WSPOMAGANIE ROZWOJU - 2009/2010
15.10.2009:
Ruch higieny psychicznej
1908r. „Umysł, który sam siebie odnalazł”
Clifford Beers 1876-1943
William James 1842-1910
Wybitny amerykański psycholog i filozof,
Autor pierwszych eksperymentalnych badań psychologicznych w USA
Twórca psychofizjologicznej teorii uczuć
Kazimierz Dąbrowski
Koncepcja dezintegracji pozytywnej
Założyciel:
Instytutu Higieny Psychicznej
Towarzystwa Higieny Psychicznej
Sieci poradni zdrowia psychicznego
Badania nad różnicami indywidualnymi:
1822-1911 Francis Galton
Anglia: 1822 - pracownia psychologiczna
17 lat po Wundcie
Lighter Witmer 1896
- klinika Psychologiczna (clinic) Uniwersytetu Stanu Pennsylvania, USA
- termin: psychologia kliniczna
Klinika psychologiczna= poradnia:
Przedmiotem zainteresowania jednostka, osoba - nie procesy
Case study
Badania interdyscyplinarne
Metoda kliniczna (psychologia ogólna na usługach praktyki, do wyjaśniania problemów jednostki)
Celem: pomoc psychologiczna - nie badanie naukowe
Psychologowie polscy:
Stefan Szuman 1889-1972:
„Ojciec polskiej psychologii”
Liczne prace badawcze:
Psychologia rozwoju mowy, myślenia, twórczości rysunkowej dzieci, psychologia sztuki (recepcja muzyki, obrazów)
Julian Ochorowicz 1850-1917:
Autor oryginalnych, eksperymentalnych badań nad pamięcią i podświadomością
Hipnoza
Uniwersytet w Warszawie
Andrzej Lewicki
Samodzielna katedra w Poznaniu
Rozwój psychoruchowy dziecka:
- proces zmian progresywnych, w którym motoryka jest ściśle powiązana z psychiką
Jedność motoryki i psychiki:
- w normie, we wczesnych stadiach ontogenezy względnie równomierne tempo rozwoju ruchowego i umysłowego we wczesnym dzieciństwie, myślenie uwikłane w działaniu np. przyciąganie kółka za sznurek, odkrywanie ukrytej zabawki (wg P. Cattel, Brunet-Lezine - 9 mies.)
- w patologii, względnie równomierne opóźnienie rozwoju ruchowego i umysłowego
Modele rozwoju psychoruchowego ze względu na:
- tempo rozwoju
- rytm rozwoju
Stopień zgodności
Harmonijny/nieharmonijny
- dynamikę rozwoju
stopień stałości tempa rozwoju psychoruchowego
poznajemy ją za pomocą wywiadu
Zaburzenia: globalne, parcjalne/fragmentaryczne (głębsze opóźnienie)
Tempo rozwoju:
Przeciętne - WR=WŻ
Zwolnione WR<WŻ
Przyspieszone WR>WŻ
rytm rozwoju:
Inteligencja niższa niż przeciętna
Wtórne zaburzenia i ich następstwa:
niska samoocena
reakcje nerwicowe
fobia szkolna
myśli i czyny samobójcze
Lub
niska motywacja (wagary, porzucenie szkoły, nieprzystosowanie społeczne)
Przyczyny wtórnych zaburzeń:
rozczarowanie rodziców (oczekiwania i wymagania)
rozczarowanie wobec siebie (własne aspiracje)
poczucie niesprawiedliwości
osamotnienie w klasie
przemoc w szkole
Cechy myślenia:
dominowanie myślenia konkretnego
wolne tempo myślenia
mała samodzielność
mała produktywność
mały krytycyzm
mała giętkość (sztywność)
mała oryginalność
SCHEMAT
Poniżej IQ= 70 - dzieci upośledzone w stopniu lekkim (2-3% - I kategoria)
Pomiędzy 70, a 85 (14%) - dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna, dzieci z nieharmonijnym rozwojem psychoruchowym (dyslektyczne), dzieci zaniedbane środowiskowo, dzieci z wolnym tempem myślenia, dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna.
