53

Klasyfikacja odtrutek

Odtrutki, które przeprowadzają trucizny w związki nierozpuszczalne lub chelatowe

•sole wapnia

•siarczan protaminy

•związki chelatujące

Odtrutki, których zasadą działania jest normalizacja procesów metabolicznych

•reaktywatory oksydazy cytochromowej

•reaktywatory cholinoesterazy

•związki redukujące

•N - acetylocysteina

Odtrutki witaminowe

•witamina B6

•witamina K1

Klasyfikacja odtrutek c.d.

Odtrutki blokujące przemianę metaboliczną trucizn

•alkohol etylowy

Odtrutki blokujące receptory

•nalokson

•fumazenil

Odtrutki działające na zasadzie antagonizmu farmakologicznego

•fizostygmina

•atropina

Odtrutki oparte na działaniu przeciwciał

•przeciwciała Fab

N -Acetyolcysteina (NAC)

•Paracetamol metabolizowany jest głównie w wątrobie. Około 5 % przyjętego leku ulega przemianie w obecności cytochromu P- 450

do wysoce aktywnego związku

N -acetyloparabenzochinoiminy (NAPQI).

•Związek ten ulega natychmiastowej inaktywacji wskutek połączenia z glutationem wątrobowym

i w postaci nietoksycznego merkapturanu

wydalany przez nerki

N -Acetyolcysteina (NAC)

•Jednorazowe, lub w krótkich odstępach czasu, przyjęcie ponad 8 gramów paracetamolu może spowodować przekroczenie możliwości detoksykacyjnych i dochodzi wówczas do martwicy komórek wątroby.

• Czynnikiem limitującym syntezę glutationu w wątrobie jest niedobór cysteiny.

•Podanie tego związku powoduje bardzo szybkie odnowienie glutationu

i znakomicie zwiększa możliwości detoksykacyjne wątroby

N -Acetyolcysteina (NAC)

Wczesne zastosowanie

N-acetylocysteiny,

do 10 -15 godziny od przyjęcia toksycznej dawki paracetamolu, eliminuje w 100% możliwość zgonu

i zapewnia pełne wyleczenie.

N -Acetyolcysteina (NAC)

Wskazania do podania

N-acetylocysteiny:

Nieznana ilość przyjętego leku

Czas od spożycia krótszy niż 24 godziny

Brak możliwości oznaczenia stężenia leku w surowicy w okresie 12 godzin od spożycia

N -Acetyolcysteina (NAC)

•Najwyższe stężenie paracetamolu

w surowicy występuje po 4 godzinach

od przyjęcia leku

•. Prescott, Rumack i Matthew na podstawie analizy dużej liczby przypadków zatruć paracetamolem opracowali półlogarytmiczny wykres zależności między stężeniem leku w osoczu, czasem od przyjętej dawki toksycznej i przewidywaną toksycznością

*g/mL

*M/L

Wykres zależności między stężeniem leku w osoczu, czasem i przewidywaną toksycznością

N -Acetyolcysteina (NAC)

Leczenie doustne

Jednorazowo w dawce 140 mg/kg m.c.

Następnie po 4 godzinach

i co 4 godziny

70 mg/kg m.c. przez 68 godzin

( 17 dawek)

N -acetylocysteina

w dużych dawkach może wywołać wymioty,

co uniemożliwia dalsze leczenie doustne.

N -Acetyolcysteina (NAC)

Podawanie dożylne rozpoczyna się od:

150 mg/kg m.c.

w 200 ml 5% glukozy w czasie 15 minut,

50 mg/kg m.c.

w 500 ml 5% glukozy przez 4 godziny

100 mg/kg m.c.

w 1000 ml 5% glukozy w ciągu 16 godzin

N -Acetyolcysteina (NAC)

Objawy uboczne, które mogą wystąpić w czasie podawania NAC to:

• pokrzywka

• świąd

• wstrząs anafilaktyczny

• skurcz oskrzeli

• ślepota korowa,

• przełom nadciśnieniowy

•wstrząs kardiogenny

•Występują one jednak bardzo rzadko.

