324 325 (3)

324 UKAZY I US7K007.F.MIA SPORTOWE

Ze względu na tak długie unieruchomienie gipsowe szczególnego znaczenia nabierają ćwiczenia izomerycznych napięć mięśni, które należy wykonywać co godzina oraz ćwiczenia synergistyczne: konlralateralne i ipsilaleralne wykonywane 4-5 razy dziennie. Po zdjęciu gipsu obowiązuje dodatkowa stabilizacja stawu ortezami.

Dalsze ćwiczenia przebiegają podobnie jak w uszkodzeniach lekkich.

Skręcenia ciężkie

W skręceniach ciężkich konieczny jest z reguły zabieg operacyjny, polegający na zeszyciu więzadeł i torebki stawowej. Czas unieruchomienia zewnętrznego jest uzależniony od wydolności szwów. Usprawnianie pooperacyjne przebiega tak samo jak w uszkodzeniach średnich.

Usprawnianie po zwichnięciach stawów

Zwichnięcia, czyli uszkodzenia stawów, przebiegające z całkowitą, trwałą lub chwilową utratą łączności powierzchni stawowych są najcięższymi uszkodzeniami narządu ruchu.

W nadwichnięciach stawów, będących jakby stanem przedzwichnięciowym, dochodzi do częściowej utraty łączności powierzchni stawowych. Podobnie jak w złamaniach i uszkodzeniach tkanek miękkich usprawnianie musi być dokładnie dostosowane do zasadniczego leczenia, które może być nieoperacyjne lub operacyjne.

Sprawa ta przekracza ramy książki, przeto nie będzie szczegółowo omawiana.

Usprawnianie po uszkodzeniach nerwów obwodowych

Do uszkodzenia nerwów obwodowych dochodzi tak w zranieniach otwartych, jak i zamkniętych (stłuczenie, ucisk), w złamaniach kości i zwichnięciach stawów. W stłuczeniach i rozciągnięciach, powodujących przejściowe upośledzenia czynności nerwu jego czynność powraca samoistnie w ciągu kilkunastu dni.

Cięższy m uszkodzeniem jest przerwanie włókien osiowych i osłonki. W razie przerwania tylko włókna osiowego nerw regeneruje się samoistnie i wystarcza leczenie zachowawcze. Przerwania pełne natomiast wymagają operacyjnego zespolenia nerwu umożliwiającego regenerację jego włókien.

Włókno osiowe wzrasta od 1 do 1,5 mm na dobę, przy czym regeneracja rozpoczyna się po około 40 dniach od uszkodzenia.

Podstawowy m zadaniem usprawniania jest zapobieganie degeneracji mięśni oraz ich zanikowi. Dlatego codziennie wykonuje się zabiegi elektrostymulacji, w których porażone mięśnie napinają się pod wpływem działania prądu galwanicznego.

Dwa razy dziennie należy też wykonywać ruchy bierne porażonej kończyny oraz ćwiczenia czynne z oporem nie porażonych grup mięśniowych. Ćwiczenia tc zapobiegają przykurczom, pozwalają na utrzymanie pełnej ruchomości stawów oraz wspomagają krążenie żyine porażonej kończyny .

W celu zapobiegnięcia destabilizacji stawów uszkodzoną kończynę unieruchamia się w specjalnym stabilizatorze.

Ważnym zadaniem usprawniania jest też przyspieszenie regeneracji włókien nerwowych, a tym samym oży wienie mięśni. W tym celu uszkodzoną kończynę utrzymuje się przez, całą dobę w specjalny m ocieplaczu, w którym temperatura wy nosi 37-38°C. Wskazane są też zabiegi ciepłolecznicze, takie jak okłady parafinowe lub borowinowe.

Wraz z zakończeniem regeneracji nerwu należy przerwać stosowanie elek-trostymulacji i podgrzewania kończyny, a rozpocząć intensywne ćwiczenia w celu przywrócenia pełnej siły, masy i wytrzymałości mięśni.

Doktryna postępowania w bólowych destabilizacjach stawu ramiennego

W większości bolesnych barków, bez względu na etiologię, prędzej czy później dochodzi do zaburzenia kontroli proprioceptywnej i utraty czynnego centrowania głowy kości ramiennej przez mięśnie stożka rotatorów.

Niektórzy znawcy zagadnienia destabilizację stawu ramiennego pochodzenia mięśniowego uważają za przyczynę konfliktu ramienno-łopatkowego, zaś inni są wprost przeciwnego zdania - zdaniem ich to postępujące zmiany typu zużycia w przebiegu wspomnianego konfliktu dają w efekcie niewydolność stożka rotatorów.

Jakby nie było błędne koło - konflikt - zużywanie tkanek - konflikt - można opanowywać na dwa sposoby:

1.    Brak czynnego centrowania może zostać skompensowany wzmocnieniem mięśni - m.in. odwodzicieli ramienia i ściągających głowę kości ramiennej ku dołowi.

2.    Istniejący konflikt można łagodzić sposobem polepszania (lub normalizacji) wzajemnych stosunków anatomicznych pomiędzy guzkami kości ramiennej a kanałami kostno-włóknistymi w czasie ruchów unoszenia ramienia do boku, do przodu i ku tyłowi.

Wszystkie pozycje konfliktowe są dodatkowo zwiększane przez skręcenie do wewnątrz kości ramiennej. przeto wskazana jest nauka ruchów w ustawieniu w rotacji zewnętrznej. Ponieważ bolesne są z reguły krańcowe odcinki amplitudy ruchów barku, wskazane jest uży wanie wszelkich mechanizmów kompensacyjnych. np. w rodzaju zmian ustawienia tułowia, itp.