Diagnoza:
Testy inteligencji:
Terman-Merrill - 2-6 lat
WISC-R - od 7 lat
Podstawy rozpoznania:
I.I= 84-70 (WISC-R)
I.I= 63-83
Słaby rozwój myślenia pojęciowo-słownego
Błędy diagnozy:
Rozpoznanie „dysleksja rozwojowa” (jeżeli stwierdza się deficyty rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych i trudności w czytaniu i pisaniu)
Na lekcji:
nudzą się
nie skupiają uwagi, gdy nie są zainteresowane
wolniej zapamiętują, potrzebują dłuższego czasu na utrwalenie materiału
mało samodzielne, proszą o pomoc, odpisują od kolegi
dłużej uczą się liter, mylą je i zapominają
błędy w pisaniu, ortograficzne, gramatyczne, stylistyczne
mają trudności z wypowiadaniem się ustnie i na piśmie
mały zasób słownika
mają trudności ze zrozumieniem przeczytanego tekstu
duże trudności w zrozumieniu matematyki
nie zgłaszają się, wycofują się, stosują uniki. Np. udają, że są śpiące, że je boli głowa, brzuch.
Częstość występowania: ok. 14% - 4-5 dzieci w 30-osobowej klasie.
Odchylenie standardowe |
Terman, Merill |
Wechsler |
Stopień rozwoju umysłowego |
Pozycja w DSM-IV/ICD-10 |
Stara nomenklatura psychiatryczna |
Klasyfikacja kliniczna |
Od -1 SD do -2 SD |
63-83 |
70-84 |
Inteligencja niższa niż przeciętna |
- |
Stupiditas physiologica |
Szeroko rozumiana norma |
Od -2 SD do -3 SD |
52-67 |
55-69 |
Upośledzenie w stopniu lekkim |
317/ F.70 |
Debilitas mentalis |
Lżejsze upośledzenie |
Od -3 SD do -4 SD |
36-51 |
40-54 |
Upośledzenie w stopniu umiarkowanym |
318.0 / F.71 |
Imbecilitas |
Głębsze upośledzenie |
Od -4 SD do -5 SD |
20-35 |
-39 |
Upośledzenie w stopniu znacznym |
318.1 / F 72 |
|
|
Poniżej -5 SD |
0-19 |
- |
Upośledzenie w stopniu głębokim |
318.2 / F 73 |
idiotia |
|
Odchylenie standardowe |
Terman, Merill |
Wechsler |
Stopień rozwoju umysłowego |
Pozycja w DSM-IV/ICD-10 |
Stara nomenklatura psychiatryczna |
Klasyfikacja kliniczna |
Powyżej +3 SD |
Powyżej 148 |
Powyżej 146 |
Bardzo wysoka inteligencja |
- |
norma |
Szeroko
rozumiana
norma |
Od +2 SD do +3 SD |
132-147 |
131-145 |
Wysoka inteligencja |
- |
|
|
Od +2 SD do +1 SD |
117-131 |
116-130 |
Inteligencja powyżej przeciętnej |
- |
|
|
Od -1 SD do +1 SD |
84-116 |
85-115 |
Inteligencja przeciętna |
- |
|
|
Terminologia:
inteligencja niższa niż przeciętna
ociężałość umysłowa
obniżona sprawność intelektualna
pogranicze upośledzenia umysłowego.
Wykład III: Przyczyny zaburzeń
Nieprawidłowe oddziaływanie czterech czynników rozwoju:
niekorzystne zadatki biologiczne (genetyczne i nabyte)
nieprawidłowe środowisko (zaniedbanie środowiskowe)
niewłaściwe wychowanie, nieprawidłowe wzorce
słaba aktywność własna, niewłaściwie ukierunkowana
RODZAJE PRZYCZYN ZABURZEŃ ROZWOJU DZIECKA:
przyczyny biologiczne:
ZMIANY STRUKTURY I ZABURZENIA FUNKCJI C.U.N.
przyczyny społeczne:
czynniki społeczne tkwiące w środowisku (zaburzenia funkcji c.u.n.)
