Ekonomika tabele, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN


Znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej

3 mierniki:

1.Udział rolnictwa w wytworzeniu PKB (EGZAMIN!!!)

ROK

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

OGÓŁEM

100,0

ROLNICTWO, ŁOWIECTWO, LEŚNICTWO

5,9

7,2

7,0/7,4

6,9

6,4

5,5

4,7

3,9

3,7

- Rolnictwo rozwija się w zbyt wolnym tempie, podobnie jak w UE

- Powinno być więcej niż 3% co roku

- Przoduje: Grecja 7,1%, Hiszpania 4,1%, Portugalia 3,3%;

- W latach 90' (1992 - 5,9%) udział rolnictwa w wytworzeniu PKB był wyższy niż obecnie; w 1994 roku osiągnął 7%, następnie malał - w 2000 r. 3,7%; 2005 r. = 2,9%

2.Zatrudnienie w rolnictwie (EGZAMIN!!!)

ZATRUDNIENIE (%)

KRAJ

PKB (%)

28

POLSKA

2,9

17

GRECJA

7,1

12,7

PORTUGALIA

3,3

7,4

IRLANDIA

2,9

8,6

HISZPANIA

4,1

6,4

FINLANDIA

0,9

6,2

AUSTRIA

1,2

5,4

WŁOCHY

2,6

4,5

UE

1,8

-28% ludzi wytwarza 2,9% PKB. Zbyt wielkie przeludnienie, za dużo ludzi pracuje w sektorze rolniczym. Rozwiązaniem byłoby znalezienie innej pracy dla tych ludzi, ale na to potrzeba dużo pieniędzy.

-W innych krajach - na każdego rolnika przypada 6-7 osób świadczących inne usługi związane z rolnictwem. W Polsce-znacznie mniej (1 osoba), 2-3% przemysłu pracuje na rzecz rolnictwa.

- Niemcy, Holandia, Francja, Belgia, Dania, Szwecja - od 2 do 5% ludności zatrudnionej w rolnictwie.

- Duże rozdrobnienie: na 1 gosp. w Polsce średnio 8 ha. Negatywna cecha. W innych krajach: Dania 30 ha, Francja 30 ha, Belgia 20 ha, Włochy 15 ha.

3.Odsetek wydatków na żywność (EGZAMIN!!!)

ROK

1987

1990

1992

1996

1998

2000

2004

2006

ŻYWNOŚĆ (%)

35,9

55,0!

42,4

38,2

33,7

29,5

29,0

27,1

-Coraz mniejszy odsetek wydawanych pieniędzy na żywność - źle dla producentów warzyw i owoców

-Kraje dobrze rozwinięte-mniej niż 20%, średnio rozwinięte- 20-30%, słabo rozwinięte- 40-50%;

-Żywność jest droga, ogółem 16-17% żywności to owoce i warzywa; owoce: 5,0 - 5,5 % a warzywa:10 - 11,5 %

Miejsce ogrodnictwa w rolnictwie

Powierzchnia upraw warzyw i owoców - odsetek użytków rolniczych

Sady - powierzchnia powyżej 1 ha zaliczana do sadów , 2006 r.- 255 tys. ha, 1,8% UR

ROK

1975

1990

1994

1998

1999

2000

2002

2004

2005

2006

POWIERZCHNIA UPRAW (tys. ha)

303

272

292

270

276

276

275

275

297

292

UŻYTKI ROLNE (%)

1,6

1,4

1,5

1,4

1,4

1,4

1,6

1,6

1,8

1,8

-% sadów w użytkach rolnych rośnie

-Użytki rolne 2000 r.-18,4%, 2005 r.-15,9%

-Buraki cukrowe: kiedyś 400-450 tys.ha, dziś 200-240 tys.ha;

-Ziemniaki: kiedyś 1 mln ha, dziś 800 tys.ha;

-Zboża: dziś powyżej 8 mln ha

Powierzchnia upraw

Sady 270-280 tys ha (2006) -1,8 %UR

Warzywa ok. 210-220 tys ha - 2% UR suma ok. 500-510 tys. ha -3% UR

Warzywa, 2006 r. - 214 tys. ha, 2% UR

ROK

1975

1990

1994

1998

1999

2000

2002

2004

2005

2006

POWIERZCHNIA UPRAW (tys. ha)

253

255

290

255

242

248

178

208

214

214

UŻYTKI ROLNE (%)

1,7

1,8

2,0

2,0

1,9

2,0

1,4

1,6

2,1

2,0

-Użytki rolne 2005 r.-9,9%, - % upraw warzywniczych w użytkach rolnych rośnie

Suma = sady + warzywa, 2006 r. - 506 tys. ha

ROK

1975

1990

1994

1998

1999

2000

2002

2004

2005

2006

POWIERZCHNIA UPRAW (tys. ha)

556

527

582

525

548

529

450

483

511

506

UŻYTKI ROLNE (%)

2,9

2,8

3,1

2,8

2,8

2,8

2,8

3,0

3,2

3,2

Produkcja rolnictwa

Produkcja globalna - suma dóbr i usług wytworzona w ciągu roku w rolnictwie

ROK

1975

1990

1994

1998

1999

2000

2002

2003

2004

2005

2006

OWOCE (%)

1,9

3,5

5,0

5,2

7,0

4,4

5,3

7,4

4,6

5,0

5,7

WARZYWA (%)

3,1

6,8

7,8

6,7

6,8

6,2

7,0

6,7

6,5

6,0

6,7

SUMA

5,0

10,3

12,8

11,9

13,8

10,6

12,3

14,1

11,9

11,0

12,4

Produkcja towarowa - część, która trafia na rynek (EGZAMIN!!!)