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
Azotyn amylu, azotyn sodu, tiosiarczan sodu

•Cyjanki wiążąc jony żelaza oksydazy cytochromowej hamują jej aktywność,

co blokuje procesy oddychania wewnątrzkomórkowego.

W wyniku tego działania dochodzi do ciężkiego niedotlenienia tkanek.

•Połączenie jonu cyjankowego z oksydazą cytochromową jest reakcją odwracalną

i enzym może zostać uwolniony przez dysocjacją kompleksu.

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
Azotyn amylu, azotyn sodu, tiosiarczan sodu

•Uzyskuje się to poprzez wywołanie farmakologiczne methemoglobinemii.

NaNO2 + hemoglobina MetHb

MetHb + oksydaza cytochromowa + CN -

CyjanoMetHb + oksydaza cytochromowa

Podanie natomiast tiosiarczanu sodu zwiększa wydalanie cyjanków pod postacią nietoksycznych rodanków

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
Azotyn amylu, azotyn sodu, tiosiarczan sodu

•Podać od wdychania azotyn amylu

3 - 4 kropli w odstępach 3 - 5 minut.

• równocześnie z azotynem amylu i również

w przypadku jego braku

•podać dożylnie 300 mg azotynu sodu

w postaci 2% roztworu ( 15 ml),

w czasie 2 - 4 minut.

Dzieciom podaje się 4 -10 mg/kg m.c. azotynu sodu w postaci 2% roztworu

(0,13 ml / kg m.c.)

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
Azotyn amylu, azotyn sodu, tiosiarczan sodu

•Następnie wykorzystując tą samą drogę dożylną należy podać 15 g tiosiarczanu sodu w postaci 30% roztworu ( 50 ml)

w czasie 10 minut.

• Dzieciom podaje się 50 -100 mg/kg m.c. tiosiarczanu sodu w postaci

10% roztworu

( 0,5 - 1 ml/kg m.c.)

lub w 25% roztwór

w dawce 1,65 ml/kg m.c.

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
4 - DMAP - 4- dimetyloaminofenol

•Jest lekiem wywołującym methemoglobinemię. Szybciej i skuteczniej niż azotyn sodu wywołuje methemoglobinemię

i nie obniża ciśnienia tętniczego krwi.

•Podaje się go dożylnie w dawce 3 - 4 mg/kg m.c.

w czasie 30 sekund.

Następnie podaje się tiosiarczan sodu.

•Nie należy 4 - DMAP łączyć z innymi lekami methemoglobinotwórczymi,

podawany jest zamiast azotynu sodu

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
Wersenian dikobaltowy - Kelocyanor

•Zawiera on w swojej cząsteczce kobalt, który łączy się z jonami cyjankowymi odblokowując oksydazę cytochromową

•Wersenian dikobaltu można podawać razem

z zestawem odtrutek

( azotyn amylu, azotyn sodu, tiosiarczan sodu),

z 4-DMAP oraz oddzielnie.

Reaktywatory oksydazy cytochromowej
w zatruciach cyjankami
Wersenian dikobaltowy - Kelocyanor

•Podaje się go dożylnie w dawce 300 - 600 mg pacjentom dorosłym,

a następnie 50 - 100 ml

40% glukozy

( wersenian dikobaltu wywołuje hipoglikemię).

•Dzieciom podaje się 4 - 9 mg/kg m.c.

a następnie 0,7 - 1,5 ml 40% glukozy.

W przypadku braku poprawy dawkę można powtórzyć po 5 minutach.

Związki wapnia
(Calcium Chloratum - chlorek wapnia, Calcium -glukonolaktobionian wapnia)
w zatruciu fluorem

•Związki wapnia stosuje się w zatruciach kwasem fluorowodorowym i jego solami.

• W zatruciach tych dochodzi do wiązania jonów wapniowych prowadzącego do ciężkich objawów klinicznych hipokalcemii ( tężyczka).

