10.10.2011

Program

• pieniądz i jego funkcje,

• kreacja pieniądza,

• baza monetarna i podaż pieniądza,

• popyt na pieniądz (przegląd najważniejszych teorii),

• rynek pieniężny,

• stopa procentowa,

• geneza i rozwój bankowości centralnej,

• funkcje banku centralnego,

• niezależność i odpowiedzialność banku centralnego,

• transmisja impulsów pieniężnych,

• cele polityki pieniężnej,

• strategie polityki pieniężnej,

• instrumenty polityki pieniężnej,

• integracja walutowa w UE,

• polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego,

• polityka pieniężna NBP.

Literatura

• Polityka pieniężna, praca zbiorowa pod red. A. Sławińskiego, C. H. Beck, W-wa 2011,

• Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej A. Kaźmierczak, WN PWN, W-wa 2008,

• Współczesna polityka pieniężna red. W. Przybylska-Kapuścińska, Difin, W-wa 2011.

Zaliczenie

• Test 16.01.2011, 60 pytań jednokrotnego wybory, aby zaliczyć należy mieć 31 pkt

• Tylko 2 terminy

Polityka gospodarcza

• fiskalna - podatki, opłaty, wydatki sektora finansów publicznych,

• pieniężna,

• kursowa,

• dochodowa.

Polityka pieniężna jest realizowana przez bank centralny. Polega ona na kształtowaniu przez bank centralny podaży pieniądza w całym systemie bankowym i na oddziaływanie na kształtowanie się stopy procentowej w bankach na rynku pieniężnym i kapitałowym.

Polityka pieniężna wpływa także na kształtowanie się wielkości realnych: produktu krajowego brutto, inwestycji i konsumpcji.

Polityką pieniężną nazywamy działalność banku centralnego prowadzoną w imieniu państwa, a polegającą na wyborze pieniężnych celów makroekonomicznych i ich realizacji przez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, za pomocą wykorzystanie wybranych instrumentów.

Celem nadrzędnym polityki pieniężnej jest niska i stabilna inflacja - władza monetarna może ją osiągnąć stosując wybrane instrumenty rynkowe i administracyjne.

Zgodnie z kryteriami horyzontu czasowego, w polityce pieniężnej można wyodrębnić:

• politykę krótkookresową,

• średniookresową,

• wieloletnią.

Efekty kształcenia

• rozumienie mechanizmów kształtowania podaży i popytu na pieniądz, kreacji pieniądza oraz krążenia pieniądza w gospodarce,

• rozumienie zagadnień inflacji i czynników ją kształtujących,

• rozumienie zależności między polityką pieniężną i polityką makroekonomiczną,

• rozumienie instrumentów polityki pieniężnej i ich wypływu na sytuację pieniężną i gospodarczą.

Formy pieniądza:

• towarowy (płacidła)

• metalowy

• monety metalowe

• banknoty

• pieniądz papierowy

• weksle

• system waluty złotej

• system dewizowo-złoty

• zdecentralizowany pieniądz wkładowy

• pieniądz elektroniczny

Pieniądz - towar pełni podwójną funkcję

• jest wykorzystywany w celu zaspokajania poszczególnych potrzeb

• jest powszechnie akceptowanym środkiem wymiany

Przesłanki pojawienia się pieniądza

• analiza R. Clowera

• koszty związane z wymianą

• koszty transakcyjne

• koszty związane z oczekiwanie

• koszty subiektywne - zależą od człowieka

• koszty obiektywne - związane z oczekiwaniem

• okresowość wymiany redukuje koszty

• różne sposoby organizowania wymiany

• wymiana barterowa

• targi

• gospodarka pieniężna

• pieniądz towar

• pieniądz fiducjarny

• społeczne aspekty pieniądza

• szacunek

• wolność

• małżeństwo

• itp…

Homo economicus - człowiek ekonomiczny, to istota, która szuka wyłączenie osobistego interesu, i która w konsekwencji maksymalizuje swoje szeroko pojęte przyjemności i minimalizuje swoje szeroko pojęte przykrości (kłopoty).

Racjonalność - jednostka jest racjonalna kiedy dąży do osiągnięcia swojego celu biorąc pod uwagę środki, którymi dysponuje i ograniczenia, którymi podlega.

Dawne formy pieniądza.

• pieniądz - towar

• towary, które zaspokajają potrzeby społeczności - sól

• towary mające charakter ozdób

• towary będące narzędziami pracy - łopata

• towary wymieniane z innymi społecznościami - tytoń

• pieniądz metalowy

• zalety metali szlachetnych

• podzielność

• trwałość

• plastyczność

• rzadkość

• rozpoznawalność

• ewolucja form pieniądza w formie metali szlachetnych

• pieniądz ważony

• różne kształty pieniądza

• różna waga

• pieniądz „bity”

• system menniczy otwarty

• system menniczy zamknięty

• od bimetalizmu do monometalizmu

• złoto i srebro

• niedogodności bimetalizmu

• wykształcenie się biletów bankowych

• od certyfikatu depozytowego do pieniądza papierowego

• kontrowersja pomiędzy „szkołą bankową” (Banking School) i „szkołą obiegową”

• wykształcenie się pieniądza wkładowego

• pieniądz bezgotówkowy kreowany przez banki komercyjne (pieniądz zdecentralizowany - pieniądz wkładów)

• bank centralny kreuje pieniądz centralny

PYTANIE NA EGZAMIN: Zalety metali szlachetnych jako pieniądza.

Weksel handlowy - bezwarunkowe zobowiązanie do spłaty długu w danym miejscu i czasie

Weksel bankowy - zobowiązanie bankiera do zapłaty określonej kwoty pieniężnej (zwrotu depozytu z ewentualnym procentem) - nota bankowa

Instrumenty krążenia pieniądza wkładowego: (nie są to pieniądze, są to tylko instrumenty przesuwania pieniądza)

• czek

• karta bankowa

• polecenie przelewu

• polecenie pobrania

Funkcje pieniądza

Pieniądz jest to wszystko co jest powszechnie akceptowane jako forma zapłaty za towary i usługi, oraz zwalniające ze zobowiązań.

Funkcje pieniądza:

• miernik wartości. W pieniądzu wyraża się wartość rynkową towarów i usług i umożliwia porównywanie wartości towarów i usług.

• środek płatniczy - sytuacja taka jak w środku wymiany ale płatność jest odroczona w czasie.

• środek wymiany - możemy za pieniądz kupić różne towary i usługi na zasadzie wymiany dostaję towar lub usługę a daję pieniądz

• środek przechowywania wartości - jest to środek oszczędzania.

• zalety: - pieniądz jest najpłynniejszym środkiem zapłaty, -stała wartość nominalna.

• wady: -brak dochodu z wartości przechowywanej w formie pieniężnej - siła nabywcza na skutek inflacji maleje.

Pieniądz światowy -ciężko go zdefiniować w dzisiejszych czasach i raczej się tego pojęcia nie używa.

PYTANIE NA EGZAMIN: Pojęcie i funkcje pieniądza.

24.10.2011

Wskaźnik inflacji bazowej jest to wskaźnik inflacji CPI pomniejszony o wzrost artykułów rolno-spożywczych i wzrost cen przetworów ropy naftowej (będzie na egzaminie!!)

Kreacja pieniądza - PRZYKŁAD:

założenia:

• jest nowy Bank A, który nie ma kapitału własnego

• wymagana rezerwa 10%

1. Bank A

Bank dzięki wniesionemu wkładowi przez klienta pierwszego może udzielić kredytu Klientowi 2 wysokości 900 (zachowując rezerwę 10%)

Klient 2 ma zobowiązanie wobec Klienta 3 i spłaca je z otrzymanego kredytu. Klient 3 wpłaca otrzymane pieniądze od Klienta 2 do banku A bo tam ma swoje konto. Pieniądze wracają bo banku A.

2. Bank A

Bank dalej może udzielać kredytu ale musi zachować dalej rezerwę 10% więc w tym przypadku musi zachować 190 rezerwy czyli może udzielić kredytu na 810.

W obiegu jest 1900 zł. 900 zł wykreowanego z niczego.

Pieniądz wkładowy tworzy się z niczego.

3. Bank A

Klient 4 płaci swoje zobowiązania wierzycielowi który ma konto w Banku B zatem bank A za

pośrednictwem banku centralnego przekazuje Bankowi B 810. Bank B Take może dalej udzielić kredytu ale zachowuje także rezerwę 10%

4. Bank B

Bank B może dalej kreować pieniądze. Może pożyczyć 810 - 10% (rezerwa)

Schemat kreacji pieniądza przez banki handlowe:

Bank wykreował 9000 pieniądza zdecentralizowanego.

Jeśli klient 2 spłaci już kredyt bank wcale nie będzie miał więcej pieniędzy, zmniejszy się tylko ilość pieniądza zdecentralizowanego w obiegu.

Jeśli w obiegu jest zbyt dużo pieniądza rośnie inflacja. Bank centralny może zmniejszyć ilość

pieniądza w obiegu zwiększając wysokość rezerw obowiązkowych. Jest to jeden z instrumentów banku centralnego do regulowania ilości pieniądz w obiegu.

