0000007

runkach prawidłowych środek cieniujący przemieszcza się w przestrzeni podpajęczynówkowej bez przeszkód. W przypadkach przeszkody (np. ucisk odłamów lub wypadnięcie krążka międzykręgowego) może dojść do jego zatrzymania lub też tylko częściowego przechodzenia. Rozpoznaje się wtedy blok całkowity lub częściowy. Zawsze przed mielografią należy wykonać próbę Queckensted-Stookey'a.

Punkcja lędźwiowa

W przypadkach gdzie podejrzewamy, że istnieje ucisk na rdzeń, zwłaszcza gdy stan neurologiczny ulega pogorszeniu, należy wykonać nakłucie lędźwiowe. W tym celu układa się chorego na boku, z kończynami dolnymi zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych, z głową zgiętą nieco ku przodowi. Najczęściej wkłucie wykonuje się w przestrzeni międzykrę-gowej 1.4 — Ls. Po wprowadzeniu igły w przestrzeń podpaję-czynówkową z igły zaczyna wypływać płyn mózgowo-rdzeniowy. W warunkach prawidłowych płyn wypływa pod ciśnieniem 15 — 20 mm/Hg (150 — 200 mm słupa wody). Poziom ciśnienia mierzy się manometrem Claud Bernarda. Po zmierzeniu ciśnienia płynu przystępuje się do wykonania próby Głuecken-stedta-Stoockey'a: nacisk na żyły szyjne przez 10 sek., ciśnienie zwykle podnosi się o 10 — 25 mg/Hg, po 10 — 15 sek. powraca do normy. Poziom ciśnienia mierzy się co 5 sek. od początku ucisku do ostatecznego powrotu do stanu wyjściowego. Poziom ciśnienia można przedstawić graficznie notując go na osi rzędnych, czas na osi odciętych.

Modyfikacja wg Stookey'a polega na ucisku na powłoki brzuszne przez 10 sek.; wyniki zapisuje się w podany powyżej sposób. Podniesienie się i obniżenie ciśnienia płynu zależne jest od ciśnienia żylnego. W warunkach prawidłowych zwyżka ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego powinna występować szybko, w ciągu 10 sek., a jego obniżenie powinno wynosić co najmniej 50^#/o ciśnienia wyjściowego. Brak zwyżki ciśnienia jak i zwolnienie reakcji przyjmuje się za odchylenie od normy.

Leczenie powikłanych uszkodzeń kręgosłupa w odcinku piersiowo-lędżwiowym

Zasadniczym celem leczenia uszkodzeń kręgosłupa jest przywrócenie i utrzymanie prawidłowej formy z przystosowaniem go dla przyszłego obciążenia. W uszkodzeniach powikłanych w postępowaniu leczniczym należy zwrócić szczególną uwagę na pielęgnację porażonego oraz jego adaptację do powstałego kalectwa. W procesie usprawniania należy uwzględnić nie tylko rehabilitację leczniczą, lecz także socjalną i zawodową. Tylko kompleksowe ujęcie procesu usprawniania pozwala na pełną dezintegrację socjalną i zawodową porażonego.

W okresie ostrym postępowanie lecznicze polega na jak najszybszym przywróceniu prawidłowych stosunków anatomicznych w uszkodzonym kręgosłupie i utrzymanie ich do czasu wytworzenia się trwałej konsolidacji. Najszybciej, jak tylko to możliwe, należy dążyć do uzyskania repozycji przemieszczeń w celu odbarczenia rdzenia kręgowego. Im wcześniej uda się zrekonstruować kształt kanału kręgowego, tym łatwiej można zlikwidować ucisk na rdzeń lub korzonki nerwowe. Techniki postępowania leczniczego są następujące:

1.    Leczenie zachowawcze — czynnościowe

a)    wg zasad Guttmanna,

b)    zachowawcze wg techniki ortopedycznej Bbehlera, Watson-Jonesa z unieruchomieniem w gorsecie lub łóżeczku gipsowym.

2.    Leczenie operacyjne

a)    stabilizacja wewnętrzna kręgosłupa i operacyjne nastawienie przemieszczenia

b)    laminektomia — zabieg odbarczający.

Wybór metody postępowania zależy od następujących czynników:

1)    oceny stabilności uszkodzonego odcinka kręgosłupa,

2)    rodzaju zniekształcenia kostnego oraz wysokości uszkodzenia,

3)    stopnia zaburzeń neurologicznych,

4)    stanu ogólnego chorego — wiek, uszkodzenia towarzyszące.

W uszkodzeniach niestabilnych kręgosłupa istnieją wskazania do interwencji chirurgicznej. Ma to miejsce szczególnie w przypadkach zwichnięć lub złamań ze znacznym przemieszczeniem. Te uszkodzenia nawet po długotrwałym leczeniu zachowawczym mogą pozostać niestabilne. W tych przypadkach uzyskanie stabilności może być osiągnięte przez wewnętrzne unieruchomienie uszkodzonego odcinka kręgosłupa. Za uszkodzenia stabilne można uważać te, w których nie stwierdza się w obrazie radiologicznym znacznego przemieszczenia, złamania wyrostków stawowych, a palpacyjnie przerw między wyrostkami kolczystymi. W tych przypadkach

117