Rachunkowość finansowa

Dr A. Zawadzki

24,02,2009r

Rachunkowość

Można określić jako system:

• Identyfikacji

• Pomiaru

• Przetwarzania i przekazywania informacji finansowej

O sytuacji majątkowej i osiągniętych wynikach - służą celom sprawozdawczym decyzyjnym różnych podmiotów (użytkowników). Rachunkowość jest swoistym językiem, którym posługują się świat gospodarczy. Językiem wykorzystującym sobie tylko znane materiały, zasady, koncepcje i standardy.

Informacje = uporządkowane dane

DANE->

DANE W UJĘCIU

PIENIĘŻNYM -> RACHUNKOWOŚĆ -> INFORMACJE-> ODBIORCY INF

DANE->

Rachunkowość zajmuje się danymi i informacjami o charakterze finansowym. Źródłem tych danych SA operacje gospodarcze, które są zdarzeniami gospodarczymi, charakteryzującymi się:

• Wyrażaniem w mierniku pieniężnym

• Wywieraniem wpływu na majątki lub/i sytuacją finansową jednostki gospodarczej

Rachunkowość ma charakter podmiotowy:

• Oznacz to, że prowadzi ona ewidencję operacji gospodarczych dla jednostki wyodrębnionej pod względem organizacyjnym i majątkowym

• Podmiotem rachunkowości mogą być jednostki prowadzące działalność zarobkową (komercyjne) i niezarobkowe (non-profit) bez względu na ich formę prawną.

Struktura i funkcje rachunkowości

Rachunkowość jako system informacyjny ma do spełnienia szereg funkcji:

1. informacyjną - polega na tworzeniu informacji finansowej o procesach gospodarczych zachodzących w jednostce

2. kontrolną - przejawia się umożliwianiu dokonywania kontroli wykonywania planów np. kosztów, zakupów, sprzedaży, itp.

3. analityczną - umożliwia badanie i interpretację osiągniętych wyników finansowych

4. optymalizacyjną - związana jest z dostarczaniem informacji finansowych służących do podejmowania decyzji gospodarczych zgodnie z rachunkiem ekonomicznym

5. sprawozdawczą - przejawia się w określonym sporządzeniu sprawozdań finansowych obrazujących całokształt działalności jednostki za określony czas

Praktyczna realizacja ww. funkcji ukształtowała strukturę rachunkowości. W literaturze poświęconej rachunkowości możemy spotkać dwa podejścia do rachunkowości

• rachunkowość finansową

• rachunkowość zarządczą

Rachunkowość finansowa

Jest zorientowana na zewnątrz użytkowników informacji finansowych. Dostarcza im ich w postaci sprawozdań finansowych, a więc bilansu, rachunku zysków i strat i innych sprawozdań przewidzianych Ustawą o rachunkowości. Analizuje zdarzenia przeszłe (ex-post).

Rachunkowość finansowa jest ściśle określona przepisami prawa.

1. ustawa z 29 września 1994 o rachunkowości

2. rozporządzenia Ministra Finansów

Celem regulacji prawnych jest:

• zapewnienie wykazywania w sprawozdaniach finansowych zgodnego z rzeczywistością obrazu majątkowego, finansowego oraz osiągniętych wyników

• zapewnienie porównywalności sprawozdań różnych podmiotów

Użytkownicy i zakres informacji pochodzących z rachunkowości finansowej:

Odbiorcy	Zakres
Właściciele	Wartość kapitału, wartość firmy, dywidendy
Zarząd	Efektywność zarządzania
Pracownicy i zw. zawodowe	Poziom wynagrodzenia, możliwość kontynuacji pracy
Kredytodawcy, pożyczkodawcy	Możliwość zwrotu kredytu, pożyczki, potwierdzenie istnienia wierzytelności
Kontrahenci	Ocena ryzyka handlowego, możliwość spłaty zobowiązań i należności
Instytucje centralne	Polityka podatkowa, statystyka
Lokalna społeczność	Możliwość zatrudnienia, podatki lokalne, ochrona środowiska naturalnego

Rachunkowość zarządcza

Jest zorientowana na wewnętrznych użytkowników informacji. Jest to system gromadzenia klasyfikacji, agregacji, analizy i prezentowania informacji finansowych i niefinansowych, wspomagających kierowników w procesie podejmowania decyzji i kontroli.

Dostarcza informacji będących bazą do podejmowania decyzji gospodarczych długo- i krótkoterminowych, do planowania i kontroli działalności.

Mniej jest w niej narzuconych rozwiązań prawnych, więcej indywidualnej inwencji zależnej od bieżących, niekoniecznie powtarzalnych potrzeb menadżerów związanych z samodzielnym zarządzaniem firmą.

Różnice pomiędzy rachunkowością finansową i zarządczą

(brak tabeli, oby była w książce)

Podstawowe pojęcia rachunkowości

• majątek (aktywa)

• źródła finansowania majątku (pasywa)

Majątek (aktywa) - rozumie się przez to:

• kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości

• powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń

• które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych

Źródła finansowania majątku (pasywa):

• kapitał własny - wartościowy odpowiednik składników majątku, które zostały wniesione do przedsiębiorstwa przez założycieli (właścicieli) lub pochodzą z przeznaczenia część wygospodarowanego zysku na cele rozwojowe. Przyjmuje postać: rzeczową, niematerialną, pieniężną.

• Zobowiązania - wynikają z przeszłych zdarzeń, obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Bilans:

Zestawienie

Majątek (aktywa) źródła finansowania (pasywa)

Suma wartości aktywów = suma wartości pasywów

3,03,2009r

Aktywa	Pasywa
Trwałe	Kapitał własny
wartości niematerialne i prawne rzeczowe aktywa trwałe należności długoterminowe inwestycje długoterminowe	kapitał podstawowy pozostałe kapitały w tym: kapitał rezerwowy kapitał zapasowy III. wynik finansowy
Aktywa obrotowe	Zobowiązania
zapasy należności krótkoterminowe inwestycje krótkoterminowe środki pieniężne IV. rozliczenia międzyokresowe	długoterminowe kredyty, pożyczki, dłużne papiery wartościowe, inne krótkoterminowe kredyty, pożyczki, dłużne papiery wartościowe IV. rozliczenia międzyokresowe

Podstawowe pojęcia rachunkowości:

• przychody

• rozchody

(kształtują wynik finansowy)

Przychody

• przychód jest związany ze sprzedażą? Tak, ale nie tylko

• przychód jest związany z wpływem środków finansowych? Tak ale nie tylko i nie zawsze

SPRZEDAŻ

PRZYCHÓD-zawsze

Wpływ gotówki kompensata

Odroczone płatności barter

(należności) (wymiana dóbr lub usług)

Przychody i zyski

Definicja ustawowa:

Uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli

Art. 3. 1. 30. UoR

Wpływ osiągnięcia przychodu na bilans

A	P
	+
+
Suma A	=Suma P
A	P
+	+
Suma A	=Suma P

LUB

A	P
	+
	-
Suma A	=Suma P

Przychód powstaje również w przypadku:

• otrzymania darowizny rzeczowej lub pieniężnej

• otrzymania nieodpłatnych świadczeń w naturze ( bez skojarzeń mk )

• otrzymania dotacji i subwencji

• umorzenia zobowiązania np. kredytu

Koszty

• koszt jest związany z zakupem? Nie zawsze raczej rzadko

• koszt jest związany z wydatkami pieniężnymi? Tak ale nie zawsze

Koszty i straty

Definicja ustawowa

Uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań, które doprowadza do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli

Wpływ poniesienia kosztu bilansu

A		P
		-
-
Suma A		=Suma P
A	P
-	-
Suma A	=Suma P

LUB

A	P
	-
	+
Suma A	= Suma P

Czy koszt powstaje przy zakupie środków trwałych na przykład za gotówkę?

NIE

A	P
+
-
Suma A	=Suma P

Czy koszt powstaje przy zakupie materiałów za gotówkę?

NIE

A	P
+ -
Suma A	=Suma P

Rachunek zysków i strat

• rachunek zysków i strat jest zestawieniem przychodów i kosztów, zysków i strat osiągniętych i poniesionych w roku obrotowym

• jest w stosunku do bilansu zestawieniem dynamicznym

Zbudowany w oparciu o typy działalności. Wykorzystanych przez każdą jednostkę:

1. działalność podstawowa (operacyjna) [ statutowa, po co została powołana]

2. pozostała działalność operacyjna [ cechy podstawowej ale w danej jednostce nią nie jest]

3. działalność finansowa [ zagospodarowanie środków wolnych finansowych, inwestycje]

4. efekty zdarzeń nadzwyczajnych

5. obciążenia wyniku finansowego [ podatek dochodowy]

1. Działalność podstawowa

1. Przychody ze sprzedaży

2. Koszty działalności operacyjnej

2. Wynik na sprzedaż

3. Pozostała działalność operacyjna

1. Pozostałe przychody operacyjne

2. Pozostałe koszty operacyjne

4. Wynik na działalność operacyjną.

5. Działalność finansowa

1. Przychody finansowe

2. Koszty finansowe

6. Wynik na działalność gospodarczą

7. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych

1. Zyski nadzwyczajne

2. Straty nadzwyczajne

8. Wynik finansowy brutto

9. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

1. PDOP

2. Inne

10. Wynik finansowy netto -> bilans

Operacje gospodarcze i ich wpływ na sytuację majątkową i finansową jednostki

Operacje gospodarcze- zdarzenia mające wpływ na sytuację majątkową i finansową lub/i osiągnięte wyniki.

Cztery rodzaje wpływu operacji gospodarczych na bilans

1. Operacje tylko w aktywach

A	P
+
-
Suma A	=Suma P

2. Operacje tylko w pasywach

A	P
	+
	-
Suma A	=Suma P

3. Operacje w aktywach i w pasywach zwiększające sumę bilansową

A	P
+	+
Suma A	=Suma P

4. Operacje w aktywach i pasywach zmniejszające sumę bilansową

A	P
-
	-
Suma A	=Suma P

Konto księgowe- urządzenie służące do ewidencji operacji gospodarczych

TEORIA KONTA

Strona Winien (Debet) Strona Ma (Credit)

Win (Dt) Konto księgowe Ma (Cu)






124,54 2000,00

Zapis strony Win 1245,00 3500,00 Zapis strony Ma


30000,00


31369,00 5500,00 Obroty strony Ma

Obroty strony Win 2869,34 saldo konta

Konta bilansowe- ewidencjonują pozycję bilansu

• Konta aktywów

• Konta pasywów

Konta wynikowe- ewidencjonują pozycję rachunku zysków i strat

• Konta kosztów

• Konta przychodów

Konta budżetowe- ewidencjonują pozycję budżetu

• Konta dochodów

• Konta wydatków

Konta pozabilansowe- ewidencjonują przyszłe zdarzenia

Konto aktywów

Win	Ma
Sp (saldo początkowe) +	-
Obroty Win	Obroty Ma Saldo końcowe (obroty Win-obroty Ma)

Konto pasywów

Win	Ma
-	Saldo początkowe +
Obroty Win Saldo końcowe (obroty Ma-obroty Win)	Obroty Ma

Konto kosztów= konto aktywów (lecz bez sp i sk)

Konto przychodów= konto pasywów (lecz bez sp i sk)

Podział kont:

Podział poziomy: polega na podziale konta głównego (syntetycznego) na konta analityczne, na których ewidencjonuje się operacje gospodarcze dotyczące różnych podmiotów lub składników majątku, kategorii budżetowych.

Podział pionowy: polega na wyodrębnieniu z konta głównego kont, na których ewidencjonowane będą operacje gospodarcze o odmiennym charakterze ekonomicznym od pozostałych. Przykład konta środków trwałych:

Strona Win	Strona Ma
Zakup środków trwałych Otrzymanie środka trwałego Wytworzenie środka trwałego	Sprzedaż środka trwałego Nieodpłatne przekazanie Zużycie środka trwałego

W wyniku podziału pionowego powstają konta korygujące.

10,03,2009r

Plan kont - wykaz kont syntetycznych wraz z ich trzycyfrowymi numerami oraz zasadami ich funkcjonowania. Konta grupowane w zespoły, powiązane są ze sobą zawartością merytoryczną.

Zespoły:

0 - majątek trwały

1 - środki pieniężne i rachunki bankowe

2 - rozrachunki (należności i zobowiązania) i roszczenia (należności sporne)

3 - materiały i towary

4 - koszty według rodzajów i ich rozliczeń

5 - koszty według typów działalności

6 - produkty (wyroby gotowe, usługi niezakończone )

7 - przychody i koszty ich uzyskania

8 - kapitał rezerwowy i wynik finansowy

Polityka rachunkowości i zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych

Prowadzenie ksiąg rachunkowych jest jednym z elementów rachunkowości jednostki. W skład rachunkowości oprócz prowadzenia ksiąg wchodzą:

1. przyjęte zasoby (polityka) rachunkowości

2. sprawdzenie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów

3. wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego

4. sporządzenia sprawozdań finansowych

5. gromadzenie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą

6. poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą

Podstawowa zasada rachunkowości

Nadrzędna zasada rachunkowości

Zasada prawdziwości i wiernego obrazu (true and fair view)

Art. 4 pkt. 1 UoR

Obliguje jednostki do przedstawienia rzeczywistej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

W celu zachowania powyższej zasady, należy:

• prowadzić rejestrację operacji gospodarczych w sposób gwarantujący rzetelność prawdziwość

• dokonywać zapisów w porządku chronologicznym ( według daty) i systematycznym ( z przypisaniem do kont)

• udokumentować zapisy księgowe

• okresowe weryfikacje prawidłowości i poprawności zapisów

• przeprowadzać właściwą wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego

• sporządzać sprawozdania finansowe

Inne wynikające zasady:

Zasada	Charakterystyka	Regulacje prawne
kontynuacji działalności (going center)	Jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność gospodarczą w niezmienionym istotnie zakresie.	Art. 5 ust. 2 UoR
ciągłości	Przyjęte przez jednostkę zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły.	Art. 5 ust.1 UoR Art. 8 ust. 2 UoR
zasada memoriałowa	Operacje gospodarcze ewidencjonuje się z chwilą ich wystąpienia, a nie w momencie wpływu lub wypływu środków pieniężnych.	Art. 6 ust.1 UoR
ostrożnej wyceny	Do wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów stosuje się rzeczywiście poniesione na ich nabycie ceny lub koszty wytworzenia.	Art. 7 ust. 1 i 2 UoR
zakazu i kompensaty	Wartość poszczególnych aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie.	Art. 7 ust. 3 UoR
istotności	Jednostki zobowiązane są zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich operacji gospodarczych istotnych dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej, wyniku finansowego oraz rentowności jednostki przy zachowaniu zasady ostrożnej wyceny.	Art. 4 ust. 4 UoR
periodyzacji	Dokonanie podziału czasu działania jednostki na okresy krótkie, tzw. Okresy obrachunkowe	Art. 18 ust. 1 UoR
wyższości treści nad formą	Operacje gospodarcze muszą być wykazane zgodnie z ich treścią i prawdą materialną, nawet jeżeli forma będzie odbiegać od powszechnie przyjętych rozwiązań.	Art. 4 ust. 2 UoR

Uwaga, kolumna „charakterystyka” wypełniona głównie na podstawie podręcznika „Podstawy rachunkowości” z 2004./ mk

Księgi rachunkowe składają się ze zbiorów zapisów księgowych i ich sum oraz sald, tworzą:

1. Dzienniki- zapisy muszą być kolejno numerowane, a sumy zapisów liczone w sposób ciągły. Sposób dokonywania zapisów w dzienniku powinien umożliwiać jednoznaczne powiązanie ze sprawozdaniami i zatwierdzonymi dowodami księgowymi.

2. Księga główna - zawiera zapisy o zdarzeniach gospodarczych w ujęciu systematycznym. Oznacza zaewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych zgodnie z przyjętą w jednostce systematyka przydziału operacji gospodarczych do poszczególnych elementów tworzących księgą główną.

3. Księgi pomocnicze - zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej, prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek, zbiorów danych, zgodny z saldami i zapisami na kontach księgi głównej.

4. Zestawienia (obroty salda kont księgi główne oraz sald kont ksiąg pomocniczych

5. Wykazy składników i pasywów

Kolejność umieszczania zapisów w księgach:


(chronologiczny) (chronologiczny i systematyczny)


Dziennik Księga główna Księgi pomocnicze

Konta księgi głównej tworzone są w przedsiębiorstwie na podstawie przyjętego podziału na zespoły oraz ogólnych zasad tworzenia kont opisanych w polityce rachunkowości. W Polsce w polityce rachunkowości przyjęło się, że konta księgi głównej (konta syntetyczne) oznacza się trzycyfrowymi numerami kont. Np.

010 - środki trwałe

100 - gotówka w kasie

701 - przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych

Konta ksiąg pomocniczych są uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont syntetycznych. Podręcznikowym przykładem zależności pomiędzy kontem syntetycznym a kontami analitycznymi jest grupa kont związana ze środkami trwałymi.

Zapisów w księgach rachunkowych dokonuje się w sposób trwały, bez pozostawienia miejsca na późniejsze dopiski.

Zapis księgowy powinien zawierać:

• Datę dokonania operacji gospodarczej

• Określenie rodzaju; nr identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji

• Zrozumiały tekst, skróty lub kod operacji gospodarczych, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienie treści skrótów lub kodów

• Kwotę i datę zapisu

• Oznaczenie kont, których dotyczy (dekret)

• Informacje kto dokonał zapisu

Cechy poprawności ksiąg rachunkowych:

• Rzetelności - zapisy dokonane w księgach odzwierciedlają stan rzeczywisty

• Bezbłędność - wprowadzenie kompletne i poprawnie wszystkich zakwalifikowanych w danym miesiącu obrotu księgowego, zapewnienie ciągłości zapisów

• Sprawdzalność - umożliwienie stwierdzenia poprawności dokonywanych w nich zapisów

• Prowadzenie na bieżąco :

1. informacje pochodzące z ksiąg umożliwiają sporządzenia sprawozdań

2. zestawienie obrotów i sald

3. ujęcie wpłat i wypłat gotówka, czekami, wekslami

Zapisy na kontach ksiąg rachunkowych





W księdze głównej w księgach pomocniczych







Zasada zapisu podwójnego zasada zapisu powtarzanego

-przynajmniej na 2 kontach -po tej samej stronie konta

analitycznego co konta

syntetycznego

-po przeciwnych stronach kont -w tej samej kwocie na obu

kontach

-w tej samej kwocie



Błędy księgowe

Nieprzestrzeganie zaksięgowanie operacji gospodarczej

Zasady zapisu podwójnego niezgodnie z treścią operacji gosp.





Skreślenie błędnego zapisu storno księgowe





Czarne czerwone

Wartość niematerialna i prawna - zalicza się do aktywów trwałych prawa majątku nadają się do gospodarczego wykorzystania o przewidzianym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok. Przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności

1. Autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje

2. Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych

3. Know-how

4. Wartość firmy

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również:

1. Nabytą wartość firmy, która stanowi różnicę pomiędzy ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej częścią, a niższą od niej wartością godziwą przyjętych aktywów netto. Różnica ta uwzględnia renomę, pozycję na rynku, dobrą organizację zakupionej jednostki. Kupujący wprowadza do ksiąg wszystkie przejęte składniki majątku w ich aktualnych cenach rynkowych.

2. Koszty zakończonych prac rozwojowych prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby, poniesione przed podjęciem produkcji, które mogą być zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych jeżeli:

• Ściśle ustalono przyszły produkt lub technologię wytwarzania, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określono

• Techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana

• Koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

Rzeczowe aktywa trwałe





Środki trwałe środki trwałe w budowie

Środki trwałe - zalicza się do nich aktywa rzeczowe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Zalicza się do nich w szczególności:

• Nieruchomości - w tym grunty i prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.

• Maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy.

• Ulepszenia w obcych środkach trwałych.

• Inwentarz żywy.

