Krzemiany: Głównym motywem strukturalnym krzemianów jest czworościan z jednym atomem krzemu w centrum i czterema atomami tlenu na wierzchołkach. Czworościany mogą występować pojedynczo lub łączą się ze sobą, mając wspólny jeden lub więcej atomów tlenu.

Krzemiany:

- łańcuchowe

- grupowe

- wyspowe

- pierścieniowe

- warstwowe

- szkieletowe

Krzemiany łańcuchowe - Czworościany tworzą łańcuchy w taki sposób, że każdy czworościan łączy się z dwoma innymi. Odpowiadają ogólnemu wzorowi X,Y(Si₂O₆) gdzie X i Y są kationami metali dwu-i trójwartościowymi).

Te pojedyncze łańcuchy złączone są ze sobą czasami w kierunku bocznym poprzez wspólne atomy tlenu w łańcuchy podwójne, które odpowiadają ogólnej formule X,Y(Si₄O₁₁) gdzie X i Y są kationami metali.

* Minerały tej grupy tworzące pojedyncze łańcuchy to pirokseny.

* Podwójne łańcuchy są charakterystyczne dla amfiboli.

Krzemiany łańcuchowe: pirokseny, enstatyt, diopsyd, spodumen, augit, amfibole, rodonit,

wollastonit, antofyllit, tremolit, hornblenda.

Krzemiany grupowe - Rodzaj krzemianów, w których dwa czworościany (tzw. tetraedry) SiO₄ łączą się ze sobą wierzchołkiem, mając wspólny jeden atom tlenu. Tworzy się grupa (SiO₂O₇) do potęgi 10(-). Dziesięć ładunków ujemnych neutralizuje się przez połączenie jonowe szeregu kationów metali i grup wodorotlenowych.

Do krzemianów grupowych należą: epidot i wezuwian, hemimorfit = kalamin, zoisyt, prehnit.

Krzemiany wyspowe - Należą do krzemianów o najprostszej budowie. Zawierają samodzielne, nie powiązane ze sobą czworościany krzemowe.

Czworościany utworzone przez grupę (SiO₄) są izolowane i łączą się wiązaniami jonowymi

z kationami metali (dwu- lub trójwartościowymi). Połączenie czworościanów dokonuje się

poprzez wiązania tlen - kation - tlen.

Ogólna formuła krzemianów tej grupy jest następująca: X₃Y₂(SiO₄)₃: gdzie X i Y są dwu-

i trójwartściowymi kationami metali.

Minerały należące do tej grupy powstają w bardzo wysokiej temperaturze.

Do krzemianów wyspowych należą takie minerały, jak: oliwin = perydot, granat, cyrkon,

sillimanit, andaluzyt, dysten = cyjanit, topaz, staurolit, wilemit czy tytanit = sfen.

Krzemiany pierścieniowe - Czworościany stykające się narożami, mając jeden wspólny atom tlen

tworzą pierścienie. Pierścienie te mogą się składać z trzech czworościanów (Si₃O₉) albo

z czterech lub sześciu czworościanów (Si₄O₁₂), które ukladają się w równoległe warstwy mocno połączone jonami metali. Stąd niedoskonała łupliwość tych minerałów w kierunku podstawy słupa.

Krzemiany pierścieniowe: aksynit, beryl, turmalin, dioptaz.

Krzemiany warstwowe - Czworościany połączone ze sobą dwukierunkowo tworzą warstwy. Siły wiązań między warstwami są bardzo słabe, dzięki czemu minerały tej grupy wykazują bardzo wyraźną łupliwość (miki).

W strukturze tego typu występują liczne luki miedzywarstwowe, pozwalające na przyłączenie

grup anionowych i cząsteczek wody, które powodują uwodnienie (minerały ilaste).

W tej grupie mają miejsce liczne podstawienia izomorficzne, dzięki czemu powstają różne

szeregi.

Wzory chemiczne tych minerałów sa bardzo skomplikowane i zależą od proporcji, w jakiej

glin zastępuje krzem, oraz od ilości luk międzywarstwowych.

Krzemiany warstwowe: serpentyn, talk, muskowit, biotyt, kaolinit, illit, montmorillonit.

Krzemiany szkieletowe - Czworościany połączone ze sobą trójwymiarowo, tworzą szkielet.

Jest to struktura bardzo trwała; siła wiązań o dużym ładunku elektrycznym jest zneutralizowa.

Ogólny wzór chemiczny: SiO₂ (kwarc).

W tej grupie, pozbawionej wolnych ładunków elektrycznych powinien istnieć w zasadzie tylko kwarc. Jednakże możliwe jest podstawienie izomorficzne krzemu przez glin, które pozostawiają jeden wolny ładunek, pozwala na wprowadzenie kationów, a co za tym idzie, na tworzenie innych minerałów.

Krzemiany szkieletowe: kwarc, opal, skalenie, ortoklaz, plagioklazy, skaleniowce, leucyt,

nefelin, lazuryt, zeolity, natrolit, heulandyt.

---