ROK

1975

1990

1994

1998

1999

2000

2002

2003

2004

2005

2006

OWOCE (%)

2,5

4,1

6,7

6,9

8,9

5,5

6,6

8,6

5,5

5,7

6,5

WARZYWA (%)

3,7

7,0

9,0

7,6

7,4

6,7

7,8

7,5

6,9

6,2

6,7

SUMA

6,2

11,1

15,7

14,5

16,3

12,2

14,4

16,1

12,4

11,9

13,2

Towarowa produkcja rolnictwa

- 2003 r. - 40,2% towarowej produkcji roślinnej to owoce i warzywa, + kilka % rośliny ozdobne, co daje razem ok. 50% - wysoka produktywność i towarowość

- duża część eksportu to produkty ogrodnicze, 20-25% udziału z całego eksportu rolno - spożywczego

- dodatnie saldo w handlu ogrodniczym - nadwyżka eksportu nad importem;

- co eksportujemy:

owoce świeże np. jabłka;

owoce jagodowe;

koncentraty i soki np. jabłkowy;

mrożonki i mieszanki warzywne;

materiał szkółkarstwa ozdobnego np. krzewy róż, iglaki;

dużą popularnością na zachodzie cieszyła się cebula `Wolska', obecnie jest wypierana przez odmiany holenderskie;

- Polska- sprzyjające warunki do rozwoju ogrodnictwa i eksportu:

Znajduje się w centrum Europy

Duże tradycje w produkcji i eksporcie

Dużo siły roboczej, stosunkowo taniej

Innowacyjni producenci wprowadzają nowe inicjatywy związane z handlem, technologiami

Rozbudowany przemysł owocowo - warzywny

Rozwój nauki, liczne Instytuty i organy doradcze

- Wadą: brak organizacji w ogrodnictwie

Charakterystyka produkcji ogrodniczej


Produkcja światowa (mln t)

Produkt / rok

2004

Trzcina cukrowa

1 332,1 (1)

Warzywa i melony

874,6 (2)

Kukurydza

724,6 (3)

Ryż

606,3 (5)

Pszenica

632,6 (4)

Owoce

512,1 (6)

Ziemniaki

330 (7)

Buraki cukrowe

249,1 (8)

Soja

206,5 (9)

Bataty

127,2 (11)

Jęczmień

154,2 (10)

PRODUKCJA WARZYW

Udział państw w światowej produkcji warzyw (%) !!!

Kraj / rok

2000

2002

2004

Chiny

44,1

48,0

48,4

Indie

9,7

8,8

9,2

USA

5,2

4,6

4,5

Turcja

3,3

3,2

2,9

Japonia

1,7

1,5

1,3

Hiszpania

1,6

1,6

1,5

Francja

1,2

1,1

1,0

Brazylia

1,0

1,1

1,0

Wietnam

0,9

0,9

0,9

Polska

0,8

0,6

0,7


- trzcina cukrowa wypiera z uprawy buraki cukrowe przy produkcji cukru


Udział warzyw w światowej produkcji (%)!!

Warzywo / rok

2004

Pomidor

13,7

Kapusta

7,7

Ogórki

4,6

Marchew

2,7

Sałata

2,5

Kalafior

1,8

Szpinak

1,4

Zielony groch

1,0

Cebula

0,5

Inne

69,66

Udział warzyw w produkcji w Unii Europejskiej (tys. ton) oraz %

Warzywo / rok

2003

%

Pomidor

16,600

ok.25

Marchew

5,900

9

Kapusta

5,600

8,5

Cebula

5,300

8,1

Sałata

3,443

5,3

Warzywa pozostałe

10,3

16,4


-Warzywa pozostałe- buraki ćwikłowe, pietruszka, skorzonera, rabarbar, koper, pasternak, chrzan, kapary;

Powierzchnia i produkcja warzyw w UE(2003)

Kraj

tys. ha

% gruntów ornych

Produkcja (tys. ton)

Włochy

489,4

6,7

13,584

Hiszpania

387

3,2

13,730

Francja

270

1,5

6,007

Polska

198

1,6

4,420

Grecja

129

6,6

3,918

Powierzchnia uprawy warzyw polowych w Polsce (EGZAMIN!!!)

ROK

Tys. ha

% upraw

kapusta

cebula

marchew

buraki

ogórki

pomidory

kalafior

pozostałe

1986 - 1988

255,1

ok.20%

11 - 14%

11 - 13%

7 - 8%

11 - 12%

8 - 11%

ok.5%

ok.18 - 20%

1991 - 1993

274,7 (290)

RAZEM = ponad 80 %

1997 - 1999

239,5

2000

247,7

2001

239,9

SPIS ROLNY 2002

2002

171,3 (247)

RAZEM = 73 - 75 %

2003

198,4

2004

207,7

2005

222,1

2006

223,5

2007

216,1

!15,1 ↓

!15,5 ↑

!14,6 ↑

6,5

9,3 ↓

6,1 ↓

5,3 ↑

17,7 ↓

Struktura upraw warzyw gruntowych w Polsce (!!!)

Powierzchnia warzyw w ha

2002

1996

Liczba gospodarstw

Tys. szt.

%

Tys. szt.