PRZYCZYNY BIOLOGICZNE:
działające przed zapłodnieniem i tuż po zapłodnieniu (faza jajowa)
na komórkę rozrodczą
nieprawidłowe geny od rodziców - GENOPATIE
na zygotę
zaburzenia rozwoju zapłodnionej komórki (np. anomalie chromosomów) - BLASTOPATIE
działające po zapłodnieniu, wewnątrzpochodne
na zarodek i płód - EMBRIOPATIE (FETOPATIE):
Wirusowe
Bakteryjne
Aktyniczne (naświetlania)
Toksyczne (środki toksyczne)
Konflikt serologiczny (wskutek choroby cytotoksycznej) - dziedziczy cechy krwi po ojcu, a kontaktują się obiegi matki i dziecka ze sobą
Zakażenia przez pasożyty (np. toxoplazmoza gondi) - FETOPATIE parasytyczne
Niedobory pokarmowe i witaminowe - wskutek awitaminozy i dystrofii wewnątrzmacicznej
Na dziecko w czasie porodu
Bezpośredni uraz czaski
Wylewy śródczaszkowe wskutek urazu
Zaburzenia w krążeniu płodowym (zamartwica) ENCEFALOPATIE OKOŁOPORODOWE
Środki toksyczne podawane matce
Na dziecko po urodzeniu:
Urazy czaszki i mózgu
Infekcje wirusowe i bakteryjne
Intoksykacje
Zaburzenia metabolizmu
Zaburzenia hormonalne
Niektóre schorzenia schematyczne
Niedotlenienie
Schorzenia neurologiczne (nowotwór)
SKALA APGAR punkty:
OBJAW |
1 |
2 |
3 |
CZYNNOŚĆ SERCA |
niewykrywalna |
Poniżej 100 ud./min |
> 100 uderz. /min |
ODDYCHANIE |
brak |
Wolne, nieregularne |
Prawidłowe (krzyk) |
NAPIĘCIE MIĘŚNI |
wiotkość |
Słabe ruchy kończyn |
Pełna ruchliwość |
REAKCJA NA LEKKI BÓL |
brak |
grymas |
krzyk |
ZABARWIENIE SKÓRY |
Blade lub sine |
Tułów różowy, kończyny sine |
różowe |
PATOMECHANIZM ZABURZEŃ ROZWOJU I ZACHOWANIA
Metody poznania patomechanizmu zaburzeń:
wywiad ontogenetyczno-kliniczny - analiza danych z wywiadu docieranie do patomechanizmu (Escher, 1992)
Patomechanizm zaburzeń:
Przyczyny biologiczne i społeczne
Analiza czynników patogennych:
liczba czynników
rodzaj czynnika patogennego
częstość i długość działania
wiek (etap rozwoju CUN)
siła
indywidualne różnice dotyczące odporności organizmu
Relacje pomiędzy czynnikami patogennymi:
stosunki znaczeniowe: istotny - mniej ważny
stosunki czasowe
prawo tła: pojedynczo - jednocześnie
prawo torowania drogi: pojedynczo - sukcesywnie
Powiązania pomiędzy czynnikami
Stosunki znaczeniowe: istotne - nieistotne
Stosunki czasowe: pojedynczo - jednocześnie
PRAWO TŁA
Czynnik A brak zaburzeń inne czynniki plus czynnik A zaburzenia występują
Stosunki czasowe: pojedynczo - sukcesywnie , wcześniej - później
PRAWO TOROWANIA DROGI
Czynnik A brak zaburzeń czynnik B wcześniej plus czynnik A powstawanie zaburzeń
Zaburzenia:
rodzaj
stopień/głębokość (I.I, Wfdr)
zakres (globalne, parcjalne, fragmentaryczne)
pierwotne wtórne
POWIĄZANIA POMIĘDZY CZYNNIKAMI, A SKUTKAMI:
Stosunki przyczynowo - skutkowe:
Mechanizm spirali
Pogorszenie wyników w nauce uruchamia spiralę
Mechanizm błędnego koła:
Zainteresowanie, troska rodzica zaspokojenie potrzeby psychicznej wymioty zainteresowanie, troska rodzica
Błędy w dyktandzie słaba ocena nauczyciela, gniew rodzicówlęk błędy w dyktandzie
Interpretacja związków przyczynowo - skutkowych wg teorii:
Psychoanalizy
Psychologii poznawczej
Psychologii behawioralnej
LEWORĘCZNOŚĆ
Przeciwwskazania do przestawiania na prawą rękę:
własna decyzja dziecka o wyborze lewej ręki
leworęczność w rodzinie
wczesne i silne przejawy leworęczności