Środki trwałe w budowie - zaliczone do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.


WNiP amortyzacja/ umorzenie



Środki trwałe

Koszty z tytułu użytkowania wartość zużycia

Środków trwałych i WNiP środka trwałego i WNiP

(wynikowe) (bilansowe)

Generalną zasadę amortyzacji bilansowej zawiera art. 32 UoR. Zasadą przyjęta przez prawo bilansowe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej na ustalony okres amortyzacji. Ustalenie okresu amortyzacji jest jednym z poważniejszych źródeł rozbieżności pomiędzy prawem bilansowym a podatkowym.

Ustawa o rachunkowości dopuszcza możliwość dowolnego określenia okresu amortyzacji przez jednostkę, jednak sugeruje że przy jego określaniu należy wziąć pod uwagę przede wszystkim okres ekonomicznej użyteczności danego składnika aktywów trwałych, na określenie którego wpływają w szczególności:

• Liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

• Tempo postępu technicznego

• Wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem

• Prawne lub inne ograniczenia czasu użytkowania środka trwałego

• Przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego

WYJĄTEK:

Okres dokonywania odpisów kosztów prac rozwojowych nie może przekraczać 5 lat.

17,03,2009r

Wartość początkowa

W jaki sposób można nabyć środek trwały?






Zakup Nieodpłatne otrzymanie Wytworzenie we własnym



zakresie




Cena nabycia Cena rynkowa lub wartość Koszty wytworzenia

Godziwa

Cena nabycia - cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem aktywów do stanu zdatnego do użytkowania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Konstrukcja ceny nabycia:

Cena należna sprzedającemu

- VAT podlegający odliczeniu

+ wydatki związane z doprowadzeniem środka trwałego do możliwości jego używania

- VAT podlegający odliczeniu tych wydatków

= Cena nabycia

VAT

Podatek od towarów i usług

Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług

(Dz. U. z dnia 5 kwiecień 2004r. Nr 54, poz. 535)





Naliczony Należny

(zakup) (sprzedaż)

VAT do zapłaty/zwrotu z US = należny - naliczony

Kiedy można odliczyć VAT naliczony od należnego?


Art.86

1.W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania

czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty ZASADA

podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, GENERALNA


Z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz rt.124.




WYŁĄCZENIA

ZAKUP -> SPRZEDAŻ opodatkowana ( 22%, 7%, 3%, 0%)

Podatek naliczony

ODLICZENIE? TAK

ZAKUP -> SPRZEDAŻ zwolniona z VAT np.. usługi szkoleniowe

Podatek naliczony


ODLICZENIE? NIE zwolniona z VAT



ZAKUP SPRZEDAŻ

Podatek naliczony


ODLICZENIE? CZĘŚCIOWE

Opodatkowana 22%,7%,3%0%

ILE?

W takim stosunku w jakim pozostaje sprzedaż opodatkowana do całkowitej sprzedaży. Stosunek określony jest na podstawie ostatniego roku podatkowego. W przypadku rozpoczęcia działalności występuje się z wnioskiem o określenie produkcji do Naczelnika US.

PRZYKŁAD

Jednostka nabyła środek trwały

Wartość netto 10.000,00

VAT 2.200,00

Do zapłaty 12.200,00

Określić wartość początkową przy założeniu, że nie było innych wydatków:

1. jednostka dokonuje sprzedaży jedynie opodatkowanej VAT

2. jednostka dokonuje sprzedaży jedynie zwolnionej z VAT

3. jednostka dokonuje sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej w stosunku 50/50 i środek trwały jest przeznaczony na potrzeby jednego i drugiego rodzaju sprzedaży

Ad a) cena nabycia = 12.200 - 2.200 = 10.000

Ad b) cena nabycia = 12.200- 0 = 12.200

Ad c) cena nabycia = 12.200- 1.100 = 11.100

Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.

Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, kosztów pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.

Cena sprzedaży netto składnika aktywów możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

Jedynymi czynnikami, które zmienią tak określoną wartość początkową może być fakt dokonania modernizacji środka trwałego oraz ewentualne przeszacowanie wartości początkowej, które może być dokonane tylko i wyłącznie w sytuacjach określonych rozporządzeniem Ministra Finansów ( ostatnie przeszacowanie miało miejsce 1 stycznia 1995 roku na mocy rozporządzenia Ministra Finansów).

Rozpoczęcie amortyzacji - następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania.

Zakończenie amortyzacji - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Amortyzacja liniowa

Głównym założeniem amortyzacji dokonywanej sposobem liniowym jest domniemanie, że środek trwały zużywa się w jednakowym stopniu przez cały okres jego użytkowania.

Wyznaczone w ten sposób odpisy amortyzacji nie będą się zmieniały przez cały okres amortyzowania środka trwałego.

Kwotę odpisu amortyzacyjnego wyznaczamy dzieląc wartość początkową środka trwałego przez przewidywany okres jego użytkowania (wzór 1).




Gdzie:

Wp - wartość początkowa środka trwałego

T - przewidywany okres użytkowania w latach

Wzór 2.




Gdzie:

T - przewidywany okres użytkowania

Liniowa amortyzacja i umorzenie przykładowego środka trwałego o wartości 40.000 złotych i okresie amortyzacji 10 lat.

Rok	Wartość początkowa	Roczna amortyzacja liniowa	Umorzenie	Wartość bieżąca
1	40.000	4.000	4.000	36.000
2	40.000	4.000	8.000	32.000
3	40.000	4.000	12.000	28.000
4	40.000	4.000	16.000	24.000
5	40.000	4.000	20.000	20.000
6	40.000	4.000	24.000	16.000
7	40.000	4.000	28.000	12.000
8	40.000	4.000	32.000	8.000
9	40.000	4.000	36.000	4.000
10	40.000	4.000	40.000	0

Amortyzacja degresywna

Metoda amortyzacji degresywnej dopuszczona jest dla środków trwałych o charakterze produkcyjnym takich jak maszyny i urządzenia techniczne oraz środki transportu. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawęża możliwość stosowania tej metody do środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 klasyfikacji oraz środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności nie przekraczającej 500 kilogramów w szczególności grupa:

3- kotły i maszyny energetyczne

4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego stosowania

5- maszyny, urządzenia i aparaty specjalne branżowe

6- urządzenia techniczne

8- narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie.

Metoda degresywna oparta jest na dwóch założeniach:

• wydajność środka trwałego spada wraz z upływem czasu, w związku z tym przenosi on mniejszą wartość na produkowane wyroby w tej samej jednostce czasu

• wraz ze starzeniem się środka trwałego rosną koszty jego eksploatacji (remonty i naprawy, zwiększone zużycie materiałów eksploatacyjnych) i muszą być one zrównoważone mniejszym odpisem amortyzacyjnym

Metoda naturalna - uzależnia wysokość stawek amortyzacyjnych od pracy wykonywanej w danym okresie przez dany obiekt stanowiący środek trwały.

Oznacza to, że przewidywany okres eksploatacji takiego obiektu określany jest nie w latach ale w dowolnie zmierzonej przewidywanej pracy obiektu np. w złotówkach, godzinach, sztukach wyrobu, metrach, kilogramach.

Zaletą tej metody jest prowadzenie ukazanie rzeczywistego zużycia środka trwałego, natomiast podstawową wadą jest pracochłonność prowadzenia takiej ewidencji.

Środek trwały o wartości początkowej 40.000 zł charakteryzuje się maksymalną liczbą maszynogodzin wynoszącą 100.000. producent gwarantuje poprawna pracę maszyny w tym zakresie maszynogodzin. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są raz do roku po określeniu przepracowanych przez maszynę maszynogodzin.

Rok	Wp	Stawka amortyzacji na mh	Liczba mh	Roczna stawka amortyzacji	Umorzenie
1	40.000	0,40	15000	6.000	6.000
2	40.000	0,40	23000	9.200	15.200
3	40.000	0,40	24000	9.600	24.800
4	40.000	0,40	17000	6.800	31.600
5	40.000	0,40	12000	4.800	36.400
6	40.000	0,40	9000	3.600	40.000
			100000

Ewidencja środków trwałych i WNiP nie wymagających montażu.

Rozrachunki z dostawcami rozliczenie zakupu środki trwałe









1a 2









1b VAT naliczony








1) Faktura zakupu środka trwałego

b) VAT podlegający odliczeniu

2) Przyjęcie do użytkowania

środka trwałego lub WNiP

Środek trwały wymagający montażu

Rozrachunki z dostawcami Środki trwałe w budowie Środki trwałe









1a 3





2a












2b 1b VAT naliczony











1) Faktura zakupu środka trwałego

b) VAT podlegający odliczeniu

2) Faktury za usługi związane z

montażem i przystosowaniem

środka trwałego

b) VAT podlegający odliczeniu

3) Przyjęcie do użytkowania

środka trwałego (WNiP)

Nabycie w drodze wytworzenia we własnym zakresie (VAT pominięty)

Materiały Środki trwałe w budowie Środki trwałe









1 6





Rozrachunki z tytułu Pozostałe koszty operacyjne



wynagrodzeń







2 7

1) Materiały zużyte do wytworzenia

Rozrachunki z budżetem środka trwałego



2) Wynagrodzenia wypłacone w

3 związku z budową środka trwałego


3) Narzuty na wynagrodzenia z pkt.2

Oraz inne opłaty publiczno-prawne

Rozrachunki bieżące 4) Odsetki od kredytu zaciągniętego



4 w związku z budowa śr. trwałego


5) Faktury za usługi obce związane

Z budową środka trwałego

6) Przyjęcie do używania

Rozrachunki z dostawcami 7) Odpisanie kosztów, które nie



Zamieniły się w środki trwałe


5

Nabycie w drodze nieodpłatnego otrzymania

Pozostałe przychody Rozliczenie międzyokresowe Środki

Operacyjne przychodów trwałe









2 1








1) Przyjęcie do używania środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie w wartości rynkowej lub godziwej

2) Odpisanie raty przychodów przypadających na dany rok obrachunkowy współmiernie do dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.

Amortyzacja środków trwałych i WNiP

Środki trwałe (WNiP) Umorzenie środków trwałych Amortyzacja







(WNiP)




1


SK


SK 2









Wynik finansowy

SK Środki trwałe - SK Umorzenie śr. trwałych

Wykazywane w bilansie podobnie WNiP

1) Odpis amortyzacyjny (miesięczny, kwartalny, roczny)

2) Przeniesienie wartości amortyzacji na WF ( na koniec roku obrotowego)

Likwidacja środków trwałych i WNiP

1) Postawienie środka w stan likwidacji Środki trwałe (WNiP) Umorzenie śr.



1a) Niezamortyzowana część trwałych (WNiP)



2) Odzyskanie np. części zapasowych 1



3) Usługi obce związane z likwidacją

4) Zakończenie procesu likwidacji

1a

Pozostałe przychody operacyjne Materiały Pozostałe koszty operacyjne







2












Środki trwałe w likwidacji(pozabilansowe) Rozrachunki z dostawcami 3





1' 4

Sprzedaż środków trwałych i WNiP

Pozostałe przychody operacyjne Środki trwałe Umorzenie środków trwałych







(WNiP) (WNiP)

2






1





VAT należny Należności od odbiorców Pozostałe koszty



operacyjne



1a

2a




1) Wystawienie faktury kupującemu

1a) VAT należny od sprzedaży, jeżeli był odliczony przy zakupie

2) Likwidacja środka trwałego w związku z jego sprzedażą

2a) (?) środka trwałego

ŚRODKI PIENIĘŻNE I KREDYTY BANKOWE

Środki pieniężne






Gotówka Środki na rachunkach bankowych Inne środki pieniężne



Środki pieniężne

Denominowane w walucie funkcjonalnej Denominowane w walucie obcej

WALUTA FUNKCJONALNA - obowiązująca w środowisku gospodarczym, w którym działa jednostka

WALUTA OBCA- waluta odmienna od powyższej, stosowana przez inne rejony gospodarki

WALUTA PREZENTACJI-wykorzystywana w sprawozdawczości finansowej

GOTÓWKA




INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE




KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE



Gotówka w kasie





Wpłaty na podstawie Wpłaty na podstawie

Dokumentów KP dokumentów KW





Raport kasowy - zestawienie dokumentów KW i KP

Gotówka w kasie



-zasilenie z konta bankowego -zasilenie konta bankowego

-wpłaty od kontrahentów -gotówkowa zapłata zobowiązań

-zwroty zaliczek pobranych -wypłaty zaliczek pracownikom

-realizacja weksli i czeków -zaliczki na poczet dostaw

-wpłaty z tytułu niedoborów w kasie -gotówkowa realizacji weksli własnych

-gotówkowe objęcie udziałów -wypłata dywidend i wypłaty właściciela

-spłaty pożyczek -spłaty pożyczek

- dodatnie różnice kursowe -ujemne różnice kursowe

Wycena gotówki w kasie następuje w wartości nominalnej zarówno w trakcie roku jak i dla potrzeb bilansowych.

Wycenę na koniec roku powinna poprzedzić inwentaryzacja, której zadaniem jest czy rzeczywisty stan gotówki jest zgodny ze stanem księgowym. Wszelkie niezgodności powinny być rozliczone pod datą nie późniejszą niż data ostatniego dnia roku obrachunkowego.



Gotówka w kasie Inne rozrachunki z pracownikami






Niedobory inwentaryzacyjne

Rozliczenie nadwyżek Gotówka w kasie Inne rozrachunki









1


3






Pozostałe przychody operacyjne

1) Stwierdzenie nadwyżki 2

Inwentaryzacyjnej

2) Nadwyżki niewyjaśnione

3) Nadwyżki wyjaśnione


Środki pieniężne wyrażone w walucie obcej są wyceniane w dwóch momentach czasowych:


Wycena w dniu bilansowym



Wycena w trakcie roku - kurs transakcyjny







Rok obrachunkowy

Art. 30 UoR

„1. Nie rzadziej niż na dzień bilansowy wycenia się wyrażone w walutach obcych:

1. składniki aktywów ( z włączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności ) i pasywów - po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski, z zastrzeżeniem pkt 2,

2. gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych - po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ogłoszonego na dzień wyceny dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.

2. Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia - o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej - odpowiednio po kursie:

1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w

przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań

2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dania poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji.”

24,03,2009r

Gotówka w kasie PLN






Konto syntetyczne



Denominowane w PLN

Gotówka w kasie USD Gotówka w kasie EUR








Zapis powtórzony w tej samej kwocie ale

W przeliczeniu na inną walutę Konto

Analityczne

denominowane

w walucie obcej

Przykład:

Jednostka dokonała zakupu gotówki w banki, w którym posiada rachunek złotowy. Zakupiono 150 US oraz 200 EURo. Zapłata nastąpiła w drodze obciążenia rachunku złotowego równowartością złotową zakupionych walut. Prowizja od operacji wynosi 0,5% liczona od wartości obciążenia rachunku złotowego. Kursy zastosowane przez bank

1 USD = 4.10 PLN oraz 1 EUR = 3.65 PLN.

Rachunek bieżący w PLN Gotówka w kasie Koszty finansowe









SP 20.000 615,00 1) 1) 615,00 3) 6,73

730,00 2) 2) 730,00

6,73 3)



Gotówka w kasie USD Gotówka w kasie EUR





1a) 150,00 2) 200,00

Na dzień bilansowy średnie kursy NBP walut wynosiły odpowiednio:

1USD = 3.80 PLN

1 EUR = 3.40 PLN

Wycena na dzień bilansowy przedstawiała się następująco:

Różnica kursowa USD = 150USD * 3,80 - 150 USD * 4,10 = - 45 zł

Różnica kursowa EUR = 200 EUR * 3,40 - 200 EUR * 3,65 = -50 zł

(więcej nie rozczytam z fotek/ mk)


Środki pieniężne

Środki na rachunkach bankowych





Rachunki bieżące Rachunki lokat terminowych

Konieczność posiadania rachunku bankowego przez podmiot gospodarczy wynika z przepisów Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. ( Dz. U. 2004 Nr 173 poz. 1807)

Art. 22

1. Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:

1) strony transakcji, z której wynika płatność jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.


Rachunek podstawowy w PLN


PLN


Rachunki pomocnicze

Waluty obce


Over night ZFŚS



Rachunki środków wyodrębnionych

Inne


PLN


Rachunki lokat terminowych

Waluty obce

Wycena środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych następuje w wartości nominalnej.

Wartość nominalna obejmuje naliczone a niewypłacone przez bank odsetki od środków zgromadzonych. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku gdy termin kapitalizacji/wypłaty odsetek nie pokrywa się z dniem wyceny (dzień bilansowy).

Dokumentem na podstawie, którego ewidencjonuje się operacje gospodarcze na kontach rachunków bankowych jest wyciąg bankowy ( WB). W przypadku wyciągów bankowych podmiotów gospodarczych bank stawia je do dyspozycji w następnym dniu roboczym po dokonaniu operacji gospodarczej. Wyciąg bankowy zawiera:

- numer kolejny,

-datę wygenerowania wyciągu

-saldo początkowe z danego dnia

-obroty dzienne na rachunku z uwzględnieniem:

-kwot

-dat

-stron (WN/MA)

-opisu operacji (?)

-saldo końcowe z dnia.

Księgowanie poszczególnych wyciągów dokonywane są z datą ich otrzymania.

Warunkiem koniecznym zapewnienia prawidłowości księgowań na kontach jest pełna zgodność z rachunkowością banku.

Zasada ta wymusza w przypadku stwierdzenia błędu na wyciągu księgowanie zgodne z wyciągiem. Ewentualnych korekt można dokonać jedynie na podstawie korekt wykonanych przez bank, które zostaną dokonane w wyniku postępowania wyjaśniającego. Pracownik odpowiedzialny w jednostce za księgowanie na kontach związanych z rachunkami bankowymi powinien przed zaksięgowaniem sprawdzić poprawność wyciągu pod względem rachunkowym, merytorycznym oraz kompletności załączników do wyciągu. Po zaksięgowaniu wyciągu należy skontrolować, czy saldo po operacjach wykazane na wyciągu jest zgodne z saldem w księgach rachunkowych jednostki.

Z punktu widzenia podmiotów, z którymi dokonywana jest operacja na rachunku bankowym możemy wyróżnić trzy grupy operacji gospodarczych:

• operacje wewnętrzne

• operacje z bankiem prowadzącym rachunek

• operacje z podmiotami zewnętrznymi

Biorąc pod uwagę kierunki przepływu środków pieniężnych operacje na rachunkach podlimy na:

• wpływy na rachunek- ewidencjonowane po stronie Win

• wypłaty z rachunku- ewidencjonowane po stronie Ma

Bieżący rachunek bankowy



-wpłata gotówki przez kontrahenta na rachunek -wpłata zaliczki gotówkowej

Bankowy - zapłata zobowiązań handlowych przelewem

-wpływ na rachunek środków przesłanych -wykup weksla własnego przelewem

Przelewem -zapłata zobowiązań podatkowych oraz

-wykup weksla obcego przez kontrahenta zaliczek na podatki

Zwrot nadpłaconych podatków ( od osób -obciążenie z tytułu realizacji czeku przez

Prawnych, VAT, akcyzowy, cła) kontrahenta

-zrealizowanie czeku obcego -wypłata udziałowcom (akcjonariuszom)

-Wpływ środków z tytułu zwiększonego dywidend

Kapitału własnego - wypłata zaliczek na poczet zakupów

-wpływ środków z tytułu rozliczenia zaliczki lub podróży służbowej

Przez pracownika -wypłata pracownikom wynagrodzeń na

-wpływ środków z tytułu dotacji, darowizn, itp konta osobiste

Należy zwrócić uwagę, że w przypadku operacji pomiędzy rachunkiem bankowym i kasą istnieją dwie możliwości zarejestrowania tych operacji. Sytuacja ta jest konsekwencją rozbieżności pomiędzy momentem wpłaty (i wypłaty) do kasy a momentem otrzymania i księgowania wyciągu.