%

Ogółem

617,1

100,0

1 631,6

100,0

Poniżej 0,1

392

63,5

1 227,2

75,2

0,1 - 0,5

162

26,3

347,8

21,3

0,5 - 1,0

24,8

4

29,8

1,8

1,0 - 2,0

19,9

3,2

16,6

1,0

2,0 - 5,0

13,8

2,2

8,1

0,5

Powyżej 5,0

4,5

0,7

2,0

0,1

-w 96' 1 631,6 tys. szt., w 2002 tylko 617,1

-średnia powierzchnia upraw warzywnych na jedno gospodarstwo: 1996r.- 0,11 ha; 2002r.- 0,28 ha;

-wzrasta odsetek większych gospodarstw warzywniczych - gospodarstwa powyżej 5,0 ha: w roku 2002 - 4,5 tys. szt. (0,7%) w porównaniu do roku 1996 - 2,0 tys. szt. (0,1%).

Koncentracja upraw warzywnych w kraju (2002)

Województwo

% upraw warzywnych

Mazowieckie

15,3

Łódzkie

13,1

Wielkopolskie

12,3

Lubelskie

10,4

Najmniej:

Opolskie

1

- kapusta: mazowieckie 17,3%, małopolskie 16,6%, łódzkie 13,3%,

- cebula: wielkopolskie 22%, łódzkie 17,3%, mazowieckie 17,3%, kujawsko-pomorskie 11,8%;

- pomidor: wielkopolskie 21,8%, lubelskie 17,4%, kujawsko-pomorskie 13,3%, łódzkie 11,2%, świętokrzyskie 10,7%;

- kalafior: lubelskie 23%, małopolskie 18,5%, mazowieckie 17,5%;

-marchew: mazowieckie 17,7%, łódzkie 13,1%, lubelskie 10,8%, świętokrzyskie 10,1%;

- ogórek: mazowieckie 19,3%, łódzkie 14,3%, świętokrzyskie 11,3%

Zbiory warzyw gruntowych (EGZAMIN!!!)

ROK

mln ton

Warzywa

kapusta

cebula

marchew

buraki

ogórki

pomidory

kalafior

pozostałe

1986 - 1988

5,5

ok. 34%

12 - 13%

15 - 18%

9 - 10%

6 - 7%

5 - 7%

4 - 5%

10 - 17%

1991 - 1993

5,8

1997 - 1999

5,1

2000

5,5

2001

5,2

SPIS ROLNY 2002

2002

3,9

ok. 30%

14 - 18%

17 - 19%

7%

6 - 7%

4 - 5%

4 - 5%

13 - 17%

2003

4,4

2004

4,9

2005

4,7

2006

4,4

2007

4,7

-lata 80' i 90' aż do spisu rolnego zbiory wynosiły ponad 5 mln ton warzyw; po spisie rolnym 2002 r. plon wyniósł 3,9 mln ton, potem wzrastał i w roku 2007 wyniósł 4,7 mln ton.

-na 1 osobę przypada od 104 do 153 kg warzyw rocznie

-ubogi asortyment: 90% warzyw to 7 gatunków, z 40 gatunków uprawia się ok.20, a dominuje 7;

-1/3 z tych 7 gatunków stanowi kapusta, wysokie plony 20-23 tony z ha;

-wzrasta udział pozostałych warzyw np. zielony groch, fasola, sałata, szpinak, seler, por;

Plon warzyw gruntowych (tys. ton)

ROK

WARZYWA

kapusta

cebula

marchew

buraki

ogórki

pomidory

kalafior

1986 - 1988

32,3

19,3

26,0

23,6

12,2

15,9

18,1

2007

40,5

19,5

28,6

24,7

14,2

18,6

19,1

-Tendencje nie dążą do poprawy

- Polska - ok.8-9 % uprawa warzyw w UE, największy producent kapusty i marchwi, 3 miejsce pod względem produkcji cebuli i ogórków, 5 miejsce - kalafior;

PRODUKCJA OWOCÓW

Udział państw w światowej produkcji owoców w %

SUMA !!

Kraj

ROK

2000

2002

2004

Chiny

13,7

14,9

16,3

Indie

9,0

9,6

9,2

Brazylia

7,7

7,4

7,0

USA

7,0

6,3

5,9

Hiszpania

3,4

3,3

3,3

Francja

2,4

2,2

2,2

Turcja

2,3

2,2

2,1

Wietnam

0,9

1,0

1,1

Japonia

0,8

0,8

0,7

Polska

0,5

0,6

0,7

-produkcja owoców jest mniejsza od produkcji warzyw: 500 mln + cytrusy 100 mln = 600 mln

-przez wiele lat to Brazylia była największym producentem owoców. Zmiana nastąpiła w latach 90'

-Polska- udział wzrasta

Produkcja owoców na świecie w %

Owoce

2004

Winogrono

13,00

Banany

13,9

Pomarańcze

12,2

Jabłka

12,1

Mango

5,2

Gruszki

3,5

Ananas

3,00

Brzoskwinie i

nektaryny

3,0

Cytrusy i

limonki

2,4

Truskawki

0,6

Kiwi

0,2

Wiśnie

0,2

Pozostałe

30,46

Produkcja owoców w UE

SUMA 40 ML.TON !!!!!

