BANKOWOŚĆ:

Wykład1. (30.09.13)

Test na ostatnim wykładzie, jednokrotnego wyboru

[e-mail] 605429175

www.nbp.pl

Wstępne informacje nt. Narodowego Banku Polskiego oraz stóp procentowych.

Wykład2. (7.10.13)

Temat: Istota i rodzaje systemów bankowych

W gospodarce znane są dwa sposoby organizacji systemów bankowych:

• jednoszczeblowy

• dwuszczeblowy

System jednoszczeblowy:

• charakterystyczny jest dla gospodarki centralnie sterowanej (państwa socjalistyczne)

• uprawnienia banku centralnego są znacznie ograniczone

System jednoszczeblowy może mieć charakter systemu

• mono-bankowego - (państwa scentralizowane np. NRD, Związek Radziecki) - W państwie przyjmującym takie rozwiązanie, istnieje tylko jeden bank, wypełniający zarówno funkcje banku centralnego jak i banków operacyjnych (obsługa klientów, np. kredyty).

• wielobankowego - (w Polsce do 1989r.) - dopuszcza się istnienie oprócz banku centralnego, banków operacyjnych, podporządkowanych bankowi centralnemu, który oprócz zadań specyficznych dla tej instytucji wykonuje także normalne czynności operacyjne polegające na obsłudze klientów. [nie były bankami komercyjnymi]

System dwuszczeblowy:

Istnieje wyraźne oddzielenie zadań banku centralnego, który pełni tylko określone funkcje zgodnie z opracowaną polityką pieniężną, od zadań niezależnych banków operacyjnych działających na zasadach Komercyjnych. (gospodarka rynkowa, rozdzielenie zadań). (gospodarka rynkowa)

Zmiany w polskim systemie bankowym po 1989r.:

Przed 1989r.	Po 1989r.
system jednoszczeblowy wielobankowy (wiele banków, ale bank główny) wszystkie formy własności banków brak swobody wyboru banku sztywne, nie modyfikowane stopy procentowe (przedsiębiorcy mogli otworzyć rachunki bankowe w banku spółdzielczym)	oddzielenie NBP od reszty banków banki komercyjne, niezależne od NBP (same podejmują decyzje) wszystkie formy własności banków początkowo uniwersalne (S.A., spółdzielcze, państwowe) pełna swoboda wyboru banku stopy procentowe ustalane samodzielnie (bazowe przez NBP) (NBP przestał pełnić funkcje operacyjne)
UWAGI: cała gospodarka była podporządkowana	UWAGI: NBP stał się typowym Bankiem Centralnym nie operacyjnym;

Banki w Polsce przed 1989r.:

• NBP (państwowy)

• Bank Gospodarki Żywnościowej (BGŻ) ( państwowo-spółdzielczy) - (główny do banków spółdzielczych - przedsiębiorstwa związane z leśnictwem i rolnictwem)

• Bank Handlowy S.A.

• Bank Polska Kasa Opieki (PeKaO S.A.) - oddział NBP

• Bank Rozwoju Eksportu S.A. (BRE)

Kredyty były dla ludności niedostępne.

Konsolidacja (łączenie) i globalizacja banków:

Rozszerzenie zakresu działania lub siły ekonomicznej banku przez łączenie się z innymi bankami w tzw. grupy kapitałowe w celu zajęcia lepszej pozycji w stosunku do konkurencji.

Banki zglobalizowane charakteryzują się:

• bardzo dużymi rozmiarami

• wysokim stopniem umiędzynarodowienia struktur i prowadzonej działalności

• dużą złożonością struktury organizacyjnej i zarządzania (grupy kapitałowe złożone nawet z kilkuset spółek o różnych systemach zarządzania)

• różnymi, nieraz bardzo złożonymi stosunkami własności

• Przyczyną połączeń polskich banków była konieczność obrony przed dużymi bankami zagranicznymi, stanowiącymi zbyt silną konkurencję dla rodzimego systemu bankowego.

Powstanie dużych banków komercyjnych pozwoliło na:

• zmniejszenie ryzyka upadłości

• zróżnicowanie źródeł dochodów (duże banki mają kapitał akcyjny)

• lepszą analizę rynku

• możliwość opłacenia wysokokwalifikowanych kadr

• korzystanie z profesjonalnego doradztwa zewnętrznego

• podejmowanie się kredytowania dużych przedsięwzięć gospodarczych

• zwiększenie efektywności działania

• rozszerzenie oferty produktów

• lepszą obsługę klienta

• lepszy dostęp do danych.

W systemie dwuszczeblowym bank centralny pełni specyficzną rolę polegającą na tworzeniu polityki pieniężnej.

Podstawowy cel Narodowego Banku Polskiego - utrzymanie stabilnego poziomu cen, (nie wyższy niż 2,5% +/- 1%) przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Pozostałe cele NBP

• wyłączne prawo emitowania pieniędzy,

• organizowanie rozliczeń pieniężnych,

• prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,

• prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,

• prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,

• regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,

• kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,

• opracowanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa.

Wykład3: (14.10.13r.)

Funkcje NBP:

1. Funkcja banku emisyjnego :

• Określanie podaży pieniądza

• wyłączność na emisję gotówki

• określanie poziomu emisji tzw. pieniądza bankowego - żyrowego (bezdotykowy)

agregaty M1-M3 - określają podaż pieniądza w formie gotówkowej, bezgotówkowej.

A vista - wypłata pieniędzy na żądanie.

Banknot - wymieniany na inne waluty

Bilon - nie wymieniany na inne waluty

2. Funkcja banku państwa

• gromadzenie, przekazywanie i realizowanie wydatków środków publicznych

• obsługę rachunków jednostek budżetowych (szkoła, szpital, komisariat) i państwowych funduszów celowych

• organizator emisji bonów i obligacji skarbowych

• obsługą zadłużenia zagranicznego państwa

• ewentualnie finansowaniem budżetu państwa

Bank Centralny obsługuje rachunki budżetu państwa.

3. Funkcja banku banków

• bankowa obsługa banków komercyjnych (rachunki) - klientami są inne Banki komercyjne

• organizacja rozliczeń między bankami (najczęściej kredyt lombardowy)

• licencjonowanie banków

• zapewnienie bezpieczeństwa obrotu dewizowego i płynności płatniczej kraju

• współpraca z finansowymi organizacjami międzynarodowymi

Agregaty pieniężne (formy, rodzaje występowania pieniądza) - (M1-M3)określają podaż pieniądza. Forma gotówkowa i bezgotówkowa (więcej ich, są bardziej praktyczne, np. karta, przelew, czek).

Bank centralny powinien zachować niezależność w obszarze:

• współpracuje z rządem, ale od rządu nie zależy

• wytyczania i realizacji celów polityki pieniężnej (szczególnie w zakresie stabilności cen),

• dbałości o stabilność systemu bankowego,

• gospodarki finansowej (zasad tworzenia i podziału funduszy banku).

Typy instrumentów banku centralnego:

• środki przymusu

• metody regulacyjne

Formy instrumentów przymusu:

• limity kredytowe,

• kontrola kredytów,

• pułapy lub kontrola emisji,

• kontrola dewizowa,

• ograniczanie obrotu pieniądza z zagranicą,

• ograniczanie inwestycji w papiery wartościowe (limity koncentracji kapitałowej).

Metody regulacyjne:

• stopa procentowa

• stopa rezerw obowiązkowych

• operacje otwartego rynku

Rodzaje stóp procentowych NBP:

Stopa referencyjna	………..%
Kredyt lombardowy	………….%
Stopa depozytowa NBP	………..%
Redyskonto weksli	………… %

Stabilność systemu bankowego zapewnia powołanie nadzoru bankowego.

Lech Grobelny - oszust :D

Funkcje nadzoru bankowego:

• Funkcja licencyjna - dopuszczanie do działalności bankowej ludzi i kapitału pozwalającego na spełnianie warunków instytucji zaufania publicznego (normy ostrożnościowe: banki muszą posiadać skarbce, sejfy, zabezpieczenia, wykształcony i wyszkolony personel. Kapitał - S.A. 0,5 mln Euro, po aktualnym kursie; spółdzielcze 1mln Euro po aktualnym kursie.)

• Funkcja regulacyjna - określanie minimalnych standardów bezpieczeństwa (norm kapitałowych, limitów koncentracji kredytów, tworzenia rezerw na kredyty trudne)

• Funkcja kontrolna - systematyczne, szybkie i precyzyjne dokonywanie oceny sytuacji finansowej banków i określanie zagrożeń w ich funkcjonowaniu

• Funkcja sanacyjna - podejmowanie działań zapobiegawczych, naprawczych.

Prezes NBP powoływany jest przez Sejm na wniosek Prezydenta RP na okres 6 lat, przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP.

W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą: Przewodniczący - Prezes NBP i 7 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta, Sejm i Senat spośród specjalistów z zakresu finansów na okres 6 lat.

Zadania Rady Polityki Pieniężnej

• ustalanie wysokości stóp procentowych NBP,

• ustalanie zasad i stóp rezerwy obowiązkowej banków,

• określanie górnych granic zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,

• zatwierdzanie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z działalności NBP,

• przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego NBP,

• ustalanie zasad operacji otwartego rynku.

www.knf.gov.pl

Temat: Instrumenty banku centralnego

Główne obszary działalności NBP:

• Prowadzenie polityki pieniężnej

• Działalność emisyjna

• Rozwój systemu płatniczego

• Zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski

• Obsługa finansowa Skarbu Państwa

• Działalność edukacyjna i informacyjna

Podstawowy cel Narodowego Banku Polskiego:

• Utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP

• Od 2004 r. celem NBP jest ustabilizowanie inflacji na poziomie 2,5 % z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt procentowy

Emisyjna funkcja banku centralnego:

• Jest funkcją o największym znaczeniu dla systemu gospodarczego

• Bank centralny ma wyłączność na emisję pieniądza gotówkowego

• Określa poziom emisji tzw. pieniądza bankowego - żyrowego

Realizacja funkcji emisyjnej:

Bank centralny kontroluje ilość pieniądza w obiegu przez stosowanie:

• Środków przymusu

• Metod regulacyjnych

Środki przymusu:

• limity kredytowe, (koncentracji kredytowej - nie więcej niż 25% kapitału)

• kontrola kredytów,

• pułapy lub kontrola emisji,

• kontrola dewizowa,

• ograniczanie obrotu pieniądza z zagranicą,

• ograniczanie inwestycji w papiery wartościowe (limity koncentracji kapitałowej).