W pierwszym przypadku księgowanie następuje tylko na podstawie wyciągu bankowego w dacie otrzymania wyciągu bezpośrednio pomiędzy kontem kasy i rachunkiem bieżącego. Taki sposób ewidencji powoduje jednak sytuacje, w której stany kas w księgach rachunkowych jednostki są prawidłowe dopiero w dniu zaksięgowania wyciągu bankowego.

Drugi sposób wykorzystuje konto Środki pieniężne w drodze (analityczne do konta Inne środki pieniężne).

W dniu dokonania wypłaty lub wpłaty księgowany jest odpowiednio dokument KW lub KP, który wydawany jest bezpośrednio po dokonaniu operacji w kasie banku. W dniu następnym, po otrzymaniu wyciągu, następuje przeksięgowanie kwoty z konta Inne środki pieniężne na konto rachunku bankowego po odpowiedniej stronie w zależności od charakteru operacji (wpłata/wypłata)

Gotówka w kasie Rachunek bieżący





1




1. WB z datą otrzymania

Gotówka w kasie Środki pieniężne w drodze Rachunek bieżący








1 2




1. KW w dniu wypłaty kasy.

2. WB pod datą otrzymania.

Operacje gospodarcze wewnętrzne

Rachunek bieżący Rachunki lokat





1 1. Przelanie środków na lokatę


2. Spłata raty kredytu

3.Potwierdzenie czeku własnego

Zasilenie rachunku ZFŚS

Kredyty Przelew na rachunek pomocniczy



4. Kupno od banku walut na

2 rachunek dewizowy




Inne rachunki bankowe





3






Rachunki w WW


4





Rachunki lokat Rachunek bieżący

1 1. Wpływ środków z lokaty


2. Uruchomienie transzy kredytu

3. Odblokowanie środków z



Kredyty tyt. czeków niezrealizowanych

2 4. Przeksięgowanie środków z


Innych rachunków

5. Sprzedaż do banku walut z

Inne rachunki bieżące rachunku dewizowego



3,4





Rachunki w WW



5

Operacje gospodarcze z bankiem prowadzącym rachunek

Operacje pomiędzy jednostką a bankiem, który prowadzi rachunek wynikają bezpośrednio z podpisanych umów o prowadzenie rachunku bankowego. Umowa ta zawiera między innymi postanowienia dotyczące:

• wysokości oraz sposobu wypłaty odsetek od rachunku

• wysokości oraz sposobu pobierania przez bank prowizji

Oprocentowanie rachunku bankowego podawane jest zawsze w stosunku rocznym. Wypłata odsetek w przypadku rachunków bieżących może następować w okresach miesięcznych, kwartalnych lub rocznych.

Umowy o lokaty terminowe przewidują przeważnie wypłatę odsetek po upływie deklarowanego okresu deponowania. W zależności od postanowień umowy, lokata terminowa może być po zdeklarowanym okresie przedłużona automatycznie na następny okres równy pierwotnie zadeklarowanemu lub zlikwidowana poprzez zwrot środków z odsetkami na rachunek bieżący lub inny wskazany przez jednostkę.

Odsetki uzyskane zarówno od rachunków bieżących jak i lokat terminowych odnoszone są na konto Przychody z operacji finansowych (w analityce odsetki uzyskane). Odsetki te jako kasowo otrzymane powiększają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Przychody finansowe Rachunek bieżący









2







1




Rachunki lokat 4


3

1. Przelew środków na lokatę terminową

2. Wypłata odsetek od środków z rachunku bieżącego

3. Kapitalizacja odsetek od lokaty terminowej

4. Powrót środków z lokaty wraz z odsetkami.

Wysokość prowizji pobieranych przez bank jest regulowana w każdym banku Tabelą prowizji i opłat bankowych, która stanowi integralna część umowy rachunku bankowego. W tabeli tej można znaleźć następujące rodzaje prowizji związanych z funkcjonowaniem rachunków bieżących:

1. Opłaty stałe:

• prowizja za prowadzenie rachunku

• prowizja za telefoniczne udzielanie informacji o stanie rachunku

• prowizja za korzystanie z elektronicznych systemów dostępu do bank (Home banking)

2.Opłaty zmienne:

• prowizja od zrealizowanych przelewów

• prowizja za brak wymaganych obrotów

• prowizja od operacji zagranicznych

• prowizja za wydanie książeczki czekowej

• prowizja od wpłat gotówkowych

• prowizja za wydanie opinii bankowej

• inne

Wszystkie prowizje są pobierane w złotówkach polskich bezpośrednio po zrealizowaniu operacji lub zbiorczo na koniec miesiąca. Najczęściej realizowane są w drodze obciążenia rachunku bieżącego odpowiednią kwotą. Dokumentem na podstawie, którego następuje zaksięgowanie prowizji w księgach jednostki jest wyciąg bankowy z odpowiednią bankową notą memoriałową precyzują rodzaj oraz sposób wyliczenia prowizji. Pobrane przez bank prowizje odnosi się na konto kosztów usług(?) obcych w układzie rodzajowym kosztów. Koszty te są kosztami uzyskania przychodu z punktu widzenia podatku dochodowego od osób prawnych.

Środki pieniężne




Inne środki pieniężne






Weksle

Czeki obce

Pozostałe

Weksle obce

Weksel jest papierem wartościowym określającym bezwarunkowe zobowiązanie wystawiającego weksel powstające w określonym na wekslu miejscu i czasie wobec osoby, która przedstawia go do wykupu.

Podstawową jego zaletą jako środka płatności lub jej zabezpieczenia jest kilka sposobów zaspokojenia zobowiązania z niego wynikającego.

Po pierwsze można czekać, aż wystawca weksla wykupi go oznaczonym w terminie.

Drugą z możliwości jest pokrycie posiadanym wekslem obcym naszych zobowiązań przez jego przekazaniem (indosowaniem) osobie trzeciej (naszemu wierzycielowi). Jedyną przeszkodą jest wiarygodność wystawiającego weksel w oczach osoby trzeciej, która weksel od nas przyjmuje.

Trzecią drogą realizacji weksla jest sprzedanie go do (zdyskontowanie). Powraca tutaj jednak problem oceny wypłacalności wystawcy weksla (trasata) oraz składającego weksel do dyskonta (trasanta).

Ustawa Prawo wekslowe definiuje weksel jako papier wartościowy zawierający następujące elementy:

1. nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono

2. bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej

3. nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata)

4. oznaczenie terminu zapłaty

5. oznaczenie miejsca płatności

6. nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana

7. oznaczenie daty miejsca i wystawienia wekslu

8. podpis wystawcy weksla

Dla potrzeb ewidencji w księgach rachunkowych wypływają z tej definicji dwie istotne informacje:

• zobowiązanie (należność) wekslowa jest bezwarunkowe (nieodwołalne)

• istnieją co najmniej dwie strony (dwa podmioty), których dotyczy wystawienie weksla

Weksel





Obcy Własny





Aktywa Pasywa

Inne środki pieniężne Zobowiązania

W trakcie roku obrotowego weksle obce ewidencjonuje się na koncie Inne środki pieniężne. W związku z faktem, że na koncie Inne środki pieniężne ewidencjonowane są nie tylko weksle ale również czeki oraz inne środki pieniężne (pozostałe), zaleca się, aby ewidencja analityczna pierwszego stopnia pozwalała wyszczególnić ewidencję poszczególnych składników pozycji bilansowej Inne środki pieniężne.

Proponowany podział poziomy konta Inne środki pieniężne na analitykę pierwszego stopnia:

1. weksle obce

2. czeki

3. inne (pozostałe) środki pieniężne



Weksle obce

1. przyjęcie weksla obcego od kontrahenta 1. wykup weksli przez wystawcę

na pokrycie należności 2. zdyskontowanie weksla (w banku)

2. zwiększenie wartości nominalnej weksla 3. indosowanie weksla

Obcego w przypadku dodatnich różnic 4. odpisanie weksli przedawnionych

Kursowych (weksle w walucie innej niż 5. zmniejszenie wartości nominalnej weksla

PLN) obcego w przypadku ujemnych różnic

1. w momencie realizacji weksla kursowych (weksle w walucie innej niż

2. w dniu bilansowym PLN)

3. zwrot weksli obcych przez dostawcę a) w momencie realizacji

(w przypadku indosowania) b) w dniu bilansowym

4. oprotestowanie weksla (na drugim 6. wykup weksla oprotestowanego

Poziomie analityki konta inne środki

Pieniężne )

Ewidencja w wartości nominalnej weksla.

Przyjęcie weksla obcego na pokrycie należności

W związku ze swoimi cechami (nieodwołalność zobowiązania wekslowego, oznaczona kwota, możliwość szybkiego egzekwowania zapłaty w przypadku nie wywiązania się dłużnika) weksle mogą pełnić formę środka płatności.

Jedną z cech weksla jest oznaczony na nim termin płatności oddalony w czasie od momentu jego otrzymania.

W związku z tym osoba otrzymująca ten papier wartościowy będzie oczekiwała rekompensaty pieniężnej z tytułu odroczenia płatności. Wynikiem tego jest sytuacja, w której kwota widniejąca na wekslu (suma wekslowa) jest większa od kwoty należności, którą weksle ma pokryć.

Różnica ta nazywana jest dyskontem, a w przypadku jednostki otrzymującej weksel będzie to dyskonto uzyskane. Kwota dyskonta uzależniona jest od umowy pomiędzy stornami. Najczęściej podstawą do wyznaczenia kwoty dyskonta jest wartość oprocentowania kredytu dyskontowego w banku(?) lub oprocentowanie ustawowe od niespłaconych należności. Niezależnie od stosowanej podstawy oprocentowania dyskonto będzie liczone według poniższych wzorów:

- współczynnik dyskontujący dla 1 roku




Gdzie:

d_l - współczynnik dyskontujący dla 1 roku

o - przyjęta stopa procentowa

-kwota dyskonta w stosunku rocznym:




Gdzie:

D_rok - kwota dyskonta w stosunku rocznym

N_g - …….(?) główna

-kwota dyskonta przypadająca na okres od dnia zdyskontowania weksla do dnia wykupu:




Gdzie:

d - ilość dni od dnia zdyskontowania weksla do dnia wykupu

wiedząc, że kwota wekslowa składa się z kwoty należności oraz dyskonta możemy wyznaczyć kwotę wekslową przekształcając poniższy wzór:




Gdzie:

N_g - kwota należności głównej

Obliczone w powyższy sposób dyskonto stanowi w jednostce otrzymującej weksel przychód finansowy księgowany na koncie Przychody z operacji finansowych. W przypadku weksli długoterminowych dyskonto uzyskane należy rozliczyć adekwatnie do upływu czasu.

Do momentu wykupu weksla przez wystawcę dyskonto traktować należy jako odsetki naliczone i zgodne z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie stanowi odo dochodu do opodatkowania.

Należności od odbiorców Weksle obce Przychody finansowe









SP 1a 1b




1c 2









Rozliczenia międzyokresowe przychodów





1d

1a. Kwota należna

1b. Kwota nominalna weksla

1c. Kwota dyskontowa dla weksla krótkoterminowego

1d. Kwota dyskontowa dla weksla długoterminowego

2. Przeniesienie kwoty dyskonta współmiernie do upływu czasu.

Wykup weksla

Wykup weksla następuje w drodze przekazania na rachunek bankowy wierzyciela (posiadacza weksla), lub wpłatę do jego kasy, kwoty uwidocznionej na wekslu. Na poświadczenie wpłaty odpowiedniej kwoty weksel zostaje zwrócony wystawcy,

Weksle obce Rachunek bieżący







1








2




Kasa

1.Wykup weksla w formie(?) przelewu środków na rachunek posiadacza weksla

2. Wykup weksla w formie(?) wpłaty gotówki do kasy

Indosowanie i zdyskontowanie weksla obcego

Indosowanie weksla polega na przekazaniu praw z niego wynikających osobie trzeciej (indosariuszowi). Posiadając weksel obcy możemy regulować nim nasze zobowiązania. Odbywa się to poprzez wręczenie weksla obcego naszemu wierzycielowi oraz zamieszczenie odpowiedniej adnotacji („ustępuję na rzecz….”) na odwrocie weksla.

Należy jednak pamiętać o tym, że osoby przekazujące weksel (indosanci) odpowiadają solidarnie za zobowiązanie wekslowe w razie nie wykupienia go przez pierwotnego wystawcę. Zobowiązanie o takim charakterze jest zobowiązaniem warunkowym i jako takie powinno być ewidencjonowane pozabilansowo.

Zdyskontowanie weksla jest swoistego rodzaju indosowaniem, z tym, że podmiotem otrzymującym weksel jest na przykład bank komercyjnym, który zobowiązuje się przelać określone środki pieniężne w zamian za weksel.

Indosowanie weksla obcego

Weksle obce Zobowiązania (różne)







1








2a

Koszty finansowe












Zobowiązania warunkowe Rozliczenie

(pozabilansowe) międzyokresowe kosztów 3











4 1a 2b

1.Indos weksla obcego

1a. Ewidencja zobowiązania warunkowego w związku z solidarną odpowiedzialnością

2a. Dyskonto tracone dla weksla krótkoterminowego

2b. Dyskonto tracone dla weksla krótkoterminowego

3. Przeniesienie części dyskonta do kosztów adekwatnie do upływu czasu

4.Wygaśnięcie zobowiązania warunkowego - informacja o wykupieniu weksla.

Dyskontowanie weksla obcego





Weksle obce Rozrachunki bieżące

2






2a

Koszty finansowe










Weksle dyskontowe Rozlicznie

(pozabilansowe) międzyokresowe kosztów 3









1 2 2b



1. oddanie weksla do dyskonta

Zobowiązania warunkowe



(pozabilansowe)

4

2c

1. oddanie weksla do dyskonta

2. zdyskontowanie weksla przez bank

2a.dyskonto tracone dla weksla krótkoterminowego

2b. dyskonto tracone dla weksla krótkoterminowego

2c. ewidencja zobowiązania warunkowego w związku z solidarną odpowiedzialnością

3. przeniesienie części dyskonta do kosztów adekwatnie do upływu czasu.

4.Wygaśnięcie zobowiązania warunkowego - informacja o wykupieniu weksla.

31,03,2009r

Czeki obce

Czek jest dokumentem zawierającym polecenie wypłaty określonej na czeku kwoty w ciężar rachunku wystawcy czeku. Osoba, która jest upoważniona do odbioru środków pieniężnych może być określona lub nie (czek na okaziciela).

Z punktu widzenia rodzaju środków pieniężnych otrzymanych na podstawie czeku rozróżniamy czeki:

• gotówkowe

• rozrachunkowe

W przypadku okazania w banku czeku gotówkowego, osoba uprawniona ma prawo do pobrania gotówki w kasie banku realizującego czek. W przypadku czeku rozrachunkowego podawca ma prawo dokonania przelewu środków na wskazany na czeku rachunek bankowy.

Operacje związane z czekami ewidencjonuje się na koncie analitycznym do konta Inne środki pieniężne - Czeki obce. W przypadku braku pokrycia kwota uwidoczniona na czeku staje się należnością kwalifikowaną zgodnie z typem podmiotu wystawiającego czek.

Należności od odbiorców Czeki obce







1






2







Kasa








3 Rachunek bieżący




1. Przyjęcie czeku jako zapłata należności

2. Realizacja czeku gotówkowego

3. Realizacja czeku rozrachunkowego

Kredyty

Kredyt

Stosunek umowy pomiędzy bankiem i klientem, w którym:

1. bank (kredytodawca) stawia do dyspozycji klienta (kredytobiorcy) środki pieniężne, dobra realne bądź inne świadczenia albo zobowiązuje się pokrywać do określonej wysokości jej zadłużenie, bądź wykonywać zlecenia płatnicze;

2. kredytobiorca zwraca w ustalonych terminach równowartość wykorzystanych środków, a ponadto płaci kredytodawcy wynagrodzenie w postaci odsetek liczonych proporcjonalnie do ……(?) i okresu wykorzystania kredytu.

Istotne elementy ekonomiczne kredytu na które należy zwrócić uwagę:

• kwota kredytu

• okres zwrotu (raty kapitałowe)

• okres karencji spłaty

• oprocentowanie (stałe, zmienne)

• prowizje (koszty ukryte)

• formy zabezpieczeń

Kwota kredytu

Określona jest potrzebami kredytobiorcy i jest wykazywana we wniosku kredytowym. Dla banku kwota wnioskowana stanowi górną granicę przyznanej kwoty kredytu.

Okres zwrotu

Jego długość uzależniona od przeznaczenia kredytu oraz możliwości spłaty przez kredytobiorcę.

• Kredyty krótkoterminowe (obrotowe) do 1 roku

• Kredyty średnioterminowe (obrotowe, na mniejsze inwestycje) od 1 roku do 3 lat ( lub 5 mówił że coś źle jest/mk)

• Kredyty długoterminowe (inwestycyjne) powyżej 5 lat( lub 3 patrz wyżej/mk)

Okres karencji spłaty

Okres, w którym kredytobiorca jest zwolniony z płacenia rat kapitałowych lub/i odsetek. Karencja może dotyczyć:

• Rat kapitałowych

• Odsetek

• Rat kapitałowych i odsetek

Oprocentowanie

Koszty korzystania ze środków pochodzących z kredytu. Podawane jako oprocentowanie wykorzystanego kredytu w stosunku rocznym. (p.a.)

• Stałe

• Zmienne

Zabezpieczenia kredytów

Przy wyborze formy zabezpieczenia kredytów bank bierze pod uwagę:

• Znajomość kredytobiorcy

• Status prawny i sytuację finansową

• Rodzaj i wysokość kredytu oraz okres jego spłaty

• Rodzaj przedsięwzięcia i ryzyko z nim związane

• Realne możliwości dochodzenia roszczeń z zabezpieczenia

Zabezpieczenia:

• Osobiste (poręczyciel odpowiada całym swoim majątkiem)

• Rzeczowe (odpowiedzialność ograniczona do poszczególnych rzeczowych składników majątku)

Rodzaje kredytów ze względu na sposób funkcjonowania:

Kredyt w rachunku kredytowym (ratalnym)

Bank otwiera dla potrzeb kredytu nowe konto na którym rejestruje spłaty zgodnie z kalendarzem spłat. Raz spłacona rata nie może być wykorzystana kolejny raz. Najczęściej kredyty inwestycyjne, średnioterminowe.

Kredyt ratalny:

• Rata malejąca

• Rata stała







Koszty finansowe Kredyt krótkoterminowy Rachunek bieżący

1




3


4





5

Zobowiązania wobec dostaw.






2

1. Uruchomienie kredytu w formie przelewu na rachunek bieżący

2. Uruchomienie kredytu w formie spłaty zobowiązań przez bank

w ciężar rachunku kredytowego kredytobiorcy (kredyt inwestycyjny)

3. Spłata raty kredytu zgodnie z harmonogramem

4. Spłata odsetek kredytu zgodnie z haromonogramem

5. Naliczenie kapitalizacji odsetek

Kredyt w rachunku bieżącym

Odpowiednik „linii kredytowej w ROR”. Bank przyznaje możliwość zadłużenia się klienta w jego rachunku bankowym do pewnej kwoty. Tzn. może on dokonywać wypłat, przelewów itp. Nie mając środków zgromadzonych na rachunku. Linia kredytowa przyznawana jest na pewien okres i przez ten czas można utrzymywać maksymalne zadłużenie.

Zalety: swoboda w dysponowaniu środkami, każdy wpływ na rachunek zmniejsza saldo kredytu (mniejsze odsetki).

Najczęściej kredyty obrotowe do 1 roku.