Liczbę, przez którą należy pomnożyć wkład pierwotny, aby otrzymać łączną sumę wkładów nazywa się mnożnikiem wkładowym. Jeśli mnożnik oznaczymy poprzez M1, a ułamek rezerw minimalnych przez „r” to wzór ten przyjmuje postać: m1=1:r

gdzie

m1-mnożnik wkładowy

r -stopa minimalnych rezerw obowiązkowych

W naszym przykładzie: m1=1:0,1=10

Emisja płynnych rezerw banku

Bank centralny Banki komercyjne

Kreacja bazy monetarnej obiegu

Bank centralny

Miary pieniądza. Agregaty.

• M₀ - pieniądz banku centralnego, tj. pozostające w cyrkulacji bilety bankowe, bilon oraz depozyty banków komercyjnych na rachunkach w banku centralnym, ten agregat jest określany także jako baza monetarna lub jako „pieniądz o najwyższej sile” ze względu na jego szczególną rolę w kształtowaniu podaży pieniądza w całości

• M₁ - pieniądz w ścisłym znaczeniu tego słowa (bilety bankowe, bilion i depozyty na rachunkach bankowych, płatne na każde żądanie)

• M₂ - M₁ + „potencjalny” pieniądz, tj. depozyty krótkoterminowe, depozyty zwrotne na każde żądanie, ale nie podlegające dysponowaniu za pomocą czeków lub przekazów (np. depozyty na książeczkach oszczędnościowych)

• M₃ - najszerzej pojęte zasoby pieniężne, tj. M₂ plus wszelkiego rodzaju depozyty długoterminowe i inne nie zaliczane do M₂

• M4 (L) - zasoby płynności gospodarki, M3 + aktywa finansowe…

Skład agregatów pieniężnych w Eurosystemie (stan na koniec kwietnia 2002 r.)

• M₁ 40,2%

• M₂ 85,3

• M₃ 100

Agregaty pieniężne w Polsce

• M₁ 59,7 %

• M₂ 97,8%

• M₃ 100%

Funkcje systemy finansowego

FINANSOWANIE BEZPOŚREDNIE

FINANSOWANIE POŚREDNIE

System finansowy tworzą instytucje finansowe, rynki finansowe oraz różnego typu regulacje określające zasady funkcjonowania i powiązania między rynkami i instytucjami finansowymi.

System finansowy umożliwia gromadzenie i alokację oszczędności, jak również ich wykorzystanie dla sfinansowania inwestycji.

Przez system finansowy płyną impulsy polityki pieniężnej do sfery realnej gospodarki. Jest to jeden z powodów, dla których banki centralne, mając na uwadze możliwość wystąpienia zaburzeń w mechanizmie transmisji, są zainteresowane stabilnością systemu finansowego.

Instrumenty finansowe to zobowiązania finansowe, tj. roszczenia dotyczące majątku jednych podmiotów gospodarujących do innych.

Dla emitentów instrumenty finansowe są zobowiązaniami (pasywa), a dla ich posiadaczy są składnikami majątku (aktywa).

Aspekt ekonomiczny: instrumenty finansowe są swoistymi obietnicami, są przyżyczeniami, co implikuje zaufanie do ich emitentów.

Instytucje finansowe (czyli pośrednicy finansowi) to podmioty ekonomiczne, które charakteryzują się tym, iż:

• Głównym przedmiotem ich działalności (a tym samym ich podstawowym źródłem dochodów) jest utrzymywanie instrumentów finansowych u dokonywanie transakcji

• dominującym składnikiem ich majątku - aktywów -są zazwyczaj instrumenty finansowe:

• aspekt księgowy: Instrumenty finansowe to zobowiązania finansowe tj. roszczenia dotyczące majątku jednych podmiotów gospodarujących do innych. Dla emitentów instrumenty finansowe są zobowiązaniami (pasywa), a dla ich posiadaczy są składnikami majątku (aktywa)

• aspekt ekonomiczny: Instrumenty finansowe są swoistymi obietnicami, przyrzeczeniami, co implikuje zaufanie do ich emitentów.

rynek pieniężny - dokonuje się na nim transakcji instrumentami o terminie zapadalności (wykupie) do jednego roku

rynek kapitałowy - wszelkie transakcje powyżej jednego roku

Rynki finansowe:

• rynek pieniężny

• rynek kapitałowy

• rynek walutowy

• rynek wtórnych (pochodnych) instrumentów finansowych

Rynek pieniężny

1. podstawowe funkcje rynku pieniężnego

• wyrównuje na krótki termin płynność banków w drodze refinansowania nadmiarów środków pochodzących z operacji klientów bądź też pokrywa niedobór środków powstałych z tych operacji

• umożliwia bankom zabezpieczenie koniecznych rezerw pieniężnych

• zapewnia bankom optymalne rozwiązanie problemu dążenia do zmniejszenia ryzyka utraty płynności i ryzyka stopy procentowej, a także umożliwia optymalizację zysku poprzez zmianę struktury aktywów

• określa wysokość procentu w krótko

rynek pierwotny - obejmuje transakcje pomiędzy emitentem a pierwszym nabywcą instrumentu, może mieć różne formy organizacji (przetarg)

rynek wtórny - transakcje już wyemitowanym instrumentem pomiędzy inwestorami, zwykle bez udziału emitenta, różne formy organizacji (także rynek OTC)

2. główni uczestnicy rynku pieniężnego

3. główne instrumenty rynku pieniężnego

4. rynek depozytów i kredytów bankowych (detaliczny rynek pieniądza)

1. banki komercyjne

2. kasy oszczędnościowe

3. spółdzielcze kasy oszczędnościowo-pożyczkowe

4. kasy oszczędnościowo-budowlane

5. deregulacja systemów bankowych

5. rynek lokat międzybankowych (hurtowy rynek pieniądza)

1. lokaty międzybankowe

2. operacje otwartego rynku

6. międzynarodowe rynki pieniądza

7. stopy procentowe na rynku pieniądza

Broker (makler) - odpłatnie uczestniczy w zawieraniu transakcji pieniężnych, działa na cudzy rachunek w zleconych mu indywidualnie transakcjach za co pobiera prowizję.

Pośrednicząc na rynku pieniężnym broker łączy partnerów, którzy chcą zawrzeć transakcję.

Funkcje rynku pieniężnego:

• wyrównuje na krótki termin (termin do 1 roku) płynność banków w drodze refinansowania nadmiarów środków pochodzących z operacji klientów, bądź też pokrywa niedobór środków powstałych z tych operacji

• umożliwia bankom zabezpieczenie koniecznych rezerw pieniężnych

• określa wysokość procentu w krótko-i średnioterminowych operacjach z klientami

• stwarza bankowi centralnemu możliwości wywierania wpływu na koniunkturę poprzez oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza

PYTANIE NA EGZAMIN: Rynek pieniężny i jego funkcje.

Odp.: Rynek na którym odbywa się handel instrumentami finansowymi z terminem zapadalności do 1 roku. Pełni on bardzo użyteczne funkcje dla systemu finansowego państwa (wymienione powyżej)

Rynek pierwotny i wtórny.

Rynek pierwotny obejmuje transakcje pomiędzy emitentem a pierwszym nabywcą instrumentu.

Rynek wtórny transakcje już wyemitowanymi instrumentami pomiędzy inwestorami, zwykle bez udziału emitenta, różne formy organizacji (także rynek OTC)

Uczestnicy rynku pieniężnego:

• Bank Centralny (market maker)

• Skarb Państwa

• Banki komercyjne i inwestycyjne

• Firmy brokerskie (Broker - makler - odpłatnie uczestniczy w zawieraniu transakcji

• pieniężnych, działa na cudzy rachunek w zleconych mu indywidualnie transakcjach za co pobiera prowizję. Pośrednicząc na rynku pieniężnym broker łączy partnerów, którzy chcą zawrzeć transakcję. Od brokera należy odróżnić dealera - jest to pośrednik działający we własnym imieniu, który kupuje i sprzedaje instrumenty finansowe na własny rachunek, czerpiąc przychody z uzyskanej marży, często w tej roli występują banki, jako dealerzy rynku pierwotnego.)

• Fundusze inwestycyjne, emerytalne

• Firmy ubezpieczeniowe

• Przedsiębiorstwa

PYTANIE NA EGZMIN: Uczestnicy rynku pieniężnego.

Papiery wartościowe będące przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym.

• bony skarbowe - (treasury bill) to krótkoterminowy papier wartościowy emitowany przez Skarb Państwa w którym zobowiązuje się o do jego wykupu w określonym terminie.