Limity koncentracji: kredytowej i kapitałowej. Bazilea III

Wykład4: (21.10.13r.)

Metody regulacyjne: (stopy procentowe)

• Rezerwa obowiązkowa

• Operacje depozytowo - kredytowe

• Operacje otwartego rynku (stopa refinansowa)

Rezerwa obowiązkowa:

• Bank centralny nakłada na banki komercyjne obowiązek utrzymywania rezerw obowiązkowych

• Celem rezerwy jest ograniczanie nadpłynności banków komercyjnych

• Wynosi 3,5%

Definicja rezerwy obowiązkowej:

Rezerwą obowiązkową jest wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez banki, podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, a także pozyskanych z zagranicy na co najmniej 2 lata.

Stopa rezerw obowiązkowych:

• Rezerwa obowiązkowa utrzymywana jest na rachunkach w NBP.

• Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada Polityki Pieniężnej. Od 30 czerwca 2009 r. stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5 %.

• Banki pomniejszają naliczoną rezerwę obowiązkową o równowartość 500 tys. euro.

• Środki rezerwy obowiązkowej od 1 maja 2004 r. są oprocentowane. Oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej wynosi 0,9 stopy redyskonta weksli. (Bank Rezerw Federalnych)

• [0,01 punktu procentowego - 1 punkt bazowy]

Operacje depozytowo - kredytowe:

• Wpływają na wysokość stóp procentowych na rynku pieniężnym

• Górną granicę stanowi oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną - oprocentowanie depozytu w NBP.

Realizując cel inflacyjny NBP:

• utrzymuje odpowiedni poziom stóp procentowych, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego

• Stopy rynku pieniężnego mają wpływ na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych

• Stopy procentowe wpływają na rozmiary kredytu, popyt w gospodarce i stopę inflacji

na bonach pieniężnych nie da się zrobić zastawu.

Stopy procentowe NBP:

Stopa rezerw obowiązkowych	, %
Stopa referencyjna (rentowność 7 dniowych bonów pieniężnych)	, %
Kredyt lombardowy	, %
Stopa depozytowa (jedno dniowe)	, %
Redyskonto weksli (dyskonto-sprzedaż weksla w banku)	, %

Kredyt lombardowy:

• NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw skarbowych papierów wartościowych

• Wysokość kredytu nie może przekroczyć 80 % ich wartości nominalnej

• Termin spłaty kredytu przypada w następnym dniu operacyjnym po dniu jego udzielenia

• Kredyt ten umożliwia im pokrywanie krótkookresowych niedoborów płynności

Stopa depozytowa:

• NBP oferuje bankom możliwość składania krótkookresowego (jednodniowego) depozytu

• Lokaty przyjmowane są do końca dnia operacyjnego, a zwrot kwoty depozytu wraz z należnymi odsetkami następuje w kolejnym dniu operacyjnym

• Lokaty terminowe w NBP pozwalają bankom komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek płynnych środków

• Przeciwdziałają spadkowi krótkookresowych stóp na rynku międzybankowym poniżej stopy depozytowej

Stopa redyskonta:

Stopa, po jakiej bank centralny skupuje weksle handlowe od banków komercyjnych.

Operacje otwartego rynku:

(mogą mieć charakter strukturalny lub dostrajający)

• Transakcje kupna-sprzedaży

• Transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi

• Obejmują sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego

• Równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym

• Wpływają na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym

Ograniczanie akcji kredytowej - kupowanie akcji, sprzedaż drożej dywidendy

Bon skarbowy - krótkoterminowy

Obligacje skarbowe - powyżej 1 roku.

Operacje te mogą mieć charakter: strukturalny lub dostrajający.

Operacje dostrajające: (kupna - sprzedaży)

Stosowane w przypadku:

• nieoczekiwanej zmiany płynności

• zaburzeń powodujących zmiany oprocentowania na rynku międzybankowym

• operacje absorbujące (przyjmowanie depozytów, lokat) i zasilające (udzielanie kredytów)

Operacje strukturalne:

• Stosowane w celu zmiany struktury aktywów i pasywów dla potrzeb regulowania i stabilizowania płynności (mają charakter systemowy)

• Operacje wykupu lub emisji papierów długoterminowych

• Wpływają na poziom stóp procentowych na rynku międzybankowym

• Mają charakter systemowy

Ograniczenie inflacji - Bank Centralny sprzedaje papiery wartościowe bankom komercyjnym, banki komercyjne nie mogą potem przeznaczyć pieniędzy na kredyty, bo ich nie mają.

• Banki kupują bony skarbowe - są bezpieczne (emitowane przez Skarb Państwa)

• Banki zarabiają na kredytach

• Bank Centralny organizuje przetargi na sprzedaż bonów skarbowych, dealerzy papierów skarbowych kupują te bony w ciemno

• Bank Centralny decyduje czy sprzedaż bony czy nie, nie musi ich sprzedawać.

Operacje otwartego rynku:

1. Dostrajające vs strukturalne

2. Bezwarunkowe vs warunkowe

3. Zasilające vs absorbujące

Rodzaje operacji otwartego rynku:

• Bezwarunkowe: (jednokierunkowe)

• Outright sale - sprzedaży

• Outright purchase - zakupu

• Warunkowe : (bank centralny kupuje)

• Repo - zakupu z jednoczesnym przyrzeczeniem odsprzedaży przed terminem wykupu przez emitenta

• Reverse repo - sprzedaży z jednoczesnym przyrzeczeniem odkupu przed terminem wykupu przez emitenta (do roku!)

Stopa referencyjna:

• Minimalna rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych NBP

• Wykorzystywana w operacjach otwartego rynku

Wykład 5 (28.10.13r.)

Temat: Banki komercyjne.

Bank jest osobą prawną działającą na podstawie zezwoleń (KNF) uprawniających do wykonywania czynności bankowych Obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Kapitał własny: minimum 5 mln Euro (spółka akcyjna) - zależy od rodzaju prowadzenia działalności, zakresu i ryzyka.

Współczynnik adekwatności kapitałowej - Balylea III - wskaźnik wypłacalności (8%)

Obowiązkowe:

• Wyposażenie

• Wykwalifikowany personel

• Kapitał

Na używanie nazwy bank musi być zgoda Komisji Nadzoru Finansowego (instytucji finansowej).

Bankowy Fundusz Gwarancyjny - ………

Wyrazy „bank” lub „kasa” mogą być używane w nazwie oraz dla określenia działalności lub w reklamie wyłącznie banku w rozumieniu powyższej definicji.

Parabank - instytucja finansowa, która udziela m.in. pożyczek, np. AMBER GOLD.

Odwrócona hipoteka - pieniądze dostaje się w ratach, a dom jest spłatą tego kredytu.

Lech Grobelny - założył piramidę.

Bezpieczna Kasa Oszczędnościowa (BKO) - więcej ludzi wpłaca niż wypłaca.

Modele bankowości:

• Model amerykański

• Model kontynentalny

Model amerykański:

System bankowy tworzą tzw.

• banki komercyjne - depozytowo/kredytowe

• banki specjalistyczne - inwestycyjne wykonujące czynności na rynku kapitałowym.

Model kontynentalny:

Liberalne przepisy zezwalają instytucjom kredytowym na prowadzenie działalności na rynku kapitałowym.

Na rynku działają banki uniwersalne wykonujące tradycyjne czynności depozytowo-kredytowe i jednocześnie obsługujące emisję i obrót papierów wartościowych.

Banki uniwersalne i specjalistyczne:

Dominujący w Europie model bankowości uniwersalnej nie oznacza zakazu tworzenia i funkcjonowania różnych banków specjalistycznych.

Specjalizacja może być przeprowadzona według kryterium:

• Funkcjonalnego

• Branżowego

• Terytorialnego

• Podmiotowego

Specjalizacja funkcjonalna:

• Banki kredytowo-depozytowe

• Banki inwestycyjne

Specjalizacja terytorialna:

• Banki międzynarodowe, np. ING

• Banki krajowe, np. PKO

• Banki regionalne, np. banki spółdzielcze

Specjalizacja branżowa (przedmiotowa):

• Banki przemysłowe

• Banki rolne

• Banki ochrony środowiska

• Banki hipoteczne (w Polsce)

• Banki samochodowe (w Polsce)

• inne

Specjalizacja podmiotowa:

• Banki detaliczne (małe firmy, osoby prywatne, osoba fizyczna prowadząca działalność, np. zakład fryzjerski)

• Banki korporacyjne

Formy własności banków komercyjnych:

• Spółki akcyjne

• Banki państwowe

• Banki spółdzielcze

Kryteria klasyfikacji operacji bankowych:

• Podmiot

• Zasięg

• Forma pieniądza

• Waluta

• Czas

• Przedmiot

Podmiot:

• Operacje własne:

• Wewnątrzbankowe (liczenie, sortowanie, rozliczenia międzyoddziałowe)

• międzybankowe

• Operacje obce dla:

• sektora finansowego (banków, poza bankowych instytucji finansowych)

• sektora niefinansowego (przedsiębiorstw, klientów indywidualnych)

• budżetu

Zasięg:

• Zagraniczne

• Krajowe

• Regionalne

Forma pieniężna:

• Gotówkowe

• Bezgotówkowe

Waluta:

• Złotowe

• Dewizowe

Czas:

• Krótkoterminowe (3)

• Średnioterminowe (10)

• Długoterminowe (powyżej 10)

Przedmiot:

• Bierne

• Czynne

• Pośredniczące (usługowe)

Operacje bierne (pasywne):

• Pozyskanie i gromadzenie kapitału obcego

• Księgowane w pasywach

• Przyjmowanie depozytów, emisja dłużnych papierów wartościowych

• Bank jest w nich dłużnikiem

• Bank ponosi koszt obsługi długu

Operacje czynne:

• Inwestowanie kapitału zgromadzonego w operacjach biernych

• Księgowane w aktywach

• Udzielanie kredytów, zakup papierów wartościowych

• Bank jest wierzycielem

• Bank ma przychód z operacji (np. odsetki, dywidenda)

Operacje pośredniczące (neutralne):

• Świadczenie różnych usług na rzecz klientów

• Księgowana po obu stronach bilansu lub nie podlegająca ewidencji

• Prowadzenie rachunków, rozliczenia, wynajem skrytek, działalność doradcza itp.