-2/3 to owoce klimatu umiarkowanego:

jabłka 28-29%, brzoskwinie i nektaryny ok11 %, gruszki 7,5%, winogrona deserowe 5,8%, śliwki 3,6%, truskawki 2,3%

-1/3 to owoce południowe:

pomarańcze 16,7%, mandarynka 7,5%, cytryny 4,6%, kiwi 1,3%;

-rejony koncentracji produkcji:

Winogrona- Francja, Włochy

Brzoskwinia- Włochy, Turcja, Grecja

Pomarańcza- Hiszpania, Walencja, Izrael, Cypr

Cytryny- Hiszpania, Włochy

- Transport z pd. na pn. do krajów nabywczych:

1. Banany 2. Cytrusy (pomarańcza, mandarynka) 3. Jabłka

Produkcja w Polsce

Powierzchnia upraw sadowniczych - powierzchnia drzewostanu przekraczająca 0,1 ha

ROK

tys. ha

Koniec lat 80'

260

1994

292

1999 - 2000

275,8

2001 - 2002

276,4

2003

258,2

2004

275

2005

256

2006

255

2007

281,5

Struktura upraw drzew owocowych (EGZAMIN!!!)

ROK

Drzewa owocowe (pow. upraw %)

jabłonie

grusze

śliwy

wiśnie

czereśnie

Lata 90'

60 - 68

6 - 8

15 - 10

16 - 13

ok. 3

1999 - 2000

59,8

6,6

11,5

14,1

4,3

2001 - 2002

61,0

5,9

10,6

14,3

4,4

2003

61,7

5,6

9,7

14,6

4,2

2007

62,3

4,6

7,9

13,1

3,6

- do sadów zaliczane powierzchnie powyżej 0,1 ha

- w 2002 roku sady posiada 273,6 tys. gospodarstw

- prawie 14% gospodarstw ma sady

- co 7 gospodarstwo posiada sad większy niż 0,1 ha

Pozostałe : 8,4%

- najwięcej sadów jabłoniowych - 62,3%, potem wiśniowych - 13,1% i śliwowych - 7,9%,

Struktura powierzchni sadów (EGZAMIN!!!)

Powierzchnia sadów w ha

2002

Tys. szt.

%

Ogółem

273,6

100,0

Do 1 ha

228

84,0

1 - 2 ha

18,6

6,8

2 - 5 ha

16,3

6,0

5 - 10 ha

7,2

2,6

Powyżej 10 ha

2,5

0,9

Powyżej 50 ha

0,07

- zwiększa się % większych gospodarstw sadowniczych, ale nadal bardzo mało jest gospodarstw powyżej 10 ha (2,5 tys. szt. niecały 1%) a powyżej 50 ha tylko 0,07 tys. szt.


Koncentracja upraw sadowniczych w kraju

Województwo

% upraw

Mazowieckie

36,8

Lubelskie

11,3

Łódzkie

11,1

Świętokrzyskie

10,7

Najmniej:

Opolskie

0,7

Plantacje jagodowe, porzeczki, agrest -powierzchnia (EGZAMIN!!!)

ROK

Truskawki

Maliny

Porzeczki

Agrest

tys. ha

mln. szt.

Lata 80'

55,0

10,0

64,0

12,0

1991 - 1992

62,5

10,5

88,5

14,4

Ogólnie

55 - 60

10 - 12

64 - 74

11 - 12

1. truskawki 42 - 45%

2. maliny 12 - 15%

3. porzeczki 34 - 36%

4. agrest 2 - 3%

5. pozostałe (np. borówka) 5 - 7 % od 2000 r.


Struktura powierzchni upraw jagodników (EGZAMIN!!!)

Powierzchnia w ha

Liczba gosp.

Powierzchnia w ha

Liczba gosp.

Tys. szt.

%

Tys. szt.

%

Ogółem

109,3

100

Ogółem

19,6

100

Do 1

97

88,8

Do 0,1

99,6

50,8

1 - 2

7,3

6,7

0,1 - 0,5

77,0

39,3

2 - 5

3,7

3,4

0,5 - 5

19,2

9,8

5 - 10

0,8

0,5

Powyżej 5

0,3

0,1

Powyżej 10

0,4

0,3

W tym > 20

0,13

0,1

- truskawki - woj. mazowieckie 26,9%, lubelskie 16,4%, wielkopolskie 4,6%

- maliny - woj. lubelskie 70%, mazowieckie 14,3%, wielkopolskie 0,6%

- porzeczki - woj. lubelskie 30%, mazowieckie 16,1%, łódzkie 12,8%, wielkopolskie 4,6%

- najwięcej gospodarstw do 1 ha - 97 tys. szt. (58,8%)

Struktura plonu owoców jagodowych (EGZAMIN!!!)

ROK

OGÓŁEM (mln ton)

Truskawki %

Maliny %

Porzeczki %

Agrest %

Inne %

1986 - 90

0,49

58

6

28

8

1991 - 94

0,47

33

6,6

40

9,5

1997 - 2000

0,42

39

10

38

8

2001 - 2002

0,47

42

10

36

5,5

2003 - 2004

0,47

34

11

42

4

9

2005

0,5

37

13

38

3

6,7

2006

0,5

38

10

39

3

9

2007

0,4

40

11

34

3

10

Pod względem globalnej produkcji owoców Polska należy do większych producentów, zajmuje 5 miejsce po Hiszpanii, Włoszech, Niemczech i Francji. 1 miejsce w Europie w produkcji malin, porzeczki czarnej oraz wiśni. 2 miejsce po Hiszpanii w produkcji truskawek, oraz po Niemczech w produkcji agrestu. 3 miejsce w produkcji jabłek na świecie!!! Oraz 1 w Europie.

Na 1 osobę przypada 40 - 79 kg owoców z drzew, oraz 10 - 14 kg owoców jagodowych.

Owoce na zaopatrzenie rynku wewnętrznego: 50 - 55 % do spożycia, 30 - 35 % do przemysłu;

Oraz na eksport przeszło 10 %.