• Zastosowanie w leczeniu związków wapnia przeciwdziała temu oraz wiąże krążące jony fluorkowe.

Związki wapnia
(Calcium Chloratum - chlorek wapnia, Calcium -glukonolaktobionian wapnia)
w zatruciu fluorem

•W zatruciu doustnym związkami fluoru płukanie żołądka należy wykonać wodą z dodatkiem rozpuszczalnych soli wapnia

( 25% granulatu).

•Ostatnią porcję roztworu, kończąc płukanie pozostawia się w żołądku.

Związki wapnia
(Calcium Chloratum - chlorek wapnia, Calcium -glukonolaktobionian wapnia)
w zatruciu fluorem

•podaje się dożylnie ( pod kontrolą EKG)

10 ml 10% roztworu chlorku wapnia lub glukonolaktobionianu wapnia

• dzieciom 0,2 - 0,3 ml/kg m.c

.

•nawet, jeżeli nie obserwuje się objawów hipokalcemii

•Dawkę można powtarzać w zależności

od stężenia jonów wapniowych w surowicy oraz objawów klinicznych zatrucia.

Siarczan protaminy
W Przypadku wystąpienia dużych krwawień w czasie leczenia heparyną należy :

przerwać jej podawanie

rozważyć zastosowanie siarczanu protaminy

Siarczan protaminy

•Wiąże się z heparyną tworząc stabilny kompleks

•1 mg siarczanu protaminy neutralizuje

•100 j heparyny niefrakcjonowanej.

Siarczan protaminy

•Siarczan protaminy

( amp. 50 mg w 5 ml) wstrzykujemy powoli dożylnie przez około 10 minut nie przekraczając dawki 50 mg.

•Zbyt szybkie podanie może spowodować

spadek ciśnienia tętniczego krwi

i zwolnienie czynności serca.

Siarczan protaminy

Dawka siarczanu protaminy powinna być tak dobrana, aby zneutralizować połowę dawki heparyny podanej

w czasie ostatniej godziny

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•Związki fosforoorganiczne powodują zablokowanie acetylocholinoesterazy,

enzymu rozkładającego acetylocholinę.

•Nagromadzanie się w miejscach efektorowych acetylocholiny zapoczątkowuje działanie toksyczne tych związków.

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•należy do grupy oksymów

• ma zdolność reaktywowania zablokowanego enzymu, łącząc się ze związkiem fosforoorganicznym uwalnia cząsteczki acetylocholinoesterazy.

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•Podawanie oksymów prowadzi do reaktywacji enzymu jedynie w początkowym okresie zatrucia.

• Później kompleks enzym -związek fosforoorganiczny ulega tzw. zjawisku starzenia się.

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•Dotyczy to tych związków, które po połączeniu z acetylocholinoesterazą łatwo odłączają grupę alkilową tworząc

enzym monoalkilofosforylowany

.

•Kompleks w formie monoalkilowej nie ulega ponownej reaktywacji.

•Istnienie tego mechanizmu ogranicza podawanie oksymów do 1-2 dni.

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•Niektórzy autorzy uważają jednak, że leczenie oksymami

należy prowadzić nawet do 10 dni,

ze względu na możliwość magazynowania związków fosforoorganicznych w tkance tłuszczowej i stopniowe ich uwalnianie

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

Leczenie należy rozpocząć

od podania atropiny w dawce znoszącej typowe objawy zatrucia.

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•Po 20 minutach od dożylnej iniekcji

•200 -250 mg obidoksymu

należy skontrolować aktywność acetylocholinoesterazy.

•dzieciom obidoksym podaje się

od 4 do 8 mg /kg m.c. nie przekraczając jednorazowo dawki 250 mg.