Przykład

Kredyt w rachunku bieżącym oprocentowany jest w wysokości 21% w stosunku rocznym, a zdeponowane środki 8% w stosunku rocznym. Odsetki liczone są od kredytu wykorzystanego z uwzględnieniem formuły faktyczna ilość dni /365. Oznacza to, że odsetki za każdy dzień liczone są według wzoru:

Odsetki za 1 dzień=(saldo końcowe z dnia* oprocentowanie w stosunku rocznym)/365

Dzień	Saldo	Kwota odsetek
1-sty	125000	27,40
2-sty	125000(?)	28,05
3- Sty	20000	4,36
4- Sty	-45600	-26,35
5- Sty	-46900	-26,98
6- Sty	-56000	-32,22
7- Sty	-156400	-91,13
8- Sty	-96200	-56,60(?)
9- Sty	-184500	-106,15
10- Sty	-20000	-11,51
11- Sty	20000	4,36
12- Sty	35000	7,67
13- Sty	45000	9,86
14- Sty	58000	12,71
15- Sty	21500	4,71
16- Sty	15200	3,33
17- Sty	25000	5,48
18- Sty	-15000	-6,63
19- Sty	-25000	-14,36
20- Sty	-35000	-20,14
21- Sty	-65000	-48,90
22- Sty	-98500	-56,67
23- Sty	-150000	-66,30
24- Sty	-186000	-107,01
25- Sty	-199000	-114,49
26- Sty	-25000	-14,38
27- Sty	45600	9,99
28- Sty	85200	18,67
29- Sty	95200	20,95
30- Sty	65400	14,33
31- sty	20000	4,38

Suma odsetek od depozytu	176,33
Suma odsetek od kredytu	-821,76

Kredyt rewolwingowy jest produktem podobnym do kredytu w rachunku bieżącym, z tym że do jego ewidencji bank otwiera osobne konta, z którego następuje uruchomienie środków w postaci przelewu na rachunek bieżący lub spłaty zobowiązań kredytobiorcy. Spłata jest realizowana przez przelew środków z rachunku bieżącego na rachunek kredytu rewolwingowego. Wszelkiego rodzaju opłaty są pobierane z rachunku bieżącego.

Sposób obliczania odsetek jest taki sam jak w przypadku kredytu w rachunku bieżącym, z tym że na rachunku kredytu rewolwingowego, są dokumentowane osobnymi wyciągami bankowymi z tego konta i podobnie jak w przypadku rachunków bieżących operacje i saldo z wyciągu musi dokładnie odpowiadać operacjom w księgach rachunkowych jednostki.

Koszty finansowe Kredyt krótkoterminowy Rachunek bieżący







1





3

Należności od odbiorców Zobowiązania w/dostawców







4 2





1. Uruchomienie kredytu w formie przelewu na rachunek bankowy

2. Uruchomienie kredytu w formie spłaty zobowiązań przelewem bankowym

3. Spłata odsetek od kredytu zgodnie z harmonogramem

4. Wpływ należności od odbiorców w przypadku wskazania konta kredytu jako konta zapłaty należności.

Ewidencja i wycena materiałów

Materiały ujęte są w bilansie w aktywach, w części „B. Aktywa obrotowe”, w punkcie „I. Zapasy”. Zaliczane są do rzeczowych aktywów obrotowych.

Art. 3.1. pkt 19

19) rzeczowych aktywach obrotowych- rozumie się poprzez to materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji oraz towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

Materiały są kontrolowane przez jednostkę rzeczowe zasoby majątkowe, które w przyszłości spowodować do jednostki wpływ korzyści ekonomicznych, ich istotę stanowi to, że zużywają się jednorazowo w danym cyklu produkcyjnym, oddając całą swoją wartość wytwarzanemu produktowi. W rezultacie konieczne jest posiadanie zapasów materiałów dla zapewnienia stałego i płynnego procesu produkcyjnego.

Art.28,1 Aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w sposób następujący:

6)rzeczowe składniki aktywów obrotowych- według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy

Z punktu widzenia przeznaczenia, materiały można podzielić na:

1. materiały podstawowe (surowce, półfabrykaty, opakowania bezpośrednie)

2. materiały pomocnicze

3. paliwa (zużywane na cele technologiczne, energetyczne oraz opałowe)

4. części zapasowe (do remontów i konserwacji)

5. opakowania (chroniące w czasie transportu przed uszkodzeniem)

6. odpadki (pozostałości, złom)

7. inwentarz żywy (zwierzęta zakupione jako surowiec do wyrobów masarskich)

Problem wyboru wartości ewidencyjnej

Materiały mogą być wycenione w trakcie roku dwojako:

• W cenie zakupu - cena obejmuje tylko wartość zakupionych materiałów

• W cenie nabycia - cena obejmuje wartość materiałów plus koszty ich zakupu (transport, ubezpieczenie, itp.)

W pierwszym wariancie koszty zakupu są ewidencjonowane oddzielnie i doliczane na podstawie pewnych kluczy do kosztów zużycia materiałów.

Ewidencja zakupu materiałów w cenie nabycia

Zobowiązania w/dostawców Rozliczenie zakupu Materiały









1 3






2






2a 1a VAT naliczony





4








Zużycie materiałów




1. Faktura za materiały, 1a VAT podlegający odliczeniu

2. Faktura za transport materiałów, 2a VAT podlegający odliczeniu

3. Przyjęcie materiałów do magazynu = wartość materiałów+ koszty transportu

4. Wydanie materiałów do użycia

Ewidencja zakupu materiałów po cenie zakupu

Zobowiązania w/dostawców Rozliczenie zakupu Materiały









1 3










2





2a 1a VAT naliczony 4





Koszty zakupu materiałów 5















6



Zużycie materiałów




1. Faktura za materiały, 1a VAT podlegający odliczeniu

2. Faktura za transport materiałów, 2a VAT podlegający odliczeniu

3. Przyjęcie materiałów do magazynu = wartość materiałów

4. Wyksięgowanie kosztów transportu

5. Wydanie materiałów do zużycia

6. Przeksięgowanie kosztów transportu przypadających na zużyte materiały.

Wskaźnik narzutu kosztów zakupu

WNkz = (Saldo kosztów zakupu*100%) / (wartość przychodu materiałów+ SP materiałów)

Wartość kosztów zakupu przypadająca na zużyte materiały

Wkz= (WNkz*wartośc zużytych materiałów) / 100%

7,04,2009r

Problem wyboru wariantu wyceny

Niezależnie od wariantu wyboru wartości ewidencyjnej powstaje problem w jakiej wartości (po jakiej cenie) ewidencjonować koszty zużycia materiałów jeżeli istnieje kilku dostawców tego samego materiału i różne ceny jego zakupu.


Materiały Zużycie materiałów








Materiały od różnych Rozchód materiałów

Dostawców, różne Jaką cenę użyć do wyceny?

Ceny

Do wyceny wartości rozchodu materiałów oraz wartości materiałów na składzie, przyjmuje się najczęściej następujące rozwiązania:

1. FIFO (ang. First In - first out) - “pierwsze przyszło, pierwsze wyszło”: wycena następuje wg najwcześniejszej dostawy znajdującej się w magazynie, a po jej wyczerpaniu podstawą będzie wartość dostawy następnej w kolejności. FIFO najczęściej stosowana jest w firmach o szybkiej rotacji zapasów.

2. LIFO (ang. Last In - firs out) - „ostatnie przyszło, pierwsze wyszło”; wycena następuje w oparciu o ostatnia dostawę znajdującą się w magazynie, która jako pierwsza wydana jest do zużycia w procesie produkcyjnym. LIFO najczęściej stosowana jest w warunkach wysokiej inflacji.

3. HIFO (ang. Highest In - first out) - „najdroższe przyszło, pierwsze wyszło”; do zużycia wydawane są w pierwszej kolejności te materiały, które mają najwyższą cenę zakupu. W warunkach wysokiej inflacji, kiedy ceny rosną w sposób ciągły, metoda LIFO daje te same rezultaty co metoda HIFO.

4. LOFO (ang. Lowest In - first out) - „najtańsze przyszło, pierwsze wyszło”; w praktyce metoda ta jest stosowana bardzo rzadko. Powoduje zaniżenie kosztów i stąd zawyżenie płaconego podatku dochodowego. Może być jednak wykorzystana w przypadku, kiedy firma chce zaniżyć poziom poniesionych kosztów (zbyt wysokich w stosunku do przychodów ze sprzedaży, np. ograniczyć stratę generowaną z działalności operacyjnej).

5. Cena średnioważona (albo przeciętna bądź bieżącej ceny przeciętnej) - po każdej dostawie ustala się średnią ważoną cenę materiałów zgromadzonych w magazynie, ważoną ich ilością. Stosowana przy rzadkich dostawach danego materiału.

Cena średnioważona = C_A*U_A+C_B*U_B+C_C*U_C+….

C_n - cena dostawcy „n”

U_n - udział materiałów od dostawcy „n” w całej partii dostawy

6. Stałe ceny ewidencyjne ustalone na poziomie:

• Ceny zakupu (rzeczywista cena po której dokonuje się zakupu materiałów)

• Ceny nabycia (cena zakupu powiększona o koszty zakupu, np. transport, załadunek, ubezpieczenie, rozładunek, montaż).

Ceny ewidencyjne ustalane są zazwyczaj na cały rok na podstawie wartości historycznej dotychczasowych dostaw danego materiału. Stosowane są przy częstych dostawach oraz szerokim asortymencie wykorzystywanych materiałów.

W przypadku stosowania ceny ewidencyjnej ustalonej na poziomie ceny zakupu w ewidencji występują trzy konta : Materiały, odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów, Koszty zakupu/Usługi obce.

W przypadku stosowania ceny ewidencyjnej na poziomie ceny nabycia w ewidencji występują tylko dwa konta: Materiały, Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów.

Ewidencja materiałów w stałej cenie ewidencyjnej na poziomie ceny nabycia







Zobowiązania wobec dostawców Rozliczenie zakupu Materiały



1 2










1a VAT naliczony 3a OCE materiałów 4


















Zużycie materiałów



5

1.Faktura za zakupione materiały


1a. VAT podlegający odliczeniu

2. Przyjęcie materiałów w cenie ewidencyjnej

3. Wyksięgowanie odchyleń:

3a. jeżeli cena rzeczywista jest wyższa od ewidencyjnej

4. Wydanie materiałów do zużycia

5. Korekta kosztów o OCE przypadających na zużyte materiały.

Ewidencja gdy cena rzeczywista jest niższa od ewidencyjnej



Rozlicznie zakupu Materiały






2







VAT naliczony 3a OCE materiałów







5





Zużycie materiałów





4

2.
Przyjęcie materiałów w cenie ewidencyjnej.

3. Wyksięgowanie odchyleń

3a jeżeli cena rzeczywista jest niższa od ewidencyjnej

4. Wydanie materiałów do zużycia

5. Korekta kosztów o OCE przypadających na zużyte materiały



Materiały

SK




OCE materiałów




SK

SK materiałów - SK OCE = Wartość bilansowa materiałów



Materiały

SK




OCE materiałów



SK




SK Materiały + SK OCE = Wartość bilansowa materiałów

Ewidencja materiałów w stałej cnie ewidencyjnej na poziomie ceny zakupu

Zobowiązania wobec dostawców Rozliczenie zakupu Materiały







1 3










2







VAT naliczony Koszty zakupu materiałów





1a 4a







2a

OCE materiałów 6a



4b




6b





Zużycie materiałów





5




1. Faktura za zakupione materiały

1a. VAT podlegający odliczeniu

2. faktura za koszty zakupu

2a. VAT podlegający odliczeniu

3. przyjęcie materiałów do magazynu w cenie zakupu

4a. wyksięgowanie kosztów zakupu

4b. wyksięgowanie OCE

5. zużycie materiałów

6. korekta kosztów o przypadające: a) OCE b) koszty zakupu

Przykład

Zakup strzykawek od trzech dostawców:

Dostawca A - 0,50 zł sztuka -> zakupiono 500 sztuk

Dostawca B - 0,60 zł sztuka -> zakupiono 200 sztuk

Dostawca C - 0,55 zł sztuka-> zakupiono 300 sztuk

Stan magazynowy po tych zakupach jest następujący:

A- 500 sztuk po 0,50 = 250 zł

B- 200 sztuk po 0,60 = 120 zł

C- 300 sztuk po 0,55 = 165 zł




Razem w magazynie = 535 zł

Pytanie: jak wycenić wydania do zużycia 550 sztuk strzykawek?

Wartość ceny średnioważonej

Dla całej partii dostaw obliczamy cenę średnioważoną i posługujemy się nią przy rozliczaniu tej partii dostaw.

Cena średnioważona = 0,54 zł

W związku z tym koszt zużycia 550 sztuk= 550*0,54=297 zł

Wariant okresowy związany z kolejnością zakupów

LIFO - ostatnie weszło pierwsze wyszło

FIFO - pierwsze weszło pierwsze wyszło

Zgodnie z LIFO koszt = 300 szt. Po 0,55 +200 szt. Po 0,600+50 szt. Po 0,60= 310 zł

Zgodnie z FIFO koszt= 500szt. Po 0,50 +50 szt. Po 0,60=280 zł

Wariant ceny ewidencyjnej

Ustala się cenę po której będą ewidencjonowane materiały w magazynie. Odchylenia od tych cen są ewidencjonowane oddzielnie. Dla naszego przypadku ustalmy np. cenę ewidencyjną jako cenę największego dostawcy (A) czyli 0,50 zł za sztukę.

Zakupy:

A - 0,50 sztuka -> zakupiono 500 sztuk-> wartość magazynowa 0,50*500=250; odchylenie = 0 zł

B -0,60 sztuka->zakupiono 200 sztuk->wartość magazynowa 0,50*200=100;odchylenie=20zł

C- 0,55 sztuka->zakupiono 300 sztuk->wartość magazynowa 0,50*300=150;odchylenie=15 zł

Wydanie do zużycia; koszt 550 sztuk po cenie ewidencyjnej 0,50= 550*0,50=275 zł

Następnie na koniec miesiąca, kwartału, roku obliczana jest kwota odchyleń przypadających na zużyte materiały, która koryguje koszty zużycia.

W naszym przypadku:

Na wszystkie materiały o wartości 500 zł przypadło 35 zł odchyleń

Na zużyte materiały o wartości 275 zł przypada x odchyleń (zwykła proporcja)

Korekta kosztów In plus o 19,25 zł.

Ewidencja materiałów składa się z:

• Ewidencji ilościowej (prowadzi ją na bieżąco magazynier na luźnych kartach odrębnych dla każdego asortymentu, chronologicznie)

• Ewidencji ilościowo-wartościowej (prowadzona w formie kartoteki dla każdego materiału. Dane ewidencji ilościowej i wartościowej powinny być zgodne co do ilości)

• Ewidencji wartościowej (prowadzonej wg zasady podwójnego zapisu)

Ponadto nie rzadziej niż raz na 2 lata dokonuje się inwentaryzacji materiałów objętych ewidencją ilościowo-wartościową. Ujawnione różnice są rozliczane w roku obrotowym, w którym dokonano inwentaryzacji.

Za materiały oraz prawidłową gospodarkę magazynową ponosi materialną odpowiedzialność magazynier. Obroty magazynowe muszą być więc udokumentowane. Główne dokumenty przyjęcia i wydanie z magazynu to:

Pz - przyjęcie z zewnątrz (do magazynu)

Rw - rozchód wewnętrzny (wydanie materiałów do produkcji)

Zw - zwrot wewnętrzny (przyjęcie materiałów nie wykorzystanych w produkcji)

Mm - przesunięcie międzymagazynowe (do innego magazynu)

Ewidencja materiałów może również przyjmować formę uproszczoną, która polega na nieprowadzeniu gospodarki magazynowej i odpisania bezpośrednio w koszty zakupu materiałów.

Zobowiązania wobec dostawców Zużycie materiałów Materiały









1 2





1. Odniesienie zakupu materiałów bezpośrednio w koszty

2. Remanent końcowy materiałów

W przypadku zakupów materiałów importowanych, cena zakupu obliczana jest jako następująca suma:

Zobowiązanie wobec dostawcy wg faktury

+cło

+ewentualnie inne obciążenia fiskalne (np.podatek importowy)

+podatek akcyzowy nie podlegający odliczeniu

+opłaty manipulacyjne liczone przy odprawie celnej

+VAT naliczony nie podlegający odliczeniu

Ewidencja zakupu materiałów z UE - WNT

Zobowiązania wobec dostawców Rozliczenia zakupu Materiały







1










4

Rozrachunki z budżetem Rozrachunki z tytułu VAT









2





3




1.faktura od kontrahenta UE przeliczona na PLN wg kursu z dnia wystawienia faktury.

2. ……..(?) akcyza do zapłaty do UC na podstawie dokumentu AKC-3

3. ………….(?) VAT należny i naliczony w przypadku gdy przysługuje prawo do odliczenia

4 ………..(?)

Aktualizacja wyceny materiałów

Poszczególne składniki bilansu, w tym materiały, wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie ceny, z zachowaniem ostrożności. Materiały wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia (jeżeli zostają pozyskiwane w drodze własnej ich produkcji), nie wyższych do ceny ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. Różnicę zalicza się do Pozostałych kosztów operacyjnych.

W przypadku materiałów wytworzonych we własnym zakresie różnicę tę zalicza się w ciężar konta Koszta wytworzenia sprzedanych produktów. Kontem korespondującym jest konto Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów bądź konto Odpisy aktualizujące wartość materiałów, które podobnie jak konto Odchylenia… jest kontem korygującym do konta Materiały. Ponadto jednostki mogą wycenić materiały według cen zakupu - jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego firmy.

Cena sprzedaży netto to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży danego materiału, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, opusty oraz koszty związane z przystosowaniem materiału do sprzedaży (+ewentualna dotacja przedmiotowa).

Jeżeli cena ta nie jest możliwa do ustalenia, wówczas należy w inny sposób określić wartość godziwą materiału na dzień bilansowy.

Materiały





SK




Pozostałe przychody operacyjne Odpisy aktualizujące Pozostałe koszty operacyjne









2 1






SK

SK materiały - SK opisy aktualizujące = wartość bilansowa materiałów

1. Odpis aktualizujący w kwocie doprowadzającej wartość bilansową materiałów do wartości realnej (rynkowej, godziwej).

2. Rozwiązanie odpisu w efekcie sprzedaży lub likwidacji materiałów.

Materiały





SK

OCE materiałów Koszty zakupu materiałów Odpisy aktualizujące









SK SK SK

Wartość bilansowa materiałów=

SK materiały

+SK OCE materiały

+SK koszty zakupu materiałów

-SK odpisy aktualizujące

21,04,2009r

Ewidencja i wycena towarów

Towary są to rzeczowe aktywa obrotowe nabywane celem dalszej ich odsprzedaży. Towary można podzielić na:

• Towary trwałe

• Artykuły spożywcze

• Inwentarz żywy

Towary są charakterystyczne dla jednostek handlowych. Rzeczowe aktywa obrotowe biorą udział w ciągłym ruchu okrężnym polegającym na tym, że za przychody uzyskane ze sprzedaży towarów nabywa się następujące towary do sprzedaży w ramach ponownego cyklu gospodarczego.


Zakup towarów Magazynowanie towarów








Sprzedaż towarów

Nadwyżka

Szczeble obrotu

• ZBYT jest źródłem towarów. Przedsiębiorstwo produkcyjne sprzedaje wyroby gotowe hurtowni.

• HURT przyjmuje towary od producentów, importerów oraz skupu i odsprzedaje je do detalu (duże partie, magazynowanie, kompletacja, uszlachetnianie, przystosowanie do sprzedaży).

• DETAL zakupuje towary w hurcie lub wprost od producenta i odsprzedaje je indywidualnemu nabywcy.

Formy obrotu towarowego


MAGAZYNOWY


OBRÓT BEZPOŚREDNI



TOWAROWY TRANZYT Rozliczany


Organizowany

Obrót towarowy

• Magazynowy fizyczne przemieszczanie towarów pomiędzy magazynami jednostek

• Tranzytowy jedynie przemieszczanie dokumentów kupna/sprzedaży pomiędzy jednostkami, towar fizycznie trafia z magazynu dostawcy (producenta) do magazynu detalisty.