Eksport owoców (EGZAMIN!!!)

1997 r.: 309 tys. ton owoców świeżych i 380 tys. ton przetworzonych

2001 r.: 392 tys. ton świeżych i 500 tys. ton przetworzonych

2005 r.: 630 tys. ton świeżych i 395 tys. ton przetworzonych

2007 r.: 600 tys. ton świeżych i 700 tys. ton przetworzonych

Sprzedajemy głównie jabłka 60 - 72 %. Oprócz tego 3 - 6 % truskawek, 2 - 2,5 % malin oraz porzeczkę czarną do Włoch. Z owoców przetworzonych dominują przede wszystkim soki (jabłkowy) i mrożonki (maliny, truskawki).

Przez ostanie 20 lat wzrastał potencjał owoców z drzew oraz następował regres owoców jagodowych, ze względu na dużą pracochłonność przy ich uprawie. Polska dużym producentem jabłek. Gospodarstwa sadownicze charakteryzują się dużym zróżnicowaniem pod względem wielkości, poziomu produkcji, wyposażenia w środki trwałe oraz przygotowania zawodowego i przedsiębiorczości właścicieli.

Negatywne strony sadownictwa (sady jabłoniowe): (EGZAMIN!!!)

- Większość gospodarstw o małej powierzchni;

- Mało jest sadowników - specjalistów , którzy produkują owoce wysokiej jakości, relatywnie tanie;

- Niski poziom wyposażenia w obiekty towarzyszące (przechowalnie, chłodnie z KA) oraz urządzenia do pakowania i sortowania owoców.

- Kłopoty w handlu. Tuż po zbiorze - nadpodaż produkcji, ceny niskie, kłopoty ze sprzedażą; brak przechowalni, zazwyczaj służą do tego budynki nieodpowiednio przystosowane - nie można dłużej przechowywać owoców;

- Słaby eksport zarówno na wschód jak i zachód. Owoce trafiają do przetwórstwa, niskie ceny. Przy długotrwałym transporcie konieczny jest dobrze zorganizowany system dystrybucji.

- Nadprodukcja jabłek deserowych. Nie należy zwiększać produkcji jabłek. W przypadku pozostałych gatunków owoców istnieje potrzeba wydłużania podaży. W tym celu konieczna modernizacja produkcji (przyspieszanie dojrzewania owoców oraz rozbudowa zaplecza chłodniczego).

- Brak instytucji organizującej produkcję ogrodniczą. Brak rynków producenckich gdzie owoce mogłyby być przechowywane, sortowane, pakowane stamtąd do odbiorcy.

- Brak reklamy na rynku zagranicznym.

- Stąd niskie ceny i słaba opłacalność.

Szkółki sadownicze

Obecnie powierzchnia szkółek sadowniczych wynosi 900 - 1000 ha. Produkuje się ok. 8 - 9 mln szt. drzew i 4 - 5 mln szt. krzewów owocowych.

Uprawa pod osłonami

- pocz. lat 90'największe powierzchnie upraw pod osłonami: Hiszpania, Włochy, Holandia, Niemcy;

- 2004 - 2005 r.:

Kraj

Powierzchnia pod osłonami

Hiszpania

52 300

Turcja

40 900

Włochy

29 700

Holandia

10 500

Francja

8 500

Polska

6 300

Niemcy

3 500

Wlk. Brytania

2 000

- tunele foliowe: Hiszpania, Turcja, Włochy

- szklarnie: Holandia, Francja, Włochy

- Tunele foliowe - Hiszpania

Największy obszar upraw pod osłonami w Europie - ponad 30 000 ha, średnia powierzchnia gospodarstw pod osłonami to 2 ha;

Warzywa uprawiane pod osłonami w 2 cyklach:

pomidory 10 000, papryka 7 000, arbuzy 5 000, melony 5 000, cukinia 5 000, ogórki 4 000, oberżyna 2 000, fasola szparagowa, sałata-mniej;

- Szklarnie - Holandia

Lata 80-90' ok.500 ha szklarni, w połowie 90' mniej niż 100 ha.

UPRAWA/ROK

1994

% powierzchni

2003

Powierzchnia

Warzywa - tys.

4,5

45

4,2

Spadek

Kwiaty cięte

4,1

41

3,6

Spadek

Roś. doniczkowe i kwietnikowe

1,3

14

1,7

Wzrost

- produkcja kwiatów ciętych - wprowadzona w naturalne rejony produkcji.

-mniej upraw pomidorów, ale nadal 1 miejsce: 1994 ponad 30%, 2003- 29%

-ogórki:1994- 19%, 2003- 15%, spadek

-papryka: 1994- 18%, 2007- 28%, wzrost

Kwiaty cięte

-eksport do Niemiec, Francji, Wlk. Brytanii, Polski

-8 mld szt. kwiatów ciętych

-powierzchnia: róże 850 ha, 23%; chryzantemy 700ha, 19%; gerbera 250 ha 7% powierzchni;

-sprzedawane kwiaty cięte: 12 mld szt. (186 gat.), ok.8 mld produkcja własna ok. 72%, ok.3mld import,

- 70% wszystkich kwiatów ciętych wyprodukowano w Holandii-większość jest eksportowana

Kwiaty doniczkowe

- na 1 300 ha - 731,4 mln szt. (186 gat.), produkcja własna 703,8 mln szt. 96,2%

- 34,8% wszystkich kwiatów doniczkowych wyprodukowano w Holandii

- kwiaty doniczkowe nie są eksportowane na duże odległości, ze względu na wrażliwość na transport; będą produkowane w rejonach dużych skupisk ludności;


Gatunek

Ilość (mld szt.)