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

Wzrost

aktywności acetylocholinesterazy

o 25 - 30 % jest wskazaniem

do zastosowania oksymów

3 do 6 razy na dobę

Reaktywatory cholinoesterazy
Obidoksym
(Toksogonin, Toksobidin)

•Niektórzy autorzy sugerują podawanie obidoksymu we wlewie dożylnym ciągłym ze względu na stopniowe uwalnianie się związków fosforoorganicznych z tkanki tłuszczowej.

• De Monchy podawał go w dawce początkowej

5 mg/kg m.c./godzinę

a następnie

0,5 mg/kg m.c./godzinę

Atropina

Znosi objawy muskarynowe

w zatruciach:

•związkami fosforoorganicznymi

•karbaminianami

•pilokarpiną

Atropina

Atropinę podaje się w dawkach frakcjonowanych

•2 do 5 mg, co 15 minut dożylnie

( dzieciom 0,02 - 0,05 mg/kg m.c.)

•lub we wlewie dożylnym aż do uzyskania objawów atropinizacji (szerokie źrenice, sucha skóra, czynność serca 120/min).

•Następne dawki leku należy ustalić tak,

aby utrzymać objawy działania atropiny.

Atropina

•Uzyskanie odpowiedniej atropinizacji

u pacjentów zatrutych pestycydami fosforoorganicznymi lub karbaminianami wymaga podania dużej dawki atropiny, często przekraczającej 100 mg w ciągu pierwszych godzin zatrucia.

•Pojawienie się ponowne objawów muskarynowych jest wskazaniem do kontynuowania leczenia atropiną.

Związki redukujące
Błękit metylenowy
(Methylenum coeruleum, Coloxyd)

•Żelazo w cząsteczce hemoglobiny występuje

w warunkach prawidłowych w postaci zredukowanej ( dwuwartościowe).

•Utlenienie powoduje przemianą żelaza w postać trójwartościową i wystąpienie methemoglobinemii.

•Taka forma hemoglobiny pozbawiona jest zdolności przenoszenia tlenu.

Związki redukujące
Błękit metylenowy
(Methylenum coeruleum, Coloxyd)

•W zatruciu związkami methemoglobinotwórczymi powstaje znaczna ilość methemoglobiny,

która nadaje krwi barwę czekoladową.

•Odtrutką stosowaną w toksycznych methemoglobinemiach

jest błękit metylenowy

.

•Działa on jako koenzym reduktazy methemoglobiny przyśpieszając proces redukcji utlenionej hemoglobiny.

Związki redukujące
Błękit metylenowy
(Methylenum coeruleum, Coloxyd)

•Błękit metylenowy podawany jest dożylnie w postaci 1% roztworu w dawce 0,1 - 0,2 ml/kg m.c. Wskazaniem do podania odtrutki jest stężenie methemoglobiny

powyżej 30%.

•W przypadku utrzymywania się methemoglobinemii dawkę można powtórzyć po około godzinie.

Związki redukujące
Błękit metylenowy
(Methylenum coeruleum, Coloxyd)

•Błękit metylenowy

może mieć działanie methemoglobinotwórcze

( w dawkach 10 - 15 mg/kg m.c.), jak również może powodować

hemolizę wewnątrznaczyniową

zwłaszcza u osób z niedoborem

dehydrogenazy glukozo - 6 - fosforanowej.

•Przeciwwskazaniem do stosowania błękitu metylenowego jest zaawansowana niewydolność nerek.

Związki redukujące
Innymi lekami wykazującymi działanie redukujące

w stosunku do methemoglobiny są:

1.Kwas askorbinowy ( witamina C) podawany dożylnie w dawce 1000 - 1500 mg, działanie jego jest jednak bardzo wolne.

2.Błękit toluidyny podawany dożylnie

w dawce

10 mg/kg m.c.

3.Tionina ( Helthion, Katalysin) podawany dożylnie

w roztworach 0,2% w dawce 0,5 - 1 mg/kg m.c.

Odtrutki witaminowe
Pirydoksyna - witamina B6

•Zatrucie

hydrazydem kwasu izonikotynowego (INH)

powoduje wstąpienie awitaminozy B6

.

