziemy tak postępować to sankcja pozytywna, sankcja negatywna-ukradniemy coś -więzienia, pozytywna sankcje-
Naśladowanie - obserwujemy innych ludzi i ich naśladujemy -zachowujemy się podobnie jak oni, np. dzieci naśladują dorosłych, czyli uczenie się przez naśladowanie
Przekaz symboliczny jest charakterystyczny tylko dla ludzi, tzn wiedza zgromadzona przez poprzednie pokolenia jest przekazywane najczęściej w formie pisemnej-w formie utrwalonej, ww formie pouczeń, doświadczeń .
W toku socjalizacji człowiek kształtuje swoją osobowość i tożsamość.
Osobowość - pojawiło się to pojęcie najpierw w psychologii. W socjologii człowieka traktuje się jako pewien sposób Persona - człowiek wolny.
Introwertyk, choleryk itd.
Zespół cech, wartośći które wykorzystujemy w
Tożsamość - pochodna przynależności jednostki do różnych grup i kategorii społecznych. Np. czy jestem szatynem, interesuję się tym a nie tym,,,,
tożsamość osobista - ja jak człowiek sam siebie postrzega, wszystko to jak siebie postrzegam), różnica między ja a reszta ludzi
tożsamość społeczna - my, wy, oni, np. ja jestem wykładowcą - a państwo studentami, ja jestem kibicem drużyny x a państwo Y. różnica między ja, wy, oni
osobowość społeczna
komponenty osobowości społecznej składają się z 4 elementów:
Jaźń subiektywna
Jaźń odzwierciedlona
Kulturowy wzór jednostki
Status społeczny i role społeczne
SAMOOCENA JEDNOSTKI TE CZTERY ELEMENTY SKŁĄDAJĄ SIĘ NA WŁASNĄ SAMOOCENĘ
Samoocena przekłada się na kontakty z ludźmi, trzeba najpierw zaakceptować samego siebie, aby móc zaakceptować innych.
Jaźń subiektywna - to jest to co ja myślę o sobie samym, to jest mój autoportret (czy wysoki czy niski, miły czy nie miły) komponent osobowości który bardzo często dokonuje samooszustwa (od jutra nie piję nie palę,)
Jaźń odzwierciedlona - to jest to co ja myślę o sobie ale jest to wynikiem tego co inni o mnie myślą (jestem sympatyczny - bo ktoś kiedyś o mnie tak powiedział). Ludzie liczą się z opiniami tych których kochają, na których im zależy. Ludzie potrzebują akceptacji - afiliacji.
Jeżeli ludzie będą mówić nam że jesteśmy zdolni - to wcześniej czy później uwierzę że jestem zdolny i na odwrót - jest to teoria naznaczania. Jeśli mamy zawyżoną samoocenę to nie potrafimy przyjąć nic krytycznego.
Kulturowy wzór osobowości - system wartości które społeczeństwo nam przekazuje w czasie socjalizacji czyli - sposób zachowania się w określony sposób , np. oczekuje się że katolik np. przyjmie księdza na kolędzie, ale zupełnie innego zachowania będzie się oczekiwać od sposobu innego wyznania.
Stosunek społeczny - pewien normatywnie określony schemat oczekiwanych interakcji między partnerami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi związane z nimi role.
Cechy charakterystyczne takiej relacji:
- wielkośc interakcji
-wielotematyczność (całym sobą, lub segmentem
-trwałość (wzory zachowań i mniej więcej wiemy jak mamy się zxachować)
-Normatywna regulacja (wzory)
Stosunkiem społecznym jest to co się dzieje między nami (wykładowca - student możemy wymagać od siebie wzajemnie tylko na tym poziomie
Status społeczny (pozycja społeczna) - to jest usytuowanie danej osoby w strukturze stosunków społecznych w danej zbiorowości.
Statusy społeczne:
Przypisany status - na który człowiek nie mam żadnego wpływu (np. mężczyzna-kobieta, dziecko. Jest on nadawany bez naszej woli wiąż się z półcią albo z wiekiem
Statusy osiągane - mąż-żona, student, statusy które wynikają ze świadomych decyzji - sam człowiek zdobywa
Statusy dominujące - każdy z nas ma taki status. Dla mężczyzn jest to status zawodowy, dla kobiety - status rodzinny, nie jest to reguła ale pewna wyraźna tendencja którą można zaobserwować
Status jest pojęciem pozycyjnym, umiejscawia osobę w strukturze społecznej
(np., wystrój wnętrza, dyrektor,itd.)
rola społeczna - określa dwa różne aspekty działań podejmowanych ze wg na status - to czego od niego oczekujemy i to jak ma się zachować, to zespół praw i obowiązków związanych z danym statusem (pozycją) - przepisy roli, to schemat zachowania związanego z pozycją, scenariusz pozycji
Rola społeczna zawsze wynika ze statusu jaki pełni, jest to scenariusz związany z pozycją społeczną.
Człowiek najlepiej wypełnia ta rolę społeczną z którą się najlepiej identyfikuje, bo będzie się najbardziej przykładał. - syndrom roli kluczowej (dominującej)
Rola totalna - z której nie można zrezygnować - wyjść - np. lekarz, ksiądz-rola ta wyznacza jak każdy człowiek jest postrzegany.
Każdy człowiek jest wiązką ról społecznych - tzn. sposoby zachowania-myślenia, każda z ról społecznych ma margines swobody tzn że można ją różnie odegrać (np. kontroler biletów - może wlepić mandat lub może przymknąć oko)
Wyróżnia się 3 elementy w konstrukcji ról:
-zachowania nakazane (student musi chodzić na ćwiczenia)
-Zakazania nakazane (student nie może ściągać)
-Margines swobody (student jeśli nie chce nie musi chodzić na wykłady)
Człowiek mając określoną pozycję społeczną i pełniąc w związku z tym daną role społeczną wypełnia trzy rodzaje oczekiwań:
-musi
-powinien
-może
EGZAMIN 16 LUTY WTOREK OD 16:30 -20:30 AULA C-500 KOSMETOLOGIA
SLAJD WYŚLWIETLANY OKOŁO 1 MINUTY, 6 PYTAŃ.