leworęczność "patologiczna”
lewostronna lateralizacja
niska sprawność ruchowa prawej ręki
lewooczność
obecność zaburzeń emocjonalnych, mowy (jąkanie)
niepełnosprawność intelektualna
ustali się prawidłowa pozycja ciała podczas zajęć graficznych (rysowania i pisania), sposób siedzenia, ułożenie kartki papieru (zeszytu)
wykształci się nawyk prawidłowego ułożenia ręki oraz sposób trzymania ołówka i długopisu
utrwalą się nawyki ruchowe związane z rysowaniem, takie jak: kreślenie linii pionowych (z góry w dół), poziomych (od lewej do prawej strony), okręgów (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara)
upośledzenie umysłowe - wykład 20.01
definicja: więcej niż dwa odchylenia standardowe od przeciętnej
częstość występowania: 2-3%
terminologia:
opóźnienie rozwoju umysłowego,
niższa sprawność umysłowa,
dysfunkcja intelektualna,
zaburzenia uczenia się
poważne trudności w uczeniu się
rodzaje:
upośledzenie umysłowe
ograniczenie umysłowe
oligofrenia
demencja
otępienie umysłowe
kretynizm
matołectwo
Stary system klasyfikacji:
debilizm
imbecylizm
idiotyzm
Nowy system klasyfikacji: DSM-IV
upośledzenie w stopniu lekkim 317.0
upośledzenie w stopniu umiarkowanym 318.0
upośledzenie w stopniu znacznym 318.1
upośledzenie w stopniu głębokim 318.2
upośledzenie umysłowe, nieokreśl. 319.0
od IQ= 70 w dół - upośledzenie
od IQ= 50 w dół - upośledzenie w stopniu głębszym
Przedziały IQ |
Max. Poz. Dojrzałości umysłu |
Max. Poz. Dojrz. społecznej |
70-50 |
8-12 lat ( w wieku 15-21) |
17 r.ż. |
50-40 |
7-8 lat (w wieku 15) |
10 r.ż. |
40-25 |
Do 6 r.ż. (w wieku 8-10 - 3 lata) |
7-8 lat |
Poniżej 25 |
1-3 lat |
4 r.ż. |
SYMPTOMATOLOGIA:
Procesy instrumentalne:
Procesy orientacyjne
Spostrzeganie
Lekki: spostrzeganie zasadniczo w normie. Wolne tempo spostrzegania. Spostrzeżenia nieprecyzyjne. Trudności z wyróżnieniem istotnych szczegółów. Zdarzają się przypadki szczególnych uzdolnień do muzyki i plastyki.
Umiarkowany: obniżona sprawność spostrzegania. Spostrzega cechy konkretne. Nie odróżnia cech ważnych.
Znaczny: Znacznie obniżona sprawność i szybkość spostrzegania. Spostrzeżenia niedokładne. Trudności rozpoznawania przedmiotów, wyodrębnienia elementów całości.
Głęboki: Głęboko zaburzona sprawność spostrzegania. W niektórych przypadkach nie udaje się wywołać koncentracji wzroku na przedmiocie. Reakcje głównie na bodźce sygnalizujące pokarm.
Uwaga
Lekki: uwaga dowolna, dobrze skoncentrowana na materiale konkretnym. Krótko i słabo koncentruje się na treściach do zrozumienia. Ograniczony zakres uwagi.
Umiarkowany: Trudności z koncentrowaniem uwagi dowolnej. Dobrze koncentruje uwagę przy wykonywaniu czynności prostych, mechanicznych na interesujących przedmiotach. Dominuje uwaga mimowolna.
Znaczny: Poważne trudności z koncentracją uwagi. Koncentruje się na przedmiotach służących zaspokajaniu potrzeb lub wyróżniających się np. zdecydowaną barwą. Uwaga mimowolna. Brak uwagi dowolnej.
Głęboki: W niektórych przypadkach brak objawów koncentracji uwagi mimowolnej.
Pamięć
Lekki: Dobra pamięć mechaniczna, zdarzają się przypadki wybitnie dobrej „pamięci fotograficznej”. Słaba pamięć logiczna i dowolna. Uczenie się bez zrozumienia. Wolne tempo uczenia. Zapamiętuje piosenki, wiersze.
