WYKORZYSTANIE WŁASNOŚCI BARW DO OPTYMALIZACJI WARUNKÓW PRACY.

Kryteria oświetlenia, kontrast, luminancja.

Ważnym czynnikiem kształtującym środowisko pracy człowieka jest oświetlenie. Barwę światła dobiera się do wielkości pomieszczenia - im mniejsze pomieszczenie, tym cieplejsza barwa. Duże hale powinny być oświetlone jasnym, białym światłem, bo ciepłe powoduje uczucie gorąca - jakby świeciło słońce. Może być zimno, ale przy pomarańczowym czy czerwonym oświetleniu będziemy się czuli, jakby ogrzewało nas słońce. [1]

Projektowanie warunków świetlnych na stanowisku roboczym należy rozpatrywać w dwóch aspektach:

Parametry oświetlenia ogólnego projektuje się z uwzględnieniem gabarytów pomieszczenia pracy, jego przeznaczenia, proporcji oświetlenia naturalnego do sztucznego, współczynników odbić światła charakteryzujących ściany, sufit i posadzkę (barwy i faktury).

Parametry oświetlenia miejscowego (stanowiskowego) należy projektować z uwzględnie- niem wymogów związanych z charakterem wykonywanej pracy, kierunkowością i barwą światła oraz z koniecznością eliminacji olśnienia bezpośredniego i odbiciowego.

Szczegółowe zasady, którymi należy się kierować przy projektowaniu warunków świetlnych i barwnych, podano w dwóch normach:

• PN-71/B-02380 oświetlenie wnętrz światłem dziennym,

• PN-84/E-02033 oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym [2]

Przy projektowaniu warunków świetlnych, barwnych i estetycznych stanowiska pracy należy kierować się następującymi ogólnymi zasadami:

1 .Rodzaj, moc źródła oraz barwę światła należy dobrać na postawie charakterystyki zadań wykonywanych przez człowieka.

Tabela2

L.p.	Rodzaj pomieszczenia i wykonywanej pracy	Oświetlenie [lx]
1	Pomieszczenia, w których w zasadzie nie wykonuje się pracy wzrokowej (składy dużych przedmiotów, klatki schodowe, korytarze)	10-20
2	Pomieszczenia, w których wykonuje się prace nie wymagające rozróżniania szczegółów (odlewanie żeliwa, walcowanie grube, schody i korytarze o dużym ruchu)	20-50
3	Pomieszczenia, w których wykonuje się prace wymagające rozróżniania grubszych szczegółów (proste formowanie, prace ciesielskie, mniej dokładna obróbka maszynowa)	50-100
4	Pomieszczenia, w których wykonuje się prace wymagające rozróżniania szczegółów średniej wielkości (toczenie średnio dokładne, obsługa automatów, roboty stolarskie, krawieckie, biurowe i kreślarskie, skład drukarski ręczny)	100-200
5	Pomieszczenia, w których wykonuje się prace wymagające rozróżniania mniejszych szczegółów (dokładna obróbka metali, montowanie drobnych części, sortowanie wełny, tkanie bawełny)	200-500
6	Pomieszczenia, w których wykonuje się bardzo dokładne prace (polerowanie szkieł optycznych, sprawdzanie drobnych części, grawerstwo, korekta drukarska, brakowanie tkanin)	500-1000

2. Źródła światła powinny być rozmieszczone tak, aby zapewniały równomierne oświetlenie całej powierzchni roboczej, o widmie zbliżonym do światła dziennego; w tym celu stosować urządzenia rozpraszające lub kierować promieniowanie świetlne na sufit dla uzyskania światła pośredniego.

3. Źródła światła powinny być tak rozmieszczone, aby nie powodowały olśnienia; nie stosować zatem oświetlenia miejscowego bez ogólnego, w razie potrzeby stosować osłony przezroczyste.

4. Źródła światła nie powinny być jednocześnie źródłami uciążliwych zjawisk np.: zauważalnego tętnienia światła, emisji ciepła oraz hałasu.

5. W przypadku korzystania z oświetlenia dziennego nie ustawiać stanowiska przodem do okna; światło powinno padać z boku, najlepiej z prawej strony.

6. Oświetlenie stanowiska i otoczenia powinno podkreślać estetyczne walory kompozycji przestrzennej i barwnej.

7. Kompozycja przestrzenna stanowiska pracy powinna posiadać określony wyraz wzorniczy (oryginalność, zgodność stylu elementów, moda), a przy tym zwartą, racjonalną formę, zharmonizowaną wymiarowo i kolorystycznie z otoczeniem.

8. Struktura przestrzenna stanowiska pracy powinna charakteryzować się równowagą optyczną, a forma jego elementów powinna podkreślać ich funkcję.

9. Kolorystyka stanowiska roboczego powinna stwarzać poczucie komfortu, piękna i czystości oraz sprzyjać redukcji zmęczenia.

10. Elementy decydujące o bezpieczeństwie powinny być wyróżnione barwą kontrastującą z tłem, a znaki informacyjne powinny być czytelne, komunikatywne, trwałe oraz zharmonizowane wymiarowo i barwnie z otoczeniem.

11. Wszystkie elementy stanowiska roboczego powinny być wykonane z dużą, widoczną starannością.

Podstawowymi właściwościami narządu wzroku, na które wpływają warunki oświetlenia, są:

• ostrość wzroku,

• stopień adaptacji,

• szybkość rozróżniania,

• wrażliwość kontrastowa

• stałość wyraźnego widzenia.

Ostrość wzroku zmienia się zależnie od:

• kontrastu luminancji różnych części przedmiotów,

• stosunku luminancji przedmiotu i jego tła (otoczenia),

• oświetlenia i czasu ekspozycji (oglądania) przedmiotu.

