0000065 (5)

Nerw językowo-gardłowy stopniowo pod kątem zwartym odchodzi od n. błędnego ku przodowi. Nerw dodatkowy (n. accessorius), ściśle związany z pniem n. błędnego przez znaczne zespolenie (patrz dalej), odchodzi ku tyłowi i przebija m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy. Nerw podjęzykowy (n. hypoglossus) leży początkowo od tyłu, ale zatacza luk ku przodowi i krzyżuje się z nerwem błędnym. Pień wspólczulny, a właściwie jego zwój szyjny górny, oddziela n. błędny od kręgosłupa i przebiegających tam mięśni.

W dalszym swoim przebiegu n. błędny trzyma się na szyi naczyń krwionośnych (a. carotis, v. jugularis interna) i biegnąc poza nimi, znajduje się we wspólnej pochewce; zstępuje w ten sposób przez przestrzeń pozagardłową, dochodzi do śródpiersia tylnego klatki piersiowej.

Na tym odcinku stwierdzamy następujące rozgałęzienia:

1.    Gałązki gardłowe (rr. pharyngei, ryc. 46 i 48)

Z dolnego odcinka zwoju dolnego wybiegają zazwyczaj dwie gałązki, które w połączeniu z n. językowo-gardłowym (rr. pharyngei n. glossopharyngei) i pniem współczulnym (patrz dalej) tworzą splot gardłowy (plexus pharyngeus), który oplata cały górny i środkowy odcinek gardła i rozsypuje tam gałązki zarówno czuciowe, jak i ruchowe, sięgające nawet do podniebienia.

Włókna czuciowe wraz z wydzielniczymi i naczynioruchowymi są przeznaczone dla błony śluzowej gardła aż po krtań, przy czym gałązki n. błędnego dochodzą częściowo do podstawy języka (r. lingualis n. nagi, ryc. 50).

Włókna ruchowe unerwiają mięśnie zwieracze gardła, mięśnie łuków pod-niebienno-językowego i podniebienno-gardłowego, oraz częściowo mięśnie podniebienia miękkiego (dźwigacz podniebienia i m. języczka).

2.    Gałązki sercowe górne (rr. cardiaci superiores)

Od zwoju dolnego lub od pnia m. błędnego odchodzą 2—-3 gałązki (ryc. 53), które wzdłuż tętnicy szyjnej wspólnej zstępują aż do aorty, po czym uchodzą do splotu sercowego (plexus cardiacus) (patrz dalej).

Tutaj już chciałbym nadmienić, żc do tego splotu dochodzą jeszcze inne gałązki nerwu błędnego, a więc od n. krtaniowego górnego i od n. krtaniowego wstecznego, oraz gałązki współczulne. Znaczenie splotu sercowego dla czynności serca jest olbrzymie: gdy układ współczulny przyśpiesza działalność serca, to n. błędny zwalnia ją, działa więc hamująco.

Otóż u niektórych zwierząt (u królika, kota, psa) udało się wyodrębnić osobną gałązkę nerwu błędnego, której zadrażnienie wywołuje gwałtowny spadek ciśnienia krwi tętniczej, mianowicie n. hamujący (n. depressor).

Istnienie takiego nerwu u człowieka nie zostało dotąd stwierdzone. Prawdopodobnie rolę tę odgrywa jedna z gałązek sercowych górnych, wespół z gałązką sercową n. krtaniowego górnego.

3.    Nerw krtaniowy górny (n. laryngeus superior)

Od dolnego bieguna zwoju dolnego odchodzi n. krtaniowy górny i biegnie około ściany gardła, przyśrodkowo od t. szyjnej wewnętrznej, zataczając lekki łuk ku przodowi. Po drodze zespala się ze splotem gardłowym i współ-

66