• emitowane przez skarb państwa od 1991 roku. instrument dyskontowany w celu finansowania deficytu budżetowego

• w imieniu Skarbu Państwa bony emituje Minister Finansów

• NBP jest agentem emisji bonów skarbowych

• dealerzy to banki komercyjne

• jest to papier na okaziciela o terminach zapadalności 2,3 dni, 1,2,4,8,13,26,3,52 tygodnie

• nabywane przez rezydentów (banki, przedsiębiorstwa, fundusze) i nierezydentów

• rynek pierwotny: sprzedaż na przetargach organizowanych przez NBP w pierwszy dzień roboczy tygodnia

• sprzedawane są z dyskontem, co stanowi późniejszy zarobek inwestora

• rynek wtórny: rynek OTC rozliczenie i dostawa na datę waluty spot, dealerzy rynku pieniężnego

• wartość nominalna bonu to cena emisyjna i dyskonto

• Przedstawicielem Skarbu Państwa jest Ministerstwo Finansów, a agentem NBP. Dealerzy: Bank Handlowy w Warszawie SA, Millenium SA, Pekao SA, Bre Bank SA, HSBC Bank, ING Bank Śląski SA, Kredyt Bank SA, PKO Bank Polski SA

• bony pieniężne

• Emitowany przez NBP (1990-91; od 1995)

• Emitowany przez bank centralny

• nominał 10,000

• instrument dyskontowany dostępny dla rezydentów

• o różnych terminach zapadalności (ale do 1 roku)

• sprzedawane na przetargach w celu ograniczenia nadpłynności (w sektorze bankowym jest za dużo z punktu widzenia prowadzenia polityki pieniężnej środków płynnych) sektora bankowego wykorzystywany w operacjach otwartego rynku

• certyfikat depozytowy - (certificate of deposit CD) jest zbywalnym instrumentem finansowym rynku pieniężnego zaliczanym obok bonów komercyjnych przedsiębiorstw, do niepublicznych instrumentów dłużnych. Wystawcą jest bank komercyjny, który poprzez ich emisję ma możliwość zgromadzenia funduszy potrzebnych do finansowania bieżącej działalności, a zwłaszcza kontynuacji akcji kredytowej

• zapadalność do 1 roku (czasem powyżej)

• emitowany przez banki komercyjne

• CD o stałym oprocentowaniu, których oprocentowanie od emisji do wykupu jest stałe

• dyskontowe CD emitowane po cenie niższej od ich wartości nominalnej i w dniu zapadalności wykupowane przez emitenta po cenie nominalnej

• papier wartościowy będący świadectwem złożenia w banku danej kwoty na określony okres czasu

• CD ze zmienną stopą procentową kupon jest związany ze stawkami referencyjnymi (np. LIBOR WIBOR), i powiększony o marżę , która jest kompensatą dla nabywcy za to ze kwota kapitału zainwestowanego CD będzie spłacona w dniu wykupu CD, a nie na koniec każdego okresu odsetkowego

• Krótkoterminowe papiery dłużne (KPD)

• instrument ten może przyjąć formę weksla, obligacji lub skryptu dłużnego rożna jest podstawa prawna takiego instrumentu (prawo wekslowe, ustawa o obligacjach, KC)

• bank pełni rolę agenta emisji

• różnorodne nazwy m.in. kwit, bon komercyjny, bon dłużny

• Zalety KPD dla emitenta

• szybkość pozyskania kapitału (szybciej niż emisja akcji, kredyt)

• możliwość sprzedaży dla szerszej grupy inwestorów

• elastyczność - dopasowanie wielkości emisji do potrzeb emitenta

• niżesz koszty pożyczki niż w tradycyjnych formach pozyskiwania funduszy

• możliwość przeznaczenia na dowolny cel (inaczej niż w kredycie)

• możliwość rolowania inwestycji

• Zalety KPD dla inwestora

• istnienie rynku stanowi o płynności instrumentu czyli możliwość jego zbycia

• konkurencyjność rentowności inwestycji

• ograniczone ryzyko kredytowe

• emisja jest bardzo często gwarantowana przez zagraniczną centralę firmy

• oceniane przez agencje ratingowe

• tańsze źródło środków finansowych niż kredyt czy emisja akcji lub obligacji

• forma weksla ułatwia obrót na rynku wtórnym

• Wady KPD

• wysoki nominał ogranicz dostęp inwestorów

• finansowanie krótkoterminowe

• inwestorami przy niektórych emisjach mogą być tylko rezydenci

• ryzyko kredytowe emitenta (przypadek Universalu)

• sekurytyzacja - jest metodą pozyskiwania środków finansowych poprzez emisję papierów wartościowych pod istniejące lub przyszłe wierzytelności. Polega ona na emisji papierów wartościowych pod zastaw wierzytelności którymi są wyselekcjonowane z aktywa podmiotu gospodarczego inicjującego proces Sekurytyzacja. Jest to więc forma zamiany wierzytelności na gotówkę. Dokładniej mówiąc Sekurytyzacja jest procesem w którym wybiera się i grupuje pewne aktywa lub strumienie płatności z aktywów, szacuje ich ryzyko systematyczne, a następnie w oparciu o aktywa emituje papiery wartościowe, zwane papierami wartościowymi opartymi na aktywach ( Basset Backed Securities - ABS)

• proces sekurytyzacji inicjuje przedsiębiorstwo lub instytucja finansowa zainteresowana sprzedażą swoich aktywów i pozyskaniem pieniędzy z rynku finansowego. Podmiot ten nazywa się inicjatorem lub aranżerem tego przedsięwzięcia. Aktywa te sprzedaje się utworzonej w tym celu spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle - SPV)

PYTANIE NA EGZAMIN: Czym są Krótkoterminowe Papiery Dłużne? Wady i zalety KPD.

Rynek depozytów i kredytów

Finansowanie rynku detalicznego (rynek depozytów i kredytów bankowych)

• niewielkie obroty

• krótkoterminowe operacje depozytowo-kredytowe banków komercyjnych (do 1 roku)

• kasy oszczędności (nie udzielają kredytów)

• spółdzielcze kasy oszczędnościowo-pożyczkowe (depozyty i kredyty składają tylko członkowie spółdzielni)

• kasy oszczędnościowo-budowlane (z oszczędności przez lata można wiąż kredyt na dom)

• deregulacja systemów bankowych (zniesienie tych przepisów, które „krępowały” działalność banków)

Kasy nie mogą tworzyć pieniądza wkładowego, pożyczają tyle ile złożono w nich depozytu.

Finansowanie rynku hurtowego

• rynek międzybankowy to rynek wolnych środków płynnych systemu bankowego

• rynek międzybankowy - handel kasą przez banki, rynek wolnych środków płynnych (do 1 roku) systemu bankowego

• Depozyt międzybankowy jest transakcją polegającą na przyjęciu bądź udzieleniu przez jeden bank drugiemu określonej kwoty środków pieniężnych na określony czas przy określonej stopie procentowej

• Depozyty:

• krótkoterminowe (do 1 miesiąca)

• długoterminowe (od 1 do 12 miesięcy)

• ze względu na charakter prowadzonych transakcji wyróżnia się:

• transakcje typu call (nie mają uzgodnionego terminu zwrotu; okres wypowiedzenia 24 do 48h)

• transakcje terminowe (z góry określony termin)

Ceny lokat na rynku międzybankowym mają charakter ceny widełkowej

• cena kupna (przyjęcia depozytu)

• cena sprzedaży (udzielenie lokaty)

PYTANIE NA EGZMIN: Scharakteryzuj rynek międzybankowy.

Cena pieniądza czyli WIBID I WIBOR

• WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) - średnia arytmetyczna stóp procentowych, po jakich banki są skłonne przyjmować depozyty (stopa depozytowa)

• WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) - średnia arytmetyczna stóp procentowych po jakich banki są skłonne sprzedawać swoje nadwyżki (udzielać pożyczek innym bankom)

• średnie z notowań 10 największych banków

• stawki określane codziennie o godzinie 11

Rynek lokat międzybankowych

• lokaty międzybankowe

• lokaty overnight (1-dniowe)

• lokaty tommorow-next (od jutra na 1 dzień)

• lokaty spot-next (od jakiegoś dnia na 1 dzień)

stopa WIBID < stopa WIBOR wraz ze wzrostem czasu wzrasta stopa procentowa

kredyty refinansowe - operacje banku centralnego na koniec dnia

stawka POLONIA (stopa) odzwierciedla wahania cen depozytów overnight na rynku międzybankowym, określa oprocentowanie kredytów złotowych udzielonych lub przyjętych w terminie

• stawka dla depozytów overnight w PLN

• średnia ważona transakcji overnight zawartych przez banki w danym dniu

• publikowana o godzinie 17 przez NBP

• liczona od 24.01.2005 r.

operacje otwartego rynku - transakcje o charakterze rynkowym dokonywane przez bank centralny i banki komercyjne z wykorzystaniem papierów wartościowych (bony skarbowe i pieniężne)

Operacje otwartego rynku

• transakcje odwracalne (repo i reverse repo)

• transakcje bezwarunkowe (outsight)

• emisja certyfikatów dłużnych

• swapy walutowe

Podział operacji otwartego rynku:

• warunkowe (zakup przez bank centralny od banku komercyjnego)

• bezwarunkowe

Stopa procentowa:

• punkt widzenia pożyczkodawcy: stopa procentowa to zapłata za czasową za czasową rezygnację z dysponowania kapitałem

• punkt widzenia pożyczkobiorcy: stopa procentowa to cena za użyczenie pieniędzy na dany okres

• czynniki określające poziom stopy procentowej

• okresy lokaty i pożyczki

• ryzyko przepisywane pożyczce

• średnia stopa zwrotu

• przewidywania co do przyszłości politycznej, gospodarczej, itp.

• Wysokość i strukturę występujących w danej gospodarce stóp procentowych odzwierciedla krzywa dochodowości, która mówi o wysokości oprocentowania pożyczek zaciąganych na różne terminy

Wykształcenie się banku centralnego.

• w Polsce w 1828 powstał Bank Polski, na podstawie którego powstał NBP

• posiadał przywilej emisji pieniądza, w zamian za to miał obowiązek udzielania pożyczek państwu

• ok. 1945 upaństwowienie banków centralnych, wyjątek to USA gdzie nie ma banku państwowego, istnie System Rezerwy Federalnej - centrala w Waszyngtonie i 12 okręgowych baków.