%

Róża

3,2

28

Chryzantema

1,4

12,8

Tulipan

1,1

10

Gerbera

0,7

6

Frezja

0,4

3,6

Lilia

0,3

3,4

Goździk

0,2

2,6

Alstromeria

0,2

2,6

Gipsówka

0,1

1,6

Cymbidium

0,04

0,3

Gatunek

Ilość (mld szt.)

%

Bluszcz

60,9

8,3

Kalanchoe

54,9

7,5

Chryzantema

32,4

4,4

Figowiec

24,6

3,4

Skrzydłokwiat

20,4

2,8

Róża

19,3

2,6

Dracena

16,7

2,3

Phalenopsis

9,7

1,3

Hortensja

8,1

1,1

Anturium

7,9

1,1


Produkcja pod osłonami - Polska

Powierzchnia pod osłonami w kraju (ha) (EGZAMIN!!!)

Suma :ok. 6000 tys.ha (2002 r) 5325 tys ha (2007r)

ROK

Szklarnie

Inspekty

Tunele

Ogółem

1960

202

346

-

548

1970

435

483

-

918

1988

2 055

210

2 430

4 685

1992

1 472

49

1 677

3 198

2000

928

16

1 441

2 385

2001

960

16

1 514

2 400

2002

2 321

61

3 912

6 294 (7 741)

2003

2 135

51

3 255

5 441

2006

2 090

42

3 394

5 526

- 1970 - wzrosła liczba szklarni i gospodarstw indywidualnych

- 1988 - ok. 80% gospodarstw indywidualnych i 20% gospodarstw państwowych, od 1988 r. maleje powierzchnia upraw pod osłonami.

- 2001 - ogółem 2 400 ha

- 2002 -po spisie rolnym okazało się, że jest 6 294 ha, a nie tak jak szacowano wcześniej 7 741 ha;

- 2006 - szklarnie 2 090, inspekty 42, tunele 3 394, ogółem: 5 526 ha

- w Polsce najwięcej upraw w tunelach foliowych

ROK

Pod osłonami

ROK

Szklarnie

warzywa

rośliny ozdobne

warzywa

rośliny ozdobne

1990

79

21

2001

75

25

2002

81,7

19,3

- zarówno pod osłonami (81,7%) jak i w szklarniach (75%) dominują uprawy warzywnicze;

- reszta to rośliny ozdobne

Struktura powierzchni upraw warzyw pod osłonami

Powierzchnia upraw (ha)

Tys. szt.

%

Ogółem

36,6

100

do 0,1

19,2

52,6

0,1 - 0,3

11, 3

30,9

0,3 - 0,7

4,5

12,5

powyżej 0,7

1,4

4,0

w tym pow.1

0,8

2,4

- uprawa warzyw 6 324 ha

- najwięcej gospodarstw małych, do 0,1 ha (52,6%)

- średnia powierzchnia gospodarstwa 0,17 ha

- produkcja ogrodnicza pod osłonami ma znaczenia powyżej 0,7 ha, tylko 4% takich gospodarstw;

- produkcja pod osłonami bardzo rozdrobniona - źle

Produkcja warzyw pod osłonami (ha) (EGZAMIN!!!)

- 2007 r.: dominują pomidory 2 451 ha (44-46%) i ogórki 1 286 ha (24%), pozostałe to 1 508 (29-32%);

- Koncentracja upraw: 2002 r. najwięcej warzyw pod osłonami: mazowieckie 29,4%, wielkopolskie 13,2%, łódzkie 12,1%; prawie 55% powierzchni w granicach 3 województw; opolskie- najmniej;

Zbiory warzyw pod osłonami

ROK

OGÓŁEM (tys.ton)

pomidory

ogórki

pozostałe

1986 - 1988

329

%

1990

301

1998

357

2001

380

2002

754 ! (385)

52,1

29,6

18,3

2007

723

57

30

12,9

- od 1986 r. spadek zbiorów, aż do 1998 r. gdy zbiory bardzo wysokie - 357 tys. ton

- 2001 r. zbiory się zwiększają choć powierzchnia maleje (lepsza technologia);

- 2002 r. - spis rolny, uważano, że 385 tys. ton, jednak potem obliczono, że to - 754 tys. ton;

- 2007 r. - większa wydajność, ok.13,6 tony z ha, zebrano 723 tys. ton!!

Poza rynkiem europejskim rośnie eksport warzyw:

pomidory

- 2000 r.: 9 805 ton

- 2004 r.: 44 800 ton

- 2007 r.: 74,6 tys. ton - sprzedano 18% wyprodukowanych pomidorów

ogórki

- 2000 r.: 8 600 ton

- 2004 r.: 16 000 ton

- 2007 r.: 17,9 tys. ton - sprzedano 8% wyprodukowanych ogórków

Produkcja roślin ozdobnych pod osłonami

Rośliny ozdobne zajmują do 20% produkcji pod osłonami, do 30% szklarni

ROK

OGÓŁEM

1988

890

1990

807

1992

667!

1999

733!

2000

559

2001

539

2002

1 417 (540)

2004

811

- 2 okresy: → lata do 1988 r.: wzrost powierzchni pod osłonami - produkcja wysokodochodowa, duże zapotrzebowanie w kraju i za granicą, duży popyt; środki do produkcji były tanie (dotowane);

W 1988 r. ok. 1mld kwiatów ciętych i 13,5 mln kwiatów doniczkowych.

