0000001 24

W pierwszym okresie po usunięciu unieruchomienia podejmuje się ćwiczeń czynne w odciążeniu stawów związanych z uszkodzonym mięśniem, następuję podejmuje się ćwiczenia czynne wolne oraz czynne z oporem. Bardzo często konieczne stają się tak zwane ćwiczenia rozciągające uszkodzony mięsień (ryc 45). Trzeba jednak podkreślić, że ćwiczenia te powinny być dozowane bardzo ostrożnie, a pełne obciążanie kończyny może być podjęte dopiero po 10— tygodniach od urazu.

ROZERWANIA MIĘŚNIA

W uszkodzeniach ciężkich, czyli całkowitych rozerwaniach mięśnia, leczeufc zachowawcze w większości przypadków jest niewystarczające i potrzebny jest zabieg operacyjny — zeszycie przerwanego mięśnia.

Usprawnianie po tych operacjach jest takie samo jak po uszkodzeniach umiarkowanych.

USPRAWNIANIE PO SKRĘCENIACH STAWÓW

Skręceniem nazywamy taki uraz stawu, w którym uszkodzeniu ulegają torebka stawowa oraz więzadła.

Skręcenia dzielą się na 3 stopnie:

1.    Skręcenie lekkie — uszkodzenie niewielkiej liczby włókien, więzadeł i torebki stawowej.

2.    Skręcenie średnie — uszkodzenia znacznej liczby włókien więzadłowych

3.    Skręcenia ciężkie — całkowite przerwanie więzadeł.

Bez względu na stopień skręcenia stawu konieczne jest natychmiastowe oziębienie urażonego miejsca (okład z lodu), a następnie unieruchomienie kończyny w opatrunku uciskowym z bandaża i waty (kokon) oraz ułożenie jej powyżej poziomu serca. Takie ułożenie kończyny trwa przez 2—3 doby po urazie, przy czym okłady z lodu należy stosować z częstotliwością co 2 godziny przez 10 minut. Celem tych zabiegów jest łagodzenie bólu, hamowanie wewnętrznego krwawienia, a tym samym niedopuszczenie do szkodliwych obrzęków.

SKRĘCENIA LEKKIE

Po upływie 3 dni od urazu rozpoczyna się naprzemienne ciepłe i zimne kąpiele chorego stawu (ciepła woda o temperaturze 38—40°C przez 3 minuty, zimna woda o temperaturze 15—20°C przez 1 minutę). Między kąpielą ogrzewający a oziębiającą wykonuje się łagodne ruchy czynne w odciążeniu lub samo* wspomagane uszkodzonego stawu w bezbolesnym zakresie ruchu. Codziennie należy wykonywać 4—5 takich serii zabiegów, po 5 powtórzeń ciepło-zimno-zakończonych opatrunkiem uciskowym i ułożeniem kończyny powyżej poziomu serca.

Ryc. 46. Ćwiczenie izome-tryczne prowadzone ręką terapeuty.

W okresie pierwszych 7 dni po skręceniu ćwiczenia lecznicze ograniczają się do izometrycznych napięć mięśni unieruchomionej końęzyny oraz ćwiczeń sy-nergistycznych, kontralateralnych i ispilateralnych.

Po upływie tygodnia od urazu wprowadza się ćwiczenia izometryczne prowadzone ręką terapeuty we wszystkich płaszczyznach ruchu uszkodzonego stawu (ryc. 46). Po następnych 2 tygodniach od skręcenia podejmuje się kolejno ćwiczenia czynne i delikatne ćwiczenia oporowe operowanego stawu bez wywoływania bólu. Pełne obciążenie kończyny oraz trening siłowy mięśni odpowiadających za uszkodzony staw podejmuje się po upływie 3—4 tygodni od skręcenia. W tym okresie można podjąć ćwiczenia równoważne, pozwalające na przywrócenie prawidłowej stabilności uszkodzonego stawu (patrz ryc. 32).

SKRĘCENIA ŚREDNIE

Po skręceniach średnich konieczne jest bardziej rygorystyczne unieruchomienie w opatrunku gipsowym, trwające od 2 do 6 tygodni (ryc. 47).

Gips zakłada się jednak z opóźnieniem, po 2—3 dniach od urazu, tzn. wtedy, gdy pod wpływem stosowanego leczenia (okłady z lodu, opatrunek uciskowy,

Ryc. 47. Unieruchomienie kończyny dolnej w tutorze udowym.

⁴ - Ćwiczenia usprawniające

49