Wymień 4 komponenty osobowości społecznej
Czym jest statusy społeczny i rola społeczna,
Konflikt roli - zachodzi wtedy gdy związek między pozycją nnie jest jak 1:1. tzn pozycja np. studenta zakas ściągania - ale jednak spróbuję
Konflikt między rolami - różne jednocześnie pełnione role wymagają w tym samym czasie sprzecznych ze sobą zachowań (np., mamo ja chcę żebyś została w domu - a ja musze jechać na wykład)
Napięcie roli - wówczas gdy wysiłek wkładany w wypełnianie przepisów wynikających ze statusu społecznego powoduje niepokój, stres i napięcie.(np. lekarz leczy pacjenta, musi podjąć decyzję czy leczyć dalej skoro za miesiąc i tak umrze, lub wykłądowca machnie ręką i przepuszcza lub oblewa)
Konflikty ról społecznych można podzielić na 3 rodzaje:
Czasowo-przestrzenny -niezdolność do przebywania w dwóch miejscach jednocześnie (np. nie można jednocześnie być w pracy i na egzaminie)
Konflikt moralny - ludzie wypełniają role, których scenariusz e wzajemnie się wykluczają - mechanizm projekcji
Sytuacyjny - (kim jesteś bardziej w danej sytuacji -policjant kolega,) nasze doświadczenia które wpływają na relacje z innymi
Rodzaje socjalizacji:
socjalizacja pierwotna
socjalizacja wtórna
SOCJALIZACJA PIERWOTNA - przechodzimy zazwyczaj w dzieciństwie, uczymy się różnych wzorów zachowań, poznajemy abecadło społeczne - przekazuje nam je rodzice albo opiekunowie. Jest najważniejsza w życiu człowieka!!!
SOCJALIZACJA PIERWOTNA ZAWSZE ODBYWA SIĘ Z EMOCJAMI
,,czym skorupka za młodu nasiąknie tym na starość trąci”
Składa się z 3 etapów-faz:
nieograniczony determinizm - okres do 3 roku życia nic od nas nie zależy (nie wybierasz religii, kultury, rodziców), wpływ na to jacy jesteśmy będą miały poglądy rodziców na temat porodu, opieki nad dzieckiem. W rodzinie zaspokojona potrzeba bezpieczeństwa!!!
Ograniczony determinizm - 0d 3-12 roku życia rozwój mowy dziecka decyduje w jego karierze. Żeby dziecko dobrze wychować należy je słuchać, widzieć - zejść do jego poziomu. Nie można mówić: nie pytaj, nie filozofuj
Funkcjonalny determinizm - okres między 13-20 rokiem życia - okres buntu, zmiany fizyczne i psychiczne - grupa największego ryzyka jeśli chodzi o socjalizacje, bo ludzie chcą przynależeć najczęściej do jakiejś grupy. Jest to pierwszy moment kiedy zaczynam zadawać sobie pytanie: ,,kim jestem…?” zaczyna kształtować się tożsamość (nie koniecznie ta dobra, kryzys tożsamości)
Socjalizacja Pierwotna kończy się kiedy pojawia się uogólnony inny
Jak jesteśmy dzieckiem to mama mówi umyj ręce po wyjściu z wc, jest tych sytuacji coraz więcej w dalszym życiu, czyli cały czas ktoś komuś coś mówi-czego nie wolno mówić- wtedy odkrywamy że w ogóle tak się nie robi odkrycie się - wtedy pojawia się socjalizacja wtórna
Częścią procesu socjalizacji to wychowanie -obejmuje wpływy zamierzone - kiedy go uczę czegoś konkretnego, ale można też pokazać-tak żeby obserwowało. Obejmuje wpływy spontaniczne, niezamierzone.
3 granice które pokazują że okres socjalizacji pierwotnej jest zakończony:
Charakter legislacyjny, prawny-granica od kiedy jest się uznawanym za dorosłego -prawo wyborcze
Inicjacja symboliczna np. matura
Granica ekonomiczna - jesteś w stanie wziąć odpowiedzialność za siebie i drugiego człowieka
SOCJALIZACJA WTÓRNA - jest dalszym procesem uczenia się zna abecadło społeczne i teraz uczy się jak sprawnie się nim posługiwać . Uczymy się kolejnych ról społecznych.
Uczymy się przez całe życie. Np. wykładowca musi cały czas się dokształcać. - wyścig szczurów - cały czas do przodu.)
RESOCJALIZACJA przywrócenie jednostki społeczeństwu, to jest jednostka które dostała złe przykłady w resocjalizacji pierwotnej, trzeba jej teraz to przywrócić.
Osobnik resocjalizowany - to zapisana już karta - trzeba wymazać to co jest - i trzeba to zmienić
Tło procesów socjalizacji i wychowania -typy przekazywania kultury na podstawie studium dystansu międzypokoleniowego wyróżnionego przez Margaret Mead;
Kultura postfiguratywna - rodzice uczą dzieci - , zasadniczą rolę odgrywa pokolenie najstarsze - ma najwięcej do powiedzenia. Mocne jest wspólne działanie, pielęgnowanie tradycji -przeszłość jest bardzo ważna jak było kiedyś tak jest i teraz .np. Mężczyzna jest głową rodziny, kobieta wychowuje dzieci, dzieci są kandydatem na człowieka - wykonują polecenia rodziców…rozwody-hańba rodziny.
Kultura konfiguratywna - odkrycie rówieśników, ważne jest to co mówią rówieśnicy, ludzie zaczynają się uczyć się od siebie nawzajem. W tej kulturze dziecko wychowywane jest przez dziadków ale może być wychowywane przez instytucje, kobieta może samotnie wychowywać dziecko - może sama wybrać męża. Młodzież buntuje się przeciwko rodzicom.