Eksport - 254 mln szt. kwiatów ciętych i 1,5 mln szt. kwiatów doniczkowych.

→ lata po 1988 r.: załamanie produkcji - podrożały środki produkcji (opał), zubożenie społeczeństwa, dużo tańszych kwiatów z zagranicy

- 2002 r. spis rolny - początkowo oszacowano na 540 ha, później - 1 417 ha

- 2004 r. - 811 ha

Struktura powierzchni upraw roślin ozdobnych

Powierzchnia upraw (ha)

Tys. szt.

%

ogółem

6,9

100

do 0,1

3,1

45,6

0,1 - 0,3

2,5

36,9

0,3 - 0,7

0,85

12,4

powyżej 0,7

0,35

5,1

w tym pow.1

-

-

- uprawa kwiatów 1 417 ha

- produkcja pod osłonami bardzo rozdrobniona - źle

- najwięcej gospodarstw o powierzchni do 0,1 ha - 3,1 tys. szt. (45,6%)

- brak gospodarstw powyżej 1 ha

- średnia powierzchnia gospodarstwa 0,2 ha

Struktura powierzchni upraw roślin ozdobnych w szklarni

Rośliny ozdobne

Powierzchnia (ha)

Struktura (%)

Pow. roślin ozdobnych

466

100

Kwiaty cięte

310

66,5

100 %

Róże

100

21,5

32,3

Gerbery

100

21,5

32,3

Goździki

10

9,0

3,1

Inne

100

21,5

32,3

Rośliny doniczkowe

120

25,7

-

Sadzonki i in.

36

7,8

-

-Produkcja kwiatowa 650 mln szt.

-484 ha w szklarniach. Kwiaty cięte - 70% powierzchni pod rośliny ozdobne, ok. 18 tys. gospodarstw tym się zajmowało; 130 ha róż, 100 ha gerbera, 48,4 ha goździki;

Koniec lat 90': wzrost produkcji Anturium, później frezje, chryzantemy wielkokwiatowe, lilie; Teraz przede wszystkim import z Holandii;

-Kwiaty doniczkowe - 30% powierzchni pod rośliny ozdobne (140 ha),

- 2004 r.- powierzchnia roślin ozdobnych wynosi 811 ha, z czego rośliny doniczkowe i balkonowe stanowią 36%;

- niewiele małych gospodarstw, produkujących na mała skalę; duże gospodarstwa- 1 miejsce producent storczyków doniczkowych (2 ha), 2 miejsce w Europie producent Anturium (3 ha);

- Wartość towarowa produkcji pod osłonami: 1,8 do 2 mld zł, czyli 12-14% towarowej produkcji rolnictwa;

- wśród państw UE zajmuje 7 miejsce pod względem produkcji kwiatów ciętych;

Problemy w produkcji:

- Zbyt dużo zużycie energii na m2 szklarni - podstawowy koszt to opał!

- Duże zużycie energii - wysoka energochłonność!! Winna jest nieodpowiednia instalacja - stare kotły, źle rozmieszczone rury w szklarni;

- Szklarnie niedostosowane do naszych warunków klimatycznych- za dużo szklarni zblokowanych- problemy ze śniegiem, wietrzeniem; nieodpowiednie też wąskie szklarnie wolnostojące;

- Szklarnie stare, o przestarzałej technologii

Zmniejszanie energochłonności: (EGZAMIN!!!)

- uszczelnianie szklarni

- kurtyny energooszczędne

- odpowiednie rozmieszczenie urządzeń grzejnych

- automatyzacja sterowania klimatem

- stosowanie racjonalnych, bardziej wydajnych technologii produkcji (np. podłoża inertne, odkażone);

- dostosowanie terminów uprawy do warunków zewnętrznych

Uprawa gruntowa roślin ozdobnych (EGZAMIN!!!)

Produkcja roślin ozdobnych w gruncie: 7 560 ha, z czego największy udział miały szkółki drzew i krzewów ozdobnych. Szkółki znajdowały się w 3 245 gospodarstwach; na 1 szkółkę przypadało 1,35 ha. W 1996 r. uprawiano cebule kwiatowe na powierzchni 650 ha.

Spożycie produktów ogrodniczych

Na poziom konsumpcji dóbr wpływa szereg czynników (5grup):

- czynniki ekonomiczno - organizacyjne- związane z dochodami klientów, poziomem cen, wielkością podaży, organizacją obrotu, dostępnością produktu;

- czynniki biologiczne- związane ze społeczeństwem- wiekiem, normami żywieniowymi, stylem jedzenia;

- czynniki demograficzne- związane z zamieszkaniem ludności, płcią, migracjami ludności;

- czynniki psychospołeczne- jak społeczeństwo spędza czas wolny, jakie ma preferencje, tradycje;

- czynniki społeczno - zawodowe- wykształcenie, wykonywany zawód, aktywność zawodowa, stopień urbanizacji;

Ile przeznaczamy na żywność

- 1 mieszkaniec w ciągu roku wydaje 100% to na żywność:

ROK

% pieniędzy wydawanych na żywność

1988

44,1

1990

51,8

1996

37,8

2000

29,5

2005

26,3

2006

27,5

- w latach 90' zmniejsza się odsetek wydawanych pieniędzy na artykuły żywnościowe, ale nadal jest to ok. ¼

- najwięcej- emeryci i renciści

- najmniej- wolne zawody, przedsiębiorcy

- 2006 r.: 27,5%

1988

1990

1996

2000

2005

2006

Warzywa (%)

