0000036 (15)

danej próbki jest jej aktywność. Miarą aktywności A danego preparatu radioaktywnego jest liczba zachodzących w nim rozpadów — AN w jednostce czasu.

Jednostką aktywności jest 1 rozpad na sekundę [A] — s^-1. W praktyce stosowaną jednostką aktywności jest 1 Ci (kiur), który oznacza taką ilość dowolnej substancji promieniotwórczej, w której zachodzi w czasie 1 sekundy 3.7 • 10¹⁰ rozpadów jąder.

lCi = 3,7- 10¹⁰ rozp. s"‘

W wielu badaniach z dziedziny promieniotwórczości, gdzie użyte radiopierwiastki występują w rozcieńczeniu, stosowane są pojęcia stężenia promieniotwórczego, (koncentracji) oraz aktywności właściwej.

Jednostkami stężenia promieniotwórczego są jednostki aktywności pierwiastka w odniesieniu do objętości. Najczęściej będą stosowane tu: Ci/1 i wielkości podwielokrotne. Jednostki te używane są również w tzw. „radoterapii”, gdzie wykorzystuje się właściwości lecznicze wód lub powietrza zawierających pierwiastki (głównie emanacje) promieniotwórcze. Natomiast aktywność właściwą wyrażamy w jednostkach aktywności w odniesieniu do masy danej substancji. W tym przypadku do najczęściej stosowanych jednostek należą Ci/kg i podwielokrotne.

Komora jonizacyjna. Pochodzące z rozpadu substancji radioaktywnych promieniowanie wykazuje zdolność jonizacji materii. Właściwość ta leży u podstaw metod elektrometrycz-nych służących do detekcji i pomiaru aktywności substancji promieniotwórczych. Jednym z ważniejszych, a zarazem stosowanych po dzień dzisiejszy urządzeń, za pomocą których można dokonać pomiarów bezwzględnych, jest tzw. komora jonizacyjna. Komora taka stanowi pewnego rodzaju kondensator cylindryczny, między okładkami którego umieszczona zostaje substancja promieniotwórcza.

Pomiar aktywności pierwiastka promieniotwórczego za pomocą komory jonizacyjnej sprowadza się do pomiaru zmiany potencjału elektrod komory, wywołanego czynnikiem jonizującym. Oprócz wyznaczania stałych parametrów komory metoda wymaga jeszcze uwzględnienia wielu istotnych poprawek, których określenie czyni ją dość skomplikowaną i trudną.

Licznik Geigera-Miillera. Komora jonizacyjna prądowa umożliwia pomiar bardzo słabych źródeł promieniotwórczych, jednakże nie daje możliwości rejestracji poszczególnych pojedynczych cząstek przez nią przechodzących. Takie możliwości zapewnia między innymi urządzenie zwane licznikiem (detektorem) Geigera-Miiilera, które w praktyce ma szerokie zastosowanie, zwłaszcza przy rejestracji promieniowania 3 oraz kwantów y.

Konstrukcja licznika G-M oparta jest również na zasadzie kondensatora cylindrycznego, którego kształt, jak i inne parametry zależne są od rodzaju promieniowania, do którego rejestracji jest przeznaczony. Zbudowany jest najczęściej w postaci walca (ryc. 1.15) metalowego, szklanego lub z tworzywa, wypełnionego odpowiednim gazem (często 90% argonu i 10% alkoholu etylowego) pod ciśnieniem około 100 mm Hg.

W cylindrze znajdują się dwie odizolowane od siebie elektrody jedna w postaci cien-

42