• Bank może mieć przychód lub nie

• Nie jest ani dłużnikiem, ani wierzycielem

Czynności bankowe:

• Wykonywane wyłącznie przez banki

• Wykonywane przez banki lub inne instytucje

Wykład6 (04.11.13)

Czynności zastrzeżone dla banków:

• Przyjmowanie wkładów i lokat

• prowadzenie ich rachunków

• udzielanie kredytów

• Udzielanie i potwierdzanie gwarancji i akredytyw

• Emisja bankowych papierów wartościowych

• Przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

• Wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego

Czynności niezastrzeżone:

• Udzielanie pożyczek pieniężnych

• Operacje czekowe i wekslowe

• Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu

• Terminowe operacje finansowe

• Nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych

• Przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz wynajem skrytek sejfowych

• Prowadzenie skupu i sprzedaży dewiz

• Udzielanie i potwierdzanie poręczeń

• Wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją i obrotem papierów wartościowych

• Pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym

Temat: Działalność kredytowa.

Definicja kredytu:

Kredytowanie polega na udostępnianiu kredytobiorcy określonej kwoty środków pieniężnych na ustalony termin, ustalony cel, według ustalonej ceny, przy ustalonym zabezpieczeniu spłaty i przy określeniu innych jeszcze warunków.

Kredyt: użyczenie osobie trzeciej środków, ale na ściśle określony cel (mowa o nim w umowie kredytowej), na konkretną kwotę, o określonym terminie spłaty, o ustalonym oprocentowany. Jest zabezpieczony. Jest nazwany umową - umowa pomiędzy dwoma stronami!

Kredytodawca:

Kredytodawcą może być tylko bank. W przypadku, gdy jeden bank nie może udzielić kredytu (np. ze względu na zbyt niski poziom kapitału) banki mogą powołać konsorcjum.

Limit koncentracji = 25% kapitału własnego.

Kredytobiorca - musi posiadać zdolność kredytową (możliwość spłaty kredytu).

Kryteria klasyfikacji kredytów:

• Podmiot:

• Gospodarstwa domowe

• Podmioty gospodarcze

• Gospodarka komunalna

• Inne banki

• Przedmiot:

• Konsumpcyjny (dla osób fizycznych)

• Inwestycyjny (dla przedsiębiorstwa)

• Na wyposażenie

• Na restrukturyzację

• Na zakup obiektów

• Potrzeby bieżące podmiotów gospodarczych (obrotowy)

• Potrzeby przejściowe wynikające z braku synchronizacji terminów wpływów i wydatków (na zobowiązania lub należności)

• Termin:

• Krótkoterminowe - do 1 roku

• Średnioterminowe - od 1roku do 3 lub 5 lat

• Długoterminowe - powyżej 3 lub 5 lat

• Waluta:

• Złotowe

• Dewizowe (w obcej walucie)

• Dewizowe denominowane (na rachunek w złotych i spłacane w złotych, ale przeliczane np. na franki szwajcarskie)

• Forma:

• W rachunku bieżącym

• Otwarty

• Kasowy

• W rachunku kredytowym

• Docelowy

• Na zobowiązania

• Kasowy

• Sezonowy

• Linia kredytowa

• Dyskontowe

• Akceptacyjne

• Zabezpieczenie:

• Lombardowe (zastaw to zabezpieczenie)

• Hipoteczne (hipoteka na nieruchomość)

• Inne

Kredyt obrotowy:

(na zakup materiałów, środków obrotowych, należności)

• Dla przedsiębiorstw

• Na bieżącą działalność (finansowanie środków obrotowych)

• Zazwyczaj krótko- lub średnioterminowe

• W rachunku bieżącym lub kredytowym

Kredyt w rachunku bieżącym: (Ad. Kredyt obrotowy1)

• Możliwość powstania debetu na rachunku kredytobiorcy

• Krótkoterminowy z możliwością rolowania (bez terminu ostatecznej spłaty, kredyt odnawialny = rewolwingowy - przedłużenie automatycznie umowy)

• Dla przedsiębiorstw

• Otwarty

• Kasowy

• Dla osób fizycznych - w ramach ROR (rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy) [konto - nazwa potoczna]

Kredyt otwarty:

• Realizacja zobowiązań w ramach uzgodnionego z bankiem limitu

• Limit ustalany w zależności od obecnych i przewidywanych wpływów na rachunek

• Spłacany sukcesywnie z najbliższych wpływów na rachunek (odsetki naliczane co dziennie od faktycznego zadłużenia)

• Odnawialny (rewolwingowy)

Kredyt kasowy:

• Związany z chwilowym brakiem gotówki (na przejściowe trudności)

• Kilkudniowy

• Spłacany z najbliższych wpływów

• Uproszczona procedura (kredyt „od ręki”)

• Tylko dla stałych klientów

Kredyt w ROR:

• Możliwość realizacji płatności w ramach przyznanego limitu

• Limit zależny od wysokości stałych dochodów (wpływów) właściciela rachunku

• Odnawialny

• Uruchamiany najczęściej za pomocą czeków i bankowych kart płatniczych

Kredyt w rachunku kredytowym: (nieodnawialne) : (Ad. Kredyt obrotowy2)

Kredyt uruchamiany przez otwarcie dla kredytobiorcy wydzielonego rachunku, specjalnie w celu ewidencji wykorzystania i spłaty kredytu.

CHARAKTER: Kredyt docelowy:

• Na finansowanie jednej, określonej transakcji

• Nie powinien być odnawialny

• Każda spłata zmniejsza kwotę zadłużenia klienta

Kredyt na zobowiązania: (lub na należności):

• Na krótkotrwałe trudności płatnicze spowodowane przejściowym wzrostem zobowiązań

• Krótkoterminowy

• Nie powinien być odnawialny

Kredyt kasowy:

Podobnie jak kredyt kasowy w rachunku bieżącym

Linia kredytowa:

• Otwierana w ramach określonego limitu

• Na finansowanie wielu powtarzających się i realizowanych sukcesywnie transakcji

• Otwierana przy dużej częstotliwości transakcji

• W postaci kredytu odnawialnego lub nieodnawialnego

Kredyty inwestycyjne:

• Na finansowanie środków trwałych przedsiębiorstw - inwestycji

• Materialnych (maszyn, nieruchomości)

• Niematerialnych (programów, projektów,licencji)

• Finansowych (papierów wartościowych, udziałów)

• Średnio- lub długoterminowe

Kredyty dyskontowe:

• Zakup weksli przed terminem wykupu z potrąceniem kwoty dyskonta

• Cena kredytu zgodna z ustaloną stopą dyskonta zależną od stopy redyskontowej banku centralnego

Wykład7 (18.11.13)

Kredyt lombardowy:

• Kredyt o charakterze płatniczym

• Udzielany pod zastaw

• Papierów wartościowych

• Towarów

• Weksli

• Należności

• Krótkoterminowy

Kredyt hipoteczny:

• Zabezpieczony hipoteką na nieruchomości posiadającej wpis do księgi wieczystej

• Z reguły na budownictwo (np. zakup mieszkań i kamienic)

• Długoterminowy

• Nieodnawialny (zaciągamy tylko raz)

Kredyty są zabezpieczane akcjami.

Kredyt konsumpcyjny:

• Dla osób fizycznych

• Z reguły na zakup dóbr trwałego użytkowania

• Krótkoterminowy

• W postaci limitu w ROR lub w rachunku kredytowym

kredyt konsumencki, który wynika z ustawy o kredycie konsumenckim. Kredyt dla osób fizycznych, na wartość do ok. 150 000.

Procedura udzielania kredytu:

• Negocjacje wstępne (jakie oprocentowanie, w jakiej walucie zaciągnąć kredyt, jakie opłaty)

• Wniosek kredytowy

• Analiza wniosku kredytowego

• Umowa kredytowa

• Monitoring kredytowy (kontrolowanie spłat i utraty zdolności kredytowej)

Analiza wskaźnikowa (dla przedsiębiorstw): bank oblicza dynamikę i strukturę sprawności finansowej (bilans, rachunek zysków i strat, cash flow), badanie wyników w czterech podstawowych grupach: rentowność, płynność, zadłużenie, obrotowość (rotacji, sprawności działania). W przypadku osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej najczęściej wykonuje się analizę metodą credit-scoming - metoda punktuje oceny wiarygodności osoby ubiegającej się o kredyt.

Cesja - przeniesienie prawa własności na bank - zabezpieczenia…

Elementy wniosku kredytowego: (zależą od charakteru kredytu i wysokości)

• Charakterystyka kredytobiorcy

• Rodzaj kredytu

• Proponowane źródła i termin spłaty

• Przeznaczenie kredytu

• Kwota kredytu

• Proponowane prawne zabezpieczenia kredytu

• Cykl realizacji i koszt przedsięwzięcia

• Struktura finansowania przedsięwzięcia

• Okres kredytowania

• Okres karencji

Karencja - okres, w którym zawiesza się spłatę np. 2 kwartały, powoduje, że koszt kredytu jest większy.

Transz - partia np. odsetki, np. odsetki naliczane są partiami (przez to mogą wzrosnąć koszty kredytu, prowizja, opłaty manipulacyjne).

Dokumenty składane z wnioskiem o kredyt dla przedsiębiorstw:

• Dokumenty założycielskie (np. wpis do rejestru przedsiębiorstw)

• Aktualne zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej

• REGON (numer identyfikacji statystycznej, czym się dana firma zajmuje)

• NIP

• Pełnomocnictwo do zaciągania zobowiązań

• Zaświadczenie o niezaleganiu z płatnościami wobec Urzędu Skarbowego i ZUS

• Ostatnie zweryfikowane bilans i rachunek zysków i strat

• Aktualne sprawozdania finansowe

• Informacja o wielkości sprzedaży i kosztów (opłacalności inwestycji)

• Zamówienia na sprzedaż wyrobów i usług

Dodatkowe dokumenty przy kredycie inwestycyjnym:

• Zbiorcze zestawienie kosztów przedsięwzięcia inwestycyjnego sporządzone przez osobę uprawnioną

• Analizę celowości i opłacalności inwestycji

• Analiza finansowania projektu inwestycyjnego ( biznes plan)

Pojęcie zdolności kredytowej:

Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty kredytu w określonym terminie wraz z odsetkami, prowizją i innymi opłatami.

