071 (11)

roztworu jony cynkowe i zyskując tym samym ujemny ładunek elektryczny. Węgiel spełnia rolę szlachetniejszego metalu (tak jak miedź w rozdz. 114) i ładuje się dodatnio.

Doświadczenie. Świeżo sporządzony stężony roztwór chlorku amonowego mieszamy z trocinami. Mieszaninę umieszczamy wraz z pręcikiem węglowym wewnątrz opróżnionego cylindra cynkowego. Łączymy oba bieguny otrzymanego ogniwa / małą słuchawką radiową, silniczkicm modelarskim lub z miernikiem napięcia. Pojemność elektryczna naszego źródła napięcia niestety szybko się wyczerpuje.

• Uwaga: Niektóre baterie, zwłaszcza małych rozmiarów (do zegarków, zapalniczek, kalkulatorów itp.) zawierają zamiast nieszkodliwego chlorku amonowego trujące sole metali ciężkich. Takie baterie po zużyciu nie powinny być wyrzucane do zwykłych śmieci. lecz do pojemników na specjalne odpadki (ponadto lepiej nie rozbierać ich na części).

Wykorzystujemy:

starą bateryjkę do latarki, łyżeczkę chlorku amonowego (zmieszaną z. 10 cm* wody), silniczck modelarski, trociny drzewne.

118. Elektryczność w służbie chemii

W bateriach, które badaliśmy w naszych doświadczeniach, prąd elektryczny powstawał w wyniku przemian chemicznych. Z drugiej strony, przemiany chemiczne mogą być wywoływane przepływem prądu. W rozdz. 59 i 105 rozkładaliśmy za jego pomocą wodę i roztwór soli kuchennej. Taki rozkład nazywa się elektrolizą. Jako źródło prądu wystarcza zwykła bateryjka do latarki.

Nieduże szklane naczynie napełniamy roztworem siarczanu miedziowego, w którym zanurzamy dwa węglowe pręciki (ze starej bateryjki). Z pręcikami, które spełniają rolę elektrod, łączymy bieguny nowej bateryjki. Na jednym z nich (elektroda ujemna) osadza się czerwona elemerttama miedź, na drugim (elektroda dodatnia) wydzielają się pęcherzyki gazowego tlenu.

W podobny sposób można pokry wać miedzią różne przedmioty. Na przykład klucz, który chcemy pomiedziować. trzeba podłączyć do ujemnego bieguna źródła prądu. Do bieguna dodatniego podłącza się blaszkę miedzianą, a całość zanurza w roztworze soli miedzi.

Wykorzystujemy:

szklane naczynie, roztwór siarczanu miedziowego (3 łyżeczki soli na 100 cm’ wody), drut miedziany, bateryjkę do latarki. 2 pręciki węglowe.

119. Elektrochemiczne czyszczenie srebra

Srebrne sztućce po pewnym czasie tracą swój połysk. Srebro-choć jest metalem szlachetnym - dość łatwo reaguje z siarką i substancjami zawierającymi siarkę. Na jego powierzchni powstaje osad siarczku srebra. Dlatego właśnie nie jada się srebrnymi łyżeczkami jajek, które zawierają siarkę. Czy można szybko i łatwo usunąć ciemny nalot ze srebrnych przedmiotów?

Doświadczenie /. Zaopatrujemy się w miskę z porcelany lub żaroodpornego szkła. Wkładamy do niej kawałek folii aluminiowej,.wsypujemy łyżeczkę soli kuchennej i łyżeczkę sody oraz w lewamy 2 dm^} gorącej wody i mieszamy. Po rozpuszczeniu się soli kładziemy w roztworze, na folii, srebrny przedmiot. Po kilku minutach zaczy nają wy dzielać się pęcherzy ki gazu. a czarny nalot na srebrze znika.³*

Rys. 58. Z energii chemiczne] powstaje energia elektryczna i światło - dwa połączone szeregowo ogniwa zbudowane ze srebrnych łyżek i folii aluminiowej

141