006 (47)

3^-

3K6    Mat zenu Somardokic't mr i wsp,

po rozpoznaniu choroby nowotworowej brata/siostry (3, 11. 13, }4. 23). Poziom funkcjonowania szkolnego może obniżyć się ze względu na ogólny poziom lęku. Mogą wystąpić zmiany zachowania w szkole w postaci trudności z utrzymaniem dyscypliny, wycofywaniem się z dotychczasowych aktywności,Imzcjawanu braku pewności siebie- Zdarza się, że rodzeństwo dzieci z chorobami nowotworowymi przejawia niekiedy większe problemy szkolne niż sami pacjenci (1), Długotrwały stres związany z chorobą brata/siostry może negatywnie wpływać również na ich zdolności poznawcze (pamięć, koncentrację, myślenie) i osiągnięcia szkolne (7).

Chociaż funkcjonowanie szkolne może być zaburzone przez zaabsorbowanie sytuacją rodzinną, to niejednokrotnie ulega znacznej poprawie. Zdrowe rodzeństwo zaczyna bar-dziej angażować się w naukę po to, -by uciec od stresu związanego z chorobą lub by wzmocnić poczucie własne] kompetencji i wartości (2, 12, 16). Osiąganie dobrych wyników w nauce ma pokazać pozytywną adaptację rodzeństwa do nowej, trudnej sytuacji i służy zwróceniu na siebie uwagi. Inną przyczyną pokazywania siebie w lepszym świetle jest chęć maskowania problemów, które mogłyby jeszcze bardziej obciążyć rodzinę. W ten sposób zdrowe rodzeństwo kompensuje problemy chorego brata/siostry i ma swój pozytywny wkład w życie rodziny (3).

Morzona Soniai do kimeicz i wsp.

prób sona. ulem psycł dra c; cyjne

stwa.

rażon być -es rehab co w a: wych

5. OBJAWY PSYCHOSOMATYCZNE

Wszystkie obciążenia, jakich doświadcza dziecko, mogą, doprowadzić do powstawa-nia krótkotrwałych lub bardziej utrwalonych zmian zachowania. Pojawiają się różnego typu zaburzenia psychosomatyczne, takie jak bóle. głowy i brzucha, problemy ze snem, moczenie nocne, niemożność skupienia uwagi, iabiłnośćemocjonalna (napady złości lub płaczu), zaburzenia snu (7, 12, 14-16). Ponadto często występują zaburzenia lękowe, zaburzenia

odżywiania (utrata apetytu iub zwiększenia masy ciała), wzmożona podatność na obrażenia, drażliwość.|u młodszych dzieci pojawiać się mogą zachowania regresyjne takie jakT zahamowanie mowy, ssanie palca, zaprzestanie chodzenia, pogorszenie w treningu czystości. Szczególnie niepokojące może być naśladowanie zachowania rodziców lub chorego brata/siostry. zwłaszcza po jego śmierci (15). Skargi na dolegliwości somatyczne stająsię sposobem na zdobycie zainteresowania rodziców (5, 11. 12, 15).

U dzieci powyżej 12 roku życia istnieje możliwość wystąpienia zachowań zagrażających ich zdrowiu i nawet życiu. Dotyczy to prób spożywania alkoholu, palenia tytoniu, zażywania narkotyków czy nawet podejmowania prób samobójczych (21). .

Na podstawie badań kwestionariuszem CBCL Achenbacha (Chiid Behavior Chec-klist) stwierdzono, że dzieci tc osiągają wyższe wyniki w skali somatyzacii niż można by się było tego spodziewać. Spośród dwunastu symptomów użytych do oceny sómatyzacji, zdrowe rodzeństwo zgłosiło występowanie ponad połowy z nich. Rodzice uświadamiają sobie fakt, że ich „zdrowe” dzieci częściej niż zwykłe skarżą się na różne bóle i dolegliwo-sci, ale zazwyczaj mają tendencję do bagatelizowania tych symptomów somatycznych i rzadziej zwracają się o pomoc medyczną (1, 21, 24).

Sigfe ;%N.

Cz te C

cer Nu:

W J9S7. Nr