Elementy analizy podmiotów gospodarczych:

• Dynamika sprzedaży

• Poziom i dynamika kosztów

• Poziom płynności finansowej

• Poziom zadłużenia

• Cykl rotacji zapasów, należności i zobowiązań

• Poziom i dynamika rentowności

Umowa kredytowa:

Przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu.

Cechy umowy kredytowej:

• Konsensualna - dochodzi do skutku w momencie podpisania, a nie wypłaty środków (prawa i obowiązki)

• Dwustronne zobowiązująca (bank przekazuje nam środki, a klient zobowiązuje się go spłacić, przekazać zgodnie z przeznaczeniem)

• Odpłatna

Elementy umowy kredytowej:

• Oznaczenie stron umowy (kredytodawca i kredytobiorca)

• Określenie obowiązków stron

• Kwota kredytu, waluta

• Oprocentowanie i prowizja

• Termin spłaty, częstotliwość

• Zabezpieczenia kredytu

• Uprawnienia banku związane z wykorzystaniem i zabezpieczeniem kredytu

• Warunki korzystania z kredytu przez kredytobiorcę

• Termin i sposób postawienia środków do dyspozycji kredytobiorcy

Karencja - zawieszenie

Transze - wypłata co jakiś czas, po zrealizowaniu jakiejś inwestycji

Monitoring:

• Spłata co miesiąc

• Odnowa polisy na kredyt

• Jak nie to ponaglenia itd.

Metoda spłaty kredytu:

• Rat malejących

• Rat równoległych (annuitetowych)

Ocena zdolności kredytowej osoby fizycznej (metoda tradycyjna):

• Charakteru, czyli celowości zaciągania kredytu oraz zamiaru jego spłacenia

• Umocowania, czyli zdolności prawnej do zaciągania zobowiązań

• Zdolności kredytowej, czyli możliwości spłaty D-W

• Warunków, czyli wykonywanego zawodu

• Zabezpieczenia, czyli wsparcia kredytu różnymi aktywami, np. zabezpieczenia rzeczowe lub przez poręczycieli

• Otoczenia, czyli ryzyka w zamian warunków wpływających na sytuację kredytobiorcy

Dodatkowe elementy umowy:

• Sposób wykorzystania kredytu

• Warunki dodatkowego zabezpieczenia

• Zobowiązanie kredytobiorcy do składania w banku niezbędnych informacji i dokumentów w okresie korzystania z kredytu

• Uprawnienia banku do lustracji (zgłoszenie o śmierci członka rodziny)

• Sytuacje, w których bank może wypowiedzieć umowę

• Ewentualne uprawnienie kredytobiorcy do wcześniejszej spłaty, przewalutowania itp.

Scoring:

Marża - zysk banku, różnica między kredytem a oprocentowaniem.

(kredyty materialne, zakupu, amortyzacji, itp. ...)

Zakaz udzielania kredytów walutowych.

Metody ograniczania ryzyka kredytowego:

• Pojedynczego kredytu - prawidłowe wyliczanie zdolności kredytowej

• Łączne - zła jakość portfela, nie spłacanie kredytów lub nieterminowe spłacanie (trudne kredyty)

Banki komercyjne są zobowiązane do tworzenia rezerw celowych w odpowiedzi na ekspozycję na …

Wykład8 (25.11.13)

Temat: Marketing bankowy

Definicja marketingu - działalność zmierzająca do realizowania celów organizacji poprzez przewidywanie potrzeb klientów oraz zarządzanie dystrybucją dóbr i usług zaspokajających te potrzeby.

Rodzaje marketingu:

• Operacyjny - reklama i promocja (krótkoterminowy)

• Strategiczny - wizjonerskie tworzenie i udoskonalanie produktów i usług (długoterminowy)

Marketing opiera się na segmentacji klientów. (przedsiębiorstwo, klienci indywidualni). Pozwala to na zidentyfikowanie potrzeb klientów i stworzenie dla nich odpowiedniej oferty produktów.

Przedsiębiorstwa: mikro, małe, średnie, duże.

Segmentacja pozwala na:

• Identyfikację tzw. nisz rynkowych i ich zagospodarowanie

• Efektywne wykorzystanie ograniczonych zasobów banku (koncentrację na klientach o największym potencjale)

• Personalizację usług - dopasowanie do indywidualnych potrzeb

• Osiąganie wyższej satysfakcji klientów

• Kształtowanie lojalności klienta

Cechy niezbędne do segmentu:

• Mierzalność - możliwość analizy i oceny kogo zakwalifikować do danego segmentu

• Dostępność - możliwość efektywnej komunikacji z wybranym segmentem

• Wielkość (skala) - obejmujący odpowiednią liczbę podmiotów, aby grupa była efektywna dla banku

Systematyka segmentów:

• Gospodarstwa domowe

• Podmioty gospodarcze

• Instytucje finansowe

• Pozostali klienci

Kryteria segmentacji klientów indywidualnych:

• Wiek

• Płeć

• Wykształcenie

• Zatrudnienie

• Status społeczny

• Etap w cyklu życia

• Charakter gospodarstwa domowego

Segmentacja klientów indywidualnych:

• Młodzież

• Studenci

• Absolwenci studiów

• Pracujący na własny rachunek

• Osoby o wysokich dochodach netto

• Specjaliści

• Niezależne kobiety o wysokim statusie zawodowym

• Młode małżeństwa bez dzieci

• Młode małżeństwa z dziećmi

• Starsze małżeństwa bez dzieci na utrzymaniu

• Rolnicy

Segmentacja zachowania:

• Tradycjonalista

• Zaniepokojony

• Koneser

• Beztroski

• Pragmatyk

Tradycjonalista:

• Konserwatywne podejście do pieniędzy

• Więcej oszczędza niż wydaje

• Lojalny wobec banku

• Podejrzliwy do zmian i innowacji

Zaniepokojony:

• Nie czerpie przyjemności z finansów

• Obawia się ryzyka instytucji finansowych

• Wymaga osobistego kontaktu z pracownikami banku

Koneser - dobrze zorientowany i wyrobiony, niekoniecznie o dużych możliwościach finansowych.

Beztroski:

• Traktuje pieniądze jako środek do konsumpcji

• Wydaje pieniądze do ostatniego grosza

• Zainteresowany korzystaniem z kredytów

Pragmatyk:

• Pewny w sprawach pieniężnych

• Praktyczne spojrzenie na operacje pieniężne

Segmentacja geodemograficzna - opisuje dominujący typ gospodarstwa domowego:

• Wioski rolnicze

• Nowe domy wolno stojące i młode rodziny

• Nienowoczesne domy w zabudowie szeregowej i starsi ludzie

• Wolnostojące domy na przedmieściach itp..

Segmentacja stanu rachunku:

• Klient masowy (indywidualny)

• Personal banking

• Private banking

Elementy marketingu mix:

• Produkt (usługa) (5P)

• Cena (5P)

• Dystrybucja (5P)

• Promocja (5P)

• Personel (5P)

• Komunikacja (*dodatkowo)

• Partnerstwo (*dodatkowo)

Produkt - Produktem bankowym jest każda usługa oferowana klientowi przez bank odpłatnie lub nieodpłatnie:

• Kredyty

• Lokaty

• Rozliczenia

• Porady

Cechy produktu:

• Niematerialny charakter

• Nierozdzielność fazy produkcji i konsumpcji (powstaje w momencie sprzedaży)

• Niejednorodność (np. ten sam kredyt ma różne warunki dla różnych klientów)

• Brak ochrony patentowej (takie same produkty w różnych bankach)

Cena:

• Oprocentowanie (kredyty - przychód, depozyty - koszt)

• Prowizje

• Opłaty

• Upusty

• Kursy walut

Sprzedaż - marża (różnica między oprocentowaniem kredytu a depozytem)

Cechy polityki cenowej:

Ceny:

• zmienne dostosowane do poziomu rynku i indywidualnego ryzyka klienta

• ustalane na podstawie kryterium opłacalności

• zgodne z regulacjami prawnymi

Dystrybucja - proces dostarczenia usługi klientowi, powinna być dopasowana do potrzeb i możliwości klienta.

Kanały dystrybucji:

• Bezpośrednie - tradycyjne, oparte na kontakcie z klientem

• Standardowe (wpłaty, wypłaty)

• Specjalistyczne (kredyt hipoteczny)

• Nowoczesne - elektroniczne, samoobsługowe

• Telefoniczne (rozmowa, połączenia automatyczne, SMS) - homebanking

• bankomaty

• Internet

Personel - kompetencja, uprzejmość, doradztwo, Obsługa szczególnie istotna przy trudnych operacjach i dla wymagających klientów.

Promocja - zespół środków, za pomocą których bank przekazuje na rynek informacje charakteryzujące świadczone usługi w celu kształtowania potrzeb klientów oraz pobudzenia i ukierunkowania popytu.

Zadania promocji:

• Przekaz informacji i wiedzy o usługach bankowych

• Tworzenie i umacnianie pozytywnego wizerunku banku

• Rozwój popytu na usługi bankowe

Narzędzia komunikacji:

• Przez usługi bankowe:

• Sposób prezentacji (foldery, ulotki)

• Ustalenie procedur przystępnych dla klientów

• Ustalenie symbolu produktu

• Przez punkty sprzedaży:

• Lokalizacja punktu sprzedaży

• Architektura

• Wystrój wnętrz

• Lokalna renoma danego punktu sprzedaży

• Obsługa klienta

• Fachowość pracownika

• Obsługa posprzedażna

• Osobista więź pracowników z klientami

• Lokalne akcje promocyjne

• Lokalna reklama

• Aktywna sprzedaż prowadzona przez pracowników oddziałów

• Lokalny sponsoring

• Inicjowane przez centralę banku:

• Wizerunek banku jako całości

• Ogólnokrajowe kampanie reklamowe

• Public relations

• Sponsoring firmowany przez centralę

• Specyficzne elementy kontaktów bezpośrednich z klientami (produkty wymagające interwencji wysokiej klasy specjalisty)

Etapy działania promocji:

• Badanie rynku

• Określenie celów promocji

• Określenie odbiorców promocji

• Ustalenie programu promocji

• Przeprowadzenie testów dla poszczególnych elementów programu

• Realizacja programu

• Kontrola efektów

Partnerstwo:

• Koncentracja na pozyskaniu nowego klienta

• Poprawa stosunków z dotychczasowymi klientami - koncentracja na zatrzymaniu klientów

Kryteria jakości usług:

• Solidność

• Kompetencja personelu

• Uprzejmość personelu

• Wiarygodność banku

• Bezpieczeństwo banku

• Dostęp do środków

Marketing sprzedażowy:

• Koncentracja na pojedynczej sprzedaży

• Orientacja na cechy produktu

• Krótkoterminowość

• Słaby akcent na usługi dla klientów

• Ograniczone zaangażowanie klientów

• Umiarkowany kontakt z klientami

• Jakość przede wszystkim dotyczy produktu

Marketing relacyjny:

• Koncentracja na zatrzymaniu klienta

• Orientacja na korzyści produktu

• Długoterminowość

• Mocny akcent na usługach dla klientów

• Duże zaangażowanie klientów

• Bliski kontakt z klientami

• Jakość dotyczy wszystkiego

Wykład9 (02.12.13)

Temat: Działalność kredytowa.