Ceny na szczeblach obrotu

Cena zbytu (c.sprzedaży producenta, importera, skupu)

+marża hurtowa

=cena hurtowa (c.zakupu netto dla detalisty)

+marża detaliczna

=cena sprzedaży netto

+VAT należny

=cena sprzedaży brutto

W obrocie towarowym stosowany jest system cen i marż, które są wzajemnie ze sobą powiązane.

Wyróżniamy następujące rodzaje cen:

• Cena zbytu jest realizowana przez jednostki produkujące. Dla producenta stanowi cenę sprzedaży, natomiast dla jednostek handlu hurtowego cenę zakupu.

• Cena hurtowa jest realizowana przez jednostki handlu hurtowego. Jest to cena zbytu powiększona o marżę hurtową, będąc jednocześnie ceną zakupu dla jednostek handlu detalicznego. Dla hurtowni stanowi cenę sprzedaży.

Konstrukcja ceny hurtowej

Cena zbytu

+marża hurtowa

=cena hurtowa

• Cena detaliczna jest realizowana przez jednostki handlu detalicznego. Jest to cena hurtowa powiększona o marżę detaliczną. Dla sklepów stanowi cenę sprzedaży.

Konstrukcja ceny detalicznej

Cena zbytu

+marża detaliczna

=cena detaliczna

Marża może być ustalana w sposób:

1. kwotowy

2. procentowy

Marża kwotowa

Konkretna kwota dodawana do ceny zakupu netto, tworząc w ten sposób cenę sprzedaży netto.

Csn= Czn + M

Csn - cena sprzedaży netto

Czn - cena zakupu netto

M - kwota marży

Metody liczenia marży procentowej

1. jako narzut procentowy na cenę zakupu netto

2. jako rabat procentowy do ceny sprzedaży netto (rachunkiem w stu)

Wzór na cenę sprzedaży, gdy marża ustalona jest jako narzut na cenę zakupu

Csn = Czn + M%*Czn

Csn - cena sprzedaży netto

Czn - cena zakupu netto

M% - procent marży

Wzór na cenę sprzedaży, gdy marża ustalana jest jako rabat od ceny sprzedaży




Przykład - Ustalanie ceny sprzedaży

Z: cena zakupu wynosi 100zł. Marża 20%

1. marża liczona jako narzut na cenę zakupu

Cs = 100 zł + 0,2 *100zł =120zł

2) marża liczona jako rabat od ceny sprzedaży




Ewidencja szczegółowa ( w księgach pomocniczych) może być prowadzona w formie:

• ewidencji ilościowo-wartościowej, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych,

• ewidencji ilościowej, prowadzonej dla poszczególnych składników w jednostkach naturalnych, wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem,

• ewidencji wartościowej, w jednostkach dokonujących sprzedaży detalicznej,

• ewidencji polegającej na odpisywaniu w koszty wartości towarów w momencie ich zakupu, połączonej z ustaleniem stanu tych składników oraz korektę kosztów, nie później niż na dzień bilansowy

• (art.17 UoR)

Towary w obrocie hurtowym

Całość operacji gospodarczych związanych z zakupem towarów rejestrowana jest na koncie Rozliczenie zakupu towarów w korespondencji z odpowiednimi kontami rozrachunkowymi oraz kontem Towary. Powszechne stosowanie do ewidencji towarów stałych cen ewidencyjnych na poziomie cen sprzedaży, powoduje, że odchylenia od cen ewidencyjnych towarów (zarezerwowana marża) są zawsze kredytowe.

Ewidencja zakupu towarów w obrocie hurtowym







Zobowiązania wobec dostawców Rozliczenie zakupu Towary

1 2












VAT naliczony OCE z tyt.marży





1a


3a




1. faktura za zakupione towary

a) VAT podlegający odliczeniu

2. przyjęcie towarów w cenie sprzedaży netto

3. wyksięgowanie odchyleń z tytułu marży





Przychody ze sprzedaży towarów Rozrachunki z odbiorc. Wartość



Sprzedanych towarów

1a










VAT należny 1 b Towary 2












OCE z tyt.marży




3




1.Faktura za sprzedane towary

a) cena sprzedaży netto

b) VAT

2. Wydanie towarów kupującemu

3. Korekta kosztów ………(?) marże




Gdzie:

Wpno - wskaźnik przeciętnego narzutu odchyleń (w procentach)

SpO -saldo początkowe odchyleń z tytułu marż z poprzedniego okresu

Ob - odchylenia powstałe w bieżącym okresie

SpT - saldo początkowe towarów z poprzedniego okresu

Tb - przychód towarów w bieżącym okresie.

Znając Wpno można obliczyć wartość odchyleń (kwotę zrealizowanej marży) przypadających na sprzedane w danym okresie towary:




Gdzie:

Mz - zrealizowana marża

Ts - sprzedane towary w bieżącym okresie

Sprzedaż towarów ewidencjonuje się na koncie Przychody ze sprzedaży towarów w cenie sprzedaży netto.

Przykład

1. Hurtownia otrzymała od producenta fakturę za zakupione towary

Wartość towarów 50.000

VAT 22% 11.000

2. Przyjęto do magazynu towary w cenie sprzedaży netto

Wartość towarów 65.000

3. Wystawiono fakturę za sprzedane towary

Wartość sprzedanych towarów 40.000

VAT 22% 8.800

4. Wydano towary kupującemu

5. Skorygowano koszt o marże przypadającą na sprzedane towary

Wpno= 15.000/65000*100%=23,08%

Mz=23,08%*40.000/100%=9232

Towary w obrocie detalicznym

W jednostkach handlu detalicznego wycenia się towary wg ceny sprzedaży brutto. W cenie ewidencyjnej ujmuje się podatek należny VAT. Oprócz odchyleń od cen ewidencyjnych towarów (zarezerwowana marża), występują odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu VAT( zarezerwowany podatek VAT).

Ewidencja zakupu towarów w obrocie detalicznym







Zobowiązania wobec dostawców Rozliczenie zakupu Towary

1 2
















VAT naliczony OCE z tyt.VAT





1a


3a






OCE z tytułu marży

1. faktura za zakupione towary

a) VAT podlegający odliczeniu 3b


2. przyjęcie towarów w cenie sprzedaży netto

3a. wyksięgowanie odchyleń z tytułu zarezerwowanego VAT należnego

3b.wyksięgowanie ………(?) z tytułu marży

Ewidencja sprzedaży towarów w detalu





Przychody ze sprzedaży towarów KASA Wartość



Sprzedanych towarów

1


















VAT należny 2 Towary 3












OCE z tytułu VAT OCE z tyt.marży









5


4




1. Utarg (dzienny, tygodniowy, miesięczny)

2. Wyksięgowanie VAT-u należnego

3. Rozchodowanie sprzedanych towarów

4. Wyksięgowanie ………(?) VAT dotyczących sprzedanych towarów

5. Wyksięgowanie odchyleń z tytułu VAT dotyczących sprzedanych towarów.

Przykład

1. Sklep otrzymał fakturę za zakupione towary. Specyfikacja na fakturze był stępująca:

LP	Nazwa towaru	Cena jednostkowa	Ilość szt.	Wartość netto	Stawka VAT	Kwota VAT	Kwota brutto
1	Towar A	50,00	100	5000,00	22%	1100,00	6100,00
2	Towar B	70,00	200	14000,00	7%	980,00	14980,00
3	Towar C	20,00	50	1000,00	0%	-	1000,00
				20000,00		2080,00	22080,00

Przyjęto do sklepu towar w cenie sprzedaży brutto wynoszącej:

Towar A 90

Towar B 100

Towar C 40

LP	Nazwa towaru	Cena sprzedaży	Ilość szt.	Wartość w cenach sprzedaży brutto	Wartość w cenach sprzedaży netto	Odchylenia z tyt. VAT
1	Towar A	90,00	100	9000,00	7377,05	1622,95
2	Towar B	100,00	200	20000,00	18691,59	1308,41
3	Towar C	40,00	50	2000,00	2000,00	-
				31000,00		2931,36

3. Utarg gotówkowy w sklepie za m-c wynosił 13,000

4. Zaksięgowano VAT należny

LP	Nazwa towaru	Kwota brutto zakupów	Udział	Sprzedaż brutto	Sprzedaż netto	VAT należny
1	Towar A	6100,00	27,63%	3591,49	2943,84	647,64
2	Towar B	14980,00	67,84%	8819,75	8242,75	576,99
3	Towar C	100,00	4,53%	588,77	588,77	-
		22080,00		13000,00	11775,36	1224,64

5. Zaksięgowano rozchód towarów

6. Obliczono I skorygowano

a)odchylenia z tytułu VAT przypadające na sprzedane towary

b) odchylenia z tytułu marży przypadające na sprzedane towary

28,04,2009

Klasyfikacja i ewidencja kosztów

Rozrachunek zysków i strat

A	Przychody ze sprzedaży	Działalność operacyjna (podstawowa)
B	Koszty działalności operacyjnej
C (A-B)	Wynik na sprzedaż
D	Pozostałe przychody operacyjne		Pozostała działalność operacyjna
E	Pozostałe koszty operacyjne
F (C+D-E)	Wynik na działalność operacyjną
G	Przychody finansowe		Działalność finansowa
H	Koszty finansowe
I (F+G-H)	Wynik na działalności gospodarczej
J	Zyski nadzwyczajne		Efekty zdarzeń nadzwyczajnych
K	Straty nadzwyczajne
L (I+J-K)	Wynik finansowy brutto
M	Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego		Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
N (L-M)	Wynik finansowy

Koszty Wynik finansowy Przychody


















Konto bilansowe

Konto wynikowe

RZiS

PRZYCHODY I ZYSKI - to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

KOSZTY I STRATY - to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Koszty działalności operacyjnej






Ujęcie rodzajowe Ujęcie funkcjonalno-podmiotowe

Układ rodzajowy Ujęcie kalkulacyjne Układ funkcjonalno-podmiotowy

Układ kalkulacyjny (pozaewidencyjny)

1. Działalność podstawowa

1. Przychody ze sprzedaży

2. Koszty działalności operacyjnej

2. Wynik na sprzedaż

3. Pozostała działalność operacyjna

1. Pozostałe przychody operacyjne

2. Pozostałe koszty operacyjne

4. Wynik na działalność operacyjną.

5. Działalność finansowa

1. Przychody finansowe

2. Koszty finansowe

6. Wynik na działalność gospodarczą

7. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych

1. Zyski nadzwyczajne

2. Straty nadzwyczajne

8. Wynik finansowy brutto

9. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

1. PDOP

2. Inne

10. Wynik finansowy netto -> bilans

Układ rodzajowy kosztów odpowiada na pytanie:

Jakie koszty poniesiono?

Układ ten charakteryzuje się następującymi cechami:

-ujmuje koszty działalności podstawowej, pomocniczej i zarządu, nie ujmuje on natomiast kosztów operacji finansowych i pozostałych kosztów operacyjnych

-ujmuje koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym, mimo że mogą one dotyczyć okresów przyszłych lub minionych

-ujmuje koszty proste, czyli takie, które w ramach danego podmiotu nie można rozłożyć na elementy składowe

W skład układu rodzajowego wchodzą następujące kategorie kosztów:

1) amortyzacja

2) zużycie materiałów, w tym zużycie:

a) materiałów podstawowych

b) materiałów pomocniczych

c) sprzętu jednorazowego użytku

d) paliwa

3) zużycie energii, w tym:

a) energii elektrycznej

b) energii cieplnej

4) usługi obce, w tym:

a) remontowe

b) transportowe

c) pozostałe usługi

5) podatki i opłaty

6) wynagrodzenia, w tym

a) wynagrodzenia ze stosunku pracy

b) wynagrodzenie z umów zleceń i o dzieło

7) świadczenia na rzecz pracowników, w tym

a) składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, fundusz pracy

b) odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

8) pozostałe koszty, w tym

a) podróże służbowe

b) ubezpieczenia OC i majątkowe

Koszty z tytułu planowanych odpisów zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ujmuje się na koncie Amortyzacja. Nie ujmuje się tu odpisów amortyzacyjnych, obciążających pozostałe koszty operacyjne ze względu na zmianę technologii produkcji, przeznaczenia środków trwałych do likwidacji, wycofania z użytkowania lub innych przyczyn, które spowodowały trwałą utratę wartości składników i uzasadniają dokonanie odpisu aktualizującego.

Do ewidencji zużycia materiałów służy konto o tej samej nazwie Zużycie materiałów. Ujmowane są na nim rozchody nabytych surowców, półfabrykatów obcych, opakowań, paliwa, ogumienia, części zapasowych maszyn i urządzeń. W ciężar tego konta księguje się także drobne zakupy materiałów zaliczane bezpośrednio do kosztów (np. materiały biurowe, druki, czasopisma, środki czystości).

Konto Energia służy do ewidencji zużytej energii elektrycznej, pary, wody, gazu, sprężonego powietrza, itp.

Na koncie Usługi obce ujmuje się rzeczywiste koszty wyświadczonych przez inne jednostki gospodarcze usług, polegających na:

-obróbce obcej, czyli usługach i robotach wykonywanych przez obce jednostki w określonych częściach procesu technologicznego (np. obróbka termiczna, szlifowanie, farbowanie)

-transporcie towarów i osób; chodzi tu o obce usługi transportowe i spedycyjne związane z zakupem materiałów i towarów, ze sprzedażą produktów, materiałów i towarów, z przemieszczaniem składników majątku wewnątrz jednostki oraz przewozem pracowników

-remoncie obcych i własnych składników majątku, jeżeli nie stanowią nie stanowią one kosztów poniesionych na ulepszenie istniejących już środków trwałych

-usługach związanych z produkcją roślinną, zwierzęcą i leśną (usługi sanitarno-weterynaryjne, odkurzacze, wyrównanie terenu)

-korzystaniu z innych usług, a w szczególności z usług komunalnych, bankowych, pocztowych dozoru mienia, pośrednictwa, opłat za usługi informatyczne, wydawnicze, biurowe oraz czyszczenie i najem nieruchomości itp.

Na koncie Podatki i opłaty ewidencjonuje się:

-podatki obciążające koszty działalności, np. od środków transportu, od nieruchomości, podatek akcyzowy, naliczony podatek VAT niepodlegający potrąceniu od podatku należnego lub zwrotowi

-opłaty administracyjne, notarialne, sądowe oraz opłaty za korzystanie ze środowiska

Konto Wynagrodzenia służy do ewidencji wynagrodzeń pieniężnych oraz wartości świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalentów zaliczanych zgodnie z przepisami do wynagrodzeń pracowników.

Na koncie tym ewidencjonujemy także wynagrodzenia osób wykonujących prace na rzecz danej jednostki na podstawie umowy-zlecenia czy też umowy o dzieło.

Nie ujmuje się na nim natomiast nagród i premii wypłacanych ze środków funduszy specjalnych czy też z zysku.

Na koncie Ubezpieczenia społeczne i inne narzuty na wynagrodzenia prowadzi się ewidencję składek, które na podstawie przepisów obciążają pracodawcę. Zaliczamy do nich: składki na ubezpieczenie społeczne, na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Świadczenia na rzecz pracowników to konto, na którym ewidencjonowane są odpisy na fundusz świadczeń socjalnych, świadczenia wynikające z przepisów BHP, koszty szkolenia pracowników pokrywane przez zakład pracy, posiłki regeneracyjne itp.

Konto Pozostałe koszty obejmuje wszystkie pozostałe koszty, inne niż te ujmowane na dotychczas omawianych kontach układu rodzajowego.

Ewidencjonujemy tu głównie:

-koszty delegacji służbowych, obejmujące koszty przejazdu, noclegów i diet

-koszty reprezentacji i reklamy udziału w targach krajowych i zagranicznych, reklamy w prasie, radiu i telewizji, odzieży reklamowej

-inne koszty rodzajowe takie jak składki ubezpieczeń majątkowych, opłaty za parkingi, składki na rzecz organizacji

-wypłaty pieniężne na rzecz osób fizycznych niebędące wynagrodzeniami np. za wykorzystanie wzoru czy patentami stypendia fundowane itp.

Koszty rodzajowe ujmowane są na zespole kont nr „4”.

Układ funkcjonalno-podmiotowy

Kosztów odpowiada na pytanie:

Gdzie koszty zostały poniesione?

Zarządzanie ogólne (całością)








Działalność pomocnicza







Faza zakupu Działalność podstawowa (produkcja Faza sprzedaży

Handel, usługi)

Układ funkcjonalno-podmiotowy (gdzie, na jaki wyrób/usługę ponoszę koszty)


Bezpośrednie


Koszty działalności podstawowej

Pośrednie


Bezpośrednie

Koszty działalności pomocniczej


Pośrednie

Koszty ogólnego zarządu

Koszty sprzedaży

W układzie rodzajowym kosztów koszt jest ewidencjonowany w momencie jego poniesienia.

W układzie funkcjonalno-podmiotowym kosztów, koszt jest ewidencjonowany w okresie, na który przypada.

Układ funkcjonalno-podmiotowy kosztów odpowiada na pytanie: gdzie koszty zostały poniesione? Tym samym wskazuje, kto jest odpowiedzialny za ich poniesienie. Układ ten tworzą następujące rodzaje kosztów:

-koszty zakupu

-koszty działalności podstawowej

-koszty działalności pomocniczej (produkcja pomocnicza)

-koszty wydziałowe

-koszty ogólnego zarządu

-koszty sprzedaży

Koszty zakupu- są to koszty ponoszone przez kupującego, wynikające z zakupu materiałów, takie jak np. koszty załadunku i wyładunku, przewozu, ubezpieczenia w czasie transportu, koszty opakowań, itp.

Koszty działalności podstawowej- są to koszty, do których zalicza się:

1. koszty podstawowej produkcji przemysłowej

2. koszty działalności usługowej

3. koszty działalności handlowej

Koszty podstawowej produkcji przemysłowej (Produkcja przemysłowa)

-związane są bezpośrednio z wytwarzaniem określonego rodzaju wyrobu oraz jego sprzedażą. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• materiały bezpośrednie

• oraz płace bezpośrednie

Koszty działalności usługowej - są to koszty ponoszone na realizacje usług i robót.

Koszty działalności handlowej - są to koszty związane z prowadzeniem przez jednostkę działalności handlowej. Są to koszty utrzymania sklepów, hurtowni oraz innych punktów sprzedaży.

Do kosztów działalności handlowej zaliczamy:

a) koszty utrzymania placówek handlu, takie jak:

-wynagrodzenia i narzuty na wynagrodzenia pracowników tych jednostek

-koszty biurowe

-usługi obce i zużycie energii (oświetlenie, ogrzewanie, utrzymanie czystości, czynsz dzierżawny)

b) koszty zakupu towarów, jeżeli nie podlegają odrębnej ewidencji

c) ubezpieczenia majątkowe oraz prowizje płacone za pośrednictwo handlowe

d) pozostałe koszty działalności handlowej

Koszty działalności pomocniczej (Produkcja pomocnicza)

-są to koszty powstające w wydziałach pomocniczych, które najczęściej świadczą usługi innym komórkom danej jednostki gospodarczej.

Mogą to być wydziały energetyczne, transportowe, remontowe, sprzątanie, budowlane, itp.

Koszty wydziałowe- są to koszty wspólne dla całego procesu produkcyjnego powstające na wydziałach produkcji podstawowej. Typowe koszty tego rodzaju to: koszty utrzymania w ruchu maszyn i urządzeń wytwórczych (napęd, konsekwencja, remonty), koszty kierowania wydziałem oraz stwarzania ogólnych warunków pracy na wydziale (oświetlenie, ogrzewanie itp.).

Koszty sprzedaży - są to koszty wynikające ze sprzedaży wyrobów gotowych, takie jak, np. koszty transportu, ubezpieczenia, pakowania, wysyłki oraz koszty reklamy.

Układ funkcjonalny kosztów tworzy zespół kont nr „5”.

