14,15 (3)

wiek może się czasem zdarzyć, że poszczególne osoby nie chcą przyłączyć się do jakiegoś ćwiczenia. Takie życzenia należy zawsze respektować. Nikt, nawet małe dziecko, nie może być zmuszany do tego, by zajmować się sobą, jeśli tego nie chce. Tacy członkowie grupy proszeni są wtedy, aby zachowywali się cicho i nie przeszkadzali pozostałym. Po wszystkich ćwiczeniach wyciszających, medytacyjnych i na spostrzegawczość należy dać uczestnikom wystarczająco dużo czasu, aby mogli porozmawiać o swoich doświadczeniach ze szczególnie zaufanymi kolegami lub też z całą grupą. Niektórym ćwiczeniom towarzyszy śpiew. Nie jest jednak konieczna jakaś szczególna muzykalność. Ponieważ melodie są bardzo łatwe, można je śpiewać albo grać z kartki.

• Naturalnie wszystkie przedstawione tutaj zabawy i ćwiczenia - odpowiednio do tytułu tego zbioru - mają wspólny cel: służą odzyskaniu, osiągnięciu i rozwinięciu odprężenia i koncentracji. Nie uda się to jednak wtedy, gdy grupa będzie się bawić tylko na polecenie podekscytowanego prowadzącego: spokoju oraz uwagi nie można wymusić. Zaproponowane tutaj ćwiczenia i zabawy spełnią swoje przeznaczenie wtedy, gdy prowadzący będzie zrównoważony i spokojny, a uczestnicy będą odczuwać potrzebę wyciszenia i skupienia. Jeśli dojdzie do tego jeszcze radość ze wspólnie spędzanego czasu, na pewno osiągniemy sukces. Nawiasem mówiąc, nie tylko spokój i cisza w grupie są oznaką tego, że dana zabawa sprawdziła się, również wspólny śmiech, radość i dobre samopoczucie wyraźnie o tym świadczą.

0 strukturze tego zbioru

W celu osiągnięcia lepszej przejrzystości, ćwiczenia i zabawy zostały - odpowiednio do ich treści, celów i możliwości wykorzystania - podzielone na cztery grupy. Jednoznaczne przyporządkowanie jest przy tym niemożliwe: wiele zabaw, a zwłaszcza ich liczne warianty, można zaliczyć jednocześnie do kilku grup. Dokonany tutaj podział jest wiec subiektywny. Opiera się on na doświadczeniach, jakie /ostały poczynione do tej pory, wykorzystujących zabawy w grupach składających się z dzieci, młodzieży i dorosłych.

/ubawy na odreagowanie niepokoju i podenerwowania

Wielu ludzi - młodszych i starszych - znajduje się obecnie w ciągłym stanie napięcia i podenerwowania. Nie potrafią oni spokojnie uiodzieć, milczeć, nic nie robić. Im więcej spokoju się od nich wy-imiga, tym bardziej są niespokojni. Ciągłe znajdowanie się w ruchu i obecność innych ludzi tylko zwiększają ich podenerwowanie. Takim osobom trzeba stworzyć przede wszystkim możliwość odreagowania niepokoju tak, by nie traciły całkowicie kontroli nad nim. Jednocześnie uczestnicy posiadający jakieś zahamowania muszą zostać zachęceni do wzięcia udziału w zabawie.

/ubawy na uspokojenie i spostrzegawczość / zabawy Kim

Wewnętrzny spokój jest czymś więcej niż tylko spokojnym zachowaniem i milczeniem. Oznacza on skoncentrowanie się na własnej osobie, wsłuchiwanie się w siebie, skupienie się na swojej wewnętrznej energii, aby następnie czerpać korzyści z zaufania sobie i innym. Warunkiem tego spokoju jest wsłuchanie się we własne uczucia, wyostrzenie wszystkich zmysłów i świadome postrzeganie własnej osoby oraz otoczenia.

Podgrupą takich ćwiczeń na postrzeganie są tak zwane zabawy „Kim", których nazwa pochodzi od tytułowej postaci powieści Ru-dyarda Kiplinga. Osierocony chłopiec Kim uczył się za pomocą klejnotów intensywnie poprawiać swoją spostrzegawczość i pamięć. W zabawach „Kim" nie wykorzystujemy klejnotów, ale za to przeprowadzamy je w wielu różnych wariantach. Zabawy te ćwiczą wszystkie zmysły i służą koncentracji.

Zabawy wzmagające uwagę

W wielu zabawach przyda się szczęście i fantazja. Nie wszystkie udadzą się jednak bez świadomej uwagi i koncentracji. Podczas ich

15