Umiarkowany: Dobra pamięć mechaniczna, zdarzają się przypadki wybitnie dobrej „pamięci fotograficznej”. Ograniczony zakres pamięci. Bardzo wolne tempo uczenia się Potrafi zapamiętać proste piosenki i wiersze. Osoby dorosłe potrafią powtórzyć zdanie (16-18 sylab), 5 cyfr.
Znaczny: Zapamiętywanie wybitnie utrudnione. Zakres pamięci znikomy, mała trwałość pamięci. Potrafi zapamiętać najprostsze układy ruchowe na rytmice. Osoby dorosłe potrafią powtórzyć zdanie (12 sylab), 4 cyfry, 3 proste polecenia zapamiętać i wykonać.
Głęboki: Zapamiętywanie i uczenie się zniesione lub widoczne jedynie w opanowaniu prostych reakcji ruchowych, odszukiwaniu schowanego przedmiotu.
Procesy intelektualne
Myślenie
Lekki: Dominuje myślenie konkretno-obrazowe. Upośledzone abstrahowanie, uogólnianie, porównywanie oraz rozumowanie przyczynowo-skutkowe, wnioskowanie i tworzenie pojęć. Mała samodzielność myślenia, zwolnione tempo, mała płynność i giętkość. Słaby krytycyzm, zdolność do samokontroli. Definiuje pojęcia konkretne, abstrakcyjnych nie umie.
Umiarkowany: Myślenie konkretno-obrazowe. Słabo rozwinięte myślenie pojęciowo-słowne, przyczynowo-skutkowe. Bardzo wolne tempo i sztywność myślenia. Brak samodzielności, krytycyzmu, zdolności do samokontroli. Pojęcia definiuje przez opis lub „przez użytek”.
Znaczny: Dominuje myślenie sensoryczno-motoryczne w działaniu, głęboko upośledzone myślenie pojęciowo-słowne. Pojęcia definiuje „przez użytek”.
Głęboki: Nie wykształcone
Mowa
Lekki: opóźniony rozwój mowy, pojedyncze wyrazy do 3 r.ż.. Zdania w 5-6 r.ż. Trudności z wypowiadaniem myśli, formułowaniem wypowiedzi. Agramatyzmy. Częste wady wymowy. Mały zasób słownictwa.
Umiarkowany: Znacznie opóźniony rozwój mowy. Pojedyncze wyrazy ok. 5 r.ż., zdania ok. 7 r.ż. . Używa prostych zdań, liczne agramatyzmy. Wymowa wadliwa, niewyraźna. Ograniczony zasób słownictwa, pojęć abstrakcyjnych.
Znaczny: Głębokie opóźnienie rozwoju mowy: pojedyncze wyrazy w wieku szkolnym. Często nie buduje zdań, wypowiedzi monosylabami lub jednym wyrazem. Niekiedy używa zdań prostych. Nie odmienia przez przypadki. Wymowa bełkotliwa. Zasób słownictwa minimalny.
Głęboki: Mowa niewykształcona, opanowuje 2-3 wyrazy i rozumie kilka prostych zdań.
Procesy wykonawcze
Motoryka
Lekki: Opóźniony rozwój ruchowy (siadanie - koniec pierwszego roku życia, chodzenie- koniec 2 r.ż.). Brak precyzji ruchów, ruchy słabo skoordynowane. Pełny zakres samoobsługi. Może opanować czynności zawodowe i bardzo dobrze je wykonywać.
Umiarkowany: Poważnie opóźniony rozwój ruchowy: siadanie - 2-4 r.ż., chodzenie w 3 r.ż. Dość dobrze radzi sobie z samoobsługą. Można nauczyć prostych czynności zawodowych, pod nadzorem, pod nadzorem obsługuje proste urządzenia i maszyny. Ruchy mało precyzyjne, niezgrabne. Wolne tempo ruchów.
Znaczny: Głęboko opóźniony rozwój ruchowy: siadanie i chodzenie opanowuje w wieku przedszkolnym. Może przyswoić sobie ruchy niezbędne do wykonywania prostych czynności związanych z samoobsługą, wymaga to ćwiczenia. Poważnie upośledzona motoryka rąk.