Bank centralny w rozwiniętej gospodarce rynkowej odgrywa zasadniczą rolę. Pełni o trzy

podstawowe funkcje:

• bank emisyjny - polega na tym, że bank centralny emituje znaki pieniężne, które są prawnym środkiem płatniczym w Polsce oraz organizuje obrót gotówkowy. Bank centralny wycofuje także uszkodzone znaki pieniężne oraz zaopatruje banki i instytucje w te znaki. Przeciwdziała również tak zwanemu praniu brudnych pieniędzy. Bank centralny określa wielkość emisji znaków pieniężnych, a także moment wprowadzenia do obiegu oraz reguluje ilość pieniądza w obiegu.

• bank banków

• przyjmuje rezerwy gotówkowe banków komercyjnych i udziela im kredytów

• wpływa na potencjał kredytowy banków komercyjnych przez instrumenty polityki pieniężnej

• reguluje wielkość tworzonego przez banki komercyjne pieniądza oraz płynność systemu bankowego

• przechowuje papiery wartościowe innych banków oraz zarządza nimi

• prowadzi konta walutowe banków oraz kupuje i sprzedaje po cenach urzędowych waluty wymienialne

• stwarza warunki do zapewnienia prawidłowego obrotu płatniczego w kraju a także za granicą

• bank państwa - jako bank państwa zajmuje się takimi czynnościami jak:

• prowadzenie rachunków jednostek budżetowych oraz bieżącą obsługę budżetu państwa

• pełnienie roli agenta rządu w zakresie długu państwowego

• pełnienie roli depozytariusza rządu i jego agenta

• administrowanie rezerwami dewizowymi państwa oraz złotem

• realizowanie polityki kursu walutowego oraz rezerw walutowych państwa

• pełnienie roli doradcy oraz koordynatora rządu i jego jednostek organizacyjnych

Narodowy Bank Polski:

• bank centralny RP

• działa na rzecz stabilności monetarnej i stabilności systemu finansowego

• w celu stworzenia podstaw długotrwałego rozwoju gospodarczego

• zadania NBP określa:

• Konstytucja RP

• Ustawa -Prawo bankowe

• Ustawa o NBP › art.3 Podstawowym celem NBP jest utrzymywanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie ogranicza to podstawowego celu

Organy NBP:

• Prezes NBP

• Powoływany przez Sejm RP na wniosek Prezydenta RP

• Kadencja 6 lat

• Jest przewodniczącym RPP i Zarządu NBP

• Członek Komitetu Nadzoru Bankowego

• Zarząd NBP

• Kieruje działalnością NBP

• Podejmuje uchwały w sprawach nie zastrzeżonych w ustawie o NBP do wyłącznej kompetencji innych organów NBP

• podstawowe zadania:

• Realizacja uchwał RPP

• Uchwalanie i realizowanie planu działania NBP

• Wykonywanie zatwierdzonego przez RPP planu finansowego

• skład:

• Prezes NBP

• 2 v-ce prezesów - powoływani przez Prezydenta na wniosek Prezesa NBP

• Członkowie zarządu

• 6 lat kadencji

• Rada Polityki Pieniężnej

• Skład

• Prezes NBP

• 9 członków -3 Prezydent, 3 Sejm, 3 Senat

• Członkowie Rady powoływani są na 6-cio letnie kadencje

• Członkowie RPP są niezależnymi od rządu i nieodwoływani

• Kadencja członków nie może być odnowiona

• Zadania

• Ustalanie corocznie założeń polityki pieniężnej

• Składanie Sejmowi sprawozdań z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego

• Ustalanie wysokości stóp procentowych NBP

• Ustalanie zasad i wysokości stopy rezerwy obowiązkowej banków

• Ustalanie zasad operacji otwartego rynku

• Określanie górnych granic zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP kredytów w zagranicznych instytucjach finansowych

PYTANIE NA EGZAMIN: RPP - skład (powoływanie) i zadania

Cel ogólny do zrealizowania dla NBP: stabilność cen -W PL ceny wahają się od wzrostu od 1,5% do 3,5%, w Eurolandzie od 0% do 2%

Trzy różne sytuacje wzrostu cen:

• inflacja - w dłuższym okresie czasu wzrasta ogólny poziom cen

• stabilny poziom cen - taki wzrost cen, który nie jest specjalnie zauważalny przez gospodarstwa domowe

• deflacja - spadek cen - sytuacja najgorsza ze wszystkich

Instrumenty Banku Centralnego:

• operacje otwartego rynku (minimalna rentowność krótkookresowych operacji otwartego rynku - stopa referencyjna)

• Transakcje przeprowadzane przez bank centralny z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku centralnego

• BC jest aktywnym uczestnikiem rynku pieniężnego

• Ma możliwość wpływania na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym

• Emisja 7 dniowych bonów pieniężnych NBP

• Przetargi odbywają się raz w tygodniu, w piątek

• Rentowność określona jest przez stopę referencyjną ustalaną przez RPP

• Skala emisji - uzależniona od aktualnej sytuacji na rynku i bieżącej nadpłynności sektora bankowego

• Rodzaje operacji

• Operacje bezwarunkowe (outright)

• Jest to najprostsza forma operacji otwartego rynku

• BC może kupić bądź sprzedać papier wartościowy

• Zakup papieru przez bank centralny dostarcza płynności (dodatkowych środków) systemowi bankowemu

• Operacje warunkowe

• Najczęściej stosowane przez NBP

• BC może kupić (repo) lub sprzedać (reverse repo) papiery wartościowe

• Zakup (repo) zakup papierów wartościowych przez BC od banku komercyjnego z jednoczesnym zobowiązaniem banku komercyjnego do odkupu tego papieru po określonej cenie i w określonym czasie

• Zakup papierów wartościowych w ramach operacji warunkowej jest odpowiednikiem zabezpieczonego kredytu udzielonego bankowi komercyjnemu przez BC

• Sprzedaż (reverse repo) - sprzedaż papierów wartościowych przez BC bankowi komercyjnemu z jednoczesnym zobowiązaniem banku komercyjnego do odsprzedania tego papieru po określonej cenie i w określonym terminie

• Sprzedaż papierów wartościowych przez BC w ramach operacji reverse repo jest odpowiednikiem lokaty założonej przez bank komercyjny w banku centralnym

• Rezerwa obowiązkowa

• wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych środków uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz część środków zdeponowanych na rachunkach bankowych

• pomniejszana o kwotę 0,5mln euro dla każdego banku

• utrzymywana jest na rachunkach w NBP

• cel - łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności systemu bankowego na stopy procentowe rachunku międzybankowego

• Operacje kredytowo - depozytowe

• Prowadzone z bankiem komercyjnym z ich inicjatywy

• Stopy wykorzystywane w operacjach kredytowo - depozytowych wyznaczają przedział wahań jednodniowych stóp rynku pieniężnego

• Operacje kredytowe - depozytowe są odpowiednikiem standing facilities prowadzonych przez EBC

• Mają służyć łagodnemu wpływowi zmian płynności na poziom stawek rynkowych tworząc pasmo wahań dla stóp (overnight)

• Prowadzone z inicjatywy banku komercyjnego a nie BC

• Kredyt lombardowy

• Lokata terminowa na koniec dnia

21.11.11

Polityka pieniężna

• cel - stabilizacja cen i obniżanie inflacji

• dwa okresy

• w latach 1990-97 strategia nakierowana była na kontrolę podaży pieniądza, przy jednoczesnym kontrolowaniu kształtowania się kursu walutowego

• od 1998 stosowana jest strategia bezpośredniego celu inflacyjnego

Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego (BCJ)

• Bank Centralny określa cel inflacyjny w postaci liczbowej

• dostosowuje poziom oficjalnych stóp procentowych tak, by osiągnąć wskazany cel inflacyjny

• polityka BCJ wymaga, aby cel inflacyjny został zdefiniowany w okresie średnioterminowym (około roku)

• utrzymanie cen w średnim okresie czasu sprzyja utrwaleniu na rynku niskich oczekiwań co do inflacji oraz daje podstawy do wzrostu gospodarczego

Dlaczego BCJ

• jasno określony i zrozumiały dla otoczenia gospodarczego

• możliwa publiczna weryfikacja czy osiągnięto cel czy nie - wzrost wiarygodności

• większa elastyczność w stosowaniu instrumentów polityki pieniężnej - dobór reakcji Banku Centralnego

• przełamanie oczekiwań inflacyjnych - potrzeba wiarygodności BC

• ewolucja polityki kursowej w kierunku płynnego kursu walutowego

• system płynnego kursu walut sprzyja skuteczności strategii BCJ

• polityka oddziaływania na kurs walut mogłaby wymuszać zmiany stóp procentowych niezgodne z przyjętym celem inflacyjnym

Lata 1998-2003

Polityka pieniężna - ważne czynniki

• skala ożywienia gospodarczego w 2010 roku

• kształtowanie się inflacji za granicą oraz zmiany cen surowców na rynkach światowych

Realizacja polityki

• kształtowanie krótkoterminowych stóp procentowych

• stopa referencyjna NBP (stosowana w operacjach otwartego tynku)

Rada Polityki Pieniężnej określa stopy referencyjne, stopę redyskonta weksli, stopę referencyjną, stopę depozytową.

Kredyt lombardowy

• pod zastaw papierów wartościowych

• kredyt <80% wartości papierów wartościowych (ich nominalnej wartości)

• spłata kredytu w następnym dniu operacyjnym po dniu jego udzielenia

• warunkiem udzielenia kredytu jest uprzednia spłata kredytu zaciągniętego w poprzednim dniu operacji

• zabezpieczenie papierów wartościowych, im ich więcej tym wyższy kredyt..