Definicja kredytu:

Kredytowanie polega na udostępnianiu kredytobiorcy określonej kwoty środków pieniężnych na ustalony termin, ustalony cel, według ustalonej ceny, przy ustalonym zabezpieczeniu spłaty i przy określeniu innych jeszcze warunków.

Kredytodawca:

• Kredytodawcą może być tylko bank

• W przypadku, gdy jeden bank nie może udzielić kredytu (np. ze względu na zbyt niski poziom kapitału) banki mogą powołać konsorcjum

Kryteria klasyfikacji kredytów:

• Podmiot

• Przedmiot

• Termin

• Waluta

• Forma

• Zabezpieczenie

Podmiot - kredytobiorca:

• Gospodarstwa domowe

• Podmioty gospodarcze

• Gospodarka komunalna

• Inne banki

Przedmiot kredytu:

• Konsumpcyjny

• Inwestycyjny

• Na wyposażenie

• Na restrukturyzację

• Na zakup obiektów

• Potrzeby bieżące podmiotów gospodarczych

• Potrzeby przejściowe wynikające z braku synchronizacji terminów wpływów i wydatków

Termin:

• Krótkoterminowe - do 1 roku

• Średnioterminowe - od 1roku do 3 lub 5 lat

• Długoterminowe - powyżej 3 lub 5 lat

Waluta:

• Złotowe

• Dewizowe

• Dewizowe denominowane

Forma:

• W rachunku bieżącym

• Otwarty

• Kasowy

• W rachunku kredytowym

• Docelowy

• Na zobowiązania

• Kasowy

• Sezonowy

• Linia kredytowa

• Dyskontowe

• Akceptacyjne

Zabezpieczenie:

• Lombardowe

• Hipoteczne

• inne

Kredyt obrotowy:

• Dla przedsiębiorstw

• Na bieżącą działalność (finansowanie środków obrotowych)

• Zazwyczaj krótko- lub średnioterminowe

• W rachunku bieżącym lub kredytowym

Kredyt w rachunku bieżącym:

• Możliwość powstania debetu na rachunku kredytobiorcy

• Krótkoterminowy z możliwością rolowania

• Dla przedsiębiorstw

• Otwarty

• Kasowy

• Dla osób fizycznych

• W ramach ROR

Kredyt otwarty:

• Realizacja zobowiązań w ramach uzgodnionego z bankiem limitu

• Limit ustalany w zależności od obecnych i przewidywanych wpływów na rachunek

• Spłacany sukcesywnie z najbliższych wpływów na rachunek

• Odnawialny (rewolwingowy)

Kredyt kasowy:

• Związany z chwilowym brakiem gotówki (na przejściowe trudności)

• Kilkudniowy

• Spłacany z najbliższych wpływów

• Uproszczona procedura (kredyt „od ręki”)

• Tylko dla stałych klientów

Kredyt w ROR:

• Możliwość realizacji płatności w ramach przyznanego limitu

• Limit zależny od wysokości stałych dochodów (wpływów) właściciela rachunku

• Odnawialny

• Uruchamiany najczęściej za pomocą czeków i bankowych kart płatniczych

Kredyt w rachunku kredytowym - kredyt uruchamiany przez otwarcie dla kredytobiorcy wydzielonego rachunku, specjalnie w celu ewidencji wykorzystania i spłaty kredytu.

Kredyt docelowy:

• Na finansowanie jednej, określonej transakcji

• Nie powinien być odnawialny

• Każda spłata zmniejsza kwotę zadłużenia klienta

Kredyt na zobowiązania:

• Na krótkotrwałe trudności płatnicze spowodowane przejściowym wzrostem zobowiązań

• Krótkoterminowy

• Nie powinien być odnawialny

Kredyt kasowy - podobnie jak kredyt kasowy w rachunku bieżącym.

Linia kredytowa:

• Otwierana w ramach określonego limitu

• Na finansowanie wielu powtarzających się i realizowanych sukcesywnie transakcji

• Otwierana przy dużej częstotliwości transakcji

• W postaci kredytu odnawialnego lub nieodnawialnego

Kredyty inwestycyjne:

• Na finansowanie środków trwałych przedsiębiorstw - inwestycji

• Materialnych (maszyn, nieruchomości)

• Niematerialnych (programów, projektów, licencji)

• Finansowych (papierów wartościowych, udziałów)

• Średnio- lub długoterminowe

Kredyty dyskontowe:

• Zakup weksli przed terminem wykupu z potrąceniem kwoty dyskonta

• Cena kredytu zgodna z ustaloną stopą dyskonta zależną od stopy redyskontowej banku centralnego

Kredyt lombardowy:

• Kredyt o charakterze płatniczym

• Udzielany pod zastaw

• Papierów wartościowych

• Towarów

• Weksli

• Należności

• Krótkoterminowy

Kredyt hipoteczny:

• Zabezpieczony hipoteką na nieruchomości posiadającej wpis do księgi wieczystej

• Z reguły na budownictwo

• Długoterminowy

• Nieodnawialny

Kredyt konsumpcyjny:

• Dla osób fizycznych

• Z reguły na zakup dóbr trwałego użytkowania

• Krótkoterminowy

• W postaci limitu w ROR lub w rachunku kredytowym

Procedura udzielania kredytu:

• Negocjacje wstępne

• Wniosek kredytowy

• Analiza wniosku kredytowego

• Umowa kredytowa

• Monitoring kredytowy

Elementy wniosku kredytowego:

• Charakterystyka kredytobiorcy

• Rodzaj kredytu

• Proponowane źródła i termin spłaty

• Przeznaczenie kredytu

• Kwota kredytu

• Proponowane prawne zabezpieczenia kredytu

• Cykl realizacji i koszt przedsięwzięcia

• Struktura finansowania przedsięwzięcia

• Okres kredytowania

• Okres karencji

Dokumenty składane z wnioskiem o kredyt dla przedsiębiorstw:

• Dokumenty założycielskie

• Aktualne zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej

• REGON

• NIP

• Pełnomocnictwo do zaciągania zobowiązań

• Zaświadczenie o niezaleganiu z płatnościami wobec Urzędu Skarbowego i ZUS

• Ostatnie zweryfikowane bilans i rachunek zysków i strat

• Aktualne sprawozdania finansowe

• Informacja o wielkości sprzedaży i kosztów

• Zamówienia na sprzedaż wyrobów i usług

Dodatkowe dokumenty przy kredycie inwestycyjnym:

• Zbiorcze zestawienie kosztów przedsięwzięcia inwestycyjnego sporządzone przez osobę uprawnioną

• Analizę celowości i opłacalności inwestycji

• Analiza finansowania projektu inwestycyjnego

Pojęcie zdolności kredytowej:

Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty kredytu w określonym terminie wraz z odsetkami, prowizją i innymi opłatami.

Elementy analizy podmiotów gospodarczych:

• Dynamika sprzedaży

• Poziom i dynamika kosztów

• Poziom płynności finansowej

• Poziom zadłużenia

• Cykl rotacji zapasów, należności i zobowiązań

• Poziom i dynamika rentowności

Umowa kredytowa:

Przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umownym terminie spłaty oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu.

Cechy umowy kredytowej:

• Konsensualna - dochodzi do skutku w momencie podpisania, a nie wypłaty środków

• Dwustronne zobowiązująca

• Odpłatna

Elementy umowy kredytowej:

• Oznaczenie stron umowy

• Określenie obowiązków stron

• Kwota kredytu

• Oprocentowanie i prowizja

• Termin spłaty

• Zabezpieczenia kredytu

• Uprawnienia banku związane z wykorzystaniem i zabezpieczeniem kredytu

• Warunki korzystania z kredytu przez kredytobiorcę

• Termin i sposób postawienia środków do dyspozycji kredytobiorcy

Dodatkowe elementy umowy:

• Sposób wykorzystania kredytu

• Warunki dodatkowego zabezpieczenia

• Zobowiązanie kredytobiorcy do składania w banku niezbędnych informacji i dokumentów w okresie korzystania z kredytu

• Uprawnienia banku do lustracji

• Sytuacje, w których bank może wypowiedzieć umowę

• Ewentualne uprawnienie kredytobiorcy do wcześniejszej spłaty, przewalutowania itp.

Wykład10 (09.12.13)

Temat: Działalność depozytowa.

Oszczędność w sensie makro - część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług (konsumpcję).

Funkcje oszczędzania:

• Mobilizacji kapitału

• Alokacji kapitału

• Transformacji kapitału

Mobilizacja kapitału - gromadzenie nadwyżek finansowych z różnych źródeł od wielu podmiotów w celu osiągnięcia dochodu.

Transformacja kapitału:

• zmiana formy kapitału z pieniężnej na rzeczową i odwrotnie

• transformacja terminów - krótkie oszczędności reinwestowane są w długie kredyty

CHEMAT:

Oszczędności sensu largo:

• Aktywa różnych podmiotów nie wykorzystywane w danym czasie

• Dotyczą samego mechanizmu powiększania zasobów pieniężnych, niezależnie od formy
  i podmiotu, który je gromadzi

Oszczędności sensu stricto - zasoby gospodarstw domowych

Rezerwy transakcyjne:

• Środki wydawane między dwoma kolejnymi, regularnymi przychodami

• Duża fluktuacja i płynność

• Pewne znamiona oszczędności - przechowywane na rachunku przez dłuższy czas, oprocentowanie

Oszczędności właściwe - odroczenie płatności na dłuższy, często nieokreślony czas.

• Celowe - gromadzone na zakup dóbr, których cena przekracza bieżące dochody

• Bez przeznaczenia - wynikające z osiągania dochodów przekraczających bieżące potrzeby.