Głęboki: Zdolne do opanowania chodzenia. Ruchy automatyczne, stereotypowe, które służą wykonywaniu czynności.
Procesy ustosunkowań
Procesy emocjonalno-motywacyjne
Lekki: Osłabiona kontrola emocji, popędów, dążeń. Zdolne do uczuć wyższych. Utrudnione przystosowanie społeczne. Niektóre dzieci osiągają znaczny stopień uspołecznienia.
Umiarkowany: Ujawnia wrażliwość emocjonalną, głębokie przywiązanie do wychowawców. Słabo kontroluje emocje, popędy i dążenia.
Znaczny: Zdolne do okazywania uczuć, przywiązania, choć wyraża je w sposób prymitywny. Nie kontroluje emocji i popędów. Mało samodzielne, wymaga stałej pomocy i kontroli. Realizuje proste potrzeby nauczone, dba o higienę osobistą.
Głęboki: Zdolne do wyrażania prostych emocji. Najczęściej brak objawów, życia uczuciowego i przejawów samodzielności. W wyniku długotrwałego ćwiczenia można nauczyć je sygnalizacji potrzeb fizjologicznych.
Nauka:
Lekki: przedszkole masowe. Szkoła podstawowa specjalna i gimnazjum specjalne (od 2 roku nauki) lub klasy integracyjne w szkole masowej. Szkoła zawodowa specjalna.
Umiarkowany: Przedszkole specjalne lub integracyjne. Szkoła życia (elementy nauki czytania, pisania, liczenia) lub klasy integracyjne w szkole masowej albo specjalnej. Przyuczanie do wykonywania prostych czynności zawodowych.
Znaczny: Przedszkole specjalne. Szkoła życia (może nauczyć się podpisywać oraz rozpoznawać i pisać łatwe wyrazy). Uczą się samoobsługi.
Głęboki: Dzieci w grupach integracyjnych lub zakładach specjalnych. Wymagają opieki i pielęgnacji.
Praca
Lekki: Pracują w wyuczonym zawodzie w zwykłych zakładach pracy lub w zakładach pracy chronionej.
Umiarkowany: Pracują pod nadzorem w zakładach pracy chronionej. Uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowej.
Znaczny: Wykonują proste czynności życia codziennego pod stałym nadzorem i z pomocą. Uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowej.
Głęboki: Nie podejmują pracy.
GLOBALNE ZABURZENIA ROZWOJU
Zespół Downa:
Opis syndromu
1838 r. - Jean Etienne Esquirel
Edouard Sequin
1866 - lekarz angielski J. Down
Cechy:
Skośne ustawienie szpar powiekowych
Wąskie i krótkie szpary powiekowe
Zmarszczka nakątna (dodatkowy fałd skóry w rogu powieki)
Spłaszczona twarz
Mała głowa ze spłaszczoną potylicą
Małe i nisko osadzone uszy
Małe usta z wąskimi wargami
Krótka szyja i obecność fałdów skórnych
Krótkie kończyny w stosunku do tułowia
Szerokie stopy i krótkie ich palce
Obniżone napięcie mięśniowe
Opóźniony rozwój psychoruchowy
Problemy medyczne:
50% noworodków ma wrodzoną wadę serca
Zmieniona budowa aparatu słuchu (dziecko nie demonstruje objawów zapalenia ucha, potrzeba obiektywnej oceny słuchu co 2 lata)
Lata 40.:
Średnia życia dzieci nie przekraczała - 12 lat
Średnia zgonów do pierwszego roku życia - 60%
Obecnie:
Długość życia jest trudna do przewidzenia - ?
