10str

10str



68


2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE

1)    interes polityczny sensu stricto, czyli dążenie podmiotów społecznych do udziału w sprawowaniu władzy za pośrednictwem państwa, systemu partii politycznych i organizacji społecznych;

2)    interes polityczny sensu largo, czyli dążenie dużych grup społecznych do realizacji swoich interesów przy udziale władzy politycznej.1

Interesy polityczne, jak prawie wszystkie kategorie politologiczne, nie są zjawiskiem jednoznacznym. Proponujemy ich klasyfikowanie według następujących kryteriów: 1) podmiotu interesu; 2) przedmiotu interesu; 3) stopnia uświadomienia interesu; 4) zakresu sprzeczności interesów. Ad 1. Według kryterium podmiotu interesu wyróżniamy interesy:

-    ogólnospołeczne, czyli społeczeństwa jako całości (np. pragnienie życia w pokoju)2;

-    narodowości i grup etnicznych (np. możliwość zachowania odrębności swojej kultury);

-    grup społecznych;

-jednostek.3

Ad 2. Według kryterium przedmiotu interesu wyróżniamy interesy:

-    ekonomiczne;

-    ideologiczne;

-    społeczne;

-    kulturalne itp.4

Ad 3. Według kryterium stopnia uświadomienia interesu wyodrębniamy interesy:

-    uświadomione (całkowicie lub częściowo);

-    nieuświadomione.

Ad 4. Według kryterium zakresu sprzeczności interesów wyodrębniamy interesy:

69


i:


POTRZEBY I INTERESY POLITYCZNE

-    zbieżne;

-    kompromisowe;

-    sprzeczne.

Oprócz powyższych mogą być stosowane także inne kryteria klasyfikacyjne. Ich zastosowanie zależy bowiem od podejścia do omawianych problemów.

2.4.3. Artykulacja potrzeb i interesów

Artykulacja potrzeb i interesów jest określana w literaturze przedmiotu wielorako.5 W naszym ujęciu (Ryc. 6)6'

artykulacja potrzeb i interesów to proces podejmowania działań zmierzających do zaspokojenia potrzeb i interesów określonych podmiotów,

od momentu wyodrębnienia się potrzeb do ich zaspokojenia.

.Artykulacja

Koordynacja (agregacja)

Decyzja

interesów

interesów

W

polityczna

Wejście”    Konwersja    „Wyjście”

" J    wewnątrzsystemowa

Ryc. 6. Uproszczony schemat procesów politycznych

Istotną rolę odgrywają zwłaszcza procesy koordynacji (agregacji) interesów, rozumiane jako takie działania polityczne, które prowadzą do formułowania ogólnej linii politycznej, w ramach której interesy grupowe i indywidualne artykułowane w systemie są wiązane, wzajemnie uzgadniane i dostosowywane do siebie, drogą różnych mechanizmów politycznych, takich jak kompromisy, ugody, przetargi, porozumienia.7

1

   Por. Z. Zarzycki: Polityczna artykulacja interesów. (Próba określenia pojąć), „Studia Nauk Politycznych”, 3(1981), ss. 165-166.

2

   D. M a r k o w s k i: Układy integracji społeczeństwa polskiego a system polityczny, „Studia Nauk Politycznych”, 4(1987), ss. 24-26 wyróżniając interesy ogólnospołeczne i interesy partykularne wskazał, iż te ostatnie mogą się kształtować ze względu na: 1. zróżnicowanie zawodowe, 2. regionalny podział kraju, 3. demograficzne zróżnicowanie społeczeństwa, 4. zróżnicowanie organizacyjne, wynikające z faktu, iż w każdym społeczeństwie istnieją rozliczne instytucje i organizacje, do których należy' się na mocy urodzenia lub dobrowolnego akcesu.

3

   Por. DobrowolskiWróbel: Wprowadzenie..., ss. 102-103.

4

   Tamże.

5

   ~

6

D o b r o w o 1 s k i, W r ó b e 1: Wprowadzenie..., s. 108.

Por. J. P. G i e o r g i c a: Procesy koordynacji interesów w socjalistycznym systemie politycznym, [w:] Teoria polityki i stosunków międzynarodowych (niektóre problemy), (red. nauk.) E. Pałyga i W. J. Szczepański, COM SNP, Warszawa 1979, s. 34.

7

Tamże, s. 34.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10str 68 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE 1)    interes polityczny sensu strict
15.    Z. Zarzycki, interes polityczny: Sensu stricto: dążenie podmiotów społecznych
2str 52 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE okolicznościami, to będzie on procesem politycznym, g
13ost 74 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOlX)(il( 7NI 2.5.2. Poziomy podmiotowości politycznej Bardzo r
2str 52 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE okolicznościami, to będzie on procesem politycznym, g
3str 54 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE Ujęcie instytucjonalne procesu politycznego to zwróce
5str 58 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE Według nas działania polityczne to podejmowanie i rea
4str 56 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE przypisać ich podziałowi na procesy odbywające się na
6str 60 2. PODSTAWOWE KATEGORIE POLITOLOGICZNE 8)    zbieżności lub rozbieżności pomi

więcej podobnych podstron