0000125 (4)

proporcjonalną do wieku uogólnioną osteoporozę kręgów, zmiany o charakterze osteochondrosis czy też pewne anomalie, jak: lumbalizacja, sakralizacja, 6 kręgów lędźwiowych.

Po 6-tygodniowym usprawnianiu, które obejmowało: okłady parafinowe na dolny odcinek kręgosłupa, pośladki i całą kończynę dolną, wyciąg przerywany, stopniowane ćwiczenia począwszy od ćwiczeń izometrycznych mięśni tworzących gorset mięśniowy, aż do intensywnych ćwiczeń dynamicznych, znacznie wzrosła siła mięśni, w wielu przypadkach dwukrotnie, tak że średnia sita mięśnia prostego brzucha wynosiła 9 kg, średnia prostownika grzbietu 15 kG, i średnia mięśnia pośladkowego dużego 9,5 kG.

Na podstawie paroletniej obserwacji 80 chorych z zespołem bólów krzyża związanych z rozpoznaniem dyskopatia stwierdza się, że systematyczne leczenie usprawniające pozwala na uzyskanie w 65% przypadków stale lub długotrwale zniesienie dolegliwości i znaczną poprawę ogólnej sprawności fizycznej. Warunkiem utrzymania dobrego stanu zdrowia jest wykonywanie systematycznie codziennie 20—30 minut ćwiczeń ruchowych, wzmacniających „gorset mięśniowy" i ogólnieusprawniających.

WNIOSKI I DEZYDERATY

Na podstawie obserwowanych przez nas chorych można wysunąć następujące wnioski dotyczące sprawności fizycznej osób z zespołem bólów krzyża oraz zaproponować dezyderaty odnośnie działania profilaktycznego.

1.    Sprawność fizyczna badanych przez nas osób z zespołem bólów krzyża była bardzo mała, co było uwarunkowane rodzajem pracy, trybem życia oraz wrodzonymi lub innymi zmianami kręgosłupa wymienionymi w treści, które mogły predysponować do powstawania dolegliwości.

2.    Osoby spędzające większość czasu podczas pracy w pozycji siedzącej lub stojącej powinny wykonywać systematyczne ćwiczenia wyrównawcze ukierunkowane na wzmocnienie gorsetu mięśniowego.

3.    Konieczne jest zwalczanie nadwagi.

4.    W programach wychowania fizycznego w szkołach średnich i wyższych uwzględniać więcej ćwiczeń ogólniekształtujących.

5.    Osoby z zespołem bólów krzyża, tak leczone zachowawczo jak i operacyjnie, wymagają systematycznego usprawniania ruchowego, które zapobiega nawrotom dolegliwości i pogłębianiu się zmian.