Średnia zgonów do pierwszego roku życia - 8-10%
Częstość występowania:
1:600
Zależność wystąpienia Zespołu Downa od wieku matki:
Matki poniżej 20 roku życia - 1:2000
Matki powyżej 40 roku życia - 1:130
Przyczyny:
W zespole Downa (1959) - nadmiar materiału genetycznego
47 chromosomów (chromosom dodatkowy od matki lub ojca lub nabyty)
Dodatkowy chromosom w komórce jajowej zdarza się w 75 - 80% przypadków
Dodatkowy chromosom w plemniku - 20 - 25% przypadków
Zespół Aspergera:
Hans Asperger - wiedeński psychiatra
1944 - praca doktorska
Przypadki 4 chłopców
Termin: „psychopatia autystyczna”
Kontynuuje obserwacje, próby terapii (do 1980)
Tłumaczenie na j. angielski
1976 (1981) - Lorna Wing (artykuł)
- termin „Asperger's Syndrom”
1998 - Tony Attwood - poradnik dla rodziców i profesjonalistów
Wg ICD - 10
F84 „Całościowe zaburzenia rozwojowe”
W tym:
F.84.0 Autyzm dziecięcy
F.84.5 Zespół Aspergera
Inne…
Opisy kliniczne:
Zespół o niezweryfikowanej wartości nozologicznej
Podobny do autyzmu, bo:
- tego samego rodzaju jakościowe nieprawidłowości w interakcjach społecznych
- ograniczony, stereotypowy, powtarzający się repertuar zainteresowań i aktywności
Niepodobny do autyzmu, bo:
- nie występuje opóźnienie, ani upośledzenie ogólnego rozwoju języka
- ani opóźnienie rozwoju funkcji poznawczych (normalna inteligencja ogólna) np. w autyzmie 80% upośledzenie umysłowe (Peeters, 1996)
- ruchowo niezdarne
Definicja:
Zespół Aspergera charakteryzuje się jakościowymi zaburzeniami w obszarze wzajemnych interakcji społecznych.
Wzorce zachowania są ograniczone i stereotypowe, podobnie jak zainteresowania i aktywność.
Rozwój intelektualny jest w granicach normy, także powyżej przeciętnej.
Rozwój mowy ekspresyjnej i rozumienie jest prawidłowe (Jaklewicz 2007 w: Namysłowska, 2007)
Opis kliniczny c.d.:
Płeć - głównie chłopcy (8:1)
Część przypadków to łagodna forma autyzmu
Utrzymywanie się nieprawidłowości w wieku dojrzewania i dojrzałym
Zaburzenia specyficzne
Niewielki wpływ środowiska
Epizody psychotyczne na początku wieku dojrzałego
Wskazówki diagnostyczne:
Obejmuje:
Psychopatia autystyczna
Schizoidalne zaburzenie dziecięce
Nie obejmuje:
- zaburzenie osobowości o typie anankastycznym
- dziecięce zaburzenia więzi
- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
- zaburzenia typu schizofrenii
- schizofrenia prosta
Kryteria diagnostyczne ICD - 10:
Brak opóźnienia w zakresie języka mówionego i rozumienia języka lub rozwoju czynności poznawczych:
Wypowiadanie słów wystąpiło do 2 r.ż.,
Komunikatywne wyrażenia w mowie do 3 r.ż.,
Zachowania społeczne, zainteresowanie środowiskiem odpowiednie do rozwoju intelektualnego
Niezdarność motoryczna (zazwyczaj)
Często nieprawidłowa koncentracja
Mowa - inne:
Język gramatycznie poprawny
Unikają zaimka „ja” (w zamian: on, ona)
Echolalie
Nie rozumieją metafor np. pokarm dla ducha (rozumieją dosłownie)
Czynności poznawcze - inne:
„kolekcjonują” informacje
Zdolność zapamiętywania dat, liczb, wzorów
Drobne detale z przeszłości, zdarzeń przypadkowych
Jakościowe nieprawidłowości w interakcjach społecznych:
Lęk przed ekspozycją społeczną
Zła adaptacja do grupy społecznej
Zła adaptacja do nowych sytuacji
Brak empatii
Słaba komunikacja niewerbalna (odczytywanie mimiki, gestów)
Zaburzenia nie można traktować jako innej z postaci całościowych zaburzeń rozwojowych
Rozwój bez wspomagania terapeutycznego:
Narastanie izolacji społecznej, osamotnienia
Wysoki poziom lęku
Zaburzenia depresyjne
Zachowania agresywne i aspołeczne
Symptomatologia:
Motoryka
Rytualizm i niepodatność na zmiany:
Stereotypie
Fiksacje
Protest wobec zmian
Rytualizm
Terapie:
- psychoterapia psychoanalityczna
- psychoterapia behawioralno - poznawcza