Pry wspólnych posiłkach to głowa rodziny decyduje o kolejności mycia się, jedzenia posiłków.
Nie można wychować dziecko bez stresu bo stres jest częścią naszego życia- tak jak oddychanie
Kultura prefiguratywna - dominującą rolę odgrywają dzieci. Części zachowań społecznych to dzieci uczą rodziców. Pokolenie singli jest czczone, pracoholizm - jedyne uzależnienie, w tej kulturze dużo się pracuje poza miejscem zamieszkania, mogę mieć rodzinę ale nie zakładam że to jest ostatnia rodzina w moim życiu.
Kultura indywidualności - jednostki: ja, moje , dla mnie…..człowiek jest najważniejszy, a dziecko staje się dobrem zastępowalnym, nie musisz go mieć, jak nie będziesz go miał możesz podróżować itd., umierać należy tylko w szpitalu - śmierć nie towarzyszy nam na co dzień.
06.02.2010
ELEMENTY KONSTRUKCYJNE SPOŁECZEŃSTWA:
Struktura społeczna - jest trwałym układem relacji między elementami społeczeństwa.
Do tych elementów należą: status (pozycja społeczna), rola, grupy, organizacje, instytucje społeczne i wspólnoty terytorialne.
Struktura społeczna - czysta konfiguracja , forma wielokierunkowych stosunków społecznych, niezależnie od tego, między kim występują i czego dotyczą.
STEUKTURA SPOŁĘCZNA MA 4 WYMIARY:
Normatywna(struktura norm)
Idealna (związany jest z tym co mam myśleć lub w jaki sposób)
Interesów (polega na tym że nie każdy z nas może mieć wszystko, a jeśli chce to zdobyć to musi to zdobyć w jakiś sposób - w jaki sposób mamy określone dobra zdobywać - jest to wymiar komunikacyjny)
Interakcyjna (komunikacja między ludźmi)
Dynamika struktur - funkcje ograniczające (negatywne) i ułatwiające (pozytywne)struktur społecznych.
Budując bariery i otwierając szanse, struktury wyznaczają pole, na którym ludzie podejmują działania interakcje. Struktury stanowią utrwalone ramy aktywności ludzkiej. Mają jeszcze swoje struktury wewnętrzne
Rodzaje struktur społecznych:
MAKROSTRUKTURA - sieć powiązań obiektów społecznych które mają swoją wewnętrzną strukturę.(np. naród, społeczność etniczna, ojczyzna, klasda społeczna, kasta społęczna)
MIKROSTRUKTURA - tego rodzaju elementy które sprowadzają się do człowieka (np. małe grupy społeczne do kilkunastu-kiolkudziesięciu osób).
MEZOSTRUKTURA -struktury pośrednie Społeczności terytorialne, lokalne (np. mieszkańcy jakiejś wioski, małego miasteczka)
Koncepcja adaptacji społecznej Roberta Merona - kanadyjski socjolog
Struktura kulturowa - struktura wartości które wyznawane s,a w danym społeczeństwie, dzielą się one na:
-autoteliczne - to te które sobie cenimy, te które są celami same w sobie, (np. zdrowie, szczęście , bezpieczeństwo, rodzina)
-instrumentalne - to te, które są potrzebne aby realizować wartości autoteliczne, np.(wykształcenie, dobra materialne, posiadanie władzy, prestiż społeczny, przyjaźń
Pytanie: z niżej podanych wartości wskaż te które są autotelicznymi - test
ADAPTACJA SPOŁECZNA = TYPY INDYWIDUALNEGO PRZYSTOSOWANIA SIĘ JEDNOSTEK DO STRUKTURY SPOŁECZNEJ
(w jaki sposób ludzie dokonują adaptacji społecznej)
Wartości wskazują to do czego ludzie powinni dążyć (np. uzyskanie wykształcenia)
Wartość jest pewnym celem który chcę osiągnąć.
Normy wskazują to jak powinni do tego dążyć (np. zapisać się na studzia, zdawanie w sposób pozytywny egzaminów). Normy regulują cele.
Anomia - jest to bezprawie, jest to taki stan w życiu społeczeństwa, gdzie stare wartości już nie funkcjonują a nowe jeszcze nie powstały
(np. przed 80-90 rokiem powszechne było to, że ludzie jeżeli coś potrzebowali to wynosili z zakładu pracy, jest po 90 roku zakład pracy zaczyna być prywatny, są kontrole, strażnik mówi że ukradł - zdziwienie - dlaczego skoro zawsze wynosili….)
Typy indywidualnego przystosowania się jednostek do struktury społecznej (koncepcja merona)
Konformizm - to jednostka która postępuje zgodnie z normami i wartościami,
jest podstawowym i najpowszechniejszym mechanizmem adaptacji.
Innowacja - to osoba, której wartości mu się podobają - akceptuje wartości, ale normy już nie akceptuje (np., złodziej, osoba która ściąga
Rytualizacja - normy akceptuje ale nie akceptuje wartości (chodzi do kościoła, bo tak trzeba, ale nie jest do tego przekonany)
Wycofanie - nie akceptuje norm, i nie akceptuje wartości (np. bezdomny - nie zależy mu na rodzinie, nie chce zdobyć wykształcenia itd.)
Bunt - wartości i normy które społeczne są akceptowane przez taką osobę są odrzucane (np. buntownik - nie chce się uczyć i pracować tylko chcę np. się bawić, nie ważne bogactwo, rodzina, ale ważne np. szczęście)
GRUPY SPOŁECZNE:
Organizacje
Instytucje społeczne
Wspólnoty terytorialne
ZBIÓR - to jest statystycznie wyodrębniona grupa ludzi, grupa ludzi która w danym momencie przechodzi nap przez ulicę
KATEGORIA SPOŁECZNA - taki zbiór ludzi, który został wyodrębniona ze wg na ważną społeczną cechę( np. peron, podział na wykształcenie - wtedy to jest kategoria społeczna
ZBIOROWOŚĆ - to zbiór i kategoria jednocześnie, ale powstaje wtedy kiedy mi,ędzy tymi ludzi zaczną pojawiać się stosunki społeczne.
