Całka nieoznaczona i funkcja pierwotna
całką nieoznaczoną funkcji f(x) nazywamy jej funkcję pierwotną F(x)
, gdzie F'(x) = f(x)
Całkowanie sumy i iloczynu
Całkowanie przez części i podstawienie
Tw. całkowanie przez podstawienie
Niech f(x) będzie funkcją ciągłą i całkowalną w przedziale (α, β). Niech ponadto t=g(x) będzie funkcją ciągłą w przedziale (a, b) spełniającą warunek, że α< g(x)< β i posiadającą ciągłą pochodną g'(x). Wówczas:
Tw. całkowanie przez części
Niech u(x) oraz v(x) będą funkcjami mającymi w pewnym przedziale ciągłe pochodne u'(x) oraz v'(x). Wówczas:
Własności całki oznaczonej
, gdzie F(x) - funkcja pierwotna funkcji f(x)
, gdzie k - stała
Jeżeli dla x є[a, b] f(x) ≤ g(x) to wówczas
(analogicznie f(x) ≥ g(x) )
Jeżeli m ≤ f(x) ≤ M, x є(a, b) to wówczas
Jeżeli c є(a, b) to
Całkowanie przez podstawienie
Jeżeli funkcja f(t) jest ciągła w zbiorze wartości ciągłej funkcji t = g(x) mającej ciągłą pochodną g'(x) w przedziale [a, b] to
Całkowanie przez części
Załóżmy że f(x) i g(x) mają w [a, b] ciągłe pochodne f'(x) i g'(x). Wówczas
Zastosowania całek oznaczonych
Obliczanie pól obszarów na płaszczyźnie
Obliczanie długości łuku krzywej
Obliczanie objętości brył obrotowych
Obliczanie pól powierzchni bocznej brył obrotowych
Całki niewłaściwe
Gdy funkcja jest nieograniczona (czyli np. f(b) = ∞ ), to
Gdy granice całkowania są nieograniczone, to
Pochodne cząstkowe funkcji dwóch zmiennych
Niech funkcja f(x,y) będzie określona w otoczeniu punktu P0(x0,y0). Zależy ona tylko od zmiennej x gdy zmiennej y nadamy stałą wartość y0. Pochodną tak otrzymanej funkcji f(x,y0) nazywamy pochodną cząstkową względem x funkcji f(x,y) w punkcie P0(x0,y0) i oznaczamy:
Analogicznie określa się pochodną cząstkową funkcji f(x,y) względem y w punkcie P0(x0,y0).
Różniczka zupełna funkcji dwóch zmiennych
Niech funkcja f(x,y) będzie określona w otoczeniu punktu P0(x0,y0) i różniczkowalna w tym punkcie. Iloczyny
gdzie dx, dy są dowolnymi przyrostami a pochodne cząstkowe są obliczone w punkcie P0 nazywamy różniczkami cząstkowymi. Sumę różniczek cząstkowych oznaczmy df i nazywamy różniczką zupełną funkcji f(x,y) w punkcie P0
Ekstrema funkcji dwóch zmiennych
Warunek konieczny istnienia ekstremum
Jeżeli funkcja f(x,y) ma ekstremum w punkcie P0(x0,y0) i istnieją pochodne cząstkowe funkcji w tym punkcie to
Warunek dostateczny istnienia ekstremum
Niech funkcja f(x,y) ma pochodne cząstkowe I i II rzędu w otoczeniu punktu P0 oraz niech:
Wówczas funkcja f(x,y) ma ekstremum w punkcie P0(x0,y0). Jest to minimum (maksimum) gdy
. UWAGA: gdy wyznacznik jest ujemny to funkcja nie ma ekstremów.
Twierdzenie o istnieniu i różniczkowalności funkcji uwikłanej jednej zmiennej
Jeśli funkcja F(x,y) ma ciągłe pochodne cząstkowe I rzedu w otoczeniu punktu P0(x0,y0) i spełnia warunki:
F(x0,y0) = 0
,
to w pewnym otoczeniu punktu x0 istnieje jednoznacznie określona funkcja y = y(x) spełniająca warunki:
y = y(x) dla x należących do otoczenia punktu x0
w otoczeniu punktu x0 funkcja jest ciągła i ma ciągłą pochodną określoną wzorem:
Ekstrema funkcji uwikłanej jednej zmiennej.
Jeżeli funkcja F(x,y) ma ciągłe pochodne cząstkowe II rzędu w otoczeniu punktu P0(x0,y0) i spełnia warunki:
F(x0,y0) = 0
,
,
to funkcja uwikłana y = y(x) określona wzorem F(x,y) = 0 ma w punkcie x0 ekstremum lokalne. Jest to minimum (maksimum) gdy y''(x0) >(<) 0
Całka podwójna po prostokącie i jej własności.