Najlepszą ostrość wzroku uzyskuje człowiek przy oświetleniu 22lx.

W tabeli poniżej została przedstawiona klasyfikacja kontrastów barwnych według malejącej czytelności sygnału.

Tabela 3 [2]

Kolejność	Znak	Tło
1	czarny	żółte
2	zielony	białe
3	czerwony	białe
4	niebieski	białe
5	biały	niebieskie
6	czarny	białe
7	żółty	czarne
8	biały	czerwone
9	biały	zielone
10	biały	czarne
11	czerwony	żółte
12	zielony	czerwone
13	czerwony	zielone

Luminacja, jaskrawość, blask, jasność powierzchniowa, L, wielkość fotometryczna charakteryzująca świecenie ciał (światłem własnym lub odbitym). Luminacja mierzona jest w określonym kierunku, wyraża się wzorem: L=(dl/dS)·cosα, gdzie dl/dS - lokalna wartość stosunku natężenia światła w pewnym kierunku do rzutu powierzchni świecącej na płaszczyznę normalną do tego kierunku, kąt α zawiera się pomiędzy wybranym kierunkiem a normalną do świecącej powierzchni. Jednostką luminacji jest kandela na m² (cd/m², nit) [3]

Koło barw

Rys.1

[Ryszard Wojtowicz Zarys ergonomii technicznej Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977, str 191]

Barwy wykorzystuje się do subiektywnego kształtowania ocen środowiska. Poszczególne grupy barw wywierają określony psychologiczny wpływ na człowieka. Jest to związane ze skojarzeniami ludzi, wynikającymi z ich doświadczeń życiowych, obserwacji zjawisk w przyrodzie, bądź potocznej symboliki barw.

Działanie psychologiczne barw

Tabela 4 [2]

Barwa	Wpływ na odczuwanie				Działania psychologiczne
		przestrzeń	temp.	wilgotność		hałas
Czerwona	przybliżający	ciepło	sucho	głośno	Silnie pobudza umysł, przyspiesza oddychanie, tętno i reakcje mięśni, ko-jarzy się z zagroże-niem, wywołuje nerwowość
Pomarańczowa	b. zbliżający	ciepło	sucho	głośno	Nastraja pogodnie, zachęca do działa-nia,, poprawia samopoczucie
Żółta	podwyższają-cy	ciepło	sucho	-	Ożywia, nastraja po-godnie, wzbudza aktywność, inwen-cję, przeciwdziała ociężałości fizycz-nej, sprzyja pracy umysłowej
Zielona	oddalający	chłodno	wilgotno	cicho	Działa łagodząco i uspakajająco, wzmaga cierpliwo-ść, wpływa na wzrok kojąco, pod-trzymuje aktywność,
Niebieska	oddalają	zimno	wilgotno	cicho	Uspakaja, obniża tętno, sprzyja kon-centracji umysłowej, zmniejsza napięcie nerwowe
Fioletowa	b. zbliżający	zimno	-	-	Agresywna, niepo-kojąca, zniechęcają-ca
Brązowa	b. zbliżająca	neutralny	-	-	pobudzająca

Barwa w kształtowaniu warunków pracy

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że w małych pomieszczeniach wskazane są: biały i barwy neutralne, jasne, takie jak: kremowy, kolor kości słoniowej, jasne szarości, to one optycznie powiększą tak pomalowane mieszkanie. Odcieniom neutralnym powinniśmy dawać pierwszeństwo także wtedy, gdy naszym celem jest stworzenie miejsca relaksującego.

Barwy ciepłe: pomarańczowy, żółcień, jasna zieleń, beże, jasny brąz, wybieramy wtedy, gdy chcemy stworzyć nastrój przytulności, wskazany szczególnie w pokojach dużych, chłodnych. Ostatnie trzy spośród wymienionych kolorów dodatkowo ożywiają, nastrajają pogodnie, wzmacniają siłę woli. Z tego powodu są polecane w zakładach fryzjerskich, poczekalniach prawniczych i lekarskich.. Natomiast we wszelkich gabinetach lekarskich wskazane są jasne odcienie zieleni , a nie źle kojarząca się biel.

Barwy zimne: przydymiony róż, beżowo - szary, różne odcienie zieleni, niebieskiego i szarości działają nie tylko uspokajająco, ale poprawiają też koncentrację uwagi, sprzyjają pracy koncepcyjnej, wzmacniają cierpliwość, zmniejszają napięcie nerwowe. Z pewnością sprawdzą się w biurach, laboratoriach i pomieszczeniach poświęconych pracy twórczej. [4]

Barwy wykorzystuje się do subiektywnego kształtowania ocen środowiska . Człowiek czuje się zazwyczaj lepiej tam, gdzie barwy odpowiadają naturalnemu kolorytowi przyrodniczemu. W kształtowaniu wnętrz ma dodatkowe znaczenie, gdyż zmienia subiektywną ocenę jakości pomieszczenia . Sądzi się ,że barwy zimne łagodzą odczuwanie hałasu i wysokiej temperatury. Jasne ,zimne barwy, zwłaszcza jasnoniebieskie, „podnoszą” jak gdyby sufit w pomieszczeniach niskich. Barwy ciepłe dają złudzenie wręcz przeciwne. [5]

Literatura

2. http://lew.tu.koszalin.pl/~andrzejw/Ergonomia/Postrzeganie%20barw.htm

3. Multimedialna Encyklopedia Powszechna- Edycja 2000

4. http://www.wip.pw.edu.pl/LE/ERGO/ergo.around.3.html

5. Ryszard Wojtowicz Zarys ergonomii technicznej Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977, str 191

8

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---