GRUPA SPOŁECZNA - to zbiór ludzi, którzy w dążeniu do wspólnych wartości związani są więzią społeczną i wytworzyli oni wewnętrzną organizację.
To zbiorowość społeczna w której pojawiła się wewnętrzna struktura
Grupę społeczną tworzy:
Musi być przynajmniej 3 osoby (triada)
Muszą być wspólne cele - wiążą się więzią społeczną (np. rodzina)
Muszą być wewnętrzne struktury - to wewnętrzna organizacja
Świadomość wspólnego ,,my” ludzie mają świadomość tego że tworzą grupę, ale jak inni ludzie którzy tej grupy nie tworzą - ale ich obserwują, to też tak stwierdzą
Muszą być wspólne wartości - ośrodki skupienia grupy (np. mieszkanie)
Do każdej grupy społecznej można przynależeć:
- realnie (dokumentami przynależności do grupy społecznej (np. studenci)
-Ideologiczna - niebezpośrednia - (np. przynależność do narodu polskiego)
SPÓJNOŚĆ GRUPY - to taka, w której nie ma wyraźnych podziałów, gdzie nie ma podgrup (np. jeżeli wszyscy będą wyznawać jednakowe postawy, normy, wspólne działania)
Grupy bardziej spójne silnie dominują nad swymi członkami. Jeżeli nie zachowujesz się zgodnie z normami i wartościami któ®e wyznaje grupa, to grupa ci,ę wyrzuci.
Przykładowe czynniki spajające grupę:
- osoba przywódcy
-Wierzenia, obrzędy praktykowane w grupie
-symbolika
-przedmioty materialne będące w posiadaniu grupy.
STRUKTURA SOCJOMETRYCZNA - to struktura sympatii i antypatii w grupie.
Badaniem tych struktur zajmuje się socjometria - bada wzajemne oddziaływania między ludźmi.
SOSJOGRAM -Graficzne wykreślenie relacji interpersonalnych w grupie
GWIAZDA SOCJOMETRYCZNA - osoba która w grupie jest najbardziej lubiana
STRUKTURA PRZYWÓDZTWA - pokazuje w jaki sposób i w wyniku czego jedni członkowie grupy uzyskują władzę nad drugimi.
Przywódców charakteryzują pewne cechy osobowościowe.
Czy struktury socjometryczne to: -
sympatia i antypatia
władza jednych nad innymi
c……
PRZYWÓDZTWO
po co nam przywódca w grupie
Przywódca ma być wzorem osobowym
-jest potrzebny po to aby koordynować działania
-zapewniać spoistość grupy - integracja
-ma pokazywać, wskazywać które wartości i jakie normy są pożądane.
Bazą do sprawowania w grupie mogą być kompetencje trojakiego rodzaju:
3 źródła z których można czerpać sprawując władzę w grupie:
-ekspert (ten co wszystko wie, i umie i rozumie)
-moralizator (najlepiej realizuje cele i wartości grupowe, stanowi żywy wzorzec do naśladowania)
-wodzirej (cele towarzyskie)
Jak się dobiera przywódców
Dwa rodzaje kryteriów
-zewnętrzne - są związane ze statusem jednostki poza grupą
-wewnętrzne - są związane ze z działaniami w grupie, ten kto ma dominujący charakter zachowania, zdolności towarzystwie itd..), SA to zdolności interpersonalne.
W grupie wyróżnić można kilka stylów przywództwa:
autorytarny - przywódca wydaje polecenia i sprawuje władzę samodzielnie, nie dzieli się władzą, sam decyduje, mówi konkretnie
demokratyczny - przywódca wspólnie z podwładnymi uzgadnia sposoby działania - pierwszy wśród równych - koordynuje działania, nigdy nie gani i nie nagradza publicznie - robi to w bezpośrednim kontakcie
anarchiczny (permisywny) przywódca jest niewidzialnym doradcą, w większym stopniu grupa kieruje się sama, sama sobie koordynuje działania, przywódca zostawia grupie wolną rękę, decyzje zostawia grupie. Rzadko ocenia pracowników, najwyżej ogólnie komentuje (np. panie Janie było to dobrze zrobione)
na teście może być opis sytuacji i trzeba będzie określić jaka to sytuacja
o sukcesie przywódcy decydują:
efektywność zadaniowa (skuteczność) - pozwala członkom, zrealizować swoje instrumentalne cele
satysfakcje z uczestnictwa - spoistość grupy, zintegrowanie, wysokie morale
raz uzyskania władza otwiera możliwość do jej stałego utrwalania, utrzymywania, poszerzania.
STRUKTURA KOMUNIKACJI - w jaki sposób ludzie soę ze sobą w grupie komunikują
Są 3 sposoby:
krąg (wszyscy będą się komunikować w ramach swojego kręgu)
łańcuch (w grupie kilkuosobowej, płynie od jednej osoby do drugiej, jest hierarchiczna, dyr. -kierownikowi- kierownik-pracownikowi itd.)
gwiazda (kilka osób w grupie i wszyscy przekazują informacje jednej osobie w grupie
wypisać 3 słowa - test
TEORIE INTERAKCJI SPOŁECZNEJ
Interakcje - to ludzka aktywność ludzi w społeczeństwie
Człowiek jest tym, z kim się komunikuje.
4 teorie interakcji społecznych:
teoria behawioralna - (oparta na eksperymencie Pawłowa), mówi o tym że człowiek komunikuje się w swoim życiu z tymi którzy go nagradzają, a unika tych którzy go karzą.
