0000001 25

ułożenie kończyny powyżej poziomu serca, unieruchomienie) ustąpi duży obrzęk stawu.

Ze względu na tak długie unieruchomienie gipsowe szczególnego znaczenia nabierają ćwiczenia izometrycznych napięć mięśni, które należy wykonywać co godzina oraz ćwiczenia synergistyczne: kontralateralne i ipsilateralne wykony.' wane 4—5 razy dziennic. Po zdjęciu gipsu obowiązuje dodatkowa stabilizacji stawu bandażem elastycznym.

Dalsze ćwiczenia przebiegają podobnie jak w uszkodzeniach lekkich.

SKRĘCENIA CIĘŻKIE

W skręceniach ciężkich konieczny jest zabieg operacyjny, polegający na zeszy-j ciu więzadeł i torebki stawowej. Obowiązuje wtedy unieruchomienie kończyny w opatrunku gipsowym przez 4—6 tygodni. Usprawnianie pooperacyjne przebiega tak samo jak w uszkodzeniach średnich.

USPRAWNIANIE PO ZWICHNIĘCIACH STAWÓW

Zwichnięcia, czyli uszkodzenia stawów, przebiegające z całkowitą, trwałą lub chwilową utratą łączności powierzchni stawowych są to najcięższe uszkodzenia! narządu ruchu.

W nadwichnięciach stawów, będących jakby stanem przedzwichnięciowym.j dochodzi do częściowej utraty łączności powierzchni stawowych. Podobnie jak w złamaniach i uszkodzeniach tkanek miękkich usprawnianie musi być do-¹ kladnie dostosowane do zasadniczego leczenia, które może być nieoperacyjne _tlub operacyjne.

W czasie pierwszych kilku tygodni po nastawieniu zwichniętego stawu konieczne jest zazwyczaj unieruchomienie uszkodzonej kończyny w opatrunku¹ gipsowym. Program usprawniania w tym czasie jest taki sam jak przy skręcę-, niach stawów (patrz s. 48).

Dalsze etapy usprawniania po zwichnięciach stawów są podobne jak przy skręceniach. Ćwiczenia muszą jednak być dozowane bardzo ostrożnie, ponieważ zwichnięcie uszkadza wiele tkanek okołostawowych (np. naczyń krwionośnych i nerwów obwodowych).

USPRAWNIANIE PO USZKODZENIACH NERWÓW OBWODOWYCH

Do uszkodzenia nerwów obwodowych dochodzi najczęściej w czasie zranień, złamań kości i zwichnięć stawowych. Najlżejszym uszkodzeniem nerwu obwodowego jest stłuczenie lub uciśnięcie go, powodujące przejściowe upośledzenia

Ryc. 48. Stabilizator przedramienia i ręki przy porażeniu nerwu łokciowego.

Ryc. 49. Okład parafinowy podudzia po uszkodzeniach nerwu strzałkowego.

czynności nerwu. Powrót tej czynności następuje samoistnie w ciągu kilkunastu dni.U£U*>P&fŁ'Stf'f

Cięższym uszkodzeniem jest przerwanie włókien osiowych i osłonki. W razie przerwania tylko włókna osiowego nerw regeneruje się samoistnie i wystarcza leczenie zachowawcze. Przerwania pełne natomiast wymagają operacyjnego zespolenia nerwu umożliwiającego regenerację jego włókien.

Włókno osiowe wzrasta od 1 do 1.5 mm na dobę, przy czym regeneracja rozpoczyna się po około 40 dniach od uszkodzenia. <

4* 51