•Izoniazyd ze względu na podobną budowę chemiczną zastępuje również witaminę PP, niezbędną w syntezie nukleotydów.

Odtrutki witaminowe
Pirydoksyna - witamina B6

•Wskazaniem do podania jest przyjęcie INH w dawce większej niż 80 mg/kg m.c. lub wystąpienie drgawek

.

•Witaminę B6 podaje się w ilości równoważnej dawce przyjętego izoniazydu.

•Natomiast, jeżeli dawka przyjętego leku jest nieznana a wystąpią objawy zatrucia podaje się jednorazowo 5 g witaminy B6 dożylnie

w czasie 30 - 60 minut

Odtrutki witaminowe
Witamina K1
( Phytomenadion, Konakion)

•Witamina K 1 jest niezbędna do karboksylacji reszt kwasu glutaminowego w częsteczce protrombiny oraz czynników krzepnięcia VII, IX i X.

•Cykl przemian witaminy K polega na zamianie jej

w aktywną postać hydrochinonową a po utlenieniu

w epoksyd witaminy K, który redukowany jest

do postaci chinonowej.

Witamina K1
( Phytomenadion, Konakion)

Podana doustnie lub pozajelitowo w leczeniu zatruć pochodnymi kumaryny redukowana jest do aktywnego hydrochinonu na drodze przemiany zależnej od nukleotydu pirydyny, na którą nie mają wpływu pochodne kumaryny.

Witamina K1
( Phytomenadion, Konakion)

W przypadku znacznego wydłużenia czasu protrombinowego

Witamina K1

•10 - 25 mg dożylnie

•10 mg 4 razy dziennie doustnie

•Dzieci - 0,3 mg/kg dożylnie lub domięśniowo pod kontrolą czasu protrombinowego

•W zatruciach superwarfarynami witamina K1 - nawet do 40mg/kg

Odtrutki blokujące przemianę metaboliczną
Alkohol etylowy

Glikol etylenowy jak i alkohol metylowy metabolizowany jest w ustroju

do toksycznych metabolitów przy udziale dehydrogenazy alkoholowej.

Objawy kliniczne zatrucia zależą od toksyczności powstających metabolitów

Odtrutki blokujące przemianę metaboliczną
Alkohol etylowy

Podaje się w dożylnym wlewie kroplowym w stężeniu 10 -15 %

w 500 ml 5% glukozy

w czasie około

2 godzin tak, aby utrzymać jego stężenie we krwi

na poziomie 100 mg/dl ( 1‰).

Dzieciom podaje się 5-10% etanol

w roztworze 5% glukozy w dawce

1 ml/kg m.c./godzinę.

Odtrutki blokujące przemianę metaboliczną
4 - metylpirazol ( 4-MP)

Jest silnym konkurencyjnym inhibitorem dehydrogenazy alkoholowej i jego działanie jest podobne jak etanolu.

Wywiera dłuższy i silniejszy efekt leczniczy oraz nie wykazuje depresyjnego działania na ośrodkowy układ nerwowy.

4-MP jest skuteczny w leczeniu zatruć glikolem etylenowym i alkoholem metylowym, jednak jego dostępność jako odtrutki jest ograniczona.

•

Odtrutki blokujące przemianę metaboliczną
4 - metylpirazol ( 4-MP)

4-MP podaje się we wlewie dożylnym w dawce początkowej 15 mg/kg m.c. przez 30 minut,

następnie 10 mg/kg m.c. przez 12 godzin

( 4 dawki).

Kolejna dawka wynosi 15 mg/kg m.c.

i powinna być stosowana przez 12 godzin,

aż do całkowitej eliminacji

glikolu etylenowego lub metanolu

Odtrutki działające przez blokowanie receptorów
Nalokson ( Narcan)

•Półsyntetyczny antagonista receptorów opiatów.

• Znosi depresyjne działanie na ośrodek oddechowy leków narkotycznych takich jak: morfina i inne opioidy.