Jeżeli istnieje granica
niezaleznie od wyboru ciągu normalnego podziałów prostokąta P i niezależnie od wyboru punktów (hij, lij), to mówimy że funkcja f jest całkowalna w prostokącie P, a liczbę I nazywamy jej całką podwójną po prostokącie P i oznaczamy:
Własności całki:
, o ile m ≤ f(x,y) ≤ M dla (x,y) є P.
Jeśli funkcje f(x,y) oraz g(x,y) są całkowalne w P to ich suma/różnica też jest całkowalna:
Całki iterowane.
Niech f(x,y) będzie funkcją określoną i ograniczoną w prostokącie P, P:{(x,y): x є [a,b], y є [c,d]} i niech przy każdym stałym x istnieje całka pojedyncza
. Jest ona (ta całka) funkcją zmiennej x określoną w przedziale [a,b]. Jeżeli ta funkcja jest całkowalna w przedziale [a,b] to całką iterowaną funkcji f(x,y) nazywamy całkę postaci:
Zamiana całki podwójnej na iterowaną.
Jeżeli f(x,y) jest ciągła w prostokącie P, to obie całki iterowane istnieją i są równe całce podwójnej
Zamiana zmiennych w całce podwójnej.
Jeśli
funkcje x(u,v) oraz y(u,v) są ciągłe wraz z pochodnymi cząstkowymi I rzędu w obszarze zawierającym D' oraz jego brzeg,
odwzorowanie wnętrz obszarów D i D' jest jednoznaczne (różnym punktom D' odpowiadają różne punkty D)
jakobian przekształcenia(wyznacznik)
dla (u,v) є D' , to
prawdziwy jest następujący wzór:
Zastosowania geometryczne i fizyczne całek podwójnych.
Obliczanie objętości brył
Obliczanie pola płata powierzchniowego
Obliczanie masy obszaru o gęstości powierzchniowej μ(x,y)
Momenty statyczne względem osi układu obszaru D o gęstości μ(x,y)
Współrzędne środka ciężkości (środka masy) o gęstości powierzchniowej μ(x,y)
Moment bezwładności obszaru D o gęstości powierzchniowej μ(x,y) względem:
osi OX
osi OY
początku układu
Definicja szeregu liczbowego i jego suma.
Niech dany będzie nieskończony ciąg liczbowy (an), an є R. Sumę wyrazów tego ciągu nazywamy szeregiem liczbowym i oznaczamy:
Kryteria zbieżności szeregów liczbowych o wyrazach nieujemnych.
Warunek konieczny zbieżności szeregów:
Kryterium całkowe
Jeżeli funkcja f(x) jest nieujemna i malejąca w [1,∞] i jeśli ponadto f(n)=an, to
Szeregi o wyrazach dowolnych.
Zbieżność warunkowa i bezwzględna szeregu liczbowego.
Własności szeregów zbieżnych.
Szereg potęgowy i jego promień zbieżności.
Ten szereg jest zawsze zbieżny dla x=0.
Jeżeli szereg potęgowy jest zbieżny w punkcie x0≠0 to jest bezwzględnie zbieżny w przedziale (-|x0|, |x0|). Jeżeli szereg nie jest zbieżny dla wszystkich xєR to wśród przedziałów (-|x0|, |x0|) istnieje największy. Oznaczmy go (-r, r) liczba r jest promieniem zbieżności szeregu potęgowego. W przedziale (-r, r) szereg jest zbieżny natomiast w przedziale (-∞, -r)u(r,∞) jest rozbieżny
Twierdzenie Cauchy'ego - Hadamarda.
Promień zbieżności szeregu potęgowego oblicza się ze wzoru
, gdzie
Jeśli λ=0 to przyjmujemy r=∞, jeśli λ=∞ to r=0 a szereg jest zbieżny tylko w 1 punkcie, dla x=0
Promień można też obliczać z innego wzoru:
Jeśli istnieje granica
Twierdzenie o różniczkowaniu i całkowaniu szeregów potęgowych.
Niech szereg potęgowy
ma promień zbieżności r>0 i niech
O różniczkowaniu
wówczas funkcja f(x) jest różniczkowalna w przedziale (-r,r) oraz
O całkowaniu
wówczas funkcja f(x) jest całkowalna w przedziale (-r,r) oraz
Definicja równania różniczkowego i jego rozwiązania.
Równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych.
Metoda uzmienniania stałej rozwiązania równania różniczkowego liniowego I rzędu.
Równania różniczkowe liniowe jednorodne, II rzędu, o stałych współczynnikach i ich rozwiązywanie.
Metody rozwiązywania równań różniczkowych liniowych II rzędu o stałych współczynnikach, niejednorodnych.