9,3

7,0

7,6

8,0

10,3

11,5

Owoce (%)

8,7

6,1

6,1

7,3

5,4

5,5

Suma (%)

18,0

13,1

13,7

15,3

15,7

17,0

- owoce- odsetek z roku na rok maleje, 2006 r. 5,5%

- owoce i warzywa razem - odsetek wydawanych pieniędzy z roku na rok zwiększa się, 2006 r. 17,0%

- co 6-7 złotówka jest wydawana na produkty z branży ogrodniczej

-Żywność jest droga, ogółem 15-17% żywności to owoce i warzywa; owoce: 5,0 - 5,5 % a warzywa:10 - 11,5 %

Spożycie warzyw - 120 - 130 kg warzyw na 1 osobę, na rok

- niewielka różnorodność- 7 podstawowych gatunków

1988

1996

2000

2005

2006

Warzywa + przetwory

78,2

69,1

63,8

67,1

60,5

Warzywa świeże

66,2

59,4

59,4

59,2

52,6

Przetwory

10,6

8,6

4,8

8,0

8,3

- warzywa świeże: pomidory 18-19%, kapusta 14%, ogórki ok. 14%, marchew ok. 13%, pozostałe 18-19%

- przetwory: kapusta kwaszona 3-3,5 kg, soki warzywne ok. 1 kg;

- wysoki udział samozaopatrzenia;

- 2006 r.: warzywa + przetwory = 60,5 w. świeże = 52,6 przetwory = 8,3

Spożycie owoców - ok. 49 kg na 1 osobę, na rok

1988

1996

2000

2005

2006

Owoce świeże + przetwory

36,0

45,1

49,2

44,6

40,8

Owoce krajowej produkcji

32,6

40,6

37,4

34,7

27,5

Owoce południowe

3,6

8,9

10,8

8,6

11,6

Przetwory

3,4

0,5

1,0

0,8

1,1

Soki

7,7

9,6

10,6

- bardzo małe spożycie owoców na tle Europy

- od 2000 r. spożycie owoców krajowych systematycznie się zmniejsza (2006 r. 27,5 kg/os.) a południowych wzrasta (2006 r. 11,6 kg/os.), podobnie jest w przypadku soków i przetworów;

- jabłka - w 2003 r. ok. 24 kg a osobę, teraz ok. 20 kg; jabłka stanowią połowę owoców i przetworów krajowej produkcji;

- owoce jagodowe - ok. 6-7 kg na osobę, głównie truskawki;

- morele, brzoskwinie, winogrona - ok. 0,5 kg;

Jakie kwiaty kupują Polacy?

Kwiaty cięte - cieszą się większą popularnością, 60% jest kupowanych dla kogoś innego: róże, gerbery, frezje; Kiedyś popularne były lilie. Teraz zyskują na znaczeniu storczyki i anturium, a także goździki;

Kwiaty doniczkowe - kupowane przede wszystkim dla siebie: juka, dracena, cyklamen, kalanchoe, bluszcz, begonia;

Wspólna Polityka Rolna - cele i zasady

CELE: - wzrost produkcji roślinnej

- zapewnienie godziwych dochodów dla ludności rolniczej

- stabilizacja rynków żywnościowych

- wytwarzanie produktów wysokojakościowych, zdrowych

- zapewnić konsumentom żywność po przystępnych cenach

ZASADY: - zasada jednolitego rynku - równe traktowanie producentów we wszystkich krajach UE

- zasada preferencji produkty z krajów członkowskich mają pierwszeństwo nad importowanymi

- zasada solidarności finansowej - wspólny udział w finansowaniu wspólnej polityki rolnej

Mechanizmy WPR

1.OCHRONA CEN I STABILIZACJA RYNKU (opłaty celne-redukowane, subsydia eksportowe-redukowane, skup interwencyjny-wybrane produkty, ceny interwencyjne-wybrane produkty, limity importowe-wycofane);

2. OGRANICZENIE POZIOMU PRODUKCJI(kwoty produkcyjne; odłogowanie ziemi od 1992; premia za ekstensyfikacje produkcj);

3. UTRZYMYWANIE POZIOMU DOCHODÓW-dopłaty kompensacyjne;

4.INNE(subsydia na ochronę środowiska, subsydia do inwestycji (wybrane cele)

Jaka była tendencja spożycia warzyw :

W latach 80' najwięcej się jadło tendencja była rosnąca do 2000r potem zaczęła spadać



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ekonomika wziwa, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
ekonomika dane, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
Pytania na egz z Ekonomiki, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
Pytania z egzaminu ekonomika KTZ ORO 2010, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
Pytania z egzaminu ekonomika KTZ ORO, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
ekonomika egz pyt, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
ekonomika- moje opracowanie - Kopia, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
EKONOMIKA EGZ ZESTAWY, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
ekonomika, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
ZESTAWy Ekonomika sem VII, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
ekonomikaa, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
Pytania na egz z Ekonomiki, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
Maszyny Elektryczne Opracowanie Pytań Na Egzamin
pytania egz ekonimak II, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
opracowane zestawy, OPRACOWANIE PYTAŃ NA EGZAMIN
instalacje i oświetlenie elektryczne opracowanie pytań na egzamin
Opracowanie pytań na egzamin z Systemów Sterowania Maszyn i Robotów u Salamandry
Edukacja wczesnoszkolna pytania opracowanie pytań na egzamin
Część opracowanych pytań na egzamin

więcej podobnych podstron