• umożliwia zaciąganie kredytu na bazie O/N

• źródło krótkoterminowe, jednodniowej płynności

Krótkookresowy (jednodniowy) depozyt

• dostępny w NBP od XII 2001 r.

• dostęp do tego instrumentu mają banki komercyjne, które mają rachunku w banku centralnym

• lokaty przyjmowane do końca dnia operacji, a zwrot z odsetkami w następnym dniu

• oprocentowanie lokat (stopa depozytowa) < minimalne oprocentowanie operacji otwartego rynku z 14-dniowym terminem zapadalności (stopa referencyjna)

• pozwala bankom komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek płynnych środków

• przeciwdziała spadkowi krótkoterminowej stopy na rachunku międzybankowym poniżej stopy depozytowej

Krótkoterminowy kredyt (kredyt techniczny)

• pełni rolę instrumentu usprawniającego rozliczenie i zarządzanie płynnością w systemie bankowym w skali dnia operacji

• nieoprocentowany, zabezpieczenie skarbowymi papierami wartościowymi, zaciągany i spłacany tego samego dnia operacyjnego

stopa referencyjna 4,5

stopa lombardowa 6,0

stopa depozytowa 3,0

stopa redyskonta weksli 4,75

05.12.11

Proces tworzenia w Europie Unii Walutowej

• początki jedności europejskiej

• droga do europejskiej unii walutowej

• przygotowanie fundamentów dla funkcjonowania unii walutowej

• wspólny pieniądz

• trzy etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej

• kryteria zbieżności

• odstępstwa dotyczące udziału w unii walutowej

• niezależność narodowych banków centralnych

• wprowadzenie wspólnego pieniądza do obiegu

Polityka pieniężna w Europie

Droga do wspólnej waluty:

1. 1964r., w celu zinstytucjonalizowania współpracy banków centralnych EWG zawiązano Komitet Prezesów Banków Centralnych Państw członkowskich EWG

2. 1970r., Powstaje tzw. raport Wernera przedstawiający plan stworzenia unii gospodarczej i walutowej we Wspólnocie do 1980r.

3. 1972r., Stworzono mechanizm stopniowego zawężania wahań kursów walut państw członkowskich EWG (tzw. wąż walutowy)

4. 1973r., Dla zapewnienia właściwego funkcjonowania węża walutowego zawiązano Europejski Fundusz Współpracy Walutowej (EFWW)

5. 1979r., Utworzenie Europejskiego Systemu Walutowego (ESW)

6. 1988r., Rada Europejska powołuje komitet po przewodnictwem Jacquesa Delorsa (Komitet Delrosa), którego zadaniem jest urzeczywistnienie UWG

7. 1989r., Przedstawienie Radzie Europejskiej raportu Delrosa

8. 1989r., Rada Europejska uzgadnia wprowadzenie UWG w trzech etapach

9. 1990r., Początek pierwszego etapu EWG

10. 1992r., Podpisanie TUE (traktat z Maastricht)

11. 1993r., Wybór Frankfurtu nad Menem na siedzibę Europejskiego Instytutu Walutowego (EIW) i stworzenie urzędu prezesa EIW

12. 1993r., Alexandre Lamfalussy został pierwszym prezesem

13. 1995r., na sesji w Madrycie Rada Europejska podejmuje decyzję o nazwie wspólnej waluty oraz wyznacza plan przyjęcia euro i wymiany pieniądza

14. 1997r., Rada Europejska ustanawia Pakt Stabilności i Wzrostu

15. 1998r., Warunki przyjęcia euro jako wspólnej waluty spełniają Benelux, Niemcy, Hiszpania, Francja, Irlandia, Włochy, Austria, Portugalia, i Finlandia. Powołanie członków Zarządu EBC

16. 1998r., Utworzenie EBC i ESBC

17. 1998r., EBC ogłasza strategię i ramy operacyjne wspólnej polityki pieniężnej, która będzie prowadzić od stycznia 1999r.

18. 1999r., Rozpoczyna się III etap UGW, euro staje się wspólną walutą obszaru euro; kursy wymiany na euro dotychczasowych walut uczestniczących państw członkowskich zostają ustalone nieodwołalnie ; w obszarze euro prowadzi się wspólną politykę pieniężną

19. 2002r., Wymiana pieniądza do końca lutego 2002 roku banknoty i monety euro wchodzą do obiegu i stają się jedynym prawnym środkiem płatniczym w obszarze euro.

PYTANIENA EGZMIN: Proszę omówić kryteria zbieżności stosowane w UE w ocenie kondycji gospodarki danego kraju warunkującej jej włączenie do strefy Euro.

Kryteria zbieżności

• średnia stopa inflacji odnotowana w ciągu jednego roku nie powinna przekraczać więcej niż 1,5% średnią ze stóp inflacji w trzech państwach członkowskich o najbardziej stabilnych cenach

• deficyt sektora finansów publicznych nie powinien przekraczać 3% PKB. Wyjątkowo dopuszcza się deficyt wyższy ale pod warunkiem, iż w ostatnich latach będzie on wykazywał tendencję malejącą

• dług publiczny nie powinien być wyższy aniżeli 60% PKB. Możliwy jest jednak wyższy dług, gdy w danym kraju występuje zadawalające tempo jego zmniejszenia

• kurs walutowy nie powinien, bez poważnych napięć, wykraczając poza granice przewidziane w ERM przynajmniej przez okres dwóch lat. Konieczne było również aby państwo członkowskie nie zdewaluowało z własnej inicjatywy swej własnej waluty wobec żadnej innej waluty państwa członkowskiego Unii

• w ciągu jednego roku państwo członkowskie powinno posiadać nominalną długoterminową stopę procentową nie przekraczającą więcej niż o 2% średnią stopę procentową trzech państw członkowskich o najbardziej stabilnych cenach. Dla dokonywania stosownych porównań stóp procentowych przyjmuje się oprocentowanie dziesięcioletnich obligacji państwowych

Unia gospodarcza oznacza:

• jednolity rynek towarów, usług, kapitału i pracy

• realizowanie na szczeblu władz unii politykę konkurencji

• eliminacja wahań kursowych

• eliminacja kosztów transakcyjnych

• większa przejrzystość cen

• integracja europejska rynku finansowego, co nasili konkurencje międzybankową, a w konsekwencji, zwiększy dostępności obniżenie kosztów pozyskania kapitału

• istotne zmniejszenie ryzyka makroekonomicznego, dzięki rygorom stosowanym w zakresie utrzymania zdrowych finansów publicznych

PYTANIENA EGZAMIN: Korzyści ze wspólnego pieniądza EURO:

Zasada subsydiarności oznacza, że w dziedzinach, które nie podlegają wyłącznej kompetencji UE. Wspólnota działa tylko wtedy, gdy cele określonych przedsięwzięć nie mogą być osiągnięte w wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich, a mogą zostać lepiej osiągnięte na szczeblu unijnym.

PYTANIE NA EGZMIN: Główne cele działalności ESCB.

Głównym celem działalności ESCB jest utrzymanie stabilnego poziomu cen.

Celowi temu towarzyszy obowiązek wspierania, jednak bez szkody dla celu głównego, ogólnej polityki gospodarczej UE szczególnie w zakresie zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego i ograniczenia bezrobocia.

Korzyści z uczestnictwa w strefie euro

• eliminacja wahań kursowych

• eliminacja kosztów transakcyjnych

• większa przejrzystość cen

• integracja europejskiego rynku finansowego, co nasili konkurencję międzybankową, a w konsekwencji zwiększy dostępność i obniżenie kosztów pozyskania kapitału

• istotne zmniejszenie ryzyka makroekonomicznego

Korzyści płynące ze stabilności cen:

• pomaga podnieść standard życia bo zmniejsza niepewność co do ogólnego kierunku zmian cen

• zmniejsza premię za ryzyko inflacji uwzględnioną w stopach procentowych

• pozwala uniknąć niepotrzebnych transakcji zabezpieczających

• zmniejsza zakłócenia zachowań wynikające z systemów podatkowych i zabezpieczenia społecznego

• zwiększa korzyści z lokowania w gotówkę

• zapobiega z arbitralnej (przypadkowej) dystrybucji majątku i dochodów

• przyczynia się do stabilności finansowej

ERM II - Drugi Europejski Mechanizm Kursowy - system kursowy określający ogólne zasady współpracy w zakresie polityki kursowej między krajami strefy euro a państwami członkowskimi UE, które nie uczestniczą w ….

Utrzymując stabilność cen banki centralne przyczyniają się zatem do realizacji szerszych celów gospodarczych.

Celowi temu towarzyszy obowiązek wspierania, jednak bez szkody dla celu głównego, ogólnej polityki gospodarczej UE szczególnie w zakresie zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego i ograniczania bezrobocia.