Oszczędności sezonowe - wynikające z sezonowości niektórych zakupów.

Oszczędności zorganizowane:

• Przynoszą dochód deponentowi

• Możliwość ich reinwestowania

• Gromadzone są w instytucjach pośrednictwa finansowego

• w formie tradycyjnej na rachunkach bankowych,

• w instytucjach zbiorowego inwestowania,

• bezpośrednio na giełdzie.

Oszczędności niezorganizowane:

• Poza instytucjami systemu finansowego

• Nie dają dochodu

• Nie są reinwestowane

• Ze względu na inflację ich realna wartość spada

Oszczędności przymusowe:

• zasoby pieniężne pozostające w dyspozycji właściciela ze względu na niedobory podaży dóbr i usług

• powstają w czasach zachwiania równowagi rynkowej

• są charakterystyczne dla gospodarki centralnie sterowanej

Oszczędności dobrowolne:

• są efektem świadomej decyzji właściciela

• przyjmują najczęściej formę zorganizowanych oszczędności celowych

Depozyty bankowe:

• kwoty pieniężne powierzone bankom przez ich właścicieli na określony czas i z góry ustalone oprocentowanie

• deponent otrzymuje dowód depozytowy uprawniający do roszczeń majątkowych, a w szczególności do wypłaty części lub całości złożonego kapitału

Strony umowy lokaty bankowej:

• Deponent - oszczędzający, wpłacający oszczędności

• Depozytariusz - przyjmujący oszczędności, bank

Depozyty w bankach mogą składać:

• Rezydenci - osoby mające stałe miejsce zamieszkania w Polsce

• Nierezydenci - osoby nie mające stałego miejsca zamieszkania na terenie kraju

Przyjmując depozyty bank zobowiązuje się do ich:

• przechowywania

• zwrotu w całości lub części na każde żądanie

• przeprowadzenia rozliczeń (o ile przewiduje to umowa)

Klasyfikacja depozytów:

• podmiot,

• przedmiot,

• czas trwania (okres wymagalności),

• waluta,

• dokument potwierdzający depozyt,

• sposób naliczania odsetek,

• termin kapitalizacji odsetek,

• warunki zamknięcia lokaty,

• wielkość wpłat,

• określenie właściciela

Podmiot:

• Depozyty jednostek finansowych

• Lokaty innych banków

• Lokaty budżetu

• Lokaty innych podmiotów finansowych

• Depozyty jednostek niefinansowych

• Lokaty ludności

• Lokaty przedsiębiorstw

• Lokaty innych jednostek

Przedmiot:

• Lokaty bez określenia celu

• Rachunki bieżące

• Typowe lokaty terminowe

• Lokaty celowe

• Oszczędności specjalne (książeczki mieszkaniowe, premiowe, systematycznego oszczędzania itp.)

Czas przechowywania:

• Środki a vista

• Wkłady oszczędnościowe

• Rachunki bieżące

• Lokaty terminowe

• 1, 3, 6 miesięczne, 1 roczne itp.

Waluta:

• Wkłady złotowe

• Wkłady dewizowe w:

• Euro

• Dol. Amer.

• CHF

Dokument:

• Rachunki bankowe

• Książeczki oszczędnościowe

• Dowód wpłaty

• Papiery wartościowe emitowane przez bank

• Bankowe papiery wartościowe

• Obligacje bankowe

Sposób ustalania stopy procentowej:

• Lokaty ze stałą stopą

• Lokaty ze zmienną stopą

• Zmiana zgodna ze zmianą NBP

• Zmiana ustalana z góry (lokata progresywna)

Kapitalizacja odsetek:

• Po terminie

• Śródterminowa

Zamknięcie lokaty (dostęp do środków):

• W terminie wymagalności

• Natychmiastowy - w momencie złożenia dyspozycji

• Za wcześniejszym wypowiedzeniem - dotyczy z reguły dużych kwot lub nietypowych walut

Wartość lokaty:

• Lokaty detaliczne

• Z określonym minimum wpłaty

• Bez określania wysokości wpłaty

• Lokaty hurtowe

Określenie właściciela:

• Lokaty na okaziciela - w Polsce niedopuszczalne

• Lokaty imienne

Prawo bankowe rozróżnia rachunki:

• oszczędnościowych,

• terminowych lokat oszczędnościowych,

• oszczędnościowo - rozliczeniowych,

• powierniczych

Rachunki oszczędnościowe:

• wkłady na każde żądanie pozbawione możliwości dokonywania rozliczeń

• służące jedynie do przechowywania oszczędności

• najbardziej popularne - konto oszczędnościowe (OKO)

• Ostatnio rośnie ich znaczenie ze względu na relatywnie wysokie oprocentowanie (powyżej wskaźnika inflacji) i wysoką płynność

Lokaty terminowe:

• Spełniają tylko funkcję oszczędnościową

• Mają konkretny termin wymagalności

• Likwidacja przed jego upływem powoduje utratę całości lub części odsetek

• Oprocentowanie zależne od długości terminu wymagalności

Rachunki oszczędnościowo - rozliczeniowe:

• Nie są typowym instrumentem oszczędnościowym

• Służą jednocześnie gromadzeniu oszczędności i wykonywaniu rozliczeń

• Mają charakter rezerw transakcyjnych

• Udostępniane na każde żądanie

• Oprocentowanie a vista

Rachunek powierniczy:

• Służy gromadzeniu środków powierzonych jego posiadaczowi przez osobę trzecią

• Wyszczególnione w odrębnej ustawie

Nowoczesne i nietypowe formy depozytów:

• Lokaty rentierskie

• lokaty umiejscowione

• Lokaty typu call

• Lokaty dynamiczne

• Produkty zintegrowane (produkty strukturyzowane)

• Emisja papierów dłużnych

Lokaty rentierskie:

• Długoterminowe

• Możliwość korzystania z odsetek bez naruszania kapitału

• Wymagany wysoki wkład minimalny

• Likwidacja zwykle za wypowiedzeniem

Lokaty umiejscowione - możliwość podjęcia depozytu istnieje jedynie w oddziale banku, w którym został założony w przeciwieństwie do obiegowych dostępnych również w innych bankach i urzędach pocztowych.

Lokaty typu call:

• Zdeponowane na czas nieokreślony

• Wycofywane za 24 - lub 48 - godzinnym wypowiedzeniem

• Warunki ustalane indywidualnie dotyczące oprocentowania i minimalnej wielkości depozytu

Lokaty dynamiczne:

• Oprocentowanie progresywne

• Oprocentowanie rośnie wraz z długością lokaty

• Zamiast sankcji za wcześniejszą likwidację stosuje się zachętę w postaci wyższego oprocentowania

Produkty strukturyzowane (zintegrowane):

• Łączące typową lokatę z funduszem inwestycyjnym

• Pozwalają na wyższą stopę zwrotu przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa i płynności

• Długoterminowe

• Wysoki wkład minimalny np. 5 000 zł.

Wykład11 (16.12.13)

Temat: Bank inwestycyjny jako podmiot rynku finansowego

Pojęcie bankowości inwestycyjnej - działalność banku na rynku finansowym związana z emisją i obrotem papierami wartościowymi oraz innymi instrumentami finansowymi na własny rachunek lub na zlecenie klienta.

Modele bankowości inwestycyjnej:

• Model europejski:

• Liberalne przepisy zezwalają instytucjom kredytowym na prowadzenie działalności na rynku kapitałowym.

• Na rynku działają banki uniwersalne wykonujące tradycyjne czynności depozytowo kredytowe i jednocześnie obsługujące emisję i obrót papierów wartościowych.

• Model amerykański:

• System bankowy tworzą tzw. banki komercyjne - depozytowo/kredytowe oraz banki specjalistyczne - inwestycyjne wykonujące czynności na rynku kapitałowym.

Banki inwestycyjne działają na finansowym rynku pierwotnym i wtórnym jako administratorzy majątku i doradcy inwestycyjni.

Historia bankowości inwestycyjnej w USA:

1. Poł. XIX w. duże zapotrzebowanie na kapitał w USA (finansowanie kolei transkontynentalnej) spowodowało wzrost zaangażowania banków na rynku papierów wartościowych i w zakresie doradztwa inwestycyjnego

2. 1933r. Wielki Kryzys spowodował krach na giełdzie nowojorskiej i upadek 8000 instytucji finansowych, co zaowocowało wydaniem ustawy Banking Act znanej jako Glass-Steagall Act, która zmusiła banki do rozdzielenia działalności inwestycyjnej i depozytowo - kredytowej (komercyjnej)

3. Po II wojnie światowej - rozkwit rynku finansowego i jego instytucji, rozwój rynku fuzji i przejęć oraz obligacji hipotecznych

4. 1987r. załamanie rynku giełdowego i obligacji hipotecznych - liberalizacja Glass-Steagall Act zezwalająca bankom komercyjnym na działalność inwestycyjną w niektórych obszarach. Ekspansja niemieckich Grossbanken.

Rola banków na współczesnym rynku papierów wartościowych - Ze względu na utratę możliwości świadczenia usług tradycyjnych, banki w coraz większym stopniu angażują się w działalność na rynku kapitałowym i pieniężnym wypierając z niego inne instytucje finansowe.

Dziedziny działalności inwestycyjnej banków:

• Transakcje rynku pierwotnego

• Transakcje rynku wtórnego

• Doradztwo inwestycyjne

• Usługi z zakresu doradztwa dla podmiotów gospodarczych i instytucji publicznych

Transakcje rynku pierwotnego:

• Przygotowanie emisji

• Plasowanie papierów na rynku

• Gwarantowanie emisji

Transakcje rynku wtórnego:

• Działalność brokerska (pośrednictwo)

• Działalność dealerska (inwestycje bezpośrednie)

Doradztwo inwestycyjne:

• Zarządzanie płynnymi aktywami i udziałami klientów (portfolio management)

• Tworzenie i zarządzanie funduszami podwyższonego ryzyka (venture capital funds)

• Tworzenie i zarządzanie funduszami wspólnego inwestowania ( mutual funds)

Doradztwo dla podmiotów gospodarczych:

• Zarządzanie ryzykiem (inżynieria finansowa)

• Strategia i prowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstw

• Fuzje i przejęcia (obrona przed wrogim przejęciem)

• Wykup wspomagany (LBO leverage buyout, MBO management buyout)

• Analizy wykonalności projektów inwestycyjnych (feasibility studies)

• Tworzenie serwisów informacyjnych z zakresu analiz ekonomicznych

Czynniki oddziałujące na rozwój współczesnego rynku finansowego:

• Liberalizacja - polega na łagodzeniu restrykcyjnych przepisów dotyczących emisji i obrotu papierami wartościowymi, co pozwala na swobodny przepływ instrumentów finansowych pomiędzy poszczególnymi rynkami, krajami i regionami.

