0000057 (5)

mych luster i wirujących pryzmatów. Nie wdając się w bliższe szczegóły konstrukcyjne kamer (są one różne dla poszczególnych typów) należy stwierdzić, że analizowane promieniowanie podczerwone kierowane jest dalej do detektora promieni podczerwonych, którym w najnowszych urządzeniach bywa najczęściej kryształ antymonku indu (InSb) chłodzony ciekłym azotem. (Obniżenie temperatury kryształu zwiększa czułość detekcji).

Czułość detektora jest bardzo duża. Dla ilustracji można podać, że tak słabe źródło ciepła, jakim jest paląca się zapałka, może być wykrywalne z odległości około 30 km.

Działający na zasadzie zjawiska fotoelektrycznego detektor przetwarza energię promienistą w elektryczną, a ta z kolei zamieniona zostaje w świetlną, dzięki czemu obraz może być obserwowany na ekranie lampy oscyloskopowej lub utrwalony na kliszy.

Istnieją również inne rozwiązania techniczne detekcji promieni podczerwonych, jak i końcowego ich zapisu czy utrwalenia obrazu. W niektórych urządzeniach istnieje możność elektronicznego lub fotograficznego przekształcania różnych uzyskanych stopni zaczernień na odpowiedniki barwne. Otrzymuje się tzw. termogram kolorowy, którego interpretacja jest szybsza i prostsza, gdy chodzi o analizę tzw. linii lub obszarów izoter licznych.

Zmiany w obrazie termograficznym umożliwiają wykrycie obszarów, w obrębie których występują zaburzenia czynnościowe. Dyskryminacja temperatury w niektórych urządzeniach wynosi setne części stopnia Celsjusza, a czas pomiaru w zależności od stosowanej kamery jest rzędu sekund lub minut. Ponieważ samo badanie nie obciąża w niczym chorego (odbywa się z pewnej odległości i nie wymaga stosowania dodatkowych preparatów) oraz jest bezbolesne, przeto metoda ta zyskuje duże zainteresowanie w święcie lekarskim i jest przedmiotem licznych prac badawczych.

Dotychczasowe wyniki badań wskazują, że termografia stanowi bardzo użyteczną metodę, uzupełniającą wyniki innych badań klinicznych. I choć od czasu wprowadzenia jej do diagnostyki klinicznej (1962 r.) upłynęło zaledwie lat kilkanaście, już dziś znajduje szerokie zastosowania przede wszystkim w wykrywaniu raka sutka. Istnieje obecnie przekonanie, że metodą termografii można uchwycić najwcześniejsze zmiany tego typu schorzenia.

W diagnostyce schorzeń naczyń obwodowych metoda ta pozwala na szybkie rozpoznawanie niedrożności tętnic (szyjnej lub kończyn górnych i dolnych). W tym zastosowaniu termografia eliminuje użycie badań rentgenowskich połączonych z wstrzykiwaniem środków kontrastowych. Nie jest tu celowe wymienianie dalszych licznych zastosowań termografii w diagnostyce klinicznej. Z uwagi jednak na dalszy szybki rozwój techniki podczerwieni należy się spodziewać, że również i te metody przyczynią się do dalszego rozwoju i postępu medycyny.

Tadeusz Rudnicki

19. WPŁYW PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO NA USTRÓJ ŻYWY

Przez promieniowanie jonizujące rozumiemy promieniowanie o energii wystarczającej do spowodowania jonizacji atomów lub cząsteczek. W medycynie wykorzystuje się zarówno promieniowanie elektromagnetyczne — rentgenowskie i gamma, jak również korpusku-

357