Pozostałe zadania EBC

• wspólna polityka walutowa

• polityka walutowa wobec walut państw trzecich

• polityka walutowa wobec walut państw członkowskich UE

• przechowywanie rezerw walutowych i zarządzanie nimi

• wspieranie sprawnego funkcjonowania systemów płatności

• emisja banknotów i monet

• udział EBC w nadzorze bankowym

• gromadzenie i opracowywanie informacji statystycznych

	EBC	Bank Anglii	System Rezerwy Federalnej	Bank Japonii
Cele	utrzymanie stabilnego poziomu cen inne […]	utrzymanie stabilnego poziomu cen z zastrzeżeniem utrzymania stabilnego poziomu cen, wspierania polityki gospodarczej, rządu łącznie z jego celami	utrzymanie stabilnego poziomu cen maksymalne zatrudnienie utrzymanie długookresowej stopy procentowej na umiarkowanym poziomie	utrzymanie stabilnego poziomu cen przyczyniającego się do zdrowego rozwoju gospodarki narodowej
Cel główny	utrzymanie stabilnego poziomu cen	utrzymanie stabilnego poziomu cen	Brak priorytetu	utrzymanie stabilnego poziomu cen
Określenie celu utrzymania stabilnego poziomu cen	cel kwantyfikowany przez EBC	cel kwantyfikowany przez Departament Skarbu	wyszczególnienie w formie kwantyfikowanej określone przez SRF	wyszczególnienie w formie skwantyfikowanej określone przez Bank Japonii

Podstawowe cele Wspólnoty zostały wymienione w art. 2/2 Traktatu. Do celów tych zaliczono:

• wspieranie we Wspólnocie harmonijnego i zrównoważonego wzrostu oraz trwałego rozwoju życia gospodarczego

• osiągniecie wysokiego poziomu zatrudnienia i wysokiego stopnia ochrony socjalnej

• równouprawnienie mężczyzn i kobiet

• stały i nieinflacyjny wzrost gospodarczy

• wysoki wzrost konkurencyjności i zbieżności osiągnięć gospodarczych

• wysoki poziom ochrony i poprawa jakości środowiska naturalnego

• podnoszenie poziomu i jakości życia, spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarności między krajami członkowskimi

System bankowości centralnej UE ma charakter zdecentralizowany.

Eurosystem jest to EBC i banki centralne państw należących do strefy euro.

ESBC (Europejski System Banków Centralnych) jest to Eurosystem + pozostałe banki centralne państw członkowskich UE, nie będących w strefie euro.

ESBC nie ma osobowości prawnej. Osobowość prawną ma tylko EBC i KBC

Inne zadania ESBC wynikające z Traktatu

• emisja banknotów i monet

• przyczynianie się do sprawnego prowadzenia przez kompetentne władze polityki nadzorczej instytucji kredytowych i stabilności systemu finansowego

• gromadzenie i opracowywanie informacji statystycznych

Zarząd:

Członków zarządu mianuje się z pośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziadzinie pieniężnej lub bankowej, za zgodą państw członkowskich wyrażoną na szczeblu państw lub rządów na podstawie rekomendacji Rady EU po uzyskaniu przez nią opinii Parlamentu Europejskiego i Rady Zarządzającej. Kadencja członków Zarządu trwa 8 lat i nie może być odnowiona.

Do zadań zarządu należy:

• podejmowanie decyzji dotyczące realizacji polityki pieniężnej

• przygotowanie posiedzeń Rady Zarządzającej

• bieżące zarządzanie EBC

PYTANIE NA EGZAMIN: Skład i zadania Rady Prezesów EBC.

Rada Prezesów

W skład Rady Prezesów wchodzą wszyscy członkowie Zarządu EBC (6) (wybierani na szczeblu europejskim) oraz prezesi KBC państw członkowskich, które przystąpiły do strefy euro (wybierani w tych krajach z których pochodzą według procedur krajowych). Ich kadencja jest zróżnicowana

Głosowania Rady Prezesów:

• wyniki tajne, jak również sprawozdanie z posiedzenia

• wymagane quorum 50% i zwykła większość głosów

• każdy głos ma taką samą wagę, wyjątkowo waga głosu zależy od części kapitału jaki poszczególne państwa członkowskie mają w kapitale banku

• Rada zbiera się dwa razy w miesiącu, w czwartki

• Członkowie Rady nie są reprezentantami swoich krajów, za to reprezentują ogólny interes stery euro (1 członek = 1 głos)

Do najważniejszych zadań Rady Prezesów należy:

• ustalanie polityki pieniężnej euro, włącznie z odpowiednimi decyzjami w sprawie pośrednich celów pieniężnych, podstawowych stóp procentowych i wielkości rezerw w Eurosystemie, oraz określanie wytycznych koniecznych do ich realizacji.

• uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji niezbędnych do wykonania zadań powierzonych Eurosystemowi.

Rada prezesów: 17 Prezesów KBC Eurolandu + 6 członków zarządu.

Od momentu, kiedy liczba państw członkowskich Eurolandu przekroczy 18 (początkowo 15),

wprowadza się rotacyjny system głosowania ( wszyscy biorą udział w posiedzeniach ale nie każdy ma prawo do udziału w głosowaniu, państwa podzielone na dwie (<21) lub trzy grupy (>21), podzielone według siły pastw i poszczególnych grupach rotacja będzie różna. W pierwszej grupie 5 najsilniejszych krajów Kryteria do kwalifikacji do grup: udział PKB kraju do PKB Eurolandu, udział instytucji finansowych w danym kraju do udziału instytucji finansowych w całej strefie euro.)

RADA OGÓLNA (Rada Generalna, General Council)

• skład: Prezes i v-ce Prezes, EBC, oraz wszyscy Prezesie KBC Unii Europejskiej (nie tylko to strefy euro)

• zadania:

• ocena postępu gospodarek państw, które nie przystąpiły jeszcze do strefy euro, z punktu widzenia dostosowania ich do wprowadzenia wspólnej waluty

• realizacja funkcji doradczych

• zbierania informacja statystycznych

• posiedzenia we Frankfurcie nad Menem, cztery razy w roku

• brak funkcji decyzyjnych

Zasoby EBC:

• ludzkie

• kapitał

• zgodnie ze statutem wynosi 5 mld €

• podział między kraje ze względu na udział PKB kraju w PKB UE i udział liczby ludności kraju do ludności UE

• rezerwy walutowe

• zgodnie ze statutem EBC otrzymał w użytkowanie (nie na własność), część rezerw walutowych

• rezerwy mają wynosić 50 mld €

Zyski EBC:

• dzielone między kraje, które wniosły w 100% kapitał subskrybowany (kraje strefy euro) dochód pieniężny (renta emisyjna)- pochodzi z emisji pieniądz gotówkowego (różnica między wartością nominalną banknotów a kosztem ich wytworzenia)

• dochody uzyskiwane z działalności bankowej

Niezależność i odpowiedzialność banku centralnego:

• im bank centralny jest bardziej niezależny tym mniejsza inflacja

• cztery aspekty niezależności banku centralnego:

• niezależność instytucjonalna (żadne instytucje nie mogą przekazywać instrukcji dla BC)

• niezależność personalna ( kadencja zarządów jest stosunkowo długa i nie można odwołać członków; zakaz wykonywania innych prac poza BC, za wyjątkiem prac o charakterze naukowym i badawczym)

• niezależność funkcjonalna(zakaz udzielania pożyczek władzom publicznym, prawo do wyboru takich instrumentów polityki pieniężnej, jakie uzna za stosowne)

• niezależność finansowa ( plany finansowe BC nie wchodzą w plany żadnych innych instytucji, ma własne źródła dochodów)

Przejrzystość działania i odpowiedzialność:

• jawność danych statystycznych, muszą być podane w sposób zrozumiały dla przeciętnego obywatela

• odpowiedzialność (accountability - obowiązek zdania sprawozdania, demokratyczna kontrola)

• Kto odpowiada? ( nie ma odpowiedzialności indywidualnej, jest odpowiedzialność In gremio)

• Za co odpowiada? (za zadania BC)

• Przed kim odpowiada? (przed suwerenem)

• W jaki sposób odpowiada?

• Europejski Trybunał Obrachunkowy - instytucja kontrolna, badająca skuteczność

zarządzania finansami EBC

Polityka pieniężna:

• restrykcyjna

• ekspansywna

• neutralna

Strategie polityki pieniężnej - jest to uwarunkowany plan, który dla każdej oczekiwanej,

ewentualnej sytuacji określa ustalony sposób działania a także przewiduje dla różnych możliwych skutków tych działań określone dalsze działania. Strategie charakteryzują się tym, że są określane długofalowo oraz w warunkach niepewności co do rozwoju sytuacji w przyszłości. Dlatego też w trakcie realizacji strategii, kiedy okazuje się że osiągane efekty zbyt odbiegają od założonych celów, strategie można korygować lub wręcz całkowicie zmieniać.

Celem każdej strategii jest utrzymanie stałego poziomu cen.

Strategie realizacji polityki pieniężnej:

• strategia kontroli i podaży pieniądza

• strategia kontroli kursu walutowego

• strategia bezpośredniego celu inflacyjnego

• strategia o charakterze mieszanym

Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI):

• zobowiązanie banku centralnego do osiągnięcia i utrzymania niskiego i stabilnego poziomu inflacji

• publiczne ogłaszanie średniookresowego celu

• wykorzystywanie wszelkich i dostępnych wskaźników oraz danych o stanie gospodarki

• jasna i przejrzysta polityka informacyjna

• odpowiedzialność banku centralnego za realizację celu inflacyjnego

• dokonywanie prognozy inflacji a niekiedy stosowanie jej jako celu pośredniego

• system płynnego kursu walutowego

PYTANIE NA EGZAMIN: Zalety i wady strategii bezpośredniego celu inflacyjnego.

Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego polega na tym, że formuje się cel skwantyfikowany utrzymania poziomu inflacji.