•Mechanizm działania opiera się

na kompetycyjnym antagonizmie w stosunku

do receptorów opiatowych mu, kappa i sigma

w ośrodkowym układzie nerwowym

Odtrutki działające przez blokowanie receptorów
Nalokson ( Narcan)

•Stosowany jest dożylnie lub domięśniowo

w dawce 0,4 mg

(dzieci 0,01-0,03 mg/kg.m.c.)

• Podawanie naloksonu można powtarzać

w przypadku, jeżeli obserwuje się poprawę stanu klinicznego pacjenta.

• Nie należy podawać więcej niż 1,2 mg, jeżeli lek ten stosujemy w odstępach kilkuminutowych

Odtrutki działające przez blokowanie receptorów
Flumazenil ( Anexate)

Flumazenil jest imidazolową pochodną benzodiazepin, który blokując receptor benzodiazepinowy

sprzężony z receptorem

GABA ( kwas * -aminomasłowy) przeciwdziała skutkom przedawkowania lub zatrucia tymi lekami

Odtrutki działające przez blokowanie receptorów
Flumazenil ( Anexate)

Podanie flumazenilu

w dawce 0,5 - 2 mg

dzieciom 0,2 - 0,3 mg

powoduje wybudzenie się pacjenta

z głębokiej śpiączki spowodowanej lekami z grupy benzodiazepin

Odtrutki działające przez blokowanie receptorów
Flumazenil ( Anexate)

Okres półtrwania flumazenilu wynosi około 1 godziny, a okres pełnego wybudzenia około 20 minut.

Brak poprawy klinicznej po zastosowaniu flumazenilu wyklucza zatrucie lekami z grupy benzodiazepin.

Odtrutki działające przez blokowanie receptorów
Flumazenil ( Anexate)

Ze względu na krótki czas działania flumazenilu,

po około 20 -30 minutach

objawy zatrucia powracają.

W celu podtrzymywania efektu terapeutycznego,

po podaniu początkowej dawki stosuje się:

dorosłym 0,5-1mg co 20-60 minut

lub w ciągłym wlewie

dzieciom 0,01mg/kg m.c. co 20-60 minut

lub w ciągłym wlewie.

Po podaniu flumazenilu może wystąpić napadu drgawek szczególnie u chorych na padaczkę.

Odtrutki działające na zasadzie antagonizmu farmakologicznego
Fizostygmina

•Blokuje działanie cholinesterazy i zwiększa stężenie acetylocholiny w synapsach nerwów przywspółczulnych.

Pobudza układ cholinergiczny i dopaminergiczny.

•Zwiększa wydzielanie śliny, potu, śluzu,

zwęża źrenice i powoduje bradykadrię.

•Może wywołać skurcz oskrzeli, spadek ciśnienia tętniczego krwi, wymioty, objawy niewydolności wieńcowej, obrzęk płuc a nawet porażenie ośrodka oddechowego.

Odtrutki działające na zasadzie antagonizmu farmakologicznego
Fizostygmina

•Stosowana w tzw. zespole cholinolitycznym obejmującym ośrodkowe i obwodowe objawy cholinolityczne : sucha skóra, suchość śluzówek, hipertermia, zmniejszenie perystaltyki jelit, rozszerzenie źrenic, pobudzenie, majaczenie, tachykardia, zaburzenia rytmu serca, drgawki.

•W zatruciach atropiną, skopolaminą, trójcyklicznymi antydepresantami.

Odtrutki działające na zasadzie antagonizmu farmakologicznego
Fizostygmina

•Salicylan fizostygminy podaje się dożylnie

w dawce:

•dorosłym

1 - 2 mg ( maksymalnie 4 mg)

•dzieciom

0,05 mg/kg m.c. ( maksymalnie 2 mg)

Związki chelatujące metale
Dimerkaprol - BAL

Jest swoistą odtrutką

w zatruciach związkami arsenu i rtęci.