Teoria wymiany (Blau) -nie ma nic w życiu za darmo, wszystko ,,coś za coś” (np. miłość macierzyńska)
Teoria interakcjonizmu społecznego - ludzie przekazując sobie nie tylko słowa, ale też wrażenia, symbole) w każdej komunikacji musi być nadawca i odbiorca. (przekaz- zakodowanie przez nadawcę, odkodowanie przez odbiorcę i na odwrót)
Teoria dramaturgiczna - życie jest teatrem - aktorami ludzie (Hoffman).
W zależności od tego co robimy odgrywamy daną rolę. Nie często możemy mówić ludziom co o nich myślimy.
Dzisiaj koncepcja jest dlatego istotna że żyjemy w czasach konieczności wywierania wrażenia. Sukces związany jest z wizualizacją
***************************************************************************
WIĘŹ SPOŁECZNA - to ogół stosunków społecznych i wzajemnych zależności jakie łączą jednostki grupie. (np. stany świadomości ludzi, identyfikacja z grupą)
Więź społeczna może mieć charakter:
-naturalny (więzy krwi)
Obiektywny
-subiektywny
Jak się tworzy więź społeczna:
Styczność przestrzenna
Styczność psychiczna
Łączność psychiczna
Typy styczności:
Ze wg na czas trwania - przelotne i trwała
Ze wg na charakter relacji między partnerami - pośrednie i bezpośrednie
Kiedy następuje rozpad więzi społecznej:
Obojętność wobec siebie- podział grupy
Brak celu
Wyobcowanie się z grupy
Konfliktu co do sposobów realizacji celów.
Co jest skrajnym przykładem rozpadu więzi grupowej
-odp: obojętność
RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH:
Ze wg na wielkość - grupy małe i duże
Ze wg na kryteria rekrutacji członków - ekskluzywne i inkluzywne
Ze wg na typ więzi społecznych - grupy pierwotne i wtórne
ze wg na stopień formalizacji -grupy formalne i nie formalne
Ze wg na realizowane cele - wspólnoty i grupy celowe (stowarzyszenia, zrzeszenia)
Ze wg na przynależność - grupa własna i obca
Ze wg na odniesienie własnych podstaw do podtaw innych ludzi
grupy odniesienia porównawczego i normatywnego
07.02.2010r. cdn z 06.02
GRUPA MAŁA I DUŻA
Grupa małą
Ludzie nawzajem się znają i mogą się ze sobą wzajemnie kontaktować. Członkowie wchodzą w osobiste styczności społeczne. Hierarchia nie jest widoczna
Grupa duża
Wchodzą w styczności pośrednie. Członkowie grupy się wszyscy ze sobą nie znają. Utrzymują kontakt ze sobą na zasadzie np. telefonu, Internetu, pojawia się hierarchia-jest widoczna i jest określone.
Znaczenie grupy
Czym więcej osób w grupie tym bardziej komplikują się stosunki w grupie
Triada 3 osoby
Diada - 2 osoby
Różnice:
-W grupie 3 osobowej(triadzie) możliwa jest koalicja zasada: dziel i rządź
-W triadzie możliwa jest mediacja
-w triadzie możliwa jest reprezentacja
-w triadzie możliwe uformowanie większości (jak się dwóch dogada przeciwko jednemu to jest większość)
Powyżej 8-10osób w grupie przestaje być możliwa komunikacja
GRUPA EKLUZYWNA I INKLUZYWNA
Do grupy inkluzyjnej może przystąpić każdy do grupy ekskluzywnej nie może każdy przystąpić
Ekskluzywna
-są warunki żeby się dostać do tej grupy
-jednostki bardziej sobie cenią przynależenie do tej grupy
-pełniejsze zaangażowanie
-większa solidarność, spójność
Np.: grupa studencka
Inkluzyjna
-łatwy dostęp do takiej grupy
Np.: uczniowie szkoły podstawowej
GRUPA PIERWOTNA I WTÓRNA
Podział wprowadził Czars Wtórej
Pierwotna
- socjalizacja pierwotna
-więzi mają charakter emocjonalny
-duży poziom identyfikacji z grupą ,,my”
-występują styczności bezpośrednie
-jest ona grupą małą
-struktura pokrewieństwa
-wysoki poziom identyfikacji
-nie zróżnicowane wewnętrznie
Wtórna
-socjalizacja wtórna
-grupy są w jakimś konkretnym celu (pracownicza, zadaniowa)
-styczności i pośrednie
-Więzi oparte na interesach
-spełnia konkretne funkcje
-niższy poziom identyfikacji
-zróżnicowana w swojej struk
-są wewnętrznie zróżnicowane
GRUPA FORMALNA I NIE FORMALNA
Grupa formalna
-grupa pracownicza (wystarczy zatrudnić nowych pracowników żeby dalej funkcjonowała)
-kolegów z pracy
-funkcjonująca w różnego rodzaju organizacjach
-ważne są kompetencje które mamy
-ma jeden konkretny cel
-grupa mam zrealizować konkretne zadanie
-zachowuje ciągłość
-ma jasno określoną strukturę, jest wyznaczony szef, jest spisany zakres obowiązków
Grupa nie formalna
-np. rodzina
-grupa przyjacielska, grupa znajomych
-ważne są zalety osobiste
-nie zachowuje trwałości (jak umrą to grupa się rozpada)
-nie jest sformalizowana
-nie zachowuje ciągłości
-w ramach grupy formalnej może pojawić się grupa nie formalna
WSPÓLNOTA I STOWARZYSZENIE
Są to pewne typy idealne
Wspólnota
-pokrewieństwo, braterstwo
-grupa jest kontrolowana w oparciu o środki nieformalne
-kierują się wiarą - jest podstawą do działań
-mają własność zbiorową - wspólna własność
Stowarzyszenie (przeciwieństwo wspólnoty)
-łączą więzy związane z interesami