Zalety BCI:

• prowadzi do stabilizacji oczekiwań inflacyjnych

• umacnianie się wiarygodności banku centralnego

• przejrzystość i jasność

• jasna odpowiedzialność banku centralnego

• skupienie się na parametrach gospodarki krajowej

• nie musi podlegać okresowym korektom

• elastyczność

Wady BCI:

• bank centralny może kontrolować inflacje tylko w określonym zakresie

• efekty działań banku centralnego występują ze znacznym opóźnieniem (od 6-8 kwartałów)

• koncentrowanie się na inflacji może prowadzić do większych fluktuacji dochodów

Podstawowe aspekty związane ze strategią BCI:

• wyznaczanie celu inflacyjnego

• definiowanie celu inflacyjnego

• wybór wskaźnika inflacji ( CPI, HIPC, inflacja bazowa)

• horyzont czasowy celu

• sposób wyznaczania celu inwestycyjnego (cel punktowy, pasmo wahań)

• poziom celu inflacyjnego

19.12.11

Polityka pieniężna w krajach EUROLANDU:

Stabilność cen to sytuacja w której roczny wzrost cen mierzony zharmonizowanym indeksem cen konsumpcyjnych HICP (Harmonized Index Consumer Prices) kształtuje się poniżej 2%, ale w pobliżu 2%, Stabilność cen powinna być utrzymana w średnim okresie czasu.

Wartość odniesienia (referencyjna) mierzona jest rozszerzonym agregatem pieniężnym M3.

W jej określeniu uwzględnia się:

• wzrost poziomu cen (obecnie 2%)

• zakładany wzrost realnego PKB (tendencja 2%-2,5% rocznie)

• zmiany w szybkości obiegu pieniądza (tendencja malejąca rzędu 0,5% -1%)

Grupy narzędzi w polityce pieniężnej EBC:

• operacje otwartego rynku

• transakcje odwracalne

• repo i reverse repo, polegają na zakupie lub sprzedaży aktywów przez banki centralne w ramach umów z przyrzeczeniem odkupu

• operacje bezwarunkowe banków centralnych

• (outright) w ramach których aktywa są nabywane i sprzedawane do ich terminu zapadalności

• emisja przez banki centralne certyfikatów dłużnych

• swapowe transakcje dewizowe

• swapy walutowe będące jednoczesnymi kasowymi transakcjami zakupu lub sprzedaży i terminowymi transakcjami sprzedaży lub zakupu jednej waluty w zamian za inną

• przyjmowanie przez banki centralne depozytów banków komercyjnych na z góry określony termin

• operacje banku centralnego na koniec dnia

• obowiązkowe rezerwy

PYTANIE NA EGZAMIN: Instrumenty polityki pieniężnej ECB, zwane operacjami otwartego rynku.

Podział operacji otwartego rynku w ESBC z punktu widzenia ich celu

• podstawowe operacje refinansujące - to operacje odwracalne, z reguły zasilające rynek w środki płynne. Przeprowadzanie są w każdym tygodniu z zasady z jednotygodniowym terminem zapadalności, w drodze przetargów standardowych. Operacje te odgrywają zasadniczą rolę w dążeniu do realizacji celów Eurosystemu na otwartym rynku i zapewniają podstawową część środków refinansujących sektor finansowy. (najważniejsze operacje)

• dłuższe operacje refinansujące - są to transakcje odwracalne zasilające w środki płynne. Przeprowadzane są co miesiąc, z zasady z trzymiesięcznym terminem zapadalności. Dostarczają one instytucjom kredytowym dodatkowych środków refinansujących na dłuższy okres. Przeprowadzane są w drodze przetargów standardowych. Operacje te stanowią tylko niewielką część całkowitego refinansowania. Eurosystem z zasady nie zamierza w tych operacjach wysyłać sygnałów na rynek. (znaczenie niezbyt duże)

• operacje dostrajające - są przeprowadzane doraźnie w celu regulowania płynności na rynku oraz sterowania stopami procentowymi głównie w celu łagodzenia wpływu płynności na rynku na stopy procentowe. Operacje dostrajające są realizowane przede wszystkim jako transakcje odwracalne. Mogą one jednak przyjmować formę transakcji bezwarunkowych, swapów walutowych i przyjmowania lokat terminowych. Operacje dostrajające są zazwyczaj realizowane przez KBC, a w wyjątkowych przypadkach przez EBC, w drodze przetargów szybkich lub procedur bilateralnych.

• operacje strukturalne - są przeprowadzane w przypadku gdy ECB zamierza skorygować strukturalną pozycję płynnościową Eurosystemu wobec sektora finansowego. Są one przeprowadzone w drodze emisji certyfikatów dłużnych, transakcji odwracalnych i transakcji bezwarunkowych, Operacje strukturalne w formie transakcji odwracalnych i emisji certyfikatów dłużnych przeprowadzane są przez KBC w drodze przetargów standardowych, zaś w formie transakcji bezwarunkowych w drodze procedur bilateralnych.

PYTANIE NA EGZAMIN: Podział operacji otwartego rynku ECB z punktu widzenia ich celu. (tylko podział na 4 operacje i odpowiedź na pytanie po co one są. Najważniejsza jest pierwsza grupa.)

Procedury przeprowadzania operacji otwartego rynku:

• przetarg standardowy (podstawowe operacje refinansujące, dłuższe operacje refinansujące, operacje strukturalne)

• przetarg szybki (operacje dostrajające)

Operacje banku centralnego na koniec dnia:

• kredyt z banku centralnego na koniec dnia

• depozyt w banku centralnym na koniec dnia

PYTANIE NA EGZAMIN: Proszę omówić korytarz podstawowych stóp procentowych

Europejskiego Banku Centralnego.

Sufit korytarza stanowi stopa oprocentowania kredytu z banku centralnego na koniec dnia,

podłogę stanowi stopa oprocentowania depozytu w banku centralnym na koniec dnia. W środku biegnie stopa procentowa podstawowych operacji refinansujących.

Stopa EONIA - jest to jednodniowa stopa procentowa, która oscyluje wokół podstawowej stopy operacji refinansujących. Jest to stopa procentowa rynku pieniężnego ( stopa po której banki komercyjne udzielają sobie kredytów i przyjmują depozyty) EONIA nie przekracza poziomu sufitu i podłogi.

System rezerw obowiązkowych polega na tym, że banki komercyjne muszą zdeponować w banku centralnym kwotę odpowiadającą pewnej części swoich aktywów (np. w PL 3%, EURO 0% lub 2%). Rezerwy są oprocentowane według stopy oprocentowania podstawowych operacji finansujących. Jeśli bank komercyjny nie wpłaci wymaganej rezerwy, poniesie sankcje - złożenie dodatkowego nieoprocentowanego depozytu. System rezerw obowiązkowych ma zabezpieczyć płynność.

Rola EBC jako pożyczkodawcy ostatniej instancji.

09.01.12

Polityka fiskalna w Unii Gospodarczej i Walutowej ważnym filarem wspierającym stabilność waluty euro:

• odpowiada za to EBC

• polityka fiskalna leży w interesie każdego państwa członkowskiego

Potrzeba dyscypliny fiskalnej w ramach UGW - uzasadnienie teoretyczne

• nadmierny deficyt budżetowy krajów członkowskich może niekorzystnie wpłynąć na wysokość stóp procentowych na jednolitym rynku finansowym Unii

• minimalizowanie ryzyka napięć w polityce pieniężnej spowodowanej utrzymywaniem się nadmiernego deficytu

• ograniczenie ryzyka niewypłacalności kraju członkowskiego Unii Gospodarczej i Walutowej

Ramy instytucjonalne kontroli polityki fiskalnej w UE

• traktat o funkcjonowaniu UE (TFUE)

• art. 126 TFUE stanowi, iż państwa członkowskie powinny unikać nadmiernego deficytu budżetowego, którego pojęcie zdefiniowano w dołączonym do Traktatu protokole 12

• jako nadmierny zdefiniowano deficyt budżetowy sektora rządowego (podsektory centralne, lokalne i funduszy ubezpieczeń społecznych) przekraczający 3% …

• pakt stabilności i wzrostu (PSW) - geneza i zasady stosowania

• główne powody uchwalenia

• sprecyzowanie zawartej w trakcie procedury nadmiernego deficytu

• określenie zasad stosowania sankcji wobec krajów, które nie ..

Rozporządzenia Radu UE:

• ….

Procedura nadmiernego deficytu składa się z kroków:

• Komisja Europejska (KE) monitoruje sytuację budżetową w UE

• Jeżeli KE stwierdzi, iż wskaźniki są powyżej progów to opracowuje sprawozdanie

• Komitet Ekonomiczno-Finansowy wydaje opinie do sprawozdania KE

• Jeżeli KE uzna, iż w państwie członkowskim istnieje bądź może wystąpić nadmierny deficyt, to przekazuje opinię do danego państwa, informując o tym Radę

• Rada, na wniosek KE i rozważywszy ewentualne uwagi danego państwa członkowskiego, decyduje czy istnieje nadmierny deficyt

• Jeżeli Rada stwierdzi, iż istnieje nadmierny deficyt, przyjmuje na zlecenie KE…

• Jeśli Rada stwierdzi, iż w odpowiedzi na jej zalecenia żadne skuteczne działanie nie zostało podjęte w oznaczonym terminie, może podać zalecenia do publicznej wiadomości

• Jeśli państwo członkowskie w dalszym ciągu nie realizuje zaleceń Rady, może ona wezwać to państwo do przyjęcia środków zmierzających do takiego ograniczenia deficytu, jakie zostanie uznane przez Radę za niezbędne

• Tak długo jak państwo członkowskie nie stosuje…

Informacje statystyczne przekazywane przez kraj członkowskie do Komisji Europejskiej i do Eurostatu, o stanie ich gospodarek, były niejednokrotnie nierzetelne. Często informacje o przewidywanym poziomie deficytu sektora finansów publicznych były nazbyt optymistyczne. W konsekwencji deficyt ex post okazywał się wyższy od planowanego. Skrjanym przypadkiem w tej mierze są informacje dostarczane przez Grecję, które jak dziś wiadomo, były fałszowane.