BAL dzięki obecności dwóch grup tiolowych w cząsteczce wiąże zarówno metal w stanie zdysocjowanym jak i związany z grupami tiolowymi enzymów i białek.

Związki chelatujące metale
Dimerkaprol - BAL

Kompleks dimerkaprolu z jonem metalu wchłania się zwrotnie w kanalikach nerkowych, co ogranicza skutecznie wydalanie, a ze względu na lipotropowe właściwości Bal-u istnieje możliwość odkładania ich w ośrodkowym układzie nerwowym

Związki chelatujące metale
Dimerkaprol - BAL

•BAL stosuje się domięśniowo w postaci 10 % roztworów olejowych

•w pierwszej dobie

• od 3 do 5 mg /kg m.c. co 4 godziny

•w trzeciej i czwartej dobie

• 2,5 do 3 mg /kg m.c. co 6 godzin

• w dobach następnych

•2 mg/kg m.c. co 12 godzin

aż do chwili zakończenia wydalania metalu

z moczem, nie dłużej

jednak niż 10 -12 dni

Związki chelatujące metale
Dimerkaprol - BAL

U dzieci stosuje się mniejsze dawki.

•w pierwszej i drugiej dobie

2,5 mg/kg m.c. co 6 godzin

•w trzeciej dobie

2,5 mg/kg m.c. co 12 godzin

Związki chelatujące metale
Dimerkaprol - BAL

Przeciwwskazania do leczenia

BAL-em

niewydolność nerek

cukrzyca

zatrucia talem,

selenem, tellurem, wanadem i kadmem.

Związki chelatujące metale
Dimerkaptopropanosulfon
( DMPS, Unithiol, Dimaval)

W DMPS obecność grupy sulfonowej zamiast hydroksylowej (obecnej w BAL-u) ogranicza

w znacznym stopniu

wchłanianie kanalikowe,

co umożliwia skuteczne

wydalanie kompleksu

z moczem.

Jest rozpuszczalny w wodzie

nie deponuje się w OUN.

Posiada także mniejszą toksyczność niż BAL

i w przeciwieństwie do niego można go stosować dożylnie i doustnie ( Dimaval)

Związki chelatujące metale
Dimerkaptopropanosulfon
( DMPS, Unithiol, Dimaval)

DMPS podaje się dożylnie lub domięśniowo

•w pierwszej i drugiej dobie

250 mg, co 6 godziny,

•w trzeciej i czwartej dobie

250 mg, co 8 godzin.

•Od piątej doby taką samą dawkę

stosuje się,

co dwanaście godzin

aż do zakończenia wydalania metalu z moczem

Związki chelatujące metale
Dimerkaptopropanosulfon
( DMPS, Unithiol, Dimaval)

Dzieci

•w pierwszej dobie

5 mg/kg m.c. co 4 godziny,

• w drugiej dobie

5 mg/kg m.c. co 6 godzin,

•od 3 doby

5 mg/kg m.c co 8 - 12 godzin.

Związki chelatujące metale
Dimerkaptopropanosulfon
( DMPS, Unithiol, Dimaval)

•Preparat do podawania doustnego - Dimaval dorosłym osobom stosuje

• 100 mg 3 razy dziennie

do 15 dni

od chwili zatrucia.

•

Związki chelatujące metale
kwas dimerkaptobursztynowy - DMSA

Nie powoduje odkładania się rtęci

w ośrodkowym układzie nerwowym

i wywołuje szybkie jej wydalanie

z moczem bez objawów uszkodzenia nerek.

Związki chelatujące metale
kwas dimerkaptobursztynowy - DMSA

Dorosłym pacjentom i dzieciom doustnie

•10 mg /kg m.c. 3 razy na dobę przez 5 dni.

•Leczenie DMSA można kontynuować

przez 2 tygodnie, stosując od 6 dnia lek w zalecanej dawce, ale 2 razy na dobę.