Jeżeli różnica w okresie poniesienia i przypadania kosztu powstają rozliczenia międzyokresowe kosztów

Poniesienie kosztu Przypadanie kosztu










Rok 1 Rok 2 Rok 3

Rozliczenie międzyokresowe czynne

Poniesienie kosztu Przypadanie kosztu










Rok 1 Rok 2 Rok 3

Rozliczenie międzyokresowe bierne

Przedmiotem rozliczeń międzyokresowych są koszty, które odnoszą się do wielu okresów sprawozdawczych lub dotyczą innego okresu aniżeli ten, w którym je poniesiono. Jeżeli tego rodzaju kwoty zostałyby odniesione w całości w ciężar kosztów danego okresu, wówczas koszty zostałyby obciążone pozycjami niezwiązanymi z danym okresem sprawozdawczym.

Dokładne ustalenie kosztów i przychodów dotyczących poszczególnych okresów sprawozdawczych ma na celu zachowanie współmierności ponoszonych kosztów z uzyskiwanymi przychodami, co jest istotne z punktu widzenia poprawności ustalania wyniku finansowego.

Rozliczanie kosztów polega na:

-wyłączeniu z kosztów działalności kwot, które zostały poniesione w danym okresie, ale które dotyczą okresów przyszłych (wydzielone kwoty gromadzone są na odrębnym koncie), oraz zaliczeniu do kosztów bieżącego okresu części obciążającej badany okres. Są to rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne (RMKC);

-wliczeniu do kosztów danego okresu kwot przewidywanych do poniesienia w przyszłości w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres. Są to rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne (RMKB).

Celem rozliczenia międzyokresowego kosztów jest umożliwienie dokładnego ustalenia kosztów działalności każdego okresu sprawozdawczego bez względu na to czy koszty (wydatki) poniesiono w poprzednich okresach (tzw. Rezerwa na wydatki przyszłych okresów).

Rozliczenia międzyokresowe czynne występują w przypadku ponoszenia przez jednostkę kosztów dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych. Rozliczeniu podlega, więc rzeczywista kwota kosztów już poniesionych, będąca kosztami przyszłych okresów. W bilansie rozliczenia czynne wykazywane są w aktywach jako sumy równoważne materialnym produktom pracy. Powodują one zwiększenie wszystkich poniesionych w danym okresie kosztów rodzajowych, nawet gdy będą one oddziaływały na wynik finansowy innego okresu sprawozdawczego.

Tytuły kosztów najczęściej objęte rozliczeniami międzyokresowymi czynnymi to:

-czynsze i dzierżawy płacone „z góry”

-koszty remontów

-ubezpieczenia majątkowe

-prenumerata

-roczna opłata za wieczyste użytkowanie gruntu

-koszty zakupu materiałów i towarów

-koszty prac badawczych niezliczone do wartości niematerialnych i prawnych

-koszty energii opłacane z „góry”

Przy rozliczeniach międzyokresowych biernych następuje doszacowanie kosztów bieżącej działalności, kosztami przewidywanymi do poniesienia w przyszłości. Rozliczenie to stosuje się do kosztów występujących nieperiodycznie, a które wymagają równomiernego rozłożenia na poszczególne okresy sprawozdawcze.

Rozliczeń międzyokresowych biernych dokonuje się w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, które wynikają w szczególności:

a) ze świadczeń wykonywanych na rzecz jednostki, gdy kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny

b) z obowiązku wykonywania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń, których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest znana.

WARIANTY EWIDENCJI KOSZTÓW

Ewidencja kosztów działalności operacyjnej może być prowadzona w jednostce gospodarczej według jednego z trzech wariantów:

-wariant I- grupowanie kosztów tylko w układzie rodzajowym ( na kontach zespołu „4”)

-wariant II- grupowanie kosztów tylko w układzie według miejsc powstania i nośników (na kontach zespołu „5”)

-wariant III- grupowanie kosztów zarówno w układzie rodzajowym (na kontach zespołu „4”) jak i w układzie powstania i nośników (na kontach zespołu „5”).

5,05,2009r

Układ kalkulacyjny kosztów

Odpowiada na pytanie:

Na wytworzenie, jakich produktów poniesiono koszty i w jakiej wysokości?

Układ ten tworzą następujące rodzaje kosztów:

1. Koszty bezpośrednie - czyli takie, które można odnieść wprost na dane zlecenie lub asortyment w oparciu o dokumenty źródłowe

a) materiały bezpośrednie

b) płace bezpośrednie wraz z narzutami

c) inne koszty bezpośrednie np. zużycie narzędzi i przyrządów specjalnych, używanych wyłącznie przy wytworzeniu danych produktów

2. Koszty pośrednie - są to koszty, których na podstawie dokumentów źródłowych nie można odnieść na produkowane wyroby np. koszty wydziałowe

Układ kalkulacyjny kosztów służy do obliczania kosztu jednostkowego wyrobu gotowego.

Koszty jednostkowe wyrobu gotowego wylicza się w drodze odpowiednich obliczeń nazywanych kalkulacją kosztów jednostkowych.

Zastosowany sposób kalkulacji zależy bezpośrednio od organizacji i przebiegu procesu produkcyjnego.

Na potrzeby ewidencyjne wyroby gotowe wycenia się według tzw. Technicznego kosztu wytworzenia.

Techniczny koszt wytworzenia tworzą następujące pozycje kalkulacyjne:

- materiały bezpośrednie wraz z kosztami ich zakupu

- wynagrodzenia bezpośrednie wraz z narzutami na te wynagrodzenia

- koszty wydziałowe

Ustalenie technicznego kosztu wytworzenia wymaga zatem dokonania przeksięgowania kosztów wydziałowych na konto Produkcja podstawowa. Powiększenie technicznego kosztu wytworzenia o koszty ogólnego zarządu daje tzw. Zakładowy koszt wytworzenia.

Powiększenie zakładowego kosztu wytworzenia o koszty sprzedaży daje tzw. Koszt sprzedanych produktów.

Warianty ewidencji kosztów

Ewidencja kosztów działalności operacyjnej może być prowadzona w jednostce gospodarczej według jednego z trzech wariantów:

- wariant I - grupowanie kosztów tylko w układzie rodzajowym (na kontach zespołu „4”)

- wariant II - grupowanie kosztów tylko w układzie według miejsc powstania i nośników (na kontach zespołu „5”)

- wariant III - grupowanie kosztów zarówno w układzie rodzajowym (na kotach zespołu „4”) jak i w układzie według miejsc powstania i nośników (na kontach zespołu „5”)

- wariant I - grupowanie kosztów tylko w układzie rodzajowym (na kontach zespołu „4”)

Ewidencja i rozliczenie kosztów przebiega, w następujących etapach:

Etap 1. Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym.

Etap 2. Wstępne rozliczenie kosztów na:

- koszty dotyczące okresu bieżącego

- koszty podlegające rozliczeniu w czasie

Etap 3. Rozliczenie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie.

Etap 4. Wycena zapasów wyrobów gotowych i produkcji niezakończonej.

Ewidencja kosztów wg wariantu I (wersja 1)

Różne konta 400 - Koszty wg rodzajów







1




490 - Rozliczenie kosztów 710 - Koszt własny sprzedanych produktów







2




640 - Rozliczenie międzyokresowe kosztów





3 4





- wariant II- grupowanie kosztów tylko w układzie według miejsc powstania i nośników (na kontach zespołu „5”)

Ewidencja i rozliczenie kosztów przebiega w następujących etapach:

Etap 1. Ewidencja kosztów niewymagających rozliczenia w czasie na kontach zespołu „5”, a kosztów wymagających rozliczenia w czasie na koncie Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Etap 2. Rozlicznie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie.

Etap 3. Rozlicznie kosztów wydziałowych oraz ustalenie kosztu wytworzenia produktu.

Etap 4. Ustalenie kosztu wytworzenia produktów sprzedanych

Etap 5. Ustalenie kosztu własnego sprzedaży.

Ewidencja i rozliczenie kosztów wg wariantu II

Różne konta 500- Koszty działalności podstawowej






1a



521- Koszty wydziałowe

1b 3







2a

643- Rozliczenie kosztów zakupu

646- Inne rozliczenia międzyokresowe kosztów






1c 2b





551- Koszty ogólnozakładowe





2c


1d




527- Koszty sprzedaży





1e




- wariant III - grupowanie kosztów zarówno w układzie rodzajowym (na kontach zespołu „4”) jak i w układzie według miejsc powstania i nośników (na kontach zespołu „5”).

Przeksięgowania z jednego układu kosztów na drugi można dokonać dwojako:

1. na bieżąco - oznacza to, że każdą operację gospodarczą dotyczącą ewidencji kosztów księguje się dwukrotnie na podstawie tych samych dokumentów źródłowych: ujmując koszty według rodzajów, a następnie według nośników i miejsc powstania.

2. raz na koniec miesiąca na podstawie rozdzielników albo arkuszy rozliczeniowych. Są to zestawienia miesięczne kosztów wynikające z sumowania jednorodnych dokumentów źródłowych sporządzone odrębnie dla poszczególnych rodzajów kosztów.

Ewidencja i rozliczenia kosztów przebiega, w następujących etapach:

Etap 1. Ewidencja kosztów w układzie rodzajowym.

Etap 2. Przeksięgowanie kosztów niewymagających rozliczenia w czasie na kontach zespołu „5”, a kosztów wymagających rozliczenia w czasie na konto Rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Etap 3. Rozliczenie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie.

Etap 4. Rozliczenie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie

Etap 5. Ustalenie kosztu własnego sprzedaży.




Rodzaje wariantów ewidencji kosztów- wariant III



Różne konta bilansowe Układ rodzajowy kosztów





1




Rozlicznie kosztów Konta układu F-P(?) Wyroby gotowe KWS Wynik finansowy













2 4 5 6








6a

Rozliczenia międzyokresowe kosztów





3







EWIDENCJA ROZRACHUNKÓW

SFERY POWSTANIA ROZRACHUNKÓW

Dostawcy Firma i jej otoczenie Inni








FIRMA








Urząd skarbowy






PRACOWNICY

Odbiorcy ZUS

Istota rozrachunków

W wyniku powiązań finansowych jednostki z innymi podmiotami powstają należności i zobowiązania

PRACOWNICY - za świadczoną przez pracowników pracę firma (pracodawca) zobowiązana jest zapłacić stosowne wynagrodzenie.

DOSTAWCY- dostarczają towary i świadczą usługi, w zamian oczekują zapłaty

ODBIORCY- firma dostarcza towary i świadczy usługi, w zamian oczekuje zapłaty

URZĄD SKARBOWY- prawo nakłada obowiązek zapłaty podatku od sprzedaży, dochodu itp.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH- jednostka występuje jako płatnik składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

INNI- z tytułu ubezpieczeń majątkowych, z udziałowcami itp.

Rozrachunki to całość należności i zobowiązań wraz z ich regulacją za pomocą środków pieniężnych

Cechy rozrachunków:

• określony dłużnik lub wierzyciel

• suma akceptowana jest przez obie strony

• termin zapłaty strony ustaliły między sobą lub wynika z przepisów prawa

KRYTERIA

Czas

• krótkoterminowe - okres spłaty na dzień bilansowy nie jest dłuższy niż 12 miesięcy

• długoterminowy- okres spłaty na dzień bilansowy jest dłuższy niż 12 miesięcy

Uwaga!

Należności od odbiorców niezależnie od terminu płatności zalicza się do aktywów obrotowych, wyodrębniając te o terminie do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy

Podobnie zobowiązania od dostawców zalicza się do zobowiązań krótkoterminowych w pasywach, wyodrębniając te o terminie do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy.

Podmiot (tytuł)

• odbiorcy i dostawcy- z tytułu dostaw, robót i usług

• pracownicy- z tytułu wynagrodzeń, udzielonych pożyczek, pobranych zaliczek itp.

• Instytucje publiczno-prawne- z tytułu podatków, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, cła

• Pozostali- z tytułu wpłat kapitału, wypłat dywidend (udziałowcy), udzielonych pożyczek, ubezpieczeń majątkowych itp.

Rodzaj

• Bezsporne - zaakceptowane przez wierzyciela i dłużnika

• Rozliczenia - przed akceptacja następuje wyjaśnienie, np. rozliczenie wynagrodzeń

• Roszczenia - kwestionowane przez kontrahenta

• Roszczenia sporne - skierowane na drogę sądową w celu ich wyjaśnienia

Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami



Rozrachunki Rozliczenia Roszczenia






Termin płatności jeszcze nie Termin płatności minął. Spór w sprawie

minął. Spodziewana Jednostka podejmuje zapłaty rozstrzygnięty

spłata nastąpi najpóźniej w kroki prawne w celu przez sąd.

Oznaczonym w dokumencie otrzymania należnych

źródłowym kwot.

terminie płatności.

Stopień ryzyka

• Warunkowe- objęte zabezpieczeniami (gwarancjami)

• Bezwarunkowe- bez zabezpieczeń

Możliwości wyegzekwowania

• Przedawnione - w wyniku upływu czasu firma utraciła prawo dochodzenia cywilnego

• Umorzone - odpisane z zaniechaniem postępowania sądowego

• Nieściągalne - firma straciła możliwość wyegzekwowania należności i fakt ten jest udokumentowany

Miejsce powstania

• Zewnętrzne - powstają w wyniku kontaktów firmy z otoczeniem

• Wewnętrzne- powstają wewnątrz jednostki

Obszar

• Krajowe- dotyczą kontrahentów krajowych

• Zagraniczne- dotyczą kontrahentów zagranicznych, wyrażane są w walucie polskiej i obcej, ich wartość ujęta w księgach ulega zmianie w związku ze zmianą kursu waluty obcej (różnice kursowe)

Konta syntetyczne rozrachunków

• Rozrachunki z odbiorcami

• Rozrachunki z dostawcami

• Rozrachunki z tytułu VAT

• Rozrachunki z ZUS

• Inne rozrachunki publiczno-prawne

• Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

• Inne rozrachunki z pracownikami

• Pozostałe rozrachunki

• Odpisy aktualizujące rozrachunki

Do kont syntetycznych rozrachunków prowadzi się ewidencję analityczną (szczegółową) umożliwiającą:

• Wyodrębnienie kontrahenta

• Wyodrębnienie tytułu

• Wyodrębnienie terminu spłaty

• Wyodrębnienie przebiegu rozrachunków

• Podział na dzień bilansowy na krótko- i długoterminowe

• Wyodrębnienie zobowiązań wekslowych

• Wyodrębnienie należności dochodzonych na drodze sądowej

• Wyodrębnienie zaliczek

Rozrachunki z kontrahentami

• Odbiorcami (należności od odbiorców) powstają w wyniku realizacji sprzedaży produktów gotowych, towarów i materiałów oraz innych składników;

• Dostawcami (zobowiązania wobec dostawców) powstają w wyniku zakupu produktów gotowych, towarów i materiałów oraz innych składników

CAŁOŚĆ NALEŻNOŚCI, ROSZCZEŃ I ZOBOWIĄZAŃ UJMUJE SIĘ NA KONTACH Rozrachunki z odbiorcami ORAZ Rozrachunki z dostawcami

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

Struktura wynagrodzeń










Wynagrodzenia w ramach Wynagrodzenia w ramach Wynagrodzenia wypłacane

umowy o pracę innych umów z zysku





-zlecenia -nagrody

-o dzieło -premie

-(?) -prowizje

Składki ZUS


Zobowiązanie wobec ZUS





Ubezpieczenie społeczne Ubezpieczenie zdrowotne Fundusz Pracy

Fundusz Gwarantowanych

Świadczeń Pracowniczych

Finansujący

Ubezpieczenie	Pracownik	Pracodawca	Podstawa obliczenia
Emerytalne Rentowe Chorobowe Wypadkowe Zdrowotne FP FGSP	9,76% 1,50% 2,45% 7,75%+1,25%	9,76% 4,50% 0,67%-3,60% 2,45% 0,10%	Płaca brutto Płaca brutto Płaca brutto Płaca brutto Płaca brutto-składki społeczne Płaca brutto Płaca brutto

Potrącone z zaliczek na PDOF Potrącone z kwoty „do wypłaty”(?)

Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
Ponad	Do
	85,528 zł	18% - kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr
85,528 zł		14,839 zł +32% nadwyżki ponad 85,528 zł

	Rocznie	m-c
Koszty uzyskania przychodów z umowy o pracę	1335,00	111,25

Kalkulacja pozycji listy płac:

Płaca brutto

-ubezpieczenia społeczne

= podstawa do obliczenia składki zdrowotnej i PDOF

-należna zaliczka na PDOF (zawierająca 7,75% podstawy składki zdrowotnej)

-zdrowotne finansowane przez pracownika (1,25% podstawy)

-inne potrącenia (zajęcia komornicze, składki, ubezpieczenia itp.)

=kwota do wypłaty

Płaca brutto	2 000,00
Emerytalne	195,20
Rentowe	30,00
Chorobowe	49,00
Razem społeczne	274,20
Brutto- społeczne	1725,80
PDOF	244,20
Zdrowotne 1	133,75
Zaliczka na PDOF	110,52
Zdrowotne 2	21,57
Do wypłaty	1459,94

Składki finansowane przez pracodawcę
Emerytalne	195,20
Rentowe	90,00
Wypadkowe	38,60
FP	49,00
FGSP	2,00

374,80

Rozrachunki z budżetem Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń Wynagrodzenia









2 1



3


4




5






Urząd skarbowy 6 Inne rozrachunki







3'









ZUS


2'

5'





4




1. lista płac brutto

2. składki społeczne

3. zaliczka na PDOF

4. składka zdrowotna potrącana z podatku (7,75%)

5. składka zdrowotna potrącona z wypłaty (1,25%)

6. inne potrącenia

19,05,2009r

Produkty gotowe i produkcja niezakończona

1. Koszty wytworzenia produktów pracy.

Produkty pracy obejmują wytworzone (lub wykonywane we własnym zakresie) wyroby gotowe (roboty i usługi przemysłowe) oraz produkcję niezakończoną.

Wyroby gotowe to produkty pracy, które w danej jednostce przeszły wszystkie fazy przetwarzania, spełniają wymagania określone przez normy jakościowe, techniczne i handlowe, stanowią wartość użytkową oraz są przeznaczone na sprzedaż

Pozostałą część efektu procesu produkcyjnego, która nie spełnia powyższych warunków, stanowi produkcję niezakończoną obejmującą:

1. półprodukty - składowe przejściowo przed dalszym przerobem produkty pracy, które przeszły określone zamknięte cykle przetwarzania, ale nie wszystkie (mogą być również przeznaczone do sprzedaży)

2. produkty w toku - produkty pracy znajdujące się w trakcie określonej otwartej fazy przetwarzania.

Podstawą wyceny wyrobów gotowych i produkcji niezakończonej jest koszt wytworzenia nie wyższy od cen sprzedaży netto tych składników na dzień bilansowy.

Koszt wytworzenia produktów stanowi sumę:

a) kosztów pozostających w bezpośrednim związku z danym produktem, obejmujących:

- wartość zużytych materiałów bezpośrednich

- koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją

- inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsc, w jakich się znajduje w dniu wyceny.

Oraz

b) uzasadnionej części kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego składnika, obejmujących:

- zmienne pośrednie koszty produkcji

- cześć pośrednich kosztów stałych, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych (określonym jako przeciętna, zgodna z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowanych remontów).

Koszt wytworzenia nie obejmuje natomiast kosztów:

• będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych

• ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny

• magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji

• sprzedaży produktów.

Powyższe koszty stanowią koszty okresu wpływające na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.

W sytuacji gdy nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu. Jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży.

Pod pojęciem ceny sprzedaży netto składnika aktywów rozumie się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży (bez podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego):

• pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży

• powiększoną o należną dotację przedmiotową.

W przypadkach uzasadnionych niezbędnym, długotrwałym przygotowaniem produktu do sprzedaży, bądź długim okresem wytwarzania produktu (np. statki) koszt wytworzenia można zwiększyć o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zapasu produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży lub wytworzenia i związanych z nimi różnic kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytułu.

