0000006231 000003

lem szczęścia, aż wreszcie sam w to uwierzył i mawiał:

„Żeby być bogatym trzeba mieć trzy rzeczy: szczęście, szczęście i jeszcze raz szczęście".

v W rzeczywistości owo osławione szczęście rockefellerowskie, polegało raczej na żelaznej wprost tnergji i kolosalnych zdolnościach organizacyjnych, połączonych z nieprzeciętnie ruchliwym umysłem.

Idea trustu znalazła zastosowanie nie* tylko w branży naftowej, lecz stała się j czynnikiem pomocniczym ogólnego przemysłu. Rockefeller stał się niezwalczoną oso- j bistością. Majątek jego i potęgą wywoły- | wały wszędzie zazdrość i związane z nią po- j wątpiewania i oszczerstwa.

Tłumy znały Rockefellera tylko z aneg- J dot, lub kaczek dzierinikarskich.

Nikt nie chciał wierzyć w uczciwość jego i bardzo często posądzano go ó różne ciemne sprawki. Było to po większej części niesłuszne. O ile Rockefeller miał jakieś wady i słabostki to też trzeba mu je wybaczyć, jako jednostce w swoim? rodzaju ge-njalnej. Zarzucano mu skąpstwo i chciwość, podczas gdy był rzeczywiście rozumnie oszczędny.

W zakładach nafciarskich, w towarzystwie „Standard Oil Company", nie mamono ani jednej kropelki nafty. Z tych dro- i 4

bnych oszczędności wyrastały potem mil jonowe zyski.

Przemysł naftowy zabijał swym rozwojem tysiączne egzystencje, rujnował i unicestwiał całe drobniejsze gałęzie przemysłu, ale nie możemy obwiniać za to Rockefellera. Tak samo zawinił w takim razie Ford, gdy auta jego zalały powodzią świat i wyrugowały prawie że zupełnie dorożki. I jedno i drugie stało się prawem konieczności dziejowej. Fakty mówią za siebie i- Rockefeller nie był przecież człowiekiem bez serca, jeżeli rozdał ¹/₃ część swego majątku i wzbogacił wielu swoich przyjaciół i krewnych. Całe życie starał się ukrywać przed ludźmi i dlatego dość trudno jest zgromadzić materjał biograficzny. Niektóre wskazówki zawarte są w jego piśmie usprawie-dliwiającem p. t. „Random Reminiscences".

Łagodnym, pełniym namaszczenia to- * nem usprawiedliwia się tam i odpiera rzucane nań kalumnje.

Jest w tern wiele samokrytycyzmu. Gdy przyjrzymy się uważnie kolejnym etapom życia Rockefellera, zrozumiemy, że ideą jego było coś więcej, niż samo gromadzenie bogactw.

5