• Globalizacja - proces powstawania współzależności pomiędzy poszczególnymi rynkami i ich umiędzynarodowienie. Efektem globalizacji jest powstanie ponadnarodowych konglomeratów bankowo - finansowych i koncentracja kapitału banków.

• Deregulacja - polega na zastępowaniu kontroli państwa w sferze gospodarczej przez siły rynkowe. Powoduje to wzrost konkurencyjności i efektywności rynków oraz rozwój innowacyjności w zakresie oferty produktów finansowych.

• Sekurytyzacja - polega na zamianie niepłynnych aktywów podmiotów gospodarczych (w tym banków) na gotówkę za pomocą emisji i sprzedaży dłużnych papierów wartościowych. Pozwala na rozwój substytucyjnych źródeł finansowania podmiotów.

• Informatyzacja - pozwala na usprawnienie komunikacji pomiędzy podmiotami i rynkami. Umożliwia powstanie nowych kanałów dystrybucji usług finansowych i zmniejszenie kosztów ich obsługi.

Temat: Rynek pieniężny.

Definicja:

• Rynek instrumentów krótkookresowych o terminie nie przekraczającym 1 roku

• Na rynku pieniężnym lokowane są krótkoterminowe nadwyżki pieniężne i zaspokajane krótkoterminowe zapotrzebowanie na pieniądz

• Przez rolowanie może też zaspokajać potrzeby długoterminowe

• Rynek wykorzystywany do zarządzania płynnością

Instrumenty rynku pieniężnego:

• Bony skarbowe

• Bony banku centralnego

• Krótkoterminowe dłużne papiery komercyjne

• Komercyjne weksle inwestycyjno - terminowy (KWIT)

• Weksel inwestycyjno - komercyjny (WIK)

• Weksel inwestycyjno - depozytowy (WID)

• Bony komercyjne, handlowe, dłużne, inwestycyjne

• Obligacje roczne

• Komercyjne obligacje dyskontowe (KOD)

• Bankowe Papiery Wartościowe (certyfikaty depozytowe)

Bony skarbowe:

• Emitowane przez Ministerstwo Finansów od maja 1991r.

• Od 1995r. wyłącznie w formie zdematerializowanej w postaci elektronicznych zapisów w Rejestrze Papierów Wartościowych prowadzonym przez NBP

• Dyskontowe papiery na okaziciela

• Termin wykupu od 1 - 52 tygodni

• Ich dochodowość wyraża stopa referencyjna NBP

• Sprzedawane na przetargach organizowanych przez NBP (agent emisji)

• Charakter hurtowy - minimalna wartość nominalna oferty przetargowej wynosi 100 000 zł., minimalna wartość nominalna instrumentu 10 000zł.

Rynek pierwotny bonów skarbowych:

• Przetargi organizowane są regularnie w pierwszy, roboczy dzień tygodnia (poniedziałek)

• Emisję poprzedza informacja w poprzedzającym przetarg dniu roboczym w na internetowych stronach MF, w serwisach informacyjnych REUTERS i TELERATE

Etapy przetargu:

• Na początku miesiąca publikowany jest list emisyjny bonów na dany miesiąc

• Ogłasza się miesięczny plan podaży zawierający terminy przetargów, prognozowaną wartość sprzedaży, daty płatności za bony

• Następnie oferty zakupu przesyłane są przez Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych do Rejestru Papierów Wartościowych do godz. 11.00 w dniu przetargu

• Po otrzymaniu z RPW zestawienia ofert minister finansów podejmuje decyzję o wysokości ceny nominalnej bonów o danym terminie zapadalności

• Aukcja

• Ogłoszenie wyników aukcji w Internecie o godz. 12.00

• Zapłata za bony - najczęściej 2 dni po przetargu (środa)

Aukcja:

• Przetarg odbywa się w systemie aukcji wielu cen (tzw. amerykańskiej) - każdy inwestor nabywa papiery po cenie zgłoszonej w ofercie

• Oferty posiadające cenę wyższą od minimalnej są realizowane w całości, a z równą - w całości lub w części (tzw. redukcja)

System Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych:

• Od 1.01.2003r. bony skarbowe sprzedawane są tylko na przetargach wybranej grupie banków pełniących funkcje DSPW oraz Bankowi Gospodarstwa Krajowego (BGK)

• Inni inwestorzy muszą korzystać z ich pośrednictwa

Cele systemu DSPW:

• Uzyskanie wysokiej płynności, efektywności i przejrzystości rynku

• Wyeliminowanie technicznych i prawnych utrudnień w obrocie papierami skarbowymi

DSPW mają obowiązek:

• Uczestniczenia we wszystkich przetargach

• Nabycia nie mniej niż 5% łącznej ważonej wartości nominalnej wartości SPW

• Uczestniczenia w codziennych sesjach fixingowych SPW na platformie elektronicznej w celu wyznaczenia kursów informacyjnych

• Kwotowania SPW na elektronicznym rynku wtórnym (podawania cen kupna i sprzedaży wszystkich emisji bazowych)

• Zawierania transakcji na rynku wtórnym według ceny podanej w kwotowaniu

Rynek wtórny SPW:

• Bony skarbowe mogą być przedmiotem obrotu wtórnego

• Najczęściej występują na nim banki przeprowadzając transakcje na rachunek własny lub klientów

• Obrót odbywa się na nieregulowanym rynku międzybankowym, a od 2002r. także na organizowanej przez BondSpot SA elektronicznej platformie ERSPW (od 2004r. MTS Poland)

• Ewidencję prowadzi Centralny Rejestr Bonów Skarbowych (CRBS) prowadzony przez NBP

• Rozliczenia następują w czasie rzeczywistym

Przedmiot obrotu:

• Pakiety papierów wartościowych, których wartość nominalna wynosi 5 mln zł. lub wielokrotność tej kwoty

• Większość transakcji odbywa się na rynku międzybankowym (ok.99% rynku), a nie na MTS Poland

• Wartość transakcji na rynku wtórnym zmniejszyła się ostatnio ze względu na spadek wartości bonów

Bony pieniężne:

• Papiery dłużne emitowane przez NBP od 1990r.

• Od maja 1996r. emisje tylko w formie zdematerializowanej

• Papiery na okaziciela, sprzedawane na przetargach organizowanych przez NBP

• Ewidencja w formie zapisu elektronicznego w Rejestrze Papierów Wartościowych prowadzonym przez NBP

• Nie mogą być wykorzystywane przez NBP jako zastaw kredytu lombardowego i technicznego

Operacje otwartego rynku:

• Transakcje z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku centralnego

• Warunkowa lub bezwarunkowa sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz

• Umożliwiają utrzymanie krótkoterminowych stóp procentowych na poziomie wyznaczonym przez Radę Polityki Pieniężnej

• Mają charakter operacji dostrajających lub strukturalnych

Operacje dostrajające:

• Stosowane w przypadku

• nieoczekiwanej zmiany płynności

• zaburzeń powodujących zmiany oprocentowania na rynku międzybankowym

• operacje absorbujące i zasilające

Operacje strukturalne:

• Stosowane w celu zmiany struktury aktywów i pasywów dla potrzeb regulowania i stabilizowania płynności

• Operacje wykupu lub emisji papierów długoterminowych

• Wpływają na poziom stóp procentowych na rynku międzybankowym

Rynek pierwotny:

• Początkowo przetargi organizowane były nieregularnie

• Od 2002r. prowadzone regularnie w piątek w ramach operacji otwartego rynku

• Prawo do przetargów mają tylko banki - DRP i BFG

• Do 2004r. okres zapadalności bonów - 28 dni, w 2004r. - 14 dni, od 2005r. - 7 dni

• Do 2007r. bony absorbowały płynność z rynku

Dealerzy rynku pieniężnego:

• Od 1996r. NBP wybiera DRP na podstawie kryteriów tzw. Indeksu Aktywności Dealerskiej (IAD)

• DRP - grupa najaktywniejszych na rynku banków, z którymi NBP może przeprowadzać operacje otwartego rynku

Funkcje DRP pełnią banki:

• Z licencją na prowadzenie działalności, podlegające nadzorowi KNF

• Uczestniczące w systemie rezerwy obowiązkowej stabilnej sytuacji finansowej

• Uczestniczące w systemie SORBNET - realizowanie przelewów w czasie rzeczywistym

• Uczestniczące w rejestrze papierów wartościowych

• Korzystające z elektronicznego systemu składania ofert w NBP

• Które uzyskały najwyższą liczbę punktów IAD określanego przez NBP

IAD uwzględnia ocenia:

• Potencjał rozliczeniowy i ofertowy banku

• Aktywność banku na rynku bonów skarbowych, międzybankowym rynku lokat, rynku transakcji repo oraz buy - sell back, rynku swapów walutowych

• Rzetelność wypełniania przez bank obowiązków uczestnika rynku pieniężnego

Banki dealerzy:

• Biorą udział w fixingu stawek referencyjnych WIBOR i WIBID oraz POLONIA

• Przekazują NBP informacje dotyczące aktualnej i prognozowanej płynności finansowej na rynku pieniężnym i walutowym

• Listę DRP publikuje NBP na swojej stronie internetowej

Rynek wtórny:

• Dokonywany na rynku międzybankowym

• Operacje bezwarunkowe (outright) i warunkowe (repo, sell-buy back)

• Uczestnikami są podmioty uprawnione do występowania na rynku pierwotnym i banki krajowe

• W Polsce charakteryzuje się niską płynnością (maleje ilość, ale rośnie wartość)

Lokaty międzybankowe:

• Banki lokują wolne środki lub pożyczają brakujące

• Wykorzystują rynek do zarządzania płynnością finansową

• Transakcje hurtowe - o wysokiej wartości zapadalności do 1 roku

• Wysoko kwotowane

Rodzaje lokat międzybankowych:

• Niezabezpieczone

• Zabezpieczone

• Walutami (swap)

• Papierami wartościowymi (repo, sell-buy back)

W Polsce najczęściej stosuje się lokaty niezabezpieczone.

