0000043 (9)

dokonuje się obserwacji przebiegu bioprądów (ekg, eeg lub podobne). Lampy te, podobnie jak ekran telewizora, pokryte są od wewnątrz substancją fluoryzującą pod wpływem padających na nią elektronów.

Chemilumincscencja występuje w czasie przemian chemicznych związanych najczęściej z utlenianiem. Typowym tego przykładem jest świecenie białego fosforu. Pewną odmianę chemiluminescencji stanowi bioluminescencja, polegająca na świeceniu niektórych narządów różnych zwierząt (robaczki świętojańskie, niektóre rodzaje ryb morskich). Również i w tych przypadkach świecenie jest spowodowane pewnymi procesami chemicznymi zachodzącymi w żywej materii.

Jednym z częściej obserwowanych zjawisk zimnego świecenia ciał, powstałego na skutek ich wzajemnego mechanicznego oddziaływania, jest tryboluminescencja, występująca w niektórych procesach tarcia. Przykładowo można tu wymienić świecenie kryształów cukru (rozcieranego) lub świecenie rtęci przelewającej się w czystych naczyniach szklanych.

Ciała podatne na występowanie w nich zjawiska luminescencji noszą ogólnie nazwę luminoforów. W medycynie używane są między innymi do produkcji ekranów rentgenowskich oraz tzw. folii wzmacniających, stosowanych w rentgenograiii. Oprócz tego mają bardzo szerokie zastosowania w detekcji promieniowania jonizującego. Promieniowanie to wywohije świecenie luminescencyjne, zwane w tym przypadku scyntylacjami. Stosowane tu luminofory noszą nazwę scyntylatorów.

18.1.2. Elementy optyki laserowej

Warunkiem koniecznym emisji światła jest uprzednie wzbudzenie atomów czy cząsteczek, to znaczy przeniesienie w nich elektronów na wyższy niż podstawowy poziom energetyczny. Można tego dokonać dostarczając układowi energii.

Stan wzbudzony atomu jest nietrwały. Przechodząc z powrotem do stanu podstawowego (proces emisji), atom wysyła nadmiar energii w postaci kwantów promieniowania. Przejście to odbywa się w sposób samorzutny i nieuporządkowany. W związku z tym zjawisko emisji nosi nazwę spontanicznej emisji promieniowania.

Wyemitowane fotony mają energie zależne od wartości różnic poziomów energetycznych. Zgodnie ze znanymi elementami teorii Bohra charakter widma emisyjnego (układ
Stan elektronu przed emisją wymuszoną f A	i i i
T	h v
h v = £2-£,
	h V
	'W'— I
F .
	Stan elektronu po

, emisji wymuszonej

Ryc. 18.1. Schemat procesu emisji wymuszonej kwantu promieniowania.

343