0000048 (9)

konać jedynie za pomocą światła monochromatycznego i spójnego. Oświetlając hologram światłem laserowym widać przezeń (nie na nim) obraz „sfotografowanego” przedmiotu w całości — przestrzennie. Jeśli przedmiotem jest np. stolik, patrząc od spodu przez hologram (schylając się przed hologramem) zobaczymy co się znajduje pod stolikiem. Jeśli oglądamy przez hologram postać ludzką, w zależności od kąta patrzenia, można ją oglądać „en face”, z profilu, czy nawet dostrzec co znajduje się za jej plecami.

Jeśli dodać, że technika sporządzania hologramu (holografia) nie posługuje się żadnymi obiektywami, oraz że z kliszy można przy jej podziale na kilka części uzyskać identyczne efekty z każdego oddzielnego kawałka, widać jak dalece różna jest nowa technika otrzymywania obrazu i jakie ma zalety w stosunku do klasycznej fotografii. Należy' przypuszczać, że zrewolucjonizuje ona w niedalekiej przyszłości technikę filmową i telewizyjną.

Istniejące i częściowo udane próby nad holografią ultradźwiękową pozwalają przypuszczać, że diagnostyka lekarska zyska w tej metodzie potężne narzędzie badawcze. Duża przenikliwość fal ultradźwiękowych pozwala na ich zastosowanie w medycynie, między innymi w celu „prześwietlali”, podobnie jak to ma miejsce za pomocą promieni X. Metoda ta, zwana powszechnie „sonografią”, stosowana jest od kilku lat w wielu ośrodkach, jak również nadal jest przedmiotem intensywnych badań, których dotychczasowe rezultaty pozwalają przewidywać, że z uwagi na nieszkodliwość dla organizmu stosowanego tu rodzaju fal, zyska znaczną przewagę nad metodami opartymi na działaniu promieni rentgenowskich.

Hologram ultradźwiękowy (po odpowiednim przygotowaniu optycznym) dałby możliwość uzyskiwania obrazów przestrzennych przedmiotów nieprzeźroczystych dla światła.

Lekarz miałby możliwość obserwacji przestrzennej narządów znajdujących się wewnątrz organizmu, geolog — obiektów znajdujących się w skorupie ziemskiej, hydrobiolog — organizmów żyjących w głębinach morskich.

Holografia to tylko jeden (i wcale nie najważniejszy) z aspektów zastosowań optyki laserowej. Duża moc światła laserowego wykorzystywana jest dla różnych celów, gdzie chodzi o efekty temperaturowe.

W medycynie efekt ten znajduje zastosowanie w okulistyce, gdzie za pomocą wiązki laserowej „przyspawa się" odwarstwiającą się od dna gałki ocznej siatkówkę. Również w innych działach medycyny używa się lasera jako bezkrwawego instrumentu w różnych mikrochirurgicznych operacjach. Czynione są w onkologii próby wykorzystywania lasera do likwidacji mikroskopijnych ognisk nowotworowych.

18.2. Niektóre zastosowania metod optycznych w medycynie

Wiele ze znanych właściwości optycznych materii wykorzystywanych jest w analityce lekarskiej do celów diagnostycznych i naukowych.

X uwagi na różnorodność typów stosowanych tu przyrządów optycznych, jak również z uwagi na coraz dalsze szerokie doskonalenie się metod badawczych, nie byłoby celowe szczegółowe ich opisywanie. Jest to przedmiotem podręczników do ćwiczeń laboratoryjnych.

Ograniczymy się zatem do bardzo skrótowego, informacyjnego przedstawienia niektórych zastosowań ważniejszych metod używanych w laboratoriach klinicznych, podając

348