-wchodzę rolą społeczną (zajmuję się działalnością w tym stowarzyszeniu)
-grupa jest zazwyczaj sformalizowana (umowy, kodeksy)
-ludzie kierują się wg na opinię publiczną
-własność prywatna, istotne są pieniądze
GRUPA WŁASNA I OBCA
Grupa własna (np. rodzina, Polacy, kibice jakiejś drużyny)
-Zbiór ludzi którzy się postrzegają jako ,,my”
-Poczucie lojalności, przynależności
-Zbiorowość
-zapamiętujemy pozytywne zachowania grupy (nie pozytywnych szuka się gdzie indziej)
-jeśli grupa zachowuje się w sposób negatywny to szuka się usprawiedliwienia dla grupy - broni się grupy
Grupa Obca
Jest to ta grupa, do której nie należymy
-zapamiętujemy zachowania negatywne
-zachowania pozytywne tej grupy tłumaczy się sytuacją zewnętrzną, negatywne - paskudnym charakterem
-grupy swoje i obce nie utrzymują ze sobą kontaktów
-kto jest ,,swoim” a kto ,,obcym” decyduje kultura
GRUPA ODNIESIENIA
Ma podwójne znaczenie. Porównujemy się do innych
Grupy odniesienia normatywnego
Dostarczają wzory norm, wartości i pewnych zachowań
,,jak weszłeś między wrony, to i kracz jak i one”
Grupa odniesienia porównawczego
Są tłem, lustrem w którym odbijamy się my sami, na bazie tych porównań sami się oceniamy
(Np. koleżanka z podstawówki poszła na dzienne, inna na zaoczne studia…)
Z grupą odniesienia porównawczego wiążą się dwa mechanizmy:
Mechanizm względnego upośledzenia społecznego
Polega na porównaniu z innymi jednostkami.
Jeżeli w czasie porównania osoby podobnej do mnie wypadnę gorzej jest to względne upośledzenie społeczne
Mechanizm uprzywilejowania społecznego
Poczucie uprzywilejowania społecznego - jeśli dokonuję porównania osób podobnych do mnie i w wyniku tego porównania wypadnę lepiej. Jesteśmy bardziej zmotywowani.
Pyt: czy mechanizm uprzywilejowany to…….a upośledzony to…..
GRUP ODNIESIENIA SZULAMY:
Grupami odniesienia mogą być grupy obce
Poszukujemy w tych grupach do których chcielibyśmy należeć
Ludzie się porównują po to aby móc się samookreślić.
**************
RODZINA
Rodzina- w socjologii interesuje dlatego że jest grupą społeczną i instytucją
Żeby charakteryzować rodzinę trzeba zwrócić uwagę na dwa elementy
-prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego
-pokrewieństwo o podłożu biologicznym
Rozmaitość form rodziny - dwa stałe elementy charakterystyczne do opisu rodziny
-zawarcie małżeństwa
-tabu kazirodztwa
Małżeństwo - to uznany i aprobowany społecznie związek seksualny dwojga dorosłych ludzi.
FUNKCE RODZINY
-reguluje zachowania seksualne
-reprodukcja-odtwarzanie populacji
-ekonomiczna - zaspakaja materialne środki do życia innych członków
-socjalizacyjna - pełni rolę grupy pierwotnej
-zaspokaja potrzeby emocjonalne członków rodziny (bezpieczeństwo…, przynależności…)
-stratyfikacyjna
Teoria potrzeb Maslowa (wygląda jak piramida - pierwsze jest na dole)
-potrzeby fizjologiczne
-potrzeby bezpieczeństwa
-potrzeby przynależności do grupy
-prestiżu - uznanie społeczne
-samorealizacji
Wspólnota = grupa społeczna + terytorium
Ma nie tylko własną tożsamość ale zamieszkuje określone terytorium geograficzne.
Przykład wspólnoty: społeczności lokalne
Organizacja = kilka grup nieformalnych i formalnych
Została utworzona aby wykonywać zadania
Np. zakład pracy, firma, uczelnia, urząd, teatr, szpital, policja, wojsko, zakon, supermarket, ministerstwo, hotel
Cechy:
-sformalizowanie
-specjalizacja i podział pracy
-hierarchia
-przepisy i regulacje
-bezosobowość
Instytucje społeczne - trwałe układy kulturowe które regulują jakiś obszar życia społecznego.
Instytucja = normy i wartości, pozycje, role, grupy organizacji
Rodzaje:
-instytucja (system) gospodarki (kupujący-sprzedający, inflacja, PKB, surowce - są to normy i wartości
-instytucja (system) edukacji
-instytucję rodziny (ale nie konkretnej rodziny)
-instytucję (system) polityczną
-instytucja religii
Instytucja ma jasno określone swoje cele.
-Są od siebie współzależne
-Funkcje Pozytywne i negatywne
-Odporność na zmiany
MAKROSOCJOLOGIA
Dobra generujące nierówności społeczne - (jest ich 5)
Powodują że ludzie nie są sobie równi
Bogactwo - posiadanie dóbr materialnych. Dobro jest ograniczone, i nie dla wszystkich dostępne, ma określoną wartość, jest porównywalne
Władza - panowanie, wpływanie na innych ludzi, jest dobrem rzadkim, jest to dobro instrumentalne - służy do innych celów i autoteliczne - wartościowe samo w sobie
Prestiż - uznanie społeczne, szacunek, dobro rzadkie
Dwa dodatkowe:
-wykształcenie - dobro społecznie pożądane, wartość autoteliczna, instrumentalna - pomaga zdobyć bogactwa materialne, prestiż, pomaga zdobyć władzę
-Zdrowie i sprawność fizyczna - jest warunkiem pozostałych, jest autoteliczna - sama w sobie jest pożądana.
Wszystkie te dobra są wartościami, przedmiotami nacisku kulturowego.
