0000114

113

Metody stymulacji nerwów czuciowych elektr. sygnałami

bodziec, akywność wywołana przez działanie bodźca oraz równowagę w aktywności neuronów. Szczególną rolę w systemie kontroli bramy spełnia istota galaretowata rogów tylnych rdzenia kręgowego, składająca się z małych, gęsto ułożonych komórek, tworzących jednostkę czynnościową, rozciągającą się wzdłuż rdzenia kręgowego. Poszczególne komórki nerwowe istoty galaretowatej łączą krótkie oraz długie włókna drogi Lissauera.

Pobudzenie skóry wywołuje impulsy nerwowe, przenoszone do trzech układów rdzenia kręgowego: komórek istoty galaretowatej rogów tylnych, włókien

Ryc. 4. Schemat teorii bólu — kontroli bramy: K Ośr — kontrola ośrodkowa, L — włókna czuciowe o dużym przekroju, S — włó-kna nerwowe, SKB — system kontroli bramy, SG — istota galaretowata, T — komór- S ki transmisji rogów tylnych, U Dz — układ działania.

sznurów tylnych i do pierwszych ośrodków transmisji rogów tylnych — komórek T. Schematyczne przedstawienie tego układu znajduje się na ryc. 4. Przyjmuje się, że ból jest odczuwany w wyniku wzajemnego działania tych 3 systemów, przy czym istota galaretowata rogów tylnych działa jako system kontroli bramy, modelujący obraz aferentny, zanim wpłynie on na komórki T, aktywujące mechanizmy neuralne, odpowiedzialne za odczuwanie bólu.

Oparte na powyższych teoriach stosowanie stymulatorów nerwów czuciowych — elektrycznymi sygnałami impulsowymi — hamującego bodźce bólowe ma charakter leczenia jedynie objawowego. Może ono jednak zastąpić przynajmniej częściowo konieczność stosowania farmakologicznych środków przeciwbólowych. Jak wynika z naszych obserwacji, stymulator nerwów czuciowych, hamujący bodźce bólowe, jest skutecznym środkiem objawowym w leczeniu ostrych zespołów bólowych dolnego odcinka kręgosłupa, promieniujących do kończyn dolnych (rwa kulszowa). Efekt działania występuje nie tylko w okresie stosowania stymulatora, ale wielokrotnie utrzymuje się w następnych godzinach po jego odstawieniu, co w pewnym, chociaż trudnym do ujęcia stopniu, może zależeć od działania psychoterapeutycznego.

WNIOSEK

Leczenie objawowe zespołu bólów dolnej części kręgosłupa, promieniujących do kończyn dolnych (rwa kulszowa), za pomocą stymulatora nerwów czuciowych jest skutecznym środkiem, umożliwiającym zastąpienie w większości przypadków, przynajmniej częściowo, środków przeciwbólowych.

PIŚMIENNICTWO

h Campbell, J-, Taub, A.: Local analgesia Irom percutaneous electrical stimulation. A peripheral mechanism. Arch. Neurol. 1973, 28, 347—350. — 2. Melzack, R„ Wall, P.: Pain mechanisms: A new theory. Science 1965, 150, 971—979. — 3. Meyer, G„ Fields, H.: Causalgia treated by selective large fiber stimulation of peripheral nerve. Brain 1972, 75, 163—168. — 4. Wall, P„ Sweet, W.: Temporary abolition of pain in man. Science, 1967, 155, 108—109.