DSC02007

Przedmowo

pełni w pierwszym okresie polskiego Oświecenia, kiedy pojawiły się wyraźnie oznaki odrodzenia kulturalnego w Polsce. Jeżeli oceniamy wysoko doniosłe znaczenie Komisji Edukacji Narodowej, to pamiętajmy o tym, że . drogę jej działalności utorował Konarski reformą szkół / pijarskich i własną działalnością pedagogiczną. Kiedy/ w literaturze lat siedemdziesiątych obserwujemy roz-/ wój literatury pięknej i walkę o język polski, nie wolno* nam zapomnieć, że jednym z pierwszych, którzy tę \ walkę podjęli, był autor De emendandis eloąuentiąe vitiis. Gdy wreszcie w bogatej publicystyce czasu Sejmu Czteroletniego odnajdujemy ożywioną, twórczą myśl polityczną, która szuka sposobów naprawy rozpadającego się państwa, dostrzegamy w niej nici łączące ją z wielkim dziełem O skutecznym rad sposobie. Działalność Konarskiego pozostawiła zatem ślady trwałe, widoczne w wielu dziedzinach życia politycznego i kulturalnego. Działalność ta obejmująca sprawy polityczne* oświatowe i literackie wyrosła z jednego źródła, ożywiona była jedną wspólną ideą reformy państwa i jego życia wewnętrznego w duchu patriotycznych dążeń oświeconej szlachty. Wielki program reformy szkolnictwa, walka o nowy styl w literaturze to tylko różne postacie tej samej idei, która w dziedzinie politycznej znalazła najpełniejsze odbicie w dziele O skutecznym rad sposobie.

Wielki prekursor polskiego Oświecenia pchnął myśl społeczną i polityczną na nowe tory, a przed literaturą otworzył nowe, jasne perspektywy.

I my dzisiaj, nawiązując do twórczych tradycji narodowych, uznajemy w Stanisławie Konarskim wybitnego działacza oświatowego, politycznego i kulturalnego, który w dobie przełomu gospodarczego i społecznego w Polsce, w okresie wielkiego przewrotu umysłowego należał do pionierów postępu i torował drogę rozwojowi kultury.

Zdzisław Libera

PISMA WYBRANE

PAMIĘCI IGNACEGO CHRZANOWSKIEGO MEGO NAUCZYCIELA