Powodują że ludzie nie są równi
Stratyfikacja - różnice między kategoriami społecznymi
Rezultatem stratyfikacji jest uwarstwienie społeczne
Jest to cecha społeczeństw a nie jednostek
Nie ma społeczeństwa bez stratyfikacji
Kasta
-wiąże się z pozycją (status) jednostki, statusem który jest przypisany.
-Zmiana tej pozycji jest nie możliwa.
-To społeczeństwo indyjskie i RPA.
-Jest zamkniętym systemem
Klasa
-otwarty system stratyfikacji
-zależy od statusu osiąganego jednostki
-ma charakter wielowymiarowy (zależy od: majątek, prestiż, wykształcenie, władza)
-jednostka nie musi posiadać wszystkich przedmiotów swojej klasy
PODZIAŁ KLASY I WARSTWY
Rozumienie klasy wg Marksa
-O przynależności do klasy społecznej decyduj stosunkiem środków produkcji
-Tych którzy posiadają, tych którzy nie posiadają
-Klasy SA zdolne do tego aby wytworzyć poczucie wspólnoty
Rozumienie klasy wg Werbena
-klasy społeczne nie wytwarzają poczucia wspólnoty
-jeden z aspektów jest ekonomiczny
Ujęcia współczesne
Rozumienie klasy w perspektywie stratyfikacyjnej
Element ekonomiczny
Kategoria analityczna
Rozumienie klasy w perspektywie strukturalnej
Strukturalna powiązana ze sobą całość
Warstwa społeczna - rozumiana jest w ujęciu :
strukturalnym
stratyfikacyjnym
-Jako kategoria empiryczna
-Jako teoria teoretyczna
W ramach każdej klasy wyróżniamy warstwy społeczne
WARSTWA - Marks wprowadza pojęcie warstwy, warstwa jest częścią klasy.
Warstwą jest np. warstwa inteligencji, warstwa chłopska.
RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA
Zmiana pozycji (statusów) społecznej jednostek w górę czy w dół układu hierarchicznego.
Może być dwojakiego rodzaju:
Pozioma (w ramach swojej warstwy)
Pionowa (jak przeskoczy między warstwami)
Rychliwość wewnątrz-pokoleniowa (jeśli poprzez swoje awanse będziemy zmieniać swoje życie. )
Ruchliwość między-pokoleniowa (Zajmujemy niższą lub wyższą pozycję niż nasi rodzice)
O ruchliwości społecznej decydują 3 elementy:
-cechy jednostek i ich rodziców (talent, pracowitość, lenistwo, antypatyczność)
-możliwość przesunięć (stypendia, punkty za pochodzenia)
-zmiany na rynku pracy (kataklizmy, rozwój gospodarki)
AWANS I DEGRADACJA
Awans - jeśli idziemy w górę hierarchii społecznej
Degradacja - jeśli idziemy w dół hierarchii społecznej
Klasa wyższa (działalność biznesowa)
Klasa średnia (praca umysłowa, nieustanny samorozwój)
Klasa robotnicza -niższa (praca fizyczna, )
POJĘCIE WŁADZY I POLITYKI
Polityka - to jedna z instytucji społecznych, to zachodzące procesy, dzięki którym jednostki zdobywają władzę i posługują się nią
wg Webera - zdolność kontrolowania lub wpływania na działanie innych ludzi bez wg na ich zgodę. Robią tylko to co przełożony uważa.
wg a. Giddensa - to zdolność forsowania własnych koncepcji przez grupy, jednostki swoich pomysłów, władza jest autorytetem. :Robisz to co przełożony uważa, ludzie zgadzają się na to że podlegają władzy.
ODMIANY WŁADZY
Dominacja - asymetryczna relacja między jednostkami które mają różne pozycje społeczne.
(Występuje np. w stosunku student - wykładowca, policjant-obywatel)
Wpływ osobisty - skłonienie drugiej osoby do zachowania zgodnego ze swoimi intencjami
(np. relacja wykładowca-student,)
Prerogatywy władcze - zestawem obowiązków i uprawnień w jakimś stosunku społecznym, władza w demokracji.
-Władza musi podlegać prawnym uwarunkowaniom,
-władza ograniczona podmiotowo (oficer wydaje rozkazy żołnierzom) i osobowo (jeśli przeczytamy dozwolone od lat 18, tylko dla mieszkańców tej miejscowości)
3 formy uprawomocnienia wg M. Werbena:
-przywództwo charyzmatyczne - sprawują władzę dzięki specyficznych cech osobowościowych (np. matka Teresa, Wałęsa, JPII), autorytet wynika z tego że ludzie go kochają.
-przywództwo tradycyjne - oparte na tradycji i zwyczaju (wódz plemienia, monarcha dziedziczny )
-przywództwo legalne - oparte na normach prawnych (np. prezydent, premier, szef partii politycznej)
Wyżej wymienione typy - to typy idealne
SYSTEM KONTROLI SPOŁECZNEJ
Po to aby nie subordynowanych członków społeczeństwa przywoływać do porządku
Nie ma w świecie takiego społeczeństwa w którym nie ma kontroli
NARZĘDZIA SYSTEMU KONTROLI SPOŁECZNEJ:
-przemoc bezpośrednia (np. zamknięcie w więzieniu), przemoc może być uprawomocniona i nie uprawomocniona.
-embargo( np. zakaz wymiany handlowej)
-system religijny (system reguł moralnych, ukarani dopiero po śmierci-sankcje odwleczone w czasie (piekło, niebo)
-obyczajowość danego społeczeństwa ma charakter nie wartościujący i przemijający
(np. savuar-vivre., a obyczaj jest trwały )
mechanizmy psychospołeczne - funkcjonują szczególnie w małych grupach:
-plotka (poniża, degraduje społecznie)
-ostracyzm (sąd skorupkowy-starożytna Grecja, na skorupkach jajek wypisywano imię polityka, który najbardziej zagrażała demokracji ateńskiej
-pogarda (najbardziej doskwierający, odbierający człowiekowi godność)
-persfazja - ostrzeganie, upomnienie
-ośmieszenie - tracimy w oczach grupy społecznej naszą ważność i wartość.