Produkty w toku produkcji mogą być również wycenione w wysokości:

• bezpośrednich kosztów wytworzenia

• materiałów bezpośrednich

• nie wyceniane w ogóle, jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki, a przewidywany czas wykonania produkcji jest krótszy niż trzy miesiące i nie jest ona przeznaczona do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie jednostki (nie dotyczy to produkcji rolnej).

Na koniec okresu poniesione koszty pośrednie produkcji są przenoszone z konta Koszty wydziałowe na konto Produkcja podstawowa w celu ustalenia technicznego kosztu wytworzenia.

W oparciu o odpowiednią metodę kalkulacji tak ustalony koszt podlega rozliczeniu na poszczególne produkty oraz następuje wyodrębnienie kosztów dotyczących produkcji gotowej i niezakończonej.

Przypadające na wyroby gotowe koszty wytworzenia przenosi się z konta Produkcja podstawowa bezpośrednio na konto Wyroby gotowe.

W przypadku gdy wycena produktów jest dokonywana według kosztu rzeczywistego, wówczas rozchód i wycena ich zapasu odbywa się w oparciu o jedną z następujących metod:

1) według kosztów przeciętnych, stanowiących średnią ważoną kosztów poszczególnych produktów

2) FIFO (first In first out), przy której rozchód produktów następuje kolejno według kosztów partii przyjętych najwcześniej do magazynu.

3) LIFO (last In first out), przy której rozchód produktów następuje kolejno według partii przyjętych najpóźniej do magazyn

4) w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych kosztów produktów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich wytworzenia

Produkty gotowe i produkcja niezakończona

2. odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych

Prawo bilansowe dopuszcza możliwość ewidencji produktów według stałych cen ewidencyjnych, które mogą być ustalone na poziomie:

• planowanego kosztu wytworzenia

• ceny sprzedaży netto

Przy takim sposobie ewidencji przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu następuje z wykorzystaniem konta Rozliczenie produkcji.

Skalkulowane na koniec okresu koszty przypadające na wyroby gotowe są przenoszone z konta Produkcja podstawowa (po uprzednim przeniesieniu kosztów wydziałowych) na konto Rozliczenie produkcji, gdzie następuje ustalenie różnicy pomiędzy stałą ceną ewidencyjną a kosztem rzeczywistym i jej przeksięgowanie na konto Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów na stronę:

• Dt, jeżeli stała cena ewidencyjna jest niższa od kosztu rzeczywistego

• Ct, jeżeli stała cena ewidencyjna jest wyższa od kosztu rzeczywistego

Tak ustalone odchylenia korygują wartość rozchodu oraz zapasu wyrobów gotowych.

Na dzień bilansowy wartość produktów gotowych, produktów w toku i półproduktów, wyrażoną według kosztów planowanych (normatywnych) można nie doprowadzać do poziomu kosztu rzeczywistymi kosztami wytworzenia są nieznaczne,

Stosowane do wyceny na dzień bilansowy planowane koszty wytworzenia nie mogą być wyższe od cen sprzedaży netto składników.

Ewidencja produktów według stałych cen ewidencyjnych wymusza, przy sprzedaży wyrobów, konieczność skorygowania kosztu wytworzenia sprzedanych produktów o odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów.

Pozostałe odchylenia korygują zapas produktów do wyceny ….(?), zwiększając jego wartość (przy odchyleniach debetowych) lub zmniejszając (przy odchyleniach kredytowych).

Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych

Produkcja podstawowa Rozliczenie produkcji Wyroby gotowe









• 1










3b





Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych













3a

1. Pw - przyjęcie do magazynu wyrobów gotowych wg stałej ceny ewidencyjnej

2. PK - rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobów gotowych

3. PK - odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych

1. debetowe

2. kredytowe

Produkty gotowe i produkcja niezakończona

3. Odpisy aktualizujące

W wyniku utraty cech użytkowych lub przydatności spowodowanej uszkodzeniem (zepsuciem) produktów oraz przy obniżce cen następuje obniżenie wartości zapasu produktów.

Odpisy aktualizujące wartości produktów gotowych i produkcji niezakończonej dokonane w związku z utratą wartości tych składników oraz wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto zamiast według kosztów wytworzenia - zalicza się do kosztu wytworzenia sprzedanych produktów uznając konto Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość powyższych aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego składnika aktywów (Dt Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów) i podlega zaliczeniu do pozostałych przychodów operacyjnych.

Produkty gotowe i produkcja niezakończona

4. Niedobory i nadwyżki inwentaryzacyjne

Zgodnie z prawem bilansowym jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację m.in. rzeczowych składników aktywów obrotowych drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic.

Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych stanowią niedobory lub nadwyżki, które należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach tego roku obrotowego, na który przypadł termin inwentaryzacji.

Ujemne różnice inwentaryzacyjne mogą być zakwalifikowane jako niedobory:

• niezawinione, tj. spowodowane przyczynami niezależnym od osób odpowiedzialnych materialnie za powierzone im składniki aktywów, stanowiące m.in. niedobory powstałe w wyniku zdarzeń losowych, niedobory pozorne, wynikające np. z błędów pomiaru zużycia

• zawinione, tj. powstałe w wyniku błędów osób odpowiedzialnych materialnie.

Ujawnione niedobory wyrobów gotowych i produkcji w toku podlega ewidencji na koncie Rozliczenie niedoborów i szkód w wartości wynikającej z ewidencji danego składnika uwzględniającej ewentualne odchylenia od cen ewidencyjnych.

W celu umożliwienia ustalenia zmiany stanu produktów na koncie Rozliczenia kosztów w przypadku porównawczego rachunku zysków i strat, należy dokonać zapisu uszczelniającego krąg kosztowy

(Dt Rozliczenie kosztów Ct Koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby)

Niedobory niezawinione, w zależności od przyczyny powstania, podlegają przeksięgowaniu na konto:

• Straty nadzwyczajne - jeżeli niedobory powstałe w wyniku zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia

• Pozostałe koszty operacyjne - jeżeli niedobory powstały z przyczyn uzasadnionych zwolnienie osób od odpowiedzialności materialnej

• Rozliczenie nadwyżek - jeżeli są to niedobory, które dotyczą tej samej osoby i zostały stwierdzone w toku tej samej inwentaryzacji w podobnych asortymentach

Niedobory zawinione natomiast, w zależności od opinii osób odpowiedzialnych materialnie za powierzone składniki aktywów, podlegają przeksięgowaniu na konto:

• Inne rozrachunki z pracownikami - jeżeli osoby odpowiedzialne materialnie wyrażają pisemną zgodę na pokrycie niedoboru

• Roszczenia sporne - jeżeli osoby odpowiedzialne materialnie nie wyrażają zgody na pokrycie niedoboru.

Roszczenia z tytułu niedoboru ustala kierownik jednostki w wysokości kwoty :

• Wynikającej z ewidencji

• Wyższej od ewidencyjnej wartości niedoboru -różnicę pomiędzy wysokością niedoboru a wartością roszczenia zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów, obciążając jednocześnie konto Rozliczenia niedoborów i szkód

• Niższej od ewidencyjnej wartości niedoboru - różnicę odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych uznając jednocześnie konto Rozliczenie niedoborów i szkód

Produkty gotowe i produkcja niezakończona

5. Braki produkcyjne

W jednostkach produkcyjnych, których podstawowym celem jest wytworzenie i sprzedaż produktów gotowych, w trakcie procesu wytwarzania i sprzedaży produktów gotowych, w trakcie procesu produkcji lub w fazie składowania wyrobów mogą zostać stwierdzone tzw. Braki produkcyjne, tj. wadliwe produkty, które nie spełniają określonych norm jakościowych właściwych dla pełnowartościowego wyrobu gotowego.

W zależności od rodzaju wady produkty te stanowią braki nienaprawiane lub naprawiane. Wartość ewidencyjna wykrytych produktów wadliwych podlega przeksięgowaniu z kont Produkcja podstawowa (w przypadku wystąpienia braków w fazie produkcji) lub Wyroby gotowe do rozliczenia na konto Rozliczenie braków produkcyjnych.

19,05,2009r

Ustalanie i podział wyniku finansowego

1. Działalność podstawowa

1. Przychody ze sprzedaży

2. Koszty działalności operacyjnej

2. 
   Wynik na sprzedaż

3. Pozostała działalność operacyjna

1. Pozostałe przychody operacyjne

2. Pozostałe koszty operacyjne

4. Wynik na działalność operacyjną.

5. Działalność finansowa

1. Przychody finansowe

2. Koszty finansowe

6. Wynik na działalność gospodarczą

7. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych

1. Zyski nadzwyczajne

2. Straty nadzwyczajne

8. Wynik finansowy brutto

9. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

1. PDOP

2. Inne

10. Wynik finansowy netto -> bilans

Zgodnie z ustawą o rachunkowości pozostałe koszty i przychody operacyjne stanowią koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:

• Z działalnością socjalną

• Ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, w także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji

• Z odpisami należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów

• Z utworzeniem i rozwiązaniem rezerwy, z wyjątkiem terze związanych z operacjami finansowymi

• Z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe

• Z odszkodowaniami i karami

• Z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych

• Utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji oraz aktualizacją wartości tych inwestycji.

Pozostałe koszty operacyjne

Do pozostałych kosztów operacyjnych zalicza się przede wszystkim:

• Koszty utrzymania zakładowych obiektów socjalnych oraz nieczynnych zakładów jednostki

• Wartości netto sprzedanych środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych (z wyłączeniem sytuacji, gdy są to skutki zdarzeń nadzwyczajnych) oraz koszty związane ze sprzedażą tych składników

• Koszty związane z likwidacją środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych (z wyjątkiem sytuacji, gdy likwidacja wynika z tytułu kwalifikowanego jako straty nadzwyczajne lub jest związana ze środkami trwałymi w budowie)

• Koszty utrzymania i zbycia nieruchomości i wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji

• Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - w przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego

• Koszty budowy środków trwałych, które nie dały zamierzonego efektu

• Wartość księgowa środków trwałych, środków trwałych w budowie i wartości niematerialnych i prawnych wnoszonych jako aport (z wyłączeniem wkładu w postaci całego przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części)

• Odpisy amortyzujące i koszty utrzymania środków trwałych przeznaczonych na wynajem, gdy nie stanowi to statutowej działalności jednostki

• Odpisy amortyzacyjne od wartości firmy

• Wartość ewidencyjna niezawinionych niedoborów składników aktywów, która nie podlega:

-zaliczeniu w ciężar kosztów działalności podstawowej (np. mieszczące się w

granicach norm niedoboru materiałów)

-zaliczaniu strat nadzwyczajnych (niedobory powstałe w wyniku zdarzeń trudnych

do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym

ryzykiem jej prowadzenia)

-skompensowaniu z nadwyżkami

• Wartości nieodpłatnie przekazanych składników aktywów trwałych i obrotowych (z wyłączeniem inwestycji oraz sytuacji, gdy składniki te nie wpływają na wielkość funduszy)

• Wpłaty o charakterze darowizn na rzecz fundacji

• Koszty powstępowania sądowego oraz wszelkie inne opłaty niezliczone do kosztów działalności podstawowej oraz niezwiększające wartość składników aktywów

• Odpisy aktualizujące należności, z wyłączeniem należności zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, należności zaliczonych do kosztów finansowych (odsetek, pożyczek) oraz należności kwalifikowanych do strat nadzwyczajnych

• Odpisanie należności umorzonych, przedawnionych lub nieściągalnych, dla których nie dokonano odpisu aktualizującego lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości

• Zarachowane zobowiązania z tytułu kar, grzywien i odszkodowań lub ich zapłatę, jeżeli nie zostały wcześniej zarachowane jako zobowiązania (z wyłączeniem kar w postaci odsetek, które zaliczane są do kosztów finansowych)

• Sanacyjny podatek od towarów i usług zarachowany na uznanie urzędu skarbowego

• Wypłacone kaucje i wadia przepadłe

• Koszty zaniechania produkcji oraz, zaliczanych w czasie remontów i przygotowania nowej produkcji

• Odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych dokonane w związku z utratą ich wartości oraz wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto zamiast według cen nabycia (zakupu) lub kosztu wytworzenia

• Nieopisane w okresie przenoszenia korzyści ekonomicznych (nie dłuższym niż 5 lat) koszty wytworzenia przez jednostkę filmów, oprogramowania komputerów, projektów typowych i innych produktów o podobnym charakterze, przeznaczonych do sprzedaży, wycenionych w powyższym okresie w wysokości nadwyżki kosztów ich wytworzenia nad przychodami według cen sprzedaży netto, uzyskanymi ze sprzedaży tych produktów w ciągu tego okresu

Powyższe tytuły kosztów rejestrowane są w księgach poprzez obciążenie konta Pozostałe koszty operacyjne oraz uznawanie odpowiedniego konta związanego z powstałym kosztem.

Pozostałe koszty operacyjne zmniejszają wynik z działalności operacyjnej.

W rachunku zysków i strat są wykazywane w pozycji:

- H - w wariancie kalkulacyjnym

- E - w wariancie porównawczym, z wyszczególnieniem:

• Straty ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

• Odpisów aktualizujących wartość aktywów niefinansowych

• Innych kosztów operacyjnych

Pozostałe przychody operacyjne

Do pozostałych przychodów operacyjnych zalicza się przede wszystkim:

• Kwoty dofinansowania kosztów utrzymania obiektów socjalnych

• Przychody ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych (z wyłączeniem sytuacji, gdy są to skutki zdarzeń nadzwyczajnych)

• Odzyski z likwidacji środków trwałych, z wyłączeniem sytuacji, gdy likwidacja jest związana ze środkiem trwałym w budowie

• Równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu

• Wartość nominalna przejętych udziałów (akcji) w zamian za wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych (z wyłączeniem sytuacji, gdy przedmiotem aportu jest całe przedsiębiorstwo lub zorganizowana jego część)

• Przychody z tytułu wynajmu własnych środków trwałych, gdy nie stanowi to statutowej działalności jednostki

• Odpisy ujemnej wartości firmy

• Wartość nadwyżek składników aktywów, która nie:

-koryguje kosztów środków trwałych w budowie

-podlega skompensowaniu z niedoborami

• Proporcjonalna od odpisów amortyzacyjnych część wartości nieodpłatnie otrzymanych, w tym w drodze darowizny środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych

• Wartość nieodpłatnie otrzymanych, w tym w drodze darowizny, składników aktywów obrotowych, jeżeli w myśl odrębnych przepisów nie koryguje ona odpowiednich funduszy

• Zwroty kosztów postępowania sądowego oraz wszelkich innych opłat zaliczanych do pozostałych kosztów operacyjnych

• Odpisanie całości lub części wcześniej dokonanych odpisów aktualizujących należności (z wyłączeniem należności zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, należności z operacji finansowych oraz należności kwalifikowanych do strat nadzwyczajnych) w wyniku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu

• Przychody ze zbycia nieruchomości i wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji

• Odpisanie zobowiązania umorzone i przedawnione, z wyłączeniem zobowiązań w postaci odsetek, pożyczek, zobowiązań związanych ze stratami nadzwyczajnymi oraz zobowiązań o charakterze publicznoprawnym niestanowiących kosztów

• Otrzymanie kwoty z tytułu kar i odszkodowań, z wyłączeniem kar w postaci odsetek zaliczanych do przychodów finansowych oraz odszkodowań traktowanych jako zyski nadzwyczajne

• Zwrot wymierzony w trybie administracyjnym, w poprzednich latach obrotowych, niesłusznie zapłaconych sankcji

• Otrzymanie od innych jednostek przypadłe kaucje i wadia

• Równowartość całości lub części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych w wyniku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu

• Rozwiązanie rezerw utworzonych na:

-pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na starty z transakcji gospodarczych w toku

-przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań

-niewynikające z operacji finansowych (zaliczane do kosztów finansowych) oraz zdarzeń niezwiązanych z ogólnym ryzykiem gospodarowania (zaliczane do strat nadzwyczajnych)

• Proporcjonalna do odpisów amortyzacyjnych część kwot otrzymanych dopłat, dotacji i subwencji na sfinansowanie budowy lub zakupu środków trwałych oraz prac rozwojowych i badawczych

• Kwoty otrzymanych dopłat, dotacji i subwencji na inne cele niż sfinansowanie budowy lub zakupu środków trwałych oraz prac rozwojowych i badawczych, jeżeli nie zwiększają one funduszy własnych

• Równowartość całości lub części ulgi z tytułu zakupu kas fiskalnych

• Proporcjonalna do odpisów amortyzacyjnych część kwoty umorzenia pożyczki celowej przeznaczonej na sfinansowanie środków trwałych w budowie

Powyższe tytuły przychodów są ewidencjonowane poprzez uznanie konta Pozostałe przychody operacyjne oraz obciążenie odpowiedniego konta związanego z powstałym przychodem

Pozostałe przychody operacyjne zwiększają wynik z działalności operacyjnej. W rachunku zysków i strat są wykazywane w pozycji:

- G - wariancie kalkulacyjnym

- D - w wariancie porównawczym

Z wyszczególnieniem:

• Zysku ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

• Dotacji

• Innych przychodów operacyjnych

Przychody i koszty z operacji finansowych

Ustawa o rachunkowości definiuje wynik na operacjach finansowych jako różnicę pomiędzy przychodami i kosztami z operacji finansowych, gdzie do przychodów zaliczamy:

• Przychody z posiadania udziałów w innych jednostkach

• Przychody z papierów wartościowych

• Odsetki od pożyczek i należności, w tym także odsetki za zwłokę w zapłacie, z rozwiązania rezerwy, otrzymania dyskonta

• Zyski ze sprzedaży papierów wartościowych i aktywów finansowych

• Dodatnie różnice kursowe

• Odsetki od lokat i rachunków bankowych

Jako koszty operacyjne finansowych ustawa o rachunkowości wymienia:

• Odsetki, w tym także za zwłokę w zapłacie

• Prowizje od pożyczek i zobowiązań

• Płacone dyskonto

• Straty na sprzedaży papierów wartościowych i aktywów finansowych

• Ujemne różnice kursowe

Przychody i koszty finansowe ewidencjonowane są na dwóch odrębnych kontach syntetycznych Koszty operacji finansowych, Przychody z operacji finansowych

Ewidencja analityczna do tych kont powinna zapewnić, co najmniej wyodrębnienie ewidencji poszczególnych tytułów powstania przychodów i kosztów finansowych.

Przychody z tytułu udziałów w innych jednostkach

Przychody z tego tytułu mogą powstać w trzech sytuacjach:

• Wypłaty dywidendy z tytułu posiadania akcji lub udziałów

• Naliczania dywidendy w obcej jednostce i przekazanie jej na powiększenie kapitału podstawowego w obcej jednostce, w której przedsiębiorstwo posiada udziały lub akcje.

Odsetki

Pod pojęciem odsetek należy rozumieć kwoty należne podmiotowi powierzającemu swoje środki pieniężne, od podmiotu wykorzystującego te środki.

Jest to wynagrodzenie za czas przetrzymywania obcych środków.

W tej sytuacji będziemy mieli do czynienia z dwoma punktami odniesienia pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy. Te same odsetki u pożyczkodawcy będą przychodem, zaś u pożyczkobiorcy kosztem.

Podstawowymi pozycjami bilansowymi, które będą generowały odsetki po stronie kosztów będą:

• Pożyczki otrzymane

• Kredyty otrzymane

• Zobowiązania (wobec dostawców, budżetów, pracowników)

• Własne dłużne papiery wartościowe (obligacje, bony komercyjne itp.)

Po stronie przychodów będziemy mieli do czynienia z odsetkami generowanymi przez:

• Należności

• Udzielone pożyczki

• Finansowe składniki majątku trwałego (długoterminowe obce dłużne papiery wartościowe)

• Środki pieniężne na rachunkach bankowych

• Inne środki pieniężne

Pozycje kosztowe odsetek

Kwalifikacja odsetek do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych zależy od tego czy zostały one rzeczywiście zapłacone czy też tylko naliczone.