Lokaty niezabezpieczone:

• Wykorzystywane do zarządzania płynnością banków komercyjnych

• Średnie oprocentowanie z największych banków stanowi stopy procentowe rynku międzybankowego

• IBID na lokaty

• IBOR na kredyty

• Stopy lokat międzybankowych decydują o oprocentowaniu kredytów i depozytów dla klientów

Stopy ustalane są w trzech obszarach:

• Przedmiotowym

• Terminowym

• Walutowym

Podział przedmiotowy:

IBID (interbank interest rate - bid rate) Stopa, po jakiej banki przyjmują lokaty od innych banków na danym rynku WIBID, LIBID, EURIBID

IBOR (interbank offered rate) Stopa, po jakiej banki udzielają kredytów innym bankom na danym rynku WIBOR, LIBOR, EURIBOR

Podział terminowy:

• Lokaty jednodniowe - O/N, T/N, S/N

• Tygodniowe - 1W, 2W, 3W

• Miesięczne - 1M, 3M, 6M, 9M

• Roczne - 1Y, 2Y

Podział walutowy:

• WIBOR, WIBID - w złotych

• EURIBOR, EURIBID - w euro

• LIBOR, LIBID - w 5 walutach

Lokaty zabezpieczone:

Pożyczki na rynku międzybankowym zabezpieczone:

• Walutami - swapy walutowe

• Papierami wartościowymi - transakcje warunkowe repo i buy-sell back, sell-buy back

Swap walutowy - transakcja, która zobowiązuje do dokonania początkowej wymiany walut w wyznaczonym dniu, po uzgodnionym kursie oraz zwrotnej wymiany tych samych walut, w określonym dniu w przyszłości i po kursie uzgodnionym w momencie zawarcia transakcji (przeważnie różnym od kursu wymiany początkowej).

Transakcje warunkowe: repo i buy-sell back:

• Sprzedaż papierów wartościowych z jednoczesnym przyrzeczeniem ich odkupu w uzgodnionym terminie i za uzgodnioną w umowie cenę odkupu

• Cena odkupu jest wyższa od ceny sprzedaży, która zapłacił kupujący (powiększona o oprocentowanie)

• Wykorzystywane przez bank centralny w operacjach otwartego rynku

• Repo i buy-sell różnią się sposobem rozliczenia

• Repo - dokonanie blokady na papierach w zamian za zapłatę

• Buy-sell back - przeniesienie prawa własności

Temat: Organizacja rozliczeń pieniężnych.

Rodzaje rozliczeń pieniężnych:

• Gotówkowe

• Bezgotówkowe

Rozliczenia gotówkowe:

• Charakterystyczne dla osób fizycznych

• Dla podmiotów gospodarczych w transakcjach nie przekraczających 15 000 Euro

Rozliczenia bezgotówkowe:

• Obowiązek dla przedsiębiorstw (przywrócony w 1994r.)

• Bezwarunkowe

• Uwarunkowane

Rozliczenia bezwarunkowe - niezależne od wykonania jakichkolwiek dodatkowych warunków.

Rodzaje rozliczeń bezwarunkowych:

• Polecenie przelewu

• Polecenie zapłaty

• Czek

• Weksel

• Karta płatnicza

• Rozliczenia planowe

• Okresowe rozliczenia saldami

Rozliczenia warunkowe:

• Akredytywa

• Inkaso

Polecenie przelewu - wydanie bankowi przez dłużnika polecenia obciążenia jego rachunku i przelania środków na rachunek wierzyciela.

• Najpopularniejsza i najprostsza forma rozliczeń

• Stosowana w bezspornych i bezpiecznych płatnościach

• Warunkiem koniecznym jest posiadanie przez strony rachunków bankowych

Polecenie zapłaty:

• Wprowadzone w 1997r.

• Najwygodniejsza forma rozliczeń bezspornych

• Wykonywane w technice elektronicznej - wymaga standaryzacji dyspozycji płatniczej

• Stroną inicjującą jest wierzyciel, który poleca swojemu bankowi uznanie swojego rachunku i obciążenie rachunku dłużnika

• Może być stosowane tylko do wybranych wierzytelności

• Dłużnik musi wyrazić zgodę na stosowanie przez wierzyciela tej formy

Polecenie zapłaty wymaga:

• Posiadania przez strony rachunków bankowych

• Podpisania umowy o stosowaniu tej formy rozliczeń, w której strony ustalają zakres odpowiedzialności i przyjęte procedury

Czek:

• Jedna z najstarszych form rozliczeń

• Traci na znaczeniu po wprowadzeniu kart płatniczych

Rodzaje czeków:

• Kasowe (gotówkowe) - wystawca zleca bankowi wypłacenie gotówki

• Rozrachunkowe

Czek gotówkowy:

• Wystawca zleca bankowi wypłacenie gotówki

• Stosowane głównie przez osoby fizyczne

• Wypłaty w kasach bankowych lub urzędach pocztowych

• Płatności w placówkach handlowych i usługowych

Elementy czeku gotówkowego:

• Miejsce wystawienia

• Nazwa banku - trasata

• Termin wystawienia

• Bezwarunkowe polecenie zapłaty

• Nazwa „czek” w treści

• Kwota czeku

• Podpis wystawcy - trasanta

• Określenie beneficjenta - wierzyciela

Czek rozrachunkowy:

• Służy do rozliczeń bezgotówkowych

• Wystawca poleca bankowi przelanie określonej kwoty pieniężnej ze swojego rachunku na rachunek beneficjenta

• Oprócz wyżej wymienionych elementów musi zawierać numery rachunków dłużnika i wierzyciela

• Czek gotówkowy może stać się rozrachunkowym przez wpisanie klauzuli „tylko do rozrachunku”

Czek potwierdzony:

• Gwarantuje realizację przez bank przez zablokowanie określonej kwoty na rachunku wystawcy, bądź zobowiązanie się do jego realizacji (udzielenie kredytu)

• Powstaje przez wpisanie klauzuli „czek potwierdzony”

Zapłata czekiem:

• Wręczenie czek wystawiony imiennie na wierzyciela lub czek na okaziciela

• Przeniesienie na osobę trzecią przez indos - wpisanie na odwrocie klauzuli „ustępuję na zlecenie ….”

Weksel:

• Własny (sola, suchy, prosty) - bezwarunkowe zobowiązanie się do zapłaty remitentowi (wierzycielowi) sumy wekslowej w określonym miejscu i czasie

• Trasowany (trata, ciągniony) - bezwarunkowe polecenie wystawione przez wystawcę (trasanta) osobie trzeciej (trasatowi) zapłacenia sumy wekslowej remitentowi w ściśle określonym miejscu i czasie

Karta płatnicza:

• Nowoczesna forma rozliczeń elektronicznych

• Plastikowy nośnik informacji, za pomocą którego użytkownik karty przekazuje dyspozycje rozliczeniowe swojemu bankowi

• Uruchamiana przez wypłatę gotówki z bankomatu lub płatności bezgotówkowe w punktach handlowych i usługowych

Uruchamianie:

• Wypłata gotówki z bankomatu

• Płatności bezgotówkowe w placówkach handlowych i usługowych

• Płatności przez Internet i telefon

Kryteria podziału kart:

• Wydawca

• Nośnik informacji

• Użytkownik

• Prestiż

• Charakter rozliczeń

Wydawca:

• Bankowe

• Wydane przez konkretny bank

• Systemowe

• Niebankowe

• Rabatowe

• Opłacone z góry

• Klubowe itp..

Nośnik informacji:

• Z paskiem magnetycznym

• Z wypukłodrukiem

• Płaskie

• Chipowe

Użytkownik:

• Karty dla osób fizycznych

• Karty bussines

Prestiż:

• Popularne

• Złote

• Platynowe

Charakter rozliczeń:

• Debetowe - wypłata do wysokości salda

• Obciążeniowe - rozliczenie w określonym czasie (np. ostatniego dnia miesiąca)

• Kredytowe - możliwość zadłużenia się w ramach przyznanego limitu traktowanego jak kredyt konsumpcyjny

Rozliczenia planowe:

• Stosowane w przypadku powtarzających się transakcji

• Dłużnik przekazuje w jednakowych odstępach (np. raz w tygodniu) jednakową kwotę w dłuższych okresach (np. raz w miesiącu dokonywane jest ostateczne rozliczenie

• Do rozliczeń stosuje się zwykle polecenia przelewu

Okresowe rozliczenia saldami:

• Stosowane w przypadku, gdy strony są wobec siebie zarówno dłużnikami i wierzycielami

• Rozlicza się strona, której zobowiązania są wyższe niż należności

• Dłużnik rozlicza różnicę zwykle za pomocą polecenia przelewu

• Rozliczenie wymaga prowadzenia specjalnej księgowości

Akredytywa:

• Akredytywa polega na pokrywaniu przez bank wierzyciela określonych wierzytelności z wyodrębnionych na ten cel środków dłużnika z zachowaniem warunków ustalonych przez dłużnika.

• Bank może zwolnić dłużnika z obowiązku wyodrębnienia środków udzielając mu zapewnienia pokrycia jego zobowiązań

• Stosowana głównie w rozliczeniach zagranicznych i ryzykownych rozliczeniach krajowych

• Uwarunkowana spełnieniem przez wierzyciela określonych warunków

Rodzaje akredytywy:

• Dokumentowa - warunkiem jej spełnienia jest dostarczenie dłużnikowi dokumentów (np. faktury)

• Finansowa - warunkiem jej spełnienia jest dostarczenie instrumentów finansowych np. weksla, czeku, zniszczonych banknotów

Zalety i wady akredytywy:

	DŁUŻNIK	WIERZYCIEL
ZALETY	Pewność rzetelnego wykonania umowy	Pewność zapłaty
WADY	Wysoki koszt	Konieczność skompletowania i terminowego dostarczania dokumentów i rzetelnego wykonania umowy

Inkaso:

• Polega na pobraniu przez bank należności klienta lub zabezpieczeniu jej przyszłej zapłaty w zamian za wydanie dokumentów powierzonych przez niego bankowi.

• Dokumenty bank wydaje po zainkasowaniu należności lub po zabezpieczeniu należności

• Stosowane w rozliczeniach zagranicznych

Zalety i wady inkasa:

	DŁUŻNIK	WIERZYCIEL
ZALETY	Pewność wywiązania się z umowy	Przyspieszenie rozliczenia
WADY	Przyspieszenie rozliczenia	Konieczność skompletowania dokumentów

Rodzaje inkasa:

• Dokumentowe

• Finansowe

---