Podsystemy systemu akcjo (wartość)-normatywnego
System wartości i norm
Ma swoje podsystemy:
Zwyczaje (nie ma sankcji)
Moralność (reguła moralna to np., nie zabijaj, nie kradnij itd.), SA sankcje
Prawo (zawsze spisane, jasno określone sankcje!!!
Styl artystyczny oraz moda (w danym momencie obowiązuje, np. neoklasycyzm, jeśli chodzi o modę np. tatuaż)
Rodzaje kontroli społecznej:
Formalna i nieformalna
Zewnętrzna i wewnętrzna
Przestrzeganie prawa: przejaw kontroli zewnętrznej formalnej
Wyśmianie, pogarda: przejaw kontroli nieformalnej zewnętrznej
Typy społeczeństw wg ewolucjonistów:
społeczeństwa zbieracko-myśliwskie
społeczeństwa kopieniackie nie znające pługa
społeczeństwo pasterskie
społeczeństwo rolnicze
społeczeństwo przemysłowe
społeczeństwo postindustrialne (ponowoczesne)
społeczeństwa pierwotne i tradycyjne
społeczeństwo zbieracko-myśliwskie
-nie ma ich już dziś na ziemi jest ich kilka
-Prowadzą wędrowny tryb życia i utrzymują się z tego co nazbierają.
-Większość wykonuje te same zadanie -cel - zapewnić sobie żywność.
-Podstawową forma organizacji-rodzina.
- Kontrola społeczna -nieformalna
-najważniejszy jest ten który jest najmocniejszy, najsprawniejszy
społeczeństwa kopieniackie
-utrzymuje się z rolnictwa ale za pomocą tylko prostych narzędzie, nie znają pługa
-wzrost dostępu do żywności
-pojawiają się bogaci i biedni (co mają dostęp do żywności i ci którzy nie mają tego dostępu)
-pojawiają się instytucje polityczne - przywódca 9który nie musi być najlepszy)-ten co dzieli żywnością
-jest większe - nawet do kilku tysięcy członków
-pojawiają się pierwsze zatargi plemienne (np. między wioskami)
-większa grupa, która żyje w jednym miejscu ze sobą. (większe konflikty)
Społeczeństwa pasterskie (np. Beduini)
-udomawiają zwierzęta i je wypasają
-zwiększenie liczby ludności
-trwały dostęp do żywności
-wędrowny tryb życia
-wzrost częstotliwości kontaktów z innymi
-nasilenie wrogości
-podział pracy, nierówność społeczna (jedni posiadają stada a drudzy nie)
-dominacja mężczyzn nad kobietami
Społeczeństwa rolnicze
-znają -wymyślili pług i uprawiają ziemię, zwierzęta pociągowe
-jest dużo żywności, uprawa żywności na dużą skalę
-pierwsze społeczeństwa tego typu powstają na Bliskim Wschodzie
-zaczynają mieszkać w jednym miejscu, zakładają osady, zaczynają być przywiązani do ziemi.
-większa specjalizacja społeczna
-większa wymiana handlowa
-pojawiają się ,,pieniądze” (np. kamienie……coś co ma wartość)
-zaczyna wyłaniać się elita - najbogatsi
-monarchia
-rozwijają się religie
POWYŻSZE SPOŁECZEŃSTWA TO SĄ SPOŁECZEŃSTWA PIERWOTNE I TRADYCYJNE
Społeczeństwo tradycyjne
tam gdzie zaczęły się wyłaniać najstarsze cywilizacje (np. Azteków, Majów…)
-miejscem pracy jest gospodarstwo domowe
-ludzie nie dążą do zysku
-,,pieniądze”, handel i rynek mają niewielkie znaczenie
-komunikacja tylko drogą ustną (luzie nie potrafią czytać i pisać)
-jesteś tym kim jest twoja rodzina - nie liczysz się jako jednostka
-wsie - nie ma miast, dominują małe społeczności
-rodzina-liczą się tylko rodzina, pomoc sąsiedzka
-nie ma sklepów- - wymiana towarowa
-najwięcej czasu mają ci najlepiej urodzeni
-najważniejszy jest głos starszyzny
-dominuje kontrola nieformalna społeczna
Społeczeństwo przemysłowe
-Moment przełomowy - wynalezienie maszyny parowej
-zmechanizowanie produkcji (więcej szybciej i w krótkim czasie)
-po raz pierwszy potrzebne jest wykształcenie ludzi, ludzie są coraz bardziej wykształceni
-następuje ruchliwość między-pokoleniowa
-miejsce pracy-produkcji - fabryka (a nie dom, lub pole)
-wytwarzanie produktów poza gospodarstwem domowym
-pogłębia się podział pracy
-ludzie zaczynają gromadzić dobra materialne - chcą posiadać
-następuje rozwój miast
-następuje wzrost znaczenia pieniądza
-pojawiają się ludzie biedni - coraz to więcej
-zaczyna być kontrola formalna
-pojawiają się środki masowego przekazu (gazety)
-ważne stają się osobiste ambicje i kompetencje
Społeczeństwo ponowoczesne
(Przykładem tego społeczeństwa jest społeczeństwo amerykańskie)
-pożądany jest pracownik wykształcony
-dominują wysoko rozwinięte technologie
-oparte jest na komunikacji za pomocą środków masowego przekazu i technologii komputerowej
-gwałtowny rozwój usług
-potrzebna jest większa umiejętność dostosowana do rynku pracy
-brak stabilizacji zawodowej
-część pracy możemy wykonywać w domu
-rozwój medycyny - ludzie żyją dłużej, jest coraz więcej ludzi starych
KONIEC SOCJOLOGI)))))!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!juchu!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!;))))))))))))))
papapappa