Związki chelatujące metale
Wersenian disodowo - wapniowy
( Chelaton, EDTA - Calcium)

Chelaton stosowany jest w zatruciach związkami ołowiu, natomiast w zatruciach chromem i wanadem jego skuteczność jest wątpliwa

Związki chelatujące metale
Wersenian disodowo - wapniowy
( Chelaton, EDTA - Calcium)

Mechanizm działania EDTA polega na zastąpieniu ołowiem wapnia obecnego w cząsteczce odtrutki.

Kompleks ten jest trwały, rozpuszczalny

w wodzie

i dobrze wydalany przez nerki.

W ostrym zatruciu związkami ołowiu wydalanie tego metalu

po podaniu Chelatonu może być zwiększone nawet do 60 razy

Związki chelatujące metale
Wersenian disodowo - wapniowy
( Chelaton, EDTA - Calcium)

EDTA podaje się dożylnie

•w dawce 60 - 80 mg /kg/dobę w dwóch dawkach podzielonych,

• dzieciom 50 - 75 mg/kg/dobę

w czterech dawkach podzielonych.

• Stężenie leku rozpuszczonego w fizjologicznym roztworze soli lub glukozie

nie powinno przekraczać

2 - 3 mg /ml,

a czas infuzji nie powinien być krótszy

niż 2 godziny.

•Po 1 - 2 dniach przerwy leczenie należy powtórzyć

nie przekraczając

dawki 50 mg/kg na dobę.

Związki chelatujące metale
Penicylamina - Cuprenil

Stosowana przede wszystkim

w zatruciach związkami miedzi,

ale również jako kontynuacja terapii BAL - em w zatruciach arsenem,

w przewlekłym narażeniu na ołów

i w zatruciach rtęcią, kobaltem

i cynkiem

Związki chelatujące metale
Penicylamina - Cuprenil

Stosowana w dawce doustnej

•20 - 25 mg/kg m.c. na dobę w 4 dawkach podzielonych przez 5 - 7 dni, nie przekraczając 2 g

( dzieciom 1g) w ciągu doby.

• W czasie leczenia Cuprenilem mogą wystąpić reakcje alergiczne, eozynofilia, neutropenia, trombocytopenia

a długotrwałe stosowanie może spowodować niedokrwistość, nefropatię

i uszkodzenie wątroby

Związki chelatujące metale
Deferoksamina - Desferal

Antidotum to zostało wyizolowane

z grzybów gatunku

Streptomyces pilosus

i jako lek chelatujący

znalazła zastosowanie

w zatruciach związkami żelaza

Związki chelatujące metale
Deferoksamina - Desferal

Po połączeniu deferoksaminy

z żelazem trójwartościowym

powstaje ferroksamina

o różowym zabarwieniu,

dobrze rozpuszczalna w wodzie.

1 gram deferoksaminy

wiąże 93 mg żelaza

Związki chelatujące metale
Deferoksamina - Desferal

Wskazaniem względnym

do podania odtrutki jest

stężenie żelaza w surowicy

>300 *g/dl ( 50 μmol/l)

bezwzględnym wskazaniem

* 500 *g /dl ( 60 μmol/l)

Związki chelatujące metale
Deferoksamina - Desferal

Deferoksaminę podaje się:

Dożylnie w dawce 15 mg/kg/godzinę

w 8 godzinnej infuzji,

nie przekraczając dawki 90 mg/godzinę

Domięśniowo 80 - 90 mg/kg na dobę

w trzech dawkach podzielonych,

nie więcej niż 2 g jednorazowo.

Związki chelatujące metale
Deferoksamina - Desferal

Zbyt szybkie podanie deferoksaminy może spowodować spadek ciśnienia tętniczego krwi.

Całkowita dawka dobowa podawana dożylnie lub domięśniowo nie może przekroczyć 6 g

Wydalanie kompleksu deferoksaminy z żelazem zabarwia mocz na kolor pomarańczowo-czerwony, zaniknięcie tego zabarwienia jest sygnałem do zaprzestania podawania odtrutki.

Odtrutki

---