Komisja Europejska nie posiadała w swej gestii żadnych sankcji, które mogłaby stosować w przypadku braku zgodności polityki gospodarczej jakiegoś państwa z OWPG.

EBC nie finansował deficytów sektora finansów publicznych państw członkowskich UGW w sposób bezpośredni, ale w ostatnich latał kupował na tynku wtórnym w dużych ilościach rządowe papiery wartościowe emitowane na pokrycie deficytów.

Zgodnie z klauzulą „nieratowania” żadne państwo nie ponosi co prawda odpowiedzialności za długi innego państwa należącego do UGW ale de facto państwa strefy euro zmuszone były pomagać Grecji oraz innym krajom. Okazało się bowiem, iż banki francuskie i niemieckie mają w swych portfelach po 15% całej wartości greckich rządowych papierów dłużnych.

Pakt Stabilności Wzrostu od początku swojego funkcjonowania nie zawierał żadnych sankcji za przekraczanie ustalonego na 60% PKB poziomu długu publicznego.

Pakt nie przewidywał też żadnych sankcji za nie przestrzeganie równowagi sektora finansów publicznych w średnim okresie. W praktyce tylko 3 niewielkie kraje - Irlandia, Luksemburg i Finlandia - wymóg ten realizowały.

Decyzja o wystąpieniu nadmiernego deficytu była decyzją dyskrecjonalną, czyli uznaniową. W rezultacie Niemcy i Francja uniknęli w 2003 r. sankcji za dopuszczenie do nadmiernego deficytu.

Reforma PSW, przeprowadzona w 2005 r. , w duży stopniu osłabiła zawarte w nich rygory. Pozwoliło to niektórym państwom zadłużać się ponad miarę w złudnym przekonaniu, że nie grożą za to żadne konsekwencje. Warto podkreślić, iż Grecja, w okresie 10 lat swojego uczestnictwa w UGW, ani razu nie spełniła wymaganych kryteriów fiskalnych i w istocie nie podniosła żadnych konsekwencji z tego tytułu.

Szcześciopak … - 6 aktów prawnych regulują politykę w zakresie polityki paktu, kar i stabilności wzrostu

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1173/2011 w sprawie skutecznego egzekwowania nadzoru budżetowego w strefie euro

• 1174/2011 w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro

• 1175/2011 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych

• 1176/2011 w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania

• 1177/2011 w sprawie przyśpieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu

• Dyrektywa Rady 2011/85/UE z dnia 8.11.11 w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich

Pytanie na egzamin: kadencja członków Rady Prezesów EBC jest zróżnicowana.

Waluta EURO jako pieniądz narodowy.

Dany pieniądz jest walutą międzynarodową wówczas gdy wykorzystuje się go nie tylko w kraju emisji, ale także poza granicami tego kraju. W przypadku pieniądza euro oznacza to, iż pełni on funkcję pieniądza poza strefą euro: w krajach trzecich i na rykach międzynarodowych. Silny pieniądz międzynarodowy przysparza krajowi, lub grupie krajów jego emisji, szereg korzyści, zarówno politycznych jak i gospodarczych.

Pytanie na egzamin: Euro jako waluta międzynarodowa. (Należy omówić: co to jest waluta międzynarodowa, jak wygląda realizacji funkcji walut międzynarodowej przez euro)

Funkcje euro jako waluty międzynarodowej:

• międzynarodowy środek płatniczy

• Waluta międzynarodowa w funkcji środka płatniczego wykorzystywana jest przez nierezydentów zarówno w wymianie bezpośrednie jak i w formie pośrednika wymiany pomiędzy dwoma różnymi walutami w transakcjach handlowych lub finansowych. W funkcji tej waluta międzynarodowa jest również wykorzystywana przez banki centralne w realizacji inwestycji na rynkach walutowych w celu oddziaływania na kursy walut.

• międzynarodowa waluta obrachunkowa

• Rola euro, jako waluty międzynarodowej, wyraźnie zwiększyła się w określaniu wartości emitowanych na rynkach międzynarodowych aktywów finansowych. Udział międzynarodowych aktywów finansowych (obligacji, bonów i instrumentów rynku pieniężnego) nominowanych w euro, zwiększył się całości takich aktywów finansowych z 21% 1 1999 do 31% w 2007 roku.

• Euro w swej funkcji międzynarodowej waluty obrachunkowej służy też jako kotwica w ustalaniu kursu walutowego, bądź też jest elementem koszyka walutowego na podstawie którego kształtowany jest kurs waluty danego kraju.

• międzynarodowa waluta w funkcji przechowywania wartości.

• Pełniąc funkcję przechowywania wartości euro wykorzystywane jest zarówno przez podmioty prywatne w budowaniu ich portfeli inwestycyjnych jak i przez banki centralne w tworzeniu ich oficjalnych dewizowych. Jeśli chodzi o udział euro w tworzeniu oficjalnych rezerw walutowych banków centralnych obserwuje się jego stały wzrost (przy spadku udziału dolara amerykańskiego).

Czynniki wpływające na wzrost znaczenia euro jako waluty międzynarodowej:

• wielkość i otwartość gospodarki

• Im kraj jest większy a jego gospodarka jest silniejsza i dynamiczna w tym większym stopniu może on wpływać na gospodarkę światową.

• stabilność cen i kursu walutowego

• W ostatnich dziesięciu latach w strefie euro występowała większa stabilność cen, aniżeli w US. Wydaje się, że podobna sytuacja utrzyma się w przyszłości. O ile głównym celem polityki pieniężnej EBC jest utrzymanie stabilnych cen, o tyle polityka pieniężna Systemu Rezerwy Federalnej ukierunkowana jest na realizację dwóch równorzędnych celów: utrzymania stabilnego poziomu cen oraz spieranie polityki gospodarczej rządu w zakresie zwiększenia tempa wzrostu gospodarczego i obniżenia bezrobocia.

• stopień rozwoju i integracji rynków finansowych

• Rynki finansowe w US są bardziej rozwinięte i zintegrowane aniżeli w strefie euro. Należy jednak dostrzec , że w ostatnich latach miał miejsce w strefie euro proces rozwoju i integracji rynków finansowych, zmniejszający skalę opóźnień w stosunku do US.

• przyzwyczajenia i inercja

• Wykorzystywanie jakiejś waluty jako międzynarodowej związane jest ze zjawiskami przyzwyczajenia i inercji. Zjawiska te sprawiają, że procesy zastępowania jednego pieniądza przez inny w funkcji waluty międzynarodowej przebiegają stopniowo i powoli.

Wspólny pieniądz euro funkcjonuje nieco ponad 10 lat, jego rola jako waluty międzynarodowej stopniowo ale systematycznie wzrasta. Będąc drugą po dolarze walutą międzynarodową zwiększa on swoje znaczenie w tradycyjnie przypisywanych jej funkcjach.

Rezultaty 12letniego funkcjonowania euro:

• Średnioroczny wzrost cen w strefie euro w latach 1999-2010 wynosił 2,0 %. Ta stabilność siły nabywczej wspólnej waluty zwiększyła zaufanie do niej

• Pełniąc w 17 krajach funkcję wymiany i funkcję płatniczą wspólny pieniądz ułatwia współpracę przedsiębiorstw, instytucji i innych podmiotów

• Wspólny pieniądz stworzył większą porównywalność cen w 17 krajach Eurolandu przyczyniając się do wzrostu konkurencyjności..

• Znikło ryzyko kursowe i koszty związane w wymianą walut 17 krajów

• Stopy procentowe, kształtujące się w ubiegłych latach na relatywnie niskim poziomie stworzyły przesłanki do stabilnego wzrostu gospodarczego

• Dzięki wzrostowi zaufania, w skali międzynarodowej do pieniądz euro wzrosła jego rola w gospodarce światowej

• Słabość w zakresie polityki budżetowej - wzrost deficytów budżetowych i długu publicznego

32

-rachunki bankowe

R

- rezerwy walutowe

- pożyczki dla banków

-rezerwy płynne

R

-waluty sprzedane bankowi centralnemu

Baza monetarna

Gotówka w obiegu

Płynne rezerwy banków

Rezerwy walutowe

Pożyczki udzielone bankom

Pożyczkobiorcy

- przedsiębiorstwa

- państwo

- gospod. dom.

- nierezydenci

Rynki finansowe

- rynek pieniężny

- rynek kapitałowy

Pożyczkodawcy

-gospod. dom.

-przedsiębiorstwa

-państwo

- nierezydenci

pieniądz

pieniądz

pieniądz

pieniądz

Pośrednicy finansowi

- instytucje kredytowe

- inne instytucje pieniężno-finansowe

- inne

pieniądz

Firma emitująca

zlecenie

przekaz środków

Organizator emisji (agent)

pozyskiwanie środków

sprzedaż

Inwestor

gwarant bank

zabezpieczenie płynności

---