Ustawa o rachunkowości z kolei nie rozróżnia odsetek naliczanych i zapłaconych w związku z tym każda pozycja odsetkowa będzie musiała być wykazywana w sprawozdaniu.

Podstawowymi parametrami określającymi wysokość odsetek są:

• Kwota zadłużenia

• Wysokość oprocentowania

• Długość okresu występowania zadłużenia

Ogólny wzór na obliczenie odsetek możemy przedstawić w następującej formie:

Odsetki=Z*o*t/365

Pozycje przychodowe odsetek

Przychody finansowe, których źródłem są odsetki powstają przede wszystkim w związku z istnieniem pozycji bilansowych związanych ze środkami pieniężnymi oraz udzielonymi pożyczkami.

Obliczanie odsetek następuje również przy zastosowaniu wzoru, z tym że kwalifikowane są one jako przychody finansowe.

Odsetki powstają w takich pozycjach bilansowych jak:

• Bieżące rachunki bankowe

• Rachunki lokat terminowych

• Przeterminowane należności handlowe oraz budżetowe

• Udzielone pożyczki długo i krótkoterminowe

Dyskonto

Dyskonto jest specyficznymi rodzajem odsetek powstającym w trakcie takich operacji jak:

• Przyjęcie weksla

• Indos weksla

• Zdyskontowanie weksla w banku

• Zakup wierzytelności

• Sprzedaż wierzytelności

W związku z tym faktem cena zapłacona za wierzytelność będzie niższa od jej wartości nominalnej,

Różnica ta jest dyskontem wierzytelności, a jej wysokość jest uzależniona od długości okresu od dnia zakupu do dnia zapadalności oraz od stopy dyskonta (stopy procentowej) ustalonej pomiędzy sprzedającym a kupującym.

Najczęściej podstawą do wyznaczenia kwoty dyskonta jest wartość oprocentowania kredytu redyskontowego w NBP lub oprocentowanie ustawowe od niespłaconych należności.

Różnice kursowe

Różnice kursowe w ujęciu przepisów o rachunkowości mają istotny wpływ zarówno na bilans jak tez rachunek zysków i strat sporządzany przez jednostki gospodarujące.

Chcąc zdefiniować różnice kursowe, można powiedzieć, że są to kwoty denominowane w złotych polskich wynikające ze zmiany kursu różnych walut w czasie.

Możemy wyróżnić różnice kursowe dodatnie jeżeli kurs waluty, w której wyrażone są zasoby pieniężne oraz należności rośnie, albo kurs waluty w której wyrażone są zobowiązania maleje.

Różnice kursowe ujemne występują gdy kurs waluty, w której wyrażone są zasoby pieniężne oraz należności maleje, albo kurs waluty w której wyrażone są zobowiązania rośnie.

Charakter różnic kursowych w zależności od rodzaju pozycji bilansowej





należności zobowiązania





rośnie

Różnica kursowa Różnica kursowa

dodatnia ujemna


kurs


waluty




Różnica kursowa Różnica kursowa

ujemna dodatnia

maleje

Powstanie różnic kursowych wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o rachunkowości, które mówią że: „Księgi rachunkowe prowadzi się, a sprawozdania finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej”.

Z przepisu tego wynika, że wpisy do ksiąg rachunkowych jak też sprawozdania finansowe w przypadku operacji gospodarczych i posiadania składników aktywów bądź pasywów wyrażonych w walucie obcej wymusza na prowadzącym księgi przeliczenie wyżej wymienionych kwot na złoty polski.

Z punktu widzenia wpływu na sprawozdania finansowe mamy do czynienia z różnicami kursowymi:

• Powstałymi w wyniku operacji gospodarczych, wyrażonych w walutach obcych, występujących w trakcie roku obrachunkowego

• Powstałymi w dniu sporządzenia bilansu

Pierwszy rodzaj różnic kursowych może wystąpić w trakcie operacji na walutowych pozycjach bilansu takich jak:

• Spłata należności

• Zapłata zobowiązań

• Skup/sprzedaż papierów wartościowych

• Zakup/sprzedaż składników majątku obrotowego oraz trwałego

Różnice kursowe powstające w dniu sporządzenia bilansu powstają w wyniku konieczności wyceny poszczególnych składników majątku wyrażonych w walutach obcych po kursie narzuconymi przepisami Ustawy o rachunkowości.

Różnice kursowe powstałe w dniu sporządzenia bilansu

Na dzień bilansowy należy wycenić wyrażone w walucie obcej:

• Składniki aktywów i pasywów po obowiązującym średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez NBP

• Gotówka znajdująca się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych po kursie po którym nastąpił ich zakup, jednak w wysokości nie wyższej od obowiązującego na dzień bilansowy średniego kursu ogłoszonego dla danej waluty przez NBP. W przepisie tym widać więc wyraźnie wpływ zasady ostrożnej wyceny.

Przykład

Jednostka zakupiła dnia 15,12,2006 roku 100 sztuk akcji obcej jednostki denominowanych w dolarach amerykańskich o wartości nominalnej 10,00 USD każda.

W dniu zakupu kursu złotego wobec dolara zastosowany przez bank obsługujący transakcję wynosił 4,10 PLN/USD. Na koniec roku obrotowego kurs średni NBP dolara wyniósł przykładowo 4,05 PLN/USD.

W tym przypadku wartość bilansowa zakupionych akcji będzie wyznaczona następująco:

100szt.*10,00 USD*4,05PLN/USD=4.050,00PLN

Wszystkie różnice kursowe powstałe w wyniku wyceny składników bilansu dla potrzeb zamknięcia roku obrachunkowego są różnicami niezrealizowanymi. Oznacza to, że wynikają one tylko i wyłącznie z naliczenia zgodnie z przepisami prawa. Nie pociągają ze sobą przepływu środków pieniężnych. W tym sensie nie rodzą także skutków podatkowych.

Różnice kursowe powstałe w wyniku operacji gospodarczych

Drugim rodzajem różnic kursowych są te powstałe w trakcie roku obrachunkowego powstałe w wyniku przeprowadzenia operacji gospodarczych w walutach obcych. Najczęściej różnice kursowe dotyczą wszelkich pozycji związanych ze spłatą zobowiązań i należności. W tym przypadku istnieją dwa powody powstania różnic:

• Różnica kursów z dnia powstania należności lub zobowiązania oraz z dnia zapłaty

• Zastosowanie innego rodzaju kursu do wyceny operacji powstania zobowiązania lub należności oraz ich spłaty tj. średni kurs NBP ogłoszony dla danej waluty.

Charakter różnic kursowych (dodatnie/ujemne) zależy od rodzaju pozycji bilansowej, której dotyczy operacja oraz wysokości kursów z dnia wystąpienia operacji oraz dnia wydatku bądź wpływu pieniężnego.

Jego generalną zasadę wyznaczania różnicy kursowej można przyjąć poniższy wzór:

(wartość operacji w walucie *kurs1)-(wartość operacji w walucie*kurs2)=kwota różnicy kursowej

Gdzie w przypadku operacji na składnikach aktywów:

Kurs1- kurs z dnia wystąpienia operacji gospodarczej

Kurs2- kurs z dnia zapłaty bądź wpływu środków pieniężnych z tytułu operacji

A w przypadku operacji na składnikach pasywów:

Kurs1- kurs z dnia zapłaty bądź wpływu środków pieniężnych z tytułu operacji

Kurs2- kurs z dnia wystąpienia operacji gospodarczej

Rodzaje kursów stosowanych w/w wzorze precyzuje ustawa o rachunkowości w art.30 pkt 2.

Przepis ten nakazuje stosowanie rzeczywistych kursów banku, za pośrednictwem którego dokonano operacji w odniesieniu do zdarzeń gospodarczych dotyczących:

• Środków pieniężnych

• Udziałów i papierów wartościowych

Operacje na pozostałych aktywach i pasywach należy zgodnie z przytoczonym przepisem wyceniać według obowiązującego na dzień przeprowadzenia operacji średniego kursu ustalonego ustalonego dla danej waluty przez Prezesa NBP. Wyjątkiem od tej reguły jest zastosowanie innego kursu na dokumencie odprawy celnej. W takim przypadku obowiązuje kurs uwidocznionym na tym dokumencie. W momencie zapłaty zobowiązania lub wpływu środków z tytułu należności denominowanej w walucie obcej powstaje różnica kursowa zrealizowana.

Oznacza to, że obliczona według przytoczonego wzoru różnica ma pokrycie w przychodzie bądź rozchodzie środków pieniężnych, i w związku z tym rodzi skutki podatkowe.

Dodatnie różnice kursowe muszą być odniesione na przychody z operacji finansowych, ujemne zaś zaliczone do kosztów finansowych, oraz zakwalifikowane jako przychód lub koszt uzyskania przychodu z punktu widzenia ustawy podatkowych w miesiącu wpływu lub rozrachunku środków pieniężnych.

Straty i zyski nadzwyczajne

Działalność gospodarcza jednostki wywołuje ponoszenie kosztów oraz osiąganie przychodów co związane jest ze zwykłą działalnością jednostki i procesami realizowana - tzw. Pozycje zwyczajne.

Obok nich, w związku z działalnością i funkcjonowaniem jednostki mogą wystąpić pozycje nie mające związku z działalnością jednostki tzw. Pozycje nadzwyczajne.

Rachunkowość rozróżnia wśród tych pozycji nadzwyczajnych straty i zyski nadzwyczajne, przez które rozumie straty i zyski powstałe na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i nie związane z ogólnym ryzykiem prowadzenia tej działalności.

Granica oddzielająca pozycje nadzwyczajne i zwyczajne jest, w świetle powyższych definicji nieostra i wymaga określenia przez jednostki:

• Zdarzeń i operacji gospodarczych, które mają związek z działalnością operacyjną jednostki, choć cechuje je znaczne ryzyk wystąpienia; - będą skutki takich zdarzeń i operacji i zaliczane do kosztów i strat oraz przychodów i zysków działalności operacyjnej

• Zdarzeń i operacji gospodarczych, które będą w danej jednostce wyróżniały się cechą pozycji nadzwyczajnych; będą to z reguły skutki zdarzeń losowych

• Ewidencja bieżąca zysków i strat nadzwyczajnych w trakcie roku obrotowego prowadzona jest na odrębnych kontach syntetycznych: Zyski nadzwyczajne i Straty nadzwyczajne

Występujące zyski i straty nadzwyczajne w całości obciążają wyniku obrotowego, w którym zdarzenia te wystąpiły.

Ustalanie wyniku finansowego

Wynik finansowy jest pieniężnym wyrażeniem rezultatów prowadzonej działalności przez jednostkę gospodarczą. Rezultat dodatni określany jest zyskiem a rezultat ujemny - stratą.

Zasada ostrożności wymaga uwzględniania w wyniku finansowym:

1. zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym także dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych

2. wyłączenie niewątpliwych pozostałych przychodów operacyjnych

3. wszystkich poniesionych pozostałych kosztów operacyjnych i strat nadzwyczajnych

4. rezerw na znane jednostce ryzyko, grożące straty czy skutki ich zdarzeń

2,06,2009r

Przy ustalaniu wyniku finansowego obowiązuje zakaz kompensowania ze sobą wartości przychodów i kosztów oraz zysków i strat.

Ustalanie księgowe wyniku finansowego w księgach rachunkowych - wiąże się z wyceną na dzień bilansowy i zamknięciami ksiąg danego roku obrotowego - wymaga także:

1. dokonania wyceny składników aktywów i pasywów i ustalenia odpisów aktualizujących (według zasad omawianych przy poszczególnych grupach aktywów i pasywów)

2. utworzenie rezerw we właściwej oszacowanej wysokości

3. właściwego naliczenia przychodów i kosztów podlegających rozliczeniu w czasie, a dotyczących roku obrotowego

4. rozliczenie aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Ostateczna wielkość wyniku finansowego zależy od:

• wyniku osiągniętego na działalności operacyjnej

• wyniku na operacjach finansowych

• wyniku na operacjach nadzwyczajnych

• obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych lub osób fizycznych i płatności z nim zrównanych

Wynik na działalności operacyjnej jest różnicą między:

1. przychodami ze sprzedaży netto produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi, a

2. wartością sprzedanych produktów, towarów i materiałów wycenionych w kosztach wytworzenia lub w cenach nabycia albo zakupu, powiększoną o całość poniesionych od początku roku obrotowego kosztów ogólnych zarządu, sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz pozostałych kosztów operacyjnych.

Oznacza to, iż koszty ogólne zarządu, koszty sprzedaży produktów, towarów i materiałów należy jako koszty okresu sprawozdawczego - roku obrotowego i w całości obciążają wynik finansowy danego roku obrotowego, tym samym nie mogą być „aktywowane” np. w zapasach produktów.

Wynik operacji finansowych stanowi różnicę pomiędzy:

1. przychodami finansowymi, a w szczególności z tytułu dywidendy (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, a

2. kosztami finansowymi, a w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi.

Wynik nadzwyczajny stanowi różnicę między zyskami nadzwyczajnymi a stratami nadzwyczajnymi.

Struktura ustalania wyniku finansowego

Przychody ze sprzedaży (produktów, towarów, materiałów)

- Koszty działalności operacyjnej
=Zysk (strata) na działalności operacyjnej

+Przychody finansowe

- Koszty finansowe

=Zysk (strata) brutto na działalności gospodarczej

+Zyski nadzwyczajne

- Straty nadzwyczajne

=Zysk (strata) brutto

-Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego

=Zysk (strata) netto

Ustalenie i ostateczny pomiar wyniku finansowe w ewidencji jednostki dokonywany jest zgodnie z obowiązującymi przepisami - na koniec roku obrotowego, w ramach rocznych zamknięć bilansowych

W okresach sprawozdawczych, którymi mogą być miesiące roku obrotowego, wynik finansowy ustalany jest poza systemem ewidencji księgowej i prezentowany w sprawozdaniu o przychodach, kosztach i wyniku finansowym.

Obowiązkowe zmniejszenie zysku lub obowiązkowe zwiększenie straty obejmujące pierwszy etap podziału wyniku to:

• podatek dochodowy

• wpłata z zysku netto w przedsiębiorstwie państwowym do budżetu

• wpłata z zysku netto w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa do budżetu

Tak ustalony zysk netto podlega podziałowi decydowanemu przez właścicieli, a w przypadku straty - rozliczeniu i pokryciu straty.

Ustalenie zysku netto (straty netto) dokonywane jest na koncie Wynik finansowy.

W zależności od przyjętej przez jednostkę metody - porównawczej lub kalkulacyjne - rachunku wyników.

Ustalony w ramach zamknięcia rocznego wynik finansowy wykazywany jest w pasywach bilansu na koniec roku obrotowego:

• zysk netto jako wielkość dodatnia, odpowiednik przyrostu aktywów jednostki

• strata netto jako wielkość ujemna, odpowiednik ubytku aktywów

• zysk/strata wykazywane w bilansie nazywane są odpowiednio zyskiem bilansowym lub strata bilansową i podlegają rozliczeniu (drugi etap podziału w przypadku zysku) w księgach roku następnego po przeksięgowaniu z konta Wynik finansowy na konto Rozliczenie wyniku finansowego.

Jednostka w roku obrachunkowym poniosła następujące koszty:

Amortyzacja - 12.000 (8.000 Koszty wydziałowe, 2000 KOZ, 2000 Koszty sprzedaży)

Wynagrodzenia - 50.000 (35.000- pracownicy bezp. Prod., 15.000 zarząd)

Usługi obce 20.000 (5.000 KOZ, 15.000 Dział marketingu)

PKO - 3.000

Koszty odsetek - 560

W minionym okresie firma wyprodukowała 100 szt. wyrobów gotowych z czego 70 sztuk zostało sprzedanych w cenie sprzedaży 1200 zł/szt.

Firma osiągnęła dodatkowo przychody z tytułu różnic kursowych 12000,00 oraz przychody z odpłatnego zbycia środków trwałych 12.000

Wyznaczyć wynik finansowy metodą porównawczą i kalkulacyjną.

Rozliczenie i podział wyniku finansowego

Podział zysku i pokrycie strat w spółce akcyjnej

Zasady podziału zysku w spółce akcyjnej reguluje Kodeks spółek handlowych oraz statut spółek.

Od podziału (z mocy KSH) wyłączona jest część zysku przeznaczona na kapitał zapasowy. Ten obligatoryjny odpis dokonywany jest w wysokości 8% zysku, aż do wysokości, gdy kapitał zapasowy osiągnie poziom 1/3 kapitału akcyjnego (zdeklarowanego).

Ta część kapitału zapasowego może być użyta (o czym decyduje walne zgromadzenie akcjonariuszy) wyłącznie na pokrycie strat bilansowych. Spółka może również (w ramach podziału zysku) tworzyć kapitały rezerwowe na pokrycie szczególnych strat i wydatków.

Czysty zysk spółki, po dokonaniu odpisów na kapitał zapasowy (rezerwowy), podlega podziałowi uchwałą walnego zgromadzenia między akcjonariuszy, i w tym momencie powstają roszczenia o dywidendę płatne przez spółkę w oznaczonym terminie.

Podział dywidend dokonywany jest najczęściej w stosunku do wartości nominalnej akcji, a jeśli nie są one całkowicie opłacone, w stosunku do dokonanych wpłat.

W przypadku występowania akcji uprzywilejowanych co do dywidendy, roszczenie do dywidendy i jej płatność (dywidendy od akcji uprzywilejowanych) następuje w pierwszej kolejności a resztę dywidendy rozdziela się między akcje zwykłe lub między akcje zwykłe i uprzywilejowane.

W przypadku wystąpienia straty bilansowej ujawnionej w bilansie na koniec roku obrotowego, jej pokrycie następuje w drodze użycia kapitału zapasowego na mocy uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Jeśli strata bilansowa przekracza kapitał zapasowy w części przeznaczonej na pokrycie strat bilansowych, uruchomione mogą być procedury obniżenia kapitału własnego spółki.

Podział zysku i pokrycie strat w spółce z o.o.

Kodeks spółek handlowych stanowi, że wspólnicy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mają prawo do udziału z zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą wspólników.

W spółce z o.o. nie występuje obowiązek dokonywania odpisu na kapitał zapasowy co oznacza, że gospodarka (tworzenie i wykorzystywanie) kapitałami zależy wyłącznie od umowy spółki.

Jeśli umowa spółki stanowi, uchwałą wspólników można przeznaczyć część zysku na określone cele tworząc kapitały (rezerwy) celowe. Podział zysku między wspólników dokonywany jest najczęściej w stosunku do wartości nominalnej udziałów.

W przypadku wystąpienia straty bilansowej, o sposobie jej pokrycia decyduje zgromadzenie wspólników. Może być ona (trata) pokryta kapitałem zapasowym.

Kodeks spółek handlowych przewiduje, pod pewnymi warunkami, możliwość wypłat zaliczek na poczet dywidendy w oby typach spółek kapitałowych tj. akcyjnej i z ograniczoną odpowiedzialnością. Takie odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku uznawane są za podział wyniku finansowego w ciągu roku obrotowego.

Podział zysku i pokrycie traty w przedsiębiorstwie państwowym.

Wynik finansowy netto - zysk w przedsiębiorstwie państwowym podlega w I etapie podziałowi na odpisy obligatoryjne:

• podatek dochodowy

• wpłata z zysku do budżetu

Pozostałość zysku podlega podziałowi decyzją organów przedsiębiorstwa po zweryfikowaniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Organy przedsiębiorstwa decydują również o pokryciu ewentualnej straty z funduszu przedsiębiorstwa.

Podział wyniku - regulowany ustawą o gospodarce finansowe przedsiębiorstw - dokonywany jest decyzją organów przedsiębiorstwa. Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw zezwala na tworzenie z zysku:

• dowolnych funduszy celowych (np. fundusze na rozwój)

• dofinansowanie funduszu socjalnego

• premie i nagrody dla załogi przedsiębiorstwa oraz prowizje z zysku dla kierownictwa w granicach dopuszczalnych norm.

• odpis na fundusz przedsiębiorstwa

77

Utworzony przez mk




---